-
1 вдеваться
geçmek* * *несов.; сов. - вде́тьсяни́тка не вдева́ется в иго́лку — iplik iğne gözünden geçmiyor
-
2 проходить
I несов.; сов. - пройти́1) geçmekпройти́ по мосту́ — köprüden geçmek
он прошёл ми́мо нас — yanımızdan geçti
пройди́те вперёд — öne geçin(iz)
он прошёл в кино́ без биле́та — sinemaya biletsiz daldı
пройти́ переу́лком — yan sokaktan geçmek
доро́га прохо́дит о́коло дере́вни — yol köyün yakınından geçer
здесь пройдёт нефтепрово́д — buradan bir petrol boru hattı geçecek
2) (yol) almak; yapmakмы прошли́ де́сять киломе́тров — on kilometre yol aldık
стометро́вку он прохо́дит за двена́дцать секу́нд — yüz metreyi on iki saniyede alır
пе́рвый круг про́йден за 43 секу́нды — спорт. ilk tur 43 saniyede geçildi / koşuldu
вчера́ го́нщики прошли́ 200 киломе́тров — dün yarışçılar 200 kilometre koştular
маши́на но́вая, прошла́ всего́ три ты́сячи киломе́тров — araba yenidir, topu topu üç bin kilometre yaptı
а пото́м пройдём в парк — sonra da parka uzanırız
не прошёл я и ста шаго́в, как... — yüz adım gittim gitmedim,...
3) ( миновать) geçmek, arkada bırakmakпрошли́ го́ды — yıllar geçip gidiyordu
мно́го лет прошло́ с тех пор — aradan yıllar geçti
за э́то вре́мя про́йден значи́тельный путь — bu süre içinde hayli yol alındı
за про́йденный пери́од — arkada / geride bıraktığımız dönem içinde
передо мной прошли́ собы́тия после́дней неде́ли — gözümün önüne son haftanın olayları bir bir gelip geçti
4) ( об осадках) yağmak5) (распространяться - о слухах и т. п.) dolaşmak, yayılmakпо всей дере́вне прошёл слух, что... — söylentisi tüm köyü dolaştı
6) (продвигаться через что-л.) sığmak; geçmekни́тка в ушко́ не прохо́дит — iplik iğnenin gözünden geçmiyor
в э́ту дверь шкаф не пройдёт — dolap bu kapıdan sığmaz
7) ( просачиваться) sızmakчерез заклёпки прохо́дит вода́ — perçin başlarından su sızıyor
8) (о времени, о чём-л. бывшем, длившемся) (gelip) geçmekпрошёл це́лый час — tam bir saat geçti
зима́ прошла́ — kış geçti
мо́лодость прошла́, как сон — gençlik bir rüya hali gibi gelip geçti
с тех пор, как он уе́хал, не прошло́ и неде́ли — o gideli daha bir hafta bile olmadı
не пройдёт и неде́ли, как... — (bir) haftaya kalmaz / kalmadan
не прошло́ и го́да, как... — senesine kalmadı,...
не пройдёт и го́да, как... — bir yıla varmaz,...
три дня прошли́ в перегово́рах — üç gün görüşmelerle geçti
вся его́ жизнь прошла́ в борьбе́ — tüm hayatı mücadele ile geçti
путь, про́йденный на́ми за полве́ка — yarım yüzyıl içinde aldığımız / katettiğimiz yol
с тех пор ско́лько их таки́х прошло́! — o zamandan bu yana kaç tanesi geldi gitti!
9) ( прекращаться) dinmek; geçmekболе́знь прошла́ — hastalık geçti
болезнь прошла́ без осложне́ний — hastalık komplikasyonsuz olarak geçti
головна́я боль у неё прошла́ — baş ağrısı dindi
всё у него́ пройдёт (о больном) — bir şeyi kalmaz
уста́лость постепе́нно пройдёт — yorgunluk yavaş yavaş çıkacak
дождь прошёл — yağmur durdu / dindi / kesildi
шторм прошёл — (denizde) fırtına durdu / kaldı
10) (подвергаться чему-л.) geçmekпройти́ через тяжёлые испыта́ния — ağır / çetin sınavlardan geçmek
проходи́ть медици́нский осмо́тр — tıbbi muayeneden geçmek
проходи́ть ветерина́рный контро́ль — veteriner kontrolundan geçmek
пройти́ (через) цензу́ру — sansürden geçmek
11) (заканчиваться каким-л. образом) geçmekпра́здник прошёл ве́село — bayram neşeli bir hava içinde geçti
его́ конце́рт прошёл успе́шно — verdiği resital başarılı oldu
12) (завершить какой-л. курс) görmekпройти́ специа́льную подгото́вку — özel eğitim görmek
пройти́ курс светолече́ния — ışık tedavisi görmek
13) ( быть утверждённым) kabul edilmekэ́тот прое́кт резолю́ции не прошёл — bu karar taslağı kabul edilmedi
14) ( быть принятым) kabul edilmekпройти́ в университе́т — üniversiteye kabul edilmek
15) разг. ( изучать) çalışmak, işlemekкако́й урок сейча́с прохо́дят? — şimdi kaçıncı ders işleniyor?
э́то мы еще́ не проходи́ли (в школе) — o derse henüz gelmedik
••э́тот трюк / но́мер не пройдёт! — bu oyun sökmez!
II сов.фаши́зм не пройдёт! — faşizme geçit yok!
(провести какое-л. время в ходьбе) yürümekмы зря сто́лько проходи́ли — boşuna taban teptik
-
3 переходить
несов.; сов. - перейти́1) врз geçmek; aşmakпереходи́ть через мост — köprüyü geçmek
переходи́ть у́лицу — (caddeyi / sokağı) karşıdan karşıya geçmek
перейти́ в пя́тый класс — beşinci sınıfa geçmek
переходи́ть по насле́дству — miras yoluyla geçmek / intikal etmek
перейти́ к друго́й те́ме — başka konuya geçmek
перейти́ в ата́ку — hücuma geçmek
власть перешла́ к трудя́щимся — iktidar emekçilerin eline geçti
переходи́ть из рук в ру́ки — elden ele geçmek / dolaşmak, el değiştirmek
им не дало́сь перейти́ го́ру — dağı aşamadılar
здесь ре́ку вброд не перейдёшь — burada nehir geçit vermiyor
ого́нь перешёл на сосе́днее строе́ние — ateş bitişik yapıya yayıldı / sirayet etti
перейти́ на но́вую кварти́ру — yeni daireye geçmek
перейти́ на сто́рону проти́вника — düşman yanına geçmek, düşmana kaçmak
2) (во что-л. иное) dönüşmek, dönmek; halini almakдождь перешёл в ли́вень — yağmur sağanağa çevirdi
дру́жба перешла́ в любо́вь — dostluk aşka dönüştü
доро́га постепе́нно переходи́ла в тропу́ — yol gittikçe daralarak patika halini alıyordu
-
4 возглавить
başına geçmek,ön ayak olmak* * *сов.başına geçmek; önayak olmakвозгла́вить борьбу́ — savaşımın başına geçmek
возгла́вить гру́ппу — grubun başına geçmek
-
5 лететь
uçmak,gitmek,geçmek (üzerinden); düşmek,yuvarlanmak; çabuk geçmek,su gibi akmak* * *1) uçmak; gitmek; geçmek; sıçramak (об искрах, грязи и т. п.)над на́ми лете́ли журавли́ — başımızın üzerinden turnalar geçiyordu
сего́дня мы лети́м в Ки́ев — bugün Kiev'e uçuyoruz
мы лети́м самолётом — uçakla gidiyoruz
2) разг. ( падать) düşmek; uçmak; yuvarlanmakлете́ть в про́пасть — uçuruma uçmak / yuvarlanmak
3) ( мчаться) uçarak gitmekлете́ть стрело́й / пу́лей — kurşun gibi / hızıyla gitmek
лете́ть как на кры́льях — kuş kanadıyla gitmek
4) ( о времени) çabuk geçmek; su gibi akmak; kovalamakкак лети́т вре́мя! — vakit ne çabuk geçiyor!
лете́ли неде́ли, ме́сяцы — haftalar, aylar birbirini kovalıyordu
-
6 заражаться
bulaşmak,geçmek* * *несов.; сов. - зарази́ться1) bulaşmak; geçmek; tutulmakон зарази́лся гри́ппом — ona grip bulaştı / geçti
2) перен. geçmek; kapılmakзарази́ться о́бщей ра́достью — umumi sevince kapılmak
-
7 испытание
с1) deneme; sınamaя́дерные испыта́ния — nükleer denemeler
производи́ть испыта́ние чего-л. — bir şeyi denemek
находи́ться в ста́дии испыта́ния — deneme safhasında olmak
приёмные испыта́ния — kabul / giriş sınavı
вы́держать испыта́ние вре́менем — zamanın sınavından / imtihanından geçmek
пройти́ че́рез разли́чные испыта́ния — çeşitli sınavlardan geçmek
вы́держать испыта́ние огнём и желе́зом — kan ve ateş sınavından geçmek
-
8 обходить
несов.; сов. - обойти́1) врз dolaşmak; dolanmakон обошёл дом / вокру́г до́ма — evi (bir kez) dolandı
мы два́жды обошли́ пло́щадь / вокру́г пло́щади — meydanı iki kez harmanladık
мы обошли́ все ко́мнаты — tüm odaları bir bir dolaştık
обходи́ть строй почётного карау́ла — saygı kıtasını teftiş etmek
но́вость обошла́ всю дере́вню — haber bütün köyü dolaştı
когда́ ка́тер обошёл мыс... — motor burnu dolanınca...
2) ( проходить стороной) yanından geçmekобходи́ спра́ва! — sağından geç!
3) ( избегать) geçmek тж. перен.э́тот вопро́с он обошёл — bu sorunu geçti
обходи́ть кого-что-л. стороно́й — birinden, bir şeyden burcu burcu kaçmak
4) перен., разг. ( обгонять) (önüne) geçmekон обошёл тебя́ на два очка́ / ба́лла — seni iki puan geçti
он обошёл двух защи́тников — спорт. iki müdafii çalımlayarak geçti
-
9 перебегать
несов.; сов. - перебежа́тьперебега́ть че́рез доро́гу — koşarak yolun karşı yanına geçmek
2) разг. ( переходить на сторону противника) düşmana kaçmak, düşman yanına geçmek -
10 переезжать
несов.; сов. - перее́хать1) geçmekпереезжа́ть через ре́ку́ — nehri geçmek
2) ( переселяться) taşınmak, göç etmek, geçmek3) çiğnemekко́шку перее́хало маши́ной — kediyi araba çiğnedi
-
11 пробегать
I проб`егатьсов.1) ( bir süre) koşmak2) разг. (пропустить что-л. из-за беготни) koşuşmaktan yetişememekII пробег`ать1) koşmak; koşarak geçmekпробежа́ть ми́мо до́ма — evin yanından / önünden koşarak geçmek
ско́лько киломе́тров ты мо́жешь пробежа́ть? — koşarak kaç kilometre alabilirsin?
2) врз geçmekкак бы́стро пробежа́ло вре́мя! — zaman ne de çabuk geçti!
гру́стная улы́бка пробежа́ла по её лицу́ — yüzünden kederli bir gülümseme geçti
у меня́ дрожь пробежа́ла по (всему́) те́лу — ürperdim
3) ( бегло прочитывать) şöyle bir gözden geçirmekза за́втраком я пробежа́л газе́ты — kahvaltı ederken gazetelere şöyle bir göz gezdirdim
-
12 становиться
I несов.; сов. - стать I1) durmak; çıkmak; olmakстанови́ться в о́чередь (за чем-л.) — sıraya girmek; kuyruk olmak
стань ря́дом со мной — yanıma gelip dur
мы ста́ли в два ряда́ — iki sıra olduk
2) geçmekстать за прила́вок — tezgah başına geçmek
станови́ться на коле́ни — diz çökmek
стать на́ руки — amuda kalkmak
стать на цы́почки — ayaklarının burnu üstünde kalkmak
медве́дь стал на за́дние ла́пы — ayı art ayakları üzerine kalktı
4) в соч.стать ла́герем — kamp kurmak
стать на прива́л — mola vermek
••стать на лы́жи — kayağa başlamak
когда́ он стал на лёд / на коньки́? — patinaja ne zaman başlamıştı?
стать у вла́сти — iktidar başına geçmek
стать на путь социалисти́ческого разви́тия — sosyalist gelişim yoluna girmek
II несов.; сов. - стать II, врзстанови́ться на доро́ге кого-л. — birinin yolu üzerine dikilmek
olmak; hal almakстать материа́льной си́лой — maddi bir güç haline gelmek
стать учи́телем — öğretmen olmak
дни станови́лись коро́че — günler kısalıyordu
лицо́ её ста́ло стро́гим — yüzü sertleşti
оа́зис станови́лся пусты́ней — vaha çölleşmekteydi
станови́лось темно́ — ortalık kararıyordu
круго́м ста́ло темно́ — her yan karanlık kesildi
э́то ста́ло соверше́нно невозмо́жным — bu, büsbütün olanaksızlaştı
жизнь её станови́лась невыноси́мой — hayatı çekilmez bir hal alıyordu
э́то ста́ло на́шей перве́йшей зада́чей — bu, bizim bir numaralı görevimiz halini aldı
станови́ться тради́цией — gelenek haline gelmek; gelenekleşmek
в ко́мнате сра́зу ста́ло светло́ — odanın içi birden aydınlanıverdi
больно́му ста́ло ле́гче — hasta rahatladı
мне ста́ло ску́чно — canım sıkıldı
к ве́черу ста́ло прохла́дно — akşama doğru hava serinledi
в октябре́ ста́ло хо́лодно — Ekim ayında havalar soğudu
противоре́чия станови́лись бо́лее глубо́кими — çelişkiler daha da derinleşmekteydi
па́ртия станови́лась всё сильне́е — parti giderek güçlenmekteydi
-
13 умалчивать
söylemeden geçmek* * *несов.; сов. - умолча́тьsükutla geçiştirmek; söylemeden geçmek, kapalı geçmekне могу́ умолча́ть об э́том — bunu söylemeden geçemeyeceğim
-
14 выдвигаться
ilerlemek,öne geçmek* * *несов.; сов. - вы́двинуться1) (вперёд, наружу) ilerlemek, öne geçmek2) тк. несов. (о ящике и т. п.) (çekilerek) açılmak3) ( по работе) sivrilmek -
15 выдерживать
dayanmak,katlanmak; kendini tutmak; sınavı geçmek; dinlendirmek; bekletmek* * *несов.; сов. - вы́держать1) врз dayanmak; katlanmakтако́й тя́жести мост не вы́держит — köprü bu ağırlığa dayanamaz
2) ( вытерпеть) dayanmakвы́держать опера́цию — ameliyata dayanmak
3) разг. ( проявлять выдержку) kendini tutmakон не вы́держал и расхохота́лся — kendini tutamayıp kahkaha koyverdi
4) в соч.вы́держать экза́мен — sınavı vermek / kazanmak
успе́шно вы́держать все испыта́ния — verdiği sınavlarda hep başarılı olmak
вы́держать испыта́ние вре́менем — zamanın sınavından geçmek
5) в соч.выде́рживать направле́ние / ли́нию / курс — izlenen çizgiden sapmamak
выде́рживать станда́рты — standartlara sadık kalmak
6) dinlendirmek ( вино); bekletmek (в рассоле и т. п.)••вы́держать хара́ктер — bildiğinden şaşmamak
вы́держать не́сколько изда́ний — birkaç kez basılmış olmak
-
16 вырываться
kurtulmak; fışkırmak; öne geçmek* * *несов.; сов. - вырва́ться1) тк. несов. ( пытаться освободиться) kurtulmaya çalışmak2) ( высвобождаться) kurtulmakвы́рваться из рук кого-л. — birinin elinden kurtulmak
вы́рваться из пле́на — esaretten kurtulmak
3) (о пламени и т. п.) fışkırmak4) ( уходить вперёд) öne geçmek; öne fırlamakго́нщик вы́рвался вперёд — yarışçı (hamle yaparak) öne fırladı
-
17 говориться
söz edilmek,konuşulmak,sözü geçmek* * *söz edilmek; konuşulmak; sözü geçmek -
18 задремать
-
19 заменять
yerine geçirmek,yerine koymak; yerine geçmek,yerini tutmak* * *несов.; сов. - заме́нить1) yerine geçirmek; yerine koymak; yerine kullanmakкем тебя́ замени́ли? — senin yerine kimi geçirdiler?
замени́ть ста́рое но́вым — eskinin yerine yenisini koymak
заменя́ть сталь пластма́ссой — çelik yerine plastik (madde) kullanmak
2) yerine geçmek, yerini almak; yerini tutmak; vazifesini görmek ( о вещах)его́ не́кому замени́ть — onun yerine geçecek kimse yok
его́ не та́к-то про́сто замени́ть (о человеке) — yeri kolay kolay doldurulamayacak
ему́ замени́ли сме́ртную казнь пожи́зненным заключе́нием — idam cezası müebbet hapis cezasına çevrildi
она́ заменя́ла ребёнку мать — çocuğa analık etmişti
замени́ цветы́ в ва́зе — vazodaki çiçekleri tazele
он оди́н трои́х заме́нит! — üç kişiye bedeldir!
-
20 значиться
adı geçmek,kayıtlı olmak* * *adı geçmek; kayıtlı olmakон зна́чится в отпуску́ — izinlidir
См. также в других словарях:
geçmek — e, er 1) Bir yerden başka bir yere gitmek Elindeki kitabı bırakıp bulundukları odaya geçtim. T. Buğra 2) den Bir yandan girip diğer yandan çıkmak İplik iğne deliğinden zor geçti. 3) den Yol, araç veya akarsu bir yerin yakınından veya içinden… … Çağatay Osmanlı Sözlük
transa geçmek (veya girmek) — kendinden geçmek, içinde bulunduğu ortamdan başka bir dünyaya veya havaya geçmek O garip bir transa girmişti; beni konuşturmak, nasıl aşağılık duygusu içinde kıvrandığımı işitmek istiyordu. A. Ümit … Çağatay Osmanlı Sözlük
transit geçmek — 1) bir yerden, dinlenmeden, beklemeden, durmadan geçmek 2) mal gümrüksüz geçmek 3) argo sürücü, trafik kurallarına uymamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
ileri geçmek — 1) öne geçmek 2) üstün bir makama geçmek … Çağatay Osmanlı Sözlük
aylığa geçmek — 1) çalışması karşılığı olarak her ay belirli bir para alınacak bir işe başlamak, maaşa geçmek 2) gündelikten veya ücretten kadroya geçmek … Çağatay Osmanlı Sözlük
meskût geçmek — söylemeden geçmek … Çağatay Osmanlı Sözlük
teğet geçmek — 1) yakınından geçmek 2) mec. bir konuya üstünkörü dokunmak Birbirine teğet geçmiş iki acılı yaşamın öyküsü radyofonik seslere dönüşür. S. İleri … Çağatay Osmanlı Sözlük
yalayıp geçmek — rüzgâr, dalga vb. sıyırarak, dokunarak hızla geçmek Komşu köşklerden kopup gelen fasulye kokulu bir rüzgâr yüzümüzü yalayıp geçti. H. Taner … Çağatay Osmanlı Sözlük
zikri geçmek — anılmak, adı geçmek Dün sizin zikriniz geçti … Çağatay Osmanlı Sözlük
basıp geçmek — 1) önde gideni geçmek Yastık koşusunu kazanan tayın, biraz idman edilirse çok atları basıp geçeceğini konuşuyorlardı. M. Ş. Esendal 2) önem vermeyerek uğramamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
faaliyete geçmek — 1) çalışmaya başlamak, çalışır duruma geçmek, işlemeye başlamak 2) işler duruma gelmek, etkin duruma gelmek Bir siyasi grup, başka cinsten bir faaliyete geçmiş görünüyordu. R. N. Güntekin … Çağatay Osmanlı Sözlük