Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

gjalla

  • 1 GJALLA

    * * *
    (gell; gall, gullum; gollit), v. to scream, shriek (ernir gjalla hátt); strengr gellr, the bow-string twangs; impers. to resound, echo (kvað Þorsteinn svá hátt, at gall í múrnum).
    * * *
    pret. gall, pl. gullu; pres. gell, pl. gjalla; pret. subj. gylli; sup. gollit; mod. infin. gella; [A. S. giellan; Engl. yell; Dan. gjalde; Swed. gälla]:— to yell:—of birds of prey, to scream, shriek, hrafnar tveir ok gullu hátt, Fms. i. 131; ernir gjalla hátt, Sighvat; fuglar sýngja, gjalla eðr klaka, Skálda 170: of a bull, to bellow, Fb. i. 545: of things, as of a bow-string, to twang, strengr gellr, Fbr. 206; strengir gullu, Arnór; gjallandi geir, Eg. (in a verse): of a man, to yell, shout, hann stökk þá upp ok gall við, Fms. vii. 171: mod. to shout out (in reply), hún er gipt dóna fyrir austan, gall einhver við af Neðri-bekkingum, Piltr og Stúlka, p. 73: of an echo, to ring, svá gall í hverjum hamri, Fms. ix. 513, v. l.; so of a blacksmith’s hammer, Eg. (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > GJALLA

  • 2 gella, láta gjalla

    Íslensk-ensk orðabók > gella, láta gjalla

  • 3 láta hljóma/gjalla

    Íslensk-ensk orðabók > láta hljóma/gjalla

  • 4 GALL

    * * *
    I) n. gall, bile; sour drink.
    II) from gjalla.
    * * *
    n. [A. S. gealla; Engl. gall; Germ. galle; Dan. galde; Gr. χολή]:—gall, bile, Pr. 472–474, Fbr. 137: metaph. an acid drink, Anecd. 10; edik galli blandað, οξος μετα χολης, Matth. xxvii. 34.

    Íslensk-ensk orðabók > GALL

  • 5 gáll

    * * *
    I) n. gall, bile; sour drink.
    II) from gjalla.
    * * *
    m. a fit of gaiety; það er gállinn á honum núna.

    Íslensk-ensk orðabók > gáll

  • 6 GJÖLL

    f. [vide gjalla], din, alarum (poët.)
    COMPDS: Gjallarbrú, Gjallarhorn.

    Íslensk-ensk orðabók > GJÖLL

  • 7 GULL

    * * *
    n.
    1) gold;
    2) = fingrgull.
    * * *
    n., in the oldest MSS. spelt goll, Eluc., Hom., and this is the rhyming sound in old poets; hollan, golli, Sighvat; fingr-goll, trollum, Kormak; golls and þolli, id.: [Ulf. gulþ; A. S., Engl., Germ. gold; Dan. guld; Swed. and Norse gull]:—gold; var hár hans golli keypt, Eluc. 48; ór silfri eða ór golli, Hom. 138, Al. 116; it gjalla gull, Fm. 20, Vsp. 8: gold as payment, told by weight, Fms. i. 15, ii. 76, vii. 235, xi. 77; rautt gull, red gold; bleikt gull, yellow gold, v. 346; gull brennt, refined gold, Dipl. iii. 4; skírt gull, hreint gull, pure gold, Stj. 563: allit., gull ok gimsteina, Al. 170, Bs. i. 134; gull ok gersemar (freq.); in the saying, það er ekki allt gull sem glóir, ‘tis not all gold that glitters: gulls-litr, m. gold colour, Fms. vi. 143, Magn. 514:—as to the value or course of gold, átta merkr gangsilfrs er mörk gulls, þrem tigum sinna skal blásilfr vega móti gulli, tíu sinnum skírt silfr móti gulli, 732. 16, Fs. 8–10, passim: metaph., grípa gulli á við e-n (vide grípa): = fingr-gull, Ulf. fingra-golþ, a finger ring, Stj. 254, Bs. i. 877, Nj. 16, 146:—in plur. jewels, pretiosa, cp. gull-hús, a jewel chest, Sturl. ii. 108: barna-gull, playthings:—in metaph. phrases, mikit gull ertu, what a jewel thou art! sá grét ekki fyrir gull sem ekki átti, Vídal. i. 284.
    COMPDS: gullaldr, gullari, gullauðigr, gullauðr, gullaugu, gullband, gullbaugr, gullbeinar, gullberg, gullberi, gullbitlaðr, gullbitull, gullbjartr, gullborði, gullbóka, gullbóla, gullbrá, Gullbrárskáld, gullbrynja, gullbúinn, gullböllr, gulldálkr, gulldreifar, gulldropi, gullepli, gullfalligr, gullfaxi, gullfágaðr, gullfestr, gullfingr, gullfjallaðr, gullfjöðr, gullfugl, gullgóðr, gullgörð, gullgörr, gullhagr, gullhamrar, gullhálsar, gullhárr, gullheimr, gullhella, gullhirzla, gullhjalt, gullhjálmr, gullhlað, gullhlaðinn, gullhnot, gullhringr, gullhús, gullhyrndr, gullhöttr, gullkalekr, gullkambr, gullkálfr, gullker, gullkista, gullkitni, gullknappr, gullknappaðr, gullknútr, gullknöttr, gullkóróna, gullkranz, gullkroppr, gullkross, gullleggja, gullligr, gullmál, gullmálmr, gullmen, gullmerktr, gullmunnr, gullnagli, gullnisti, gullofinn, gullormr, gullpenningr, gullrekendi, gullrekinn, gullrendr, gullreyfi, gullritinn, gullroðinn, gullsandr, gullsaumaðr, gullsettr, gullskál, gullskeggr, gullskillingr, gullskotinn, gullskór, gullskrift, gullskrín, gullsmeittr, gullsmeltr, gullsmiðr, gullsmíð, gullsmíðligr, gullspánn, gullspori, gullsproti, gullspuni, gullspöng, gullstafaðr, gullstafr, gullstaup, gullsteindr, gullstóll, gullstúka, gullstöng, gullsylgja, gulltafla, gulltanni, gullteinn, gulltoppr, gullvafðr, Gullvarta, gullveggr, Gullveig, gullviðjur, gullvippaðr, gullvægr, gullvöndr, gullþráðr.

    Íslensk-ensk orðabók > GULL

  • 8 HINN

    * * *
    I)
    (hin, hitt), dem. pron.
    1) the other; á hinn fótinn, on the other leg; pl. the others, the rest (Kimbi bar sár sín engan mun betr en hinir);
    2) emphatically, that; hitt ek hugða, that was what I thought; hitt vil ek vita, that I want to know.
    (hin, hit), def. art., before an adjective standing alone or followed by a substantive, the, = inn, enn( eptir hinni eystri kvísl).
    * * *
    1.
    HIN, HIT, the article, an enclitic, which therefore can never serve as an accentuated syllable in a verse, either as rhyme or in alliteration. In good old MSS. (e. g. Cod. Reg. of Sæm.) it is hardly ever spelt with the aspirate, but is written inn, in, it or ið, or enn, en, et or eð, and thus distinguished from the demonstr. pron. hinn; but in the Editions the prob. spurious aspirate has been generally prefixed: an indecl. inu or hinu occurs often in later MSS. of the 14th century, e. g. the Fb.; but as it has not been heard of since and is unknown in the modern language, it simply seems to be a Norwegianism, thus, inu sömu orð, Th. 2; hinnu fyrri biskupa (gen. pl.), H. E. ii. 79; enu instu luti ( res intimas), Hom. 57 (Norse MS.); hinu ágæztu menn (nom. pl.), id.; innu óargu dýra, 657 A. ii. 12: [cp. Goth. jains = ἐκεινος; A. S. geond; Engl. yon; Germ. jener.]
    A. The:
    I. preceding the noun:
    1. before an adjective standing alone or followed by a substantive; inn mæri, inn ríki, inn dimmi dreki, inn mikli mögr, Vsp.; in aldna, id.; inn góða mjöð, the good mead, Gm. 13; inn mæra mjöð, Skm. 16; inn helga mjöð, Sdm. 18; in forna fold, Hým. 24; in fríða frilla, 30; inn fróði jötum, Vþm. 20; inn gamli þulr, 9; inn hára þul, Fm. 34; inn fráni ormr, 19; opt inn betri bilar þá er inn verri vegr, Hm. 127; in alsnotra ambátt, in arma, Þkv.; enn fróði afi, Skm. 2; in ílla mæra, 32; enn fráni ormr, 27; eð manunga man, Hm. 163; enn aldna jötun, 104; en horska mær, 95; it betra, Stor. 22; ena þriðju, the third, Vsp. 20; inn móður-lausi mögr, Fm. 2; it gjalla gull, ok it glóðrauða fé, 9; ið fyrsta orð, Sdm. 14; enu skírleita goði, Gm. 39; in glýstömu græti, Hðm. 1; in svásu goð, Vþm. 17; enum frægja syni, Hm. 141; at ins tryggva vinar, 66; ennar góðu konu, 100; ins svinna mans, 162; ens dýra mjaðar, 141; ens hindra dags, 109; ens unga mans, Skm. 11; ens deykkva hrafns, Skv. 2. 20; æ til ins eina dags, Fm. 10; ena níundu hverja nótt, Skm. 21: with the ordinals, inn fyrsti, þriði …, Gm. 6 sqq., Sdm. 21 sqq.
    2. so also before an adverb; it sama, likewise, Hm. 75, Fm. 4, Vþm. 22, 23, Gm. 15, Hdl. 26.
    3. as an indecl. particle ‘in’ or ‘en’ before a comparative; in heldr, the more, Hm. 60, Sdm. 36, Hkv. 1. 12, Skv. 1. 21, Gh. 3, Nj. 219; in lengr, the longer, Am. 58, 61; this has been already mentioned s. v. en (p. 127, B. at bottom, and p. 128), but it is almost exclusively poetical.
    II. placed between a pronoun and an adjective in the definite form:
    1. after a demonstr.; sá inn fráni ormr, Fm. 26; sá inn harði hallr, Gs. 10; sá inn aldni jötun, Skm. 25; sá inn ámáttki jötunn, 10; þat ið mikla men, Þkv. 13; þat ið litla, ‘that the little,’ i. e. the little thing, Ls. 44: þann inn alsvinna jötun, Vþm. 1; þann inn aldna jötun, Fm. 29; þann inn hrímkalda jötun, 38; þess ins alsvinna jötuns, Vþm. 5; þat it unga man, Alm. 6; þann inn aldna jötun, Gm. 50; þau in harðmóðgu ský, 41; sá inn máttki munr, 93; mönnum þeim enum aldrœnum, Hbl. 44; börn þau in blíðu, Og. 9; hrís þat ið mæra, Akv. 5: in prose, fjölmenni þat it mikla, Eg. 46; þetta it mikla skip, Fms. x. 347, passim: with ordinals, segðu þat ið eina, say that the first, Vþm. 20; þat ið þriðja, fjórða …, 20 sqq.
    2. after a possessive; síns ins heila hugar, síns ins svára sefa, Hm. 105; þíns ins hvassa hjörs, Fm. 29; minn inn hvassi hjörr, 6; míns ins hvassa hjörs, 28; bækr þínar inar bláhvítu, Hðm.
    3. after a pers. pron.: þú hinn armi, thou wretch! Ld. 326; gakk þú hingat hinn mikli maðr! Eg. 488.
    III. placed between two nouns in apposition:
    1. between a proper name and a title or epithet in the definite form; Sigurðr inn Suðræni, Sigurd the Southerner, Skv. 3. 4; Atli inn Ríki, Akv. 29; Högna ins frækna, Hjalla ins blauða, 23; Guðröðr inn Göfugláti, Ýt.; Hamðir inn hugumstóri, Hðm. 25; Kjötva’nn (= Kjötva enn) Auðga, Hornklofi; Svan enum Rauða, Álfr enn Gamli, Hdl.; as also in prose, Ívarr inn Víðfaðmi, Haraldr enn Hárfagri, Ólafr inn Digri, Knútr inn Fundni, Auðr in Djúpauðga, Þorbjörg in Digra, Hildr in Mjófa, Steinólfr inn Lági, Þorkell inn Hávi, Kjarlakr inn Gamli, Björn inn Austræni, Ólafr inn Hvíti, Hálfdan inn Svarti, Sighvatr inn Rauði, Kyjólfr inn Grá, Gestr inn Spaki; Ari inn Fróði (Aren Froðe contr. = Are enn Froðe, Ó. T. 23, line 1), Ketill inn Heimski, Knútr inn Ríki, Eadvarðr inn Góði, Hálfdan inn Mildi, Ingjaldr inn Illráði, Helgi inn Magri, Úlfr inn Skjálgi, Landn., Fb. iii; cp. Gr. Νέστωρ ὁ γέρων, Σωκράτης ὁ φιλόσοφος, Germ. Nathan der Weise, Engl. Alfred the Great, etc.: of ships, Ormr inn Langi, Ormr inn Skammi.
    2. between an appellative and an adjective; sveinn inn hvíti, Ls. 20; hendi inni hægri, 61; þengill inn meins-vani, Gm. 16; seggr inn ungi, Skm. 2; skati inn ungi, Hdl. 9; brúðr in kappsvinna, Am. 75; hest inn hraðfæra, Gh. 18; varr inn vígfrækni, gumi inn gunnhelgi, Hðm. 30; auð inn fagra, Skv. 1. 13; orm inn frána, 1, 11; fjánda inn fólkská, Fm. 37; konungr inn Húnski, Skv. 3. 8, 18, 63, 64; orð ið fyrra, Og. 9; mál ið efsta, 16; seggr inn suðræni, Akv. 3; seggr inn æri, 6; mar’inum mélgreypa, 3, 13; borg inni há, 14; sól inni suðrhöllu, 30; veðrs ens mikla, Hkv. 1. 12; handar ennar hægri, Ls. 38, 61; vífs ins vegliga, Am. 54; konung inn kostsama, Hkm.; gramr inn glaðværi, id.; hlut inn mjóvara, Ýt. 13; konungr inn kynstóri, fylkir inn framlyndi, hilmi’nom hálsdigra, konu’na Dönsku, hverr’ enni Heinversku, Hornklofi, Sæm. (Möb.) 228–231; við arm inn vestra, Sighvat; so also in prose passim.
    B. When there was no adjective the article became a suffix to the noun (see Gramm. pp. xix, xx), a usage common even in early prose, but extremely rare in poetry; the reason is, not that the poems were composed before the suffixed article had come into use, but that the metres themselves in which all the old poems were composed are older than that usage, and are not well adapted to it, so that the absence of the article became traditional. The old poem Harbarðsljóð makes an exception, no doubt not from being later than all other poems, but from being composed in a peculiar metre, half verse and half prose; thus in that single poem alone there are nearly twenty instances, or about twice or thrice as many as in all the other poems together:—váginn, Hbl. 2, 13, 15; sundit, 1, 3, 8, 13; verðinum, 4; eikjunni, 7; skipit, id.; stöðna, landit, id.; leiðina, 55; höfuðit, 15; bátinum, 53; veggsins, stokksins, steinsins, 56; matrinn, 3: other solitary instances are, goðin öll, Vsp. 27 (prob. somewhat corrupt); eiki-köstinn, Gh. 20; vömmin vár, Ls. 52.
    II. in prose, old and modern, the suffixed article occurs at every step; only one or two instances are worth noticing as peculiar to the Icelandic:
    1. as vocative in addressing; konan, O woman! mjöðnannan, id., Sighvat (in a verse of A. D. 1018, and so in mod. usage); elskan! hjartað! heillin! ástin, my love! dear! heart! þursinn! Fas. i. 385; hundarnir! = ω κύνες, Od. xxii. 35: also with another word, barnið gott, good child! Þrúðnaþussinn, thou monster giant! Miðgarðs-ormrinn! Fas. i. 373.
    2. esp. if with a possessive adjective following, as in Gr. οὑμός, τοὐμόν, τἀμά, etc.; elskan mín, ástin mín, hjartað mitt, góðrinn minn! hér er nú ástin mín, here is my darling! Sturl. ii. 78, of a father presenting a darling child to a friend; and so in mod. usage: as abuse, hundrinn þinn, thou dog! Ísl. ii. 176; þjófrinn þinn! Fms. vii. 127; dyðrillinn þinn! ii. 279; hundinum þínum! vi. 323: this use is not confined to the vocative, e. g. konan mín biðr að heilsa, my wife (kona mín is never used); maðrinn minn, my husband; biddu foreldrana þína ( ask thy parents) að lofa þér að fara; augun hans, his eyes, Pass. 24. 4; hugrinn vor og hjartað sé, our mind and heart (cp. Gr. τω ἐμω θυμω), 43. 5; svo hjartað bæði og málið mitt | mikli samhuga nafnið þitt, 10. 7; gef þú að móður-málið mitt, 35. 9; bókin mín, my favourite book, my own book; as also, fáðu mér hattinn minn, vetlingana mína, skóna mína, give me my hat, gloves, shoes; tungan í þér, augun í þér, thy tongue, thy eyes; höfuðið á mér, fætrnir á mér, my head, my feet; hendrnar á þér (‘á mér, á þér’ are here equivalent to a possessive, see p. 37, C. IV), thy hands, cp. Homer, τα σα γούνατα; hestana þína, Gr. ϊππους τους σούς: similar is the instance, vömmin vár, the sins of ours, Ls. 52; this may be a remnant of a time when the article was used separately, even with an indefinite adjective.
    3. a double article, one suffixed to the noun and the other prefixed to the word in apposition; hirðin sú in Danska, Fms. vi. 323; þau in stóru skipin, viii. 384 and passim: again, when a noun is put in the genitive after another noun the former has no article; as the Engl. phrase ‘the fish of the sea and the fowl of the air’ is in Icel. ‘fiskar sjávarins og fuglar loptsins:’ but this belongs to the syntax; see also Grimm’s D. G. iv. 432.
    C. SPECIAL CHANGES, in mod. usage:
    I. the demonstr. pron. sá, sú, það has in speech generally taken the place of inn, in, it; thus, sá gamli maðr, sú gamla kona, það gamla skáld; sometimes the article is dropped altogether, e. g. á fimta degi, on the fifth day (= á enum fimta degi); á sömn stundu, in the same hour; even in old writers this is found, með sömu ætlan, Bs. i. 289; á níundu tíð dags, Stj. 41, (but rarely); yet the old form is often retained in writing.
    II. in case A. II. the article may be dropped; þann gamla maim, þá gömlu konu, það gamla skáld, þú armi, etc.; sá ráða-góði, sú goðum-líki, sá ágæti Odysseifr, sú vitra Penelopa, sá Jarðkringjandi Pósídon, Od. passim (in Dr. Egilsson’s translation).
    III. in case A. III. 1. the article is also dropped, Knútr Ríki, Haraldr Hárfagri; even old writers (esp. in later vellums) omitted it now and then, Hálfdan Svarta, Fms. i. 1; Haraldr Grænski, 90; Haraldr Hárfagri, 192; Óttarr ungi, Hdl.: even in the Sæm. Cod. Reg., Völsungr ungi, Skv. 3. 1, 3.
    IV. in case A. III. 2. the pronouns sá, sú, það, and hinn, hin, hit may be used indiscriminately, although the former is more usual.
    V. lastly, in case B. the suffixed article has gained ground, and is in modern prose used more freq. than in ancient.
    ☞ CONCLUSION.—The old poetical language, with the sole exception of a single poem, had no article in the modern and proper sense; in every instance the ‘inn, in, it’ bears the character of a demonstrative pronoun, preceding an adjective and enhancing and emphasising its sense, like the pers. pron. hann, q. v.; but it is never attached to a single substantive; when the adjective was placed in apposition after a noun, the pronoun came to stand as an enclitic just after the noun, and was sounded as if suffixed thereto; at last it was tacked as an actual suffix to single nouns standing without apposition, and thus the true suffixed article gradually arose, first in speech, then in writing; whereas at the same time the old pronominal enclitic (A. I-III) gradually went out of use, and was either dropped or replaced by the stronger demonstrative pronoun ‘sá, sú.’
    2.
    HIN, HITT, demonstr. pron., prob. identical in etymology with the preceding word, from which it is however distinguished,
    1. by the neut. hitt, Dan. hint;
    2. by the initial aspirate, which is never dropped;
    3. by being a fully accentuated pronoun, so that the h can stand as an alliterative letter, e. g. handar ennar hægri | mun ek hinnar geta, Ls.; veitkat ek hitt hvart Heita | hungr …, Hallfred; Hitt kvað þá Hamðir, etc., Hom. 23, 25, Korm. 40; Raun er hins at Heinir | hræ …; Skáld biðr hins at haldi | hjálm …, Sighvat, Hkv. Hjörv. 26: [Ulf. jains = ἐκεινος; A. S. geond; Engl. yon; Germ. jener.]
    A. This pronoun is used,
    I. in a demonstr. sense, emphatically and without being opp. to a preceding demonstr.; raun er hins at …, it is proved that …; skáld biðr hins, at …, Sighvat; veitkat ek hitt hvat (hvárt) …, Hallfred; hitt ek hugða, emphatically, that was what I thought, I thought forsooth, Hm. 98; hitt kvað pá Hróðrglóð, Hðm. 13; hitt kvað þá Hamðir, 25; hitt vil ek vita, that I want to know, Vþm. 3, 6; þó ek hins get, ef …, yet I guess, that if …, Skm. 24; vita skal hitt, ef …, Korm. 40 (in a verse), Ísl. ii. 225 (in a verse); hitt var fyrr = in former times, formerly, Ýt., Fs. 94 (in a verse); hinn er sæll, er …, he is happy, that …, Hm. 8; maðr hinn er …, ‘man he that’ = the man who, 26; hinn er Surts ór Sökkdölum, Edda 51 (in a verse); veitat hinn er tin tannar, hinn er um eyki annask, Kormak (in a verse); handar innar hægri mun ek hinnar geta, er …, the right hand, that hand namely, which …, Ls. 38; this usage scarcely occurs except in old poetry.
    II. demonstr. referring to another pronoun, denoting the former, farther, the other, = Dan. hiin, hint, Germ. jener, cp. Gr. ἐκεινος, Lat. ille; freq. in prose, old and mod.; fóru þeir með þau skip er þeim þóttu bezt en brenndu hin, Fms. v. 8; Kimbi bar sár sitt engan mun betr en hinir, er hann hafði áðr á fært, 92; en hitt er meira, at hann lætr sér annarra manna fé jafnheimilt, Eg. 47; kemr örvar-oddrinn í strenglag hinnar örvarinnar, Fb. iii. 405; er þú hefir mik fyrir lagt á hinu áðr, 407; hinir frændr þínir, ii. 425; á hinn fótinn, on that, the other leg, Nj. 97; þat er válítið, … hitt er undr …, Ls. 33; hinir hlaða seglunum ok bíða, Fms. x. 347; ef hinn ( the other part) er eigi þar við staddr, Grág. i. 52; hvárt hinn ( the other one) hefir jafnmikit fé hins ( of the other one) er austr er, 220; rétt er at kveðja frá hennar heimili ef hann veit hvártki hinna (gen. pl.), 339; ok vill annarr hluta en annarr eigi … ok verðr sem hinn mæli ekki um er eigi vill hluta, 393; ef maðr sendir annan mann til eindaga, ok erat hinn skyldr við at taka, id.; þess á milli er hón fór at sofa á kveldit, ok hins er hón var klædd, Ld. 14; ærit fögr er mær sjá, … en hitt veit ek eigi hvaðan þjófs-augu eru komin í ættir várar, forsooth she is a beautiful girl, but yet I know not, Nj. 2:—demonstr. in the sense of this (but rare), stjörnur þær er nær eru leiðar-stjöruu ganga aldri undir með oss, en í Blálandi eðr Arabia ganga hinar stjörnur, these very stars, Rb. 468: phrases, hitt ok annat, this and the other, Rd. 235; mod. hitt og þetta.
    B. COMPOUND FORMS, hinn-ug, hinn-og, or hins-ig, mod. hins-egin, also hizig, q. v. [from vegr], adv. the other way; þótt Gísl þykki hinsig (hinn veg, v. l.) eigi síðr til vísa, Fms. vii. 46; hinnig værir þú undir brún at líta sem …, Nj. 55: locally, there, in the other place, illic, ok láta bera vætti þat hinneg var nefnt, Grág. i. 90; heimta af erfingja ef hinnig er eigi til, K. Þ. K. 28; brenndi þar ok görði hervirki eigi minna enn hinneg, Fms. vi. 340; ef hinnig mundi kostr, K. Þ. K. 24; eigi er hægra undir þeim at búa fyrir kulda sakir, enn hinnog er fyrir ofrhita sakir, Sks. 196; því at hón er kaldari hér en hizug, 70: temp. the other day, formerly (rare), er ek hinnig mælta, Og. 11.
    2. denoting motion, hither, thither; hinnig deyja ór Helju halir, Vþm. 43; renna hinnig, Gh. 18; ríða hinig, Fm. 26: koma hinig, Gs. 18.

    Íslensk-ensk orðabók > HINN

  • 9 HLJÓÐ

    n.
    1) silence, hearing; biðja (kveðja sér) hljóðs, to beg (ask for) a hearing (Njáll kvaddi sér hljóðs); fá h., to get a hearing; þegja þunnu hljóði, to keep a watchful silence; af hljóði, í hljóði, in all stillness, silently;
    2) sound (Þorfinnr kom engu hljóði lúðrinn); koma á h. um e-t, to become aware of; drepr h. ór e-m, one is struck dumb;
    3) musical sound, tune;
    4) trumpet (h. Heimdallar = Gjallarhorn).
    * * *
    n. [Ulf. hliuþ = ἡσυχία, 1 Tim. ii. 11, in Uppström’s edition; cp. A. S. hleoðor = sound; mid. H. G. lût; cp. O. H. G. hliodar; Germ. laut; Dan. lyd; Swed. ljud; akin to it are several Gr. and Lat. words with an initial κλ, cl; the original meaning is hearing or the thing heard, like Gr. ἀκοή and hljóð, hljómr, hlust (q. v.) are kindred words; hence comes the double sense of this word in Icel., sound and silence.]
    A. Hearing, a hearing, listening, silence; biðja (kveðja) hljóðs, to beg a hearing, chiefly as a parliamentary term, of one about to speak, to recite a poem before a prince or the like; Njáll kvaddi sér hljóðs, Nj. 105; kvæði hefi ek ort um yðr, ok vilda ek hljóð fá, I wished to get a hearing, Ísl. ii. 229; Egill hóf upp kvæðit ok kvað hátt ok fékk þegar hljóð, Eg. 427, cp. Vsp. 1, Höfuðl. 2; vilja ek hljóð at Hárs liði, I ask a hearing for my song, Ht. 1; ek hefi ort kvæði um yðr ok vilda ek fá hljóð at flytja, Fms. ii. 15; gefa h., to give a hearing, Leiðarv. 5; hafit hljóð, be quiet! 625. 72; þá er bæði gott hljóð ok góðir siðir í konungs húsi, Sks. 367:—the ancient meetings were in the open air, amid the hum of voices, loud cries, and the clash of arms, þá var fyrst gnýr mikill af fjölmenni ok vápnum, en er hljóð fékksk, mælti Þorgnýr, Ó. H. 68; en er hljóð fékkst, þá stóð jarl upp ok mælti, 67, cp. Íb. ch. 4; varð at þessu mikit háreysti, en er hljóð fékksk, mælti Sigurðr jarl, Fms. i. 34.
    2. adverb, phrases; í heyranda hljóði, see heyra, Nj. 230, Grág. i. 19, passim; af hljóði and í hljóði, in all stillness, silently, Nj. 5, 103, Eg. 723, Ld. 162, Fms. iv. 79, Stj. 355; bera harm sinn í hljóði, to bear one’s grief in silence, a saying; ein kvinna læri í hljóði með allri undirgefni, 1 Tim. ii. 11, where the Gothic text has in hliuþa: þegja þunnu hljóði, to listen in breathless stillness, Hm. 7; í einu hljóði, unanimously, a parliamentary term.
    B. The thing heard, sound; allt er hljóð þat er kvikindis eyru má skilja, Skálda 173, 174; greina hljóð, id., 169, 170; í hljóði síns gráts, Mar. 28; Þorfinnr kom öngu hljóði í lúðrinn ok komsk eigi upp blástrinn, Fms. ix. 30; ganga á hljóðið, to walk (in the dark) after a distant sound; klukku-hljóð, the sound of a bell, v. 133; þrumu-h., a clap of thunder; brim-h., the roaring of surf.
    II. special usages:
    1. gramm. a sound, tone; með löngu hljóði eða skömmu, hörðu eða linu, Skálda 159, 160: a musical sound, tune, söng fagran, hljóð mikit ok dýrligt, Bs. i. 454; slá hljóð á hörpu, 155.
    2. phrases, koma á hljóð um e-t, to catch the sound of, become aware of, Bs. i. 165; vera í hindar hljóði, to be within a hind’s hearing, i. e. to be whispered about; vera ór hindar hljóði, to be out of a hind’s sound; drepr hljóð ór e-m, to become dumb, lose the wind, Fms. xi. 115; það er komit annað hljóð í strokkinn (metaphor from churning), there is another sound in the churn, of a sudden turn, e. g. from high to low spirits; the ancients also seem to have said, ‘there is another sound in the fells,’ of one who is crest-fallen; see verses in Nj. 249, Háv. 34 new Ed., Dropl. 31, nú kná þjóta annan veg í fjöllum, now the fells resound with another tale; nú þykir henni eigi batna hljóðið í sögunni, the tale began to sound dismal, Clar.: so in the phrase, það er gott (slæmt, dauft) hljóð í e-m, to be in a good (or moody) state of mind.
    III. plur. esp. in mod. usage:
    α. crying aloud, a cry, of a child or one in paroxysms of pain; Heyr mín hljóð, hear my cry! Hólabók 276; hljóðin heyrðusk út fyrir dyr (of a sick person); það linnir ekki af hljóðum (of a baby).
    β. howling, screaming; og þeirra hljóð (pl.) og höfuð-prestanna tóku yfir, Luke xxiii. 23; ó-hljóð, dissonance, i. e. screaming, howling.
    γ. music. voice; hafa fögr hljóð, a sweet voice; há, mikil, veyk, dimm, hvell hljóð, a high, strong, weak, deep, pealing voice; Syng þú ungr mest sem mátt | meðan hljóð þín fagrt gjalla, … eintóm hljóð úr forfeðranna gröfum, Bjarni 142: the same distinction is sometimes observed in old writers, syngja með fögrum hljóðum, Stj. 606, Bs. i. 155; þar gengr hæst í hljóðunum, there the tune reached the highest pitch, Mar.

    Íslensk-ensk orðabók > HLJÓÐ

  • 10 gellr

    from gjalla.

    Íslensk-ensk orðabók > gellr

  • 11 gollit

    from gjalla.

    Íslensk-ensk orðabók > gollit

  • 12 gullu

    from gjalla.

    Íslensk-ensk orðabók > gullu

  • 13 gylli

    from gjalla.

    Íslensk-ensk orðabók > gylli

  • 14 želsti

    želsti Grammatical information: v. Proto-Slavic meaning: `repay, pay for'
    Old Church Slavic:
    žlěsti (Supr.) `repay, pay for' [verb], žlědǫ [1sg];
    žlasti (Supr.) `repay, pay for' [verb], žladǫ [1sg]
    Old Russian:
    želesti `repay, pay for' [verb], želedu [1sg]
    Indo-European reconstruction: ghel-dʰ-
    Comments: Probably a borrowing from Germanic.
    Other cognates:
    Go. fragildan `repay' [verb];
    OHG geltan `pay, repay, sacrifice' [verb];
    OSw. gjalla `pay, repay' [verb] \{1\}
    Notes:
    \{1\} The Germanic evidence points to a suffix *-t-.

    Slovenščina-angleščina big slovar > želsti

См. также в других словарях:

  • Yell — (y[e^]l), v. i. [imp. & p. p. {Yelled}; p. pr. & vb. n. {Yelling}.] [OE. yellen, [yogh]ellen, AS. giellan, gillan, gyllan; akin to D. gillen, OHG. gellan, G. gellen, Icel. gjalla, Sw. g[ a]lla to ring, resound, and to AS., OS., & OHG. galan to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Yelled — Yell Yell (y[e^]l), v. i. [imp. & p. p. {Yelled}; p. pr. & vb. n. {Yelling}.] [OE. yellen, [yogh]ellen, AS. giellan, gillan, gyllan; akin to D. gillen, OHG. gellan, G. gellen, Icel. gjalla, Sw. g[ a]lla to ring, resound, and to AS., OS., & OHG.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Yelling — Yell Yell (y[e^]l), v. i. [imp. & p. p. {Yelled}; p. pr. & vb. n. {Yelling}.] [OE. yellen, [yogh]ellen, AS. giellan, gillan, gyllan; akin to D. gillen, OHG. gellan, G. gellen, Icel. gjalla, Sw. g[ a]lla to ring, resound, and to AS., OS., & OHG.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Список праиндоевропейских корней — Для улучшения этой статьи желательно?: Найти и оформить в виде сносок ссылки на авторитетные источники, подтверждающие написанное …   Википедия

  • Gjallar-horn — /yahl lahr hawrn /, n. Scand. Myth. Heimdall s horn, used to warn the gods of Ragnarok. [ < ON, equiv. to gjallar, gen. sing of gjoll noise, din (Compare gjalla to resound loudly, scream; c. OE g(i)ellan to YELL) + horn HORN] * * * …   Universalium

  • Vetrliði Sumarliðason — o Vetrl fue un escaldo de Islandia en el siglo X. Era bisnieto de Ketill hængr (Ketil el Salmon), uno de los primeros colonos noruegos de Islandia; vivió en Fljótshlíð, al sur de la isla. Vetrliði era un devoto pagano opuesto a la conversión… …   Wikipedia Español

  • gellen — Vsw std. (8. Jh.), mhd. gellen, ahd. gellan Vst., mndd. gellen Stammwort. Aus g. * gell a gellen Vst., auch in anord. gella, gjalla, ae. gellan, gi(e)llan. Schallwort ohne genaue Vergleichsmöglichkeit. Vgl. immerhin das unter Nachtigall… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • yell — {{11}}yell (n.) late 14c., originally in Scottish, from YELL (Cf. yell) (v.). {{12}}yell (v.) O.E. gellan (Mercian), giellan (W.Saxon), class III strong verb (past tense geal, pp. gollen), from P.Gmc. *gelnanan (Cf. O.N. gjalla to resound, M.Du.… …   Etymology dictionary

  • Stimme — 1. Die meysten stimme beschliessen (gelten). (S. ⇨ Folge 2, ⇨ Hand 399, ⇨ Mehr und ⇨ Mehrheit.) – Agricola I, 703; Petri, II, 138; Eyering, I, 708; II, 582; Egenolff, 289a; Lehmann, II, 71, 48; Gaal, 1473; Simrock, 9909; Graf, 415, 125; Glandorp …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Waare — 1. Alte Wahr gilt nichts. – Lehmann, 6, 7. Schwed.: Gamla waror gjälla intet mycket. (Grubb, 244.) 2. Alze frinj Wôr gît nit af. (Siebenbürg. sächs.) – Schuster, 346. 3. An böser wahr ist nichts zu gewinnen. – Lehmann, 99, 31; Eyering, II, 497;… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • ghel-tō (Gmc.) and ghel-dhō (Slav.) —     ghel tō (Gmc.) and ghel dhō (Slav.)     English meaning: to cost, pay     Deutsche Übersetzung: “gelte, zahle”?     Material: Goth. fra gildan “ repay, compensate “, us gildan “ repay”, O.Ice. gjalda “ defray, pay, repay, be worth “, O.E.… …   Proto-Indo-European etymological dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»