Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

in+longitudinem

  • 81 exporrigo

    ex-porrĭgo, rexi, rectum, 3 (contr. imper. exporge, Ter. Ad. 5, 3, 53), v. a., to stretch out, spread out, extend (ante-class. and post-Aug.).
    I.
    Lit.:

    equites in longitudinem, Auct. B. Afr. 78, 4: munitiones,

    id. 42 fin.:

    crura exporrigentia se,

    Plin. 11, 48, 108, § 216:

    se (polypi),

    id. 9, 30, 48, § 91:

    hinc orti montes longo se jugo exporrigunt,

    Mel. 1, 19, 13:

    sesamam in sole,

    Plin. 18, 10, 23, § 98:

    illic purpureo latus exporrecta cubili,

    stretched out, Prud. Hamart. 856:

    exporrecto labello,

    i. e. protruded, Pers. 3, 82:

    exporge frontem,

    i. e. unwrinkle, smooth, clear up, Ter. Ad. 5, 3, 53. —
    * II.
    Trop.:

    menses et annos et longam seriem,

    Sen. Brev. Vit. 9:

    secundum vires tuas exporrigens da pauperi,

    Vulg. Sirach, 14, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > exporrigo

  • 82 extendo

    ex-tendo, di, tum (also extensum, Cic. Ac. 2, 47, 145; Ov. A. A. 3, 302; Stat. Th. 6, 902 al.; cf. the forms extensio, extensor, etc.), 3, v. a., to stretch out, spread outextend (class.).
    I.
    Lit.:

    (vincla escaria) quam magis extendas, tanto astringunt artius,

    Plaut. Men. 1, 1, 19: idem Crassus, Per tuas statuas cum dixit et extento bracchio paululum etiam de gestu addidit, vehementius risimus, Cic. de Or. 2, 59, 242;

    for which: (Zeno) cum extensis digitis adversam manum ostenderet,

    id. Ac. 2, 47, 145:

    manum,

    Quint. 11, 3, 119; cf. Cels. 7, 23 fin.:

    cervicem,

    Vell. 2, 70, 2: crura ad [p. 707] longitudinem, Plin. 10, 64, 84, § 183:

    cutem,

    to stretch out, smooth out, id. 32, 6, 21, § 65:

    chartam malleo,

    id. 13, 12, 26, § 82:

    lineam,

    id. 9, 59, 85, § 182:

    capita tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9, 1:

    cornua aciei,

    Curt. 4, 13 fin.; cf.:

    agmen ad mare,

    id. 3, 9 fin.:

    majores pennas nido,

    Hor. Ep. 1, 20, 21:

    extendit pectitque comas,

    Juv. 6, 496: labellum, to stretch as in pouting, id. 14, 325:

    gladios,

    to forge, id. 15, 168.—Mid.:

    jussit et extendi campos, subsidere valles,

    to extend themselves, spread out, Ov. M. 1, 43:

    ignis extenditur per campos,

    spreads, Verg. A. 10, 407; and:

    cum ad summum palum vitis extenta est,

    Col. 4, 20, 3:

    fusus humi totoque ingens extenditur antro,

    stretches himself out, Verg. A. 6, 423.—Prov.: ire per extentum funem, to walk on a tight rope, i. e. to perform a very difficult feat, Hor. Ep. 2, 1, 210 (Gr. epi schoiniou peripatein).
    II.
    Trop., to extend, increase, enlarge, lengthen, spread.
    A.
    In gen.:

    epistolam,

    Plin. Ep. 3, 5, 20:

    agros (populus Rom. victor),

    to extend, Hor. A. P. 208:

    verba (opp. corripere),

    Quint. 10, 1, 29:

    perculit et multa moribundum extendit arenā,

    stretched out, extended, Verg. A. 5, 374; 9, 589:

    tam immodice epistulam extendi, ut, etc.,

    Plin. Ep. 7, 9, 16; 3, 5, 20; 5, 15, 7:

    famam factis,

    Verg. A. 10, 468; cf.:

    nomen in ultimas oras,

    Hor. C. 3, 3, 45:

    cupiditatem gloriae,

    Liv. 28, 43, 5:

    spem in Africam quoque,

    id. 24, 48, 1:

    artem suam per hanc successionem,

    Petr. 140:

    pretia usque eo extendens, ut, etc.,

    Suet. Calig. 38:

    extentis itineribus,

    by forced marches, Liv. 30, 19, 1:

    cursus,

    to proceed, Verg. A. 12, 909:

    partitionem ultra tres propositiones,

    Quint. 4, 5, 3:

    voluntatem suam ad ulteriores,

    Dig. 32, 1, 33:

    officium suum ad lapidum venditionem,

    ib. 20, 4, 21:

    cum se magnis itineribus extenderet,

    i. e. was exerting himself, Caes. B. C. 3, 77 fin.:

    se supra vires,

    Liv. 34, 4, 15:

    magis ille extenditur,

    is excited, Juv. 11, 169.—
    B.
    In partic., of time, to extend, prolong, continue; to spend, pass:

    ab hora tertia cum ad noctem pugnam extendissent,

    Liv. 27, 2, 6:

    comissationes ad mediam noctem,

    Suet. Tit. 7:

    labores in horam quintam,

    Mart. 4, 8, 3:

    luctus suos,

    Val. Max. 1, 1, 15:

    curas venientem in annum,

    extends his thoughts to the coming year, Verg. G. 2, 405:

    tempus epularum,

    Plin. Pan. 49, 5;

    consulatum,

    id. ib. 61, 6;

    extento aevo vivere,

    Hor. C. 2, 2, 5; Sil. 3, 95:

    suam aetatem,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 26:

    se ad centesimum annum, i. e. vitam,

    Val. Max. 5, 2 ext. 4.— Hence,
    1.
    extentus, a, um, P. a., extended, extensive, wide:

    mare, fontes extentaque longe flumina,

    Lucr. 1, 230 Lachm. N. cr. (al. externa):

    stagna latius Lucrino lacu,

    Hor. C. 2, 15, 3:

    oculi,

    wide open, Quint. 11, 3, 76:

    sonus (lusciniae),

    drawn out, prolonged, Plin. 10, 29, 43, § 82.— Sup.:

    castra inter confragosa omnia praeruptaque quam extentissima potest valle locat,

    Liv. 21, 32, 9 Drak. N. cr.:

    spatia,

    Sol. 52.— Adv.: ex-tente, widely; only comp.:

    quadratus eminet stilus extentius,

    Amm. 23, 4, 2 (dub.):

    porrecto extentius brachio,

    id. 18, 6, 13.—
    2.
    extense, adv., at length, extensively (post-class.):

    dominus extensius ista disponit,

    Tert. Idol. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > extendo

  • 83 fluctuo

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuo

  • 84 fluctuor

    fluctŭo, āvi, ātum, or (perh. not anteAug.) fluctŭor, ātus, 1 (pleraque utroque modo efferuntur:

    fluctuatur, fluctuat,

    Quint. 9, 3, 7), v. n. [fluctus], to move in the manner of waves, i. e. to wave, rise in waves, undulate, to move to and fro, be driven hither and thither (class.; esp. freq. in the trop. signif.; cf.: fluo, fluito).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form fluctuo:

    nunc valide fluctuat mare,

    Plaut. Rud. 2, 1, 14:

    ita fluctuare video vehementer mare,

    id. ib. 4, 1, 12;

    4, 2, 11: quadriremem in salo fluctuantem reliquerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 91:

    quid tam commune quam mare fluctuantibus, litus ejectis?

    id. Rosc. Am. 26, 72:

    agebatur huc illuc Galba vario turbae fluctuantis impulsu,

    Tac. H. 1, 40; cf. Gell. 10, 6, 2:

    fluctuet aër,

    Lucr. 6, 367: directaeque acies ac late fluctuat omnis Aere renidenti tellus, waves (in the light) with gleaming brass, Verg. G. 2, 281:

    fluctuant insulae,

    Plin. 2, 95, 96, § 209:

    seges,

    Sen. Herc. Fur. 699.—In mal. part., Arn. 2, 73; Auct. Priap. 19, 4; cf. fluctus, I. —
    (β).
    Form fluctuor:

    deprehensi in mari Syrtico modo in sicco relinquuntur, modo fluctuantur,

    are driven about by the waves, Sen. Vit. Beat. 14:

    Delos diu fluctuata,

    Plin. 4, 12, 22, § 66:

    quaedam insulae semper fluctuantur,

    id. 2, 94, 95, § 209 Jan.:

    lignum in longitudinem fluctuatur,

    i. e. floats about, id. 16, 38, 73, § 186:

    lapidem e Scyro insula integrum fluctuari tradunt, eundem comminutum mergi,

    id. 36, 16, 26, § 130.—
    II.
    Trop., to be restless, unquiet, uncertain, doubtful; to rage, swell; to waver, hesitate, vacillate, fluctuate.
    (α).
    Form fluctuo: Eu. Potin, ut animo sis tranquillo? Ch. Quid si animus fluctuat? Plaut. Merc. 5, 2, 49; cf.:

    animo nunc huc, nunc fluctuat illuc,

    Verg. A. 10, 680:

    mens animi tantis fluctuat ipsa malis,

    Cat. 65, 4:

    magnis curarum fluctuat undis,

    id. 64, 62; cf.:

    magnoque irarum fluctuat aestu,

    Verg. A. 4, 532; Anthol. Lat. 1, 178, 150:

    fluctuat ira intus,

    Verg. A. 12, 527:

    irarum fluctuat aestu,

    id. ib. 4, 564; so, curarum, 8, 19; Lucr. 4, 1077; Cat. 64, 62:

    ingenti Telamon fluctuat ira,

    Val. Fl. 3, 637:

    fluctuante rege inter spem metumque,

    Liv. 42, 59, 8:

    totam aciem suo pavore fluctuantem, etc.,

    Curt. 3, 10, 6:

    in suo decreto,

    Cic. Ac. 2, 9, 29:

    fluctuantem sententiam confirmare,

    id. Att. 1, 20, 2:

    genus orationis, quod appellamus fluctuans et dissolutum, eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    omnia et citata et fluctuantia,

    Sen. Contr. 3, 19.—
    (β).
    Form fluctuor:

    utrius populi mallet victoriam esse, fluctuatus animo fuerat,

    Liv. 23, 33, 3:

    fluctuatus animo est, utrum, etc.,

    id. 32, 13, 4; 36, 10, 4; Curt. 4, 12, 21; Val. Max. 8, 1, 2: vita fluctuatur per adversa et difficilia, Sen. Ep. [p. 762] 111: semper inter spem et metum fluctuari, Aug. ap. Suet. Claud. 4:

    ambrosia (herba) vagi nominis est et circa alias herbas fluctuati,

    Plin. 27, 4, 11, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > fluctuor

  • 85 jaceo

    jăcĕo, cŭi, cĭtum ( fut. part. jaci-turus, Stat. Th. 7, 777), 2, v. n. [ intr. of jacio; lit., to be thrown or cast; hence], to lie.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    in limine,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118:

    stratum ad pedes alicujus,

    id. Quint. 31, 96; id. Q. Fr. 2, 5, 2:

    alicui ad pedes,

    id. Verr. 2, 5, 49, § 129:

    in lecto,

    id. Phil. 2, 18, 45; Juv. 6, 269:

    in ignota harena,

    Verg. A. 5, 871:

    Tyrio sublimis in ostro,

    Ov. H. 12, 179:

    in viridi gramine,

    id. Am. 1, 14, 22:

    in teneris dominae lacertis,

    id. ib. 1, 13, 5:

    in solo,

    id. M. 2, 420:

    in viduo toro,

    id. H. 16, 316:

    in gremio,

    id. ib. 9, 136;

    11, 4: in servi complexibus,

    Juv. 6, 279;

    for which: saxum campo quod forte jacebat,

    Verg. A. 12, 897:

    deserto lecto,

    Ov. H. 1, 7:

    saxo,

    id. M. 6, 100:

    gremio mariti,

    Juv. 2, 120:

    in aversa ora,

    Ov. H. 12, 63:

    super corpus alicujus,

    id. F. 2, 836:

    somno,

    Verg. E. 6, 14:

    spissa harena,

    id. A. 6, 336:

    humo,

    Ov. A. A. 2, 238:

    nudus humi jacet,

    Lucr. 5, 224; Cic. Cat. 1, 10, 26; Ov. Am. 3, 1, 12:

    humi ante lectum jacens,

    Suet. Oth. 7:

    mecum inter salices lenta sub vite jacere,

    Verg. E. 10, 40:

    sub alta platano,

    Hor. C. 2, 11, 14:

    strata jacent sub arbore poma,

    Verg. E. 7, 54.— Absol.:

    Tityos jacet alitis esca,

    Verg. Cul. 237:

    vittae jacentes,

    Tib. 2, 5, 53:

    pisces jacentes,

    i. e. flatfish, Col. 8, 17, 9.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of sick persons, to lie ill, to be sick:

    cura ut valeas, ne ego te jacente bona tua comedim,

    Cic. Fam. 9, 20:

    cum tristj morbo defessa jaceres,

    Tib. 1, 5, 9:

    hic facit ut jaceas,

    Ov. H. 20, 173:

    graviter,

    Plin. Ep. 5. 9:

    sine spe,

    Sen. Ep. 101, 3.—
    2.
    To lie dead, to have fallen:

    Aeacidae telo jacet Hector,

    Verg. A. 1, 99; 10, 737:

    corpora per campos ferro quae fusa jacebant,

    id. ib. 11, 102:

    cum primi occidissent, proximi jacentibus insisterent,

    Caes. B. G. 2, 27, 3; 7, 25, 3:

    neminem jacentem veste spoliavit,

    Nep. Thras. 2, 6; cf.:

    spolia jacentis hostium exercitus,

    Liv. 44, 45:

    ne inultos imperatores suos jacere sinerent,

    id. 25, 37:

    qui bene pro patria cum patriaque jacent,

    Ov. H. 3, 106:

    Arge, jaces!

    id. M. 1, 720: morte jacent merita, id. F. 3, 707:

    fratri jacet,

    killed by his brother, Sil. 15, 650:

    rupto jacuit corpore (rana),

    Phaedr. 1, 24, 10:

    jacuit Catilina cadavere toto,

    Juv. 10, 288.—
    3.
    To be or lie long anywhere, to linger, tarry, stop at a place:

    pernam, glandium, sumen facito in aqua jaceant,

    Plaut. Ps. 1, 2, 33:

    Brundusii,

    to stay long at, Cic. Att. 11, 6, 2.—
    4.
    Geographically, to lie, be situate, = esse, situm esse (not in Cic. or Cæs.): jacet Vada inter Appenninum et Alpis, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 2; Liv. 5, 48, 2; 6, 30, 5; 22, 3, 3:

    inter Taurum montem jacet et Hellespontem,

    Nep. Eum. 3, 2 saep.:

    quae gens jacet supra Ciliciam,

    id. Dat. 4:

    ad vesperam jacentis terrae,

    Plin. 18, 25, 57, § 216:

    summo in vertice montis Planities ignota jacet,

    Verg. A. 11, 527:

    quod urbes in planis jaceant,

    Just. 22, 5, 5:

    alio patriam quaerunt sub sole jacentem,

    Verg. G. 2, 512:

    jacet extra sidera tellus,

    id. A. 6, 795; cf.:

    pallente sub umbra Cimmerias jacuisse domos,

    Sil. 12, 132:

    inter eos solemque jacent immania ponti aequora,

    Lucr. 4, 412; cf.:

    Cyclades et Sporades per quingenta milia in longitudinem... jacent,

    extend, Plin. 4, 12, 23, § 71.—
    5.
    To be low, flat, level:

    jacentia et plana urbis loca,

    Tac. H. 1, 86:

    despiciens terras jacentīs,

    Verg. A. 1, 224:

    praetervehor Thapsum jacentem,

    id. ib. 3, 689; Val. Fl. 4, 712:

    quaeque jacent valles,

    Ov. F. 2, 392; Just. 22, 5, 5:

    jacentes campos,

    Luc. 4, 52:

    summo despexit ab aethere terras Infelix Phaëthon penitus penitusque jacentes,

    Ov. M. 2, 178.—
    6.
    Esp., of the sea, to be level, quiet, lie still:

    mediusque jacet sine murmure pontus,

    Luc. 1, 260; 5, 434:

    servatum bello jacuit mare,

    id. 3, 523:

    planum mare,

    Juv. 12, 62:

    stagna jacentia,

    Sil. 5, 583.—
    7.
    To lie in ruins, be broken down: cui nec arae patriae domi stant, fractae et disjectae jacent, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. Rel. v. 115 Vahl.):

    jacent, Ilion ingens,

    Ov. M. 13, 505:

    ausa et jacentem visere regiam vultu sereno,

    Hor. C. 1, 37, 25:

    Troja jacet certe,

    Ov. H. 1, 3:

    vetus Thebe jacet,

    Juv. 15, 6.—
    8.
    To hang loose:

    vagi crines per colla jacebant,

    Ov. M. 2, 673; id. A. A. 3, 236:

    jacentia lora,

    lying loose on the horse's neck, id. M. 2, 201; cf.

    , of clothing, etc.: juvenes timidaeque puellae Praeverrunt latas veste jacente vias,

    id. Am. 3, 13, 24:

    demissa jacent tibi pallia terrae,

    id. ib. 3, 2, 25; id. A. A. 153.—
    9.
    Of the eyes, face, etc., to be cast down, fixed on the ground:

    vultusque attolle jacentes,

    Ov. M. 4, 144:

    jacentes Vix oculos tollens,

    id. ib. 11, 618.
    II.
    Trop.
    A.
    To be indolent or inactive, not to come forward:

    in pace jacere, quam in bello vigere maluit. Quamquam ille quidem numquam jacuit,

    Cic. Phil. 10, 7, 14:

    C. Marius cum a spe consulatus longe abesset et jam septimum annum post praeturam jaceret,

    id. Off. 3, 20, 79:

    ars tua, Tiphy, jacet, si non sit in aequore fluctus,

    Ov. Tr. 4, 3, 77:

    at mea numina tandem fessa jacent,

    Verg. A. 7, 298.—
    B.
    To be cast down, dejected:

    Gnaeus noster ut totus jacet,

    Cic. Att. 7, 21, 1:

    ne jaceam? quis unquam minus,

    id. ib. 12, 40, 2:

    jacet in maerore meus frater,

    id. ib. 10, 4; id. Phil. 12, 2:

    militum jacere animos,

    Liv. 10, 35.—
    C.
    To lie prostrate:

    victa jacet pietas,

    Ov. M. 1, 149:

    nobilitas sub amore jacet,

    id. H. 4, 161:

    Africani, Marii, Sullae, Pompeii infra Pallantis laudes jacebant,

    Plin. Ep. 8, 6, 2:

    justitia vacillat, vel jacet potius,

    Cic. Off. 3, 33, 118:

    humana cum vita jaceret, oppressa gravi sub religione,

    Lucr. 1, 63.—
    D.
    To be refuted, overcome, disproved, to fail:

    jacent suis testibus, qui Clodium negant Romam fuisse rediturum, etc.,

    Cic. Mil. 18, 47:

    jacet omnis ratio Peripateticorum,

    id. Fin. 5, 28, 86:

    jacet igitur tota conclusio,

    id. Div. 2, 51, 106.—
    E.
    To lie dormant, be disused or neglected, to be of no avail:

    cum leges nihil valebant, cum judicia jacebant,

    Cic. Par. 4, 1:

    tota Capua et omnis hic delectus jacet,

    id. Att. 7, 22: dici non potest, quomodo hic omnia jaceant, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6:

    justitia jacet,

    Cic. Off. 3, 33:

    maximas virtutes jacere omnes necesse est voluptate dominante,

    id. Fin. 2, 35, 117; Quint. 9, 2, 4.—
    F.
    To be despised, in no esteem:

    cum jacerent pretia praediorum,

    Cic. Rosc. Com. 12, 33:

    ut neque jacere regem pateremur,

    id. Fam. 1, 5, 3:

    sed nunc omnia ista jacere puto, propter nummorum caritatem,

    are cheap, id. Att. 9, 9, 4: dat census honores, Census amicitias:

    pauper ubique jacet,

    Ov. F. 1, 218; id. R. Am 139.—
    G.
    To lie idle, neglected, or unemployed:

    cur tamdiu jacet hoc nomen in adversariis,

    Cic. Rosc. Com. 3:

    quomodo tibi tanta pecunia extraordinaria jacet?

    id. ib. 1:

    quae (pecuniae) vereor, ne otiosae jaceant,

    Plin. Ep. 10, 62, 1:

    nonne justius erit proximo cuique bonorum possessionem dari, ne bona jaceant,

    that they be not without an owner, Dig. 37, 3, 1.—
    H.
    To lie open, be obvious, to be known, be at hand:

    neque ex alio genere (verborum) ad usum cottidianum, alio ad scenam pompamque sumuntur, sed ea nos cum jacentia sustulimus e medio,

    Cic. de Or. 3, 45, 177.—
    I.
    Of speech or language, to be languid, lifeless, dull:

    quibus detractis, jacet (oratio),

    Quint. 9, 2, 4:

    jacens oratio,

    Gell. 1, 11, 15; cf. Quint. 8, 5, 32.

    Lewis & Short latin dictionary > jaceo

  • 86 lineamentum

    līnĕāmentum ( līnĭā-), i, n. [linea], a line or stroke made with a pen, with chalk, etc., a mark, line.
    I.
    Lit.:

    in geometria lineamenta formae, etc.,

    lines, Cic. de Or. 1, 41, 187:

    lineamentum, longitudinem latitudine carentem,

    id. Ac. 2, 36, 116. —
    B.
    Transf.
    1.
    A feature, lineament:

    quae conformatio lineamentorum,

    Cic. N. D. 1, 18, 47:

    lineamenta hospitae,

    id. Verr. 2, 2, 36, § 89:

    lineamenta oris effingere,

    id. Div. 1, 13, 23:

    habitum oris lineamentaque intueri,

    Liv. 21, 4:

    corporis,

    id. 26, 41.—
    2.
    In plur., of the works of artists, designs, drawings, delineations:

    adumbratorum deorum lineamenta,

    Cic. N. D. 1, 27, 75:

    operum lineamenta,

    id. Verr. 2, 4, 44, § 98.—
    II.
    Trop., a feature, lineament:

    animi lineamenta sunt pulchriora quam corporis,

    Cic. Fin. 3, 22, 75:

    numerus quasi quandam palaestram et extrema lineamenta orationi attulit,

    id. Or. 56, 186:

    Catonis lineamentis nihil nisi eorum pigmentorum, quae inventa nondum erant, florem et colorem defuisse,

    sketches, outlines, id. Brut. 87, 298.

    Lewis & Short latin dictionary > lineamentum

  • 87 mensurate

    mensūro, 1, v. a. [mensura], to measure (post-class.):

    fossa mensuratur,

    Veg. Mil. 1, 25;

    Gromat. Vet. p. 232, 9: fines, Hilar. in Psa. 15, 8: longitudinem,

    Vulg. Ezech. 45, 3; 48, 30 al.—
    II.
    Trop., to measure, estimate: suas opes viresque suorum, Coripp. Laud. Just. 3, 372.—Hence, mensūratē, adv., by measurement, Cassiod. in Psa. 69, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > mensurate

  • 88 mensuro

    mensūro, 1, v. a. [mensura], to measure (post-class.):

    fossa mensuratur,

    Veg. Mil. 1, 25;

    Gromat. Vet. p. 232, 9: fines, Hilar. in Psa. 15, 8: longitudinem,

    Vulg. Ezech. 45, 3; 48, 30 al.—
    II.
    Trop., to measure, estimate: suas opes viresque suorum, Coripp. Laud. Just. 3, 372.—Hence, mensūratē, adv., by measurement, Cassiod. in Psa. 69, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > mensuro

  • 89 pateo

    păteo, ŭi, 2, v. n. root pat. (perh. orig. spat.; cf. spatium); Gr petannumi, pitnêmi, to spread out; petasma, curtain; petalon, leaf; cf.: patulus, patina; also perh. pando (for pantdo)], to stand open, lie open, be open.
    I.
    Lit.:

    januae, aedes patent,

    Plaut. As. 1, 3, 89:

    facite totae plateae pateant,

    id. Aul. 3, 1, 2. nares semper propter necessarias utilitates patent, Cic. N. D. 2, 57, 145:

    omnibus haec ad visendum patebant cotidie,

    id. Verr 2, 4, 3, § 5:

    cur valvae Concordiae non patent?

    id. Phil. 2, 44, 112:

    semitae patuerant,

    Caes. B. G. 7, 8:

    ne fugae quidem patebat locus,

    Liv. 27, 18:

    patuere fores,

    Ov. M. 2, 768: (fenestrae) sine injuriā patent, Plin. Ep. 2, 17, 16 et saep. —
    B.
    In partic.
    1.
    To lie open, be exposed to any thing:

    patens vulneri equus,

    Liv. 31, 39, 12:

    latus ictui,

    Tac. H. 5, 11.—
    2.
    To stretch out, extend (cf. porrigor):

    Helvetiorum fines in longitudinem milia passuum CCXL. patebant,

    Caes. B. G. 1, 2; 1, 10:

    schoenus patet stadia XL.,

    Plin. 12, 14, 30, § 53.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to be open, free, allowable, accessible, attainable:

    si nobis is cursus pateret,

    Cic. Att. 10, 12, 4:

    ad quos omnis nobis aditus, qui paene solis patuit, obstructus est,

    id. Brut. 4, 16:

    praemia quae pateant stipendiariis,

    id. Balb. 9, 24:

    ut intellegant omnia Ciceronis patere Trebiano,

    id. Fam. 6, 10, 3: alicui, to yield to:

    lux aeterna mihi... dabatur, Si mea virginitas Phoebo patuisset amanti,

    Ov. M. 14, 133; id. A. A. 1, 362; Auct. Priap. 83.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the hearing, etc., to be open, ready to hear:

    (constare inter omnis video) patere aurīs tuas querelis omnium,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    si cujus aures ad hanc disputationem patent,

    id. Fam. 3, 8, 3: meas auris... omnium praeceptis patuisse. id. Phil. 14, 7, 20:

    tamquam nullo magis tempore ad simplices cogitationes pateat animus,

    Tac. G. 22, 2:

    semita Tranquillae per virtutem patet unica vitae,

    Juv. 10, 364.—
    2.
    To be exposed or subject to any thing, Cic. Off. 1, 21, 73:

    longis morbis senectus, acutis adulescentia magis patet,

    Cels. 2, 1:

    qui vanus et excors est patebit contemptui,

    Vulg. Prov 12, 8.—
    3.
    To extend:

    in quo vitio latissime patet avaritia,

    Cic. Off. 1, 7, 20:

    late patet et ad multos pertinet,

    id. de Or. 1, 55, 235.—
    4.
    To be clear, plain, well known, evident, manifest (cf.:

    appareo, detegor): operta quae fuere, aperta sunt, patent praestigiae,

    Plaut. Capt. 3, 3, 9:

    cum illa pateant in promptuque sint omnibus, etc.,

    Cic. de Or. 1, 6, 23:

    quod in tabulis patebat,

    id. Phil. 2, 37, 93:

    in adversariis (hoc nomen) patere contendit,

    id. Rosc. Com. 2, 5.—With subject-clause:

    cum pateat aeternum id esse, quod, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 23, 54.— Absol.:

    quid porro quaerendum est? factumne sit? at constat: a quo? at patet,

    Cic. Mil. 6, 15.—Hence, pă-tens, entis, P. a., open, accessible, unobstructed, passable.
    A.
    Lit.:

    caelum ex omni parte patens atque apertum,

    Cic. Div. 1, 1, 2:

    campi patentes,

    Sall. J. 101, 11.— Comp.:

    in locis patentioribus,

    Caes. B. G. 7, 28:

    via patentior,

    Liv. 7, 36.—
    2.
    Transf., open, wide:

    dolium quam patentissimi oris,

    Col. 12, 6.—
    B.
    Trop.
    1.
    Open, exposed:

    domus patens, et exposita cupiditati et voluptatibus,

    Cic. Quint. 30, 93:

    pelagoque volans da vela patenti,

    Verg. G. 2, 41:

    urbs patens,

    unwalled, Vulg. Prov. 25, 28.—
    2.
    Evident, manifest:

    causa,

    Ov. M. 9, 536.—
    * Adv.: pătenter, openly, clearly; in comp.:

    patentius et expeditius (opp: implicite et abscondite),

    Cic. Inv. 2, 23, 69

    Lewis & Short latin dictionary > pateo

  • 90 procurro

    prō-curro, cŭcurri and curri, cursum, 3, v. n., to run forth, rush forwards.
    I.
    Lit. (class.), freq. of armies:

    si Romani ferocius procucurrissent,

    Liv. 25, 11:

    infestis pilis,

    Caes. B. C. 3, 93:

    in proximum tumulum,

    id. B. G. 6 39:

    ad repellendum, et prosequendum hostem,

    id. B. C. 2, 8:

    longius,

    to rush farther on, Verg. A. 9, 690:

    adversos telum contorsit in hostes Procurrens,

    id. ib. 12, 267.—Of animals:

    qui et procurrentem (bovem) retrahat et cunctantem producat,

    Col. 6, 2, 9; 7, 3, 26.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of locality, to run or jut out, to extend, project ( poet. and in post-Aug. prose):

    infelix saxis in procurrentibus haesit,

    Verg. A. 5, 204:

    terra procurrit in aequor,

    Ov. F. 4, 419:

    mons procurrit in occidentem,

    Col. 6, 27, 7:

    procurrens per medium Euxinum promontorium,

    Plin. 4, 12, 26, § 86:

    Clupea procurrit a Punico litore,

    Flor. 2, 2, 19; Curt. 5, 4, 5; Plin. Ep. 6, 20, 11.—
    2.
    Of plants, to extend:

    radix in longitudinem procurrens,

    Plin. 18, 13, 34, § 130.—
    3.
    Of money, to increase:

    in ipso procurrentis pecuniae impetu raptus,

    Sen. Ep. 101, 4.—
    * II.
    Trop., to go on, advance:

    ut productus studio, ultra facile procurras,

    that you may advance beyond it, Auct. Her. 4, 47, 60.

    Lewis & Short latin dictionary > procurro

  • 91 rivus

    rīvus, i, m. [root ri- (li-), to flow, drop; Gr. limnê;cf. liris; Sanscr. rīna, flowing; cf. ripa], a small stream of water, a brook (cf.: fluvius, amnis).
    I.
    Lit.: rivus est locus per longitudinem depressus, quo aqua decurrat, cui nomen est apo tou rhein, Dig. 43, 21 (de rivis), 1:

    rivorum a fonte deductio,

    Cic. Top. 8, 33:

    prostrati in gramine molli Propter aquae rivum,

    by a waterbrook, Lucr. 2, 30; so,

    aquae,

    id. 5, 1392; Hor. C. 3, 16, 29; cf. Inscr. Orell. 51:

    omnia flumina atque omnes rivos, qui ad mare pertinebant, etc.,

    Caes. B. C. 3, 49; 3, 37; cf. 3, 88 fin.; Hor. Ep. 1, 10, 7:

    pronus,

    id. ib. 1, 10, 21; id. C. 1, 29, 11:

    mobiles,

    id. ib. 1, 7, 14; cf.

    celeres,

    id. ib. 3, 11, 14:

    gelidi,

    id. ib. 3, 13, 7; id. Ep. 1, 18, 104:

    claudite jam rivos,

    Verg. E. 3, 111:

    tenuis fugiens per gramina rivus,

    id. G. 4, 19.—Prov.: e rivo flumina magna facere, to magnify an insignificant object; or, as we say, to make a mountain of a mole-hill, Ov. P. 2, 5, 22.—
    B.
    Transf.
    1.
    An artificial water-course, channel, canal, Dig. 7, 1, 61; 8, 3, 15; 8, 4, 11.—
    b.
    A gutter, Vitr. 8, 6 (7), 1 al.—
    2.
    Of other liquids, a stream, etc. (mostly poet.):

    manabat venis ferventibus argenti rivus et auri,

    Lucr. 5, 1256:

    lactis uberes,

    Hor. C. 2, 19, 11:

    sanguinis,

    Verg. A. 11, 668; Liv. 26, 23; Curt. 4, 9, 13:

    sudoris,

    Verg. A. 5, 200:

    lacrimarum,

    Ov. M. 9, 655:

    ignium,

    Plin. 2, 106, 110, § 236:

    rivis currentia vina,

    Verg. G. 1, 132.—
    II.
    Trop., a stream (very rare;

    v. rivulus, II.): liquidus fortunae rivus,

    Hor. Ep. 1, 12, 9: facundiae rivus, Lact. Opif. Dei, 20 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > rivus

  • 92 semis

    sēmis, issis (in Vitr., Front., and Pall. indecl., e.g. duo semis pedes, Pall. Febr. 9, 10:

    duobus semis pedibus,

    id. Jan. 10, 3; 13, 7:

    diametros octo semis,

    Vitr. 4, 1:

    passuum milium et semis,

    Front. Aquaed. 7; cf.:

    habere duos et semis cubitos,

    Vulg. Exod. 25, 10 al.), m. [cf. semi-; Gr. hêmi-, hêmisu], a half, half-unity, a semi-unit (v. as, I.).
    I.
    In gen. (very rare for the usual dimidium):

    sex domini semissem Africae possidebant,

    Plin. 18, 6, 7, § 35:

    patrimonii,

    Dig. 36, 1, 78, § 7:

    e libertorum defunctorum bonis,

    Suet. Ner. 32:

    cum alter semissem, alter universa fratre excluso (sibi vindicaret),

    Quint. 7, 1, 62:

    panem semissem ponebat supra torum,

    Petr. 64, 6.—
    II.
    In partic. (freq. and class.).
    A.
    As a coin,
    1.
    Half an as, a semi -as, Varr. L. L. 5, § 171 Müll.; cf. Prisc. p. 708 P.; Plin. 33, 3, 13, § 44:

    lex frumentaria de semissibus et trientibus,

    Auct. Her. 1, 12, 21; Cic. Sest. 25, 55; Liv. Epit. 60; Ascon. ap. Cic. Pis. 4, p. 9 Orell.; hence, non semissis homo, not worth a groat, i. e. good for nothing, worthless, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 a, 1:

    quid fit! Semis,

    Hor. A. P. 330.—
    2.
    In the times of the later emperors, as a gold coin, a half aureus (containing 59.8 grains of gold, or the present value of 10 s. 6 3/4 d. sterling), Lampr. Alex. Sev. 39.—
    B.
    As a rate of interest, one half per cent. a month, or, acc. to our mode of computation, six per cent. a year (cf.:

    bes, triens, etc.): semissibus magna copia (pecuniae) est,

    Cic. Fam. 5, 6, 2:

    usura multiplicata semissibus,

    Plin. 14, 4, 6, § 56:

    usura semissium,

    Col. 3, 3, 9 sq.;

    for which also, reversely: semisses usurarum,

    id. 3, 3, 9;

    and in apposition: semisses usuras promisit,

    Dig. 22, 1, 13; 22, 45, 134; 46, 3, 102 fin.
    C.
    As a measure of dimension.
    1.
    Half a juger of land:

    bina jugera et semisses agri assignati,

    Liv. 6, 16 fin.; cf. Col. 5, 1, 11; Plin. 18, 19, 49, § 178.—
    2.
    A half-foot, half a foot:

    interesse sesquipedes inter bina semina in latitudinem, in longitudinem semisses,

    Plin. 17, 21, 35, § 160:

    campestris locus alte duos pedes et semissem infodiendus est,

    Col. 3, 13, 8; Vitr. 4, 1; Front. Aquaed. 7; Pall. Jan. 10, 2; 10, 4; 13, 7; id. Febr. 9, 10 et saep.; Veg. 5, 40, 3; 3, 11, 4.—
    3.
    Half a cubit:

    cubitum ac semissem,

    Vulg. Exod. 25, 17.—
    D.
    Among mathematicians, the number three, Vitr. 3, 1, 6; cf. as fin.

    Lewis & Short latin dictionary > semis

  • 93 Senatusconsultum

    consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].
    I.
    To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    A. 1.
    In gen.
    (α).
    Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:

    consulto opus est,

    there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6:

    dum tempus consulendi est,

    Ter. Hec. 5, 1, 19:

    satis facere consulentibus,

    Cic. Or. 42, 143:

    ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,

    Liv. 8, 13, 18:

    ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,

    id. 21, 16, 2:

    praesidium consulenti curiae,

    Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—
    (β).
    With in and acc.:

    consulere in longitudinem,

    to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10:

    in commune,

    for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14;

    and in the same sense: in medium,

    Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46:

    in unum,

    Tac. H. 1, 68; 4, 70:

    in publicum (opp. suscipere proprias simultates),

    Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—
    (γ).
    With de and abl.:

    bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; so,

    de communibus negotiis,

    id. J. 105, 1:

    de salute suorum,

    Cic. Sull. 22, 63:

    omnibus de rebus,

    Tac. A. 4, 40.—
    (δ).
    With ut or ne:

    consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153:

    tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe,

    Verg. A. 9, 322.— Impers.:

    ut urbi... satis esset praesidii, consultum atque provisum est,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    ne deficerent, consulendum esse,

    Cels. 3, 4, 31.—
    2.
    Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for:

    tuae rei bene consulere cupio,

    Plaut. Trin. 3, 2, 9:

    quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,

    Ter. Heaut. 4, 3, 37:

    qui parti civium consulunt, partem neglegunt,

    Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique [p. 442] servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so,

    famae, pudicitiae tuae,

    id. Phil. 2, 2, 3:

    dignitati meae,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    suae vitae,

    Caes. B. G. 7, 12:

    receptui sibi,

    id. B. C. 3, 69:

    reipublicae juxta ac sibi,

    Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1:

    timori magis quam religioni,

    Caes. B. C. 1, 67; cf.:

    magis irae quam famae,

    Sall. C. 51, 7:

    qui mi consultum optime velit esse,

    Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so,

    male patriae,

    Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si:

    melius consulet (sibi), si, etc.,

    Cels. 1, 3, 55.—
    B.
    Act.
    1.
    Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
    a.
    In gen.:

    cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres,

    Cic. Fam. 11, 29, 1:

    te, qui philosophum audis,

    id. ib. 9, 26, 1:

    Apellem tragoedum, uter, etc.,

    Suet. Calig. 33 al. —Of inanim. objects:

    speculum suum,

    Ov. A. A. 3, 136; cf.:

    spectatas undas, quid se deceat,

    id. M. 4, 312:

    nares, an olerent aera Corinthōn,

    Mart. 9, 60, 11:

    diem de gemmis, etc.,

    Ov. A. A. 1, 251 sq.:

    animum nostrum,

    Quint. 4, 2, 52:

    aures meas,

    id. 9, 4, 93:

    suas vires,

    id. 10, 2, 18 al. —With two accs.:

    ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant,

    Plaut. Men. 4, 3, 26:

    nec te id consulo,

    Cic. Att. 7, 20, 2:

    consulere prudentiorem coepi aetates tabularum,

    Petr. 88.—Freq.,
    b.
    Esp. as t. t.
    (α).
    In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.:

    Apollinem de re,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent,

    Liv. 1, 20, 7:

    deos hominum fibris,

    Tac. A. 14, 30 fin.:

    Phoebi oracula,

    Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5:

    Tiresiam conjectorem,

    Plaut. Am. 5, 1, 76:

    haruspicem,

    Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4:

    vates nunc extis, nunc per aves,

    Liv. 2, 42, 10:

    Cumaeam anum,

    Ov. F. 4, 158:

    avem primum visam augur,

    id. ib. 1, 180:

    spirantia exta,

    Verg. A. 4, 64; so,

    trepidantia exta,

    Ov. M. 15, 576:

    sacras sortes,

    id. ib. 11, 412:

    Etrusci haruspices male consulentes,

    Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers.:

    si publice consuletur... sin privatim,

    Tac. G. 10. —With dependent question:

    senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset,

    Liv. 39, 5, 9:

    consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet,

    Tac. A. 1, 10.—
    (β).
    In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.:

    quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,

    Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120:

    consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,

    id. Fam. 7, 11, 2:

    si jus consuleres, peritissimus,

    Liv. 39, 40, 6:

    munus hoc eorum qui consuluntur,

    i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.—

    With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,

    Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—
    (γ).
    In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult:

    Quirites, utrum, etc.,

    Liv. 31, 7, 2; so,

    senatum,

    Sall. J. 28, 2:

    senatum de foedere,

    id. ib. 39, 2;

    62, 10: populum de ejus morte,

    Cic. Mil. 7, 16:

    plebem in omnia (tribuni),

    Liv. 6, 39, 2 al. —
    2.
    Aliquid.
    a.
    To take counsel or deliberate upon something, to consider:

    est consulere quiddam quod tecum volo,

    Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63:

    rem delatam consulere ordine non licuit,

    Liv. 2, 28, 2; so,

    consulere et explorare rem,

    Cic. Att. 2, 16, 4:

    consulis rem nulli obscuram,

    Verg. A. 11, 344 al.:

    bis repulsi Galli quid agant consulunt,

    Caes. B. G. 7, 83.—
    b.
    To advise something, to give advice:

    tun' consulis quicquam?

    Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.— Absol.:

    ab re consulit blandiloquentulus,

    advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
    II.
    Sometimes meton. (causa pro effectu).
    A.
    To take a resolution, resolve, conclude, determine.
    1.
    Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem:

    de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt,

    Liv. 28, 29, 8; so,

    de perfugis gravius quam de fugitivis,

    id. 30, 43, 13:

    in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur,

    id. 3, 36, 7; so,

    crudeliter in deditos victosque,

    id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —
    2.
    Act.:

    quid in concilio consuluistis?

    Plaut. Bacch. 1, 1, 6:

    animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam,

    id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1:

    pessime istuc in te atque in illum consulis,

    Ter. Heaut. 3, 1, 28:

    quae reges irā inpulsi male consuluerint,

    Sall. C. 51, 4:

    nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    id. J. 95, 3.— Pass. impers.:

    aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est,

    Cic. Att. 7, 13, 3.—
    B.
    With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with:

    sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,

    Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    boni consulendum,

    Varr. L. L. 7, § 40 Müll.:

    tu haec quaeso consule missa boni,

    Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so,

    nostrum laborem,

    Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3:

    hoc munus,

    Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17:

    quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,

    Plin. 33, prooem. 2, § 4;

    8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,

    App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,
    1.
    consultus, a, um, P. a.
    A.
    Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered:

    bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.:

    ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,

    Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6:

    operā consultā,

    with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3;

    in the same sense, consulto consilio,

    Paul. Sent. 1, 9, 6:

    consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,

    it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—
    B.
    (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law:

    non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,

    Cic. Phil. 9, 5, 10:

    juris atque eloquentiae,

    Liv. 10, 22, 7:

    consultissimus vir omnis divini atque humani juris,

    id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10:

    insanientis sapientiae,

    Hor. C. 1, 34, 3:

    universae disciplinae,

    Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer:

    tu consultus modo rusticus,

    Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.— Absol.:

    ut natura non disciplinā consultus esse videatur,

    Cic. Caecin. 27, 78:

    consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,

    id. Brut. 40, 148:

    consultiores sibimet videntur Deo,

    Tert. adv. Marc. 2, 2.—
    2.
    Subst.: consultum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity:

    Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,

    Tac. H. 2, 4.—
    B.
    (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15;

    1, 2, 5),

    Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149:

    senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus... aequum visum est senatum vice populi consuli,

    Just. Inst. 1, 2, 5;

    for which, consulta Patrum,

    Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council:

    ne senatus consultum Siculi homines facere possent,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections:

    facta et consulta fortium et sapientium,

    Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.:

    facta consultaque Alexandri,

    Sall. H. 3, 7 Dietsch:

    consulta et decreta,

    id. J. 11, 5:

    consulta sese omnia cum illo integra habere,

    all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.:

    ab occultis cavendum hominibus consultisque,

    plans, Liv. 25, 16, 4; and:

    approbare collegam consulta,

    id. 10, 39, 10:

    dum consulta petis,

    responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151:

    tua magna,

    decisions, id. ib. 11, 410; so,

    mollia,

    Tac. A. 1, 40:

    mala,

    id. ib. 6, 6:

    ex consulto factum,

    purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
    (α).
    Form consultō (class. in prose and poetry):

    utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria,

    Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —
    (β).
    Form consultē (mostly ante- and post-class.):

    qui consulte, docte atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    caute atque consulte gesta,

    Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup., Capitol. Pert. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Senatusconsultum

  • 94 septeni

    septēni, ae, a ( gen. plur. only septenūm, Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122; Col. 12, 28, 1), num. distrib. adj. [septem].
    I.
    Seven each:

    a summo septenis cyathis committe hos ludos,

    Plaut. Pers. 5, 1, 19:

    duo fasces, candelis involuti, septenos habuere libros,

    Liv. 40, 29; Col. 1, 3, 10; Plin. 7, 25, 25, § 91 (dub.); 17, 10, 11, § 64.— Gen.:

    amphorarum septenum,

    Col. 12, 28, 1:

    pueri annorum senum septenumque denum,

    Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122.—
    II.
    Transf., for septem, seven:

    dispar septenis fistula cannis,

    Ov. M. 2, 682:

    fila lyrae,

    id. F. 5, 105: quā septenas temperat unda vias ( the seven mouths of the Nile), Prop. 3 (4), 22, 16; cf.

    in the foll.: homo crescit in longitudinem ad annos usque ter septenos,

    Plin. 11, 37, 87, § 216:

    bis septenos greges,

    Sen. Herc. Oet. 1850.— Sing., sevenfold ( poet. and in postAug. prose):

    gurgite septeno rapidus mare submovet amnis (Nilus),

    Luc. 8, 445:

    gurges Nili,

    Claud. in Rufin. 1, 185: Ister ( the seven-mouthed Danube), Stat. S. 5, 2, 136 (cf. septemplex):

    non removeri septeno circuitu,

    Plin. 28, 16, 66, § 228.

    Lewis & Short latin dictionary > septeni

  • 95 taxo

    taxo, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [tago, tango], to touch sharply, to feel, handle (post-Aug.; but cf. taxatio; syn.: tango, tracto).
    I.
    Lit. (very rare):

    taxare pressius crebriusque est quam tangere, unde procul dubio id inclinatum est,

    Gell. 2, 6, 5; cf. Macr. S. 6, 7; Fest. pp. 356 and 357 Müll.—
    II.
    Trop.
    A.
    To twit, censure, reproach, charge, or tax with a fault, etc.:

    Cassius Parmensis quādam epistolā sic taxat Augustum: Materna tibi farina, etc.,

    Suet. Aug. 4:

    divortium suum cum uxore,

    id. Dom. 10: in piris taxatur superbia cognomine, i. e. they are called superba, Plin. 15, 15, 16, § 53.—
    B.
    To rate, value, appraise, estimate, determine the worth of a thing (qs. by feeling of or handling it; cf.

    aestimo, to judge of the value, etc.): chrysocolla aspera taxatur in libras denariis septem,

    Plin. 33, 5, 27, § 90:

    talentum Attieum denariis sex millibus taxat Varro,

    id. 35, 11, 40, § 136: senatorum cen sum ampliavit ac pro octingentorum milium [p. 1845] summa duodecies HS. taxavit, Suet. Aug. 41;

    taxato prius modo summae,

    id. Calig. 38 et saep. —
    C.
    To judge of, estimate, compute, reckon, etc., Plin. 6, 33, 38, § 207; cf.:

    totum sinum quatridui navigatione in longitudinem taxavit,

    id. 6, 28, 33, § 163:

    modii duo anulorum Carthaginem missi, dignitasque equestris taxata mensura,

    Flor. 2, 6, 18:

    timorem tuum taxa,

    Sen. Ep. 24, 2; cf.:

    tanti quodque malum est, quanti illud taxavimus,

    id. Cons. ad Marc. 19, 1:

    uni sapienti notum est, quanti res quaeque taxanda sit,

    id. Ep. 81, 7:

    taxata stipendio hiberna,

    Flor. 1, 12, 8:

    scelera taxantur modo majore,

    more severely punished, Sen. Herc. Fur. 746.

    Lewis & Short latin dictionary > taxo

  • 96 vergo

    vergo, ĕre ( perf. and sup. wanting, acc. to Neue, Formenl. 2, pp. 507, 584; but versi is assumed as perf. by Prob. Cath. 1486, and is read, Ov. P. 1, 9, 52, by Merkel, ex conj. for the MS. vertit; acc. to Charis. 3, 1, p. 218, and Diom. 1, p. 366, the perf. is verxi, but it does not occur in extant writings), v. a. and n.
    I.
    Act., to bend, turn, incline, verge (only poet., and very rare;

    syn. inclino): in terras igitur quoque solis vergitur ardor, mid.,

    turns itself, verges, Lucr. 2, 212:

    et polus aversi calidus quā vergitur Austri,

    Luc. 1, 54:

    Strongyle vergitur ad exortus solis,

    Sol. 6, § 3:

    illi imprudentes ipsi sibi saepe venenum Vergebant,

    i. e. turned in, poured in, Lucr. 5, 1010:

    in gelidos amoma sinus,

    Ov. P. 1, 9, 52:

    spumantesque mero paterae verguntur,

    Stat. Th. 6, 211; cf. Serv. ad Verg. A. 6, 244.—
    II.
    Neutr., to bend, turn, incline itself; of places, to lie, be situated in any direction (the class. signif. of the word; syn.: tendo, pertineo, jaceo).
    A.
    Lit.:

    ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat in longitudinem passuum circiter quadringentorum,

    Caes. B. C. 1, 45:

    collis ad flumen Sabin,

    id. B.G. 2, 18:

    Galliae pars ad Septentriones,

    id. ib. 1, 1:

    portus in meridiem,

    Liv. 37, 31, 10:

    tectum aedium in tectum inferioris porticūs,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    omnes partes in medium,

    id. N.D. 2, 45, 116.—
    b.
    Trop., to turn, bend, incline, etc.:

    nisi Bruti auxilium ad Italiam vergere quam ad Asiam maluissemus,

    Cic. Phil. 11, 11, 26:

    illuc (i. e. in Tiberium) cuncta vergere,

    Tac. A. 1, 3:

    suam aetatem vergere,

    that he was in the decline of his age, id. ib. 2, 43:

    sed ne patriae quidem bonus tutor aut vindex est, si ad voluptates vergit,

    Sen. Vit. Beat. 15, 3:

    animus nec ad recta fortiter nec ad prava vergentis,

    id. Tranq. 1, 3:

    nox vergit ad lucem,

    verges towards, Curt. 4, 7, 9:

    vergente jam die,

    declining, Suet. Oth. 7; so,

    jam senecta,

    Tac. A. 4, 41:

    vergens annis femina,

    id. ib. 13, 19:

    aegri vergentes in lethargum,

    Plin. 32, 10, 38, § 116:

    colore languido in candidum vergente,

    id. 12, 12, 26, § 43.

    Lewis & Short latin dictionary > vergo

  • 97 LENGTHWAYS

    [ADV]
    LONGITUDO: IN LONGITUDINEM

    English-Latin dictionary > LENGTHWAYS

См. также в других словарях:

  • AEGYPTUS Turcis Elcuibet — Asiae regio (licet a Ptolemaeo in Africa discribatur) teste Mela l. 1. c. 9. in 2. partes dividitur. Una inferior, quae et Delta, ad occidentem Bechria, et ad ortum Errif, teste Io: Leone, dicitur. Altera Superior, vulgo Sahid, et olim Thebais… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AMERICA — quae ob immensam suam longitudinem (Circulum enim utrumque, Arcticum et Antatcticum pertinigt, et transit) Novus orbis hodie vocatur, vereribus incognita mansit usque ad A. C. 1492. quô primum a Christophoto Columbo Genuensi, et Americo Vesputio… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ANTOECI — Si relative considerentur partium terrae habitatores, respectu ad se invicem, alii Periaeci sunt, alii Antoeci, alii Antipodes. Perioece sunt, qui pari Latitudine ab Aequatore distant, et ab eodem Aequatoris latere habitant (utrique scil. a… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ARDUENNA — Galliae totius maxima silva, quaeque ab ripis Rheni, finibusque Trevirorum ad Nervios pertinet, millibusque amplius quingentis in longitudinem patet, uti describit et aestimat Caesar l. 6. Bell. Gall. c. 29. Gallice La forest d Ardenne, cuius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • DYAS — principium parium numerorum, uti trias imparium; unde et αρχη et γένεϚις dicta. Bis duo, primus quadratus; qui δύναμις, dicebatur. Bis quatuor, primus cubus, ut ex vett, Arithmeticis docer Salmas. Sic apud Geometras, quod in recto mensuram… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • NILUS — I. NILUS Aegypti Episcopus exustus, sub Diocletiano. Vide Lactantium, l. 5. c. 11: II. NILUS Africae fluv. celeberrimus, ut Asiae Ganges, et Indus, atque Europae Danubius. Plurima eius ab antiquis perhibentur, et celebrantur nomina. Nam et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • STATURA hominum — qualis olim hodieque, his verbis exsequi conatur Solin. c. 1. Si de ipsis hominum formis requiramus, liquido monifestabitur, nihil de se antiquitatem mendaciter praedicâsse, sed corruptam degeneri successione sobolem nostri temporis per… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • estendue — Choses de grande estendue, Latae res, vel magnae amplitudinis. Ville qui a grande estendue, Amplitudo vrbis. Toicts de grande estendue, Expatiantia tecta. Grande estendue de champs et sans mesure, Immensitas camporum. Au large et avec grande… …   Thresor de la langue françoyse

  • Фусс Николай — Фусс (Николай, в России Николай Иванович) швейцарский математик (1755 1826). В 1773 г. Леонард Эйлер вызвал его в Россию, чтобы иметь в нем знающего помощника. Первым его произведением, написанным здесь при содействии Эйлера, было Instruction… …   Биографический словарь

  • Штендер Старший — (Wezais Stenders, Gotards Fredrikis) родом из Курляндии, первый латышский филолог (1714 1796), поэт и литератор. Получив гимназическое образование, Штендер в 1736 г. отправился в Иену и Галле, где изучал евангелическое богословие и педагогику. С… …   Биографический словарь

  • Фусс, Николай — (в России Николай Иванович) швейцарский математик (1755 1826). В 1773 г. Леонард Эйлер вызвал его в Россию, чтобы иметь в нем знающего помощника. Первым его произведением, написанным здесь при содействии Эйлера, было "Instruction… …   Большая биографическая энциклопедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»