-
1 subjicio
jēcī, jectum, ere [ sub + jacio ]1) бросать, ставить, класть под, подкладывать, подставлять (aliquid alicui rei, реже sub aliquid)s. epistulam pulvino QC (sub pulvīnum Nep) — положить письмо под подушкуignem alicui rei s. C, O, bAfr — развести огонь под чём-л., поджечь что-л.s. caudam utero Ph — поджать хвостaliquid oculis s. C, L — сделать что-л. очевиднымaliquid cogitationi suae s. C — обдумать что-л.multa sub unum aspectum s. Q — охватить многое в одном (кратком) обзореnotionem (sententiam) voci и sub voce s. C, G — вложить смысл в слово, связать слово с (определённым) понятиемalicui verbo duas res s. Cs — понимать какое-л. слово в двояком смысле2) подчинять, покорять (provinciam alicui T; se potestati C и sub potestatem alicujus rhH.)s. species genĕri Q — подчинить виды роду, т. е. объединить виды в родеfas, justum, pium, aequum, mansuetum subjĭci possunt honestati Q — (высшая) правда, законность, добродетель, справедливость, кротость, (всё это) может быть объединено в понятии честности3) подвергать, обрекать, ставить в зависимостьs. navigationem hiemi Cs — подвергать плавание опасностям зимних бурьs. aliquid praeconi L, Sen (voci praeconis или sub praeconem C) — назначить что-л. к продаже с молоткаterram ferro s. C — обрабатывать землю4) ставить вместо, подставлять, замещать, заменять (integras copias vulneratis bAl; verbum pro verbo C)5) совершать подлог, подменять, подделывать (testamentum C; librum Nep)s. testem Q — подставлять (подкупать) свидетеля6) бросать вверх, подбрасывать ( mataras inter carros rotasque Cs); подниматьs. aliquem in equum L — посадить кого-л. на коняcorpus saltu in equum s. V — вскочить на коня7) пододвигать, подводить, приближать, ставить близ, размещать подле (s. legiones castris Cs; s. se iniquis locis Cs)8) давать, передавать, вручать (alicui aliquid C etc.)9) внушать (alicui spem L; amor carmina subjĭcit Prp)sibi aliquid s. Sulpicius ap. C — представить (вообразить) себе что-л. или вспомнить о чём-л.10) присоединять, прибавлять ( syllăbam longam brevi H)11) отвечать, возражать ( pauca alicui V). — см. тж. subjectus и subjecta -
2 subiciō
subiciō (the first syl. usu. long by position; often pronounced, and sometimes written, subiiciō), iēcī, iectus, ere [sub+iacio], to throw under, place under, cast below: inter carros rotasque mataras subiciebant, discharged below (the wagonbodies), Cs.: sarmenta circumdare ignemque circum subicere coeperunt: artūs subiecto torruit igni, O.: tectis ignīs: cum tota se luna sub orbem solis subiecisset: bracchia pallae, O.: collo Bracchia, O.—Of troops, to bring, cause to be encamped, post: castris legiones, Cs.: se iniquis locis, Cs.— To set up, mount, throw up: corpora in equos, V.: regem in equum, L.: Quantum vere novo se subicit alnus, shoots up, V.— To substitute, forge, counterfeit: testamenta: librum, N.— To suborn: subicitur Metellus, qui hanc rem distrahat, Cs.— Fig., to submit, subject, present: ei libellum: ea, quae subiciebantur oculis, L.: res subiectae sensibus.— To ascribe, attribute: nec videre, sub hanc vocem honestatis quae sit subicienda sententia, i. e. what meaning is to be attributed to it: intellegere quae res huic voci subiciatur.— To substitute: silentium erat, inopiā potioris subiciundi, L.: pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet. — To place under, make subject, subject se imperio alterius: se populi R. imperio subiectos dolere, Cs.: virtus subiecta sub varios casūs: bona civium voci praeconis: hiemi navigationem, expose, Cs.: fictis auditionibus fortunas innocentium: aliquid calumniae, L.—In thought, to subordinate, bring under, comprise in: formarum certus est numerus, quae cuique generi subiciantur: per quam res disperse dictae unum sub aspectum subiciuntur.— In order or time, to place after, let follow, affix, annex, append, subjoin: cur sic opinetur, rationem subicit, subjoins: a quibusdam senatoribus subiectum est, L.: vix pauca furenti Subicio, i. e. answer, V.— To bring forward, propose, adduce, bring to mind, prompt, suggest: Si meministi id, quod olim dictum est, subice, T.: quid dicerem: quae dolor querentibus subicit, L.: Spes est Peliā subiecta creatis, O.* * *subicere, subjeci, subjectus V TRANSthrow under, place under; make subject; expose -
3 madaris
matĕris or matăris ( madăris), is, and matăra, ae, f. [Celtic], a Celtic javelin, pike:nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant nostrosque vulnerabant,
Caes. B. G. 1, 26, 3:humero matari trajecto,
Liv. 7, 24, 3:materis Transalpina,
Auct. Her. 4, 32, 43: Galli materibus configunt, Sisenn. ap. Non. 556, 8; id. ib. 9. -
4 materis
matĕris or matăris ( madăris), is, and matăra, ae, f. [Celtic], a Celtic javelin, pike:nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant nostrosque vulnerabant,
Caes. B. G. 1, 26, 3:humero matari trajecto,
Liv. 7, 24, 3:materis Transalpina,
Auct. Her. 4, 32, 43: Galli materibus configunt, Sisenn. ap. Non. 556, 8; id. ib. 9. -
5 subicio
I.Lit., to throw, lay, place, or bring under or near (cf. subdo); in all senses construed with acc. and dat., or with acc. and sub and acc.; not with sub and abl. (v. Madvig. ad Cic. Fin. 2, 15, 48; cf. II. B. 2. infra).A.In gen.: si parum habet lactis mater, ut subiciat (agnum) sub alterius mammam. Varr. R. R. 2, 1, 20:B.manum ventri et sub femina (boum),
Col. 6, 2, 6: nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant, discharged their javelins and darts below, i. e. between the wagons and the wheels, Caes. B. G. 1, 26:biremes, subjectis scutulis, subduxit,
id. B. C. 3, 40:ligna et sarmenta circumdare ignemque circum subicere coeperunt,
Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; cf.:ignes tectis ac moenibus,
id. Cat. 3, 1, 2:ignem,
id. Rab. Post. 6, 13; Auct. B. Afr. 87, 1; 91, 3; Ov. M. 1, 229 al.:faces,
Cic. Mil. 35, 98; Vell. 2, 48, 3; Val. Max. 5, 5, 4:bracchia pallae,
Ov. M. 3, 167:eburnea collo Bracchia,
id. Am. 3, 7, 7:scuto sinistram, Canitiem galeae,
id. Tr. 4, 1, 74:laxiorem sinum sinistro bracchio,
Quint. 11, 3, 146:umeros lecto,
Val. Max. 4, 1, 12:pallium togae,
id. 2, 2, 2:ova gallinis,
Plin. 18, 26, 62, § 231; 10, 59, 79, § 161:cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,
Cic. Rep. 1, 16:ossa subjecta corpori,
id. N. D. 2, 55, 139 et saep:sub aspectum omnium rem subicit,
Auct. Her. 4, 47, 60:res sub oculos,
Quint. 8, 6, 19:aliquid oculis,
Cic. Or. 40, 139; Liv. 3, 69; Quint. 2, 18, 2:oves sub umbriferas rupes,
to place near, close to, Varr. R. R. 2, 2, 11:castris legiones,
Caes. B. C. 3, 56:aciem suam castris Scipionis,
id. ib. 3, 37:se iniquis locis,
id. ib. 3, 85:terram ferro,
to throw up with the share, to plough up, Cic. Leg. 2, 18, 45 Moser N. cr.: corpora saltu Subiciunt in equos, throw up, i. e. mount, Verg. A. 12, 288:pavidum regem in equum,
to set, Liv. 31, 37:me e postremo in tertium locum esse subjectum,
have been brought, Cic. Toga Cand. Fragm. p. 522 Orell.: copias integras vulneratis defessisque subiciebat, i. e. put in the place of, substituted, Auct. B. Alex. 26, 2.—Hence ( poet.): se subicere, to mount, grow:quantum vere novo viridis se subicit alnus,
shoots up, Verg. E. 10, 74:laurus Parva sub ingenti matris se subicit umbrā,
id. G. 2, 19 Forbig. ad loc.—In partic.1.To hand to, supply:2.cum ei libellum malus poëta de populo subjecisset,
Cic. Arch. 10, 25:ipse manu subicit gladios ac tela ministrat,
Luc. 7, 574.—To substitute false for true; to forge, counterfeit (syn.:3.suppono, substituo): testamenta,
Cic. Phil. 14, 3, 7:testamentum mariti,
Quint. 9, 2, 73:locupleti falsum testamentum,
Val. Max. 9, 4, 1:partum,
Dig. 25, 4, 1 fin.:falsum aliquid,
Quint. 12, 3, 3:aes pro auro in pignore dando,
Dig. 13, 7, 36:fratrem suum,
Just. 1, 9.—To suborn:II.subicitur L. Metellus ab inimicis Caesaris, qui hanc rem distrahat,
Caes. B. C. 1, 33:testes frequenter subici ab adversario solent,
Quint. 5, 7, 12:suspitione subjecti petitoris non carebit,
id. 4, 2, 96.Trop.A.In gen.1.To submit, subject:2.ea quae sub sensus subjecta sunt,
Cic. Ac. 2, 23, 74:res, quae subjectae sunt sensibus,
id. Fin. 5, 12, 36; id. Ac. 1, 8, 31:cogitationi aliquid subicere,
submit, id. Clu. 2, 6; Quint. 5, 12, 13;ait (Epicurus), eos neque intellegere neque videre, sub hanc vocem honestatis quae sit subicienda sententia,
i. e. what meaning is to be attributed to it, Cic. Fin. 2, 15, 48 B. and K.; Madvig. ad loc.; cf.:huic verbo (voluptas) omnes qui Latine sciunt duas res subiciunt, laetitiam in animo, commotionem suavem jucunditatis in corpore,
id. ib. 2, 4, 13:dico eum non intellegere interdum, quid sonet haec vox voluptatis, id est, quae res huic voci subiciatur,
id. ib. 2, 2, 6; cf.: quaeritur, quae res ei (nomini) subicienda sit, Quint. 7, 3, 4.—To substitute:B.mutata, in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet,
Cic. Or. 27, 92; so Quint. 3, 6, 28:aliud pro eo, quod neges,
id. 6, 3, 74 et saep.—In partic.1.Pregn., to place under, to make subject, to subject:2.subiciunt se homines imperio alterius et potestati,
i. e. submit, Cic. Off. 2, 6, 22; cf. Caes. B. G. 7, 1:exteras gentes servitio,
Liv. 26, 49:Albius et Atrius quibus vos subjecistis,
id. 28, 28, 9:ut alter alterius imperio subiceretur,
id. 28, 21, 9:gentem suam dicioni nostrae,
Tac. A. 13, 55; Curt. 8, 1, 37; cf.:Gallia securibus subjecta,
Caes. B. G. 7, 77:omnia praeter eam (virtutem) subjecta, sunt sub fortunae dominationem,
Auct. Her. 4, 17, 24:nos sub eorum potestatem,
id. 2, 31, 50:matribus familias sub hostilem libidinem subjectis,
id. 4, 8, 12:sub aspectus omnium rem subjecit,
id. 4, 47, 60; cf.:deos penatis subjectos esse libidini tribuniciae,
Cic. Dom. 40, 106:populum senatui,
Val. Max. 8, 9, 1:si virtus subjecta sub varios incertosque casus famula fortunae est,
Cic. Tusc. 5, 1, 2:id quod sub eam vim subjectum est,
id. Top. 15, 58:cujus victus vestitusque necessarius sub praeconem subjectus est,
id. Quint. 15, 49 B. and K.:bona civium voci praeconis,
id. Off. 2, 23. 83;for which, simply reliquias spectaculorum,
to expose for sale, Suet. Calig. 38; so,delatores,
id. Tit. 8:hiemi navigationem,
to subject, expose, Caes. B. G. 4, 36:domum periculo,
Quint. 7, 1, 53:scelus fraudemque nocentis odio civium,
Cic. de Or. 1, 46, 202:fortunas innocentium fictis auditionibus,
id. Planc. 23, 56:aliquid calumniae,
Liv. 38, 48.—To subject or subordinate a particular to a general, to range or treat it under, append it to, etc.; in the pass., to be ranged under or comprised in any thing:3.quattuor partes, quae subiciuntur sub vocabulum recti,
Auct. Her. 3, 4, 7 B. and K.:unum quodque genus exemplorum sub singulos artis locos subicere,
id. 4, 2, 3; cf. with dat.:formarum certus est numerus, quae cuique generi subiciantur,
Cic. Top. 8, 33:qui vocabulum sive appellationem nomini subjecerunt tamquam speciem ejus,
Quint. 1, 4, 20; cf.:sub metum subjecta sunt pigritia, pudor, terror, etc.,
Cic. Tusc. 4, 7, 16; 4, 8, 19; Quint. 3, 5, 1:fas, justum, etc.... subici possunt honestati,
id. 3, 8, 26:dicere apte plerique ornatui subiciunt,
id. 1, 5, 1 et saep.—To place under in succession or order, in speaking or writing, i. e. to place after, let follow, affix, annex, append, subjoin (cf.:4.addo, adicio): post orationis figuras tertium quendam subjecit locum,
Quint. 9, 1, 36:longis (litteris) breves subicere,
id. 9, 4, 34:B litterae absonam et ipsam S subiciendo,
id. 12, 10, 32:narrationem prooemio,
id. 4, 2, 24; cf. id. 5, 13, 59:cur sic opinetur, rationem subicit,
adds, subjoins, Cic. Div. 2, 50, 104:quod subicit, Pompeianos esse a Sullā impulsos, etc.,
id. Sull. 21, 60:a quibusdam senatoribus subjectum est,
Liv. 29, 15, 1:subicit Scrofa: De formā culturae hoc dico, etc.,
Varr. R. R. 1, 7, 2:non exspectare responsum et statim subicere, etc.,
Quint. 9, 2, 15:edicto subjecisti, quid in utrumque vestrum esset impensum,
Plin. Pan. 20, 5 et saep.:vix pauca furenti Subicio,
i. e. answer, reply, Verg. A. 3, 314.—To comprehend under, collect or embrace in:5.per quam res disperse et diffuse dictae unum sub aspectum subiciuntur,
Cic. Inv. 1, 52, 98.—To bring forward, propose, adduce; to bring to mind, prompt, suggest, etc.:A.si meministi id, quod olim dictum est, subice,
Ter. Phorm. 2, 3, 40 Ruhnk.; cf.:cupio mihi ab illo subici, si quid forte praetereo,
Cic. Verr. 2, 5, 10, § 25:subiciens, quid dicerem,
id. Fl. 22, 53:quae dolor querentibus subicit,
Liv. 3, 48; 45, 18:nec tibi subiciet carmina serus amor,
Prop. 1, 7, 20:spes est Peliā subjecta creatis,
Ov. M. 7, 304.—Hence, sub-jectus, a, um, P. a.Of places, lying under or near, bordering upon, neighboring, adjacent:B.alter (cingulus terrae) subjectus aquiloni,
Cic. Rep. 6, 20:Heraclea, quae est subjecta Candaviae,
Caes. B. C. 3, 79:Ossa,
Ov. M. 1, 155:rivus castris Scipionis subjectus,
Caes. B. C. 3, 37:subjectus viae campus,
Liv. 2, 38: Armenia subjecta suo regno (opp. Cappadocia longius remota), Auct. B. Alex. 35, 2; 28, 3: genae deinde ab inferiore parte tutantur subjectae, Cic. N. D. 2, 57, 143.—(Acc. to II. B. 1.) Subjected, subject:C.si quidem Ea (natura deorum) subjecta est ei necessitati,
Cic. N. D. 2, 30, 77:servitio,
Liv. 26, 49, 8:subjectior in diem et horam Invidiae,
exposed, Hor. S. 2, 6, 47:ancipiti fortunae,
Val. Max. 7, 2, ext. 2:species, quae sunt generi subjectae,
subordinate, Quint. 5, 10, 57:tum neque subjectus solito nec blandior esto,
submissive, Ov. A. A. 2, 411; cf.:parcere subjectis et debellare superbos,
Verg. A. 6, 853.— Subst.: sub-jectus, i, m., an inferior, subject:(vilicus), qui, quid aut qualiter faciendum sit, ab subjecto discit,
Col. 1, 2, 4; 11, 1, 25:Mithridates ab omnibus subjectis singula exquirens, etc.,
Plin. 25, 2, 3, § 7.—In the later philos. and gram. lang.: subjec-tum, i, n. (sc. verbum), that which is spoken of, the foundation or subject of a proposition:omne quicquid dicimus aut subjectum est aut de subjecto aut in subjecto est. Subjectum est prima substantia, quod ipsum nulli accidit alii inseparabiliter, etc.,
Mart. Cap. 4, § 361; App. Dogm. Plat. 3, p. 34, 4 et saep.—* Adv.: subjectē (cf. B. supra), humbly, submissively:haec quam potest demississime et subjectissime exponit,
Caes. B. C. 1, 84 fin.
См. также в других словарях:
CARRUS — inter impedimenta Gallorum, memoratur Iul. Caesari de Bello Gall. l. 8. c. 14. num. 1. Complurimis diebus iisdem in castris consumptis, quum propius accessisse legiones cognovissent: Duces Bellovacorum noctu dimittunt eos, quos aut aetate, aut… … Hofmann J. Lexicon universale
MATARIS seu MATARA aut Matarus — teli genus, seu missile: paulo quam lancea minus; cuius Sisenna apud Nonium meminit. Galiis proorium, de Bello Gall. l. 1. c. 26. ubi de Helvetiis, Nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant, nostrosque vulnerabant. Et Livius… … Hofmann J. Lexicon universale