-
1 implicitus
implicitus, a, um part. passé de implico.* * *implicitus, a, um part. passé de implico.* * *Viae implicitae errore. Lucan. Qui ont tant de destours qu'on s'y fourvoye.\Limo implicitus. Claud. Empestré dedens la fange. -
2 implicitus
implicitus, a, um, PAdi. (implico), verwickelt, in natura rerum atque animorum altissima et implicitissima veritas sentiebatur, Augustin. epist. 1, 2.
-
3 implicitus
implicitus, a, um, PAdi. (implico), verwickelt, in natura rerum atque animorum altissima et implicitissima veritas sentiebatur, Augustin. epist. 1, 2.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > implicitus
-
4 implicitus
implĭcĭtus ( inpl-), a, um, Part., from implico. -
5 implicitus
implicita, implicitum ADJentangled, confused, obscure; implicated, involved -
6 implicitus (inpl-)
implicitus (inpl-) P. of implico. -
7 inplicitus
implĭcĭtus ( inpl-), a, um, Part., from implico. -
8 implico
implĭco ( inpl-), āvi, ātum, or (twice in Cic., and freq. since the Aug. per.) ŭi, ĭtum (v. Neue, Formenl. 2, 550 sq.), 1, v. a. [in-plico, to fold into; hence], to infold, involve, entangle, entwine, inwrap, envelop, encircle, embrace, clasp, grasp (freq. and class.; cf.: irretio, impedio).I.Lit.:II.involvulus in pampini folio se,
Plaut. Cist. 4, 2, 64:ut tenax hedera huc et illuc Arborem implicat errans,
Cat. 61, 35; cf. id. ib. 107 sq.:et nunc huc inde huc incertos implicat orbes,
Verg. A. 12, 743:dextrae se parvus Iulus Implicuit,
id. ib. 2, 724; cf.:implicuit materno bracchia collo,
Ov. M. 1, 762:implicuitque suos circum mea colla lacertos,
id. Am. 2, 18, 9:implicuitque comam laevā,
grasped, Verg. A. 2, 552:sertis comas,
Tib. 3, 6, 64:crinem auro,
Verg. A. 4, 148:frondenti tempora ramo,
id. ib. 7, 136; cf. Ov. F. 5, 220: in parte inferiore hic implicabatur caput, Afran. ap. Non. 123, 16 (implicare positum pro ornare, Non.):aquila implicuit pedes atque unguibus haesit,
Verg. A. 11, 752:effusumque equitem super ipse (equus) secutus Implicat,
id. ib. 10, 894:congressi in proelia totas Implicuere inter se acies,
id. ib. 11, 632:implicare ac perturbare aciem,
Sall. J. 59, 3:(lues) ossibus implicat ignem,
Verg. A. 7, 355.—In part. perf.:quini erant ordines conjuncti inter se atque implicati,
Caes. B. G. 7, 73, 4:Canidia brevibus implicata viperis Crines,
Hor. Epod. 5, 15:folium implicatum,
Plin. 21, 17, 65, § 105:intestinum implicatum,
id. 11, 4, 3, § 9:impliciti laqueis,
Ov. A. A. 2, 580:Cerberos implicitis angue minante comis,
id. H. 9, 94:implicitamque sinu absstulit,
id. A. A. 1, 561:impliciti Peleus rapit oscula nati,
held in his arms, Val. Fl. 1, 264.Trop.A.In gen., to entangle, implicate, involve, envelop, engage:B.di immortales vim suam... tum terrae cavernis includunt, tum hominum naturis implicant,
Cic. Div. 1, 36, 79:contrahendis negotiis implicari,
id. Off. 2, 11, 40:alienis (rebus) nimis implicari molestum esse,
id. Lael. 13, 45:implicari aliquo certo genere cursuque vivendi,
id. Off. 1, 32, 117:implicari negotio,
id. Leg. 1, 3:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44; cf.: multis implicari erroribus, id. Tusc. 4, 27, 58:bello,
Verg. A. 11, 109:eum primo incertis implicantes responsis,
Liv. 27, 43, 3:nisi forte implacabiles irae vestrae implicaverint animos vestros,
perplexed, confounded, id. 40, 46, 6:paucitas in partitione servatur, si genera ipsa rerum ponuntur, neque permixte cum partibus implicantur,
are mingled, mixed up, Cic. Inv. 1, 22, 32: ut omnibus copiis conductis te implicet, ne ad me iter tibi expeditum sit, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, D, 1:tanti errores implicant temporum, ut nec qui consules nec quid quoque anno actum sit digerere possis,
Liv. 2, 21, 4.—In part. perf.:dum rei publicae quaedam procuratio multis officiis implicatum et constrictum tenebat,
Cic. Ac. 1, 3, 11:Deus nullis occupationibus est implicatus,
id. N. D. 1, 19, 51; cf.:implicatus molestis negotiis et operosis,
id. ib. 1, 20, 52:animos dederit suis angoribus et molestiis implicatos,
id. Tusc. 5, 1, 3:Agrippina morbo corporis implicata,
Tac. A. 4, 53:inconstantia tua cum levitate, tum etiam perjurio implicata,
Cic. Vatin. 1, 3; cf. id. Phil. 2, 32, 81:intervalla, quibus implicata atque permixta oratio est,
id. Or. 56, 187:(voluptas) penitus in omni sensu implicata insidet,
id. Leg. 1, 17, 47:quae quatuor inter se colligata atque implicata,
id. Off. 1, 5, 15:natura non tam propensus ad misericordiam quam implicatus ad severitatem videbatur,
id. Rosc. Am. 30, 85;and in the form implicitus, esp. with morbo (in morbum): quies necessaria morbo implicitum exercitum tenuit,
Liv. 3, 2, 1; 7, 23, 2; 23, 40, 1:ubi se quisque videbat Implicitum morbo,
Lucr. 6, 1232:graviore morbo implicitus,
Caes. B. C. 3, 18, 1; cf.:implicitus in morbum,
Nep. Ages. 8, 6; Liv. 23, 34, 11:implicitus suspicionibus,
Plin. Ep. 3, 9, 19; cf.:implicitus terrore,
Luc. 3, 432:litibus implicitus,
Hor. A. P. 424:implicitam sinu abstulit,
Ov. A. A. 1, 562:(vinum) jam sanos implicitos facit,
Cael. Aur. Acut. 3, 8, 87.—In partic., to attach closely, connect intimately, to unite, join; in pass., to be intimately connected, associated, or related:1.(homo) profectus a caritate domesticorum ac suorum serpat longius et se implicet primum civium, deinde mortalium omnium societate,
Cic. Fin. 2, 14, 45:omnes qui nostris familiaritatibus implicantur,
id. Balb. 27, 60:(L. Gellius) ita diu vixit, ut multarum aetatum oratoribus implicaretur,
id. Brut. 47, 174:quibus applicari expediet, non implicari,
Sen. Ep. 105, 5.— In part. perf.:aliquos habere implicatos consuetudine et benevolentia,
Cic. Fam. 6, 12, 2:implicatus amicitiis,
id. Att. 1, 19, 8:familiaritate,
id. Pis. 29, 70:implicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis,
id. Lael. 22, 85. —Hence,implĭcātus ( inpl-), a, um, P. a., entangled, perplexed, confused, intricate:2.nec in Torquati sermone quicquam implicatum aut tortuosum fuit,
Cic. Fin. 3, 1, 3:reliquae (partes orationis) sunt magnae, implicatae, variae, graves, etc.,
id. de Or. 3, 14, 52: vox rauca et implicata, Sen. Apocol. med. — Comp.:implicatior ad loquendum,
Amm. 26, 6, 18. — Sup.:obscurissima et implicatissima quaestio,
Gell. 6, 2, 15:ista tortuosissima et implicatissima nodositas,
Aug. Conf. 2, 10 init. —im-plĭcĭtē ( inpl-), adv., intricately (rare):non implicite et abscondite, sed patentius et expeditius,
Cic. Inv. 2, 23, 69. -
9 inplico
implĭco ( inpl-), āvi, ātum, or (twice in Cic., and freq. since the Aug. per.) ŭi, ĭtum (v. Neue, Formenl. 2, 550 sq.), 1, v. a. [in-plico, to fold into; hence], to infold, involve, entangle, entwine, inwrap, envelop, encircle, embrace, clasp, grasp (freq. and class.; cf.: irretio, impedio).I.Lit.:II.involvulus in pampini folio se,
Plaut. Cist. 4, 2, 64:ut tenax hedera huc et illuc Arborem implicat errans,
Cat. 61, 35; cf. id. ib. 107 sq.:et nunc huc inde huc incertos implicat orbes,
Verg. A. 12, 743:dextrae se parvus Iulus Implicuit,
id. ib. 2, 724; cf.:implicuit materno bracchia collo,
Ov. M. 1, 762:implicuitque suos circum mea colla lacertos,
id. Am. 2, 18, 9:implicuitque comam laevā,
grasped, Verg. A. 2, 552:sertis comas,
Tib. 3, 6, 64:crinem auro,
Verg. A. 4, 148:frondenti tempora ramo,
id. ib. 7, 136; cf. Ov. F. 5, 220: in parte inferiore hic implicabatur caput, Afran. ap. Non. 123, 16 (implicare positum pro ornare, Non.):aquila implicuit pedes atque unguibus haesit,
Verg. A. 11, 752:effusumque equitem super ipse (equus) secutus Implicat,
id. ib. 10, 894:congressi in proelia totas Implicuere inter se acies,
id. ib. 11, 632:implicare ac perturbare aciem,
Sall. J. 59, 3:(lues) ossibus implicat ignem,
Verg. A. 7, 355.—In part. perf.:quini erant ordines conjuncti inter se atque implicati,
Caes. B. G. 7, 73, 4:Canidia brevibus implicata viperis Crines,
Hor. Epod. 5, 15:folium implicatum,
Plin. 21, 17, 65, § 105:intestinum implicatum,
id. 11, 4, 3, § 9:impliciti laqueis,
Ov. A. A. 2, 580:Cerberos implicitis angue minante comis,
id. H. 9, 94:implicitamque sinu absstulit,
id. A. A. 1, 561:impliciti Peleus rapit oscula nati,
held in his arms, Val. Fl. 1, 264.Trop.A.In gen., to entangle, implicate, involve, envelop, engage:B.di immortales vim suam... tum terrae cavernis includunt, tum hominum naturis implicant,
Cic. Div. 1, 36, 79:contrahendis negotiis implicari,
id. Off. 2, 11, 40:alienis (rebus) nimis implicari molestum esse,
id. Lael. 13, 45:implicari aliquo certo genere cursuque vivendi,
id. Off. 1, 32, 117:implicari negotio,
id. Leg. 1, 3:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44; cf.: multis implicari erroribus, id. Tusc. 4, 27, 58:bello,
Verg. A. 11, 109:eum primo incertis implicantes responsis,
Liv. 27, 43, 3:nisi forte implacabiles irae vestrae implicaverint animos vestros,
perplexed, confounded, id. 40, 46, 6:paucitas in partitione servatur, si genera ipsa rerum ponuntur, neque permixte cum partibus implicantur,
are mingled, mixed up, Cic. Inv. 1, 22, 32: ut omnibus copiis conductis te implicet, ne ad me iter tibi expeditum sit, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, D, 1:tanti errores implicant temporum, ut nec qui consules nec quid quoque anno actum sit digerere possis,
Liv. 2, 21, 4.—In part. perf.:dum rei publicae quaedam procuratio multis officiis implicatum et constrictum tenebat,
Cic. Ac. 1, 3, 11:Deus nullis occupationibus est implicatus,
id. N. D. 1, 19, 51; cf.:implicatus molestis negotiis et operosis,
id. ib. 1, 20, 52:animos dederit suis angoribus et molestiis implicatos,
id. Tusc. 5, 1, 3:Agrippina morbo corporis implicata,
Tac. A. 4, 53:inconstantia tua cum levitate, tum etiam perjurio implicata,
Cic. Vatin. 1, 3; cf. id. Phil. 2, 32, 81:intervalla, quibus implicata atque permixta oratio est,
id. Or. 56, 187:(voluptas) penitus in omni sensu implicata insidet,
id. Leg. 1, 17, 47:quae quatuor inter se colligata atque implicata,
id. Off. 1, 5, 15:natura non tam propensus ad misericordiam quam implicatus ad severitatem videbatur,
id. Rosc. Am. 30, 85;and in the form implicitus, esp. with morbo (in morbum): quies necessaria morbo implicitum exercitum tenuit,
Liv. 3, 2, 1; 7, 23, 2; 23, 40, 1:ubi se quisque videbat Implicitum morbo,
Lucr. 6, 1232:graviore morbo implicitus,
Caes. B. C. 3, 18, 1; cf.:implicitus in morbum,
Nep. Ages. 8, 6; Liv. 23, 34, 11:implicitus suspicionibus,
Plin. Ep. 3, 9, 19; cf.:implicitus terrore,
Luc. 3, 432:litibus implicitus,
Hor. A. P. 424:implicitam sinu abstulit,
Ov. A. A. 1, 562:(vinum) jam sanos implicitos facit,
Cael. Aur. Acut. 3, 8, 87.—In partic., to attach closely, connect intimately, to unite, join; in pass., to be intimately connected, associated, or related:1.(homo) profectus a caritate domesticorum ac suorum serpat longius et se implicet primum civium, deinde mortalium omnium societate,
Cic. Fin. 2, 14, 45:omnes qui nostris familiaritatibus implicantur,
id. Balb. 27, 60:(L. Gellius) ita diu vixit, ut multarum aetatum oratoribus implicaretur,
id. Brut. 47, 174:quibus applicari expediet, non implicari,
Sen. Ep. 105, 5.— In part. perf.:aliquos habere implicatos consuetudine et benevolentia,
Cic. Fam. 6, 12, 2:implicatus amicitiis,
id. Att. 1, 19, 8:familiaritate,
id. Pis. 29, 70:implicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis,
id. Lael. 22, 85. —Hence,implĭcātus ( inpl-), a, um, P. a., entangled, perplexed, confused, intricate:2.nec in Torquati sermone quicquam implicatum aut tortuosum fuit,
Cic. Fin. 3, 1, 3:reliquae (partes orationis) sunt magnae, implicatae, variae, graves, etc.,
id. de Or. 3, 14, 52: vox rauca et implicata, Sen. Apocol. med. — Comp.:implicatior ad loquendum,
Amm. 26, 6, 18. — Sup.:obscurissima et implicatissima quaestio,
Gell. 6, 2, 15:ista tortuosissima et implicatissima nodositas,
Aug. Conf. 2, 10 init. —im-plĭcĭtē ( inpl-), adv., intricately (rare):non implicite et abscondite, sed patentius et expeditius,
Cic. Inv. 2, 23, 69. -
10 implico
im-plico, plicuī, plicitum u. plicāvī, plicātum, āre (in u. plico), I) in etw. hineinfalten, -wickeln, -schmiegen, verwickeln, A) im allg.: 1) eig.: eam (epistulam) epistulae ad te scriptae, Fronto: se dextrae, sich anschmiegen an usw., Verg.: acies inter se, Verg.: orbes, ineinander schlingen, Verg.: implicari remis, sich mit den Rudern verwickeln, Liv.: implicitus laqueis, in Schlingen verwickelt, Ov.: implicatae rates, Sall. fr. – implicitus prägn. = impl. morbo, s. Flach Mart. 1, 91, 6. – 2) übtr.: a) in etw. fest od. tief einsenken, vim suam naturis hominum, Cic.: poet., ignem (Feuer der Liebe) ossibus, Verg. – b) in etw. verwickeln, alqm bello, Verg.: se admiscere atque impl. hominum vitiis, Cic. fr. – insbes., implicari od. se implicare alqā re, in etwas verwickelt werden, geraten, graviore morbo inplicitus, Caes. b. c. 3, 18, 1: gravi morbo est inplicitus, Liv. 40, 56, 8: in morbum implicitus, Nep. Cim. 3, 4 u. Ages. 8, 6: negotiis, Cic.: tantis rebus, Nep.: consiliis eius, sich einlassen in usw., Tac.: familiaritatibus, freundschaftliche Verbindungen anknüpfen, Cic.: multarum aetatum oratoribus, in Berührung kommen mit usw., Cic.: se societate civium, Cic.: quibus applicari (sich anzuschließen) expediet, non implicari (sich an sie zu ketten), Sen. ep. 105, 5. – B) prägn., in Verwirrung-, in Unordnung bringen, verwirren, a) physisch: impl. ac perturbare aciem, in gänzliche V. bringen, Sall. Iug. 59, 3. – b) geistig: alqm incertis responsis, Liv.: tanti errores implicant (nos), Liv.: (vinum) iam sanos implicitos facit, verwirrt, macht ängstlich, Cael. Aur. de morb. acut. 3, 8, 87. – II) um etw. herumschlingen, A) im allg.: pedes, Verg.: brachia collo, die Arme um den Hals schlingen, Verg.: lacertos circum colla, Verg. – B) prägn., herumschlingend umwinden, umflechten, umfassen, umschlingen, tempora ramo, Verg.: crinem auro, Verg.: comam laevā, Verg.: implicat elabi volentem, Ov.: manum, jmd. bei der Hand fassen, Val. Flacc. – / Über die beiden Perfekt- u. Supinformen s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 373; 377 u. 378.
-
11 implico
im-plico, plicuī, plicitum u. plicāvī, plicātum, āre (in u. plico), I) in etw. hineinfalten, -wickeln, -schmiegen, verwickeln, A) im allg.: 1) eig.: eam (epistulam) epistulae ad te scriptae, Fronto: se dextrae, sich anschmiegen an usw., Verg.: acies inter se, Verg.: orbes, ineinander schlingen, Verg.: implicari remis, sich mit den Rudern verwickeln, Liv.: implicitus laqueis, in Schlingen verwickelt, Ov.: implicatae rates, Sall. fr. – implicitus prägn. = impl. morbo, s. Flach Mart. 1, 91, 6. – 2) übtr.: a) in etw. fest od. tief einsenken, vim suam naturis hominum, Cic.: poet., ignem (Feuer der Liebe) ossibus, Verg. – b) in etw. verwickeln, alqm bello, Verg.: se admiscere atque impl. hominum vitiis, Cic. fr. – insbes., implicari od. se implicare alqā re, in etwas verwickelt werden, geraten, graviore morbo inplicitus, Caes. b. c. 3, 18, 1: gravi morbo est inplicitus, Liv. 40, 56, 8: in morbum implicitus, Nep. Cim. 3, 4 u. Ages. 8, 6: negotiis, Cic.: tantis rebus, Nep.: consiliis eius, sich einlassen in usw., Tac.: familiaritatibus, freundschaftliche Verbindungen anknüpfen, Cic.: multarum aetatum oratoribus, in Berührung kommen mit usw., Cic.: se societate civium, Cic.: quibus applicari (sich anzuschließen) expediet, non implicari (sich an sie zu ketten), Sen. ep. 105, 5. – B) prägn., in Verwirrung-, in Unordnung bringen, verwirren, a) physisch: impl. ac————perturbare aciem, in gänzliche V. bringen, Sall. Iug. 59, 3. – b) geistig: alqm incertis responsis, Liv.: tanti errores implicant (nos), Liv.: (vinum) iam sanos implicitos facit, verwirrt, macht ängstlich, Cael. Aur. de morb. acut. 3, 8, 87. – II) um etw. herumschlingen, A) im allg.: pedes, Verg.: brachia collo, die Arme um den Hals schlingen, Verg.: lacertos circum colla, Verg. – B) prägn., herumschlingend umwinden, umflechten, umfassen, umschlingen, tempora ramo, Verg.: crinem auro, Verg.: comam laevā, Verg.: implicat elabi volentem, Ov.: manum, jmd. bei der Hand fassen, Val. Flacc. – ⇒ Über die beiden Perfekt- u. Supinformen s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 373; 377 u. 378. -
12 implicō (in-pl-)
implicō (in-pl-) āvī or uī, ātus or itus, āre, to infold, involve, entangle, entwine, inwrap, envelop, encircle, embrace, clasp, grasp: incertos orbīs, V.: quam flumine curvo Implicuit Cephisos, O.: comam laevā, grasped, V.: pedes, V.: inter se acies, V.: aciem, S.: (lues) ossibus implicat ignem, V.: bracchia collo, O.: Canidia brevibus implicata viperis Crines, H.—Fig., to attach closely, connect intimately, unite, associate, join (only pass. or with se): qui nostris familiaritatibus implicantur: implicata inscientiā impudentia est: implicatus amicitiis: haec ratio pecuniarum implicata est cum illis pecuniis, etc.—To entangle, implicate, involve, envelop, embarrass, engage: di vim suam hominum naturis implicant: alienis (rebus) nimis implicari: ipse tuā defensione implicabere: nisi irae implicaverint animos vestros, confounded, L.: tanti errores implicant temporum (sc. scriptorem), such confused chronology, L.: multis officiis implicatum tenere: quae quattuor inter se conligata atque implicata: eripere atris Litibus implicitum, H.— P. perf., in the phrase: implicitus morbo or in morbum, sick, disabled by sickness: morbo implicitum exercitum tenere, L.: graviore morbo implicitus, Cs.: implicitus in morbum, N. -
13 implico
im-plico, uī (āvī), itum (ātum), āre1) вплетать, впутывать, запутывать, ( aliquem aliquā re или in aliquid)i. se dextrae patris V — прижаться (прильнуть) к руке отцаimplicitus morbo CJ и in morbum Nep, L — заболев(ший)2) тесно связывать (conjuncti et implicati Cs; i. acies inter se V)se i. или implicari familiaritatibus C — завязать дружественные отношенияimplicari aliqua re C etc. — быть связанным (находиться в сочетании) с чем-л. ( impudentia inscientiā implicata C)i. se societate alicujus C — вступить в тесный союз (соединиться) с кем-л.3) сообщать, передавать, внедрять (vim suam naturis hominum C; ignem ossibus V); перемешивать ( implicari remis L)4) приводить в замешательство (i. ac perturbare aciem Sl); спутывать, сбивать с толку ( aliquem incertis responsis L)5) замешивать, вовлекать, втягивать (implicari bello V, negotiis, erroribus C)implicari aliquo genere vitae или vivendi C — избрать какой-л. жизненный путь6) задерживать, мешать (i. aliquem ne aliquid fiat C)7)а) обвивать, обхватывать, обнимать (bracnia collo alicujus O; lacertos circa colla V)colla laqueis implicuisse O — обмотать шею петлей, т. е. удавитьсяб) увить, повить (tempora ramo V; crinem auro V) -
14 decedo
dē-cēdo, cessī, cessum, ere, wegtreten = abgehen, fortgehen, abziehen, fortziehen (Ggstz. accedere, herzugehen, manēre, bleiben), absol., od. m. Ang. von wo? durch Advv., durch de od. ex m. Abl., od. durch bl. Abl., m. Ang. wohin? durch Praepp. od. durch bl. Acc., I) eig.: 1) im allg.: a) übh.: α) v. Pers.: decedamus, Plaut.: postulo ut mihi respondeat, iste Verrutius in Sicilia sit an iam decesserit, Cic. – aut decedere nos alicunde cogit aut prohibet accedere, Cic.: dec. de altera parte tertia (agri), das zweite Drittel des G. räumen, Caes.: dec. ex agris Cn. Pompeii decreto, Cic.: relinquere domos ac sedes suas et dec. ex Sicilia, Cic.: dec. ex urbis aestu, Gell.: ex ingratorum hominum conspectu morte decedere, Nep. – dec. Italiā, Sall. – dec. domum (aus der Kurie in Rom), Liv.: dec. ex Gallia Romam, Cic. – dec. ad somnum, Apul. – mit 1. Supin., decedo cacatum, Pompon. com. 130. – m. cum u. Abl., dec. cum eodem Lucullo ex ea provincia, Cic.: dec. cum parte multitudinis patriā, Vell.: dec. cum alqo Romam cupere, Cic. – mit Abl. binnen wann? voce clarā denuntiasse sibi, ut triduo regni sui finibus decederent, Liv. – β) v. Tieren: dec. e pastu u. e pastu campis, Verg. georg. 1, 381, u. 4, 186. – pantherae constituisse dicuntur in Cariam ex nostra provincia decedere, Cic. ep. 2, 11, 2. – γ) vom Fuhrwerk: non ullo ex aequore cernes plura domum tardis decedere plaustra iuvencis, Verg. georg. 2, 205 sq. – b) v. dem, der vom od. aus dem Wege geht, α) vom Wege abgehen, de via dec., Cic. Clu. 163 (s. unten). – u. bes. unabsichtlich, abkommen, cum luminibus exstinctis decessisset viā, Suet. – v. Tieren, iumenta, quae Dareum vehebant, decesserant militari viā et errore delata per quattuor stadia in quadam valle constiterant, Curt. – von Schiffen, naves imprudentiā aut tempestate paulum suo cursu decesserunt, Caes. – im Bilde, se nullā cupiditate inductum de via decessisse, Cic. Cael. 38: si (Ambivius, copo de via Latina) invitaverit, id quod solet, sic hominem accipiemus, ut moleste ferat se de via decessisse, auf Nebenwege gegangen zu sein (eig. [weil die Wirte auf dem Lande auch auf Seitenstraßen Gäste zu sich einzuladen pflegten] u. bildl. [weil Ambivius sich zu falschem Zeugnis hatte gebrauchen lassen]), Cic. Clu. 163: memoriae id maximum est auxilium viā dicendi non decedere, Quint. 4, 5, 3: poëma... si paulum summo decessit, vergit ad imum, wenn es vom Höchsten abweicht, sinkt sehr tief, Hor. de art. poët. 378. – β) aus dem Wege, sowohl um Platz zu machen, beiseite treten, Platz machen, ausweichen, bes. einer Respektsperson aus Achtung, concedite atque abscedite omnes, de via decedite, beiseite! macht alle Platz! weicht auf der Straße aus! Plaut. Amph. 984: si quispiam viso potentissimi nominis atque auctoritatis viro viā decedat, assurgat, caput revelet vehiculoque desiliat, Arnob. 7, 13. – m. Dat. ( wem = vor wem?), sanctis divis, Platz machen, Catull.: alci de via, Plaut.: alci viā, Suet. – m. in u. Abl., alci in via, Ter. heaut. prol. 32. – u. im Passiv. v. der Pers., salutari, appeti, decedi, daß man uns grüßt, uns aufsucht, uns ausweicht, Cic. de sen. 63. – als auch ausweichend, jmdm. aus dem Wege gehen, ausweichen, m. Dat., dec. canibus de via, Cic. de rep. 1, 67: aus Abscheu, his omnes decedunt, Caes. b. G. 6, 13, 7. – und einer Sache aus dem Wege gehen, ausweichen = sie vermeiden, sich ihr entziehen, dec. serae nocti (der späten Nacht = der nächtlichen Kälte), Varius bei Macr. sat. 6, 2, 20. Verg. ecl. 8, 88 u. georg. 3, 467: ebenso calori, Verg. georg. 4, 23: tribunicio furori (durch das Exil), Ps. Cic. prid. cum iret in exs. 13. – c) als milit. t. t., v. Feldherrn, v. Soldaten, von einem Orte, von einem Posten usw. abziehen, abmarschieren, einen Ort, ein Land räumen, decedere atque exercitum deducere ex his regionibus, Caes.: inde dec., Caes. – dec. de colle, de vallo, Caes.: ex matutina statione, Liv.: ex stationibus, Liv. (im Bilde, de praesidio et statione vitae, Cic,): ex Italia, Liv.: ex Cypro ante certam diem, Cic.: praesidio, Liv., iniussu praesidio, Liv.: pugnā, Liv.: dec. agro sociorum ac deducere exercitum finibus Lucanis, Liv.: armis relictis Siciliā dec., Nep. – m. ad u. Akk., legionem sextam decedere ad praemia atque honores accipiendos in Italiam iubet, Auct. b. Alex. 77, 2. – im üblen Sinne, von seinem Posten gehen, seinen Standort verlassen, desertieren, si quos equites decedentes nactus sum, supplicio affeci, Asin. Poll. in Cic. ep. 10, 32, 5. – d) als publiz. t. t., α) v. Magistraten in der Provinz, nach vollendeter Amtsverwaltung von seinem Posten, aus seiner Provinz abgehen, de od. ex (e) provincia, Cic.: provinciā, Cic.: ex provincia Hispania, Liv.: de Sicilia, Cic.: ex Africa, Nep., ex Asia, Cic.: Macedoniā, Suet. – dec. Romam, Sall.: dec. ad consulatum Romam, Liv., ad triumphum Romam, Liv. – dec. ex provincia non ad triumphum, sed ad iudicium, Cic.: dec. ante tempus, Suet.: dec. eā causā maturius, Suet.: te antea quam tibi successum esset decessurum fuisse, Cic. – β) v. Staatsmännern, sich aus dem öffentl. Leben zurückziehen, dec. de foro (dem Mittelpunkt des öffentl. Lebens), Nep. Att. 10, 2. – e) v. Schauspielern, dec. de scaena, von der Bühne abtreten (= für immer scheiden), Ggstz. in scaenam redire, Cic. ep. 7, 1, 2.
2) prägn.: a) v. Sterbenden, aus dem Leben scheiden, dec. de vita, Cic. Rab. perd. 30: dec. vitā, Papin. dig. 7, 1, 57. § 1 u.a.: cum maritus homine decesserit, aus der Welt schied, Solin. 52, 32. – gew. absol., wie unser mit Tode abgehen, scheiden, verscheiden, pater familiae decessit, Caes.: quidam decedens (bei seinem Tode) tres reliquit filias, Phaedr.: si animal od. fetus decesserit, ICt., v. Tieren, decesserat (war krepiert) autem catellus, quem puella in deliciis habuerat, Val. Max. 1, 5, 3. – m. Ang. wie? durch Particc. od. Adii. (als wer?), is qui regnans decessit, Nep.: maior annos sexaginta natus decessit florente regno, Nep.: in morbum implicitus decessit, Nep.: felix decessit, Quint.: admodum pauper decessit, Suet.: puer (als Kn.) decessit, Sen.: alter adulescens (als J.) decessit, alter senex (als Gr.), Sen.: immemor in testando nepotis decessit, Liv.: intestatus decessit, Quint. – od. durch Praepp., decessit sine liberis, Quint. – m. Ang. in welcher Lage? usw. durch in m. Abl., dec. in summa paupertate, Frontin.: in tanta paupertate, ut etc., Nep.: in ipso apparatu belli, Iustin.: in praetura, Capitol.: in incremento rerum, Liv.: od. durch Abl. absol., gravissime ferens, quod decedebat populo Romano superstite, Sen.: hic decessit relictis duobus filiis, Iustin. – m. Ang. wo? durch Adv., od. durch in m. Abl., od. durch Genet. od. Abl. loc., si infans intus (im Mutterleibe) decessit, Cels.: decessit in publicis vinculis, Nep.: decessit Eboraci admodum senex, Eutr. – m. Ang. wodurch? woran? durch Abl., dec. voluntariā morte, Iustin.: morbo, Eutr.: Pyrgis (zu P.) morbo aquae intercutis, Suet. – m. Ang. infolge wessen? durch ab od. ex m. Abl., utraque a partu decessit, Plin. ep. 4, 21, 1: u. illa ex partu decessit, Ascon. in Cic. Pis. p. 4, 22 K. – m. Ang. wann? durch Advv., durch Praepp. od. durch Abl. temp., pater mature decessit, Nep.: cultello percussus intra paucas horas decessit, Vell.: plures post proelium saucii decesserunt, quam cecĭderant in acie, Liv.: die quinto postquam id consilium inierat pridie kal. Apriles Cn. Domitio C. Sosio consulibus decessit, Nep.: decessit paralysi altero die quam correptus est duobus filiis superstitibus, Nep.: decessit vitio stomachi anno aetatis duodetricesimo, Suet. – m. Ang. wem? durch Dat., pater nobis decessit a. d. III. Kal. Decembres, Cic. – b) v. Lebl.: α) v. Wasser, ablaufen, zurücktreten, sich verlieren, ei nuntiatum est aestum decedere, Liv.: Lyco amne decedente ovis relictis in limo generari pisces, qui etc., Plin.: decedentibus fluviis in cavernis aquam habentibus remanere quosdam pisces, Plin.: Nilus si immodicus superfluxit tardeque decessit, Sen. – cum decessisse inde aquam nuntiatum esset, Liv. – β) v. Sonne, Mond, Gestirnen usw., scheiden, sol decedens, Verg.: cum sol decesserit, Lact.: solis lumine decedente, Lact.: Gnossia ardentis decedat stella coronae, Verg.: te veniente die, te decedente canebat, Verg.: decedentia certis tempora momentis, Hor.: im Passiv pers., necdum decessis pelago permittimur umbris, Rutil. Namat. 1, 313. – u. abnehmen, luna decedens (Ggstz. adolescens), Gell. 20, 8, 7. – γ) als mediz. t. t., v. Krankheiten, Schmerz usw., entweichen, sich verlieren, abnehmen, aufhören (Ggstz. incipere, accedere, reverti), decedentis morbi notae, Cels.: subito febris decessit, Nep.: aliae febres cum decedunt sudorem movent, Cels.: intermissio est, cum febris instet, incipiat, augeatur, consistat, decedat, Cels.: alteram quartanam mihi dixit decessisse, alteram leviorem accedere, Cic.: dolor modo decedit, modo revertitur, Cels.: nec calidae citius decedunt corpore febres, Lucr. – δ) v. Geruche, sich verziehen, verduften, et decedet odor nervis inimicus, Hor. serm. 2, 3, 53. – ε) v. Örtlichk., die allmählich, je weiter man sich von ihnen entfernt, zurücktreten, et longo Scyros decedit ponto, Stat. Ach. 2, 308 ed. Queck.
II) übtr.: 1) im allg.: a) aufgebend, von etw. abgehen, α) von einem Besitze, Rechte = etw. abtreten, aufgeben, auf etw. verzichten, de possessione, Cic.: de suis bonis omnibus, Cic.: de hypothecis, Cic.: de iure suo, Cic.: ex iure suo, Liv. 3, 33, 10. – β) von einer Meinung, einem Beschlusse abgehen, de sententia, Cic.: bl. sententiā, Tac.: instituto suo, Liv.: nihil a superioribus continuorum annorum decretis, Cic. Flacc. 27. – γ) von einer Pflicht usw. abgehen, abweichen, de officio et dignitate, Cic.: propter hominem perditissimum de officio, Cic.: u. (Passiv unpers.), quā stultitiā et temeritate de officio decessum, Liv. – u. bl. officio (Ggstz. in fide atque officio pristino esse), Liv.: fide, Liv.: ne obsidionis quidem metu fide decessisse, Liv. – δ) v. der Art abweichen, de generis nobilitate, ausarten, Pallad. 3, 25, 2. – b) nacheifernd noch abgehen von etw. = zurückbleiben, zurückstehen hinter etw., contendebat, ne a rebus gestis eius et gloriae splendore decederet, Iustin. 6, 3, 8. – c) den Vorrang, Vorzug einräumend weichen = Platz machen, das Feld räumen, m. Dat. wem? vivere si recte nescis, decede peritis, Hor. ep. 2, 2, 213: ubi non Hymetto mella decedunt, Hor. carm. 2, 6, 15.
2) prägn.: a) vermindernd abgehen (Ggstz. accedere alci rei od. ad alqd), decima pars decedet Col.: de summa nihil decedet, Ter.: an ut de causa periculi nihil decederet, ad causam novum crimen accederet, Cic.: m. bl. Abl., quidquid libertati plebis caveretur, id suis decedere opibus credebant, Liv. 3, 55, 2. – m. Dat. wem? quantum virium Antiocho decessisset, suo id accessurum regno ducebat, Liv. – b) nachlassend, aufhörend, α) v. Zuständen, weichen = sich verlieren, vergehen, verschwinden, decedet iam ira haec, Ter.: postquam ira mente decesserat, Curt.: postquam invidia decesserat, Sall.: cum obtrectationis invidia decesserit, Iustin.: donec cura de Antiocho decessisset, Liv.: non ope humanā, non largitionibus principum decedebat infamia, quin iussum incendium crederetur, Tac. – m. Dat. wem? priusquam ea cura decederet patribus, Liv.: nobis opinio decedat (von uns weiche die M. = die M. halte uns nicht mehr befangen), qualis quisque habeatur, alibi in civium iudicio esse, Tac.: nobis prius decedat timor, quam ultro aliis inferatur, Liv.: adeo repente decessit animis pavor, ut etc., Liv.: nec tibi Vespero surgente decedunt amores, Hor.: audieras illi decedere pravam stultitiam, Hor. – γ) v. Stoffe zu etw. = ausgehen, quaestioni Campanae materia decessit, Liv. 9, 26, 8. – c) so u. so abgehend, v. Ereignissen = ablaufen, von statten gehen, den u. den Erfolg haben, prospere decedentibus rebus, Suet. Caes. 24, 3. – / Infin.Perf. act. synkop. decesse, Ter. heaut. prol. 32. Cic. ep. 7, 1, 2 (Wesenberg decessisse). – Partic. Perf. Pass. decessus bei Rutil. Namat. 1, 313 (s. oben no. I, 2, b, β).
-
15 implicite
implicitē, Adv. (implicitus v. implico), verwickelt, verworren, Cic. de inv. 2, 69.
-
16 implico
implico, āre, implicui (cavi), implicitum (catum) - tr. - [st2]1 [-] plier dans, entortiller, emmêler, embrouiller, envelopper, enlacer, enrouler. [st2]2 [-] embarrasser, empêcher. [st2]3 [-] impliquer, lier, engager, joindre, unir, mêler, confondre. [st2]4 [-] qqf. enfoncer, introduire. - implicari, passif: être pris dans, être engagé dans, être embarrassé dans (+ abl., qqf. in et acc.). - aciem implicare: jeter le désordre dans les rangs. - implicari aliqua re (se implicare aliqua re): s’engager dans qqch.* * *implico, āre, implicui (cavi), implicitum (catum) - tr. - [st2]1 [-] plier dans, entortiller, emmêler, embrouiller, envelopper, enlacer, enrouler. [st2]2 [-] embarrasser, empêcher. [st2]3 [-] impliquer, lier, engager, joindre, unir, mêler, confondre. [st2]4 [-] qqf. enfoncer, introduire. - implicari, passif: être pris dans, être engagé dans, être embarrassé dans (+ abl., qqf. in et acc.). - aciem implicare: jeter le désordre dans les rangs. - implicari aliqua re (se implicare aliqua re): s’engager dans qqch.* * *Implico, implicas, pen. corr. implicui et implicaui, implicitum, pen. corr. et implicatum, implicare. Virgil. Enveloper, Intrinquer, Emmesler, Entrelacer, Entouiller, Empestrer, Empescher, Impliquer.\Collo implicuit brachia. Ouid. Il l'accolla.\Colla laqueis implicuisse iuuat. Ouid. Se mettre une chorde au col et s'estrangler, Se pendre par le col.\Sertis implicare comas. Tibull. Mettre un chappeau de fleurs sur ses cheveulx.\Crinem implicat auro. Virgil. Il trousse ses cheveulx avec une tresse ou une coeffe d'or.\Implicari. Pompeius ad Lentulum. Estre entouré des ennemis.\Implicatus ad seueritatem videbatur. Cic. Envelopé.\Impedire et implicare se. Cic. S'embrouiller, S'empestrer.\Implicata res controuersiis. Cic. Entouillee, Envelopee.\Implicari familiaritatibus alicuius. Cic. Estre comprins.\Litibus atris implicitus. Horat. Envelopé et embrouillé en procez, esquels on ne voit goutte.\Implicari morbo. Liu. Estre entreprins de maladie.\Implicita visco fuga. Martial. Quand un oiseau englué ne s'en peult envoler. -
17 necessitudo
necessitūdo, ĭnis, f. fatalité, force des choses, obligation des choses; liens de parenté, liens d'amitié. - pro necessitudine: en raison de ses liens de parenté. - aliquem summa necessitudine attingere, Cic. Q. 1: être lié à qqn par des liens très étroits. - (ira) necessitudinum immemor, Sen. Ira. 1: (la colère) oublie tous les liens sociaux (toutes les relations humaines). - necessitudinem quidem sibi nihilo minorem cum Caesare intercedere, Caes. BC. 2: cependant, (disait-il), des liens d'amitié nullement moindres existaient entre lui et César.* * *necessitūdo, ĭnis, f. fatalité, force des choses, obligation des choses; liens de parenté, liens d'amitié. - pro necessitudine: en raison de ses liens de parenté. - aliquem summa necessitudine attingere, Cic. Q. 1: être lié à qqn par des liens très étroits. - (ira) necessitudinum immemor, Sen. Ira. 1: (la colère) oublie tous les liens sociaux (toutes les relations humaines). - necessitudinem quidem sibi nihilo minorem cum Caesare intercedere, Caes. BC. 2: cependant, (disait-il), des liens d'amitié nullement moindres existaient entre lui et César.* * *Necessitudinibus circunuentus. Sallust. Enveloppé et obligé de mille plaisirs.\Facere necessitudinem alicui. Tacit. Le contraindre.\Necessitudinibus publicis implicitus. Pli. iunior. Empesché és affaires urgentes publiques.\Imponere necessitudinem. Sallust. Contraindre.\Necessitudo. Cic. Parenté et alliance de sang.\Adiungere ad necessitudinem suam bonos viros. Cic. Prendre accoinctance, ou alliance de gens de bien, S'accoincter et s'allier de gens de bien.\Recipere aliquem in necessitudinem. Cic. Recevoir au nombre de ses amis et familiers.\Suffidium, quocum mihi omnes necessitudines sunt, diligentius commendo. Cic. Avec lequel j'ay toutes les alliances du monde.\Remisit tamen hosti iudicato necessitudines, amicosque omnes. Sueto. Touts ses parents et affins. -
18 decedo
dē-cēdo, cessī, cessum, ere, wegtreten = abgehen, fortgehen, abziehen, fortziehen (Ggstz. accedere, herzugehen, manēre, bleiben), absol., od. m. Ang. von wo? durch Advv., durch de od. ex m. Abl., od. durch bl. Abl., m. Ang. wohin? durch Praepp. od. durch bl. Acc., I) eig.: 1) im allg.: a) übh.: α) v. Pers.: decedamus, Plaut.: postulo ut mihi respondeat, iste Verrutius in Sicilia sit an iam decesserit, Cic. – aut decedere nos alicunde cogit aut prohibet accedere, Cic.: dec. de altera parte tertia (agri), das zweite Drittel des G. räumen, Caes.: dec. ex agris Cn. Pompeii decreto, Cic.: relinquere domos ac sedes suas et dec. ex Sicilia, Cic.: dec. ex urbis aestu, Gell.: ex ingratorum hominum conspectu morte decedere, Nep. – dec. Italiā, Sall. – dec. domum (aus der Kurie in Rom), Liv.: dec. ex Gallia Romam, Cic. – dec. ad somnum, Apul. – mit 1. Supin., decedo cacatum, Pompon. com. 130. – m. cum u. Abl., dec. cum eodem Lucullo ex ea provincia, Cic.: dec. cum parte multitudinis patriā, Vell.: dec. cum alqo Romam cupere, Cic. – mit Abl. binnen wann? voce clarā denuntiasse sibi, ut triduo regni sui finibus decederent, Liv. – β) v. Tieren: dec. e pastu u. e pastu campis, Verg. georg. 1, 381, u. 4, 186. – pantherae constituisse dicuntur in Cariam ex nostra provincia decedere, Cic. ep. 2, 11, 2. – γ) vom Fuhrwerk: non ullo ex aequore cernes plura domum————tardis decedere plaustra iuvencis, Verg. georg. 2, 205 sq. – b) v. dem, der vom od. aus dem Wege geht, α) vom Wege abgehen, de via dec., Cic. Clu. 163 (s. unten). – u. bes. unabsichtlich, abkommen, cum luminibus exstinctis decessisset viā, Suet. – v. Tieren, iumenta, quae Dareum vehebant, decesserant militari viā et errore delata per quattuor stadia in quadam valle constiterant, Curt. – von Schiffen, naves imprudentiā aut tempestate paulum suo cursu decesserunt, Caes. – im Bilde, se nullā cupiditate inductum de via decessisse, Cic. Cael. 38: si (Ambivius, copo de via Latina) invitaverit, id quod solet, sic hominem accipiemus, ut moleste ferat se de via decessisse, auf Nebenwege gegangen zu sein (eig. [weil die Wirte auf dem Lande auch auf Seitenstraßen Gäste zu sich einzuladen pflegten] u. bildl. [weil Ambivius sich zu falschem Zeugnis hatte gebrauchen lassen]), Cic. Clu. 163: memoriae id maximum est auxilium viā dicendi non decedere, Quint. 4, 5, 3: poëma... si paulum summo decessit, vergit ad imum, wenn es vom Höchsten abweicht, sinkt sehr tief, Hor. de art. poët. 378. – β) aus dem Wege, sowohl um Platz zu machen, beiseite treten, Platz machen, ausweichen, bes. einer Respektsperson aus Achtung, concedite atque abscedite omnes, de via decedite, beiseite! macht alle Platz! weicht auf der Straße aus! Plaut. Amph. 984: si quispiam viso potentissimi nominis————atque auctoritatis viro viā decedat, assurgat, caput revelet vehiculoque desiliat, Arnob. 7, 13. – m. Dat. ( wem = vor wem?), sanctis divis, Platz machen, Catull.: alci de via, Plaut.: alci viā, Suet. – m. in u. Abl., alci in via, Ter. heaut. prol. 32. – u. im Passiv. v. der Pers., salutari, appeti, decedi, daß man uns grüßt, uns aufsucht, uns ausweicht, Cic. de sen. 63. – als auch ausweichend, jmdm. aus dem Wege gehen, ausweichen, m. Dat., dec. canibus de via, Cic. de rep. 1, 67: aus Abscheu, his omnes decedunt, Caes. b. G. 6, 13, 7. – und einer Sache aus dem Wege gehen, ausweichen = sie vermeiden, sich ihr entziehen, dec. serae nocti (der späten Nacht = der nächtlichen Kälte), Varius bei Macr. sat. 6, 2, 20. Verg. ecl. 8, 88 u. georg. 3, 467: ebenso calori, Verg. georg. 4, 23: tribunicio furori (durch das Exil), Ps. Cic. prid. cum iret in exs. 13. – c) als milit. t. t., v. Feldherrn, v. Soldaten, von einem Orte, von einem Posten usw. abziehen, abmarschieren, einen Ort, ein Land räumen, decedere atque exercitum deducere ex his regionibus, Caes.: inde dec., Caes. – dec. de colle, de vallo, Caes.: ex matutina statione, Liv.: ex stationibus, Liv. (im Bilde, de praesidio et statione vitae, Cic,): ex Italia, Liv.: ex Cypro ante certam diem, Cic.: praesidio, Liv., iniussu praesidio, Liv.: pugnā, Liv.: dec. agro sociorum ac deducere exercitum finibus Lucanis, Liv.: armis relictis Siciliā dec., Nep. – m. ad u. Akk., legi-————onem sextam decedere ad praemia atque honores accipiendos in Italiam iubet, Auct. b. Alex. 77, 2. – im üblen Sinne, von seinem Posten gehen, seinen Standort verlassen, desertieren, si quos equites decedentes nactus sum, supplicio affeci, Asin. Poll. in Cic. ep. 10, 32, 5. – d) als publiz. t. t., α) v. Magistraten in der Provinz, nach vollendeter Amtsverwaltung von seinem Posten, aus seiner Provinz abgehen, de od. ex (e) provincia, Cic.: provinciā, Cic.: ex provincia Hispania, Liv.: de Sicilia, Cic.: ex Africa, Nep., ex Asia, Cic.: Macedoniā, Suet. – dec. Romam, Sall.: dec. ad consulatum Romam, Liv., ad triumphum Romam, Liv. – dec. ex provincia non ad triumphum, sed ad iudicium, Cic.: dec. ante tempus, Suet.: dec. eā causā maturius, Suet.: te antea quam tibi successum esset decessurum fuisse, Cic. – β) v. Staatsmännern, sich aus dem öffentl. Leben zurückziehen, dec. de foro (dem Mittelpunkt des öffentl. Lebens), Nep. Att. 10, 2. – e) v. Schauspielern, dec. de scaena, von der Bühne abtreten (= für immer scheiden), Ggstz. in scaenam redire, Cic. ep. 7, 1, 2.2) prägn.: a) v. Sterbenden, aus dem Leben scheiden, dec. de vita, Cic. Rab. perd. 30: dec. vitā, Papin. dig. 7, 1, 57. § 1 u.a.: cum maritus homine decesserit, aus der Welt schied, Solin. 52, 32. – gew. absol., wie unser mit Tode abgehen, scheiden, verscheiden, pater familiae decessit, Caes.: quidam decedens (bei————seinem Tode) tres reliquit filias, Phaedr.: si animal od. fetus decesserit, ICt., v. Tieren, decesserat (war krepiert) autem catellus, quem puella in deliciis habuerat, Val. Max. 1, 5, 3. – m. Ang. wie? durch Particc. od. Adii. (als wer?), is qui regnans decessit, Nep.: maior annos sexaginta natus decessit florente regno, Nep.: in morbum implicitus decessit, Nep.: felix decessit, Quint.: admodum pauper decessit, Suet.: puer (als Kn.) decessit, Sen.: alter adulescens (als J.) decessit, alter senex (als Gr.), Sen.: immemor in testando nepotis decessit, Liv.: intestatus decessit, Quint. – od. durch Praepp., decessit sine liberis, Quint. – m. Ang. in welcher Lage? usw. durch in m. Abl., dec. in summa paupertate, Frontin.: in tanta paupertate, ut etc., Nep.: in ipso apparatu belli, Iustin.: in praetura, Capitol.: in incremento rerum, Liv.: od. durch Abl. absol., gravissime ferens, quod decedebat populo Romano superstite, Sen.: hic decessit relictis duobus filiis, Iustin. – m. Ang. wo? durch Adv., od. durch in m. Abl., od. durch Genet. od. Abl. loc., si infans intus (im Mutterleibe) decessit, Cels.: decessit in publicis vinculis, Nep.: decessit Eboraci admodum senex, Eutr. – m. Ang. wodurch? woran? durch Abl., dec. voluntariā morte, Iustin.: morbo, Eutr.: Pyrgis (zu P.) morbo aquae intercutis, Suet. – m. Ang. infolge wessen? durch ab od. ex m. Abl., utraque a partu decessit, Plin. ep. 4, 21, 1: u. illa ex partu decessit, Ascon.————in Cic. Pis. p. 4, 22 K. – m. Ang. wann? durch Advv., durch Praepp. od. durch Abl. temp., pater mature decessit, Nep.: cultello percussus intra paucas horas decessit, Vell.: plures post proelium saucii decesserunt, quam cecĭderant in acie, Liv.: die quinto postquam id consilium inierat pridie kal. Apriles Cn. Domitio C. Sosio consulibus decessit, Nep.: decessit paralysi altero die quam correptus est duobus filiis superstitibus, Nep.: decessit vitio stomachi anno aetatis duodetricesimo, Suet. – m. Ang. wem? durch Dat., pater nobis decessit a. d. III. Kal. Decembres, Cic. – b) v. Lebl.: α) v. Wasser, ablaufen, zurücktreten, sich verlieren, ei nuntiatum est aestum decedere, Liv.: Lyco amne decedente ovis relictis in limo generari pisces, qui etc., Plin.: decedentibus fluviis in cavernis aquam habentibus remanere quosdam pisces, Plin.: Nilus si immodicus superfluxit tardeque decessit, Sen. – cum decessisse inde aquam nuntiatum esset, Liv. – β) v. Sonne, Mond, Gestirnen usw., scheiden, sol decedens, Verg.: cum sol decesserit, Lact.: solis lumine decedente, Lact.: Gnossia ardentis decedat stella coronae, Verg.: te veniente die, te decedente canebat, Verg.: decedentia certis tempora momentis, Hor.: im Passiv pers., necdum decessis pelago permittimur umbris, Rutil. Namat. 1, 313. – u. abnehmen, luna decedens (Ggstz. adolescens), Gell. 20, 8, 7. – γ) als mediz. t. t., v. Krankheiten, Schmerz————usw., entweichen, sich verlieren, abnehmen, aufhören (Ggstz. incipere, accedere, reverti), decedentis morbi notae, Cels.: subito febris decessit, Nep.: aliae febres cum decedunt sudorem movent, Cels.: intermissio est, cum febris instet, incipiat, augeatur, consistat, decedat, Cels.: alteram quartanam mihi dixit decessisse, alteram leviorem accedere, Cic.: dolor modo decedit, modo revertitur, Cels.: nec calidae citius decedunt corpore febres, Lucr. – δ) v. Geruche, sich verziehen, verduften, et decedet odor nervis inimicus, Hor. serm. 2, 3, 53. – ε) v. Örtlichk., die allmählich, je weiter man sich von ihnen entfernt, zurücktreten, et longo Scyros decedit ponto, Stat. Ach. 2, 308 ed. Queck.II) übtr.: 1) im allg.: a) aufgebend, von etw. abgehen, α) von einem Besitze, Rechte = etw. abtreten, aufgeben, auf etw. verzichten, de possessione, Cic.: de suis bonis omnibus, Cic.: de hypothecis, Cic.: de iure suo, Cic.: ex iure suo, Liv. 3, 33, 10. – β) von einer Meinung, einem Beschlusse abgehen, de sententia, Cic.: bl. sententiā, Tac.: instituto suo, Liv.: nihil a superioribus continuorum annorum decretis, Cic. Flacc. 27. – γ) von einer Pflicht usw. abgehen, abweichen, de officio et dignitate, Cic.: propter hominem perditissimum de officio, Cic.: u. (Passiv unpers.), quā stultitiā et temeritate de officio decessum, Liv. – u. bl. officio (Ggstz. in fide atque officio pristino esse), Liv.: fide, Liv.: ne obsidionis quidem metu————fide decessisse, Liv. – δ) v. der Art abweichen, de generis nobilitate, ausarten, Pallad. 3, 25, 2. – b) nacheifernd noch abgehen von etw. = zurückbleiben, zurückstehen hinter etw., contendebat, ne a rebus gestis eius et gloriae splendore decederet, Iustin. 6, 3, 8. – c) den Vorrang, Vorzug einräumend weichen = Platz machen, das Feld räumen, m. Dat. wem? vivere si recte nescis, decede peritis, Hor. ep. 2, 2, 213: ubi non Hymetto mella decedunt, Hor. carm. 2, 6, 15.2) prägn.: a) vermindernd abgehen (Ggstz. accedere alci rei od. ad alqd), decima pars decedet Col.: de summa nihil decedet, Ter.: an ut de causa periculi nihil decederet, ad causam novum crimen accederet, Cic.: m. bl. Abl., quidquid libertati plebis caveretur, id suis decedere opibus credebant, Liv. 3, 55, 2. – m. Dat. wem? quantum virium Antiocho decessisset, suo id accessurum regno ducebat, Liv. – b) nachlassend, aufhörend, α) v. Zuständen, weichen = sich verlieren, vergehen, verschwinden, decedet iam ira haec, Ter.: postquam ira mente decesserat, Curt.: postquam invidia decesserat, Sall.: cum obtrectationis invidia decesserit, Iustin.: donec cura de Antiocho decessisset, Liv.: non ope humanā, non largitionibus principum decedebat infamia, quin iussum incendium crederetur, Tac. – m. Dat. wem? priusquam ea cura decederet patribus, Liv.: nobis opinio decedat (von uns weiche die M. = die M. halte uns nicht mehr befan-————gen), qualis quisque habeatur, alibi in civium iudicio esse, Tac.: nobis prius decedat timor, quam ultro aliis inferatur, Liv.: adeo repente decessit animis pavor, ut etc., Liv.: nec tibi Vespero surgente decedunt amores, Hor.: audieras illi decedere pravam stultitiam, Hor. – γ) v. Stoffe zu etw. = ausgehen, quaestioni Campanae materia decessit, Liv. 9, 26, 8. – c) so u. so abgehend, v. Ereignissen = ablaufen, von statten gehen, den u. den Erfolg haben, prospere decedentibus rebus, Suet. Caes. 24, 3. – ⇒ Infin.Perf. act. synkop. decesse, Ter. heaut. prol. 32. Cic. ep. 7, 1, 2 (Wesenberg decessisse). – Partic. Perf. Pass. decessus bei Rutil. Namat. 1, 313 (s. oben no. I, 2, b, β). -
19 implicite
implicitē, Adv. (implicitus v. implico), verwickelt, verworren, Cic. de inv. 2, 69.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > implicite
-
20 casus
1) падение (1. 5 § 6 D. 9, 3). 2) наступление известного события, обстоятельства, условия (1. 4 D. 28, 6);stipulari in casum mortis, divortii, in omnem casum (1. 29 § 1 D. 23, 4. 1. 37 § 4 D. 32); (1. 5 § 2 D. 46, 7);
omnes casus comprehendere (1. 10 D. 1, 3);
casum ad jus aptare (1. 29 § 7 D. 28, 2);
in ejusmodi, in his casibus (1. 37 eod. 1. 17 § 5 D. 1, 7);
nullo casu (1. 27 D. 39, 6);
in eum vasum res pervenit, a quo incipere non potest (1. 16 D. 9., 2. 1. 85 § 1 D. 50, 17);
casus evictionis (1. 11 D. 21, 2);
c. libertatis implicitus est statulibero (1. 6 D. 2, 9);
3) случай, т. е. а) событие, которое не зависело от воли человека: conditio, quae in aliquo casu consistit, условие, осуществление коего не зависит от воли человека (1. 33 § 1 D. 40, 5), тк. conditio casualis противоп. potestativa или in potestate posita (l. 6 C. 6, 27. 1. 1 §7 C. 6, 51);) в учении о вознаграждении убытков casus обоз. всякое случайное событие, причиняющее вред, за который однако ж никто не отвечает: naufragium, ruina, incendium vel alius similis casus;novus c. successionis (pr. J. 3, 11).
c. major (1. 6 § 9. 1. 7 pr. D. 2, 13);
eos casus fortuitos non praestare, прот. dolus и culpa (1. 18 pr. D. 13, 6. 1. 1. § 35 D. 16, 3);
propter majores casus non teneri (§ 2 J. 3, 14), casum praestare debere (1. 11 D. 3, 5);
damna, quae casu contigerunt (1. 41 § 7 D. 40, 5);
majore casu rem amittere (1. 1 § 4 D. 44, 7), casu interire (1. 22 D. 3, 5), casu magis, quam culpa fieri (1. 52 § 4 D. 9, 2);
magis casibus, quam mandato imputari (1. 26 § 6 D. 17, 1);
4) вооб. несчастие, несчастный случай (1. 1 § 3. 5 D. 3, 1);c) в области уголовного права - всякий несчастный случай, которого не имел в виду виновник вреда (1. 11 § 2 D. 48, 19. 1. 5 § 2 eod. 1. 1 § 3 D. 48, 8. 1. 9 D. 47, 9. 1. 7 § 4 D. 2, 1).
ager casum passus (1. 12 pr. D. 7, 1); (1. 11 § 5 D. 4, 4);
adverso c. laborare (1. 1 pr. D. 4, 6);
cas. adversaque fortuna (1. 83 § 5 D. 45, 1); (1. 23 D. 50, 17);
5) в граммат. cas. sinularis - pluralis, единств., множеств. число (1. 122 D. 50, 16).c. repentinus, внезапная смерть (1. 3 C. 3, 28).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > casus
- 1
- 2
См. также в других словарях:
implicite — [ ɛ̃plisit ] adj. • 1488 relig.; lat. implicitus, de implicare → impliquer ♦ Qui est virtuellement contenu dans une proposition, un fait, sans être formellement exprimé, et peut en être tiré par déduction, induction. Condition implicite. Volonté… … Encyclopédie Universelle
implícito — (Del lat. implicitus, implicado.) ► adjetivo Que se entiende como incluido en una cosa aunque no se exprese abiertamente: ■ su asistencia representa una aceptación implícita. SINÓNIMO sobreentendido supuesto callado tácito ANTÓNIMO … Enciclopedia Universal
implicit — IMPLICÍT, Ă, impliciţi, te, adj. (Adesea adverbial) Care este inclus, conţinut în altceva (fără a mai fi exprimat direct); care se înţelege de la sine. – Din fr. implicite, lat. implicitus. Trimis de gall, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 Implicit ≠… … Dicționar Român
НИЧТО — категория онтологии, означающая отсутствие бытия вообще. Н. противостоит многообразию нечто, сущему, бытию. Н. является важнейшим началом др. инд. философии. В антич. философии нет строгого различения Н. и небытия, Н. в философии Платона и… … Философская энциклопедия
MYRICA — I. MYRICA Macedoniae civitas eadem quae Amphipolis, Steph. Et alibi, Μυρίκη, inquit, insula est in rubro mari. II. MYRICA apud Virg. Ecl. 4. v. 2. Non omnes arbusta iuvant, humilesque myricae. Fruticis genus est, de quo Plin. l. 13. c. 21.… … Hofmann J. Lexicon universale
Implicit — Im*plic it, a. [L. implicitus, p. p. of implicare to entwine, entangle, attach closely: cf. F. implicite. See {Implicate}.] 1. Infolded; entangled; complicated; involved. [Obs.] Milton. [1913 Webster] In his woolly fleece I cling implicit. Pope.… … The Collaborative International Dictionary of English
Implicit function — Implicit Im*plic it, a. [L. implicitus, p. p. of implicare to entwine, entangle, attach closely: cf. F. implicite. See {Implicate}.] 1. Infolded; entangled; complicated; involved. [Obs.] Milton. [1913 Webster] In his woolly fleece I cling… … The Collaborative International Dictionary of English
implicit — adjective Etymology: Latin implicitus, past participle of implicare Date: 1599 1. a. capable of being understood from something else though unexpressed ; implied < an implicit assumption > b. involved in the nature or essence of something though… … New Collegiate Dictionary
Innocenzo Ciocchi Del Monte — (1532 2 November, 1577) was a Cardinal of the Catholic Church, and a figure of notoriety in his age.Born in Borgo San Donnino, now Fidenza, the son of a female beggar and an unknown father, the illiterate but vivacious and good looking 14 year… … Wikipedia
Шеллинг, Фридрих Вильгельм — (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling, 1775 1854) знаменитый немецкий философ, выдающийся представитель идеализма в новой философии. Родился в вюртембергском городке Леонберге. Отец его занимал высшие духовные должности. Ш. рано обнаружил блестящие … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Шеллинг, Фридрих Вильгельм Йозеф фон — Эта статья о философе Шеллинге; другие значения: Шеллинг (значения). Фридрих Вильгельм Йозеф фон Шеллинг Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling … Википедия