Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

in+mundo

  • 1 mundo

    mundo, āre, āvi, ātum - tr. - nettoyer, laver, purifier.    - peccata mundare, Hier.: effacer les péchés.    - mundare lavacro aquae, Vulg.: purifier par le baptême.
    * * *
    mundo, āre, āvi, ātum - tr. - nettoyer, laver, purifier.    - peccata mundare, Hier.: effacer les péchés.    - mundare lavacro aquae, Vulg.: purifier par le baptême.
    * * *
        Mundo, mundas, mundare. Plin. Nettoyer, Monder.

    Dictionarium latinogallicum > mundo

  • 2 mundo

    mundo, āvī, ātum, āre (mundus, a, um), säubern, reinigen, vasa, Ambros.: aptum ante (vorher) locum, Ps. Verg. moret. 49: praesepia, Colum. 12, 3, 8: legumina, lesen, Hieron. epist. 66, 13. – übtr., moral. reinigen, Vulg. Nah. 1, 3: alqm lavacro aquae (durch die Taufe), Vulg. Ephes. 5, 26: novo partu de crimine mundum, Ven. Fort. carm. 8, 7, 123. – Partic. adi., cum sim ab ista peste mundatior, reiner, Augustin. conf. 10, 37.

    lateinisch-deutsches > mundo

  • 3 mundo

    mundo, āvī, ātum, āre (mundus, a, um), säubern, reinigen, vasa, Ambros.: aptum ante (vorher) locum, Ps. Verg. moret. 49: praesepia, Colum. 12, 3, 8: legumina, lesen, Hieron. epist. 66, 13. – übtr., moral. reinigen, Vulg. Nah. 1, 3: alqm lavacro aquae (durch die Taufe), Vulg. Ephes. 5, 26: novo partu de crimine mundum, Ven. Fort. carm. 8, 7, 123. – Partic. adi., cum sim ab ista peste mundatior, reiner, Augustin. conf. 10, 37.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > mundo

  • 4 mundo

    mundo, āre, v. a. [1. mundus], to make clean, to clean, cleanse (post-Aug.;

    syn.: purgo, emendo): mundatur nitro,

    Plin. 33, 6, 34, § 103:

    praesepia mundanda curare,

    Col. 12, 3:

    perlui et mundari,

    Mamert. Grat. Act. 9 fin.
    II.
    Transf. (eccl. Lat.), to cleanse, make clean.
    1.
    Ceremonially, according to the Levitical law of uncleanness:

    et purificabis eos (sc. Levitas),

    Vulg. Num. 8, 6.—
    2.
    Spiritually, from sin:

    ab occultis meis munda me,

    Vulg. Psa. 19, 12:

    mundemus nos ab omni inquinamento earnis et spiritūs,

    id. 2 Cor. 7, 1.—Hence, mundātus, a, um, P. a., cleansed, clean (late Lat.); in comp.:

    quam sim ab illā peste mundatior,

    Aug. Conf. 10, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > mundo

  • 5 mundo

    āvī, ātum, āre [ mundus I \]
    чистить, очищать (locum V; praesēpe Col)

    Латинско-русский словарь > mundo

  • 6 mundo

    mundare, mundavi, mundatus V TRANS
    clean, cleanse, make clean/tidy; (eccl. - ceremonially/spiritually)

    Latin-English dictionary > mundo

  • 7 mundo

    to clean.

    Latin-English dictionary of medieval > mundo

  • 8 Quod non est in actis, non est in mundo

    Чего нет в документах, того на свете.
    Не следует думать, будто все можно найти в печатных источниках. В старину европейские архивисты утверждали: "quod non est in actis, non est in mundo" (чего нет в документах, того нет в природе). Сейчас никто не полагает, что в печатных или рукописных источниках отражено все. Конечно, не следует также впадать и в прямую противоположность, полагая, что в печатных источниках ничего нельзя найти. (П. Н. Берков, Библиографическая эвристика.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quod non est in actis, non est in mundo

  • 9 Ubi sunt, qui ante nos in mundo fuēre?

    Где те, которые до нас жили на свете?
    Мало ли прежних было знаменитостей. Один Нестор Кукольник чего стоил! Его приводили в пример Гоголю, как надо писать. Гений был! А что теперь от него осталось? Помните, как поется в студенческой песне:
    Ubi sunt, qui ante nos
    In mundo fuere...
    Глушкин не помнил, потому что знал из "Gaudeamus" только две первые строки. (П. П. Гнедич, На окраине.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Ubi sunt, qui ante nos in mundo fuēre?

  • 10 mundus

    1.
    mundus, a, um, adj. [Sanscr. mund, purificari], clean, cleanly, nice, neat, elegant.
    I.
    Lit. (class.;

    syn.: lautus, nitidus, purus): supellex,

    Hor. Ep. 1, 5, 7:

    caena,

    id. C. 3, 29, 14:

    ager,

    Gell. 19, 12, 8:

    mundissimum cubile desiderat (animal),

    Col. 7, 9, 14:

    jam intus mundissimumst,

    Plaut. Truc. 2, 7, 7.— Poet., with abl., = ornatus: Ostia munita est: idem loca navibus pulchris Munda facit, adorned, Enn. ap. Tert. p. 258 Müll. (Ann. v. 146 Vahl.).—
    B.
    Transf.
    1.
    Of mode of living, neat, fine, elegant, smart, genteel:

    cultus justo mundior,

    too elegant dress, Liv. 8, 15.— As subst.: mundus, i, m. (sc. homo), an elegant or nice person, Cic. Fin. 2, 8, 23.—
    2.
    Of quality, not coarse, fine (post-class.):

    annonae, of wheat,

    Lampr. Alex. Sev. 42, 3:

    panis,

    id. ib. 37, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of speech, neat, fine, elegant ( poet. and in postclass. prose):

    verba, Ov A. A. 3, 479: versus, quibus mundius nihil reperiri puto,

    Gell. 19, 9, 10:

    in Gallos mundius subtiliusque est, quam cum Gallis aut contra Gallos,

    id. 17, 2 med.
    B.
    Subst.: mun-dum, i. n., only in the phrase: in mundo (esse or habere), in readiness (ante-class.): tibi vita seu mors in mundo est, Enn. ap. Charis. p. 181 P. (Ann. v. 457 Vahl.:

    in mundo pro palam et in expedito ac cito, Charis.): nempe habeo in mundo,

    Plaut. Pers. 1, 1, 46:

    mihi in mundo sunt virgae,

    id. As. 2, 1, 16; 2, 2, 50:

    nescio quid vero habeo in mundo,

    id. Stich. 3, 2, 23; id. Ps. 1, 5, 85 Ritschl.—
    C.
    In eccl. Lat., morally pure, upright, free from sin:

    cor mundum crea in me, Deus,

    Vulg. Psa. 50, 12:

    beati mundo corde,

    id. Matt. 5, 8.—Hence, adv., in two forms (both, for the most part, anteand post-class.).—
    a.
    mundē, cleanly, neatly, prettily:

    (copia) in suo quaeque loco sita munde,

    Plaut. Poen. 5, 4, 5: verrite aedes, spargite munde, Titin. ap. Charis. p. 183 P.:

    parum munde et parum decenter,

    Sen. Ep. 70, 20:

    munde facti versus,

    Gell. 10, 17, 2:

    quam mundissime purissimeque fiat,

    Cato, R. R. 66, 1.—
    b.
    mun-dĭter, cleanly, neatly.
    1.
    Lit.:

    cum sedulo munditer nos habeamus,

    Plaut. Poen. 1, 2, 26.—
    2.
    Trop., decently, with propriety:

    dicere,

    App. Mag. p. 296, 14.
    2.
    mundus, i, m. ( neutr. collat. form, mundum: legavit quidam uxori mundum omne penumque, all her toilet, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3, and ap. Non. 214, 17) [1. mundus], toilet ornaments, decorations, dress (of a woman).
    I.
    Lit.:

    mundus muliebris est, quo mulier mundior fit: continentur eo specula, matulae, unguenta, vasa unguentaria, et si qua similia dici possunt, veluti lavatio, riscus... Unguenta, quibus valetudinis causā unguimur, mundo non continentur,

    Dig. 34, 2, 25:

    munditiae et ornatus et cultus, haec feminarum insignia sunt: hunc mundum muliebrem appellārunt majores nostri,

    Liv. 34, 7, 9: virginalis, Att. ap. Paul. ex Fest. p. 142 Müll.:

    quamvis auro, veste, gemmis, omnique cetero mundo exornata mulier incedat,

    App. M. 2, p. 118. —
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., an implement (ante- and post-class.):

    operae messoriae mundus,

    implements for the harvest work, App. M. 6 init.:

    Cereris,

    the mystical casket of Ceres, id. Mag. p. 282 (the expression in mundo esse and habere belongs to the adj. mundus, v. mundus, II. B.).—
    B.
    Like the Gr. kosmos, the universe, the world, esp. the heavens and the heavenly bodies: ut hunc hac varietate distinctum bene Graeci kosmon, nos lucentem mundum nominaremus, the heavens, Cic. Univ. 10: nam quem kosmos Graeci, nomine ornamenti appellaverunt. eum nos a perfectā absolutāque elegantiā, mundum, Plin. 2, 4, 3, § 8: concussit micantia sidera mundus, heaven shook, Cat. 64, 206:

    aetherius,

    Tib. 3, 4, 17:

    arduus,

    Verg. G. 1, 240:

    aestuat infelix angusto limite mundi,

    Juv. 10, 169. Also: mundus caeli, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Sat. v. 10, p. 156 Vahl.):

    o clarissima mundi Lumina,

    Verg. G. 1, 5 sq.:

    immensi copia mundi,

    Ov. M. 2, 157:

    ipse mundus deorum hominumque causā factus est...Est enim mundus quasi communis deorum atque hominum domus, aut urbs utrorumque,

    the world, Cic. N. D. 2, 62, 154:

    innumerabiles,

    id. Ac. 2, 17, 55:

    e tabulā pictos ediscere mundos,

    parts of the world, Prop. 5, 3, 37.—
    2.
    Transf.
    a.
    The world, i. e. the earth, the inhabitants of the earth, mankind ( poet.):

    quicumque mundo terminus obstitit,

    Hor. C. 3, 3, 53:

    spes miseri mundi,

    Luc. 5, 469; Stat. S. 3, 3, 87:

    fastos evolvere mundi,

    Hor. S. 1, 3, 112:

    mundum laedere,

    mankind, Claud. Ruf. 1, 87:

    nullā in parte mundi cessat ebrietas,

    Plin. 14, 22, 29, § 149; 30, 1, 2, § 8; Flor. 2, 12, 1; Just. 30, 4, 9:

    (Alexander) scrutatur maria ignota, et, ut ita dicam, mundi claustra perrumpit,

    Sen. Ep. 119, 7:

    mundi principio,

    Juv. 15, 147.—
    b.
    The heavens, i. e. the sky, the weather (post-class.):

    tepida indulget terris clementia mundi,

    Grat. Fal. 288:

    ad Eoos tractūs mundique teporem,

    Luc. 8, 365.—
    c.
    The sun (perh. only in Manilius):

    quā mundus redit,

    Manil. Astron. 1, 36; id. ib. 3, 591.—
    d.
    Euphemistically for the Lower World, the infernal regions. The opening into this mundus was at Rome, in the Comitium, and was kept covered with a stone (lapis manalis); three times in the year, on the 24th of August, the 5th of October, and the 8th of November, days sacred to the gods of the infernal regions, this round pit was opened, and all sorts of fruits were thrown into it as offerings, Varr. ap. Macr. S. 1, 16, 18; Paul. ex Fest. s. v mundus, p. 154 Müll., and s. v. manalem lapidem, p. 128 ib.—
    e.
    Esp. (eccl. Lat.), the world as opposed to the church; this world, the realm of sin and death, as opposed to Christ's kingdom of holiness and life:

    non pro mundo rogo,

    Vulg. Johan. 17, 9:

    de mundo non sunt,

    id. ib. 17, 16:

    princeps hujus mundi (i. e. Satan),

    id. ib. 12, 31;

    14, 30: regnum meum non est de hoc mundo,

    id. ib. 18, 36; cf. id. Eph. 2, 2; 6, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > mundus

  • 11 mundus

    [st1]1 [-] mundus, a, um: - [abcl][b]a - propre, net. - [abcl]b - élégant, raffiné, recherché. - [abcl]c - poli, gracieux (style). - [abcl]d - pur, purifié.[/b]    - munda caena, Hor.: table proprement servie.    - in mundo esse, Plaut.: être à la disposition, avoir à sa disposition, être sous la main.    - in mundo habere, Plaut.: avoir sous la main.    - mundi, ōrum, m. Cic.: les gens délicats, les gens élégants.    - mundior justo cultus, Liv.: parure trop affectée.    - mundus panis, Lampr.: pain blanc. [st1]2 [-] mundus, i, m.: - [abcl][b]a - parure, toilette. - [abcl]b - objets de toilette. - [abcl]c - instruments, outils, attirail. - [abcl]d - le monde, l'ensemble harmonieux du ciel, le firmament, l'univers, le globe terrestre, la terre habitée, les nations. - [abcl]e - Eccl. monde, siècle, vie séculaire. - [abcl]f - le monde infernal, l'enfer (par euphémisme).[/b]    - mundus muliebris, Liv.: les objets de la toilette des femmes.    - mundus caeli, Enn.: la voûte céleste.    - mundi innumerabiles, Cic.: des mondes innombrables.
    * * *
    [st1]1 [-] mundus, a, um: - [abcl][b]a - propre, net. - [abcl]b - élégant, raffiné, recherché. - [abcl]c - poli, gracieux (style). - [abcl]d - pur, purifié.[/b]    - munda caena, Hor.: table proprement servie.    - in mundo esse, Plaut.: être à la disposition, avoir à sa disposition, être sous la main.    - in mundo habere, Plaut.: avoir sous la main.    - mundi, ōrum, m. Cic.: les gens délicats, les gens élégants.    - mundior justo cultus, Liv.: parure trop affectée.    - mundus panis, Lampr.: pain blanc. [st1]2 [-] mundus, i, m.: - [abcl][b]a - parure, toilette. - [abcl]b - objets de toilette. - [abcl]c - instruments, outils, attirail. - [abcl]d - le monde, l'ensemble harmonieux du ciel, le firmament, l'univers, le globe terrestre, la terre habitée, les nations. - [abcl]e - Eccl. monde, siècle, vie séculaire. - [abcl]f - le monde infernal, l'enfer (par euphémisme).[/b]    - mundus muliebris, Liv.: les objets de la toilette des femmes.    - mundus caeli, Enn.: la voûte céleste.    - mundi innumerabiles, Cic.: des mondes innombrables.
    * * *
        Mundus, Adiectiuum. Terent. Net, Pur, Monde.
    \
        Mundus, mundi, Substantiuum. Liu. Toutes sortes d'ornements, joyaulx, et affiquets qu'ha une femme pour s'accoustrer et attifer, Son cabinet, Ses attours.
    \
        Mundus etiam dicitur caelum, et quicquid caeli ambitu continetur. Plin. Le ciel et tout le contenu en iceluy, Le monde.
    \
        Arx siderea mundi. Ouid. Le ciel.
    \
        Cardo mundi. Ouid. Le pol.
    \
        Declinationes mundi. Colum. Les climats du monde.
    \
        Moenia flammantia mundi. Lucret. Le circuit du ciel.
    \
        Vetustas arcana mundi. Stat. L'antiquité.
    \
        Triplex mundus. Ouid. Divisé en trois parts.

    Dictionarium latinogallicum > mundus

  • 12 mundus

    1. mundus, a, um, schmuck, sauber, reinlich, nett, I) im engeren Sinne: supellex, Hor.: cena, Hor.: ager, Gell.: nil videtur mundius, Ter.: cubile mundissimum, Colum. – subst., instrumenta in mundum recepta, ins reine geschriebene, spät. ICt. – in mundo esse od. habere, bereit sein od. haben, in Bereitschaft sein, - haben (sowohl v. etwas Schlimmem, das einem bevorsteht, als von etwas Angenehmem, das man zu erwarten hat), Enn. fr. u. Komik.; vgl. Gronov Plaut. asin. 2, 1, 16. Lorenz Plaut. Pseud. 478 (499 G.) u. dazu noch krit. Anh. S. 265 f. – II) im weiteren Sinne: 1) dem Äußeren, der Lebensart nach schmuck, geschmückt, geputzt, nett, fein (schon einen höheren Grad von Vornehmheit, bes. in der Pflege des Körpers bezeichnend), griech. καθάριος, homo, Cic.: Menander, Prop.: cultus iusto mundior, zu feine Kleidung, Liv. – poet., loca navibus munda, geziert, Enn. fr. – 2) der Beschaffenheit nach: a) fein, annona, panis, Lampr. Alex. Sev. 37, 3 u. 42, 3. – b) (wie merus) rein, echt, scabies famesque mundae, Catull. 47, 2 B. (nach Büchelers Herstellung): laurus, Mart. 3, 58, 46. – 3) dem Ausdrucke nach, nett, zierlich, fein, verba, Ov. art. am. 3, 479: versus, quibus mundius nihil reperiri puto, Gell. 19, 9, 10.
    ————————
    2. mundus, ī, m. (1. mundus), wie das griechische κόσμος, I) das zur Sauberkeit des Körpers beitragende Toilettengerät, der Putz der Frauen (im engeren Sinne, wie franz. les nippes, versch. von ornatus, dem Schmuck κατ᾽ εξ, den Kostbarkeiten, Prachtgewändern u. dgl., les bijoux), A) eig., gew. m. muliebris, Liv. u.a.: m. nuptialis, Apul.: auro, veste, gemmis omnique cetero mundo exornata mulier, Apul. – B) übtr., das Gerät übh., falces et operae messoriae mundus omnis, Werkzeug zur Ernte, Apul.: m. Cereris, die mystischen Cereskästchen (ἡ τῶν ἀποῤῥήτων σκευή), Apul. – II) die Weltordnung, das Weltall, die Welt (vgl. Plin. 2, 8), u. die einzelnen Weltkörper, A) im allg.: hic ornatus (schöne Harmonie) mundi, Cic.: clarissima mundi lumina, Verg.: mundus immensus, Ov. – patuli super aequora mundi, Lucr.: mundi innumerabiles, Cic.: in illa plaga mundus statas temporum vices mutat, Curt.: mundus brevis = μικρόκοσμος, die Welt im Kleinen, Chalcid. Tim. 202. Vgl. Taubm. Verg. georg. 1, 5. Heinsius Ov. met. 2, 157. Drak. Sil. 12, 336. Castal. Rutil. itin. 1, 117. die Auslgg. zu Val. Flacc. 1, 563. Burm. Anthol. Lat. 1. p. 51. Gronov. observ. 1, 9. – B) insbes.: 1) die Himmelskörper, der Himmel (wie κόσμος), lucens, Cic.: arduus, Verg.: concussit sidera micantia mundus, Catull. – 2) wie Welt = Erdball, Erdkreis, Erde,
    ————
    a) eig.: quicumque mundo terminus obstitit, Hor.: fervidis pars inclusa caloribus mundi, Hor. – u. poet. v. röm. Reich, die »römische Welt«, Lucan. – b) meton., die Welt = die Gesamtheit der Menschen, m. miser, Lucan.: fastos evolvere mundi, Hor.: quem mundus et superi timent, Sen. poët. – 3) euphemist. = die Unterwelt. Der Eingang zu diesem mundus befand sich auf dem Komitium, eig. eine runde Grube od. eine Art von Gewölbe (viell. ein umgekehrtes, das seine Kuppel nach unten kehrte), immer nach oben mit einem Steine (lapis manalis) bedeckt, nur dreimal des Jahres, am 24. August, 6. Okt. u. 8. Nov., als an den den unterirdischen Göttern geweihten Tagen, geöffnet, wo dann die Erstlinge von allem, dessen Genuß das Gesetz empfiehlt u. die Natur zum Bedürfnis macht, hineingeworfen wurden, s. Varro bei Macr. sat. 1, 16, 18. Atei. Capito u. Cato bei Fest. 154 (b) u. 157 (a): cum Mundus patet, Macr. sat. 1, 16, 16. – Nbf. mundum, ī, n., Lucil. 519 u. 520; vgl. Gell. 4, 1, 3. Non. 214, 16.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > mundus

  • 13 ubi sunt

    / ubi sunt qui ante nos in mundo fuere?
       ¿dónde están?; ¿dónde han quedado?; ¿dónde están todos aquellos que nos han precedido?
       [ (de los sermones de la Edad Media): ¿dónde han quedado todos aquellos que nos han precedido en este mundo?]
       Ubi sunt? es un tópico literario utilizado en la literatura romana y transmitido tanto a la literatura occidental y significa literalmente ¿dónde están?; ¿dónde han quedado? Hace referencia a lo fugaz y contingente de las glorias de este mundo. Se usa para preguntar por personalidades desaparecidas y para recordar que la muerte nos iguala a todos. Un ejemplo lo encontramos en la obra de Jorge Manrique (1440-1479) Coplas a la muerte de su padre:
       ¿Qué se hizo el Rey Don Juan?
       Los Infantes de Aragón
       ¿qué se hicieron?
       ¿Qué fue de tanto galán,
       qué de tanta invención
       que trajeron?
       ¿Qué se hicieron las damas,
       sus tocados y vestidos,
       sus olores?
       ¿Qué se hicieron las llamas
       de los fuegos encendidos
       de amadores?
       ¿Qué se hizo aquel trovar,
       las músicas acordadas
       que tañían?
       ¿Qué se hizo aquel danzar,
       aquellas ropas chapadas
       que traían?

    Locuciones latinas > ubi sunt

  • 14 urbi et orbi

       a los cuatro vientos; a la ciudad de Roma y al mundo entero; a todas partes
       ◘ Loc. lat. que significa literalmente 'a la ciudad [de Roma] y al mundo'. Se emplea en referencia a la bendición papal que se extiende a todo el mundo: " El Papa impartió la bendición urbi et orbi" ( Vanguardia [Esp.] 17.4.95). También se usa con el sentido de 'a los cuatro vientos, a todas partes': " Para distinguir en ese instante al chamaquillo [...] gritando urbi et orbi: acérquense, diversión gratis" (Fuentes Cristóbal [Méx. 1987]); " La extensión urbi et orbi de las aspiraciones democráticas" ( País [Esp.] 2.6.84). No es correcto usar * orbe en lugar de orbi. [RAE: Diccionario panhispánico de dudas. Madrid: Santillana, 2005, p. 658]

    Locuciones latinas > urbi et orbi

  • 15 mundus

    I a, um
    1) чистый, опрятный ( supellex H)
    2)
    а) изящный, элегантный ( homo C)
    б) изысканный, тщательно отделанный (verba O; versus AG)
    4) настоящий, подлинный ( fames M)
    II mundus, ī m.
    1) убор, наряд, туалет (muliĕbris L; nuptiālis Ap)
    2) оборудование, орудия
    opĕrae messoriae m. Apуборочные орудия
    in mundo погов. Pl, Ter — наготове, в полной готовности
    3) мироздание, вселенная, мир (lucens C; arduus V)
    5) земля ( mundi termĭnus H); люди, человечество ( spes mundi Lcn)
    6) подземный мир, преисподняя Vr, Macr

    Латинско-русский словарь > mundus

  • 16 Gaudeāmus igitur

    Итак, будем веселиться!
    Начало старинной студенческой песни [ О ритмике этого стихотворного текста см. примечание к Dies irae, dies illa - авт. ], возникшей из застольных песен вагантов. Текст в ныне распространенной редакции оформился конце XVIII в.., музыку написал фламандец Иоганн Окенгейм (XV в.)
    Часто цитируются тж. следующие строки: Juvenes dum sumus ; Nos habēbit humus ; Ubi sunt, qui ante nos in mundo fuēre? ; Vivat academia, vivant professōres
    Gaudeamus igitur,
    Post jucundam juventutem,
    Nos habebit humus. (bis)
    Transite ad inferos,
    Ubi jam fuere. (bis)
    Vita nostra brevis est,
    Brevi finietur;
    Venit mors velociter,
    Rapit nos atrociter,
    Nemini parcetur. (bis)
    Vivat Academia,
    Vivat membrum quodlibet,
    Vivant omnes virgines,
    Faciles, formosael
    Tenerae, amabiles,
    Bonae, laboriosae. (bis)
    Vivat nostra civitas,
    Maecenatum caritas,
    Pereat tristitia,
    Pereant osores,
    Pereat diabolus,
    Итак, будем веселиться
    После приятной юности,
    нас возьмет земля.
    Где вы, которые раньше нас
    Подите на небо,
    перейдите в ад,
    где они уже были.
    Жизнь наша коротка,
    скоро она кончится.
    Смерть приходит быстро,
    уносит нас безжалостно,
    никому пощады не будет.
    Да здравствует университет,
    Да здравствует каждый член его,
    да здравствуют все члены,
    Да здравствуют все девушки,
    ласковые, красивые!
    Да здравствуют и женщины,
    нежные, достойные любви,
    добрые, трудолюбивые!
    Да здравствует и государство,
    и тот, кто им правит!
    Да здравствует наш город,
    милость меценатов,
    которая нам здесь покровительствует.
    Да исчезнет печаль,
    да погибнут ненавистники наши,
    да погибнет дьявол,
    (Перевод С. И. Соболевского)
    □ В парафразе см. Taceāmus igitur .
    Чокнемся, брат, и давай-ка по-старинному: Gaudeamus igitur! Приятели чокнулись стаканами и пропели растроганными и фальшивыми голосами старинную студенческую песню. (И. С. Тургенев, Рудин.)
    Он [ Дмитрий ] чрезвычайно развеселился, потребовал еще бутылку шампанского (что было против его правил), зазвал в нашу комнату какого-то незнакомого господина и стал поить его, пел gaudeamus igitur, просил, чтоб все вторили ему, и предлагал ехать в Сокольники кататься... (Л. Н. Толстой, Юность.)
    Отношения студентов между собою, различные проявления молодой умственной жизни, студенческие кружки, их горячие споры, их искренние верования и честные стремления, классическое "gaudeamus igitur", от которого встрепенется сердце всякого бывшего студента - вся эта поэзия юности остается в стороне. (Д. И. Писарев, Наша университетская наука.)
    Они [ курсистки ], столкнувшись головами и засмеявшись, вытащили под стойкой из ведра со льдом тяжелую бутылку и нерешительно переглянулись - откупоренных бутылок еще не было. Я зашел за стойку и через минуту молодецки хлопнул пробкой. Потом весело предложил им по бокалу - gaudeamus igitur! - остальное допил бокал за бокалом один. (И. А. Бунин, Натали.)
    Мы бросились к нему, и он расцеловался с каждым из нас. А теперь, - сказал Субоч, - несколько слов по-латыни. Он взмахнул руками и запел: gaudeamus igitur, juvenes dum sumus. Мы подхватили нашу первую студенческую песню. (К. Паустовский, Повесть о жизни.)
    Случалось, что у сына собирались товарищи - девушки и юноши, но тогда Валицкий лишь плотнее закрывал дверь кабинета, чтобы к нему не доносились громкий смех и раздражающие его звуки патефона. Впрочем, однажды его охватил приступ любопытства. Он вспомнил свою молодость, студенческие сборища, "Гаудеамус", девушек-курсисток и все такое прочее, ныне безвозвратно канувшее в прошлое, и Федору Васильевичу захотелось пойти и посмотреть, как веселится нынешняя молодежь. (А. Б. Чаковский, Блокада.)
    2 января утром - торжественный акт в университете в присутствии высших властей столицы - По окончании акта студенты вываливают на Большую Никитскую и толпами, распевая "Gaudeamus igitur", движутся к Никитским воротам и к Тверскому бульвару, в излюбленные свои пивные. (В. А. Гиляровский, Москва и москвичи.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Gaudeāmus igitur

  • 17 mundus [2]

    2. mundus, ī, m. (1. mundus), wie das griechische κόσμος, I) das zur Sauberkeit des Körpers beitragende Toilettengerät, der Putz der Frauen (im engeren Sinne, wie franz. les nippes, versch. von ornatus, dem Schmuck κατ᾽ εξ, den Kostbarkeiten, Prachtgewändern u. dgl., les bijoux), A) eig., gew. m. muliebris, Liv. u.a.: m. nuptialis, Apul.: auro, veste, gemmis omnique cetero mundo exornata mulier, Apul. – B) übtr., das Gerät übh., falces et operae messoriae mundus omnis, Werkzeug zur Ernte, Apul.: m. Cereris, die mystischen Cereskästchen (ἡ τῶν ἀποῤῥήτων σκευή), Apul. – II) die Weltordnung, das Weltall, die Welt (vgl. Plin. 2, 8), u. die einzelnen Weltkörper, A) im allg.: hic ornatus (schöne Harmonie) mundi, Cic.: clarissima mundi lumina, Verg.: mundus immensus, Ov. – patuli super aequora mundi, Lucr.: mundi innumerabiles, Cic.: in illa plaga mundus statas temporum vices mutat, Curt.: mundus brevis = μικρόκοσμος, die Welt im Kleinen, Chalcid. Tim. 202. Vgl. Taubm. Verg. georg. 1, 5. Heinsius Ov. met. 2, 157. Drak. Sil. 12, 336. Castal. Rutil. itin. 1, 117. die Auslgg. zu Val. Flacc. 1, 563. Burm. Anthol. Lat. 1. p. 51. Gronov. observ. 1, 9. – B) insbes.: 1) die Himmelskörper, der Himmel (wie κόσμος), lucens, Cic.: arduus, Verg.: concussit sidera micantia mundus, Catull. – 2) wie Welt = Erdball, Erdkreis, Erde, a) eig.: quicumque mundo terminus obstitit, Hor.: fervidis pars inclusa caloribus mundi, Hor. – u. poet. v. röm. Reich, die »römische Welt«, Lucan. – b) meton., die Welt = die Gesamtheit der Menschen, m. miser, Lucan.: fastos evolvere mundi, Hor.: quem mundus et superi timent, Sen. poët. – 3) euphemist. = die Unterwelt. Der Eingang zu diesem mundus befand sich auf dem Komitium, eig. eine runde Grube od. eine Art von Gewölbe (viell. ein umgekehrtes, das seine Kuppel nach unten kehrte), immer nach oben mit einem Steine (lapis manalis) bedeckt, nur dreimal des Jahres, am 24. August, 6. Okt. u. 8. Nov., als an den den unterirdischen Göttern geweihten Tagen, geöffnet, wo dann die Erstlinge von allem, dessen Genuß das Gesetz empfiehlt u. die Natur zum Bedürfnis macht, hineingeworfen wurden, s. Varro bei Macr. sat. 1, 16, 18. Atei. Capito u. Cato bei Fest. 154 (b) u. 157 (a): cum Mundus patet, Macr. sat. 1, 16, 16. – / Nbf. mundum, ī, n., Lucil. 519 u. 520; vgl. Gell. 4, 1, 3. Non. 214, 16.

    lateinisch-deutsches > mundus [2]

  • 18 tollo

    tollo, sustulī, sublātum, ere (altind. tula yati, hebt auf, wägt, griech. τληναι, τάλας, gotisch Þulan, ahd. dolen), I) auf-, empor-, in die Höhe richten, - heben, aufrichten, erheben, A) eig.: 1) im allg.: alqm iacentem, Plaut.: saxa de terra, Cic.: quadrantem de stercore mordicus, Petron.: se a terra altius (von Pflanzen), Cic.: alqm in collum, Plaut.: digitum, s. digitusno. I, A (Bd. 1. S. 2154): manus, als Zeichen des Beifalls, Cic. u. Catull.: manum u. manus, als Zeichen der Unterwerfung, Eccl. (s. Bünem. Lact. 3, 28, 9): manus od. utrasque manus ad caelum, Hor. u. Sen. rhet.: manus ad deos, Plin. ep.: oculos, die Augen aufschlagen, Cic.: sortes, Lose ziehen, Cic.: alqm in crucem, kreuzigen, Cic. u.a. – 2) insbes.: a) als naut. t.t., tollere ancoras, die Anker lichten, Caes. u.a. – scherzh. übtr., wie absegeln = aufbrechen, fortgehen, Varro r.r. 3, 17, 1. – b) in die Höhe bauen, erhöhen, tectum altius, Cic.: si iuxta habeas aedificia eaque iure tuo altius tollas, ICt. – c) sich erheben-, aufwärts steigen lassen, ignem (als Signal), Cic. u. Liv.: poet., freta, aufregen. Hor. – d) aufnehmen, mit sich nehmen, α) v. Pers.: alqm in currum, in equum, Cic.: alqm in lembum, Liv.: alqm raedā, Hor.: alqm ad se (sc. in navem), Cic. – β) (v. Fahrzeugen) einnehmen, an Bord nehmen, laden, im Perf. = an Bord haben, navis trecentas metretas tollit, Plaut.: naves, quae equites sustulerant, Caes.: navis ducentos ex legione tironum sustulerat, Caes.

    B) übtr.: 1) aufheben, erheben, alqm umeris suis in caelum, Cic.: laudes alcis in astra, Cic.: alqd dicendo augere et tollere altius (Ggstz. extenuare atque abicere), Cic. – clamorem in caelum, Verg.: u. so bl. clamorem, Cic. u.a.: cachinnum, Cic.: risum, Hor. – animos, ein stolzes, hochfahrendes Wesen annehmen, Komik., Sall. u. Fronto. – dah. sublatus victoriā u. dgl., s. sublātus. – 2) insbes.: a) erhebend vergrößern, hervorheben, erhöhen, alqm honoribus, zu Ehren verhelfen, Hor.: u. so bl. tollere alqm, jmdm. aufhelfen, zu Ehren verhelfen, Cic. u.a. (s. Ruhnken Vell 2, 65, 2. Bremi Suet. Aug. 12 u. 17): alqm laudibus, durch Lob erheben = sein rühmen usw., Cic.: u. so nostram causam laudando tollere (Ggstz. adversarios per contemptionem deprimere), Cic. – b) einen (Gebeugten) aufrichten, animum, den Mut beleben (sowohl sich selbst als anderen), Liv. u.a. (u. so animos tollo, der Mut steigt mir, ich bekomme Mut, Plaut.): amicum, trösten, Hor. – c) auf- od. über sich nehmen, non solum quid oneris in praesentia tollant, sed etiam quantum in omnem vitam negotii suscipere conentur, Cic.: u. so poenas, leiden, Cic. – d) ein Kind aufziehen, großziehen, puerum, Plaut.: natum filium, Quint.: mares liberos, Lact.: si quod peperissem, id educarem ac tollerem (v. der Mutter), Plaut.: cui (rei publicae) tacem principem sustulistis (v. den Göttern), Vopisc. – übtr., Kinder von einer Frau erhalten, mit ihr zeugen, liberos ex Fadia, Cic.: filium Neronem ex Agrippina, Suet.: ducit uxorem, filium sustulit, ad aetatem perduxit, Sen. rhet.: so auch ungew. Pers., filium, liberos tulit od. tulerat ex alqa, Suet. (s. unten /). – e) ein Gerede austragen, ruchbar machen, verum enim tu istam, si te di ament, temere hau tollas fabulam, Plaut. mil. 293.

    II) mit dem Nbbgr. des Entfernens = aufheben, wegnehmen, wegbringen, -führen, 1) im allg.: praedam, Caes.: frumentum de area, Cic.: alqd ex acervo, Hor.: solem mundo, Cic.: alqm ab atriis Liciniis in Galliam, Cic.: alqm denso aëre, entrücken, Hor. – Passiv tollor medial = ἀπαείρομαι (Hom. II. 21, 563), sich von hinnen heben, -davon begeben, in arduos tollor Sabinos, Hor. carm. 3, 4, 22. – 2) insbes.: a) als t.t. der Wirtschaftsspr., die Speisen auf dem Tische abtragen, patinam, Hor.: cibos, Hor. – und den Tisch selbst wegräumen, wir: abdecken, mensam tolli iubet, Cic. – b) als milit. t.t., tollere signa, zum Marsche aufbrechen, Caes., Auct. b. Alex. u. Liv. – c) für den eigenen Gebrauch aufheben, für sich zurückbehalten, omnes chlamydes, Hor.: argentum, Hor.: pullum, Hor. – d) vom Felde aufheben, einernten, farris acervos, Ov. met. 5, 131. – e) prägn. mit dem Nbbgr. des Vertilgens, Vernichtens = wegräumen, entfernen, vertilgen, vernichten, aufheben, alqm e od. de medio od. bl. alqm (zB. ferro, veneno), jmd. aus dem Wege räumen, Cic.: u. so im Doppelsinne (mit no. I, B, 2, a) adulescentem... tollendum (sowohl = zu Ehren zu erheben, als = aus dem Wege zu räumen), Brut. in Cic. ep. 11, 20, 1: Titanas fulmine, Hor. – Carthaginem, zerstören, Cic.: nomen ex libris, ausstreichen, Cic.: mendum scripturae, tilgen, korrigieren, Cic.

    B) übtr., wegnehmen, benehmen, entfernen, heben, 1) im allg.: amicitiam e mundo, Cic.: dubitationem, suspicionem, errorem, Cic.: luctum, Hor.: morbum, Cels.: dolores et tumores, Plin.: metum reditus sui barbaris, Caes. – 2) insbes.: a) eine Zeit durch langes Reden wegnehmen, verschleifen, tempus, Cic.: diem. Cic. u. Liv. – b) etw. in Gedanken wegnehmen, wegdenken, sublatis amicitiis, Cic. Planc. 80: sublatā benevolentiā, Cic. de amic. 19. – c) prägn. = aufheben, beseitigen, tilgen, vertilgen, vernichten, legem, Cic.: dictaturam funditus e re publica, Cic.: comitia, Liv.: memoriam alcis rei, vertilgen, Cic.: deos, leugnen. Cic.: bellum sublatum ac sepultum, Cic.: bellum profligare (zum großen Teil abtun) ac paene tollere (beseitigen), Cic. – / Perf. tollī, wov. tollit, viell. Pers. 4, 2: tollisset, Salv. de gub. dei 4, 15, 74: tollisse, Ulp. dig. 46, 4, 13. § 4. – Perf. tulī (s. Prisc. 10, 34), wov. tulit, Suet. Aug. 63, 1; Cal. 7; Claud. 1, 6 u. 27, 1; Oth. 1, 3; Vit. 5; Vesp. 3: tulerat, Suet. Tib. 47 u. Domit. 3, 1 (alle in der Redensart filium, liberos ex alqa tollere).

    lateinisch-deutsches > tollo

  • 19 congenitus

    congĕnitus, a, um né avec, congénital.    - pili congenitit, Plin. 11, 39, 94: les premiers poils.    - avec dat. roborum vastitas intacta aevis et congenita mundo, Plin. 16, 2, 2: chênes énormes, respectés par le temps et aussi anciens que le monde.
    * * *
    congĕnitus, a, um né avec, congénital.    - pili congenitit, Plin. 11, 39, 94: les premiers poils.    - avec dat. roborum vastitas intacta aevis et congenita mundo, Plin. 16, 2, 2: chênes énormes, respectés par le temps et aussi anciens que le monde.
    * * *
        Congenitus, penul. corr. Participium a Congigno. Plin. Né ensemble.

    Dictionarium latinogallicum > congenitus

  • 20 dominor

    dŏmĭnor, āri, ātus sum [dominus] [st2]1 [-] être maître, dominer, commander, régner en maître. [st2]2 [-] sens passif: être gouverné, être maîtrisé, être vaincu.    - dominari in aliquem: disposer de qqn, exercer un pouvoir absolu sur qqn.    - dominari in cives (dominari inter cives): régner en maître sur ses concitoyens.    - in adversarios dominari, Liv. 3: tyranniser ses adversaires.    - dominari in capite hominum, Cic. Quint. 30: disposer de la vie des hommes.    - avec dat. - toti dominari mundo, Claud. in Ruf. 1, 143: donner des lois au monde.    - avec gén. - dominari omnium rerum, Lact. Ira, 14, 3: donner des lois au monde.    - Cleanthes, Zenonis auditor, solem dominari et rerum potiri putat? Cic. Ac. 2: Cléanthe, disciple de Zénon, pense que c'est le soleil qui est le maître absolu.    - usus dicendi dominatur, Cic. de Or. 2, 8, 33: la parole est souveraine.    - et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos terrae, Vulg. Ps. 72: et il dominera d'une mer à l'autre, et du fleuve aux extrémités de la terre.
    * * *
    dŏmĭnor, āri, ātus sum [dominus] [st2]1 [-] être maître, dominer, commander, régner en maître. [st2]2 [-] sens passif: être gouverné, être maîtrisé, être vaincu.    - dominari in aliquem: disposer de qqn, exercer un pouvoir absolu sur qqn.    - dominari in cives (dominari inter cives): régner en maître sur ses concitoyens.    - in adversarios dominari, Liv. 3: tyranniser ses adversaires.    - dominari in capite hominum, Cic. Quint. 30: disposer de la vie des hommes.    - avec dat. - toti dominari mundo, Claud. in Ruf. 1, 143: donner des lois au monde.    - avec gén. - dominari omnium rerum, Lact. Ira, 14, 3: donner des lois au monde.    - Cleanthes, Zenonis auditor, solem dominari et rerum potiri putat? Cic. Ac. 2: Cléanthe, disciple de Zénon, pense que c'est le soleil qui est le maître absolu.    - usus dicendi dominatur, Cic. de Or. 2, 8, 33: la parole est souveraine.    - et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos terrae, Vulg. Ps. 72: et il dominera d'une mer à l'autre, et du fleuve aux extrémités de la terre.
    * * *
        Dominor, penul. corr. dominaris, dominari. Maistriser, Avoir la maistrise et seigneurie sur un autre, Dominer, Seigneurier.
    \
        Multos dominata per annos. Virgil. Qui a esté dominee, Sur qui on a dominé.

    Dictionarium latinogallicum > dominor

См. также в других словарях:

  • mundo — sustantivo masculino 1. Conjunto de todas las cosas materiales que existen: la creación del mundo, el destino del mundo. Sinónimo: universo, cosmos. 2. La Tierra o planeta habitado por las personas: El español se habla en varios países del mundo …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • mundo — (Del lat. mundus, y este calco del gr. κόσμος). 1. m. Conjunto de todas las cosas creadas. 2. Planeta que habitamos. 3. Esfera con que se representa el globo terráqueo. 4. Totalidad de los hombres, género humano. 5. Sociedad humana. El comercio… …   Diccionario de la lengua española

  • Mundo de Tinieblas — Género Horror, Gótico, Punk Diseñado por Mark Rein·Hagen Editorial White Wolf …   Wikipedia Español

  • Mundo Anillo — El Mundo Anillo. Autor …   Wikipedia Español

  • mundo — mundo, caérsele (venírsele) a uno el mundo encima expr. agobiarse, desmoralizarse. ❙ «A este muchacho se le había caído el mundo encima, me di cuenta.» José Luis Martín Vigil, Los niños bandidos. 2. como su madre (Dios) lo trajo (echó, parió) al… …   Diccionario del Argot "El Sohez"

  • Mundo Marino — S.A. Location San Clemente del Tuyú, Argentina Coordinates 36°20′24″S 56°44′49″W /  …   Wikipedia

  • Mundo (río) — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Mundo. Mundo Río Mundo a su paso por Mesones, Molinicos (Albacete) Foto. F.J. García Mariana …   Wikipedia Español

  • Mundo libre — es una expresión[1] utilizada desde el periodo de entreguerras (1918 1939) para diferenciar a las democracias occidentales vencedoras de la Primera Guerra Mundial (Reino Unido, Francia, Estados Unidos) de los regímenes totalitarios que suponían… …   Wikipedia Español

  • Mundo al día — fue un periódico colombiano que circuló entre los años 1924 a 1938. Hizo parte de la prensa tabloide de gran impacto mundial en las décadas de los años veinte y treinta. Sobresalió por su alto contenido gráfico que en sí mismo propuso un novedoso …   Wikipedia Español

  • Mundo Estranho — Editor Fabio Volpe Categories curiosity magazine Frequency monthly Circulation nearly 130,000 Company Editora Abril Country …   Wikipedia

  • Mundo Frío — Álbum de estudio de Lito Polaco Publicación 2002[1] Grabación 2001 2002 en Puerto Rico …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»