Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

is+not+read

  • 61 adqui

    at-qui (in MSS. sometimes adqui, e. g. Cic. Rep. 3, 5, 8 Mai, and often confounded with atque), conj. (the form atquin is incorrect and post-class.; for Plaut. Rud. 3, 4, 55, should be read at quin separately, Fleck.; cf. Caper Orth. p. 2441) [qui, abl. of indef. quis, used adverbially; so pr. but anyhow; cf.: alioqui, ceteroqui].
    I.
    In gen., serving to connect-an adversative clause or assertion, but anyhow, but any way or wise, yet, notwithstanding, however, rather, but now, but nevertheless, and yet, alla dê, alla dêpou, alla mên (a purely adversative particle, a more emphatic at, while atque is regularly copulative; v. atque; syn.: at, sed, verum, autem; comparatively rare in all periods, it being scarcely more than an emphasized form of at): Th. Quid aïs, venefica? Py. Atqui certo comperi, Ter. Eun. 5, 1, 9: Sy. Gratiam habeo. De. Atqui, Syre, Hoc verumst et re ipsā experiere propediem, id. Ad. 5, 5, 7: Cl. Satis scite promittit tibi. Sy. Atqui tu hanc jocari credis? but yet do you believe that she is jesting? id. Heaut. 4, 4, 7:

    cum omnia vi et armis egeris, accuses eum, qui se praesidio munierit, non ut te oppugnaret, sed ut vitam suam posset defendere? Atqui ne ex eo quidem tempore id egit Sestius, ut, etc.,

    and yet, Cic. Sest. 37, 79: tum, ut me Cotta vidit, peropportune, inquit, venis... atqui mihi quoque videor, inquam, venisse, ut dicis, opportune, rather I seem to myself, etc., alla mên kai emoi dokô, id. N. D. 1, 7, 16: vitas hinnuleo me similis Chloe... atqui non ego te tigris ut aspera Gaetulusve leo, frangere persequor, but yet, alla toi, Hor. C. 1, 23, 1-10: Jam vero videtis nihil esse tam morti simile quam somnum;

    atqui dormientium animi maxime declarant divinitatem suam,

    but yet, Cic. Sen. 22, 81:

    tum dixisse (Lysandrum), mirari se non modo diligentiam, sed etiam sollertiam ejus, a quo essent illa dimensa atque descripta: et ei Cyrum respondisse: Atqui (sc. ne putes alium id fecisse) ego omnia ista sum dimensus,

    id. ib. 17, 59.—
    II.
    Esp.
    A.
    In adding a thought confirmatory of a preceding one, but not antithetical (v. at init.), but indeed, but certainly, by all means: Do. Salvos sis, adulescens Sa. Siquidem hanc vendidero pretio suo. To. Atqui aut hoc emptore vendes pulcre aut alio non potest, Plaut. Pers. 4, 4, 31: Et Philus: praeclaram vero causam ad me defertis, cum me improbitatis patrocinium suscipere vultis. Atqui id tibi, inquit Laelius, verendum est, but certainly (ironically), Cic. Rep. 3, 5, 8; id. Leg. 1, 1, 4.—Sometimes with pol or sic:

    atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur,

    Plaut. As. 3, 3, 80: Py. Scis eam civem hinc esse? Pa. Nescio. Py. Atqui sic inventast, Ter. Eun. 5, 4, 30: hunc ego non diligam? non admirer? non omni ratione defendendum putem? Atqui sic a summis hominibus eruditissimis accepimus, etc., yet so we have certainly heard, etc., Cic. Arch. 8, 18.—
    B.
    So also atqui si, adversative, but if, or continuative, if now, if indeed (cf.:

    quod si): sine veniat. Atqui si illam digito attigerit, oculi illi ilico ecfodientur,

    if, however, he do but touch her, Ter. Eun. 4, 6, 1 (Fleck., Qui): quae et conscripta a multis sunt diligenter et sunt humiliora quam illa, quae a nobis exspectari puto. Att. Atqui si quaeris ego quid exspectem, etc., Cic. Leg. 1, 5, 15; id. Fin. 4, 23, 62:

    atqui, si ita placet, inquit Antonius, trademus etiam,

    well now, if, id. de Or. 2, 50, 204: atqui Si noles sanus, curres hydropicus, but now if you are unwilling, etc., Hor. Ep. 1, 2, 33:

    atqui si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt, certe illud est,

    but if now there is any time, Cic. Mil. 4 init.
    C.
    To modify a preceding negation or negative interrogation, yet, still, instead of that, rather: Ni. Numquam auferes hinc aurum. Ch. Atqui jam dabis, but, Plaut. Bacch. 4, 7, 26: Non sum apud me. Se. Atqui opus est nunc quom maxime ut sis, Ter. Phorm. 1, 4, 27:

    O rem, inquis, difficilem et inexplicabilem. Atqui explicanda est,

    nevertheless, Cic. Att. 8, 3; id. Ac. 2, 36, 114:

    magnum narras, vix credibile. Atqui Sic habet,

    but in fact, so it is, Hor. S. 1, 9, 52; Curt. 6, 10, 5:

    modum statuarum haberi nullum placet? Atqui habeatur necesse est,

    Cic. Verr. 2, 2, 59; 2, 3, 86; id. Parad. 1, 1, 7; Flor. 4, 2, 53; Curt. 6, 10, 10.—
    D.
    To connect a minor proposition in a syllogism (both an affirmative and a negative, while atque only connects an affirm. proposition), but, but now, now:

    Ergo cum sol igneus sit, quia nullus ignis sine pastu aliquo possit permanere, necesse est aut ei similis sit igni, quem... aut ei, qui... atqui hic noster ignis etc.,

    Cic. N. D. 2, 15, 40 and 41:

    qui fortis est, idem est fidens... Qui autem est fidens, is profecto non extimescit... Atqui in quem cadit aegritudo, in eundem timor... Ita fit, ut fortitudini aegritudo repugnet,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14:

    (mors) aut plane neglegenda est... aut etiam optanda, si, etc. Atqui tertium certe nihil inveniri potest. Quid igitur timeam si, etc.,

    id. Sen. 19, 66; id. Tusc. 5, 14, 40. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 513-524.)

    Lewis & Short latin dictionary > adqui

  • 62 Aestii

    Aestĭi (the correct read., not Aestŭi), ōrum, m., a Germanic people on the southeast or east of the Baltic, the Esthen, Tac. G. 45 Halm.

    Lewis & Short latin dictionary > Aestii

  • 63 Aestui

    Aestĭi (the correct read., not Aestŭi), ōrum, m., a Germanic people on the southeast or east of the Baltic, the Esthen, Tac. G. 45 Halm.

    Lewis & Short latin dictionary > Aestui

  • 64 alidense

    Ălĭdensis, e, adj., of or pertaining to Alida or Alinda, a town in Caria, where splendid garments were manufactured; hence, ălĭdense (sc. vestimentum), a full dress, court-dress, Lucr. 4, 1130; where Lachmann read alidensia, a word not elsewhere found in Latin or Greek, and Munro now reads indusia; v. indusium.

    Lewis & Short latin dictionary > alidense

  • 65 Alidensis

    Ălĭdensis, e, adj., of or pertaining to Alida or Alinda, a town in Caria, where splendid garments were manufactured; hence, ălĭdense (sc. vestimentum), a full dress, court-dress, Lucr. 4, 1130; where Lachmann read alidensia, a word not elsewhere found in Latin or Greek, and Munro now reads indusia; v. indusium.

    Lewis & Short latin dictionary > Alidensis

  • 66 ambedo

    amb-ĕdo, ēdi, ēsum, 3 ( pres. 3 d pers. ambest, Paul. ex Fest. p. 4 Müll.), v. a., to eat or gnaw around, and with an extension of the idea (cf.: adedo, aduro, accīdo), to waste, consume (very rare; not in Lucr. 5, 396, where the correct read. is lambens; v. Lachm. ad h. l.):

    flammis ambesa Robora,

    Verg. A. 5, 752:

    ambesas absumere mensas,

    id. ib. 3, 257:

    vis locustarum ambederat quidquid herbidum,

    Tac. A. 15, 5; so Dig. 41, 1, 38.

    Lewis & Short latin dictionary > ambedo

  • 67 arcirma

    arcirma (this is the correct read., not arcŭma), ae, f. [arcera], a kind of small carriage, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.; v. Müll. ad h. l.

    Lewis & Short latin dictionary > arcirma

  • 68 atqui

    at-qui (in MSS. sometimes adqui, e. g. Cic. Rep. 3, 5, 8 Mai, and often confounded with atque), conj. (the form atquin is incorrect and post-class.; for Plaut. Rud. 3, 4, 55, should be read at quin separately, Fleck.; cf. Caper Orth. p. 2441) [qui, abl. of indef. quis, used adverbially; so pr. but anyhow; cf.: alioqui, ceteroqui].
    I.
    In gen., serving to connect-an adversative clause or assertion, but anyhow, but any way or wise, yet, notwithstanding, however, rather, but now, but nevertheless, and yet, alla dê, alla dêpou, alla mên (a purely adversative particle, a more emphatic at, while atque is regularly copulative; v. atque; syn.: at, sed, verum, autem; comparatively rare in all periods, it being scarcely more than an emphasized form of at): Th. Quid aïs, venefica? Py. Atqui certo comperi, Ter. Eun. 5, 1, 9: Sy. Gratiam habeo. De. Atqui, Syre, Hoc verumst et re ipsā experiere propediem, id. Ad. 5, 5, 7: Cl. Satis scite promittit tibi. Sy. Atqui tu hanc jocari credis? but yet do you believe that she is jesting? id. Heaut. 4, 4, 7:

    cum omnia vi et armis egeris, accuses eum, qui se praesidio munierit, non ut te oppugnaret, sed ut vitam suam posset defendere? Atqui ne ex eo quidem tempore id egit Sestius, ut, etc.,

    and yet, Cic. Sest. 37, 79: tum, ut me Cotta vidit, peropportune, inquit, venis... atqui mihi quoque videor, inquam, venisse, ut dicis, opportune, rather I seem to myself, etc., alla mên kai emoi dokô, id. N. D. 1, 7, 16: vitas hinnuleo me similis Chloe... atqui non ego te tigris ut aspera Gaetulusve leo, frangere persequor, but yet, alla toi, Hor. C. 1, 23, 1-10: Jam vero videtis nihil esse tam morti simile quam somnum;

    atqui dormientium animi maxime declarant divinitatem suam,

    but yet, Cic. Sen. 22, 81:

    tum dixisse (Lysandrum), mirari se non modo diligentiam, sed etiam sollertiam ejus, a quo essent illa dimensa atque descripta: et ei Cyrum respondisse: Atqui (sc. ne putes alium id fecisse) ego omnia ista sum dimensus,

    id. ib. 17, 59.—
    II.
    Esp.
    A.
    In adding a thought confirmatory of a preceding one, but not antithetical (v. at init.), but indeed, but certainly, by all means: Do. Salvos sis, adulescens Sa. Siquidem hanc vendidero pretio suo. To. Atqui aut hoc emptore vendes pulcre aut alio non potest, Plaut. Pers. 4, 4, 31: Et Philus: praeclaram vero causam ad me defertis, cum me improbitatis patrocinium suscipere vultis. Atqui id tibi, inquit Laelius, verendum est, but certainly (ironically), Cic. Rep. 3, 5, 8; id. Leg. 1, 1, 4.—Sometimes with pol or sic:

    atqui pol hodie non feres, ni genua confricantur,

    Plaut. As. 3, 3, 80: Py. Scis eam civem hinc esse? Pa. Nescio. Py. Atqui sic inventast, Ter. Eun. 5, 4, 30: hunc ego non diligam? non admirer? non omni ratione defendendum putem? Atqui sic a summis hominibus eruditissimis accepimus, etc., yet so we have certainly heard, etc., Cic. Arch. 8, 18.—
    B.
    So also atqui si, adversative, but if, or continuative, if now, if indeed (cf.:

    quod si): sine veniat. Atqui si illam digito attigerit, oculi illi ilico ecfodientur,

    if, however, he do but touch her, Ter. Eun. 4, 6, 1 (Fleck., Qui): quae et conscripta a multis sunt diligenter et sunt humiliora quam illa, quae a nobis exspectari puto. Att. Atqui si quaeris ego quid exspectem, etc., Cic. Leg. 1, 5, 15; id. Fin. 4, 23, 62:

    atqui, si ita placet, inquit Antonius, trademus etiam,

    well now, if, id. de Or. 2, 50, 204: atqui Si noles sanus, curres hydropicus, but now if you are unwilling, etc., Hor. Ep. 1, 2, 33:

    atqui si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt, certe illud est,

    but if now there is any time, Cic. Mil. 4 init.
    C.
    To modify a preceding negation or negative interrogation, yet, still, instead of that, rather: Ni. Numquam auferes hinc aurum. Ch. Atqui jam dabis, but, Plaut. Bacch. 4, 7, 26: Non sum apud me. Se. Atqui opus est nunc quom maxime ut sis, Ter. Phorm. 1, 4, 27:

    O rem, inquis, difficilem et inexplicabilem. Atqui explicanda est,

    nevertheless, Cic. Att. 8, 3; id. Ac. 2, 36, 114:

    magnum narras, vix credibile. Atqui Sic habet,

    but in fact, so it is, Hor. S. 1, 9, 52; Curt. 6, 10, 5:

    modum statuarum haberi nullum placet? Atqui habeatur necesse est,

    Cic. Verr. 2, 2, 59; 2, 3, 86; id. Parad. 1, 1, 7; Flor. 4, 2, 53; Curt. 6, 10, 10.—
    D.
    To connect a minor proposition in a syllogism (both an affirmative and a negative, while atque only connects an affirm. proposition), but, but now, now:

    Ergo cum sol igneus sit, quia nullus ignis sine pastu aliquo possit permanere, necesse est aut ei similis sit igni, quem... aut ei, qui... atqui hic noster ignis etc.,

    Cic. N. D. 2, 15, 40 and 41:

    qui fortis est, idem est fidens... Qui autem est fidens, is profecto non extimescit... Atqui in quem cadit aegritudo, in eundem timor... Ita fit, ut fortitudini aegritudo repugnet,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14:

    (mors) aut plane neglegenda est... aut etiam optanda, si, etc. Atqui tertium certe nihil inveniri potest. Quid igitur timeam si, etc.,

    id. Sen. 19, 66; id. Tusc. 5, 14, 40. (Vid. more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 513-524.)

    Lewis & Short latin dictionary > atqui

  • 69 ausculto

    ausculto, āvi, ātum, 1, v. freq. [perh. a union of two roots, that of audio, auris ausis, and of the Sanscr. çru = to hear; v. Bopp, Gloss. p. 396 b.], to hear any person or thing with attention, to listen to, give ear to, akroasthai (cf. audio init.; in the anteclass. per. freq., but not in Lucr.; in the class. per. rare).
    I.
    In gen.: Ita est cupidus orationis, ut conducat qui auscultet, Cato ap. Gell. 1, 15, 9:

    ausculto atque animum adverto sedulo,

    Plaut. Stich. 4, 1, 40:

    In rem quod sit praevortaris quam re advorsā animo auscultes,

    id. Ps. 1, 3, 8; id. Trin. 3, 3, 50; id. Truc. 2, 4, 46:

    nimis eum ausculto libens,

    id. Poen. 4, 2, 19; id. Aul. 3, 5, 22:

    Ausculta paucis, nisi molestumst,

    Ter. Ad. 5, 3, 20; id. And. 3, 3, 4 and 5:

    jam scies: Ausculta,

    id. Phorm. 5, 8 (9), 7: illos ausculto lubens, Afran. ap Non. p. 246, 15: Nec populum auscultare, * Cat. 67, 39:

    sermonem,

    Vulg. Gen. 4, 23:

    verba,

    ib. Tob. 9, 1: aures diligenter auscultabunt, ib. Isa, 32, 3.—
    II.
    Esp
    A.
    To listen to something believingly, to give credit to, etc.
    a.
    With acc.:

    crimina,

    Plaut. Ps. 1, 5, 12.—
    b.
    With dat. of pers.:

    cui auscultabant,

    gave heed, Vulg. Act. 8, 10.—
    B.
    To listen in secret to something, to overhear:

    quid habeat sermonis, auscultabo,

    Plaut. Poen. 4, 1, 6:

    omnia ego istaec auscultavi ab ostio,

    id. Merc. 2, 4, 9.—
    C.
    Of servants, to attend or wait at the door, as in Gr. hupakouein:

    ad fores auscultato atque serva has aedīs,

    Plaut. Truc. 1, 2, 1: jam dudum ausculto et cupiens tibi dicere servus Pauca, reformido, * Hor. S. 2, 7, 1 Heind.—
    D.
    Alicui or absol., to hear obediently, to obey, heed (cf. audio):

    hi auscultare dicuntur, qui auditis parent,

    Varr. L. L. 6, § 83 Müll.:

    auscultare est obsequi: audire ignoti quod imperant soleo, non auscultare,

    Non. p. 246, 9 sq.: magis audiendum quam auscultandum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131:

    Age nunc vincito me auscultato filio,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 14:

    Qui mi auscultabunt,

    id. As. 1, 1, 50; id. Curc. 2, 1, 8; id. Most. 3, 1, 58; 3, 1, 99; id. Mil. 2, 6, 16; id. Ps. 1, 5, 38; id. Poen. 1, 1, 69; 1, 2, 98; id. Rud. 2, 6, 56; 3, 3, 32; id. Stich. 1, 2, 89:

    seni auscultare,

    Ter. And. 1, 3, 4:

    vin tu homini stulto mi auscultare?

    id. Heaut. 3, 3, 24; id. Ad. 3, 3, 66; 5, 8, 12: mihi ausculta: vide, ne tibi desis, * Cic. Rosc. Am. 36, 104.—With acc.: nisi me [p. 209] auscultas, Plaut. Trin. 3, 2, 36 (we should perhaps here, in accordance with the general idiom, read mi; so Ritschl).—In pass. impers.: De. Ad portum ne bitas, dico jam tibi. Ch. Auscultabitur, you shall be obeyed, it shall be done, Plaut. Merc. 2, 3, 127.
    It is difficult to believe, in the verse of Afranius, videt ludos, hinc auscultavi procul, that auscultare is equivalent to videre, spectare, acc.
    to Non. p. 246, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > ausculto

  • 70 aveo

    1.
    ăvĕo, ēre, v. a. [from Sanscr. av, to love, to wish; to satisfy one's self, to be content, to do or fare well], to wish, desire earnestly, to long for, crave (syn.: volo, cupio): avere nihil aliud est quam cupere, Paul. ex Fest. p. 14 Müll.: ab ludis animus atque aures avent Avide exspectantes nuntium, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 70 (Trag. v. 70 Vahl.).—Constr. with inf., acc., and absol.
    (α).
    With inf.:

    te imitari aveo,

    Lucr. 3, 6:

    Illud in his quoque te rebus cognoscere avemus,

    id. 2, 216:

    res exponere,

    id. 4, 778:

    rationem reddere,

    id. 3, 259:

    discedere aventes,

    id. 4, 1203:

    Non est mihi tempus aventi Ponere signa novis praeceptis,

    Hor. S. 2, 4, 1; 2, 6, 99:

    propiusque accedere aventi figere pectora,

    Ov. M. 2, 503:

    valde aveo scire quid agas,

    Cic. Att. 1, 15; 2, 18; id. Fin. 2, 14, 46; id. Off. 1, 4, 13; id. Div. 1, 6, 11:

    Jam mens praetrepidans avet vagari,

    Cat. 46, 7:

    avet (ara) spargier agno,

    Hor. C. 4, 11, 7:

    ipsum L. Paulum omnium oculi conspicere urbem curru ingredientem avent,

    Liv. 45, 39, 8; 33, 32, 8; Col. 3, 21, 6:

    avebat animus antire statimque memorare exitus,

    Tac. A. 4, 71; 12, 36.—
    (β).
    With acc.:

    quia semper aves quod abest, praesentia temnis,

    Lucr. 3, 957; so id. 3, 1082; 3, 1083:

    parto, quod avebas,

    Hor. S. 1, 1, 94:

    aveo genus legationis ut, etc.,

    Cic. Att. 15, 11 fin. (acc. to conj. of Gronov.; so B. and K.; v. Orell. ad h. l.); Sil. 9, 371.—
    (γ).
    Absol.:

    Et mora, quae fluvios passim refrenat aventes,

    which restrains the eager river, Lucr. 6, 531, where Lachm. and Munro read euntīs:

    Talem dira sibi scelerisque dolique ministram Quaerit avens,

    Val. Fl. 2, 123; Aur. Vict. Caes. 3.—
    II.
    Avens = libens, Laev. ap. Gell. 19, 7.— ăventer, adv., eagerly, earnestly (post - class.), Sid. Ep. 2, 2; v. Amm. 18, 5 and 19.
    2.
    ăvĕo (or, acc. to Quint. 1, 6, 21, hă-vĕo; cf. Spald. ad l. l. and Schneid. Gr. 1, p. 185), ēre, v. n. [v. 1. aveo init. ], to be or fare well; except once in Mamert., used only in the imper. ave, aveto, avete, and inf. avere, as a form of salutation, both at meeting and separating, like salve and chaire (hence, Fest. p. 13 explains it by gaudeo).
    I.
    In gen., Hail! God bless thee, farewell! adieu (prob. not used by Cic.): Caesar simulatque, Have, mihi dixit, statim exposuit, [p. 214] i. e. had saluted me, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 4:

    numquam dicis Ave, sed reddis etc.,

    Mart. 3, 95, 1:

    Ave! gratiā plena, Dominus tecum!

    Vulg. Luc. 1, 28:

    Jesus occurrit illis dicens Avete!

    ib. Matt. 28, 9.—

    In mock homage (eccl. Lat.): dixit Ave! Rabbi,

    Vulg. Matt. 26, 49; 27, 29; ib. Marc. 15, 18; ib. Joan. 19, 3.—Haveto at the end of a letter, Cato ap. Sall. C. 35, 6; and Ave at the beginning, August. ap. Gell. 15, 7, 3:

    Marcus avere jubet,

    Mart. 3, 5, 10 al. —
    II.
    Esp.
    A.
    As a morning greeting (diff. from vale, a greeting at separating in the evening; cf. Suet. Galb. 4:

    ut liberti servique mane salvere, vesperi valere sibi singuli dicerent): et matutinum portat ineptus ave,

    Mart. 1, 56, 6; 1, 56, 109 fin.; 4, 79, 4; 7, 39, 2.—
    B.
    As a farewell to the dead, = vale: Atque in perpetuom, frater, ave atque vale, *Cat. 101, 10;

    and so frequently in inscriptions,

    Inscr. Orell. 2663; 4732; 4734; 4735;

    4742. But in Martial avere is distinguished, as a greeting to the living, from valere, a greeting to the dead: Jam satis est, Afer: non vis avere: vale!

    Mart. 9, 7, 4. And thus the ambiguity of avere in the anecdote in Suet. Claud. 21 is to be explained: Emissurus (Claudius) Fucinum lacum naumachiam ante commisit. Sed cum proclamantibus naumachiariis, Ave ( farewell), Imperator, morituri te salutant: respondisset, Avete vos (i. e. as dying), neque post hanc vocem, quasi venia data (since they interpreted the exclamation as live!), quisquam dimicare vellet, etc.—
    C.
    As a mere expression of goodwill (eccl. Lat.):

    nec Ave ei dixeritis,

    nor bid him God-speed, Vulg. 2 Joan. 10, 11.
    As finite verb: aveo plane Imperator et avebo.
    .. cum is avere jubeat, qui jam fecit, ut averem, Mamert. Grat. Act. ad Julian.

    Lewis & Short latin dictionary > aveo

  • 71 bos

    bōs, bŏvis (prob. orig. form of nom. bŏ-vis, like bovare for boare, Petr. 62, 13; cf. Varr L. L. 8, § 74 Müll., where, acc. to Cod. B., the read. should be: nunc in consuetudine aliter dicere pro Jovis Juppiter, pro Bovis Bos, pro Strus Strues.—Hence, gen. plur. bŏvĕrum, Cato, R. R. 62 Schneid. N. cr.; cf. Varr. L. L. l. l.: alios dicere Boum greges, alios Boverum; v. Juppiter, nux, rex, sus, and Schneid. Gr. 2, p. 171.— Regular gen. boum very freq.;

    uncontracted form bovum,

    Cic. Rep. 2, 9, 16 Halm; Cod. Sang. Colum. 6, 17, 6; 6, 37, 11, and Cod. Reg. ib. 6, 38, 4; cf. Prisc. p. 773 P.— Dat. plur. contr. bōbus, Hor. C. 3, 6, 43; id. C. S. 49; id. Epod. 2, 3; Cic. N. D. 2, 63, 159, twice; cf. Prisc. p. 773 sq. P.; but more freq. and class. būbus, even Cato, R. R. 6, 3; 54, 1; 54, 60; 54, 70; 54, 73;

    once bŭbŭs,

    Aus. Epigr. 62, 2; cf.

    on the other hand,

    Serv. ad Verg. E. 8, 86.—Exs. of the uncontracted form bovibus are entirely. wanting; v. Neue, Formenl. 1, 280 sqq.; 1, 289), comm.; generally masc. in prose (hence, femina bos, Varr. R. R. 2, 1, 17; Liv. 25, 12, 13; 27, 37, 11; Col. 6, 24, 3; Plin. 8, 46, 71, § 186; Tac. G. 40) [from the root bo-, prop. the roaring, kindr. with Gr. bous, bôs; Sanscr. gō, gu].
    I.
    An ox, a bull, a cow; described by Plin. 8, 45, 70, § 176 sq.; Cato, R. R. 70 sq.; Varr. R. R. 1, 20, 1; 2, 1, 12 sq.; 2, 5, 7.—In gen.: quia boves bini hic sunt in crumenā, [p. 248] i. e. the price of them, Plaut. Pers. 2, 5, 16:

    Olympiae per stadium ingressus esse Milo dicitur, cum umeris sustineret bovem,

    Cic. Sen. 10, 33:

    consimili ratione venit bubus quoque saepe Pestilitas,

    Lucr. 6, 1131:

    quae cura boum, qui cultus habendo Sit pecori,

    Verg. G. 1, 3:

    bos est enectus arando,

    Hor. Ep. 1, 7, 87; Verg. G. 3, 50 sq.; Col. lib. 6; Pall. Mart. 11, 1 sq.—In fem.:

    actae boves,

    Liv. 1, 7, 6:

    bove eximiā captā de grege,

    id. 1, 7, 12; Ov. M. 8, 873; so,

    torva,

    Verg. G. 3, 52:

    cruda,

    Hor. Epod. 8, 6:

    intactae,

    id. ib. 9, 22:

    formosa,

    Ov. M. 1, 612:

    incustoditae,

    id. ib. 2, 684:

    vidisti si quas Boves,

    id. ib. 2, 700:

    forda, fecunda,

    id. F. 4, 630 and 631 al. —Prov.: bovi clitellas imponere, to put a pack - saddle upon an ox, i. e. to assign one a duty for which he is not qualified, old Poët. ap. Cic. Att. 5, 15, 3 (in the form non nostrum onus:

    bos clitellas (sc. portabat),

    Quint. 5, 11, 21 Spald.); cf.:

    optat ephippia bos, piger optat arare caballus,

    Hor. Ep. 1, 14, 43; and Amm. 16, 5, 10.—Humorously, for a whip cut from neat ' s leather, a raw hide:

    ubi vivos homines mortui incursant boves,

    Plaut. As. 1, 1, 20: bos Lucas, the elephant; v. Lucani, D.—
    II.
    A kind of sea-fish of the genus of the turbot, Plin. 9, 24, 40, § 78; Ov. Hal. 94; cf. Plin. 32, 11, 54, § 152.

    Lewis & Short latin dictionary > bos

  • 72 callis

    callis, is, m. ( fem., Varr. R. R. 2, 2, 10; Liv. 22, 14, 8; 31, 42, 8; 36, 15, 9; Curt. 3, 10, 10; 4, 16, 11; Amm. 30, 1, 15; 31, 10, 9; cf. Neue, Formenl. 1, p. 673) [etym. dub.; acc. to Serv. ad Verg. A. 4, 405, and Isid. Orig. 15, 16, 10, from callum; cf. Doed. Syn. IV. p. 68], a stony, uneven, narrow footway, a foot-path, a mountain-path, etc.; most freq., a path made by the treading of cattle: callis est iter pecudum inter montes angustum et tritum, a callo pecudum perduratum, Isid. Orig. l. l.: callis = via pecorum vestigiis trita, Vet. Gloss.
    I.
    Lit.:

    per calles silvestres,

    Varr. R. R. 2, 9 fin.; 2, 10, 1 and 3; Cic. Sest. 5, 12 Orell.:

    inde prope inviis callibus ad dictatorem perfugerunt,

    Liv. 22, 15, 10; cf. id. 32, 11, 2; Verg. A. 4, 405; cf. Ov. M. 7, 626 al.:

    per calles ignotos,

    Liv. 31, 42, 8; 35, 27, 6; 36, 15, 9; 38, 2, 10; Curt. 7, 11, 7:

    secreti,

    Verg. A. 6, 443:

    surgens,

    Pers. 4 (3), 57.—
    II.
    Transf.
    A.
    A mountain-pasturage, alp, declivity, mountain-pass, defile (cf. Vogel ad Curt. 3, 10, 10 N. cr.):

    rara per occultos lucebat semita calles,

    Verg. A. 9, 383 Heyne:

    nos hic pecorum modo per aestivos saltus deviasque callis exercitum ducimus,

    Liv. 22, 14, 8:

    per calles saltusque Macedonicorum montium,

    id. 44, 36, 10:

    in Ciliciae angustiis et inviis callibus dimicare,

    Curt. 4, 13, 6:

    angustis in Ciliciae callibus,

    id. 4, 9, 22; 5, 4, 4; 5, 4, 17; Liv. 35, 30, 10:

    quaestor, cui provincia vetere ex more calles evenerant,

    Tac. A. 4, 27 Orell. and Draeg. ad loc.; cf.:

    (provincia) semitae callesque,

    Suet. Aug. 19:

    calles consitae arboribus,

    Amm. 31, 10, 9.—
    B.
    A way, path, road, in gen., Val. Fl. 3, 568; 5, 394 (but in Lucr. 6, 92, the correct read. is calcis, not callis; v. Lachm. ad h. l.).

    Lewis & Short latin dictionary > callis

  • 73 cedo

    1.
    cēdo, cessi, cessum, 3, v. n. and a. [perh. for cecado, redupl. from cado], to go, i. e. to be in motion, move, walk, go along.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (rare, and only poet.: for which, in the common lang., incedo);

    candidatus cedit hic mastigia,

    Plaut. Cas. 2, 8, 10:

    non prorsus, verum transvorsus cedit, quasi cancer,

    id. Ps. 4, 1, 45; cf. id. ib. 1, 3, 74; Hor. S. 2, 1, 65.—More freq.,
    B.
    Trop.
    1.
    Like ire, to have some result, to eventuate, happen, result, turn out, to work; and, acc. to its connection, to turn out well or ill, to succeed or fail:

    gesta quae prospere ei cesserunt,

    Nep. Timoth. 4, 6; Sall. C. 26, 5; Tac. A. 1, 28:

    cetera secundum eventum proelii cessura,

    id. H. 3, 70; Suet. Aug. 91; Gell. 4, 5, 4:

    bene,

    Hor. S. 2, 1, 31; Ov. M. 8, 862; Plin. Pan. 44 fin.:

    optime,

    Quint. 10, 7, 14:

    male,

    Hor. S. 2, 1, 31; and:

    male alicui,

    Ov. M. 10, 80; Suet. Claud. 26; cf. Verg. A. 12, 148; Quint. 10, 2, 16:

    utcumque cesserit,

    Curt. 7, 4, 16; cf. Suet. Calig. 53; Tac. Agr. 18:

    parum,

    Suet. Claud. 34:

    opinione tardius,

    id. Ner. 33:

    pro bono,

    id. Tit. 7:

    in vanum (labor),

    Sen. Hippol. 183. —
    2.
    Cedere pro aliquā re, to be equivalent to, to go for something, to be the price of:

    oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent,

    Cato, R. R. 150, 2; Col. 12, 14; Tac. G. 14; Pall. Sept. 1, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    In respect to the terminus a quo.
    1.
    To go from somewhere, to remove, withdraw, go away from, depart, retire (freq. and class.):

    cedunt de caelo corpora avium,

    Enn. Ann. 96 Vahl.:

    quia postremus cedis,

    Plaut. Men. 5, 7, 29:

    ego cedam atque abibo,

    Cic. Mil. 34, 93:

    cedens carinā,

    Cat. 64, 249; cf. id. 64, 53:

    quoquam,

    Lucr. 5, 843:

    aliquo sucus de corpore cessit,

    id. 3, 223:

    coma de vertice,

    Cat. 66, 39:

    e toto corpore anima,

    Lucr. 3, 210:

    ex ingratā civitate,

    Cic. Mil. 30, 81:

    e patriā,

    id. Phil. 10, 4, 8:

    patriā,

    id. Mil. 25, 68:

    Italiā,

    id. Phil. 10, 4, 8; Nep. Att. 9, 2; Tac. A. 2, 85 fin.
    b.
    Milit. t. t.:

    de oppidis,

    to abandon, go away from, Cic. Att. 7, 22, 2:

    loco,

    to yield, give up his post, Nep. Chabr. 1, 2; Liv. 2, 47, 3; Tac. G. 6; Suet. Aug. 24 et saep.:

    ex loco,

    Liv. 3, 63, 1:

    ex acie,

    id. 2, 47, 2.—
    c.
    In commercial lang. t. t.: foro, to withdraw from the market, i. e. to give up business, be insolvent, stop payment, Dig. 16, 3, 7, § 2; Sen. Ben. 4, 39, 2; Juv. 11, 50.—So also,
    d.
    Bonis or possessionibus (alicui), to give up or cede one ' s property or interest (in favor of a person):

    alicui hortorum possessione,

    Cic. Mil. 27, 75; so id. Off. 2, 23, 82; cf. Suet. Tib. 10; id. Caes. 72; id. Ner. 35; id. Gram. 11.— Hence of debtors, to make over their property instead of payment; cf. Dig. 42, 3, tit. de cessione bonorum.—
    2.
    Pregn. (cf. abeo, II.), to pass away, disappear; and specif.,
    a.
    Of men, to die:

    vitā,

    Cic. Tusc. 1, 15, 35; Hor. S. 1, 1, 119:

    e vita,

    Cic. Brut. 1, 4; Plin. Pan. 43, 4; cf.

    senatu,

    to withdraw from, Tac. A. 2, 48; 11, 25.—
    b.
    Of time, to pass away, vanish:

    horae quidem cedunt et dies et menses et anni,

    Cic. Sen. 19, 69. —
    c.
    Of other things: pudor ex pectore cessit, Lucil. ap. Non. p. 250, 26:

    memoriā,

    Liv. 2, 33, 9 (for which:

    excedere memoriā,

    Liv. 7, 32, 15; and:

    excedere e memoriā,

    id. 26, 13, 5):

    non Turno fiducia cessit,

    Verg. A. 9, 126:

    cedant curaeque metusque,

    Stat. S. 1, 2, 26 et saep.; cf. cesso.—
    3.
    Trop.: cedere alicui or absol., to yield to one (to his superiority), to give the preference or precedence, give place to, submit to (class.; esp. freq. in the histt., of the weaker party, withdrawing, fleeing from).
    a.
    To yield to, give place to:

    quācumque movemur, (aër) videtur quasi locum dare et cedere,

    Cic. N. D. 2, 33, 83:

    cedebat victa potestas,

    Lucr. 5, 1271:

    ubi vinci necesse est, expedit cedere,

    Quint. 6, 4, 16; 11, 1, 17; 12, 10, 47; cf. Sall. J. 51, 1:

    Viriatho exercitus nostri imperatoresque cesserunt,

    Cic. Off. 2, 11, 40; Nep. Ham. 1, 2; Sall. J. 51, 4; Liv. 2, 10, 7; Tac. A. 1, 56; 4, 51; Suet. Tib. 16 et saep.:

    Pelides cedere nescius,

    Hor. C. 1, 6, 6:

    di, quibus ensis et ignis Cesserunt,

    i. e. who remained unhurt in the destruction of Troy, Ov. M. 15, 862:

    eidem tempori, ejusdem furori, eisdem consulibus, eisdem minis, insidiis, periculis,

    Cic. Sest. 29, 63; so,

    fortunae,

    Sall. C. 34, 2:

    invidiae ingratorum civium,

    Nep. Cim. 3, 2:

    majorum natu auctoritati,

    id. Timoth. 3, 4:

    nocti,

    Liv. 3, 17, 9, and 3, 60, 7; 4, 55, 5; cf. Quint. 5, 11, 9:

    loco iniquo, non hosti cessum,

    Liv. 8, 38, 9:

    oneri,

    Quint. 10, 1, 24:

    vincentibus vitiis,

    id. 8, 3, 45:

    malis,

    Verg. A. 6, 95 et saep.—
    b.
    To yield to in rank, distinction, etc., i. e. to be inferior to:

    cum tibi aetas nostra jam cederet, fascesque summitteret,

    Cic. Brut. 6, 22:

    nullā aliā re nisi immortalitate cedens caelestibus,

    id. N. D. 2, 61, 153:

    neque multum cedebant virtute nostris,

    Caes. B. G. 2, 6; Quint. 1, 6, 36: Picenis cedunt pomis Tiburtia suco;

    Nam facie praestant,

    Hor. S. 2, 4, 70; so,

    anseribus (candore),

    Ov. M. 2, 539:

    laudibus lanificae artis,

    id. ib. 6, 6;

    5, 529: cum in re nullā Agesilao cederet,

    Nep. Chabr. 2, 3; Quint. 10, 1, 108:

    alicui de aliquā re,

    Plin. 35, 10, 36, § 80:

    alicui re per aliquid,

    id. 33, 3, 19, § 59.— Impers.:

    ut non multum Graecis cederetur,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5; Liv. 24, 6, 8. —
    c.
    To comply with the wishes, to yield to one:

    cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit,

    Cic. Lig. 7, 21; cf. Tac. A. 12, 5:

    precibus,

    Cic. Planc. 4, 9:

    cessit tibi blandienti Cerberus,

    Hor. C. 3, 11, 15;

    cf,

    id. Ep. 1, 18, 43 sq.; Verg. A. 2, 704; 3, 188; Ov. M. 6, 32; 6, 151; 9, 13;

    9, 16: omnes in unum cedebant,

    Tac. A. 6, 43; 3, 16; cf. id. ib. 12, 10 and 41.—Hence,
    4.
    Act.: cedere (alicui) aliquid = concedere, to grant, concede, allow, give up, yield, permit something to some one:

    permitto aliquid iracundiae tuae, do adulescentiae, cedo amicitiae, tribuo parenti,

    Cic. Sull. 16, 46:

    multa multis de jure suo,

    id. Off. 2, 18, 64:

    currum ei,

    Liv. 45, 39, 2:

    victoriam hosti,

    Just. 32, 4, 7:

    alicui pellicem et regnum,

    id. 10, 2, 3:

    imperium,

    id. 22, 7, 4:

    possessionem,

    Dig. 41, 2, 1:

    in dando et cedendo loco,

    Cic. Brut. 84, 290.—Also with a clause as object, Stat. Th. 1, 704 (but in Hor. Ep. 2, 1, 67, read credit).—And with ut and subj.:

    hac victoriā contenta plebes cessit patribus, ut in praesentiā tribuni crearentur, etc.,

    Liv. 6, 42, 3; Tac. A. 12, 41: non cedere with quominus, Quint. 5, 7, 2.—
    B.
    In respect to the terminus ad quem, to arrive, attain to, come somewhere:

    cedunt, petunt,

    Plaut. Aul. 3, 5, 43:

    ibi ad postremum cedit miles, aes petit,

    id. ib. 3, 5, 52.—
    2.
    Trop.:

    hoc cedere ad factum volo,

    come to its execution, Plaut. Capt. 2, 2, 102.—
    C.
    Cedere alicui or in aliquem, to come to, fall ( as a possession) to one, to fall to his lot or share, [p. 308] accrue:

    ut is quaestus huic cederet,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170:

    captiva corpora Romanis cessere,

    Liv. 31, 46, 16:

    nolle ominari quae captae urbi cessura forent,

    id. 23, 43, 14; Verg. A. 3, 297; 3, 333; 12, 17; 12, 183; Hor. C. 3, 20, 7; Ov. M. 5, 368; 4, 533:

    undae cesserunt piscibus habitandae,

    id. ib. 1, 74 al.:

    alicui in usum,

    Hor. S. 2, 2, 134:

    Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere,

    Tac. A. 1, 1; so id. H. 3, 83; id. Agr. 5; id. A. 2, 23:

    aurum ex hostibus captum in paucorum praedam cessisse,

    Liv. 6, 14, 12; Curt. 7, 6, 16; Tac. A. 15, 45; for which: cedere praedae (dat.) alicujus, Liv. 43, 19, 12; and:

    praeda cedit alicui,

    Hor. C. 3, 20, 7:

    ab Tullo res omnis Albana in Romanum cesserit imperium,

    Liv. 1, 52, 2; Hor. Ep. 2, 2, 174:

    in dicionem M. Antonii provinciae cesserant,

    Tac. H. 5, 9.—
    D.
    Cedere in aliquid, like abire in aliquid (v. abeo, II.), to be changed or to pass into something, to be equivalent to or become something:

    poena in vicem fidei cesserat,

    Liv. 6, 34, 2; cf.:

    temeritas in gloriam cesserat,

    Curt. 3, 6, 18; Plin. 35, 10, 36, § 91; Tac. H. 2, 59 fin.; id. G. 36; Plin. Pan. 83, 4:

    in proverbium,

    Plin. 23, 1, 23, § 42:

    in exemplorum locum,

    Quint. 5, 11, 36.—Hence, * cēdenter, adv. of the part. pres. cedens (not used as P. a.), by yielding, Cael. Aur. Acut. 3, 16, 129.
    2.
    cĕdo, old imperat. form, whose contr. plur. is cette (cf. Prob. II. p. 1486 P.; Non. p. 84, 31 sq.) [compounded of the particle -ce and the root da-; v. 1. do], hither with it! here! give! tell, say (implying great haste, familiarity, authority, and so differing from praebe, dic, etc.); cf. Key, § 731.
    I.
    In gen., hither with it, give or bring here.
    (α).
    With acc.:

    cette manus vestras measque accipite,

    Enn. Trag. 320 Vahl.:

    cedo aquam manibus,

    give water! Plaut. Most. 1, 3, 150:

    puerum, Phidippe, mihi cedo: ego alam,

    Ter. Hec. 4, 4, 86:

    tuam mi dexteram,

    Plaut. Curc. 2, 3, 28; so Ter. Heaut. 3, 1, 84; and:

    cette dextras,

    Plaut. Merc. 5, 4, 4:

    senem,

    bring hither the old man, Ter. Phorm. 2, 2, 7:

    convivas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 101:

    quemvis arbitrum,

    Ter. Ad. 1, 2, 43: eum aliquis cette in conspectum, Att. ap. Non. p. 85, 1:

    cedo illum,

    Phaedr. 5, 2, 6.—
    (β).
    Absol.: Al. En pateram tibi: eccam. Am. Cedo mi, Plaut. Am. 2, 2, 146. —
    II.
    Esp.
    A.
    Let us hear, tell, out with it:

    age, age, cedo istuc tuom consilium: quid id est?

    Ter. Heaut. 2, 3, 91:

    unum cedo auctorem tui facti, unius profer exemplum,

    Cic. Verr 2, 5, 26, § 67:

    cedo mihi unum, qui, etc.,

    id. ib. 2, 3, 12, § 29: cedo, si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cato ap. Quint. 9, 2, 21: cedo, cujum puerum hic apposuisti? dic mihi. Ter. And. 4, 4, 24; cf. Naev. ap. Cic. Sen. 6, 20; Ter. Eun. 1, 2, 82; Pac. ap. Non. p. 85, 6; Cic. Part. Or. 1, 3:

    cedo igitur, quid faciam,

    Ter. And. 2, 3, 9; cf. Cic. Div. 2, 71, 146; id. Verr. 2, 2, 43, § 106: cedo, si conata peregit, tell how, if, etc., Juv. 13, 210; so id. 6, 504.—With dum:

    cedo dum, en unquam audisti, etc.?

    Ter. Phorm. 2, 2, 15.—
    B.
    In respect to action, cedo = fac, ut, grant that, let me:

    cedo ut bibam,

    Plaut. Most. 2, 1, 26:

    cedo ut inspiciam,

    id. Curc. 5, 2, 54:

    ego, statim, cedo, inquam si quid ab Attico,

    Cic. Att. 16, 13, a, 1.—
    C.
    For calling attention, lo! behold! well! cedo mihi leges Atinias, Furias, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109:

    cedo mihi ipsius Verris testimonium,

    id. ib. 2, 1, 33, § 84; id. N. D. 1, 27, 75; cf. id. Brut. 86, 295; id. Sest. 50, 108:

    haec cedo ut admoveam templis, et farre litabo,

    Pers. 2, 75:

    cedo experiamur,

    App. Mag. p. 298, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > cedo

  • 74 concludo

    con-clūdo, si, sum, 3 ( part. perf. solecist. conclausa semina, Col. 3, 12, 2), v. a., to shut up closely, to close up, enclose, confine.
    I.
    Prop. (class. in prose and poetry), constr. with in and acc., with adv. and absol. (not with in and abl., for the true read., Cic. Univ. 3 fin., is inclusit):

    in vincla bestiam nequissimam,

    Plaut. Rud. 3, 1, 18; cf.:

    bestias delectationis causā,

    Cic. Fin. 5, 20, 56 Madv.:

    eos concludit, magnam hominum multitudinem,

    id. Verr. 2, 4, 24, § 54:

    quia enim in caveā si forent Conclussi itidem ut pulli gallinacei,

    Plaut. Curc. 3, 80:

    conclusam hic habeo uxorem saevam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 17:

    aliquem in fenestram,

    Plaut. Cas. 1, 44:

    me in cellam cum illā,

    Ter. Ad. 4, 2, 13; cf.:

    in aediculam,

    Plaut. Ep. 3, 3, 21:

    illum aliquo,

    Ter. Eun. 4, 3, 25:

    locum sulco,

    Verg. A. 1, 425:

    at tu conclusas hircinis follibus auras... imitare,

    Hor. S. 1, 4, 19:

    piscina conclusa porticibus,

    Suet. Ner. 31:

    Tigris et Euphrates Mesopotamiam ab utroque latere concludunt,

    Curt. 5, 1, 15:

    vulnera cerā,

    Val. Fl. 1, 479:

    venti procella conclusa,

    Lucr. 6, 125:

    concluso loco,

    id. 4, 458:

    primordia conclusa,

    id. 3, 569:

    suave locus voci resonat conclusus,

    Hor. S. 1, 4, 76:

    conclusa aqua (opp.: profluens amnis),

    Cic. N. D. 2, 7, 20; cf.:

    longe aliam esse navigationem concluso mari atque in vastissimo,

    Caes. B. G. 3, 9:

    coagmentis ad centrum respondentibus fornices concluduntur,

    Vitr. 6, 8, 4:

    statio conclusa atque munita,

    Dig. 50, 16, 59.—
    b.
    Humorously:

    non placet qui amicos intra dentis conclusos habet,

    Plaut. Trin. 4, 2, 64.—
    II.
    Trop.
    A.
    To include, compress, restrain, comprise:

    omnia fere, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa et dissipata quondam fuerunt,

    Cic. de Or. 1, 42, 187:

    fortuna tot res, in unum conclusit diem,

    Ter. Eun. 5, 8, 17:

    ut ab illā excludar, huc concludar,

    i. e. I shall be fettered by this marriage, id. And. 2, 3, 12 (ex ferarum translatione concludar dixit, Don.); id. Hec. 4, 4, 80:

    concludere jus civile in parvum et angustum locum,

    Cic. Leg. 1, 5, 17; id. de Or. 1, 61, 260; id. Caes. 22, 63:

    uno hoc volumine vitam excellentium virorum complurium,

    Nep. Epam. 4 fin.; cf.:

    in hanc formulam omnia judicia,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    eidem et infinitam largitionem remittebas et eundem in angustissimam formulam sponsionis concludebas?

    id. ib. 4, 12:

    istum locum in unam speciem,

    Quint. 6, 2, 1.—
    B.
    (Cf. claudo, I. B.) To end, close, conclude:

    facinus natum a cupiditate, auctum per stuprum, crudelitate perfectum atque conclusum,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 82:

    (ancipites variique casus) exitu notabili concluduntur,

    id. Fam. 5, 12, 5:

    provincia in quā laus equitatis, integritatis, facilitatis ad extremum ludorum voluptate concluditur,

    id. Mur. 20, 41:

    vitam,

    Aug. Serm. 322.—Esp., of letters, speech, the written or spoken treatment of any subject, etc.:

    epistulam,

    Cic. Att. 9, 10, 5:

    crimen decumanum,

    id. Verr. 2, 3, 69, § 163:

    ad illa redeamus eaque ipsa concludamus aliquando,

    id. Lael. 26, 109:

    perorationem,

    id. Or. 35, 122.—
    C.
    In rhet., of discourse, to close rhythmically, to round off:

    verborum ordinem alias aliā terminatione,

    Cic. Or. 59, 200:

    sententias,

    id. ib. 69, 230; cf. id. Brut. 8, 34: concludam si potero Latine;

    Graecum enim hunc versum nostis omnes,

    id. Fin. 2, 32, 105:

    sensum non expleto numero,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. 9, 4, 123 and 125:

    verbum acuto tenore (just before: acuto sono finiant),

    id. 1, 5, 26:

    versum,

    Hor. S. 1, 4, 40.—
    D.
    In philos. t. t., to conclude, infer, make an inference, to argue, demonstrate; with acc.:

    singulas argumentationes,

    Cic. Or. 35, 122; cf.

    argumentum,

    id. Ac. 2, 14, 44; Quint. 5, 13, 60:

    argumentum ratione,

    Cic. Or. 40, 137:

    quomodo efficiatur concludaturque ratio,

    id. Fin. 1, 7, 22: id quod concludere illi velint, non effici ex propositis, nec esse consequens, id. de Or. 2, 53, 215:

    ex rebus concessis concludi quod velis,

    id. Fin. 2, 1, 3.—With acc. and inf.:

    deinde concludebas, summum malum esse dolorem, etc.,

    Cic. Fin. 2, 19, 63; cf. id. Ac. 2, 26, 83.— Absol.:

    concludere hoc modo: si sunt di, etc.,

    Cic. Div. 2, 49, 101:

    ea sumunt ad concludendum, quorum iis nihil conceditur,

    id. ib. 2, 49, 103; Quint. 3, 9, 2; 5, 10, 3; 10, 1, 106; 12, 2, 25.—Hence, P. a.: con-clūsus, a, um, confined, closed, in comp.:

    locus conclusior,

    Hyg. Astr. 4, 14.— Subst.: conclūsum, i, n. (acc. to II. D.), a conclusion in a syllogism, Cic. Fin. 3, 8, 27.— Advv.
    1.
    conclūdenter, by consequence, consequently, Boëth. Arist. Elench. Soph. 1, 10, p. 744.—
    * 2.
    conclūsē (acc. to II. C.), with periods rhetorically rounded, harmoniously:

    concluse apteque dicere,

    Cic. Or. 53, 177.

    Lewis & Short latin dictionary > concludo

  • 75 concluse

    con-clūdo, si, sum, 3 ( part. perf. solecist. conclausa semina, Col. 3, 12, 2), v. a., to shut up closely, to close up, enclose, confine.
    I.
    Prop. (class. in prose and poetry), constr. with in and acc., with adv. and absol. (not with in and abl., for the true read., Cic. Univ. 3 fin., is inclusit):

    in vincla bestiam nequissimam,

    Plaut. Rud. 3, 1, 18; cf.:

    bestias delectationis causā,

    Cic. Fin. 5, 20, 56 Madv.:

    eos concludit, magnam hominum multitudinem,

    id. Verr. 2, 4, 24, § 54:

    quia enim in caveā si forent Conclussi itidem ut pulli gallinacei,

    Plaut. Curc. 3, 80:

    conclusam hic habeo uxorem saevam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 17:

    aliquem in fenestram,

    Plaut. Cas. 1, 44:

    me in cellam cum illā,

    Ter. Ad. 4, 2, 13; cf.:

    in aediculam,

    Plaut. Ep. 3, 3, 21:

    illum aliquo,

    Ter. Eun. 4, 3, 25:

    locum sulco,

    Verg. A. 1, 425:

    at tu conclusas hircinis follibus auras... imitare,

    Hor. S. 1, 4, 19:

    piscina conclusa porticibus,

    Suet. Ner. 31:

    Tigris et Euphrates Mesopotamiam ab utroque latere concludunt,

    Curt. 5, 1, 15:

    vulnera cerā,

    Val. Fl. 1, 479:

    venti procella conclusa,

    Lucr. 6, 125:

    concluso loco,

    id. 4, 458:

    primordia conclusa,

    id. 3, 569:

    suave locus voci resonat conclusus,

    Hor. S. 1, 4, 76:

    conclusa aqua (opp.: profluens amnis),

    Cic. N. D. 2, 7, 20; cf.:

    longe aliam esse navigationem concluso mari atque in vastissimo,

    Caes. B. G. 3, 9:

    coagmentis ad centrum respondentibus fornices concluduntur,

    Vitr. 6, 8, 4:

    statio conclusa atque munita,

    Dig. 50, 16, 59.—
    b.
    Humorously:

    non placet qui amicos intra dentis conclusos habet,

    Plaut. Trin. 4, 2, 64.—
    II.
    Trop.
    A.
    To include, compress, restrain, comprise:

    omnia fere, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa et dissipata quondam fuerunt,

    Cic. de Or. 1, 42, 187:

    fortuna tot res, in unum conclusit diem,

    Ter. Eun. 5, 8, 17:

    ut ab illā excludar, huc concludar,

    i. e. I shall be fettered by this marriage, id. And. 2, 3, 12 (ex ferarum translatione concludar dixit, Don.); id. Hec. 4, 4, 80:

    concludere jus civile in parvum et angustum locum,

    Cic. Leg. 1, 5, 17; id. de Or. 1, 61, 260; id. Caes. 22, 63:

    uno hoc volumine vitam excellentium virorum complurium,

    Nep. Epam. 4 fin.; cf.:

    in hanc formulam omnia judicia,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    eidem et infinitam largitionem remittebas et eundem in angustissimam formulam sponsionis concludebas?

    id. ib. 4, 12:

    istum locum in unam speciem,

    Quint. 6, 2, 1.—
    B.
    (Cf. claudo, I. B.) To end, close, conclude:

    facinus natum a cupiditate, auctum per stuprum, crudelitate perfectum atque conclusum,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 82:

    (ancipites variique casus) exitu notabili concluduntur,

    id. Fam. 5, 12, 5:

    provincia in quā laus equitatis, integritatis, facilitatis ad extremum ludorum voluptate concluditur,

    id. Mur. 20, 41:

    vitam,

    Aug. Serm. 322.—Esp., of letters, speech, the written or spoken treatment of any subject, etc.:

    epistulam,

    Cic. Att. 9, 10, 5:

    crimen decumanum,

    id. Verr. 2, 3, 69, § 163:

    ad illa redeamus eaque ipsa concludamus aliquando,

    id. Lael. 26, 109:

    perorationem,

    id. Or. 35, 122.—
    C.
    In rhet., of discourse, to close rhythmically, to round off:

    verborum ordinem alias aliā terminatione,

    Cic. Or. 59, 200:

    sententias,

    id. ib. 69, 230; cf. id. Brut. 8, 34: concludam si potero Latine;

    Graecum enim hunc versum nostis omnes,

    id. Fin. 2, 32, 105:

    sensum non expleto numero,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. 9, 4, 123 and 125:

    verbum acuto tenore (just before: acuto sono finiant),

    id. 1, 5, 26:

    versum,

    Hor. S. 1, 4, 40.—
    D.
    In philos. t. t., to conclude, infer, make an inference, to argue, demonstrate; with acc.:

    singulas argumentationes,

    Cic. Or. 35, 122; cf.

    argumentum,

    id. Ac. 2, 14, 44; Quint. 5, 13, 60:

    argumentum ratione,

    Cic. Or. 40, 137:

    quomodo efficiatur concludaturque ratio,

    id. Fin. 1, 7, 22: id quod concludere illi velint, non effici ex propositis, nec esse consequens, id. de Or. 2, 53, 215:

    ex rebus concessis concludi quod velis,

    id. Fin. 2, 1, 3.—With acc. and inf.:

    deinde concludebas, summum malum esse dolorem, etc.,

    Cic. Fin. 2, 19, 63; cf. id. Ac. 2, 26, 83.— Absol.:

    concludere hoc modo: si sunt di, etc.,

    Cic. Div. 2, 49, 101:

    ea sumunt ad concludendum, quorum iis nihil conceditur,

    id. ib. 2, 49, 103; Quint. 3, 9, 2; 5, 10, 3; 10, 1, 106; 12, 2, 25.—Hence, P. a.: con-clūsus, a, um, confined, closed, in comp.:

    locus conclusior,

    Hyg. Astr. 4, 14.— Subst.: conclūsum, i, n. (acc. to II. D.), a conclusion in a syllogism, Cic. Fin. 3, 8, 27.— Advv.
    1.
    conclūdenter, by consequence, consequently, Boëth. Arist. Elench. Soph. 1, 10, p. 744.—
    * 2.
    conclūsē (acc. to II. C.), with periods rhetorically rounded, harmoniously:

    concluse apteque dicere,

    Cic. Or. 53, 177.

    Lewis & Short latin dictionary > concluse

  • 76 conclusum

    con-clūdo, si, sum, 3 ( part. perf. solecist. conclausa semina, Col. 3, 12, 2), v. a., to shut up closely, to close up, enclose, confine.
    I.
    Prop. (class. in prose and poetry), constr. with in and acc., with adv. and absol. (not with in and abl., for the true read., Cic. Univ. 3 fin., is inclusit):

    in vincla bestiam nequissimam,

    Plaut. Rud. 3, 1, 18; cf.:

    bestias delectationis causā,

    Cic. Fin. 5, 20, 56 Madv.:

    eos concludit, magnam hominum multitudinem,

    id. Verr. 2, 4, 24, § 54:

    quia enim in caveā si forent Conclussi itidem ut pulli gallinacei,

    Plaut. Curc. 3, 80:

    conclusam hic habeo uxorem saevam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 17:

    aliquem in fenestram,

    Plaut. Cas. 1, 44:

    me in cellam cum illā,

    Ter. Ad. 4, 2, 13; cf.:

    in aediculam,

    Plaut. Ep. 3, 3, 21:

    illum aliquo,

    Ter. Eun. 4, 3, 25:

    locum sulco,

    Verg. A. 1, 425:

    at tu conclusas hircinis follibus auras... imitare,

    Hor. S. 1, 4, 19:

    piscina conclusa porticibus,

    Suet. Ner. 31:

    Tigris et Euphrates Mesopotamiam ab utroque latere concludunt,

    Curt. 5, 1, 15:

    vulnera cerā,

    Val. Fl. 1, 479:

    venti procella conclusa,

    Lucr. 6, 125:

    concluso loco,

    id. 4, 458:

    primordia conclusa,

    id. 3, 569:

    suave locus voci resonat conclusus,

    Hor. S. 1, 4, 76:

    conclusa aqua (opp.: profluens amnis),

    Cic. N. D. 2, 7, 20; cf.:

    longe aliam esse navigationem concluso mari atque in vastissimo,

    Caes. B. G. 3, 9:

    coagmentis ad centrum respondentibus fornices concluduntur,

    Vitr. 6, 8, 4:

    statio conclusa atque munita,

    Dig. 50, 16, 59.—
    b.
    Humorously:

    non placet qui amicos intra dentis conclusos habet,

    Plaut. Trin. 4, 2, 64.—
    II.
    Trop.
    A.
    To include, compress, restrain, comprise:

    omnia fere, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa et dissipata quondam fuerunt,

    Cic. de Or. 1, 42, 187:

    fortuna tot res, in unum conclusit diem,

    Ter. Eun. 5, 8, 17:

    ut ab illā excludar, huc concludar,

    i. e. I shall be fettered by this marriage, id. And. 2, 3, 12 (ex ferarum translatione concludar dixit, Don.); id. Hec. 4, 4, 80:

    concludere jus civile in parvum et angustum locum,

    Cic. Leg. 1, 5, 17; id. de Or. 1, 61, 260; id. Caes. 22, 63:

    uno hoc volumine vitam excellentium virorum complurium,

    Nep. Epam. 4 fin.; cf.:

    in hanc formulam omnia judicia,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    eidem et infinitam largitionem remittebas et eundem in angustissimam formulam sponsionis concludebas?

    id. ib. 4, 12:

    istum locum in unam speciem,

    Quint. 6, 2, 1.—
    B.
    (Cf. claudo, I. B.) To end, close, conclude:

    facinus natum a cupiditate, auctum per stuprum, crudelitate perfectum atque conclusum,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 82:

    (ancipites variique casus) exitu notabili concluduntur,

    id. Fam. 5, 12, 5:

    provincia in quā laus equitatis, integritatis, facilitatis ad extremum ludorum voluptate concluditur,

    id. Mur. 20, 41:

    vitam,

    Aug. Serm. 322.—Esp., of letters, speech, the written or spoken treatment of any subject, etc.:

    epistulam,

    Cic. Att. 9, 10, 5:

    crimen decumanum,

    id. Verr. 2, 3, 69, § 163:

    ad illa redeamus eaque ipsa concludamus aliquando,

    id. Lael. 26, 109:

    perorationem,

    id. Or. 35, 122.—
    C.
    In rhet., of discourse, to close rhythmically, to round off:

    verborum ordinem alias aliā terminatione,

    Cic. Or. 59, 200:

    sententias,

    id. ib. 69, 230; cf. id. Brut. 8, 34: concludam si potero Latine;

    Graecum enim hunc versum nostis omnes,

    id. Fin. 2, 32, 105:

    sensum non expleto numero,

    Quint. 9, 4, 122; cf. id. 9, 4, 123 and 125:

    verbum acuto tenore (just before: acuto sono finiant),

    id. 1, 5, 26:

    versum,

    Hor. S. 1, 4, 40.—
    D.
    In philos. t. t., to conclude, infer, make an inference, to argue, demonstrate; with acc.:

    singulas argumentationes,

    Cic. Or. 35, 122; cf.

    argumentum,

    id. Ac. 2, 14, 44; Quint. 5, 13, 60:

    argumentum ratione,

    Cic. Or. 40, 137:

    quomodo efficiatur concludaturque ratio,

    id. Fin. 1, 7, 22: id quod concludere illi velint, non effici ex propositis, nec esse consequens, id. de Or. 2, 53, 215:

    ex rebus concessis concludi quod velis,

    id. Fin. 2, 1, 3.—With acc. and inf.:

    deinde concludebas, summum malum esse dolorem, etc.,

    Cic. Fin. 2, 19, 63; cf. id. Ac. 2, 26, 83.— Absol.:

    concludere hoc modo: si sunt di, etc.,

    Cic. Div. 2, 49, 101:

    ea sumunt ad concludendum, quorum iis nihil conceditur,

    id. ib. 2, 49, 103; Quint. 3, 9, 2; 5, 10, 3; 10, 1, 106; 12, 2, 25.—Hence, P. a.: con-clūsus, a, um, confined, closed, in comp.:

    locus conclusior,

    Hyg. Astr. 4, 14.— Subst.: conclūsum, i, n. (acc. to II. D.), a conclusion in a syllogism, Cic. Fin. 3, 8, 27.— Advv.
    1.
    conclūdenter, by consequence, consequently, Boëth. Arist. Elench. Soph. 1, 10, p. 744.—
    * 2.
    conclūsē (acc. to II. C.), with periods rhetorically rounded, harmoniously:

    concluse apteque dicere,

    Cic. Or. 53, 177.

    Lewis & Short latin dictionary > conclusum

  • 77 conscisco

    con-scisco, scīvi or scĭi, scītum, 3, v. a.
    I.
    Publicists' t. t., to approve of, decree, determine or resolve upon something in common:

    populi jussa vetita quom suffragio consciscentur,

    Cic. Leg. 3, 3, 10:

    Senatus populi Romani Quiritium censuit, consensit, conscivit ut bellum cum priscis Latinis fieret, etc. (an old formula for the declaration of war),

    Liv. 1, 32, 13:

    Tusci fere omnes consciverant bellum,

    had decided upon, decreed, id. 10, 18, 2:

    communi consilio fugam,

    id. 10, 34, 13:

    facinus in se ac suos foedum ac ferum,

    id. 28, 22, 5 Weissenb. ad loc.:

    causam,

    Gell. 5, 10, 9 (not consistere; cf. Lachm. ad Lucr. p. 349).—Hence,
    II.
    Transf. from the sphere of state affairs; aliquid sibi or absol.; lit., to adjudge, appropriate to one's self (cf. ascisco); hence, with the access. idea of personal action, to inflict or bring upon one's self (most frequently death;—class.).
    (α).
    With sibi: letum, * Lucr. 3, 81:

    mortem,

    to kill one's self, Cic. Clu. 61, 171; id. Verr. 2, 3, 56, § 129; id. Brut. 11, 43; id. Tusc. 1, 34, 83; id. Off. 1, 31, 112; Caes. B. G. 1, 4; Liv. 3, 58, 6; 45, 5, 12:

    necem,

    Cic. N. D. 2, 3, 7; Nep. ap. Gell. 7, 18, 11:

    exsilium,

    Liv. 10, 17, 2; 29, 36, 12:

    exsilium ac fugam,

    to go into voluntary exile, id. 5, 53, 5.—
    (β).
    Without sibi:

    letum,

    Plaut. Mil. 4, 6, 26:

    mortem,

    Liv. 9, 26, 7:

    necem,

    Suet. Claud. 31, n. 3: fugam, to flee, Liv. 10, 34, 13; 33, 48, 10; Tac. H. 3, 9:

    caecitatem,

    Gell. 10, 17, 2.— Pass.:

    consciscenda mors voluntaria,

    Cic. Fam. 7, 3, 3:

    de consciscendā nece cogitare,

    Suet. Caes. 36:

    nece conscitā,

    Plin. 36, 15, 24, § 107 (in Nep. Alcib. 11, 1, conscierunt is a false read. for consentiunt or conspirant; cf. Nipperd. Spicil. ap. Corn. Nep. p. 37 sq.).

    Lewis & Short latin dictionary > conscisco

  • 78 contingo

    1.
    con-tingo, tĭgi, tactum, 3, v. a. and n. [tango], to touch on all sides. to touch, take hold of, seize (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facile cibum terrestrem rostris,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    funem manu,

    Verg. A. 2, 239; cf. Ov. M. 2, 151:

    munera Cerealia dextrā,

    id. ib. 11, 122:

    undas pede,

    id. ib. 2, 457:

    focos ore tremente,

    id. Tr. 1, 3, 44:

    terram osculo,

    Liv. 1, 56, 12:

    ora nati sacro medicamine,

    Ov. M. 2, 123; cf. id. ib. 14, 607:

    montes suo igni (sol),

    Lucr. 4, 407; cf. Cat. 64, 408, and Suet. Ner. 6:

    cibos sale modico,

    to sprinkle, Cels. 2, 24: sidera comā ( poet. designation for a very great height), Ov. F. 3, 34; cf.:

    nubes aërio vertice (Taurus),

    Tib. 1, 7, 15: summa sidera plantis, to reach the stars (a poet. designation of great prosperity), Prop. 1, 8, 43:

    mitem taurum,

    Ov. M. 2, 860; cf. id. ib. 8, 423:

    glebam,

    id. ib. 11, 111:

    paene terram (luna),

    Cic. Div. 2, 43, 91:

    caules (vitis),

    id. N. D. 2, 47, 120:

    dextras consulum (as a friendly greeting or congratulation),

    Liv. 28, 9, 6; so,

    manum,

    Vell. 2, 104, 5; 2, 107, 4.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To eat, partake of, taste ( poet.):

    neque illinc Audeat esuriens dominus contingere granum,

    Hor. S. 2, 3, 113:

    cibos ore,

    Ov. M. 5, 531:

    aquas,

    id. ib. 15, 281:

    fontem,

    id. ib. 3, 409.—
    2.
    To touch impurely (very rare):

    corpus corpore,

    Plaut. Am. 2, 2, 204.—
    3.
    To touch, i. e. to be near, neighboring, or contiguous, to border upon, to reach, extend to; with acc., dat., or inter se; with acc.:

    Helvi, qui fines Arvernorum contingunt,

    Caes. B. G. 7, 7 fin.:

    turri adactā et contingente vallum,

    id. ib. 5, 43; cf.:

    in saltu Vescino Falernum contingente agrum,

    Liv. 10, 21, 8:

    praesidium coloniarum Illyricum contingentium,

    Suet. Aug. 25. —With dat.:

    ut radices montis ex utrāque parte ripae fluminis contingant,

    Caes. B. G. 1, 38.—With inter se:

    ut (milites) contingant inter se atque omnem munitionem expleant,

    Caes. B. C. 1, 21; cf. id. B. G. 7, 23.—
    4.
    With the idea of motion, to reach something by moving, to attain to, reach, come to, arrive at, meet with, etc. (mostly poet.); with acc.:

    optatam metam cursu,

    Hor. A. P. 412:

    Ephyren pennis,

    Ov. M. 7, 392:

    Italiam,

    Verg. A. 5, 18:

    fines Illyricos,

    Ov. M. 4, 568:

    Creten,

    id. ib. 8, 100:

    Cadmeïda arcem,

    id. ib. 6, 217:

    rapidas Phasidos undas,

    id. ib. 7, 6:

    auras,

    to come into the air, id. ib. 15, 416 al.:

    avem ferro,

    to hit, Verg. A. 5, 509; cf. Ov M. 8, 351: ullum mortalem (vox mea), id. id. 2, 578; cf.

    thus aures,

    id. ib. 1, 211; and aures fando, with the acc. and inf., id. ib. 15, 497: aevi florem, to come to or reach the flower of age, Lucr. 1, 565.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, to seize upon, affect (rare). multitudo agrestium, quos in aliquā suā fortunā publica quoque contingebat cura, Liv. 22, 10, 8:

    contactus nullis ante cupidinibus,

    Prop. 1, 1, 2:

    quam me manifesta libido contigit!

    Ov. M. 9, 484: animum curā. Val. Fl. 7, 173; cf.:

    aliquem (curā), contacti simili sorte,

    Ov. Tr. 3, 4, 78. —Far more freq.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To touch with pollution, to pollute, stain, defile, etc.; so generally in part. perf. (as a verb. finit. the kindr. contamino was in use):

    (Gallos) contactos eo scelere velut injectā rabie ad arma ituros,

    Liv. 21, 48, 3; so,

    contacta civitas rabie duorum juvenum,

    id. 4, 9, 10:

    omnes eā violatione templi,

    id. 29, 8, 11 (for which id. 29, 18, 8:

    nefandà praedā se ipsos ac domos contaminare suas): plebs regiā praedā,

    id. 2, 5, 2; cf. id. 4, 15, 8:

    equi candidi et nullo mortali opere contacti,

    Tac. G. 10: dies (sc. Alliensis) religione, [p. 450] Liv. 6, 28, 6:

    pectora vitiis,

    Tac. Or. 12.—Once absol.:

    contactus ensis,

    Sen. Hippol. 714.—
    2.
    (Acc. to I. B. 3.) With aliquem aliquā re or only aliquem, to be connected with or related to, to concern:

    ut quisque tam foede interemptos aut propinquitate aut amicitiā contingebat,

    Liv. 25, 8, 2:

    aliquem sanguine ac genere,

    id. 45, 7, 3; 24, 22, 14:

    aliquem artissimo gradu,

    Suet. Aug. 4:

    domum Caesarum nullo gradu,

    id. Galb. 2; cf. absol.:

    deos (i. e. Maecenatem et Augustum) quoniam propius contingis,

    have more ready access to the great, Hor. S. 2, 6, 52:

    Sabinum modico usu,

    to have little intercourse with, Tac. A. 4, 68:

    multis in Italiā contactis gentibus Punici belli societate,

    Liv. 31, 8, 11; cf.:

    si crĭmine contingantur,

    have part in, Dig. 11, 4, 1:

    haec consultatio Romanos nihil contingit,

    concerns not, Liv. 34, 22, 12; cf.:

    quae (causa) nihil eo facto contingitur,

    id. 40, 14, 9.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To attain to, reach, arrive at something, to come to (very rare):

    quam regionem cum superavit animus naturamque sui similem contigit et agnovit,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43.—
    b.
    With and without dat. of person; of occurrences, to happen to one, to befall, fall to one's lot, to succeed in, obtain a thing; and absol., to happen, fall to, turn out, come to pass (so most freq. in all perr. and species of composition; in gen., of favorable, but sometimes of indifferent, or even adverse occurrences).
    (α).
    With dat.:

    cui tam subito tot contigerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    haec tot propter me gaudia illi contigisse laetor,

    id. Hec. 5, 3, 35:

    quod isti (Crasso) contigit uni,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; 1, 35, 164; id. Off. 1, 43, 153; id. Fam. 5, 21, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1; Caes. B. G. 1, 43; Quint. 10, 1, 115; 12, 11, 29; Suet. Caes. 35; id. Calig. 3, 10 et saep.; Ov. M. 3, 321; 11, 268; 15, 443; Hor. Ep. 1, 2, 46; 1, 4, 10; 1, 17, 9 et saep.:

    cum tanto plura bene dicendi exempla supersint quam illis contigerunt,

    Quint. 10, 2, 28: quam mihi maxime hic hodie contigerit malum, Enn. ap. Non. p. 268, 12:

    quod (sc. servitus) potentibus populis saepe contigit,

    Cic. Tusc. 5, 6, 15; id. Cat. 1, 7, 16:

    cum miseri animi essent, quod plerisque contingeret,

    id. N. D. 1, 11, 27; id. Phil. 14, 8, 24; id. Fam. 5, 16, 5; id. Sen. 19, 71; id. Off. 2, 14, 50; 2, 19, 65; id. Fam. 11, 16, 2 al.: quoties ipsi testatori aliquid contingit, a misfortune befalls, etc., Dig. 28, 3, 6:

    si quid ei humanitus contigerit,

    ib. 34, 4, 30 fin. (cf. ib. § 2: sive in viā aliquid mihi humanitus acciderit, and v. 2. accido, II. B.).— Impers. with inf.:

    non cuivis homini contingit adire Corinthum,

    Hor. Ep. 1, 17, 36:

    mihi Romae nutriri atque doceri,

    id. ib. 2, 2, 41:

    mihi recusare principatum,

    Vell. 2, 124, 2:

    mihi cognoscere (eos),

    Quint. 12, 11, 3; 1, 1, 11; 5, 7, 25; 6, 1, 4 al.—And, at the same time, a dat. of the predicate (post-class. and rare):

    quo tempore mihi fratrique meo destinari praetoribus contigit,

    Vell. 2, 124, 4:

    maximo tibi et civi et duci evadere contigit,

    Val. Max. 5, 4, ext. 2 (in Ov. M. 11, 220, the better read. is nepotem); cf. Haase in Reisig. Lect. p. 794 sq.—With ut:

    volo hoc oratori contingat, ut, etc.,

    Cic. Brut. 84, 290; id. Off. 1, 1, 3; id. Phil. 5, 18, 49; Quint. 11, 2, 51 al. —
    (β).
    With acc. (very rare):

    sors Tyrrhenum contigit,

    fell upon Tyrrhenus, Vell. 1, 1 fin.:

    Italiam palma frugum,

    Plin. 18, 11, 29, § 109.—
    (γ).
    Absol. (very freq.):

    hanc mi expetivi, contigit,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    quod si nulla contingit excusatio,

    Quint. 11, 1, 81:

    ubi quid melius contingit et unctius,

    Hor. Ep. 1, 15, 44 et saep.—With abl.:

    quia memoria atque actio naturā non arte contingant,

    Quint. 3, 3, 4; so id. 1, 1, 33; 2, 2, 11 al.—With ex:

    gratia, quae continget ex sermone puro atque dilucido,

    Quint. 11, 1, 53; so id. 8, 3, 70:

    ex eādem brassicā contingunt aestivi autumnalesque cauliculi,

    arise, spring, Plin. 19, 8, 41, § 138 al.:

    nihil horum nisi in complexu loquendi serieque contingit,

    Quint. 1, 5, 3.—With inf.:

    fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget,

    Hor. A. P. 51; Quint. 1, 1, 11; 5, 7, 25:

    concitare invidiam, etc.... liberius in peroratione contingit,

    id. 6, 1, 14.—With ut:

    quod nunquam opinatus fui... id contigit, ut salvi poteremur domi,

    Plaut. Am. 1, 1, 32; so Quint. 4, 1, 7; 9, 3, 72; 11, 2, 39.
    2.
    con-tingo ( - tinguo), ĕre, v. a., to wet, moisten (perh. only in Lucr. and Verg.).
    I.
    Lit.:

    oras, pocula circum mellis liquore,

    Lucr. 1, 938:

    semina rerum colore,

    id. 2, 755:

    lac parco sale,

    to sprinkle, Verg. G. 3, 403:

    tonsum corpus amurcā,

    id. ib. 3, 448. —
    II.
    Trop.:

    musaeo contingens cuncta lepore,

    Lucr. 1, 934 and 947; 4, 9 and 22.

    Lewis & Short latin dictionary > contingo

  • 79 continguo

    1.
    con-tingo, tĭgi, tactum, 3, v. a. and n. [tango], to touch on all sides. to touch, take hold of, seize (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    facile cibum terrestrem rostris,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    funem manu,

    Verg. A. 2, 239; cf. Ov. M. 2, 151:

    munera Cerealia dextrā,

    id. ib. 11, 122:

    undas pede,

    id. ib. 2, 457:

    focos ore tremente,

    id. Tr. 1, 3, 44:

    terram osculo,

    Liv. 1, 56, 12:

    ora nati sacro medicamine,

    Ov. M. 2, 123; cf. id. ib. 14, 607:

    montes suo igni (sol),

    Lucr. 4, 407; cf. Cat. 64, 408, and Suet. Ner. 6:

    cibos sale modico,

    to sprinkle, Cels. 2, 24: sidera comā ( poet. designation for a very great height), Ov. F. 3, 34; cf.:

    nubes aërio vertice (Taurus),

    Tib. 1, 7, 15: summa sidera plantis, to reach the stars (a poet. designation of great prosperity), Prop. 1, 8, 43:

    mitem taurum,

    Ov. M. 2, 860; cf. id. ib. 8, 423:

    glebam,

    id. ib. 11, 111:

    paene terram (luna),

    Cic. Div. 2, 43, 91:

    caules (vitis),

    id. N. D. 2, 47, 120:

    dextras consulum (as a friendly greeting or congratulation),

    Liv. 28, 9, 6; so,

    manum,

    Vell. 2, 104, 5; 2, 107, 4.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To eat, partake of, taste ( poet.):

    neque illinc Audeat esuriens dominus contingere granum,

    Hor. S. 2, 3, 113:

    cibos ore,

    Ov. M. 5, 531:

    aquas,

    id. ib. 15, 281:

    fontem,

    id. ib. 3, 409.—
    2.
    To touch impurely (very rare):

    corpus corpore,

    Plaut. Am. 2, 2, 204.—
    3.
    To touch, i. e. to be near, neighboring, or contiguous, to border upon, to reach, extend to; with acc., dat., or inter se; with acc.:

    Helvi, qui fines Arvernorum contingunt,

    Caes. B. G. 7, 7 fin.:

    turri adactā et contingente vallum,

    id. ib. 5, 43; cf.:

    in saltu Vescino Falernum contingente agrum,

    Liv. 10, 21, 8:

    praesidium coloniarum Illyricum contingentium,

    Suet. Aug. 25. —With dat.:

    ut radices montis ex utrāque parte ripae fluminis contingant,

    Caes. B. G. 1, 38.—With inter se:

    ut (milites) contingant inter se atque omnem munitionem expleant,

    Caes. B. C. 1, 21; cf. id. B. G. 7, 23.—
    4.
    With the idea of motion, to reach something by moving, to attain to, reach, come to, arrive at, meet with, etc. (mostly poet.); with acc.:

    optatam metam cursu,

    Hor. A. P. 412:

    Ephyren pennis,

    Ov. M. 7, 392:

    Italiam,

    Verg. A. 5, 18:

    fines Illyricos,

    Ov. M. 4, 568:

    Creten,

    id. ib. 8, 100:

    Cadmeïda arcem,

    id. ib. 6, 217:

    rapidas Phasidos undas,

    id. ib. 7, 6:

    auras,

    to come into the air, id. ib. 15, 416 al.:

    avem ferro,

    to hit, Verg. A. 5, 509; cf. Ov M. 8, 351: ullum mortalem (vox mea), id. id. 2, 578; cf.

    thus aures,

    id. ib. 1, 211; and aures fando, with the acc. and inf., id. ib. 15, 497: aevi florem, to come to or reach the flower of age, Lucr. 1, 565.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, to seize upon, affect (rare). multitudo agrestium, quos in aliquā suā fortunā publica quoque contingebat cura, Liv. 22, 10, 8:

    contactus nullis ante cupidinibus,

    Prop. 1, 1, 2:

    quam me manifesta libido contigit!

    Ov. M. 9, 484: animum curā. Val. Fl. 7, 173; cf.:

    aliquem (curā), contacti simili sorte,

    Ov. Tr. 3, 4, 78. —Far more freq.,
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 2.) To touch with pollution, to pollute, stain, defile, etc.; so generally in part. perf. (as a verb. finit. the kindr. contamino was in use):

    (Gallos) contactos eo scelere velut injectā rabie ad arma ituros,

    Liv. 21, 48, 3; so,

    contacta civitas rabie duorum juvenum,

    id. 4, 9, 10:

    omnes eā violatione templi,

    id. 29, 8, 11 (for which id. 29, 18, 8:

    nefandà praedā se ipsos ac domos contaminare suas): plebs regiā praedā,

    id. 2, 5, 2; cf. id. 4, 15, 8:

    equi candidi et nullo mortali opere contacti,

    Tac. G. 10: dies (sc. Alliensis) religione, [p. 450] Liv. 6, 28, 6:

    pectora vitiis,

    Tac. Or. 12.—Once absol.:

    contactus ensis,

    Sen. Hippol. 714.—
    2.
    (Acc. to I. B. 3.) With aliquem aliquā re or only aliquem, to be connected with or related to, to concern:

    ut quisque tam foede interemptos aut propinquitate aut amicitiā contingebat,

    Liv. 25, 8, 2:

    aliquem sanguine ac genere,

    id. 45, 7, 3; 24, 22, 14:

    aliquem artissimo gradu,

    Suet. Aug. 4:

    domum Caesarum nullo gradu,

    id. Galb. 2; cf. absol.:

    deos (i. e. Maecenatem et Augustum) quoniam propius contingis,

    have more ready access to the great, Hor. S. 2, 6, 52:

    Sabinum modico usu,

    to have little intercourse with, Tac. A. 4, 68:

    multis in Italiā contactis gentibus Punici belli societate,

    Liv. 31, 8, 11; cf.:

    si crĭmine contingantur,

    have part in, Dig. 11, 4, 1:

    haec consultatio Romanos nihil contingit,

    concerns not, Liv. 34, 22, 12; cf.:

    quae (causa) nihil eo facto contingitur,

    id. 40, 14, 9.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To attain to, reach, arrive at something, to come to (very rare):

    quam regionem cum superavit animus naturamque sui similem contigit et agnovit,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43.—
    b.
    With and without dat. of person; of occurrences, to happen to one, to befall, fall to one's lot, to succeed in, obtain a thing; and absol., to happen, fall to, turn out, come to pass (so most freq. in all perr. and species of composition; in gen., of favorable, but sometimes of indifferent, or even adverse occurrences).
    (α).
    With dat.:

    cui tam subito tot contigerint commoda,

    Ter. Eun. 5, 8, 3:

    haec tot propter me gaudia illi contigisse laetor,

    id. Hec. 5, 3, 35:

    quod isti (Crasso) contigit uni,

    Cic. de Or. 2, 56, 228; 1, 35, 164; id. Off. 1, 43, 153; id. Fam. 5, 21, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1; Caes. B. G. 1, 43; Quint. 10, 1, 115; 12, 11, 29; Suet. Caes. 35; id. Calig. 3, 10 et saep.; Ov. M. 3, 321; 11, 268; 15, 443; Hor. Ep. 1, 2, 46; 1, 4, 10; 1, 17, 9 et saep.:

    cum tanto plura bene dicendi exempla supersint quam illis contigerunt,

    Quint. 10, 2, 28: quam mihi maxime hic hodie contigerit malum, Enn. ap. Non. p. 268, 12:

    quod (sc. servitus) potentibus populis saepe contigit,

    Cic. Tusc. 5, 6, 15; id. Cat. 1, 7, 16:

    cum miseri animi essent, quod plerisque contingeret,

    id. N. D. 1, 11, 27; id. Phil. 14, 8, 24; id. Fam. 5, 16, 5; id. Sen. 19, 71; id. Off. 2, 14, 50; 2, 19, 65; id. Fam. 11, 16, 2 al.: quoties ipsi testatori aliquid contingit, a misfortune befalls, etc., Dig. 28, 3, 6:

    si quid ei humanitus contigerit,

    ib. 34, 4, 30 fin. (cf. ib. § 2: sive in viā aliquid mihi humanitus acciderit, and v. 2. accido, II. B.).— Impers. with inf.:

    non cuivis homini contingit adire Corinthum,

    Hor. Ep. 1, 17, 36:

    mihi Romae nutriri atque doceri,

    id. ib. 2, 2, 41:

    mihi recusare principatum,

    Vell. 2, 124, 2:

    mihi cognoscere (eos),

    Quint. 12, 11, 3; 1, 1, 11; 5, 7, 25; 6, 1, 4 al.—And, at the same time, a dat. of the predicate (post-class. and rare):

    quo tempore mihi fratrique meo destinari praetoribus contigit,

    Vell. 2, 124, 4:

    maximo tibi et civi et duci evadere contigit,

    Val. Max. 5, 4, ext. 2 (in Ov. M. 11, 220, the better read. is nepotem); cf. Haase in Reisig. Lect. p. 794 sq.—With ut:

    volo hoc oratori contingat, ut, etc.,

    Cic. Brut. 84, 290; id. Off. 1, 1, 3; id. Phil. 5, 18, 49; Quint. 11, 2, 51 al. —
    (β).
    With acc. (very rare):

    sors Tyrrhenum contigit,

    fell upon Tyrrhenus, Vell. 1, 1 fin.:

    Italiam palma frugum,

    Plin. 18, 11, 29, § 109.—
    (γ).
    Absol. (very freq.):

    hanc mi expetivi, contigit,

    Ter. And. 4, 2, 13:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15:

    quod si nulla contingit excusatio,

    Quint. 11, 1, 81:

    ubi quid melius contingit et unctius,

    Hor. Ep. 1, 15, 44 et saep.—With abl.:

    quia memoria atque actio naturā non arte contingant,

    Quint. 3, 3, 4; so id. 1, 1, 33; 2, 2, 11 al.—With ex:

    gratia, quae continget ex sermone puro atque dilucido,

    Quint. 11, 1, 53; so id. 8, 3, 70:

    ex eādem brassicā contingunt aestivi autumnalesque cauliculi,

    arise, spring, Plin. 19, 8, 41, § 138 al.:

    nihil horum nisi in complexu loquendi serieque contingit,

    Quint. 1, 5, 3.—With inf.:

    fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget,

    Hor. A. P. 51; Quint. 1, 1, 11; 5, 7, 25:

    concitare invidiam, etc.... liberius in peroratione contingit,

    id. 6, 1, 14.—With ut:

    quod nunquam opinatus fui... id contigit, ut salvi poteremur domi,

    Plaut. Am. 1, 1, 32; so Quint. 4, 1, 7; 9, 3, 72; 11, 2, 39.
    2.
    con-tingo ( - tinguo), ĕre, v. a., to wet, moisten (perh. only in Lucr. and Verg.).
    I.
    Lit.:

    oras, pocula circum mellis liquore,

    Lucr. 1, 938:

    semina rerum colore,

    id. 2, 755:

    lac parco sale,

    to sprinkle, Verg. G. 3, 403:

    tonsum corpus amurcā,

    id. ib. 3, 448. —
    II.
    Trop.:

    musaeo contingens cuncta lepore,

    Lucr. 1, 934 and 947; 4, 9 and 22.

    Lewis & Short latin dictionary > continguo

  • 80 dies

    dĭes (dīes, Liv. Andron. Fragm. Odys. 7), ēi ([etilde]ī, Verg. A. 4, 156; Hor. S. 1, 8, 35 et saep.;

    dissyl.: di-ei,

    Ter. Eun. 4, 7, 31; also gen. dies, die, and dii—dies, as in acies, facies, pernicies, etc., Enn. ap. Gell. 9, 14; Ann. v. 401 Vahl.; Cic. Sest. 12, 28 ap. Gell. l. l.:

    die,

    Prisc. p. 780 P.; even in Verg. G. 1, 208, where Gellius reads dies, v. Wagner ad loc., nearly all MSS. have die; cf. Rib. and Forbig. ad loc.; so,

    die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 59; id. Capt. 4, 2, 20; Caes. B. G. 7, 11, 5; id. B. C. 1, 14, 3; 3, 76, 2; Just. 2, 11, 17; cf. Oud. ad B. G. 2, 23, 1. Die appears to be certain in Sall. J. 52, 3; 97, 3. Also in Cic. Sest. 12, 28, Gellius reads dies, where our MSS., except the Cod. Lamb., have diei;

    perh. those words do not belong to Cicero himself. Form dii,

    Verg. A. 1, 636, Rib. and Forbig. after Serv. and Gell. l. l.— Dat., diēī, saep. die, Plaut. Am. 1, 1, 120, acc. to Serv. Verg. G. 1, 208; Plaut. Am. 1, 3, 48; id. Capt. 3, 1, 4; id. Trin. 4, 2, 1;

    once dii,

    id. Merc. 1, Prol. 13; cf. Roby, Gram. 1, 121 sq.); m. (in sing. sometimes f., esp. in the signif. no. I. B. 1.) [root Sanscr. dī, gleam: dinas, day; Gr. dios, heavenly; cf. Lat. Jovis (Diovis), Diana, deus, dīvus, etc. Old form, dius (for divus); cf.: nudius, diu, etc. The word also appears in composition in many particles, as pridem, hodie, diu, etc., v. Corss. Auspr. 2, 855 sq.], a day (cf.: tempus, tempestas, aetas, aevum, spatium, intervallum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., the civil day of twenty-four hours.
    (α).
    Masc.:

    dies primus est veris in Aquario... dies tertius... dies civiles nostros, etc.,

    Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3; Gell. 3, 2: REBVS IVRE IVDICATIS TRIGINTA DIES IVSTI SVNTO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; and 15, 13 fin.; for which;

    per dies continuos XXX., etc.,

    Gai. Inst. 3, 78: multa dies in bello conficit unus, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 297 ed. Vahl.); cf.:

    non uno absolvam die,

    Plaut. Capt. 3, 5, 73:

    hic dies,

    id. Aul. 4, 9, 11:

    hic ille est dies,

    id. Capt. 3, 3, 3:

    ante hunc diem,

    id. ib. 3, 4, 101:

    illo die impransus fui,

    id. Am. 1, 1, 98; cf.:

    eo die,

    Caes. B. G. 1, 22 fin.; 2, 6; 2, 32 fin.; 4, 11, 4; 5, 15 fin. et saep.:

    postero die,

    id. ib. 1, 15, 1; 3, 6, 3 et saep.; Cic. Verr. 2, 2, 17; Sall. J. 29, 5; 38, 9 et saep.:

    in posterum diem,

    Caes. B. G. 7, 41 fin.; id. B. C. 1, 65 fin. et saep.:

    diem scito esse nullum, quo die non dicam pro reo,

    Cic. Q. Fr. 3, 3:

    domi sedet totos dies,

    Plaut. Aul. 1, 1, 34:

    paucos dies ibi morati,

    Caes. B. G. 7, 5, 4:

    dies continuos XXX. sub bruma esse noctem,

    id. ib. 5, 13, 3:

    hosce aliquot dies,

    Ter. Heaut. 4, 5, 4; cf. id. Eun. 1, 2, 71 et saep.:

    festo die si quid prodegeris,

    Plaut. Aul. 2, 8, 10; so,

    festus,

    id. Cas. 1, 49; id. Poen. 3, 5, 13; 4, 2, 26 et saep.—
    (β).
    Fem. (freq. in poetry metri gratiā; rare in prose), postrema, Enn. ap. Gell. 9, 14:

    omnia ademit Una dies,

    Lucr. 3, 912; cf. id. 3, 921; 5, 96 and 998: homines, qui ex media nocte ad proximam mediam noctem in his horis XXIV. nati sunt, una die nati dicuntur, Varr. ap. Gell. 3, 2, 2 (uno die, Macr. S. 1, 3):

    quibus effectis armatisque diebus XXX., a qua die materia caesa est,

    Caes. B. C. 1, 36 fin.:

    Varronem profiteri, se altera die ad colloquium venturum,

    id. ib. 3, 19, 4 (for which, shortly before: quo cum esset postero die ventum); cf.:

    postera die,

    Sall. J. 68, 2 (for which, in the same author, more freq.:

    postero die): pulchra,

    Hor. Od. 1, 36, 10:

    suprema,

    id. ib. 1, 13, 20:

    atra,

    Verg. A. 6, 429:

    tarda,

    Ov. M. 15, 868 et saep.—(But Caes. B. C. 3, 26, 1; 3, 37, 1, read altero, tertio.)—
    b.
    Connections:

    postridie ejus diei, a favorite expression of Caesar,

    Caes. B. G. 1, 23, 1: 1, 47, 2; 1, 48, 2 et saep., v. postridie;

    and cf.: post diem tertium ejus diei,

    Cic. Att. 3, 7; Sulpic. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2; Liv. 27, 35:

    diem ex die exspectabam,

    from day to day, id. ib. 7, 26 fin.; cf.:

    diem ex die ducere,

    Caes. B. G. 1, 16, 5; for which also: diem de die prospectans, Liv. 5, 48; and: diem de die differre, id. 25, 25: LIBRAS FARRIS ENDO DIES DATO, for every day, day by day, daily, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.:

    affatim est hominum, in dies qui singulas escas edunt,

    Plaut. Men. 3, 1, 10; so,

    in dies,

    every day, Cic. Top. 16, 62; Caes. B. G. 3, 23, 7; 5, 58, 1; 7, 30, 4; Vell. 2, 52, 2; Liv. 21, 11 Drak.; 34, 11 al.; less freq. in sing.:

    nihil usquam sui videt: in diem rapto vivit,

    Liv. 22, 39; cf.:

    mutabilibus in diem causis (opp. natura perpetua),

    id. 31, 29 (in another signif. v. the foll., no. II. A. 3); and: cui licet in diem ( = singulis diebus, daily) dixisse Vixi, etc., Hor. Od. 3, 29, 42. And still more rarely: ad diem, Treb. Gallien. 17; Vop. Firm. 4:

    ante diem, v. ante.—Die = quotidie or in diem,

    daily, Verg. E. 2, 42; 3, 34:

    quos mille die victor sub Tartara misi,

    id. A. 11, 397:

    paucissimos die composuisse versus,

    Quint. 10, 3, 8:

    saepius die,

    Plin. 15, 6, 6, § 22: die crastini, noni, pristini, quinti, for die crastino, nono, etc., v. h. vv. crastinus, nonus, etc.; and cf. Gell. 10, 24; Macr. S. 1, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    A set day, appointed time, term in the widest sense of the word (for appearing before court, in the army, making a payment, etc.).
    (α).
    Masc.: MORBVS SONTICVS... STATVS DIES CVM HOSTE... QVID HORVM FVIT VNVM IVDICI ARBITROVE REOVE DIES DIFFISVS ESTO, XII. Tab. ap. Cic. Off. 1, 12; Fest. p. 273, 26 Müll.; for which: STATVS CONDICTVSVE DIES CVM HOSTE, acc. to Cincius ap. Gell. 16, 4, 4;

    and with comic reference to the words of this law,

    Plaut. Curc. 1, 1, 5 (found also in Macr. S. 1, 16);

    and freq.: status dies,

    Plin. Ep. 9, 39, 1; Suet. Claud. 1; Flor. 1, 13, 16 et saep.:

    hic nuptiis dictus est dies,

    Ter. And. 1, 1, 75; cf.:

    dies colloquio dictus est ex eo die quintus,

    Caes. B. G. 1, 42, 4; so,

    dictus,

    id. ib. 5, 27, 5:

    iis certum diem conveniendi dicit,

    id. ib. 5, 57, 2:

    die certo,

    Sall. J. 79, 4; cf.

    constituto,

    id. ib. 13 fin.:

    decretus colloquio,

    id. ib. 113, 3:

    praestitutus,

    Liv. 3, 22:

    praefinitus,

    Plin. 35, 10, 36, § 109; Gell. 16, 4, 3:

    ascriptus,

    Phaedr. 4, 11, 8 et saep.:

    quoniam advesperascit, dabis diem nobis aliquem, ut contra ista dicamus,

    Cic. N. D. 3, 40; Caes. B. G. 1, 16, 5; id. B. C. 1, 11, 2; Sall. J. 109, 3; Liv. 35, 35 et saep.:

    dies ater,

    an unlucky day, Sen. Vit. Beat. 25.—
    (β).
    Fem. (so commonly in this sense in class. prose, but only in sing., v. Mützell ad Curt. 3, 1, 8):

    ut quasi dies si dicta sit,

    Plaut. As. 5, 1, 11; so,

    dicta,

    Cic. Fam. 16, 10 fin.; cf.:

    edicta ad conveniendum,

    Liv. 41, 10 fin.:

    praestituta,

    Plaut. Ps. 1, 3, 140; 2, 2, 28; Ter. Ph. 3, 2, 38; Cic. Verr. 2, 3, 14 fin.; id. Vatin. 15, 37; id. Tusc. 1, 39; Liv. 45, 11 et saep.; cf.

    constituta,

    Cic. Caecin. 11, 32; Caes. B. G. 1, 4, 2; 1, 8, 3: certa eius rei constituta, id. B. C. 3, 33, 1:

    pacta et constituta,

    Cic. Cat. 1, 9, 24:

    statuta,

    Liv. 31, 29:

    stata,

    id. 27, 23 fin.:

    certa,

    Caes. B. G. 1, 30, 4, 5, 1, 8; id. B. C. 1, 2, 6; Nep. Chabr. 3 et saep.:

    annua,

    Cic. Fam. 7, 23; id. Att. 12, 3 fin.; cf.

    longa,

    Plaut. Ep. 4, 1, 18:

    die caecā emere, oculatā vendere,

    i. e. to buy on credit and sell for cash, id. Ps. 1, 3, 67, v. caecus, no. II. B.:

    haec dies summa hodie est, mea amica sitne libera, an, etc.,

    id. Pers. 1, 1, 34:

    puto fore istam etiam a praecone diem,

    Cic. Att. 13, 3:

    ubi ea dies venit (preceded by tempore ejus rei constituto),

    Caes. B. G. 7, 3:

    praeterita die, qua suorum auxilia exspectaverant,

    id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 6, 33, 4:

    esse in lege, quam ad diem proscriptiones fiant,

    Cic. Rosc. Am. 44, 128 et saep.—
    (γ).
    Both genders together:

    diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant: is dies erat a. d. V. Kal. Apr., etc.,

    Caes. B. G. 1, 6 fin.; Cic. Att. 2, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 34, 35 al.—
    b.
    Hence: dicere diem alicui, to impeach, lay an accusation against:

    diem mihi, credo, dixerat,

    Cic. Mil. 14, 36:

    Domitium Silano diem dixisse scimus,

    id. Div. in Caec. 20, 67.—
    2.
    A natural day, a day, as opp. to night: ut vel, quia est aliquid, aliud non sit, ut Dies est, nox non est; vel, quia est aliquid, et aliud sit: Sol est super terram, dies est, Quint. 5, 8, 7: pro di immortales, quis hic illuxit dies, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 4, 76:

    credibile non est, quantum scribam die, quin etiam noctibus,

    in the daytime, id. Att. 13, 26:

    negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    in a single day and night, id. N. D. 2, 9, 24; cf.

    in this signif.: die ac nocte,

    Plin. 29, 6, 36, § 113:

    nocte et die,

    Liv. 25, 39;

    and simply die,

    Hor. S. 2, 1, 4; Quint. 10, 3, 8; cf.

    also: currus rogat ille paternos, Inque diem alipedum jus et moderamen equorum,

    Ov. M. 2, 48; and, connected with nox:

    (Themistocles) diem noctemque procul ab insula in salo navem tenuit in ancoris,

    Nep. Them. 8 fin.; cf. Cic. Div. 2, 27, 59; Liv. 22, 1 fin. —But more freq.: diem noctemque, like our day and night, i. q. without ceasing, uninterruptedly; Caes. B. G. 7, 77, 11; 7, 42 fin.; id. B. C. 1, 62;

    for which less freq.: diem et noctem,

    Hirt. B. Hisp. 38, 1;

    diem ac noctem,

    Liv. 27, 4 and 45:

    noctemque diemque,

    Verg. A. 8, 94; cf. Quint. 9, 4, 23:

    continuate nocte ac die itinere,

    Caes. B. C. 3, 11, 1; 3, 36, 8; and in plur.:

    dies noctesque,

    Plaut. Rud. 2, 3, 49; Ter. Eun. 1, 2, 113; Cic. Att. 7, 9 fin.; Nep. Dat. 4, 4 et saep.; also, reversing the order: noctesque diesque, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 338 ed. Vahl.); Hor. S. 1, 1, 76:

    noctesque et dies,

    Ter. And. 4, 1, 52; id. Eun. 5, 8, 49:

    noctes atque dies,

    Lucr. 2, 12; 3, 62; Cic. Fin. 1, 16, 51; Verg. A. 6, 127 al.:

    noctes diesque,

    id. ib. 9, 488:

    noctes ac dies,

    Cic. Arch. 11, 29:

    noctes et dies,

    id. Brut. 90, 308; id. de Or. 1, 61, 260; id. Tusc. 5, 25 and 39; Ter. Eun. 5, 8, 49; cf.

    also: neque noctem neque diem intermittit,

    Caes. B. G. 5, 38:

    Galli dies... sic observant, ut noctem dies subsequatur,

    id. ib. 6, 18, 2 Herz ad loc. So, too, in gen.:

    qui nocte dieque frequentat Limina,

    Mart. 10, 58, 11:

    cum die,

    at break of day, Ov. M. 13, 677:

    orto die ( = orta luce),

    Tac. A. 1, 20; 1, 68; id. H. 2, 21:

    ante diem ( = ante lucem),

    Hor. Ep. 1, 2, 35:

    dies fit, late Lat. for lucescit,

    Vulg. Luc. 22, 66: de die, in open day, broad day; v. de.—
    3.
    Dies alicujus (like the Heb. ; v. Gesen. Lex. s. h. v.).
    a.
    I. q. dies natalis, a birthday:

    diem meum scis esse III. Non. Jan. Aderis igitur,

    Cic. Att. 13, 42, 2; cf.

    in full: natali die tuo,

    id. ib. 9, 5 al. So the anniversary day of the foundation of a city is, dies natalis urbis, Cic. Div. 2, 47, 98.—
    b.
    I. q. dies mortis, dying-day:

    quandocumque fatalis et meus dies veniet statuarque tumulo,

    Tac. Or. 13 fin. Called, also: supremus dies. Suet. Aug. 99; id. Tib. 67; cf.:

    supremus vitae dies,

    Cic. de Sen. 21, 78; Suet. Aug. 61. Hence:

    diem suum obire,

    to die, Sulp. in Cic. Fam. 4, 12, 2;

    and in the same sense: obire diem supremum,

    Nep. Milt. 7 fin.; id. Dion. 2 fin.; Suet. Claud. 1:

    exigere diem supremum,

    Tac. A. 3, 16:

    explere supremum diem,

    id. ib. 1, 6; 3, 76;

    and simply: obire diem,

    Plin. 2, 109, 112, § 248; Suet. Tib. 4; id. Vesp. 1; id. Gr. 3; cf.

    also: fungi diem,

    Just. 19, 1, 1.—
    c.
    I. q. dies febris, fever-day: etsi Non. Mart., [p. 574] die tuo, ut opinor, exspectabam epistolam a te longiorem, Cic. Att. 9, 2 init.; 7, 8, 2 al.
    II.
    Transf.
    A.
    In gen. (from no. I. A.).
    1.
    A day, for that which is done in it (cf. the Hebr., the Gr. eleutheron êmar, etc.):

    is dies honestissimus nobis fuerat in senatu,

    Cic. Fam. 1, 2, 3:

    non tam dirus ille dies Sullanus C. Mario,

    id. Att. 10, 8, 7:

    equites Romanos daturos illius diei poenas,

    id. Sest. 12, 28:

    hic dies et Romanis refecit animos et Persea perculit,

    Liv. 42, 67 Drak.; cf. id. 9, 39 fin.; Vell. 2, 35 Ruhnk.; 2, 86; Just. 9, 3 fin.; Flor. 2, 6, 58 Duker.:

    imponite quinquaginta annis magnum diem,

    Tac. Agr. 34:

    quid pulchrius hac consuetudine excutiendi totum diem?... totum diem mecum scrutor, facta ac dicta mea remetior, etc., Sen. de Ira, 3, 36: dies Alliensis, i. q. pugna Alliensis,

    Liv. 6, 1; Suet. Vit. 11:

    Cannensis,

    Flor. 4, 12, 35 al. And so even of one's state of mind on any particular day:

    qualem diem Tiberius induisset,

    what humor, temper, Tac. A. 6, 20. —
    2.
    A day's journey:

    hanc regionem, dierum plus triginta in longitudinem, decem inter duo maria in latitudinem patentem,

    Liv. 38, 59; Just. 36, 2, 14 al.—
    3.
    In gen. (like, hêmera, and our day, for) time, space of time, period:

    diem tempusque forsitan ipsum leniturum iras,

    Liv. 2, 45;

    so with tempus,

    id. 22, 39; 42, 50: amorem intercapedine ipse lenivit dies, Turp. ap. Non. 522, 7;

    so in the masc. gender: longus,

    Stat. Th. 1, 638; Luc. 3, 139;

    but also longa,

    Plaut. Epid. 4, 1, 18; Plin. Ep. 8, 5 fin.; cf.

    perexigua,

    a brief respite, Cic. Verr. 1, 2 fin.:

    nulla,

    Ov. M. 4, 372 al.:

    ex ea die ad hanc diem quae fecisti, in judicium voco,

    Cic. Verr. 2, 1, 12 fin.:

    ut infringatur hominum improbitas ipsa die, quae debilitat cogitationes, etc.,

    id. Fam. 1, 6; cf. id. ib. 7, 28 fin.; id. Tusc. 3, 22, 53 al.: indutiae inde, non pax facta;

    quarum et dies exierat, et ante diem rebellaverant,

    i. e. the term of the truce, Liv. 4, 30 fin.; 30, 24; 42, 47 fin. (for which: quia tempus indutiarum cum Veienti populo exierat, id. 4, 58).—Prov.:

    dies adimit aegritudinem,

    Ter. Heaut. 3, 1, 13: dies festus, festival-time, festival:—diem festum Dianae per triduum agi, Liv. 25, 23 et saep.:

    die lanam et agnos vendat,

    at the right time, Cato R. R. 150, 2:

    praesens quod fuerat malum, in diem abiit,

    to a future time, Ter. Ph. 5, 2, 16; so in diem, opp. statim, Q. Cic. Pet. cons. 12, 48;

    and simply in diem,

    Plaut. Mil. 3, 2, 48; Ter. Eun. 5, 7, 19; Cic. Cael. 24.—Esp. freq. in diem vivere, to live on from day to day, regardless of the future, Cic. de Or. 2, 40, 169; id. Tusc. 5, 11, 33; Plin. Ep. 5, 5, 4 et saep; cf. the equivoque with de die, under de.—
    B.
    In partic. (acc. to no. I. B. 2— poet., and in postAug. prose).
    1.
    Light of day, daylight:

    contraque diem radiosque micantes Obliquantem oculos,

    Ov. M. 7, 411; 5, 444; 13, 602:

    multis mensibus non cernitur dies,

    Plin. 33, 4, 21, § 70; Plin. Ep. 6, 20, 6; 9, 36, 2 al.; also of the eyesight, Stat. Th. 1, 237;

    and trop. of the conscience: saeva dies animi scelerumque in pectore Dirae,

    id. ib. 1, 52.—
    2.
    For caelum, the sky, the heavens:

    sub quocumque die, quocumque est sidere mundi,

    Luc. 7, 189; 1, 153:

    incendere diem nubes oriente remotae,

    id. 4, 68; 8, 217; Stat. Th. 1, 201.—Hence, like caelum,
    b.
    The weather:

    totumque per annum Durat aprica dies,

    Val. Fl. 1, 845:

    tranquillus,

    Plin. 2, 45, 44, § 115:

    mitis,

    id. 11, 10, 10, § 20:

    pestilens,

    id. 22, 23, 49, § 104.—
    3.
    The air:

    nigrique volumina fumi Infecere diem,

    Ov. M. 13, 600:

    cupio flatu violare diem,

    Claud. in Ruf. 1, 63.
    III.
    Dies personified.
    A.
    I. q. Sol, opp. Luna, Plaut. Bacch. 2, 3, 21;

    coupled with Mensis and Annus,

    Ov. M. 2, 25.—
    B.
    As fem., the daughter of Chaos, and mother of Heaven and Earth, Hyg. Fab. praef.; of the first Venus, Cic. N. D. 3, 23, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > dies

См. также в других словарях:

  • Dictated but not read — is a phrase used at the end of a text to warn that the written material has not been personally written or verified by the author. The material may have been dictated to a secretary when the author had no time to proofread or edit it. This… …   Wikipedia

  • dictated but not read — adjective Dictated, as to a secretary or stenographer, but not proofread by the person who dictated the text so annotated …   Wiktionary

  • Read-copy-update — (RCU) is an operating system kernel technology for improving performance on computers with more than one CPU.More technically it is a synchronization mechanism which can sometimes be used as an alternative to a readers writer lock. It allows… …   Wikipedia

  • read — (rēd) v. read (rĕd), read·ing, reads v. tr. 1. To examine and grasp the meaning of (written or printed characters, words, or sentences). 2. To utter or render aloud (written or printed material): »read poems to the students …   Word Histories

  • read into — To find in a person s writing, words, behaviour, etc (meanings which are not overtly stated and may not have been intended) • • • Main Entry: ↑read * * * ˌread ˈinto [transitive] [present tense I/you/we/they read into …   Useful english dictionary

  • Not Real — was a radio program on WKPX, a high school radio station in Broward County, Florida. Not Real was on the air from 1999 to 2006. The show was created and originally hosted by Andrew Felson. The program featured comedy, alternative rock and punk… …   Wikipedia

  • Read (surname) — Read is a surname of English origins, its most likely derivation is from the Anglo Saxon (Old English) term for the colour red. The English town of Reading on the River Thames derives its name from a very early English tribal or community group… …   Wikipedia

  • Not Giving Up on Love — Single by Armin van Buuren vs. Sophie Ellis Bextor from the album Mirage and Make a Scene …   Wikipedia

  • read — read1 [rēd] vt. read [red] reading [rēd′iŋ] [ME reden, to explain, hence to read < OE rædan, to counsel, interpret; akin to Ger raten, to counsel, advise < IE * rē dh, *rə dh < base * ar , *(a)rē , to join, fit > ART3, ARM1, L reri,… …   English World dictionary

  • not — 1. Not is used to form negative statements and questions, and is attached both to individual words and to whole clauses by means of their verbs, normally requiring the use of an auxiliary verb such as do or have: We do not want to go / not… …   Modern English usage

  • read — ► VERB (past and past part. read) 1) look at and understand the meaning of (written or printed matter) by interpreting its characters or symbols. 2) speak (written or printed words) aloud. 3) (of a passage, text, or sign) contain or consist of… …   English terms dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»