fremstr

a. superl., see framr.

(compar. framarri, fremri; superl. framastr, fremstr), a.

1) forward, prominent; neut., framt, to such an extent; treysta framt á, to put full trust in; compar. the foremost of two; til hins fremra austrrúms, to the fore pumping room; hit fremra, the place nearest the door, the road along the coast (fóru sumir f. tit Seljalandsmúla);

2) fig., fremri e-m, superior to (öllum fremri) superl. foremost, best (fremstr at allri sœmd); furthest back (hvat þú fremst um veizt).

* * *

adj., compar. fremri or framari, Stj. 127; superl. fremstr or framastr, Fas. i. 320; [A. S. freme, fram = bonus; cp. Germ. fromm]:—forward; in the positive, used almost always in a bad sense, impertinently forward, intrusive (but ó-framr, shy); this distinction is old. e. g. mjök eru þeir menn framer, er eigi skammask at taka mína konu frá mér, says the old Thorodd, Skálda 163:—in a good sense, prominent, Bs. ii. 70, 155; framr ok góðr klerkr, i. 824; framr spámaðr, Stj. 33.

β. neut. framt as adv. so far, to such an extent, Stj. 254; ganga framt at, to deal harshly, Dipl. ii. 19; treysta framt á, to put full trust in, Fms. iii. 184: svá framt sem …, in case that …, Dipl. ii. 13,—better svá framarlega, as soon as, Stj. 287; svá framt sem hann hefir lukt, as soon as he has paid, Dipl. iii. 9.

II. compar. the foremost (of two); til hins fremra austrrúms, to the fore-pumping room, Fms. viii. 139; enum fremrum fótum, with the fore-feet (mod. fram-fótum), 1812. 16.

β. neut., hit fremra, the place nearest the door, Eg. 43: of a road, the ‘fore-road,’ the road along the coast, (opp. to ‘the in-road,’ across the inland), Nj. 207, Orkn. 6.

2. metaph. superior, with dat.; öllum fremri, Fas. i. 205; fremri í öllum hlutum, Fær. 47; göfgari maðr né fremri, Þórð. 9 new Ed.

III. superl. fremstr, foremost, Fms. i. 176, ii. 317, Al. 90, Ó. H. 121: metaph. the best, foremost, Stj. 93; fremstr at allri sæmd, Fms. viii. 272; jafn himum fremstum í öllum mannraunum, Eg. 21; allra þeirra bræðra framastr, Fas. i. 320.

2. temp. farthest back; sem ek fremst um man; better to be taken as adverb, cp. p. 169, col. 2, l. 5 from bottom.

* * *

(i. e. kœnn), adj., compar. kænni, superl. kænstr (kænastr); [O. H. G. chuon; mid. H. G. kuene; Germ. kühn]:—wise; kœnna hverr, every wise man, Skv. 2. 25; kænir menn, Leiðarv. 40: an epithet of God, Bs. i. 138 (in a verse); of Christ, Od. 9, Hallfred: but usually,

2. skilful, expert; kænn við e-t, skilful in a thing; kænn við leika, orrostur, riddaraskap, Fs. 14, Fms. vi. 5, vii. 257, x. 231; hinn kænasti at allri herstjórn, ii. 106; kænn við alla ríkis-stjórn, a wise ruler, i. 218:—clever, Hákon var kænstr ok fremstr ok gæfu-mestr, vi. 328; kænni ok klókari, Stj. 248; allra kvenna var hón kænst ok orði farin, Ld. 122, (kænust, Fms. ii. 21, l. c.); víg-kænn, her-k., stjórn-k.

(gen. rár, pl. rár), f. sail-yard.

f. roe (cf. rábukkr).

1) corner, nook (rá er hyrning húss);

2) berth in a ship (skammar ‘ro skips rár).

* * *

f., gen. rár, with the article rárinnar, Fbr. 133; flat, and acc. rá, with the article rána, ránni, N. G. L. ii. 282; pl. rár, rá, rám: [Dan. raa; Swed. rå; Shetl, rae]:—a sail-yard, Skálda 162. N. G. L. i. 100; en ef rá brestr í aktaumum eða fyrir útan eða innan, ii. 283; rár langar, Hkv. 1. 48; við miðja rá, Orkn. 356 (in a verse); drekar báru blá segl við rá, Ó. H. 161 (in a verse); brotnaði ráin, Korm. 178; gengr í sundr segl-rá, Fbr. 132; siglu-tréit ok rána, Fms. xi. 143; látið nú koma féit í seglit ok hefla upp um rána, vi. 381; seglit var heflat upp við rána, Nj. 135; festa seglit við rána, Fbr. 133: allit., skip með rá ok reiða, Finnb. 278; meðr rá ok öllu reiði. D. N. iii. 160; rár-endi, rár-hlutr, id.

2. metaph. a pole on which fish are hung for drying: poët., rá-fákr, m. a ‘sail-yard nag,’ i. e. a ship, Lex. Poët.

f. (nom. r́, Skálda Thorodd). originally vrá, [Dan. vraa; Swed. vrå]:—a corner, nook; rá (r́) er hyrning húss, Skálda 162; leyniligar róar (rár, v. l.) helvítis fylsna, Sks. 536; verja forskálann ok húsin, stóð þar fremstr við rána Jón toddi, Sturl. ii. 249; kleif í rá hverja. Am. 58.

2. a cabin on board ship. Edda (Gl.); as also in the saying, skammar eru skips rár, short, small are the ship’s cabins, giving small accommodation, Hm. 73, (skipsins eru skammar rár, Mkv.); cp. rá-skinn, a ‘cabin-skin,’ hammock.

f. a roe: veiða rauðdýri ok rá, Barl. 137, Bev. 11.

n. [Swed. rå], a landmark; hence perh. the poët., rás seil, rás fagrsili, the thong of the mark, i. e. a snake, Merl. 2. 1, 12: rás viðr, perh. landmark palings (?), Hm. 152; see also rámerki; the word is obsolete in Icel., but is freq. in early Swed. in the allit, phrase rå och rör.