-
1 habilis
hăbĭlis, e [habeo] [st1]1 [-] commode à tenir, à porter, à manier, qui va bien. - brevitate habiles gladii, Liv. 22, 46, 5: épées facilement maniables à cause de leur courte longueur. --- cf. Virg. En. 9, 305. - naves velis habiles, Tac. An. 2, 6: navires allant bien à la voile. - calcei habiles atque apti ad pedes, Cic. de Or. 1, 231: chaussures allant bien et adaptées aux pieds. - rubens non est habile tundendo, Plin. 34, 43: le fer rouge n'est pas facile à marteler. - corpus habilissimum quadratum est, neque gracile neque obesum, Cels. 2, 1: le corps le plus dispos est celui dont les formes sont bien proportionnées, sans maigreur, sans obésité. [st1]2 [-] qui va bien, bien adapté, bien approprié, apte. - figura corporis habilis et apta ingenio humano, Cic. Leg. 1, 26: une configuration du corps convenable et appropriée à l'esprit humain. - bos feturae habilis, Virg. G. 3, 62: génisse apte à la reproduction. - vites pinguibus terris habiles, Virg. G. 2, 92, vignes appropriées aux sols gras. - terra frumentis habilis, Col. 2, 2, 20: terre qui convient à la culture du blé. - sunt quidam in eisdem rebus habiles, Cic. de Or. 1, 115: d'aucuns sont bien adaptés (bien doués) sous ces mêmes rapports. - ingenium ad res diversissimas habilius, Liv. 21, 4, 3: esprit plus prompt à s'adapter aux choses les plus opposées. - equis habilis, Liv. 24, 48, 5: capable de (adroit à) manier les chevaux. - armis habilis, Vell. 2, 110, 3: apte à porter des armes. - vicina seni non habilis Lyco, Hor. O. 3, 19, 24: voisine qui n'est pas faite pour le vieillard Lycus. - nondum portandis habiles gravioribus armis, Sil. 11, 588: pas encore adroits à porter des armes trop lourdes. - habilis + inf.: apte à, propre à. - habiles pugnam lacessere pinus, Luc. 3, 553: vaisseaux aptes à attaquer. --- Stat. Th. 4, 225.* * *hăbĭlis, e [habeo] [st1]1 [-] commode à tenir, à porter, à manier, qui va bien. - brevitate habiles gladii, Liv. 22, 46, 5: épées facilement maniables à cause de leur courte longueur. --- cf. Virg. En. 9, 305. - naves velis habiles, Tac. An. 2, 6: navires allant bien à la voile. - calcei habiles atque apti ad pedes, Cic. de Or. 1, 231: chaussures allant bien et adaptées aux pieds. - rubens non est habile tundendo, Plin. 34, 43: le fer rouge n'est pas facile à marteler. - corpus habilissimum quadratum est, neque gracile neque obesum, Cels. 2, 1: le corps le plus dispos est celui dont les formes sont bien proportionnées, sans maigreur, sans obésité. [st1]2 [-] qui va bien, bien adapté, bien approprié, apte. - figura corporis habilis et apta ingenio humano, Cic. Leg. 1, 26: une configuration du corps convenable et appropriée à l'esprit humain. - bos feturae habilis, Virg. G. 3, 62: génisse apte à la reproduction. - vites pinguibus terris habiles, Virg. G. 2, 92, vignes appropriées aux sols gras. - terra frumentis habilis, Col. 2, 2, 20: terre qui convient à la culture du blé. - sunt quidam in eisdem rebus habiles, Cic. de Or. 1, 115: d'aucuns sont bien adaptés (bien doués) sous ces mêmes rapports. - ingenium ad res diversissimas habilius, Liv. 21, 4, 3: esprit plus prompt à s'adapter aux choses les plus opposées. - equis habilis, Liv. 24, 48, 5: capable de (adroit à) manier les chevaux. - armis habilis, Vell. 2, 110, 3: apte à porter des armes. - vicina seni non habilis Lyco, Hor. O. 3, 19, 24: voisine qui n'est pas faite pour le vieillard Lycus. - nondum portandis habiles gravioribus armis, Sil. 11, 588: pas encore adroits à porter des armes trop lourdes. - habilis + inf.: apte à, propre à. - habiles pugnam lacessere pinus, Luc. 3, 553: vaisseaux aptes à attaquer. --- Stat. Th. 4, 225.* * *Habilis, et hoc habile, pen. corr. Virg. Seant, Propre, et bienconvenant, Apte, Commode, Adroict, Dextre et habile à faire quelque chose.\Habilis ensis. Virgil. Maniable, Duquel on s'ayde aiseement, Commode.\Habilis gladius ad propiorem pugnam. Liu. Propre à se combatre de pres.\Habilis frumentis terra. Colum. Propre à porter froument.\Habile tundendo ferrum. Plin. Propre et en disposition pour estre martelé, comme quand il a esté bien chauffé en la fournaise.\Haec habilis breuitate sua est. Ouid. Bien advenant. -
2 habilis
hăbĭlis, e, adj. [habeo, II. B. 2.], that may be easily handled or managed, manageable, suitable, fit, proper, apt, expert, light, nimble, swift (class.).I.Lit.:II.(calcei) habiles et apti ad pedem,
Cic. de Or. 1, 54, 231; cf.:(natura homini) figuram corporis habilem et aptam ingenio humano dedit,
id. Leg. 1, 9, 26;res aptae, habiles et ad naturam accommodatae,
id. Fin. 4, 20, 56:brevitate habiles gladii,
Liv. 22, 46, 5:ensis,
Verg. A. 9, 305:arcus,
id. ib. 1, 318:pharetra ad tela,
Val. Fl. 3, 607:frameae,
Tac. G. 6:currus,
Ov. M. 2, 531:aratrum,
Tib. 1, 9, 7:naves velis,
Tac. A. 2, 6:corpus habilissimum quadratum est, neque gracile neque obesum,
the most convenient for managing, treating, Cels. 2, 1; cf.:materia levis est et ad hoc habilis,
Sen. Q. N. 1, 7:atque habilis membris venit vigor,
i. e. making supple, Verg. G. 4, 418:(bos) nec feturae habilis nec fortis aratris,
fit, proper for, id. ib. 3, 62:terra frumentis,
Col. 2, 2, 20; cf.:Aegyptum ut feraciorem habilioremque annonae urbicae redderet,
Suet. Aug. 18:pinguibus hae (vites) terris habiles, levioribus illae,
Verg. G. 2, 92:rudem ad pedestria bella Numidarum gentem esse, equis tantum habilem,
Liv. 24, 48, 5; cf.:ducenta fere milia peditum, armis habilia,
able to bear arms, Vell. 2, 110, 3:nondum portandis habiles gravioribus armis,
Sil. 11, 588.—Trop.: sunt quidam ita in iisdem rebus habiles, ita naturae muneribus ornati, ut, etc., apt, expert, skilful (= capax), Cic. de Or. 1, 25, 115:(β).acutior atque habilior ad inveniendum,
Quint. 6, 3, 12:numquam ingenium idem ad res diversissimas habilius fuit,
Liv. 21, 4, 3:exercitus non habilis gubernaculo,
not easy to govern, Vell. 2, 113, 2: negotia expedita et habilia sequuntur actorem, Sen. de Ira, 3, 7: et vicina seni non habilis Lyco, not suited (on account of her age), Hor. C. 3, 19, 24:non habiles Colchi,
i. e. uncivilized, rude, Val. Fl. 7, 231.—Poet., with inf.:plaudentique habiles Caryae resonare Dianae,
Stat. Th. 4, 225; Luc. 3, 553.—Hence, adv.: hăbĭlĭter, handily, aptly, expertly, skilfully, easily (very rare):scutum parvum habiliter ferens,
Liv. Epit. 57:ut elephantis, sicut nos equis, facile atque habiliter utantur,
Mel. 3, 7; Dig. 34, 2, 20. -
3 habilis
habilis, e (habeo), I) leicht zu handhaben, handlich, lenksam, beweglich, behend, geschmeidig, elastisch, arcus, Verg.: currus, Ov.: papillae, Ov.: mit Abl. (durch), gladius brevitate h., Liv.: navis velis h., leicht segelndes, Tac.: v. Pers., dic habilem, quaecumque brevis, Ov.: haec habilis (handlich) brevitate suā est, Ov. – II) übtr., handlich = passend, bequem, geeignet, geschickt, gewandt, tauglich, fähig, tüchtig, rüstig, a) physisch: α) v. Lebl., galea, gut passender, Verg.: iuventa, Tac.: vigor, Verg.: corpus minus h., siecher, Vell.: mit Dat., figura corporis habilis et apta ingenio humano, Cic.: Aegyptum habiliorem annonae publicae reddere, Suet.: h. lateri clipeus, Verg.: aetas feturae h., Verg.: m. Dat. Gerund., rubens (ferrum) non est habile tundendo (läßt sich nicht gut hämmern), Plin.: nidi (hirundinum) occultandis habiles pullis, Plin.: m. ad n. Akk., calceus habilis et aptus ad pedem, Cic.: gladius ad propiorem h. pugnam, Liv.: m. ad u. Akk. Gerund., loca habilia ad plantandum, Amm.: m. in u. Akk., naves habiles in omnia, quae usus posceret, Flor 4, 11, 6. – β) v. Pers., m. Dat., exercitus h. gubernaculo, leicht zu führen, Vell.: gens equis tantum h., nur als Reiter brauchbar, Liv.: h. armis, waffenfähig, Vell.: h. militiae, dienstfähig, Curt.: parum h. proelio, Tac.: lectuli otio quam labori proeliorum habilior, Val. Max. 5, 7, 1: mit Dat. Gerund., nondum portandis habiles gravioribus armis, Sil.: m. ad u. Akk., habiles ad aratra Labici, Sil.: ad latrocinia habiles, Amm. – m. folg. Infin., Lucan. 3, 553. Stat. Theb. 4, 225. – b) geistig: α) v. Lebl.: negotia, Sen.: m. ad u. Akk., numquam ingenium idem ad res diversissimas, parendum atque imperandum, habilius fuit, Liv. – β) v. Pers., m. Dat., h. publico muneri, Suet.: m. Dat. Gerund., h. capessendae rei publicae, Tac.: m. ad u. Akk. Gerund., ut acutior quis atque habilior sit ad inveniendum, Quint.: m. in (in) u. Abl., sunt autem quidam ita in eisdem rebus habiles, ut etc., Cic. – / Superl. habilissimus, Cels. 2, 1. p. 28, 23. Not. Tir. 7, 66c.
-
4 habilis
habilis, e (habeo), I) leicht zu handhaben, handlich, lenksam, beweglich, behend, geschmeidig, elastisch, arcus, Verg.: currus, Ov.: papillae, Ov.: mit Abl. (durch), gladius brevitate h., Liv.: navis velis h., leicht segelndes, Tac.: v. Pers., dic habilem, quaecumque brevis, Ov.: haec habilis (handlich) brevitate suā est, Ov. – II) übtr., handlich = passend, bequem, geeignet, geschickt, gewandt, tauglich, fähig, tüchtig, rüstig, a) physisch: α) v. Lebl., galea, gut passender, Verg.: iuventa, Tac.: vigor, Verg.: corpus minus h., siecher, Vell.: mit Dat., figura corporis habilis et apta ingenio humano, Cic.: Aegyptum habiliorem annonae publicae reddere, Suet.: h. lateri clipeus, Verg.: aetas feturae h., Verg.: m. Dat. Gerund., rubens (ferrum) non est habile tundendo (läßt sich nicht gut hämmern), Plin.: nidi (hirundinum) occultandis habiles pullis, Plin.: m. ad n. Akk., calceus habilis et aptus ad pedem, Cic.: gladius ad propiorem h. pugnam, Liv.: m. ad u. Akk. Gerund., loca habilia ad plantandum, Amm.: m. in u. Akk., naves habiles in omnia, quae usus posceret, Flor 4, 11, 6. – β) v. Pers., m. Dat., exercitus h. gubernaculo, leicht zu führen, Vell.: gens equis tantum h., nur als Reiter brauchbar, Liv.: h. armis, waffenfähig, Vell.: h. militiae, dienstfähig, Curt.: parum h. proelio, Tac.: lectuli otio quam labori proeliorum habilior, Val. Max. 5, 7,————1: mit Dat. Gerund., nondum portandis habiles gravioribus armis, Sil.: m. ad u. Akk., habiles ad aratra Labici, Sil.: ad latrocinia habiles, Amm. – m. folg. Infin., Lucan. 3, 553. Stat. Theb. 4, 225. – b) geistig: α) v. Lebl.: negotia, Sen.: m. ad u. Akk., numquam ingenium idem ad res diversissimas, parendum atque imperandum, habilius fuit, Liv. – β) v. Pers., m. Dat., h. publico muneri, Suet.: m. Dat. Gerund., h. capessendae rei publicae, Tac.: m. ad u. Akk. Gerund., ut acutior quis atque habilior sit ad inveniendum, Quint.: m. in (in) u. Abl., sunt autem quidam ita in eisdem rebus habiles, ut etc., Cic. – ⇒ Superl. habilissimus, Cels. 2, 1. p. 28, 23. Not. Tir. 7, 66c. -
5 habilis
habilis e, adj. with comp. [HAB-], easily handled, manageable, handy, suitable, fit, proper, apt, nimble, swift: arma: figura corporis: ensis, V.: arcus, V.: vigor, V.: brevitate gladii, L.: gens equis, expert, L.: ita in eisdem rebus, ut, etc., apt: calcei ad pedem: ingenium ad res diversissimas habilius, L.: (naves) velis, Ta.: (bos) feturae, fit, V.: vicina seni non habilis, ill-matched, H.: lateri clipeus, fitted, V.: capessendae rei p., Ta.* * *habilis, habile ADJhandy, manageable; apt, fit -
6 habilis
habilis habilis, e удобный -
7 habilis
e [ habeo ]1) легко управляемый (navis T; currus O); гибкий, послушный ( arcus V); подчиняющийся, покорный (exercitus h. gubernaculo — dat. VP)2) лёгкий, удобный (gladius brevitate h. L); приходящийся впору ( calceus C)3) годный, пригодный, способный (armis VP; militiae QC; ad imperandum L)bello h. aetas O — боеспособный возраст -
8 habilis
способный, пригодный, mancipia ad omne ministerium hab. (1. 37 D. 21, 1. 1. 9 D. 27, 10);habiliter (adv.) удобно (1. 20 D. 34, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > habilis
-
9 in-habilis
in-habilis e, adj., unmanageable, unwieldy: navis inhabilis prope magnitudinis, L.: multitudo ad consensum, L.: hostibus, awkward, Ta. -
10 habiliter
[ habilis ]удобно, легко (aliquid facere L, Mela) -
11 debilis
dēbĭlis, e [de + habilis] [st2]1 [-] entamé, mutilé. [st2]2 [-] infirme, débile, faible; impotent, invalide. [st2]3 [-] boiteux, manchot. [st2]4 [-] au fig. faible, défectueux, incapable, défaillant. - debile crus, Suet.: jambe paralysée. - debile carpit iter, Stat.: il va d'un pas chancelant. - membra metu debilia sunt, Ter.: je tremble de tout mon corps. - plurimis stipendiis debilis miles, Plin. 7: un soldat épuisé par de très nombreuses campagnes. - Claudius Sanctus effosso oculo dirus ore, ingenio debilior, Tac. H. 4: Claudius Sanctus, borgne, d'une physionomie affreuse, encore plus infirme d'esprit. - superl. debilissimus, N.-Tir. 7, 67.* * *dēbĭlis, e [de + habilis] [st2]1 [-] entamé, mutilé. [st2]2 [-] infirme, débile, faible; impotent, invalide. [st2]3 [-] boiteux, manchot. [st2]4 [-] au fig. faible, défectueux, incapable, défaillant. - debile crus, Suet.: jambe paralysée. - debile carpit iter, Stat.: il va d'un pas chancelant. - membra metu debilia sunt, Ter.: je tremble de tout mon corps. - plurimis stipendiis debilis miles, Plin. 7: un soldat épuisé par de très nombreuses campagnes. - Claudius Sanctus effosso oculo dirus ore, ingenio debilior, Tac. H. 4: Claudius Sanctus, borgne, d'une physionomie affreuse, encore plus infirme d'esprit. - superl. debilissimus, N.-Tir. 7, 67.* * *Debilis, et hoc debile, pen. corr. Terent. Debile, Foible, Flouet.\Humero, lumbis, coxa debilis. Iuuenal. Ohié de, etc.\Mancus, et membris omnibus captus ac debilis. Cic. Ohié, ou prins, ou perclus de tous ses membres, Impotent. -
12 gubernaculum
gŭbernācŭlum (et sync. poét. gŭbernāclum), i, n. gouvernail (d'un navire), timon. --- Cic. inv. 2, 154: Sen. Ep. 90, 24. - fig. au plur. ad gubernacula rei publicae sedere, Cic. Amer. 51: se tenir au gouvernail de l'Etat, prendre en main le timon des affaires. - gubernacula reipublicae tractare, Cic. Sest. 20: manier le gouvernail de l'état. --- cf. Cic. de Or. 1, 46 ; Liv. 4, 3, 17 ; 24, 8, 13. - sing. rare exercitus non habilis gubernaculo, Vell. 2, 113, 2: armée qui n'est pas facile à gouverner. --- Lact. 1, 1, 14.* * *gŭbernācŭlum (et sync. poét. gŭbernāclum), i, n. gouvernail (d'un navire), timon. --- Cic. inv. 2, 154: Sen. Ep. 90, 24. - fig. au plur. ad gubernacula rei publicae sedere, Cic. Amer. 51: se tenir au gouvernail de l'Etat, prendre en main le timon des affaires. - gubernacula reipublicae tractare, Cic. Sest. 20: manier le gouvernail de l'état. --- cf. Cic. de Or. 1, 46 ; Liv. 4, 3, 17 ; 24, 8, 13. - sing. rare exercitus non habilis gubernaculo, Vell. 2, 113, 2: armée qui n'est pas facile à gouverner. --- Lact. 1, 1, 14.* * *Gubernaculum, pen. corr. Cic. Le gouvernal d'une navire.\Gubernacula Reipub. tenere. Cic. Avoir le gouvernement de la Republique. -
13 habilitas
hăbĭlĭtās, ātis, f. [habilis] aptitude. - habilitates corporis, Cic. Leg. 1, 27: facultés physiques.* * *hăbĭlĭtās, ātis, f. [habilis] aptitude. - habilitates corporis, Cic. Leg. 1, 27: facultés physiques.* * *Habilitas, pen. corr. huius habilitatis. Cice. Propreté, Seance et convenance, Dexterité. -
14 habiliter
-
15 debilis
-
16 fetura
fētūra, ae f. [ fetus I ]1) размножение, продолжение рода (aetas feturae habilis V)2) перен. произведение, сочинение3) потомство, молодняк (si f. gregem suppleverit V); молодая поросль PM -
17 gubernaculum
gubernāculum, ī n. [ guberno ]1) руль, кормило ( navis gubernaculo parens Sen)2) руководство, управление (ereptis senatui gubernaculis C; accedere ad rei publicae gubernacula C, L)non habĭlis gubernaculo VP — с трудом управляемый, строптивый -
18 habilitas
habilitās, ātis f. [ habilis ]пригодность, способность ( habilitates corporis C) -
19 inhabilis
in-habilis, e1) неповоротливый, тяжёлый, тяжеловесный, неуклюжий (navis L; corporum moles QC)2) непригодный, негодный, неспособный (studiis PJ; labori Col, T)inferendis ictibus i. T — неспособный наносить ударыi. ad parendum T — не умеющий повиноваться, недисциплинированный -
20 Mílitat ómnis amáns, et habét sua cástra Cupído
Всякий влюбленный - солдат, и есть у Купидона свой лагерь. Всякий влюбленный - солдат, и есть у Купидона свой военный лагерь.Овидий, "Любовные элегии", I, 9, 1-4:Mílitat ómnis amáns, et habét sua cástra Cupído:Áttice, créde mihí, mílitat ómnis amáns.Quáe bellóst habilís, Venerí quoque cónvenit áetas:Túrpe senéx milés, túrpe senílis amór.Всякий влюбленный солдат, и есть у Амура свой лагерь.В этом мне, Аттик, поверь: каждый влюбленный - солдат.Возраст, способный к войне, подходит для дела Венеры.Жалок дряхлый боец, жалок влюбленный старик.(Перевод С. Шервинского)Агата! - воскликнула она. - Мы с тобой словно рыцари на поле брани, и, как видишь, наш противник приближается. Уйдем в соседнюю комнату: эта встреча несет мало радости, постараемся хоть немного ее оттянуть. И, открыв дверь позади ложа, на котором раньше сидела Бренгильда, обе женщины вышли в комнату, служившую чем-то вроде прихожей. Не успели они скрыться, как с другой стороны тотчас же, словно в театральном представлении, появились кесарь и Агеласт. Они по всей видимости слышали последние слова Бренгильды, ибо кесарь вполголоса произнес: Militat omnis amans, et habet sua castra Cupido. Итак, наша прекрасная противница отвела свои войска. (Вальтер Скотт, Граф Роберт Парижский.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Mílitat ómnis amáns, et habét sua cástra Cupído
См. также в других словарях:
habilis — index convenient, efficient Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Habilis ad nuptias, habilis ad pacta nuptiala — Droit civil: celui qui a la capacité pour se marier est également capable de donner son consentement au contrat de mariage qui le concerne … Lexique de Termes Juridiques
habilis — /hsbalas/ Fit; suitable; active; useful (of a servant). Proved; authentic (of Book of Saints). Fixed; stable (of authority of the king) … Black's law dictionary
habilis — /hsbalas/ Fit; suitable; active; useful (of a servant). Proved; authentic (of Book of Saints). Fixed; stable (of authority of the king) … Black's law dictionary
habilis — Suitable; proper; fit; capable … Ballentine's law dictionary
Homo habilis und Homo rudolfensis: Die ersten Menschen — Die Australopithecinen lebten fast zwei Millionen Jahre lang als die einzigen Hominiden im östlichen und im südlichen Afrika. Sie entwickelten dabei eine der wesentlichen menschlichen Eigenschaften: den gewohnheitsmäßig aufrechten Gang. Vor… … Universal-Lexikon
Homo habilis — Taxobox name = Homo habilis fossil range = Pliocene Pleistocene regnum = Animalia phylum = Chordata classis = Mammaliu ordo = Primates familia = Hominidae genus = Homo species = H. habilis binomial = † Homo habilis binomial authority = Leakey et… … Wikipedia
Homo habilis — Das Fossil OH7 (Nachbildung), der Holotypus von Homo habilis Zeitraum Oberes Pliozän bis Pleistozän 2,1 bis 1,5 Mio. Jahre Fundo … Deutsch Wikipedia
Homo habilis — /hoh moh hab euh leuhs/ 1. an extinct species of upright East African hominid having some advanced humanlike characteristics, dated as being from about 1.5 million to more than 2 million years old and proposed as an early form of Homo leading to… … Universalium
Australopithecus habilis — Homo habilis Das Fossil OH7 (Nachbildung), der Holotypus von Homo habilis Zeitraum Oberes Pliozän bis Pleistozän 1,8 bis 1,44 Mio. Jahre … Deutsch Wikipedia
Homo Habilis — Homo habilis … Wikipédia en Français