in+fact

    argūmentum ī, n    [arguo], an argument, evidence, ground, support, proof: Sthenium sine argumento damnare: ad huius innocentiam: fabella sine argumento, unsupported story: argumento sit clades, L.: libertatis, Ta.: argumenti sumebant loco, non posse, etc., accepted as a proof, Cs. — A sign, mark, token, evidence: argumenta atque indicia sceleris: animi laeti argumenta, indications, O.: non sine argumento male dicere, i. e. plausible ground. — Of a composition, the matter, contents, subject, theme, burden, argument: fabulae, T.: argumentum narrare, T.: argumento fabulam serere, upon a theme, i. e. a plot, L.: ex ebore perfecta argumenta, subjects modelled: (cratera) longo caelaverat argumento, O.: ingens, V.

    certē adv. with comp.    [certus], really, surely, assuredly, actually, certainly, as a fact: fuit certe id aequum: ea certe vera sunt, admitted facts: qui certius explorata referant, L.: Si reperire vocas amittere certius, O.: o dea certe, V.: Certe edepol nutricem video, T. — Esp., in answers: estne hic ipsus? et certe is est, T.: num is est Cluentius? certe non est. — In confirmation, no doubt, of course, certainly: venerat, ut opinor, haec res in iudicium. Certe: atqui vis in foro versata est. Certe, admitted.—Of belief, without doubt, with assurance, confidently, surely, certainly: iste certe statuerat non adesse: de casu Cottae certius ex captivis cognoscit, Cs.—With scio, to have no doubt, be sure: ex litteris certe scire potuistis: (legiones) comprobaturas esse certe scio. — Ironic.: Regium certe genus Maeret, no doubt, H.: credo fore qui... inponant, certe quibus videtur, etc., men who no doubt think, etc., S.—Restrictive, at least, yet certainly, but surely: Si non ipsā re tibi istuc dolet, simulare certe est hominis, T.: res fortasse verae, certe graves: desilite, milites... ego certe meum officium praestitero, Cs.: quo quid sit beatius, mihi certe in mentem venire non potest: si tibi fortuna non dedit... at natura certe dedit: maior haec praeda, sed illa impudentia certe non minor: hoc vero edictum certe silentio non potest praeteriri: vestrae quidem certe vitae prospiciam, Cs. (quidem emphasizes the preceding word, while certe belongs to the whole clause): bona femina, locuples quidem certe: sed alias ubi sit animus; certe quidem in te est (quidem emphasizes certe).

    certō āvī, ātus, āre, freq.    [certus], to match, vie with, fight, contend, struggle, combat, do battle: armis cum hoste, an venenis?: pugnis, calcibus: proelio, S.: de salute, Ta.: de ambiguo agro bello, L.: acie, V.: animis iniquis, V.: in Bruti salute certatur: maximā vi certatur, S. — Fig., to contend, struggle, strive: inter se quo iure certarent: in centumvirali iudicio: provocatione, L.: si quid se iudice certes, H.: foro si res certabitur olim, be tried, H.: cui (multae) certandae cum dies advenisset, L.: certata lite deorum Ambracia, the subject of arbitration, O.: quicum omni ratione certandum sit: (carmina) certantia iudice Tarpā, recited in competition, H. — To contend, compete, wrestle, struggle, strive, vie, match: cursu cum aequalibus, S.: si nautae certarent, quis eorum potissimum gubernaret: dic, mecum quo pignore certes (in music), V.: Carmine vilem ob hircum, H.: solus tibi certat Amyntas, is your only rival, V.: Certent et cycnis ululae, V.—With inf: Phoebum superare canendo, V.: aequales certat superare legendo (violas), O.: inter se eruere quercum, V.: praedas certantes agere, with all their might, S.: Avidi gloriae certantes murum petere, striving to outdo one another, S.—Fig., to compete, vie, emulate, rival: Benedictis si certasset, T.: cum civibus de virtute, S.: cum aliorum improbitate: contumaciā adversus nobiles, L.: vobiscum de amore rei p.: virtute oportere, non genere certari.—Poet.: viridique certat Baca Venafro, H.: decerpens Certantem uvam purpurae, H.: (hunc) tergeminis tollere honoribus (i. e. tollendo), H. I II

    certum ī, n, and

    certum adv.;    see certus.

    cōgnitiō ōnis, f    [com- + GNA-], a becoming acquainted with, acquiring knowledge, knowledge, acquaintance: rerum: animi: urbis: cognitione atque hospitio dignus.—A conception, notion, idea: deorum innatae cognitiones. — In law, a judicial examination, inquiry, cognizance, trial: ipsius cognitio de existimatione: captorum agrorum: vacantium militiae munere, L.: inter patrem et filium, L.: dies cognitionis, the day of trial: centurionum Cognitio de milite, Iu.: tribuni, a decree, Iu.—Recognition, discovery: cognitio facta esse filium natum, T.: de cognitione ut certum sciam, to make sure of the discovery, T.

    compāgō inis, f    [rare for compages], a joining, joint, fastening: cerae, O.: fixa tabernae, Iu.

    compertus adj.    [P. of comperio], ascertained, clearly known: quod de his duobus habuerint compertum: nobis ea res parum comperta est, S.— As subst n.: de his haud facile conpertum narraverim, exact information, S. I II

    conceptiō ōnis, f    [con- + CAP-], a conception, becoming pregnant. — Fig., a composing, drawing up (of formulas).

    condiscipulātus ūs, m    [condiscipulus], companionship in school, N.

    cōnsōlātiō ōnis, f    [consolor], a consoling, consolation, comfort: uti consolatione: non egere consolatione: senectutem nullā consolatione permulcere: litterarum tuarum: malorum: consolationibus levari.— A consolatory discourse: Ciceronis.—An encouragement, alleviation: timoris. I II

    contrārium ī, n, see contrarius.

    dēbitiō ōnis, f    [debeo], an owing, indebtedness: pecuniae et gratiae: dotis.

    deinde (in poetry two syll.), or dein (in poetry one syll.), adv.    [de + locat. suffix -im + demonstr. -de].—In space, then, next, thereafter, thence: via interest perangusta, deinde paulo latior patescit campus, L.: duo binis pedibus incisim, dein membratim, etc.: iuxta Hermanduros Narisci, ac deinde Marcomanni, Ta.—In time, thereafter, afterwards, then, next, immediately: complurīs occiderunt, deinde se in castra receperunt, Cs.: latae deinde leges, L.: alia deinde alia loca petere, roam from place to place, S.: unguibus et pugnis, dein fustibus, Pugnabant, H.: deinde faciundi licentia, of repeating the offence, S.: primum suo, deinde omnium ex conspectu remotis equis, Cs.:... deinde... deinde... post... tum vero: deinde postea: post deinde, T.: deinde postremo: deinde ad extremum. — Of future time, next, the next time, then: quas ad te deinde litteras mittemus: Quae nunc deinde mora est? any longer, V. —Adding a new fact or argument, afterwards, next in order, then, besides, also: deinde etiam vereor, ne, etc.: primum... deinde (three times): primum... deinde (eight times)... postremo, C.: excellente tum Crasso, deinde Philippo, post Iulio, in the second rank.—Then, therefore, naturally, of course: qualis nostra virtus fuerit, talem deinde fortunam urbis fore, L.

    dēmum adv.    [de with sup. ending], at length, at last, not till then, just, precisely, only: is demum est iustus triumphus: is demum mihi vivere videtur, qui, etc., no one but him, S.: exsilium quantum demum a perpetuā peregrinatione differt?: sciscitando eo demum pervenit, ut, etc., L.: placidā ibi demum morte quievit, V.—With nunc, now, now at length, at last, not till now: nunc demum intellego: nunc demum rescribo iis litteris, quas, etc.—With tum, then at length, then indeed, not till then: tum demum illa omnia victa videbantur, cum, etc.: tum demum inpulsi Latini, L.: Tum demum stagna revisunt, V.: quod si convenerit, tum demum decebit, etc.—With modo, only now, not till now: modone id demum sensti? Do you just begin to see? T.—With ibi, just there: Ibi demum ita aegre tulit, etc., T.—With sic, so at last, thus finally: Sic demum socios consumptā nocte reviso, V.—With abl. of time, just, not till, at last: decimo demum pugnavimus anno, O.: quartā vix demum exponimur horā, H.: his demum exactis, V.—In assurance, in fact, in very truth, assuredly, certainly, indeed: ea demum firma amicitia est, S.: ea sunt enim demum non ferenda in mendacio, quae, etc.

    etiam adv. (rarely conj.)    [et + iam].    I. Of time, now too, yet, as yet, even yet, still, even now: incertus sum etiam quid sim facturus, T.: cum iste etiam cubaret, introductus est: Invalidus etiamque tremens, etiam inscius aevi, V.: quamdiu etiam, how much longer: non dico fortasse etiam quod sentio: cuius iam etiam nomen invitus audio, to this day.—Adding a fact or thought, and also, and furthermore, also, likewise, besides, and as well: Ad haec mala hoc mihi accedit etiam, T.: Unum etiam donis istis Adicias, V.: caret epulis, caret ergo etiam vinolentiā: quae forsitan alii quoque etiam fecerint: ut in pace semper, sic tum etiam in bello, then too: non modo auctoritates, sed etiam imperium.—    II. Praegn., to introduce a stronger statement, and even, nay, even: quae omnes docti summa, quidam etiam sola bona esse dixerunt: satis armati fuerunt, etiam nullis armis datis: civitas improba antea non erat; etiam erat inimica improborum, nay, rather: Immo etiam, qui hoc occultari facilius credas dabo, T. — To heighten the force of a comparative, yet, still: an quid est etiam amplius? T.: dic etiam clarius: ad Alesiam magna inopia, multo etiam maior ad Avaricum, Cs.—    III. Meton., in affirmation, certainly, granted, by all means, yes indeed, yes: Pa. Nil aliud dicam? Ba. etiam, T.: aut etiam, aut non respondere: An. Num quid subolet patri? Ge. nil etiam, nothing at all, T. — Now, what? pray?: Etiam caves, ne videat te aliquis? are you on your guard, pray? T.: is mihi etiam gloriabitur? etc., is he going to boast after this?—At once, forthwith, now: Vide etiam sodes, ut, etc., T.: etiam tu hinc abis? T.—In the phrase, etiam atque etiam, again and again, constantly, repeatedly, persistently: etiam atque etiam cogita, T.: etiam atque etiam argumenta cum argumentis comparare: promissa adfirmare, L.: adspice, H.—    IV. With enclitic particles.—With dum, hitherto, even till now, still, even yet: neque etiam dum scit pater, T.: cum poteris igitur (veni), quoniam etiamdum abes.—With num, still, even yet: cum tristis hiemps etiamnum saxa Rumperet, V.— With nunc, yet, till now, still, even now, even to this time, even at this time: Etiam nunc hic stas? T.: vos cunctamini etiam nunc, quid faciatis? S.: dubitate etiam nunc, si potestis: homo tribunatum etiam nunc spirans, L.: nullo etiam nunc usu rei militaris percepto, till that time, Cs.: sparsis etiam nunc pellibus albo, V.—With si, even if, although, albeit: Etiam si dudum fuerat ambiguum, Nune non est, T.: ego etiamsi omnia dixero, nequaquam, etc.: etiam si lex faciat potestatem, tamen existiment, etc.—With tum, even then, even at the time, till that time, till then, still: etiam tum patrem in hominum numero putabat: etiamtum Agricola Britanniam obtinebat, Ta.: quod acres sint etiam tum, cum, etc., even at times when.—With tunc, even at that time, even yet: Hannibalem armis etiam tunc invictum voluptate vicit.

    ex or (only before consonants) ē    praep. with abl, out of, from within (opp. in).    I. In space, out of, from: signa ex urbe tollere: solem e mundo tollere: ex hoc fonticulo tantumdem sumere, H.: ex Aethiopiā Ancillula, T.: ex urbe sicarii: eius ex Africā reditus: ex Hispaniā quidam, Cs.: puer ex aulā, H.—From, down from, from off: ex speluncā saxum in crura eius incidisse: equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt, from horseback, Cs.: cecidisse ex equo dicitur.—Up from, above, out of: collis paululum ex planitie editus, Cs.: globum terrae eminentem e mari.—In gen., from, down from, at, in, upon: ex cruce Italiam cernere: ex equo pugnare: ex loco superiore conspicatus, etc., Cs.: ex hoc loco verba fecisti: ex vinculis causam dicere, L.— Esp., in adverbial phrases: ex itinere, on the march, without halting, S.: ex fugā, during the flight, Cs.: portus ex adverso urbi positus, opposite, L.: erat e regione oppidi collis, over against, Cs.: ex omni parte perfectum, entirely: aliquā ex parte incommodis mederi, in some measure: impetūs ex maximā parte servorum: e vestigio, suddenly.—    II. In time, of succession, from, immediately after, directly after, after, following: Cotta ex consulatu est profectus in Galliam: tanta vilitas annonae ex inopiā consecuta est: ex magnis rupibus nactus planitem, Cs.: Aliam rem ex aliā cogitare, T.: alia ex aliis iniquiora postulando, L.: diem ex die exspectabam, day after day.—Of duration, from... onward, from, since, beginning at: ex eā die ad hanc diem: ex eo die, quo, etc.: ex certo tempore, after a fixed date: ex aeterno tempore: Motum ex Metello consule (bellum), H.: octavus annus est, ex quo, etc., since, Ta.: Romae vereor ne ex Kal. Ian. magni tumultūs sint, after. —With the notion of escape or relief, from and after, from: se ex labore reficere, Cs.: ex illo metu mortis recreatus: animus ex miseriis requievit, S. — Esp., in phrases: ex tempore effutire, off hand, without reflection: ex meo tempore, for my convenience: in quibus (quaestionibus) ex tempore officium quaeritur, according to circumstances: ex intervallo consequi, after a while: ex tempore aliquo.—    III. Fig., of the point of departure, away from, from, out of, of: amicitiam e vitā tollunt: e fundo eiectus, dispossessed of: agro ex hoste capto, L.: ex populo R. bona accipere, S. —Partitive uses, of a whole or class, of, out of, from among, among: alia ex hoc quaestu, i. e. trade, T.: non orator unus e multis, i. e. no common: acerrimus ex omnibus sensibus: ex primo hastato (ordine) legionis, one of the first division, Cs.: multum ex ripā colere, Ta.: altitudo puppium ex navibus, Cs. — Of the means, out of, by means of, with: ex incommodis Alterius sua ut conparent commoda, T.: ex caede vivunt: largiri ex alieno, L.; cf. ex iure hesterno panem vorent, dipped in, T.—Of the origin or source, from, out of, born of, arising from: bellorum causae ex rei p. contentione natae: ex pertinaciā oritur seditio: ex animo amicus, heartily.—Esp. with verbs of sense, intelligence, etc.: quā re negent, ex me non audies: ut ex amicis acceperam: ex quo intellegere posset: ut ex iis quaeratur: video ex litteris.—Of the material, of, out of: statua ex aere facta: (homo) qui ex animo constet et corpore: milites mixti ex conluvione gentium, L. — Of a condition or nature which is changed, from, out of: di ex hominibus facti: ex exsule consul: duas ex unā civitate discordia fecerat, L. — Of the cause, from, through, by, in consequence of, by reason of, on account of: gravida e Pamphilo, T.: infirmus ex morbo: e viā languere: ex gravitate loci volgari morbos, L.: ex illā ipsā re, for that very reason: e quo efficitur, non ut, etc.: ex hac clade atrox ira, L.: ex legato timor, Ta.—From, after, on account of: cui postea Africano cognomen ex virtute fuit, S.: nomen ex vitio positum, O.: urbem e suo nomine Romam iussit nominari. —Of measure or rule, according to, after, in conformity with, in pursuance of, by: ex aliarum ingeniis me iudicet, T.: dies ex praeceptis tuis actus: ex consuetudine suā, Cs.: e virtute vivere: ex senatūs sententiā: ex sententiā, satisfactorily, T.: illum ex artificio comico aestimabat.—Esp., in the phrases, ex re, according to the fact, to the advantage, to profit: oratio ex re et ex causā habita: Non ex re istius, for his good, T.: garrit Ex re fabellas, apt, H.: quid tam e re p. fuit? for the public benefit: ex usu, advantageous: ex usu quod est, id persequar, T.: rem ex usu Galliae accidisse, Cs.: e re natā, according to circumstances, T.—Of manner, mostly in adverb. phrases: res ex libidine magis quam ex vero celebrare, arbitrarily... justly, S.: dicam ex animo, outright: ex composito, by agreement, L.: ex facili, with ease, Ta.—    IV. In compounds, ex stands before vowels and h, and before c, p (except epoto, epotus), q, s (except escendere, escensio), t; ef (sometimes ec) before f; ē before b, d, g, i consonant, l (except exlex), m, n, v. For exs-, ex- alone is often written (exanguis for exsanguis, etc.).

    factum ī, n    [P. neut. of facio], a deed, act, exploit, achievement: horum facta depingere, T.: te pro istis factis Ulciscar, T.: Dimidium facti, qui coepit, habet, H.: famam extendere factis, V.: egregium: inlustria et gloriosa: mortalia, of mortals, H.: totā notissima Cypro Facta, the story, O.: recte ac turpiter factum, Cs.: bene facta, benefits: recte facta, services, L.— An event: paulo post id factum, Cs.: mirabile, O.

    iam adj.    I. Of time, at the moment, at the present moment, now, at this time, just now, at present: iam satis credis sobrium esse me, T.: saltūs reficit iam roscida luna, V.: Iam melior, iam, diva, precor, V.: iura ipsa iam certa propter vetustatem: iam iam intellego quid dicas, now, precisely now: Iam iam nulla mora est, V.—At the moment, just, at the time spoken of, then, now: iam ut limen exirem, T.: iam invesperascebat, L.: Helvetii iam traduxerant, etc., Cs.—Just, but now, a moment ago, a little while ago: primum iam de amore hoc comperit, T.: hiems iam praecipitaverat, Cs.: domum quam tu iam exaedificatum habebas.—Just now, forthwith, immediately, presently, straightway, directly: iam adero, T.: cum iam te adventare arbitraremur: iam faciam quod voltis, H.: Accede ad ignem... iam calesces, T.: iam hic conticescet furor, L.: Iam te premet nox, H.: Sed iam age, carpe viam, V.: Iam iam futurus rusticus, H.: iam inde a principio, from the very beginning: iam inde a consulatu meo, ever since.—Already, by this time, ere now, so soon: (animi) aut iam exhausti aut mox exhauriendi, L.: quia luserat Iam olim ille ludum, T.: vos, quem ad modum iam antea, defendite: antea iam, S.—At last, now, only now: iamque eum ad sanitatem reverti arbitrabatur, Cs.: iam tandem, L., V.—Already, by this time, ere now, till now, hitherto: amisso iam tempore: quos iam aetas a proeliis avocabat.—Until now, ever, all the time: dederas enim iam ab adulescentiā documenta: iam ab illo tempore, cum, etc., from the very time when, etc.: iam inde a puero, T.: iam ex quo, ever since, L.—With a neg, no longer: si iam principatum obtinere non possint, Cs.: si iam non potestis: cum iam defenderet nemo, Cs.: cum nulla iam proscriptionis mentio fieret: Nullane iam Troiae dicentur moenia? never more, V.— With comp, from time to time, gradually: inferiora habent rivos et iam humano cultu digniora loca, L.—In phrases, iam iamque, once and again, continually, every moment: iam iamque esse moriendum, that death is always impending: Caesar adventare iam iamque nuntiabatur, Cs.: iam iamque tenere Sperat, O.: iam iamque magis, more and more, V.: iam nunc, just now, at this very moment, even at this time: quae cum cogito, iam nunc timeo quidnam, etc.: dux, iam nunc togatus in urbe, L.: iam pridem (iampridem), long ago, long since, a long time ago: ad mortem te duci iam pridem oportebat: erat Iam pridem apud me, etc., T.: cupio equidem, et iam pridem cupio, etc., this long time: veritus ne traderetur Philippo, iam pridem hosti, L.—With dudum (iamdudum, iandudum), long since, long before, a long time ago, this long time: Iam dudum dixi idemque nunc dico, T.: quem iam dudum exspectat: iam dudum flebam, had long been weeping, O.—Forthwith, immediately, at once, directly (poet.): iam dudum sumite poenas, V.: expulsi iam dudum monte iuvenci petunt, etc., O.—With tum, at that very time, even then, then already: iam tum erat suspitio, etc., T.: se iam tum gessisse pro cive: iam tum dicione tenebat Sarrastīs populos, V.—With tunc, at that very time, even then: nisi iam tunc omnia negotia confecissem.—With diu, this long time, see diu.    II. Of assurance, in a conclusion, now, then surely, then, at once, no doubt: si cogites, remittas iam me onerare iniuriis, T.: si iubeat eo dirigi, iam in portu fore classem, L.: iam hoc scitis: quae cum ita sint, ego iam hinc praedico, L.—In transitions, now, moreover, again, once more, then, besides: iam de artificiis... haec fere accepimus: iam illud senatus consultum, quod, etc.: at enim iam dicetis virtutem non posse constitui, si, etc. —In enumerations, besides, too: et aures... itemque nares... iam gustatus... tactus autem.— Repeated: iam... iam, at one time... at another, now... now, at this time... at that, once... again: Qui iam contento, iam laxo fune laborat, H.: iam secundae, iam adversae res, L.—For emphasis, now, precisely, indeed: quem iam cur Peripateticum appellem, nescio: cetera iam fabulosa, Ta.—With et: et iam, and indeed, and in fact: et iam artifex, ut ita dicam, stilus: et orare et iam liberius accusare.—Rarely with ergo: iam ergo aliquis Condemnavit, in very truth.—After non modo... sed, now, even, I may say: non cum senatu modo, sed iam cum diis bellum gerere, L. —In climax, now, even, indeed, really: iam in opere quis par Romano miles? L.: iam illa perfugia minime sunt audienda.

    īn-stō stitī, statūrus, āre,    to stand upon, take a position: iugis, V.—To draw nigh, approach, be at hand, impend: partus instabat prope, T.: nox instabat, S.: ea quae videntur instare: instant ludi: cum illi iter instaret: quidquid subiti instat, Iu.: illud quod instet agi oportere, the subject in hand: quod instat, i. e. our purpose, V.: cum legionibus instare Varum, Cs.: quantae caedes Laurentibus instant, V.—To press upon, harass, molest, menace, threaten: comminus acriter, S.: rursus, Cs.: ferro: hinc Pallas instat, Hinc contra Lausus, V.: hostibus dubiis, S.: noli mihi instare: praecedentibus, H.: cedenti instaturus, L.: instantem regi cometen videre, Iu.—Fig., to urge, press, insist, pursue: quam ob rem urge, insta, perfice: addit et instat, H.: ille instat factum (esse), insists upon the fact, T.: accusatori.—To follow up eagerly, pursue, be intent upon, urge forward, drive: vox domini instantis, Iu.: Instant ardentes Tyrii, V.: instant operi, V.: talibus instans monitis (parens), Iu.: non ignarus instandum famae, Ta.: Marti currum, to work hard at, V.—To demand earnestly, solicit, insist upon: num ego insto? T.: unum de indutiis, make one demand, Cs.: quod te instante faciet, at your instance: instat Scandilius poscere recuperatores: tibi instat Hortensius, ut eas in consilium: profecto, si instetur, suo milite vinci Romam posse, L.