-
1 maturato
mātūro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [id.].I.Act., to make ripe, ripen, to bring to ma turity (class.).A.Lit., of fruits:2.uvas,
Tib. 1, 4, 19:pomum,
Plin. 16, 25, 41, § 102. — Pass.: maturari, to grow ripe, ripen, to come to maturity:frumenta maturantur,
Plin. 18, 7, 10, § 60:omnia maturata,
ripened, Cic. N. D. 1, 2, 4:uva maturata dulcescit,
ripe, id. de Sen. 13, 53.—Transf., to make ripe, to ripen, mature, soften, bring to maturity:B.vitis alba suppurationes veteres maturat,
Plin. 23, 1, 16, § 24:lupini strumas maturant,
id. 22, 25, 74, § 156:partus conceptos,
id. 30, 14, 43, § 123:olivas muria,
to make ripe, soft, eatable, Pall. 12, 22, 2.— Pass., to become ripe or soft, to come to maturity:ova in sicco maturari,
Plin. 9, 57, 83, § 177:alumen aestivis solibus maturatur,
id. 35, 15, 52, § 184:concoctione maturata,
id. 11, 37, 79, § 200.—Trop., to hasten, accelerate, quicken, despatch, expedite (class.).(α).With acc.:(β).domum ad coepta maturanda redire jubet,
Liv. 24, 13:iter,
Caes. B. C. 1, 63:mortem alicui,
Cic. Clu. 61, 171:necem alicui,
Hor. C. 3, 7, 16; cf.:mortem ea res maturat,
Cels. 7, 7, 7:insidias consuli,
Sall. C. 32:fugam,
Verg. A. 1, 137:negotia,
Suet. Caes. 80:sibi exitium,
id. Dom. 15:maturatur recordatio,
Quint. 11, 2, 43:spem praedae suae morte maturare,
Val. Max. 8, 2, 2.—With inf., to make haste or hasten to do a thing:2.jube maturare illam exire huc,
Plaut. Most. 4, 2, 101:flumen Axonam exercitum transducere maturavit,
Caes. B. G. 2, 5:ab urbe proficisci,
id. ib. 1, 7:venire,
Cic. Att. 4, 1, 7:iter pergere,
Sall. J. 79, 5.—To hurry too much, precipitate:3.ni Catilina maturasset signum dare,
had not Catiline given the signal too soon, Sall. C. 18, 8:jussis ceteris quantum possent maturare sequi,
Liv. 32, 16, 5.—Poet.:II.multa quae mox caelo properanda sereno, maturare datur,
i. e. to do in good time, betimes, Verg. G. 1, 261.—Neutr.A.Lit., to grow ripe, ripen (post-class.):B.ficus, quae sero maturant,
Pall. Mart. 10, 27:tardius,
id. Nov. 7, 22.—Transf., to make haste, hasten (rare but class.):successor tuus non potest ita maturare, ut, etc.,
Cic. Fam. 2, 17, 1:legati in Africam maturantes veniunt,
Sall. J. 22, 1:et maturavit Romanus, ne, etc.,
Liv. 2, 22:maturandum ne, etc.,
id. 24, 12:facto maturatoque opus esse,
id. 1, 58; cf. id. 8, 13 fin.:quam maturato opus erat,
id. 24, 23.—Hence, adv.: mātūrātē, betimes, quickly (very rare):properare,
Plaut. Ps. 4, 7, 58; also: mātūrātō, hastily (late Lat.), Schol. Verg. ap. Clan. Auct. Mai. vol. 7, p. 291. -
2 maturo
mātūro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [id.].I.Act., to make ripe, ripen, to bring to ma turity (class.).A.Lit., of fruits:2.uvas,
Tib. 1, 4, 19:pomum,
Plin. 16, 25, 41, § 102. — Pass.: maturari, to grow ripe, ripen, to come to maturity:frumenta maturantur,
Plin. 18, 7, 10, § 60:omnia maturata,
ripened, Cic. N. D. 1, 2, 4:uva maturata dulcescit,
ripe, id. de Sen. 13, 53.—Transf., to make ripe, to ripen, mature, soften, bring to maturity:B.vitis alba suppurationes veteres maturat,
Plin. 23, 1, 16, § 24:lupini strumas maturant,
id. 22, 25, 74, § 156:partus conceptos,
id. 30, 14, 43, § 123:olivas muria,
to make ripe, soft, eatable, Pall. 12, 22, 2.— Pass., to become ripe or soft, to come to maturity:ova in sicco maturari,
Plin. 9, 57, 83, § 177:alumen aestivis solibus maturatur,
id. 35, 15, 52, § 184:concoctione maturata,
id. 11, 37, 79, § 200.—Trop., to hasten, accelerate, quicken, despatch, expedite (class.).(α).With acc.:(β).domum ad coepta maturanda redire jubet,
Liv. 24, 13:iter,
Caes. B. C. 1, 63:mortem alicui,
Cic. Clu. 61, 171:necem alicui,
Hor. C. 3, 7, 16; cf.:mortem ea res maturat,
Cels. 7, 7, 7:insidias consuli,
Sall. C. 32:fugam,
Verg. A. 1, 137:negotia,
Suet. Caes. 80:sibi exitium,
id. Dom. 15:maturatur recordatio,
Quint. 11, 2, 43:spem praedae suae morte maturare,
Val. Max. 8, 2, 2.—With inf., to make haste or hasten to do a thing:2.jube maturare illam exire huc,
Plaut. Most. 4, 2, 101:flumen Axonam exercitum transducere maturavit,
Caes. B. G. 2, 5:ab urbe proficisci,
id. ib. 1, 7:venire,
Cic. Att. 4, 1, 7:iter pergere,
Sall. J. 79, 5.—To hurry too much, precipitate:3.ni Catilina maturasset signum dare,
had not Catiline given the signal too soon, Sall. C. 18, 8:jussis ceteris quantum possent maturare sequi,
Liv. 32, 16, 5.—Poet.:II.multa quae mox caelo properanda sereno, maturare datur,
i. e. to do in good time, betimes, Verg. G. 1, 261.—Neutr.A.Lit., to grow ripe, ripen (post-class.):B.ficus, quae sero maturant,
Pall. Mart. 10, 27:tardius,
id. Nov. 7, 22.—Transf., to make haste, hasten (rare but class.):successor tuus non potest ita maturare, ut, etc.,
Cic. Fam. 2, 17, 1:legati in Africam maturantes veniunt,
Sall. J. 22, 1:et maturavit Romanus, ne, etc.,
Liv. 2, 22:maturandum ne, etc.,
id. 24, 12:facto maturatoque opus esse,
id. 1, 58; cf. id. 8, 13 fin.:quam maturato opus erat,
id. 24, 23.—Hence, adv.: mātūrātē, betimes, quickly (very rare):properare,
Plaut. Ps. 4, 7, 58; also: mātūrātō, hastily (late Lat.), Schol. Verg. ap. Clan. Auct. Mai. vol. 7, p. 291. -
3 maturo
I mātūro, āvī, ātum, āre [ maturus ]1) делать зрелым, доводить до созревания, приводить в состояние зрелости ( uvas Tib)2) ускорять (alicui mortem C; iter Cs, L)m. fugam Sl, V, T — поспешно бежать3) спешить, торопиться (ab urbe proficisci Cs; maturato opus est L)dic age cum lyrā maturet H — скажи, чтобы она поскорее пришла с лирой4) тж. med.-pass. созревать, поспевать (ficūs quae sero maturant Pall; acstīvis solibus maturari PM)II mātūrō adv. Cato = mature -
4 reif
reif, maturus (im allg.). – tempestivus (zeitig, v. Früchten). – coctus (gekocht, von der Sonnenwärme zur gehörigen Reise gebracht); verb. maturus et coctus (z.B. poma). – vor der gewöhnlichen Zeit r., praematurus: früher r. als andere Gegenstände der gleichen Gattung, praecox: r. zum Kriegsdienst, zur Übernahme der Regierung, maturus militiae, imperio. – nicht r., noch nicht r., s. unreif. – das reifere (gereiftere) Alter, aetas firmata; aetas, quae iam confirmata est (Ggstz. aetas infirma); im Zshg. auch bl. aetas (z.B. per aetatem iudicium facere posse): ein r. (gereiftes) Urteil, iudicium firmum (ein festes); iudicium acre (ein geschärftes, scharfes); acre iudicium et certum (ein scharfes undsicheres); iudicium subtīle (ein seines); iudicium intellegens (ein Kennerurteil): mit r. Überlegung, bono consilio. – r. werden, maturari; maturescere; ad maturitatem venire, pervenire; maturitatem assequi od. adipisci od. capere; ad frugem pervenire (vom Verstand): recht, gehörig, ganz, völlig reif werden, permaturescer; bene maturescere; percoqui: [1946] nicht r. werden lassen, ad maturitatem non sinere perduci: reif machen, ad maturitatem perducere; maturare: r. sein, maturum esse; maturitatem suam habere: noch nicht r. sein, nondum maturitatem cepisse.
-
5 Reife
Reife, maturitas (eig. u. uneig.). – maturitas tempestiva (zeitige R., eig.). – tempestivitas (Zeitigkeit, eig. u. uneig.). – aetatis maturitas ad prudentiam (geistige Reise im Mannesalter). – zur R. bringen, ad maturitatem perducere (eig.); percoquere (eig., z.B. messem); maturare (eig. u. uneig., einen Plan etc.): zur R. kommen, gelangen, maturescere (auch uneig. = zur Vollkommenheit gelangen); maturari (auch uneig. = beschleunigt werden; vgl. »heranreifen«): noch nicht zur R. gelangt sein, nondum maturitatem cepisse (eig.); nondum effici posse (uneig., noch nicht ausgeführt werden können, von einem Plane).
-
6 maturare
ускорять: auxilium scelerosis impertiendo maturari scelera facere (1. 6 C. 1, 55);matur. nuptias (1. 2 C. 5, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > maturare
См. также в других словарях:
măturar — MĂTURÁR, măturari, s.m. Persoană care face sau vinde mături (1). – Mătură + suf. ar. Trimis de claudia, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 măturár s. m., pl. măturári Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic MĂTURÁR măturari m … Dicționar Român
maturare — MATURÁRE, maturări, s.f. (livr.) Acţiunea de a (se) matura şi rezultatul ei; maturizare. ♦ Maturaţie. – v. matura. Trimis de RACAI, 30.09.2003. Sursa: DEX 98 maturáre s. f., g. d. art. maturării; pl. maturări Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa … Dicționar Român
măturare — MĂTURÁRE, măturări, s.f. Acţiunea de a mătura; măturat. – v. mătura. Trimis de claudia, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 MĂTURÁRE s. v. măturat. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime măturáre s. f., g. d. art. măturării; … Dicționar Român
Ārten — Ārten, verb. reg. ist 1. Ein Neutrum, mit dem Hülfsworte haben. 1) Eine Art, d.i. natürliche Beschaffenheit haben, oder bekommen. Er artet nicht nach seinem Vater. Seltener als ein Reciprocum. Des Fürsten Diener sind also, wie sie der Herr will… … Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart