ist

I a 1. boş, bərkidilmiş; açılmış; der Knopf ist \los düymə açılıb/qopub; der Hund ist von der Kette \los it zəncirdən açılıb; 2. azad, sərbəst; aller Bande \los / \los vonallen Banden bütün bağlardan azad; hər cür asılılıqdan uzaq; 3. dan. es ist etwas \los burda nəsə baş verib; was ist \los? nə olub?; nəsə baş verib?; etw., j-n \los sein nədənsə, kimdənsə yaxa qurtarmaq; ◊ das hat er \los o bunu bilir; mit ihm ist nicht viel \los dan. o çox uzaqgörən adam deyil; ondan xeyir gözləmək olmaz; der Teufel ist \los kim bilir nələr baş verir; bei ihm ist eine Schraube \los məc. onun vintinin biri çatmır; o, ağıldan kəmdir; II adv. dan. \los! tərpən! irəli! başla!

I 1. köməkçi fel (tərcümə olunmur); 2.* vi (s) olmaq; vorhanden \sein mövcud olmaq; es sind var, olur; angestellt \sein işdə olmaq; es ist windig küləkdir; das kann doch nicht \sein bu olan şey deyil; kann \sein!, mag \sein! ola bilsin / bilər!; so ist’s / so ist die Sache aha, iş belə imiş!; muß das \sein? doğrudanmı bu vacibdir?; dagegen ist nichts zu sagen buna heç nə deyə bilməzsən; was ist zu tun? nə etməli?; laß das \sein! burax bunu!; qoy olsun! er ist nicht mehr artıq o yoxdur, o ölmüşdür

II I pron poss m (f seine, n sein, pl seine; isimsiz: m seiner, f seine, n seins seines, pl seine) onun; özünün (mübtədanı ifadə edən şəxsə məxsus); II pron pers er, es’in G’i

I vi 1. istəmək, nəyisə etməyə həvəs göstərmək; ich möchte (mögen felinin conj impf’i) erfahren* bilmək istərdim; ich möchte rauchen siqaret çəkək istəyirəm; ich möchte ihn nicht sehen* onu görmək istəməzdim; ich mag ihn nicht sehen* onu görmək istəmirəm; 2. imkanı, mümkünlüyü, ehtimalı, arzunu bildirir; er mag krank gewesen sein ola bilsin, xəstədir; mag er kommen* qoy gəlsin, wo er auch sein mag o harada olursa olsun; was mag das bedeuten? bu nə deməkdir?; ich schrieb ihm, das er kommen* möge ona yazdım ki, gəlsin; II vt xoşlamaq (çox vaxt inkarla); ich mag diese Speise nicht mən bu xörəyi xoşlamıram

prp (A) 1. əks (əkslik mənasında); \gegen meinen Willen istəyimin əksinə (əleyhinə); 2. istiqamət bildirir; mein Zimmer geht \gegen Süden otağım cənuba baxır; 3. əlaqə, münasibət mənasında; er ist gut \gegen mich onun mənə münasibəti yaxşıdır; dein Verdienst ist nichts \gegen das seinige sənin gördüyün iş onun gördüyünün müqabilində heçdir; 4. üçün; \gegen besondere Bezahlung xüsusi ödəmədən ötrü; 5. yaxın, təxminən; das Zimmer ist \gegen 3 Meter hoch otağın hündürlüyü 3 metrə yaxındır

I köməkçi fel (tərcümə olunmur); II vt 1. malik olmaq; ich habe varımdır; ich habe nicht yoxumdur; ich habe nichts davon bundan mənə heç bir xeyir yoxdur; was hast du? sənə nə olub?; die Sache hat Eile işi gecikdirmək olmaz; jetzt habe ich ihn 1) indi onu tutdum; 2) məc. indi o mənim əlimdədir; bei uns ist alles zu \haben bizdə hər şey əldə etmək (tapmaq) olar (mümkündür); das Buch ist noch zu \haben kitab satışda hələ var; 2. (inf+zu): ich habe zu… mən gərək …; er hat hier nichts zu sagen onun burada əmr verməyə ixtiyarı yoxdur; es hat nichts zu sagen bunun əhəmiyyəti yoxdur, bu vacib deyil; wir \haben noch ein Kilometer bis dahin (zu gehen*) biz hələ bir kilometr getməliyik; ich habe nicht zu lesen* oxumağa bir şeyim yoxdur; ich habe zu tun* işim var, məşğulam; ich will damit nichts zu tun* \haben mən bu işə qarışmaq istəmirəm; 3. (inf’lə zu’suz): du hast gut reden sənin üçün demək asandır; Sie \haben gut fragen sizin üçün soruşmaq asandır; 4. (“es” tamamlığı ilə birlikdə); es bequem \haben rahat(ca) yerləşmək; es gut \haben yaxşı yaşamaq; es eilig \haben tələsmək; ich habe es weit yolum uzaqdır; jetzt habe ich’s! indi bildim, indi tapdım!; es hat nichts auf sich bunun mənası (əhəmiyyəti) yoxdur; er hat es von ihm 1) bunu ondan öyrəndi (bildi); 2) bunu ondan aldı; ich will es so \haben mən belə istəyirəm; 5.: da \haben wir die Bescherung / den Braten / den Salat! gördün başımıza nə gəldi!; da hast du’s, da \haben wir’s! əcəb işdir!; hab dich nicht so! çox lovğalanma!, burnunu çox dik tutma!; habe Dank! təşəkkür edirəm!

(comp, höher, superl höchst) a 1. hündür, uca; 2. böyük, çox; 3. məc. adlı-sanlı, məşhur; fünf Meter \hoch beş metr hündürlüyündə; vier \hoch drei (43) riyaz. dördün kubu; vier Mann \hoch dan. dördlükdə; (hoch sözündə ch hərfbirləşməsi e səsindən qabaq gələrsə h səsinə keçir): hohes Alter yaşın sinli çağı; der hohe Sommer yayın qızğın çağı; in hohem Ansehen stehen* hörmət-izzət sahibi olmaq; hohe See açıq dəniz; hoher Sinn alicənablıq, nəciblik; es ist hohe Zeit vaxt yetişib; es ist hoher Tag artıq gün günorta yerinə qalxıb; es ist \hoch am Tage gün günortadır; es ist noch \hoch am Tage hələ tam işıqdır; \hoch hinauswollen* burnunu çox yuxarı tutmaq; \hoch anrechnen yüksək qiymətləndirmək; die Ware kommt uns zu \hoch mal bizə çox baha başa gəlir; \hoch zu stehen kommen* baha başa gəlmək; wenn es \hoch kommt çarəsiz (əlacsız) qaldıqda; darayaqda; \hoch und heilig versprechen* təntənəli surətdə vəd etmək; \hoch und teuer versichern and içərək qane etmək

a pis, yaramaz; er ist \übel dran o, ağır vəziyyətdədir; mir ist \übel ürəyim bulanır; wohl oder \übel istər-istəməz; es steht ihm \übel an bu ona yaraşmır; ◊ ich konnte \übel fahren mənim üçün pis qurtara bilərdi

I a sağlam; II adv 1. yaxşı; 2. deyəsən, bəlkə də; das ist \wohl das beste bu deyəsən ən yaxşısıdır; das hat er \wohl nicht gesagt bunu yəqin o deməyib; \wohl bekomm’s! nuşcan!, nuş olsun!; leben Sie \wohl! salamat qalın!; \wohl oder übel istər-istəməz; es ist ihm \wohl ums Herz o şaddır / xürrəmdir

I a yun (sif.)

II vt və vi 1. istəmək; arzu etmək; 2.: wollen (başqa felin inf ilə 2-ci partisipdəki gewollt əvəzində işlənir): er hat es tun \wollen o bunu etmək istəyirdi; 3.: \wollen wir gehen! gedək!; es sei, wie es wolle hər necə olsa da, hər halda; 4. es will mir nicht einleuchten mən heç cür anlaya bilmirəm; ob man will ober nicht istər-istəməz; das will ich meinen ! əlbəttə, başqa cür ola da bilməz, məhz elə də olmalıdır; wo will er hinaus? o nəyə işarə edir?

a 1. (\alle, \alles, \alle) hamısı, hamı; vor \allem, vor \allen Dingen hər şeydən öncə; \alle beide hər ikisi; \alles Gute! salamat qalın!; in \aller Eile tələsik; in \aller Stille səssiz-səmirsiz, xəlvətcə; das ist \all es var-yox budur; \alles eingerechnet hər şeyi hesaba alaraq; \alles in \allem cəmi; in \aller Frühe səhər tezdən; xoruz banlamamış; mit \aller Gewalt var qüvvə ilə; aus \allem dem, aus \alle diesem bunların hamısından; über \alles hər şeydən artıq; bei \allem dem, bei \alle diesem buna baxmayaraq; Mädchen für \alles hər işi görən qulluqçu; gəzəyən qız; \alle Rechte vorbehalten başqası tərəfindən nəşri qadağandır (alman kitablarının titul vərəqinin arxasında olan yazı); 2. hər kəs, hər hansı; auf \alle Fälle hər ehtimala qarşı, ehtiyatdan, ehtiyat üçün; \alle acht Tage hər həftə; \alle Tage hər gün; \aller Art cürbəcür; \alle Welt hər kəs, hamı; 3. wer \alles kim olur olsun; was \alles nə olur olsun; wo \alles harada olurolsun; das ist nicht \alle Welt wieviel kim bilir, bu nə qədərdir; wer in \aller Welt … axı kim; wer in \aller Welt konnte es wissen! bunu kim bilərdi ki!; nicht um \alles in der Welt heç bir vəchlə, heç vaxt; \aller Anfang ist schwer hər şeyin başlanğıcı çətindir

a 1. qoca; köhnə, qədim; əvvəlki; \alt und jung qocalı-cavanlı, qocası və cavanı, hamı; beim \alten bleiben əvvəlki fikrində qalmaq; es beim \alten lassen olduğu kimi saxlamaq; es ist die \alt Geschichte! məlum bir şey!; adi bir hadisə! (ancaq die Alte Geschichte qədim tarix); die Alte Welt 1) tar. qədim dünya; 2) köhnə dünya (Avropa, Asiya, Afrika); das \alte Testament din. Yeni Öyüd (Əhdi-Ətiq), İncil \alter Kram cır-cındır; \alten Stils köhnə təqvimlə; seit \alten Zeiten qədim zamanlardan, ta qədimdən; 2.: wie \alt sind Sie? sizin neçə yaşınız var?; ich bin 20 Jahre \alt mənim iyirmi yaşım var; wir sind gleich \alt biz həmyaşıq; \altwerden qocalmaq ◊ j-n zum \alten Eisen werfen məc. bir kəsi işdən kənar etmək; mein \alter Herr (tələbə jarq.) atam; meine \alte Dame anam; \alte Schachtel nifr. küpəgirən qarı, kaftar; immer die \alte Leier çalınmış bayatı, çoxdan məlum olan şey; das ist für den \alten Fritzen nəticəsiz zəhmət; er ist immer der \alte o heç dəyişilməyib; auf seine \alten Tage qocalıqda; Jung gewohnt, alt getan ata. söz. südlə gələn, sümüklə gedər; \alter Freund, \altes Haus dan. qoca, dost, dostum (müraciətdə); \alter Mann geol. köhnə mədən

I prp (D) -dan, dən, içindən; \aus vollem Halse böğazı gəldikcə, çox ucadan (bərkdən); \aus der Stadt şəhərdən; II adv qurtardı; die Stunde ist \aus dərs qurtardı; es ist \aus mit ihm o öldü; von hier \aus buradan başlayaraq; er ist darauf \aus o buna can atır; er weiß weder \aus noch ein o, çıxılmaz vəziyyətdədir; von Grund \aus əsaslı surətdə

präf əsas etibarı ilə 1) xaricə doğru istiqaməti bildirir; 2) hərəkətin bitməsini göstərir (fel prefiksi kimi işlənərkən ayrılır)

a 1. xüsusi; özünəxas; etw. sich (D) zu \eigen machen mənimsəmək, özünə mal etmək; auf / für \eigene Rechnung öz hesabına; aus \eigenem Antrieb öz xoşu ilə; öz təşəbbüsü ilə; in \eigener Person şəxsən özü; es ist ihm \eigen bu ona xas olan şeydir; 2. xüsusi, qəribə, orijinal; er ist sehr \eigen o, çox qəribə adamdır/vasvasıdır; mir ist \eigen zu Mute mən özümdə deyiləm

I vt bağışlamaq, günahından keçmək; es ist (nicht) zu \entschuldigen bunu bağışlamaq olar (olmaz); \entschuldigen Sie! bağışlayın!, üzr istəiyrəm!; II sich \entschuldigen (bei D, wegen G) üzr istəmək, özünü təmizə çıxartmaq

pron pers 1. o (3-cü şəxs orta cins); 2. işarə əvəzliyi kimi; bu; er ist \es bu odur; 3. çox vaxt tərcümə olunmur; \es gibt, \es ist, \es sind vardır; \es ist kalt soyuqdur; şəxssiz fellərdə: \es regnet yağış yağır; \es donnert göy guruldayır; cümlədə məntiqi mübtəda kimi; işlənərək tərcümə olunmur; \es lebe unsere Heimat! Yaşasın vətən! Ysche f (11) bot. göyrüş, vən (ağac)

I m (1) 1. yıxılma, düşmə; zu \Fall(e) kommen* düşmək; zu \Fall(e) bringen* 1) vurub yıxmaq; 2) yıxmaq; 3) məc. qızı tovlamaq (yoldan) çıxarmaq; 2. iş (məhkəmə); hadisə, qəziyyə; auf jedem \Fall hər halda; auf alle Fälle \Fall hər ehtimala qarşı; von \Fall zu \Fall təsadüfdən-təsadüfə; auf keinen \Fall heç bir vəchlə; besten \Fall(e)s ən yaxşı halda; im \Fall(e), daß …, für den \Fall, daß … işdir, əgər … olarsa; gesetzt den \Fall, daß … tutaq ki…; ist das der \Fall əgər bu belədirsə; das war aber nicht der \Fall ancaq bu olmamışdır; das ist der \Fall bu belədir; (das ist) ganz mein \Fall bu mənim zövqümə uyğundur. 3. qram. hal; 4. eniş, yamac; 5. məd. bol filiz yatağı; 6. şəlalə; 7. oh. pl azalma, düşmə, aşağı salma, aşağı salınma; 8. heyvan tələfatı; ◊ auf Knall und \Fall birdən, gözlənilmədən

II n (13) dəniz. fal (gəmilərdə yelkənlərin siqnal bayrağını qaldırmaq üçün ip)

f (11) sual; an j-n eine \Frage stellen / richten kiməsə sual vermək; kimdənsə nəsə soruşmaq; das ist noch eine \Frage bu hələ naməlumdur (sualdır); das ist außer \Frage buna şübhə ola bilməz/yoxdur; es ist keine \Frage öz-özünə aydındır; in \Frage stellen şübhə altına salmaq; in \Frage kommen* nəzərə alınmaq; das kommt nicht in \Frage bu haqda heç söz ola bilməz; die \Frage aufrollen məsələ qaldırmaq; das gehört nicht zur \Frage bunun işə dəxli yoxdur; zur \Frage stehen* gündəlikdə durmaq (iclasın)

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

n (5) 1. ev, bina; tikinti; aus dem \Hause evdən; nach \Hause evə; von\Hauszu\Haus evdən-evə; zu \Hause evdə; das \Haus hüten məc. evdə oturmaq; evdən bayıra çıxmamaq; 2. palata, parlament; das \Haus der Gemeinen icma palatası (aşağı palata); das \Haus des Lords lordlar palatası; 3. məc. ailə; nəsil; ev təsərrüfatı; er ist von \Haus aus ein Proletarier o, anadangəlmə proletardır; wo ist er zu \Haus e? onun əsil-nəsli kimdir?, o hardandır? 4.: altes \Haus dan. məc. dost, qoca (müraciət); fideles \Haus məc. zarafatçı, xoştəbiət adam; gelehrtes \Haus məc. çox oxumuş adam; 5. mea.; das \Haus ist ausverkauft tea. bütün biletlər satılmışdır; von \Haus aus lap əvvəldən, uşaqlıqdan, lap kiçik yaşından; in etw. zu \Hause sein yaxşı bələd olmaq (bilmək); ◊ man kann Häuser auf ihn bauen dan. ona etibar etmək olar, ona bel bağlamaq olar; mit der Tür ins \Haus fallen* dan. açıqcasına danışmaq, eyhamsız danışmaq; damit bleib mir zu \Hause dan. məni bundan xilas elə; Sie sind mit ihren Gedanken nicht zu \Hause fikriniz dağınıqdır

f (3) 1. hava; yel, külək; ədəb. əsmə; \Luft holen / schnappen 1) rahat nəfəs almaq; 2) təmiz hava almaq; in der \Luft schweben / hängen məc. havadan asılıb qalmaq; keine \Luft bekommen havası çatışmamaq; təngnəfəs olmaq; wieder\Luft bekommen / kriegen azad nəfəs almaq; ◊ etw. aus der \Luft greifen məc. özündən uydurmaq; sich (D) \Luft machen ürəyini boşaltmaq; j-n an die \Luft setzen kimisə qovmaq; seinem Herzen \Luft machen ürəyini boşaltmaq; \Luft bekommen 1) ayılmaq, özünə gəlmək; 2) vəziyyətini yüngülləşdirmək, yüngüllük hiss etmək; ◊ die \Luft ist rein / es ist reine \Luft qorxu yoxdur; bizi dinləyən yoxdur; er ist für mich \Luft o mənim üçün heç nədir; es liegt in der \Luft bu hələ sözdür; in die \Luft sprengen partlamaq; in die \Luft fliegen partlamaq, dağılmaq; dicke \Luft! dan. təhlükə (var)! 2. kim. qaz; ◊ \Luft lassen qaz buraxmaq, xarab qaz buraxmaq