-
1 χαίρω
A : [tense] impf., [dialect] Ep.χαῖρον Il.14.156
, [dialect] Ion.χαίρεσκον 18.259
: [tense] fut.χαιρήσω 20.363
, Hdt. 1.128, Ar.Pl.64, And.1.101, Arr.An.5.20.6; [dialect] Ep. redupl. inf.κεχᾰρησέμεν Il.15.98
; later χᾰρῶ v.l. in Apoc. 11.10: [tense] aor.ἐχαίρησα Plu. Luc.25
: [tense] pf. , part.- ηκώς Hdt.3.42
, etc., [dialect] Ep. acc. κεχᾰρηότα, pl. -ότας, Il.7.312, Hes.Fr.77:—[voice] Med. (in same sense), χαίρομαι, noted as a barbarism in Ar. Pax 291 (v. Sch.), but found in BCH36.622 (Perinthus, written χέρ-), Alex.Aphr.Pr.1.20, al.: [tense] fut. χᾰρήσομαι Ps.-Luc.Philopatr.24, ([etym.] συγ-) Plb.30.18.1, D.S. 31.15; [dialect] Dor.χαρησοῦμαι Pythag.Ep.3.7
; χᾰροῦμαι LXXZa.4.10, ([etym.] κατα-) ib.Pr.1.26; [dialect] Ep.κεχᾰρήσομαι Od.23.266
: [tense] aor. 1 part. (ii A. D.): [dialect] Ep. [tense] aor.1χήρατο Il.14.270
;ἐχ- Opp.C.1.509
, etc.; part.χηράμενος AP7.198
(Leon.): [dialect] Ep. redupl. [tense] aor. 2, [ per.] 3pl.κεχάροντο Il.16.600
(χάροντο Q.S.6.315
); opt. [ per.] 3sg. and pl. κεχάροιτο, -οίατο, Od.2.249, Il.1.256:—[voice] Pass. (in same sense), [tense] aor. 2 ἐχάρην [pron. full] [ᾰ] 7.54, etc., [dialect] Ep. [ per.] 3sg.χάρη 5.682
, 13.609; subj. ; opt.χᾰρείη Il.6.481
; inf.χᾰρῆναι Simon.164
; part.χᾰρείς Il.10.541
, Sapph.118, Pi.I.6(5).10, Ar.Th. 981 (lyr.), etc.; [tense] pf.κεχάρημαι h.Bacch.7.10
, E.IA 200 (lyr.), Ar.V. 389 (anap.); part.κεχαρμένος E.Or. 1122
, Tr. 529 (lyr.), Cyc. 367 (lyr.): [tense] plpf. [ per.] 3sg. and pl. κεχάρητο, -ηντο, Hes.Sc.65, h.Cer. 458:—rejoice, be glad, Il.3.111, 21.347, etc.;γραῦς ἥδε οἰνοφόρος κεχαρημένη ὧδε κάθηται IG12(8).679
(Scyros, ii B. C.):χ. θυμῷ Il.7.191
, al.;ἐν θυμῷ 24.491
, Od.22.411;φρεσὶν ᾗσι Il.13.609
;φρένα 6.481
; χ. νόῳ to rejoice in wardly, Od. 8.78;χαίρει δέ μοι ἦτορ Il.23.647
;αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ χ. Od.4.260
;χ. καὶ γελᾶν S.El. 1300
; ; opp. λυπεῖσθαι, A.Fr.266.3, S.Aj. 555, etc.; opp. ἀλγεῖν, Id.Tr. 1119. —Constr.,1 c. dat. rei, rejoice at, take pleasure in a thing,νίκῃ Il.7.312
;φήμῃ Od.2.35
; ;μόλπᾳ Sapph.Supp. 25.5
, cf. S.OT 1070, Pl.Mx. 238d, etc.: c. dat. pers.,χαῖρε.. ἀνδρὶ δικαίῳ Od.3.52
; with a part. added,χάρη δ' ἄρα οἱ προσιόντι Il.5.682
, cf. 24.706, Od.19.463: with Preps.,χαίρειν ἐπί τινι S.Fr. 926
, X. Mem.2.6.35, Cyr.8.4.12, Isoc.2.30, Pl.Lg. 739d, etc.;πρὸς τοῖς παιδικοῖς Eup.327
; with a part. added,ἐπ' ἐξεργασμένοις κακοῖσι χ. E.Ba. 1040
, cf. 1033: rarely (lyr.), S.Tr. 1119: also c. dat. modi, χ. γέλωτι express one's joy by laughter, X.Cyr.8.1.33.b of a plant,χαίρει ὑφάμμοις χωρίοις Thphr.HP6.5.2
; alsoἡ κύστις χ. τῇ χολῇ Gal.19.646
.2 rarely c. acc., with a part. added,χαίρω δέ σ' εὐτυχοῦντα E.Rh. 390
;τοὺς γὰρ εὐσεβεῖς θεοὶ θνῄσκοντας οὐ χ. Id.Hipp. 1340
; χαίρω σ' <ἐλθόντα> Id.Fr. 673 (this usage is said to be Oropian, EM808.4).b with a neut. Adj., : c. acc. cogn.,ἁπλῆν χαίρειν ἡδονήν Arist.EN 1154b26
;χ. ἀνδραπόδων τινὰ χαράν Plu.2.1091e
.3 c. part., χαίρω.. τὸν μῦθον ἀκούσας I rejoice at having heard, am glad to hear, Il.19.185, cf. 7.54, 11.73;χαίρουσιν βίοτον νήποινον ἔδοντες Od.14.377
, cf. 12.380, Hes.Op.55;χαίρω.. κόμπον ἱείς Pi.N.8.49
;χαίρεις ὁρῶν φῶς, πατέρα δ' οὐ χαίρειν δοκεῖς; E.Alc. 691
;χαίρω φειδόμενος Ar.Pl. 247
;θωπευόμενος χαίρεις Id.Eq. 1116
(lyr.), cf. Pl.Smp. 191e, etc.b c. part. [tense] pres., delight in doing, to be wont to do,χρεώμενοι χαίρουσι Hdt.7.236
, cf. S.Ph. 449, Ar.V. 764, Pl.Prt. 318d, 346c, 358a.4 χαίρειν ὅττι or ὅτι .., Od.14.51, 526, Pi.N.5.46; ἐχάρην καὶ ἐθρασυνάμην ὅτι ἔμαθον .. Metrod.Fr.42; χ. οὕνεκα .. Od.8.200.II with negat., esp. with [tense] fut., οὐ χαιρήσεις thou wilt or shalt not rejoice, i.e. thou shalt not go unpunished, shalt repent it, Ar.Pl.64;οὐ χαιρήσετον Id.Eq. 235
; soοὐδέ τιν' οἴω Τρώων χαιρήσειν Il.20.363
, cf.15.98, Od.2.249, Ar.V. 186; ἀλλ' οὐδ' ὣς Κῦρόςγε χαιρήσει Hdt.1.128
; with an interrog.,σὺ.. χαιρήσειν νομίζεις; Plu.Alex.51
: rarely with other tenses,ὅπως ἂν μὴ χαίρωσιν. D.19.299
;οὐκ ἐχαίρησεν Plu.Luc.25
: for a similar use of the part., v. infr. IV. 2.1 at meeting, hail, welcome (esp. in the morning, acc. to D.C.69.18, cf. Luc.Laps.), Il.9.197, Od.13.229, etc.;χαῖρε, ξεῖνε, παρ' ἄμμι φιλήσεαι 1.123
; strengthd.,οὖλέ τε, καὶ μάλα χαῖρε, θεοὶ δέ τοι ὄλβια δοῖεν 24.402
;χαῖρέ μοι Il.23.19
, cf. S.OC 1137; repeated, A.Eu. 996, 1014 (both lyr.), S.Aj.91, etc.;χαῖρ' ὡς μέγιστα, χαῖρε Id.Ph. 462
; in greeting one's native land, the sun, etc., A.Ag. 508,22, S.Ph. 1453 (anap.).b sts. implied in the use of χαίρω, κῆρυξ Ἀχαιῶν, χαῖρε .. Answ. χαίρω I accept the greeting, A.Ag. 538; νῦν πᾶσι χαίρω, νῦν με πᾶς ἀσπάζεται I hear the word χαῖρε from all, S.OT 596: so in inf., τὸ χαίρειν dub. l. in Pl.Chrm. 164e; χαίρειν δὲ τὸν κήρυκα προὐννέπω I bid him welcome, S.Tr. 227;προσειπών τινα χ. οὐκ ἀντιπροσερρήθη X.Mem.3.13.1
; but χαίρειν τἄλλ' ἐγώ σ' ἐφίεμαι I bid thee have thy pleasure, S.Aj. 112.c inf. alone at the beginning of letters, Κῦρος Κυαζάρῃ χαίρειν (sc. λέγει) X.Cyr.4.5.27, cf. Theoc.14.1; used by Alexander the Great to Phocion as a mark of respect, Duris 51J.2 at leavetaking, fare-thee-well, Od.5.205, 13.59, 15.151;χαῖρε πόλλ' ὦδελφέ Ar.Ra. 164
; pl.,χαίρετε πολλάκι Theoc.1.144
; freq. put into the mouth of the dying, S.Aj. 863, Tr. 921, Pl.Phd. 116d, etc.: hence in sepulchral inscriptions, IG7.203, etc.b hence, imper. χαιρέτω, χαιρόντων, have done with.., away with..,εἴτ' ἐγένετο ἄνθρωπος εἴτ' ἐστὶ δαίμων, χαιρέτω Hdt.4.96
;χαιρέτω βουλεύματα τὰ πρόσθεν E. Med. 1044
,χαιρόντων πόνοι Id.HF 575
; cf. Pl.Smp. 199a, Lg. 636d, 886d.c ἐᾶν χαίρειν τινά or τι dismiss from one's mind, put away, renounce, Hdt.6.23, 9.41, Ar.Pl. 1187, Pl.Phd. 63e, Prt. 348a, X.An.7.3.23, etc.;συχνὰ χ. ἐᾶν τινα Pl.Phlb. 59b
;ἐλευθερίαν μακρὰ χ. ἐᾶν Luc.Apol.3
;μακρὰ χ. εἰποῦσα Ael.VH12.1
; ;τὴν Κύπριν πόλλ' ἐγὼ χαίρειν λέγω E.Hipp. 113
, cf. 1059, Pl.Tht. 188a;χ. κελεύων πολλὰ τοὺς Ἀχαρνέας Ar.Ach. 200
;εἰπεῖν χαίρειν τινά Ath.Mitt.56.131
(Milet., Hellenistic), cf. Luc.Dem.Enc.50;χαίρειν προσαγορεύειν Ar.Pl. 322
(metaph. in Pl.Lg. 771a);χαίρειν προσειπεῖν Eup.308
: less freq. c. dat. pers. (never with ἐᾶν χ.), πολλὰ χαίρειν ξυμφοραῖς καταξιῶ A.Ag. 572
(nisi leg. ξυμφοράς); φράσαι.. χαίρειν Ἀθηναίοισι Ar.Nu. 609
(troch.);πολλὰ εἰπόντα χ. τῷ ἀληθεῖ Pl.Phdr. 272e
, cf. Phd. 64c, R. 406d, X.HG4.1.31 (codd., fort. ἀλλήλους), Jul.ad Them.255a.3 on other occasions, as in comforting, be of good cheer, Od.8.408; at meals, 4.60, 18.122; χαῖρε, γύναι, φιλότητι good luck be on our union, 11.248;εὐχωλῇς χαίρετε 13.358
:χαῖρε ἀοιδῇ h.Hom.9.7
.IV part. glad, joyful,Il.
1.446, etc.; ;χαίροντι φέρειν.. χαίρων 17.83
; λυπούμενοι καὶ χαίροντες in sorrow and in joy, Arist.Rh. 1356a16: also [tense] pf. part.κεχαρηκώς Hdt.3.27
,42, etc.2 joined with another Verb, safe and sound, with impunity, χαίροντα ἀπαλλάσσειν ib.69, cf. 9.106, D.24.153; more freq. with a neg., οὐ χαίρων to one's cost,οὐ χαίροντες γέλωτα ἐμὲ θήσεσθε Hdt.3.29
;οὔ τι χαίρων.. ἐρεῖς S. OT 363
, cf. Ant. 759, Ph. 1299, E.Med. 398, Ar.Ach. 563, Pl.Grg. 510d;οὐ γὰπ.. χαίρων τις.. τοὐμὸν ἀλγυνεῖ κέαρ Eup.90
;οὔτε χαίροντες ἂν ἀπαλλάζαιτε X.An.5.6.32
; alsoοὔτι χαιρήσων γε σύ Ar.V. 186
; cf. supr. 11.3 in the same sense as imper. (supr. 111), σὺ δέ μοι χαίρων ἀφίκοιο fare-thee-well, and may'st thou arrive, Od.15.128, cf. Theoc.2.163; χαίροισ' ἔρχεο go thy way rejoicing, Sapph.Supp.23.7; ἀλλ' ἑρπέτω χαίρουσα let her go with a benison, S.Tr. 819; χαίρων ἴθι fare-thee-well, E.Alc. 813, Ph. 921;χαίρουσα.. στεῖχε Id.Hipp. 1440
.4τὸ χαῖρον τῆς ψυχῆς Plu.2.136c
, 1089e.
См. также в других словарях:
ĝher-1 — ĝher 1 English meaning: to yearn for Deutsche Übersetzung: “begehren, gern haben” Note: partly with forms from a basis *ĝherē(i) : ĝheri (see Persson Beitr. 728) Material: O.Ind. háryati “findet Gefallen, begehrt”; Av. zara … Proto-Indo-European etymological dictionary
заркий — жадный, похотливый , также гневный, сварливый , зарить заинтересовать, раздражать, возбуждать . Связано чередованием с др. чеш. zořiv резкий, горячий, неистовый , zořiti неистовствовать . Едва ли можно отделять от предыдущего. Часто… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
