Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

foras

  • 1 foras

    fŏras, adv. [acc. form like alias, alteras, utrasque; while foris is an abl. form; both from an obsol. nom. fora; Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door], out through the doors, out of doors, forth, out (class.):

    crepuit foris: Amphitruo exit foras,

    Plaut. Am. 1, 2, 35; cf.:

    exeundum hercle tibi hinc est foras,

    id. Aul. 1, 1, 1:

    i foras, mulier,

    id. Cas. 2, 2, 36:

    quid tu foras egressa es?

    id. Am. 5, 1, 28; Ter. Phorm. 5, 6, 38:

    foras aedibus me eici?

    Plaut. As. 1, 2, 1; cf.: homo hercle hinc exclusu'st foras, [p. 767] id. ib. 3, 3, 6:

    anum foras extrudit,

    id. Aul. prol. 38; id. Cas. 4, 1, 10:

    te huc foras seduxi, Ut, etc.,

    id. Aul. 2, 1, 14:

    sese portā foras universi proripiunt,

    Caes. B. C. 2, 12, 1:

    portis se foras erumpunt,

    id. ib. 2, 14, 1:

    fer cineres, Amarylli, foras,

    Verg. E. 8, 101:

    filium foras mittere ad cenam,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65:

    quae (urbs) laetari mihi videtur, quod tantam pestem evomuerit forasque projecerit,

    id. Cat. 2, 1, 2:

    vides, tuum peccatum esse elatum foras,

    Ter. Phorm. 5, 7, 65; cf.:

    domus, in qua nihil geratur, quod foras perferendum sit,

    Cic. Cael. 23, 57; and:

    efferri hoc foras et ad populi Romani aures pervenire,

    id. Phil. 10, 3, 6; cf. Lucr. 3, 123:

    si (animus) eminebit foras, et ea quae extra sunt contemplans, etc.,

    Cic. Rep. 6, 26; cf.: justitia foras spectat et projecta tota est atque eminet, id. Fragm. ap. Non. 373, 25 (Rep. 3, 7 ed. Mos.): (scripta) foras dare, to spread abroad, publish, = edere, proferre, id. Att. 13, 22, 3:

    vendere,

    Plaut. Stich. 1, 3, 66:

    locitare agellum,

    to strangers, Ter. Ad. 5, 8, 26:

    uxor, vade foras, aut moribus utere nostris,

    i. e. leave the house, separale from me, Mart. 11, 104, 1.—
    (β).
    Connected with a noun:

    ite hac simul heri damnigeruli, foras gerones, Bonorum hamaxagogae,

    carriers out, Plaut. Truc. 2, 7, 1.—
    (γ).
    Post-class. with gen., or like a preposition with the acc.: ea namque tabes, si foras corporis prospiravit, out of the body, ektos tou sômatos, App. Mag. p. 306, 11:

    extra urbem et foras portam,

    outside of, without, Hier. in Matt. 27, 33; so,

    foras exteriorem partem,

    Vulg. Ezech. 47, 2:

    usque foras civitatem,

    id. Act. 21, 5.—
    2.
    For foris, abroad:

    foras cenare,

    Petr. 30.

    Lewis & Short latin dictionary > foras

  • 2 forās

        forās adv.    [1 FOR-], out through the doors, out of doors, forth, out: filium foras mittit: se portā proripere, Cs.: Fer cineres, V.: pestem proicere: (scripta) foras dare, publish.
    * * *
    out of doors, abroad, forth, out

    Latin-English dictionary > forās

  • 3 foras

    forfhais, foras
    information, inquiry, Irish foras, Early Irish foras, forus, true knowledge: *for-fiss, from fiss or fios, knowledge, q.v. foras feasa, "basis of knowledge".

    Etymological dictionary of the Gaelic language > foras

  • 4 foras

    nm body, establishment, institute, institution

    Irish-English dictionary > foras

  • 5 forás

    nm1 development, progress

    Irish-English dictionary > forás

  • 6 foras

    outside, without, out of doors / + dare = to publish

    Latin-English dictionary of medieval > foras

  • 7 forfhais

    forfhais, foras
    information, inquiry, Irish foras, Early Irish foras, forus, true knowledge: *for-fiss, from fiss or fios, knowledge, q.v. foras feasa, "basis of knowledge".

    Etymological dictionary of the Gaelic language > forfhais

  • 8 educo

    1.
    ē-dūco, xi, ctum, 3 ( imper., educe, Plaut. Pers. 4, 1, 11; id. Stich. 5, 6, 1:

    educ,

    Cic. Cat. 1, 5, 10; Alcim. 5, 248 al.— Inf. pass. parag., educier, Plaut. Truc. 5, 16), v. a., to lead forth, draw out, bring away (very freq. and class.).
    I.
    In gen.:

    novam nuptam foras,

    Plaut. Cas. 4, 3, 1;

    so with personal objects, fidicinam,

    id. Ep. 3, 4, 36 (opp. introducere):

    eram,

    id. Mil. 4, 6, 53:

    virginem,

    id. Pers. 4, 1, 11; Cic. Q. Fr. 3, 3 fin. al.; cf.

    also: populum e comitio,

    Varr. R. R. 1, 2, 9:

    mulierem ab domo secum,

    Caes. B. G. 1, 53, 4:

    rete foras,

    Plaut. Truc. 1, 1, 18; cf.:

    pisces everriculo in litus,

    Varr. R. R. 3, 17, 7:

    radicem e terra,

    id. ib. 3, 10, 5:

    gladium,

    Caes. B. G. 5, 44, 8; Sall. C. 51, 36; cf.:

    gladium e vagina,

    Cic. Inv. 2, 4, 14:

    gladium,

    Vulg. Marc. 14, 47 al.:

    sortem,

    Cic. Verr. 2, 2, 51 fin.; cf.:

    aliquos ex urna,

    id. ib. 2, 2, 17:

    tribus,

    id. Agr. 2, 8, 21:

    telum corpore,

    Verg. A. 10, 744; cf. Plin. 7, 20, 19, § 83 et saep.:

    lacum (with emittere),

    Cic. Div. 1, 44, 100; cf.

    fistulam,

    Varr. R. R. 3, 14, 2:

    aquam in fossas,

    Plin. 18, 19, 49, § 179; Dig. 8, 3, 29:

    se foras,

    to go out, Ter. Hec. 3, 3, 4 Ruhnk. ad loc.; cf.:

    se multitudini,

    to withdraw one's self from the multitude, Sen. Vit. Beat. 2 fin.
    II.
    In partic.
    A.
    In all periods.
    1.
    Pub. law t. t.
    a.
    To bring, summon before court (cf. duco, I. B. 1.):

    cum in jus ipsum eduxi,

    Cic. Verr. 2, 3, 47; cf.:

    ex domo in jus,

    Quint. 7, 8, 6: SI. QVIS. EORVM. AD. ME. EDVCTVS. FVERIT., Edict. Praet. ap. Gell. 11, 17, 2:

    aliquem ad consules,

    Cic. Planc. 23;

    and simply aliquem,

    id. Verr. 2, 2, 26 Zumpt N. cr.; 2, 2, 37; 2, 3, 65.—Once also, to bring up or lead away for punishment (for which more commonly duco; v. Cic. Verr. 2, 2, 26):

    ad tintinnaculos educi viros,

    Plaut. Truc. 4, 3, 8.—
    b.
    Of persons in office, to take out with one to one's province: quos educere invitos in provinciam non potuit, eos retinere qui potuit? Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 10, 76; so,

    medicum secum,

    id. Pis. 34.—
    2.
    Milit. t. t., to lead forth, march out troops (very freq. in Caes.):

    Teleboae ex oppido Legiones educunt suas,

    Plaut. Am. 1, 1, 63:

    praesidium ex oppido (opp introducere),

    Caes. B. C. 1, 13, 2:

    cohortes ex urbe,

    id. ib. 1, 12, 2:

    exercitum ab urbe,

    Liv. 3, 21:

    copias e castris,

    Caes. B. G. 1, 50, 1; 2, 8 fin.; 7, 13, 1; 7, 80, 1; id. B. C. 1, 43, 3 et saep.; Liv. 31, 37 al.;

    for which also: copias castris,

    Caes. B. G. 1, 51, 2; 4, 13 fin.; id. B. C. 1, 68, 1; Verg. A. 11, 20;

    legiones ex hibernis,

    Caes. B. G. 1, 10, 3; 5, 27, 9; 7, 10, 1; Liv. 40, 39:

    ex finibus,

    Caes. B. G. 4, 1, 4 et saep.; cf.

    also: impedimenta ex castris,

    id. ib. 7, 68, 1.—Without designating the term. a quo:

    cohortes,

    Caes. B. G. 3, 26, 2; id. B. C. 1, 41, 2; 1, 64, 6; Sall. J. 68, 2; Liv. 39, 15; Front. Strat. 1, 5, 22 et saep.; cf.: exercitum foras, Cato ap. Gell. 15, 13, 5:

    exercitum in expeditionem,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    copias adversus Afranium,

    Front. Strat. 1, 5, 9; 2, 2, 5 et saep.—And absol. of the general himself, to move out, march out (so mostly in Liv.; cf.

    duco): ex hibernis,

    Caes. B. G. 7, 10, 1:

    ex oppido,

    id. ib. 7, 81, 3; cf.:

    tribus simul portis,

    Liv. 41, 26:

    ad legionem Pompeii duplici acie eduxit,

    Caes. B. G. 3, 67, 3:

    in aciem,

    Liv. 1, 23; 8, 9; 21, 39; Front. Strat. 2, 1, 5, al. —
    3.
    Naut. t. t., to bring out a ship from the harbor, to put to sea:

    naves ex portu,

    Caes. B. C. 1, 57, 2; 2, 22, 5; 3, 26, 2;

    also: classem portu,

    Plin. 2, 12, 9, § 55.—Hence,
    b.
    Transf., of goods, to export:

    equos ex Italia,

    Liv. 43, 5, 9 (cf.:

    extra provinciam ducere,

    Dig. 49, 16, 12, § 1).—
    4.
    In midwifery, t. t., to assist at birth:

    attractus infantem educit,

    Cels. 7, 29 med.:

    per ipsas manus (infans) commode educitur,

    id. ib. — So of birds, to bring out of the egg, to hatch:

    pullos suos,

    Plaut. Poen. 1, 2, 143; so,

    fetum,

    Plin. 10, 54, 75, § 152 (with excludere); 9, 10, 12, § 37.—Hence,
    b.
    Transf.
    (α).
    To bring up, rear, a child (usually with reference to bodily nurture and support; while 2. educo refers usually to the mind; but the distinction is not strictly observed; cf. Krebs, Antibarb. p. 395), to educate:

    non possunt militares pueri setanio educier,

    Plaut. Truc. 5, 16:

    bene ego istam eduxi meae domi et pudice,

    id. Curc. 4, 2, 32; id. Most. 1, 3, 29; id. Rud. 1, 3, 38; Ter. And. 5, 4, 8; id. Heaut. 2, 1, 14 al.; Cic. de Or. 2, 28, 124; Liv. 1, 39 fin.; 21, 43 Drak.; Tac. A. 1, 4; 41; Prop. 3, 9, 51 (4, 8, 51 M.); Verg. A. 7, 763; 8, 413; Col. 3, 10, 16; Curt. 3, 12, 16 al.— Trop.:

    senex plane eductus in nutricatu Venerio,

    Plaut. Mil. 3, 1, 55.—
    (β).
    In gen., to bear, to produce = edere, Verg. A. 6, 765; 779: aura educit colores, * Cat. 64, 90.—
    5.
    In vulg. lang., to drink off, toss off, Plaut. Stich. 5, 5, 18; 5, 6, 1.—With a punning allusion to the signif. 4. b. a, Plaut. Am. 1, 1, 274.—
    B.
    Since the Aug. period.
    1.
    Of motion in an upward direction (cf. effero and erigo), to draw up, to raise:

    (Ortygia me) superas eduxit sub auras,

    Ov. M. 5, 641; 3, 113; cf.

    trop.: (Pindarus) vires animumque moresque aureos educit in astra,

    Hor. C. 4, 2, 23 (cf.:

    sustulit in astra,

    Cic. Att. 2, 25).—
    b.
    With the accessory idea of making, to rear, erect, build up:

    turrim summis sub astra Eductam tectis,

    Verg. A. 2, 461; cf.:

    aram sepulcri caelo,

    id. ib. 6, 178; imitated by Sil. 15, 388:

    molem caelo,

    Verg. A. 2, 186:

    turres altius,

    Tac. A. 12, 16; id. H. 4, 30:

    pyramides instar montium,

    id. A. 2, 61:

    moenia caminis Cyclopum,

    Verg. A. 6, 630; cf.:

    moles quam eductam in Rhenum retulimus,

    Tac. H. 5, 18.—
    2.
    Of time, to pass, spend (cf. duco, II. B. 3. b.):

    pios annos,

    Prop. 2, 9, 47:

    insomnem noctem ludo,

    Stat. Th. 2, 74:

    somnos sub hiberno caelo,

    Sil. 11, 405:

    nimbos luxu,

    Val. Fl. 2, 371.
    2.
    ēdŭco, āvi, ātum, 1, v. a. [1. educo, II. A. 4. b.], to bring up a child physically or mentally, to rear, to educate (very freq. and class.): educit obstetrix, educat nutrix, instituit paedagogus, docet magister, Varr. ap. Non. 447, 33 (but this distinction is not strictly observed; see the foll. and 1. educo, II. A. 4. b.).
    I.
    Prop.:

    hera educavit (puellam) magna industria,

    Plaut. Cas. prol. 44 sq.:

    Athenis natus altusque educatusque Atticis,

    id. Rud. 3, 4, 36:

    bene pudiceque educatu'st usque ad adolescentiam,

    id. Capt. 5, 3, 16 et saep.; cf. id. Men. 5, 5, 7; id. Trin. 2, 4, 111 al.; Att. ap. Non. 422, 14; Ter. Eun. 1, 2, 37; id. Ad. 3, 4, 49; Cic. Lael. 20, 75; id. Rep. 2, 21; id. de Or. 1, 31; Ov. F. 6, 487; id. M. 3, 314; Vulg. Psa. 22, 2. —
    II.
    Transf., to bring up, rear, foster, train, educate:

    neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 4; id. Or. 13 fin.; cf.:

    ars dicendi ea, quae sunt orta jam in nobis et procreata, educat atque confirmat,

    id. de Or. 2, 87, 356:

    in his (scholis) educatur orator,

    Quint. 9, 2, 81:

    oratorem, id. prooem. § 5: illos in disciplina,

    Vulg. Ephes. 6, 4.—
    B.
    Poet. and in post-Aug. prose, of plants or animals, to nourish, support, produce:

    quod pontus, quod terra, quod educat aër Poscit,

    Ov. M. 8, 832; cf. id. Pont. 1, 10, 9:

    vitis mitem uvam,

    Cat. 62, 50:

    pomum, non uvas (ager),

    Ov. Pont. 1, 3, 51:

    herbas (humus),

    id. M. 15, 97:

    Caecuba,

    Plin. 16, 37, 67, § 173:

    florem (imber),

    Cat. 62, 41 al.:

    lepores, apros,

    Hor. Ep. 1, 15, 22.—
    C.
    To possess, hold (cf. nutrire = trephein), Verg. Cul. 13.

    Lewis & Short latin dictionary > educo

  • 9 egredior

    ē-grĕdĭor, gressus, 3 ( inf. egredier, Plaut. Poen. 3, 4, 32), v. dep. n. and a.
    I.
    Neutr., to go or come out, come forth (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen., with e or ex:

    foras e fano,

    Plaut. Rud. 2, 3, 4; cf.:

    e fano huc,

    id. ib. 3, 2, 49:

    e cubiculo,

    Cic. Rep. 1, 12:

    ex oppido,

    Caes. B. G. 2, 13, 2; 7, 11, 7:

    ex suis finibus,

    id. ib. 6, 31, 4:

    ex castris,

    id. ib. 6, 36, 2:

    e curia,

    Liv. 2, 48; 7, 31 et saep.—With a or ab:

    ab sese,

    Plaut. Truc. 4, 3, 78; id. Epid. 3, 2, 44; Ter. And. 1, 3, 21; id. Ph. 5, 1, 5; Suet. Claud. 23; cf.:

    a nobis foras,

    Ter. Heaut. 3, 2, 50. —With simple abl.:

    domo,

    Plaut. Aul. 1, 2, 1:

    portă,

    Cic. Tusc. 1, 7; Caes. B. G. 7, 28, 3; Liv. 9, 16:

    Romă,

    Cic. Quint. 6, 24; Hor. S. 1, 5, 1; cf. Suet. Aug. 53; id. Tib. 40:

    tabernaculo,

    id. Aug. 91:

    triclinio,

    id. Calig. 36 et saep.; cf.:

    domo foras,

    Plaut. Merc. 4, 6, 5.—With adv.:

    hinc,

    Plaut. Men. 2, 2, 74:

    intus,

    id. Pers. 2, 4, 30:

    unde,

    Caes. B. G. 5, 37, 4 et saep.— Absol.:

    placide egredere,

    Plaut. Curc. 1, 3, 1; so id. Cas. 3, 2, 6; id. Mil. 2, 6, 59; id. Poen. 3, 2, 36 sq. et saep.:

    foras,

    Plaut. Am. 5, 1, 27; id. Curc. 4, 1, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Mil. 4, 1, 40; 4, 5, 16 et saep.:

    obviam,

    Liv. 9, 16:

    per medias hostium stationes,

    id. 5, 46; cf. poet.:

    per Veneris res,

    Lucr. 2, 437:

    extra munitiones,

    Caes. B. G. 6, 35, 9; 6, 36, 1; id. B. C. 3, 65, 4:

    extra fines, terminos, cancellos,

    Cic. Quint. 10, 35 sq.:

    extra portam,

    Liv. 3, 68; cf.: ad portam, i. e. out to the gate. id. [p. 634] 33, 47 fin.:

    in vadum,

    id. 8, 24 et saep.—
    b.
    In an upward direction, to go up, climb, mount, ascend:

    scalis egressi,

    Sall. J. 60, 6 Kritz.; cf.:

    ad summum montis,

    id. ib. 93, 2:

    in tumulum,

    Liv. 26, 44:

    in altitudinem,

    id. 40, 22:

    in vallum,

    Tac. H. 3, 29:

    in tectum,

    id. ib. 3, 71:

    in moenia,

    id. ib. 4, 29:

    in sublime (liquor),

    Plin. 2, 42, 42, § 111:

    altius,

    Ov. M. 2, 136.—
    2.
    In partic.
    a.
    Milit. t. t.
    (α).
    To step out, leave:

    ne quispiam ordine egrederetur,

    Sall. J. 45, 2.—
    (β).
    To move out, march out:

    e castris,

    Caes. B. G. 7, 36, 7; 7, 58, 2 al.:

    castris,

    id. ib. 2, 11, 1; Sall. J. 91, 3.— Absol., Caes. B. C. 3, 77, 1; Sall. J. 91, 2; 106, 4; cf.

    also: in pacata,

    Liv. 10, 32:

    ad proelium,

    Caes. B. C. 2, 35, 5:

    ad oppugnandum,

    Sall. J. 59, 1.—
    b.
    Naut. t. t.
    (α).
    (Ex) navi or absol., to disembark from a vessel, to land:

    ex navi,

    Cic. Vatin. 5, 12; Caes. B. G. 4, 26, 2; id. B. C. 3, 106, 4:

    navi,

    id. B. G. 4, 21, 9; Liv. 45, 13; cf.

    ratibus,

    Ov. M. 8, 153; and absol., Caes. B. G. 4, 23, 4; Liv. 1, 1; Ov. H. 21, 91; cf.:

    in terram,

    Cic. Verr. 2, 5, 51; Front. Strat. 2, 5, 44:

    in litus,

    id. ib. 1, 5, 7.—
    (β).
    E portu, or absol., to set sail, Cic. Att. 6, 8, 4; Quint. 10, 7, 23; Ov. Tr. 1, 10, 6.—
    B.
    Trop. in speaking, to digress, depart, deviate, wander (rarely):

    a proposito ornandi causa,

    Cic. Brut. 21, 82; cf.:

    ex quibus,

    Quint. 3, 9, 4.— Absol., Quint. 4, 3, 15:

    extra praescriptum,

    id. 1, 1, 27.
    II.
    Act., to go beyond, to pass out of, to leave (freq. in the historians, partic. since the Aug. per.; not ante-class., nor in Cic.).
    A.
    Lit.:

    fines,

    Caes. B. G. 1, 44, 7:

    munitiones nostras,

    id. B. C. 3, 52 fin.:

    flumen Mulucham,

    Sall. J. 110 fin.:

    urbem,

    Liv. 1, 29 fin.; 3, 57 fin.; 22, 55 fin. al.:

    tecta,

    Plin. Ep. 6, 20, 8:

    tentoria,

    Tac. A. 1, 30; Luc. 5, 510 et saep.:

    navem,

    Front. Strat. 1, 12, 1 Oud. N. cr.:

    portum (navis),

    Quint. 4, 1, 61. —
    B.
    Trop., to overstep, surpass, exceed:

    per omnia fortunam hominis egressus,

    Vell. 2, 40, 2; so,

    vetus familia neque tamen praeturam egressa,

    yet had attained no higher honor than, Tac. A. 3, 30:

    quintum annum,

    Quint. 6 prooem. §

    6: modum,

    id. 8, 6, 16; 9, 4, 146; Tac. A. 13, 2:

    sexum,

    id. ib. 16, 10 fin.:

    clementiam majorum suasque leges,

    id. ib. 3, 24:

    relationem,

    id. ib. 2, 38:

    medios metus,

    Val. Fl. 2, 277 et saep.:

    tecta altitudinem moenium egressa,

    Tac. H. 3, 30 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > egredior

  • 10 effero

    1.
    ef-fĕro or ecfĕro (cf. Neue, Formenl. 2, 766), extŭli, ēlatum, efferre or ecferre, v. a., to bring or carry out, to bring forth (very freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ex navi,

    Plaut. Am. 2, 1, 82; cf.

    tela, etc., ex aedibus Cethegi,

    Cic. Cat. 3, 3 fin.:

    argentum jubeo jam intus efferri foras,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 62; cf. id. ib. 4, 9, 127; id. Most. 2, 1, 58; id. Mil. 4, 8, 4:

    argentum ad aliquem,

    id. Epid. 5, 1, 27; id. Truc. 3, 1, 16:

    machaeram huc,

    id. Mil. 2, 5, 53; cf. id. Stich. 2, 2, 28:

    puerum extra aedes usquam,

    Ter. Hec. 4, 1, 48:

    cistellam domo,

    id. Eun. 4, 6, 15; cf.:

    cibaria sibi quemque domo,

    Caes. B. G. 1, 5, 3:

    frumentum ab Ilerda,

    id. B. C. 1, 78, 1:

    piscem de custodia,

    Col. 8, 17 fin.:

    litteras,

    Caes. B. G. 5, 45, 4:

    mucronem,

    Cic. Cat. 2, 1, 2; cf.:

    vexilla, signa, arma (e castris, extra fines, etc.),

    Liv. 10, 19; 27, 2; 29, 21; Tac. H. 3, 31 al.:

    ferrum a latere deripuit, elatumque deferebat in pectus,

    id. A. 1, 35 fin.: Colchis pedem, Enn. ap. Non. 297, 20; so,

    pedem,

    Verg. A. 2, 657; cf.

    pedem aedibus,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 19:

    pedem portā,

    Cic. Att. 6, 8, 5; 7, 2, 6; Suet. Tib. 38:

    pedem quoquam,

    Plaut. Capt. 2, 3, 97:

    se hinc (ignis),

    Lucr. 6, 89 and 385:

    se vallo (equus),

    Tac. A. 15, 7:

    Furium longius extulit cursus,

    Liv. 3, 5; cf.:

    Messium impetus per hostes extulit,

    id. 4, 29.—
    B.
    In partic.
    1.
    Like the Gr. ekpherô, to carry out (of the house) for burial, to bear to the grave, to bury (cf.: cremo, humo, sepelio, prosequor): optumum'st Loces illum efferendum;

    nam jam credo mortuus est,

    Plaut. Aul. 3, 6, 32; id. Most. 4, 3, 8 sqq.; Ter. And. 1, 1, 90 Don. and Ruhnk.; 1, 1, 101; Cic. N. D. 3, 32, 80; Nep. Att. 17; Liv. 2, 33; 3, 18 fin.; Quint. 8, 5, 21; Suet. Aug. 99; Hor. S. 2, 5, 85; Vulg. Luc. 7, 12.—
    b.
    Transf.: meo unius funere elata populi Romani esset res publica, carried to burial, i. e. overthrown, destroyed, Liv. 28, 28; 24, 22; 31, 29.—
    2.
    Of a fruit-bearing soil, to bring forth, bear, produce:

    id, quod agri efferant,

    Cic. Rep. 2, 4 fin.; id. Brut. 4, 16; cf. also id. Verr. 2, 3, 47 fin.; 86 al.—
    b.
    Transf.:

    ea, quae efferant aliquid ex sese, perfectiores habere naturas quam, etc.,

    Cic. N. D. 2, 33 fin.; cf. Quint. 10, 1, 109; poet.:

    (Italia) genus acre virum,

    Verg. G. 2, 169.—
    3.
    Of motion in an upward direction (cf.: erigo and educo, II. B. 1.), to lift up, elevate, raise, exalt, Lucil. ap. Non. 297, 25:

    aliquem in murum,

    Caes. B. G. 7, 47 fin.:

    pars operis in altitudinem turris elata,

    id. B. C. 2, 8 fin.; cf. Quint. 11, 3, 103; and Suet. Calig. 32:

    corvus e conspectu elatus,

    Liv. 7, 26:

    pulvis elatus,

    id. 4, 33:

    elata super capita scuta,

    Tac. H. 3, 27: jubar (luna), Petron. Poët. 89, 2, 54; poet.:

    caput Auctumnus agris extulit,

    Hor. Epod. 2, 18.
    II.
    Trop.
    A.
    To set forth, spread abroad, utter, publish, proclaim:

    clamorem,

    to raise, Plaut. Am. 1, 1, 73:

    quod neque in vulgum disciplinam efferri velint, neque, etc.,

    Caes. B. G. 6, 14, 4; cf. Plin. 2, 12, 9:

    vocem ejus in vulgus,

    Tac. A. 12, 21:

    tuum peccatum foras,

    Ter. Phorm. 5, 7, 65 Ruhnk.:

    hoc foras,

    Cic. Phil. 10, 3; so,

    clandestina consilia,

    Caes. B. G. 7, 1, 6:

    rem,

    id. ib. 7, 2, 2:

    has meas ineptias,

    Cic. de Or. 1, 24, 111:

    divinitus dicta,

    id. ib. 3, 1 fin. et saep.—With a rel. clause:

    posteaquam in volgus militum elatum est, qua arrogantia in colloquio Ariovistus usus, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 4.—
    2.
    In partic., of speech, to utter, pronounce, express, declare:

    verbum de verbo expressum extulit,

    Ter. Ad. prol. 11:

    ut verba inter se ra tione conjuncta sententiam efferant,

    Varr. L. L. 8, § 1 Müll.:

    si graves sententiae inconditis verbis efferuntur,

    Cic. Or. 44, 150; cf. Quint. 9, 4, 13:

    quae incisim aut membratim efferuntur, ea, etc.,

    Cic. Or. 67; cf. Quint. 9, 4, 33; 8, 3, 40; 10, 2, 17: pleraque utroque modo efferuntur, luxuriatur, luxuriat, etc., id. 9, 3, 7; cf. id. 1, 5, 16; 64; 2, 14, 2.—
    B.
    In the pass., qs. to be carried out of one's self by passions, feelings, etc.; to be carried away, transported, hurried away: usque adeo studio atque odio illius efferor ira, Lucil. ap. Cic. Tusc. 4, 21 fin.; so,

    studio,

    Cic. de Sen. 23, 83; id. Att. 1, 8, 2; id. N. D. 1, 20 fin.; Caes. B. C. 1, 45, 2; cf.

    cupiditate,

    Cic. Div. 1, 24, 49:

    vi naturae atque ingenii,

    id. Mur. 31, 65:

    laetitia,

    id. Deiot. 9, 26 (cf. act.:

    comitia ista praeclara, quae me laetitia extulerunt,

    id. Fam. 2, 10):

    incredibili gaudio,

    id. Fam. 10, 12, 2; cf. id. Rep. 3, 30; Suet. Caes. 22:

    voluptate canendi ac saltandi,

    id. Calig. 54:

    popularitate,

    id. Ner. 53.—
    C.
    (Acc. to I. B. 3.) To raise, elevate, exalt:

    pretia alicujus rei,

    Varr. R. R. 3, 6 fin.:

    quorum animi altius se extulerunt,

    Cic. Rep. 3, 3:

    aliquem ad summum imperium per omnes honorum gradus,

    id. Cat. 1, 11, 28; cf.:

    aliquem supra leges,

    Tac. A. 2, 34; and:

    aliquem geminatis consulatibus,

    id. ib. 1, 3; cf. also id. ib. 4, 40:

    aliquem pecunia aut honore,

    Sall. J. 49, 4:

    patriam demersam extuli,

    Cic. Sull. 31, 87; cf. Nep. Dion. 6; Cic. Prov. Cons. 14, 34:

    aliquem maximis laudibus,

    id. Off. 2, 10, 36; cf. Caes. B. C. 3, 87:

    aliquem summis laudibus ad caelum,

    Cic. Fam. 9, 14; cf. Nep. Dion. 7 fin.:

    aliquid maximis laudibus,

    Cic. Lael. 7, 24:

    aliquem laudibus,

    Tac. A. 3, 72:

    aliquem verbis,

    Cic. de Or. 3, 14, 52:

    aliquid versibus,

    id. Rep. 1, 14;

    and simply aliquid,

    id. Verr. 2, 4, 56; Tac. A. 2, 63:

    aliquem in summum odium,

    id. H. 4, 42; cf.:

    rem in summam invidiam,

    Quint. 8, 4, 19.—
    2.
    In partic., with se, to raise, elevate one's self; to rise, advance (cf.:

    appareo, eluceo, exsisto): cum (virtus) se extulit et ostendit suum lumen,

    Cic. Lael. 27; cf.

    so with a figure borrowed from the heavenly bodies: qua in urbe (Athenis) primum se orator extulit,

    id. Brut. 7, 26:

    volo se efferat in adolescente fecunditas,

    id. de Or. 2, 21.—
    b.
    In a bad sense, with se, or in the [p. 629] pass., to lift up one's self, to carry one's self high; to be puffed up, haughty, proud on account of any thing (the figure being borrowed from a prancing horse; cf. Liv. 30, 20; and Quint. 10, 3, 10):

    nec cohibendo efferentem se fortunam, quanto altius elatus erat, eo foedius corruit (Atilius),

    Liv. 30, 30:

    quod aut cupias ardenter aut adeptus ecferas te insolenter,

    Cic. Tusc. 4, 17, 39:

    qui enim victoria se ecferunt, quasi victos nos intuentur,

    id. Fam. 9, 2, 2; cf.:

    se altius et incivilius,

    Flor. 1, 26, 8:

    sese audacia, scelere atque superbia,

    Sall. J. 14, 11:

    hic me magnifice effero,

    Ter. Heaut. 4, 3, 31:

    (fortunati) efferuntur fere fastidio et contumacia,

    Cic. Lael. 15, 54:

    se efferre in potestate,

    to be insolent in office, id. de Or. 2, 84, 342.—Esp. freq. in the part. perf.:

    stulta ac barbara arrogantia elati,

    Caes. B. C. 3, 59, 3:

    recenti victoria,

    id. B. G. 5, 47, 4:

    spe celeris victoriae,

    id. ib. 7, 47, 3:

    gloria,

    id. B. C. 3, 79, 6:

    elatus et inflatus his rebus,

    Cic. Agr. 2, 35, 97:

    secunda fortuna magnisque opibus,

    Nep. Alcib. 7, 3; id. Milt. 7, 2:

    elatus ad vanam fiduciam,

    Curt. 3, 19, 10;

    but also: ad justam fiduciam,

    Liv. 27, 8, 7 et saep.—In the act. (rare, and with a fig. perh. borrowed from the wind): is demum vir erit, cujus animum nec prospera (fortuna) flatu suo efferet ( elates, inflates), nec adversa infringet, Liv. 45, 8 fin.
    D.
    Ante-class. and very rare, to carry out to the end, to support, endure: laborem, Att. ap. Cic. Sest. 48; cf.: malum patiendo, to get rid of, do away with, Cic. Poët. Tusc. 4, 29, 63 (but not in Lucr. 1, 141, where the better reading is sufferre).—Hence, ēlā-tus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 3. and II. C. 2.), exalted, lofty, high (rare; cf.: superbus, insolens, arrogans, etc.).
    A.
    Lit.:

    modo in elatiora modo in depressiora clivi,

    Col. 2, 4, 10:

    elatissimae lucernae,

    Tert. Apol. 53.—
    B.
    Trop.:

    animus magnus elatusque,

    Cic. Off. 1, 18, 61; id. Tusc. 1, 40, 96:

    verba,

    high-sounding, id. Or. 36, 124;

    hoc casu elatior Julianus,

    Amm. 21, 4, 7; Vulg. Rom. 1, 30:

    insula opibus,

    Nep. Milt. 7, 2. — Adv.: ēlāte, loftily, proudly:

    elate et ample loqui, opp. humiliter demisseque sentire,

    Cic. Tusc. 5, 9:

    dicere (opp. summisse),

    id. Opt. Gen. 4, 10.— Comp.:

    se gerere,

    Nep. Paus. 2, 3:

    elatius et arrogantius praefatur,

    Gell. 9, 15, 4.
    2.
    ef-fĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [ex-ferus], to make wild, savage, fierce (class.; most freq. since the Aug. per.).
    I.
    Physically:

    terram immanitate beluarum efferari,

    Cic. N. D. 2, 39, 99:

    speciem oris,

    Liv. 2, 23; cf.

    vultum,

    Suet. Calig. 50:

    efferantia sese ulcera,

    becoming aggravated, malignant, Plin. 26, 14, 87, § 146.— Poet.:

    Mars efferat aurum,

    i. e. works up into weapons, Stat. Achill. 1, 425; cf.:

    homo qui magnae artis subtilitate tantum efferavit argentum,

    i. e. wrought into the figures of beasts, App. M. 5, p. 159, 14.—
    II.
    Mentally:

    gentes sic immanitate efferatae,

    Cic. N. D. 1, 23; cf. id. Tusc. 4, 14, 32:

    militem dux ipse efferavit,

    Liv. 23, 5; cf. id. 2, 29:

    animos,

    id. 1, 19; 25, 26:

    ingenia,

    Curt. 8, 2; 9, 19:

    efferavit ea caedes Thebanos omnes ad exsecrabile odium Romanorum,

    exasperated, Liv. 33, 29; cf. Vulg. Dan. 8, 7.—Hence, effĕrātus, a, um, P. a., wild, savage, fierce:

    sunt enim multa ecferata et immania, quaedam autem humanitatis quoque habent primam speciem,

    Cic. Tusc. 4, 14, 32:

    vultus,

    Petr. 82, 1:

    animi,

    Vulg. 2 Macc. 5, 11.— Comp.:

    mores ritusque,

    Liv. 34, 24.— Sup.:

    effectus,

    Sen. Ep. 121, 4:

    canes in homines,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 3, 18.— Adv.: effĕrāte, fiercely:

    saevire,

    Lact. 5, 20, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > effero

  • 11 eicio

    ē-ĭcĭo (or ejicio), jēci, jectum, 3 (eicit, dissyl., Lucr. 3, 877; 4, 1272), v. a. [jacio], to cast, thrust, or drive out; to eject, expel (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    aliquem e senatu,

    Cic. de Sen. 12 fin.; Liv. 43, 15; cf.:

    ex oppido,

    Caes. B. C. 1, 30, 3:

    de senatu,

    Liv. 40, 51; 41, 26:

    de collegio,

    Cic. Q. Fr. 2, 5:

    a suis diis penatibus,

    id. Quint. 26, 83:

    finibus,

    Sall. J. 14, 8:

    domo,

    Plaut. As. 1, 3, 9; Caes. B. G. 4, 7, 3; cf.:

    aedibus foras,

    Plaut. As. 1, 2, 1:

    omnes amasios foras,

    id. Truc. 3, 1, 14:

    aliquem,

    Cic. Rep. 1, 42; id. Mil. 38 fin.; Caes. B. G. 7, 4, 4; id. B. C. 2, 19 fin.:

    aliquem in exsilium,

    Cic. Cat. 2, 7; cf.:

    o fortunatum rem publicam, si hanc sentinam hujus urbis ejecerit,

    id. ib. 2, 4, 7; so,

    eicere alone,

    Nep. Lys. 1, 5 et saep.; cf.

    of a rider,

    to throw, Verg. A. 10, 894:

    vitem ex se,

    to shoot forth, Varr. R. R. 1, 31, 3:

    sanguinem,

    to throw up, to vomit, Plin. 24, 5, 10, § 15; cf. Cic. Fam. 14, 7; Cels. 1, 3; Quint. 11, 3, 27.— Absol. (sc. fetum), to miscarry, Dig. 9, 2, 27, § 22; cf. Lucr. 4, 1272:

    linguam,

    to thrust out, Cic. de Or. 2, 66, 266: cervicem, to dislocate (luxare), Veg. Vet. 3, 41, 1; cf.

    armum,

    id. ib. 2, 45, 7; Verg. A. 10, 984:

    oculum,

    Vulg. Marc. 9, 46:

    coxas,

    Hyg. Fab. 57:

    voces pectore ab imo,

    to utter, Lucr. 3, 58:

    fauces, e quibus eici vocem et fundi videmus,

    Cic. Tusc. 2, 24, 57 (al. elicere, v. elicio).—
    2.
    Se (ex aliquo loco), to rush out, sally forth, Caes. B. G. 4, 15, 1; 5, 15, 3; 5, 21, 5; id. B. C. 3, 16, 3; Cic. Cat. 1, 12 fin. et saep.; cf.:

    sese in terram e navi,

    Cic. Verr. 2, 5, 35:

    se in agros,

    Liv. 6, 3 (also in Caes. B. G. 5, 19, 2, inst. of the vulg. reading effunderet):

    se foras,

    id. 1, 40 fin.
    B.
    In partic., as a naut. t. t., to drive a ship to land.
    1.
    To bring to land:

    naves,

    Caes. B. C. 3, 25, 4; cf.:

    navem in terram,

    id. ib. 3, 28, 5:

    naves ad Chium,

    Liv. 44, 28.—Far more freq.,
    2.
    To run aground, cast ashore; to strand, wreck.
    (α).
    Of vessels, etc.:

    scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 80 sq. (v. the passage in connection):

    naves in litore,

    Caes. B. G. 5, 10, 2; cf.:

    naves in litora,

    Liv. 29, 18:

    classem ad Baleares insulas,

    id. 23, 34 fin.:

    naves apud insulas,

    Tac. A. 2, 24 et saep.—
    (β).
    Of persons, esp. in perf. part. pass., wrecked, Plaut. Rud. 2, 7, 4; 2, 3, 78; 1, 5, 14; Ter. And. 1, 3, 18; 5, 4, 20; Cic. Rosc. Am. 26, 72; Verg. A. 4, 373; Ov. M. 13, 536; id. H. 7, 89 et saep.—Hence,
    b.
    Meton. (causa pro effectu):

    ejectus homo,

    a broken, ruined man, Cic. Quint. 19 fin. (Acc. to others, an outcast, acc. to II. B.)
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to expel:

    curam ex animo,

    Plaut. Cas. prol. 23; cf. Cic. Rosc. Am. 19, 53; Liv. 28, 28; 30, 13:

    mollitiem animi,

    Ter. Eun. 2, 1, 16:

    superstitionis stirpes,

    Cic. Div. 2, 72.— Poet.:

    ejectus die,

    i. e. deprived of light, Stat. Th. 4, 617. —
    b.
    With se: voluptates subito se nonnumquam [p. 635] profundunt atque eiciunt universae, etc., rush forth, break forth or out, Cic. Cael. 31, 75.—
    B.
    In partic., like ekballein, to reject disapprovingly:

    Cynicorum ratio tota est eicienda,

    Cic. Off. 1, 41, 148; cf. id. Clu. 31, 86; id. Fin. 5, 8, 23 (in both passages with explodere), id. de Or. 1, 32, 146; id. Att. 2, 24, 2.—Esp. of players, public speakers, etc., to hiss or hoot off, Cic. de Or. 3, 50 fin.; Auct. Her. 4, 47 (with deridere); cf.:

    cantorum ipsorum vocibus eiciebatur,

    Cic. Sest. 55, 118.

    Lewis & Short latin dictionary > eicio

  • 12 evocatus

    ē-vŏco, āvi, ātum, 1, v. a., to call out, call forth; to bring out, draw forth (class. —syn. invito, cito, etc.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    (Tullia) evocavit virum e curia,

    Liv. 1, 48:

    gubernatorem a navi huc,

    Plaut. Am. 3, 3, 12:

    aliquem huc foras,

    id. Cas. 2, 3, 54; id. Bacch. 5, 1, 29; id. Poen. 1, 2, 46:

    hinc foras,

    id. Rud. 2, 5, 22:

    intus foras,

    id. Men. 1, 3, 35; id. Ps. 2, 2, 10:

    aliquem ante ostium,

    id. Men. 4, 2, 111:

    mercatores undique ad se,

    to call together, summon, Caes. B. G. 4, 20, 4; cf.:

    aliquem litteris,

    Cic. Att. 2, 24:

    nostros ad pugnam,

    to call out, challenge, Caes. B. G. 5, 58, 2.—
    2.
    Transf., of inanimate things (mostly post-Aug.):

    sucum quasi per siphonem,

    Col. 9, 14, 15; cf.:

    materiam ad extremas partes fricatione,

    Cels. 4, 14:

    abortum,

    Plin. 28, 19, 77, § 251:

    ut in longitudinem potius quam in latitudinem evocetur (salix),

    Col. 4, 31, 2; cf.:

    vitis evocata ad fructum,

    Plin. 17, 22, 35, § 182.—
    B.
    In partic.
    1.
    Relig. t. t.: deum, to call a deity out of a besieged city, Liv. 1, 55, 4; 5, 21, 5; cf. Macr. S. 3, 9, 2; Dig. 1. 8, 9.—
    2.
    In civil and milit. lang., to call out, summon to appear, sc. soldiers to military service:

    (Metellus) evocat ad se Centuripinorum magistratus et decemprimos,

    Cic. Verr. 2, 2, 67; cf. id. ib. 2, 3, 28:

    senatum omnem ad se Decetiam,

    Caes. B. G. 7, 33:

    principes cujusque civitatis ad se,

    id. ib. 5, 54, 1; cf. id. B. C. 1, 35, 1:

    omnes (senatores),

    id. ib. 1, 3, 1:

    centuriones,

    id. ib. 1, 3, 4 et saep.:

    nominatim nobilissimum et fortissimum quemque ex omnibus civitatibus,

    id. ib. 1, 39, 2; cf. id. B. G. 3, 20, 2; 5, 4, 2; 7, 39, 1:

    reliquas legiones ex hibernis,

    id. B. C. 1, 8, 1:

    equites ex municipiis,

    id. ib. 1, 23, 2:

    hanc (legionem) initio tumultus,

    id. ib. 1, 7 fin.:

    magnam partem oppidanorum ad bellum,

    id. B. G. 7, 58, 4; cf. id. ib. 7, 44 fin.:

    multos undique spe praemiorum,

    id. B. C. 1, 3, 2; cf. id. B. G. 6, 34, 8; Liv. 4, 9 al.—
    II.
    Trop.:

    probitas non praemiorum mercedibus evocata,

    called forth, elicited, Cic. Fin. 2, 31; cf. Quint. 1, 1, 20:

    misericordia nullius oratione evocata,

    called forth, produced, Cic. Deiot. 14, 40; cf.

    indicium,

    Plin. 28, 4, 12, § 47:

    iram, Sen. de Ira, 3, 8: risum lugentibus,

    id. Ep. 29:

    ad aliquem honorem evocatus,

    Caes. B. G. 7, 57, 3:

    eas (tacitas cogitationes) evocat in medium,

    Liv. 9, 17: aliquem in saevitiam ac violentiam, Sen. de Ira, 3, 5; cf.:

    aliquem in laetitiam,

    id. ib. 2, 21 al.; cf. Gron. Sen. Ep. 47, 17.—Hence, Part.: ēvŏcā-tus, a, um; as subst. (cf. evoco, B. 2.): ēvŏcāti, ōrum, m., soldiers who, having served out their time, were called upon to do military duty as volunteers, veterans, Caes. B. G. 7, 65 fin.; Cic. Fam. 3, 6, 5; Sall. C. 59, 3; Suet. Aug. 56 al.

    Lewis & Short latin dictionary > evocatus

  • 13 evoco

    ē-vŏco, āvi, ātum, 1, v. a., to call out, call forth; to bring out, draw forth (class. —syn. invito, cito, etc.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    (Tullia) evocavit virum e curia,

    Liv. 1, 48:

    gubernatorem a navi huc,

    Plaut. Am. 3, 3, 12:

    aliquem huc foras,

    id. Cas. 2, 3, 54; id. Bacch. 5, 1, 29; id. Poen. 1, 2, 46:

    hinc foras,

    id. Rud. 2, 5, 22:

    intus foras,

    id. Men. 1, 3, 35; id. Ps. 2, 2, 10:

    aliquem ante ostium,

    id. Men. 4, 2, 111:

    mercatores undique ad se,

    to call together, summon, Caes. B. G. 4, 20, 4; cf.:

    aliquem litteris,

    Cic. Att. 2, 24:

    nostros ad pugnam,

    to call out, challenge, Caes. B. G. 5, 58, 2.—
    2.
    Transf., of inanimate things (mostly post-Aug.):

    sucum quasi per siphonem,

    Col. 9, 14, 15; cf.:

    materiam ad extremas partes fricatione,

    Cels. 4, 14:

    abortum,

    Plin. 28, 19, 77, § 251:

    ut in longitudinem potius quam in latitudinem evocetur (salix),

    Col. 4, 31, 2; cf.:

    vitis evocata ad fructum,

    Plin. 17, 22, 35, § 182.—
    B.
    In partic.
    1.
    Relig. t. t.: deum, to call a deity out of a besieged city, Liv. 1, 55, 4; 5, 21, 5; cf. Macr. S. 3, 9, 2; Dig. 1. 8, 9.—
    2.
    In civil and milit. lang., to call out, summon to appear, sc. soldiers to military service:

    (Metellus) evocat ad se Centuripinorum magistratus et decemprimos,

    Cic. Verr. 2, 2, 67; cf. id. ib. 2, 3, 28:

    senatum omnem ad se Decetiam,

    Caes. B. G. 7, 33:

    principes cujusque civitatis ad se,

    id. ib. 5, 54, 1; cf. id. B. C. 1, 35, 1:

    omnes (senatores),

    id. ib. 1, 3, 1:

    centuriones,

    id. ib. 1, 3, 4 et saep.:

    nominatim nobilissimum et fortissimum quemque ex omnibus civitatibus,

    id. ib. 1, 39, 2; cf. id. B. G. 3, 20, 2; 5, 4, 2; 7, 39, 1:

    reliquas legiones ex hibernis,

    id. B. C. 1, 8, 1:

    equites ex municipiis,

    id. ib. 1, 23, 2:

    hanc (legionem) initio tumultus,

    id. ib. 1, 7 fin.:

    magnam partem oppidanorum ad bellum,

    id. B. G. 7, 58, 4; cf. id. ib. 7, 44 fin.:

    multos undique spe praemiorum,

    id. B. C. 1, 3, 2; cf. id. B. G. 6, 34, 8; Liv. 4, 9 al.—
    II.
    Trop.:

    probitas non praemiorum mercedibus evocata,

    called forth, elicited, Cic. Fin. 2, 31; cf. Quint. 1, 1, 20:

    misericordia nullius oratione evocata,

    called forth, produced, Cic. Deiot. 14, 40; cf.

    indicium,

    Plin. 28, 4, 12, § 47:

    iram, Sen. de Ira, 3, 8: risum lugentibus,

    id. Ep. 29:

    ad aliquem honorem evocatus,

    Caes. B. G. 7, 57, 3:

    eas (tacitas cogitationes) evocat in medium,

    Liv. 9, 17: aliquem in saevitiam ac violentiam, Sen. de Ira, 3, 5; cf.:

    aliquem in laetitiam,

    id. ib. 2, 21 al.; cf. Gron. Sen. Ep. 47, 17.—Hence, Part.: ēvŏcā-tus, a, um; as subst. (cf. evoco, B. 2.): ēvŏcāti, ōrum, m., soldiers who, having served out their time, were called upon to do military duty as volunteers, veterans, Caes. B. G. 7, 65 fin.; Cic. Fam. 3, 6, 5; Sall. C. 59, 3; Suet. Aug. 56 al.

    Lewis & Short latin dictionary > evoco

  • 14 fores

    1.
    fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).
    I.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    crepuit foris,

    Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

    foris crepuit, concrepuit,

    id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

    constitit ad geminae limina prima foris,

    Ov. H. 12, 150:

    ut lictor forem virgā percuteret,

    Liv. 6, 34, 6:

    cum forem cubiculi clauserat,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    forem thalami claudere,

    Ov. A. A. 3, 228:

    forem obdere alicui,

    id. P. 2, 2, 42:

    exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

    Hor. S. 1, 2, 67.—
    (β).
    Plur.:

    ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

    Cic. N. D. 2, 27, 67:

    pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

    Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

    sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

    id. Curc. 1, 3, 1:

    a nobis graviter crepuerunt fores,

    Ter. Heaut. 3, 3, 52:

    ad fores assistere,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    extra fores limenque carceris,

    id. Tusc. 5, 28, 80:

    robustae,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    invisae,

    id. S. 2, 3, 262:

    asperae,

    id. C. 3, 10, 3:

    durae,

    Tib. 1, 1, 56:

    foribus inest clavis,

    id. 1, 6, 34:

    hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

    Liv. 26, 39, 22.—
    B.
    Transf., the door, opening, entrance of other things:

    aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

    Cic. Off. 3, 9, 38:

    nassarum,

    Plin. 32, 2, 5, § 11:

    apum,

    id. 21, 14, 48, § 82.—
    II.
    Trop.:

    quasi amicitiae fores aperire,

    Cic. Fam. 13, 10, 4:

    artis fores apertas intrare,

    Plin. 35, 9, 36, § 61:

    rerum,

    id. 2, 8, 6, § 31.
    2.
    fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].
    I.
    Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

    sinito ambulare, si foris, si intus volent,

    Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

    foris pascuntur, intus opus faciunt,

    Varr. R. R. 3, 16, 5:

    ille relictus intus, exspectatus foris,

    Cic. Sull. 5. 17; cf.

    also: nam et intus paveo, et foris formido,

    Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

    aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

    Plin. 15, 28, 34, § 112:

    cum et intra vallum et foris caederentur,

    Nep. Dat. 6:

    domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

    Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

    ut domo sumeret, neu foris quaereret,

    id. Bacch. 4, 4, 6:

    nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

    Suet. Ner. 36:

    (consilium petere) foris potius quam domo,

    Cic. Phil. 2, 11, 26:

    te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

    Ter. Heaut. 5, 1, 49:

    si foris cenat,

    Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

    venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

    cenitare,

    id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

    extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

    id. de Or. 2, 39, 163:

    haec studia delectant domi, non impediunt foris,

    in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

    cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

    i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

    fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

    id. Phil. 2, 28, 69:

    et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

    abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    id. Off. 1, 22, 76; and:

    otium foris, foeda domi lascivia,

    Tac. A. 13, 25:

    foris valde plauditur,

    among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

    egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

    i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—
    (β).
    As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

    ut terminos foris limites ponerentur,

    id. ib. —
    II.
    From without, from abroad, = extrinsecus:

    at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

    Lucr. 5, 543:

    sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

    Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

    foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

    id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

    auxilium non petendum est foris,

    id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

    ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

    id. Fin. 3, 7, 24.—
    (β).
    Strengthened by ab:

    quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

    Plin. 17, 24, 37, § 227.

    Lewis & Short latin dictionary > fores

  • 15 foris

    1.
    fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).
    I.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    crepuit foris,

    Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

    foris crepuit, concrepuit,

    id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

    constitit ad geminae limina prima foris,

    Ov. H. 12, 150:

    ut lictor forem virgā percuteret,

    Liv. 6, 34, 6:

    cum forem cubiculi clauserat,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    forem thalami claudere,

    Ov. A. A. 3, 228:

    forem obdere alicui,

    id. P. 2, 2, 42:

    exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

    Hor. S. 1, 2, 67.—
    (β).
    Plur.:

    ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

    Cic. N. D. 2, 27, 67:

    pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

    Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

    sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

    id. Curc. 1, 3, 1:

    a nobis graviter crepuerunt fores,

    Ter. Heaut. 3, 3, 52:

    ad fores assistere,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    extra fores limenque carceris,

    id. Tusc. 5, 28, 80:

    robustae,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    invisae,

    id. S. 2, 3, 262:

    asperae,

    id. C. 3, 10, 3:

    durae,

    Tib. 1, 1, 56:

    foribus inest clavis,

    id. 1, 6, 34:

    hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

    Liv. 26, 39, 22.—
    B.
    Transf., the door, opening, entrance of other things:

    aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

    Cic. Off. 3, 9, 38:

    nassarum,

    Plin. 32, 2, 5, § 11:

    apum,

    id. 21, 14, 48, § 82.—
    II.
    Trop.:

    quasi amicitiae fores aperire,

    Cic. Fam. 13, 10, 4:

    artis fores apertas intrare,

    Plin. 35, 9, 36, § 61:

    rerum,

    id. 2, 8, 6, § 31.
    2.
    fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].
    I.
    Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

    sinito ambulare, si foris, si intus volent,

    Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

    foris pascuntur, intus opus faciunt,

    Varr. R. R. 3, 16, 5:

    ille relictus intus, exspectatus foris,

    Cic. Sull. 5. 17; cf.

    also: nam et intus paveo, et foris formido,

    Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

    aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

    Plin. 15, 28, 34, § 112:

    cum et intra vallum et foris caederentur,

    Nep. Dat. 6:

    domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

    Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

    ut domo sumeret, neu foris quaereret,

    id. Bacch. 4, 4, 6:

    nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

    Suet. Ner. 36:

    (consilium petere) foris potius quam domo,

    Cic. Phil. 2, 11, 26:

    te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

    Ter. Heaut. 5, 1, 49:

    si foris cenat,

    Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

    venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

    cenitare,

    id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

    extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

    id. de Or. 2, 39, 163:

    haec studia delectant domi, non impediunt foris,

    in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

    cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

    i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

    fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

    id. Phil. 2, 28, 69:

    et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

    abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    id. Off. 1, 22, 76; and:

    otium foris, foeda domi lascivia,

    Tac. A. 13, 25:

    foris valde plauditur,

    among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

    egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

    i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—
    (β).
    As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

    ut terminos foris limites ponerentur,

    id. ib. —
    II.
    From without, from abroad, = extrinsecus:

    at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

    Lucr. 5, 543:

    sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

    Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

    foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

    id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

    auxilium non petendum est foris,

    id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

    ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

    id. Fin. 3, 7, 24.—
    (β).
    Strengthened by ab:

    quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

    Plin. 17, 24, 37, § 227.

    Lewis & Short latin dictionary > foris

  • 16 intus

    intus, adv. [1. in and the abl. termination -tus; Sanscr. -tas; cf. entos].
    I.
    On the inside, within:

    ibi intro atque intus subducam ratiunculam,

    Plaut. Capt. 1, 2, 89:

    vide sitne istaec nostra intus,

    id. Mil. 2, 6, 55:

    intus insidiae sunt: intus inclusum periculum est: intus est hostis,

    Cic. Cat. 2, 5:

    estne frater intus?

    Ter. Ad. 4, 2, 30:

    intus domique,

    Cic. de Sen. 4:

    ea, quae sunt intus in corpore,

    id. Fin. 3, 5, 18; cf.:

    intus in mundo,

    id. Univ. 10:

    intus in animis,

    id. Fin. 1, 13, 44; so,

    intus in cella Fortis Fortunae,

    Liv. 27, 11, 3:

    te intus et in cute novi,

    Pers. 3, 30:

    extra et mtus hostem habere,

    Caes. B. C. 3, 69.— Poet., with abl.:

    membris intus,

    Lucr. 4, 1091:

    tali intus templo,

    Verg. A. 7, 192.— With gen.:

    aedium,

    i.e. in the house, App. M. 8, p. 215, 24:

    adductos intus agere equos,

    closer to the goal, Ov. F. 6, 586; cf.:

    intus agere lacrimas,

    to moderate, Albin. Eleg. 114.—Prov.: intus canere, v. Aspendius.—
    II.
    To the inside, into, within, in (for the usual intro, cf. Quint. 1, 5, 50):

    intus novam nuptam deduxi viā, rectā,

    into the house, Plaut. Cas. 5, 2, 7 dub. (al. intro):

    die, me orare ut aliquis intus prodeat,

    id. Cist. 3, 8:

    quo simul atque intus est itum,

    Caes. B. C. 3, 26 (al. intro):

    intus in artus,

    Lucr. 2, 711; Ov. M. 10, 457; Tac. H. 1, 35: pollice intus inclinato, inwards ( = introrsus), Quint. 11, 3, 99; so Cels. 8, 4. —
    III.
    From within = endothen, ex interiore parte (mostly anteclass.; cf. Brix ad Plaut. Capt. 196):

    tu in tus pateram proferto foras,

    Plaut. Am. 2, 2, 138:

    evocato aliquem intus ad te,

    id. Most. 3, 1, 145; id. Men. 1, 3, 35; id. Mil. 4, 4, 33; 49; cf.:

    intus evocato aliquem foras,

    id. Ps. 2, 2, 10; and:

    argentum intus efferre foras,

    id. Bacch. 1, 1, 62:

    obsera otium intus,

    Ter. Eun. 4, 6, 25:

    quicquid spinosum est et intus eminet,

    Cels. 8, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > intus

  • 17 edo

    1.
    ĕdo, ēdi, ēsum, 3 ( sup.:

    esum,

    Plaut. Curc. 2, 1, 13; id. Men. 3, 1, 11; id. Stich. 1, 3, 28:

    esu,

    id. Ps. 3, 2, 35.—The contr. forms es, est, estis, etc., are very freq. in prose and poetry:

    est,

    Verg. A. 4, 66; 5, 683; Hor. S. 2, 2, 57:

    esset,

    id. ib. 2, 6, 89; Verg. G. 1, 151:

    esse,

    Quint. 11, 3, 136; Juv. 15, 102:

    esto,

    Cato R. R. 156, 1.—Hence, also in the pass.:

    estur,

    Plaut. Most. 1, 3, 78; id. Poen. 4, 2, 13; Cels. 27, 3; Ov. Pont. 1, 1, 69; and:

    essetur,

    Varr. L. L. 5, § 106 Müll.—Archaic forms of the subj. praes.:

    edim,

    Plaut. Aul. 3, 2, 16; id. Trin. 2, 4, 73; 74; Caecil. and Pompon. ap. Non. 507, 7:

    edis,

    Plaut. Poen. 4, 2, 45; id. Trin. 2, 4, 72:

    edit,

    Cato R. R. 1, 56, 6; 1, 57, 9 sq.; Plaut. Capt. 3, 1, 1; 3; id. Aul. 4, 6, 6; id. Poen. prol. 9; Hor. Epod. 3, 3; id. S. 2, 8, 90:

    edimus,

    Plaut. Poen. 3, 1, 34:

    editis, Nov. ap. Non. l. l.: edint,

    Cic. Fin. 2, 7, 22), v. a. [Sanscr. ad-mi, eat; Gr. ed-ô, esthiô; Lat. edax, esca, esurio, etc.; cf. also Gr. odous, odont- Aeol. plur. edontes, dens], to eat (for syn. cf.: comedo, vescor, pascor, devoro, haurio, mando, ceno, epulor).
    I.
    Lit.: ille ipse astat, quando edit, Naev. ap. Prisc. p. 893; cf.

    so uncontr.,

    Cic. Att. 13, 52:

    miserrimus est, qui cum esse cupit, quod edit non habet,

    Plaut. Capt. 3, 1, 3:

    ut de symbolis essemus,

    Ter. Eun. 3, 4, 2:

    mergi eos (sc. pullos) in aquam jussit, ut biberent, quoniam esse nollent,

    Cic. N. D. 2, 3, 7 et saep.—
    2.
    Prov.
    a.
    Multos modios salis simul edisse, to have eaten bushels of salt with another, i. e. to be old friends, Cic. Lael. 19.—
    b.
    De patella, i. e. to show contempt for religion (v. patella), Cic. Fin. 2, 7 fin.
    c.
    Pugnos, to taste one's fists, i. e. to get a good drubbing, Plaut. Am. 1, 1, 153.—
    B.
    Transf.
    1.
    Bona, to squander, dissipate, Plaut. Truc. 4, 2, 29.—
    2.
    Of inanimate subjects, qs. to eat up, i. e. to consume, destroy ( poet.):

    ut mala culmos Esset robigo,

    Verg. G. 1, 151:

    carinas lentus vapor (i. e. flamma),

    id. A. 5, 683:

    corpora virus,

    Ov. Ib. 608 al. —
    II.
    Trop., to corrode, consume, devour (almost exclusively poet.):

    si quid est animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 39; cf.:

    nimium libenter edi sermonem tuum,

    have devoured, Plaut. Aul. 3, 6, 1:

    nec te tantus edat tacitam dolor,

    Verg. A. 12, 801:

    nec edunt oblivia laudem,

    Sil. 13, 665 et saep.
    2.
    ē-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a., to give out, put forth, bring forth (freq. and class.).
    I.
    In gen.:

    foras per os est editus aër,

    Lucr. 3, 122; cf.:

    sputa per fauces tussi,

    id. 6, 1189:

    urinam,

    Plin. 28, 4, 7, § 38; cf.

    stercus,

    Col. 2, 14: animam, to breathe out, i. e. to die, expire, Cic. Sest. 38, 83; Ov. H. 9, 62; cf.:

    extremum vitae spiritum,

    Cic. Phil. 12, 9:

    vitam,

    id. Fin. 5, 2, 4; id. Planc. 37, 90:

    clamorem,

    to send forth, utter, id. Div. 2, 23; cf.:

    miros risus,

    id. Q. Fr. 2, 10, 2:

    fremitum patulis sub naribus (equus),

    Lucr. 5, 1076:

    voces,

    Cic. Tusc. 2, 8:

    dulces modos,

    Ov. F. 1, 444:

    questus,

    id. M. 4, 588:

    hinnitus,

    id. ib. 2, 669:

    latratus,

    id. ib. 4, 451 et saep.:

    Maeander in sinum maris editur,

    discharges itself, Liv. 38, 13; 39, 53 fin.:

    clanculum ex aedibus me edidi foras,

    have slipped out, Plaut. Most. 3, 2, 9.
    II.
    In partic., to bring forth any thing new, to produce, beget, form, etc.
    A.
    Of what is born, begotten (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    progeniem in oras luminis,

    Lucr. 2, 617:

    crocodilos dicunt, cum in terra partum ediderint, obruere ova, deinde discedere,

    Cic. N. D. 2, 52; so,

    partum,

    Liv. 1, 39; cf.:

    aliquem partu,

    Verg. A. 7, 660; Ov. M. 4, 210; 13, 487:

    aliquem maturis nisibus,

    id. F. 5, 172:

    geminos Latona,

    id. M. 6, 336:

    nepotem Atlantis (Pleïas),

    id. F. 5, 664 al.: (draconem) Qui luci ediderat genitor Saturnius, idem Abdidit, Cic. Poëta Div. 2, 30, 64; cf.:

    Electram maximus Atlas Edidit,

    Verg. A. 8, 137.—In the pass.:

    hebetes eduntur,

    Quint. 1, 1, 2. —More freq. in the part.: in lucem editus, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of the Euripid. ton phunta); cf. Ov. M. 15, 221:

    editus partu,

    id. ib. 5, 517; 9, 678; id. F. 5, 26:

    Venus aquis,

    id. H. 7, 60; cf.:

    Limnate flumine Gange,

    id. M. 5, 48;

    for which: de flumine,

    id. H. 5, 10 (cf. Zumpt, Gramm. §

    451): ille hac,

    Ov. M. 10, 298; cf.:

    Maecenas atavis regibus,

    Hor. C. 1, 1, 1:

    infans ex nepte Julia,

    Suet. Aug. 65 et saep.—
    2.
    Transf.:

    (tellus) Edidit innumeras species,

    Ov. M. 1, 436; cf. Liv. 21, 41:

    frondem ulmus,

    puts forth, Col. 5, 6, 2:

    ea (sc. academia) praestantissimos in eloquentia viros edidit,

    Quint. 12, 2, 25.—
    B.
    Of literary productions, to put forth, to publish (class.):

    de republica libros,

    Cic. Brut. 5, 19; so,

    librum contra suum doctorem,

    id. Ac. 2, 4, 12:

    annales suos,

    id. Att. 2, 16, 4:

    orationem scriptam,

    Sall. C. 31, 6:

    aliquid,

    Cic. Leg. 1, 2, 7; Quint. 5, 10, 120; 3, 1, 18; 2, 1, 11; Hor. A. P. 390 et saep.—
    C.
    Transf., to set forth, publish, relate, tell, utter, announce, declare = exponere;

    esp. of the responses of priests and oracles, the decrees of authorities, etc.: apud eosdem (sc. censores) qui magistratu abierint edant et exponant, quid in magistratu gesserint,

    Cic. Leg. 3, 20, 47; cf. Hor. S. 2, 5, 61:

    ede illa, quae coeperas, et Bruto et mihi,

    Cic. Brut. 5, 20:

    nomen parentum,

    Ov. M. 3, 580; 9, 531; Hor. S. 2, 4, 10:

    veros ortus,

    Ov. M. 2, 43; cf.:

    auctor necis editus,

    id. ib. 8, 449:

    mea fata tibi,

    id. 11, 668 et saep. —With acc. and inf.:

    Apollo Pythius oraculum edidit, Spartam nulla re alia esse perituram, etc.,

    Cic. Off. 2, 22, 77; cf. Liv. 40, 45; 22, 10; 42, 2.—With dupl. acc.:

    auctorem doctrinae ejus falso Pythagoran edunt,

    id. 1, 18; cf. id. 1, 46; 27, 27 fin.:

    haec mihi, quae canerem Titio, deus edidit ore,

    Tib. 1, 4, 73:

    iis editis imperiis,

    id. 29, 25; cf.:

    edito alio tempore ac loco (with constitutum tempus et locus),

    Quint. 4, 2, 98:

    opinio in vulgus edita,

    spread abroad, Caes. B. C. 3, 29, 3; cf. Nep. Dat. 6, 4:

    consilia hostium,

    i. e. to divulge, betray, Liv. 10, 27 et saep.— Poet.:

    arma violentaque bella,

    i. e. to sing, celebrate in song, Ov. Am. 1, 1, 1.—Hence,
    2.
    Jurid. and polit. t. t., to give out, promulgate, proclaim, ordain:

    qua quisque actione agere volet, eam prius edere debet. Nam aequissimum videtur, eum, qui acturus est, edere actionem, etc.,

    Dig. 2, 13 (tit. De edendo), 1 sq.:

    verba,

    Cic. Quint. 20, 63; cf.

    judicium,

    id. ib. 21: tribus, said of the plaintiff in a causa sodaliciorum, to name the tribus (since he had the right, in order to choose the judges, to propose to the defendant four tribus, from which the latter could reject only one, and then to choose the judges according to his own pleasure out of the remaining three, Cic. Planc. 15, 36 sqq.:

    judices editi (= editicii),

    id. ib. 17, 41; cf.

    Wund. Cic. Planc. p. LXXVI. sq., and see editicius: socium tibi in hujus bonis edidisti Quintium,

    hast mentioned, Cic. Quint. 24 fin.:

    quantum Apronius edidisset deberi, tantum ex edicto dandum erat,

    id. Verr. 2, 3, 29; 2, 2, 42: mandata edita, Liv. 31, 19; cf. id. 34, 35:

    ederet (consul) quid fieri velit,

    to command, id. 40, 40; cf. id. 45, 34.—
    (β).
    Transf. beyond the jurid. sphere:

    postquam hanc rationem cordi ventrique edidi, etc.,

    Plaut. Aul. 2, 8, 12.—
    D.
    Of other objects, to produce, perform, bring about, cause (freq. and class.):

    oves nullum fructum edere ex se sine cultu hominum et curatione possent,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    vitales motus,

    Lucr. 3, 560:

    proelia pugnasque,

    id. 2, 119; 4, 1010; Liv. 8, 9; 21, 43 al.; cf.

    caedem,

    id. 5, 13; 10, 45 al.:

    strages,

    Verg. A. 9, 785 and 527:

    aliquantum trepidationis,

    Liv. 21, 28; cf.

    tumultum,

    id. 36, 19:

    ruinas,

    Cic. Leg. 1, 13 fin.:

    scelus, facinus,

    to perpetrate, id. Phil. 13, 9 fin.:

    annuam operam,

    i. e. to perform, Liv. 5, 4; cf. id. 3, 63; Suet. Tib. 35:

    munus gladiatorium (with parare),

    to exhibit, Liv. 28, 21; Suet. Calig. 18; cf.

    ludos,

    Tac. A. 1, 15; 3, 64; Suet. Caes. 10 al.:

    spectaculum,

    Tac. A. 14, 17; id. H. 2, 67; Suet. Caes. 44 et saep.:

    gladiatores,

    Suet. Aug. 45 et saep.:

    exemplum severitatis,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 5;

    so more freq.: exempla in aliquem,

    Ter. Eun. 5, 6, 21; Caes. B. G. 1, 31, 12; Liv. 29, 9 fin. and 27; cf.:

    scelus in aliquem,

    Cic. Sest. 27.
    III.
    To raise up, lift, elevate:

    corpus celerem super equum,

    Tib. 4, 1, 114.—Hence,
    1.
    ēdĭtus, a, um, P. a. (set forth, heightened; hence, like excelsus).
    A.
    Prop., of places, elevated, high, lofty (cf.:

    altus, celsus, excelsus, sublimis, procerus, arduus, praeceps, profundus), opp. to flat, level (cf.: collis paululum ex planitie editus,

    Caes. B. G. 2, 8, 3; id. B. C. 1, 43, 2; Sall. J. 92, 5; Tac. A. 15, 27—very freq. and class.):

    Henna est loco perexcelso atque edito,

    Cic. Verr. 2, 4, 48; Caes. B. G. 3, 19, 1 (with acclivis); 7, 18, 3; id. B. C. 3, 37, 4; Sall. J. 92, 5; 98, 3; Liv. 2, 50 et saep.— Comp., Caes. B. C. 1, 7, 5; 1, 43, 2; Sen. N. Q. 7, 5. — Sup., Auct. B. Alex. 28; 31; 72; Just. 2, 1, 17 al.—
    * B.
    Trop.:

    viribus editior,

    stronger, Hor. S. 1, 3, 110.— Adv. does not occur.—
    2.
    ēdĭtum, i, n.
    A.
    A height:

    in edito,

    Suet. Aug. 72:

    ex edito,

    Plin. 31, 3, 27.— Plur.:

    edita montium,

    Tac. A. 4, 46; 12, 56: in editis, Treb. Trig. Tyr. 26.—
    B.
    Transf., a command, order, Ov. M. 11, 647; cf. Liv. 25, 12, 4.
    3.
    ĕdo, ōnis, m. [1. edo], a glutton, Varr. ap. Non. 48, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > edo

  • 18 exeo

    ex-ĕo, ĭi (rarely īvi, Gell. 12, 12, 3; Plaut. Rud. 2, 6, 50; perf. exit, for exiit, id. Ps. 2, 4, 40; Verg. A. 2, 497), ĭtum, īre ( fut. [p. 683] exibo, but exies, exiet, Sen. Ep. 113, 20; id. Apocol. 3, 1 al.;

    exiet for exibit,

    Tert. adv. Jud. 13; Vulg. Matt. 2, 6; 5, 26 al.; perh. also in Hor. C. 4, 4, 65; acc. to some MSS. al. evenit; v. Orell. ad h. l.), v. n. and a.
    I.
    Neutr., to go out or forth, to go away, depart.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    dum intro eo atque exeo,

    Plaut. Ep. 5, 1, 43:

    jam ad te exeo,

    id. Bacch. 4, 6, 24; 4, 9, 129:

    foras,

    id. Cas. 5, 2, 51; cf. id. Rud. 2, 2, 2:

    ex urbe,

    id. Am. 1, 3, 35:

    ex urbe, oppido,

    Cic. Fam. 4, 1, 2; Caes. B. G. 2, 33, 1:

    e patria,

    Cic. Pis. 14, 33:

    e finibus suis,

    Caes. B. G. 1, 5, 1:

    clam ex castris,

    id. ib. 7, 20, 10:

    ab aliquo,

    from one's house, Ter. Eun. 3, 4, 7 (v. ab, I. a.):

    ab urbe,

    away from, Liv. 10, 37, 6 Weissenb. ad loc.; 21, 13, 7; 23, 18, 14;

    al. a villa sua,

    Quint. 6, 3, 49:

    de triclinio, de cubiculo,

    Cic. de Or. 2, 65, 263:

    de balneis,

    id. de Or. 2, 55, 223:

    de navi,

    id. Att. 2, 7, 4:

    (cornix) a cauda de ovo,

    tail first, Plin. 10, 16, 18, § 38:

    portā,

    Plaut. Mil. 5, 39:

    domo,

    Cic. Rep. 1, 12; cf.:

    erant omnino itinera duo, quibus itineribus domo exire possent,

    i. e. withdraw from, leave their country, Caes. B. G. 1, 6, 1; so,

    domo,

    id. ib. 1, 12, 5;

    1, 29, 1: castris,

    id. B. C. 1, 69, 3:

    in solitudinem,

    to withdraw, Cic. Off. 1, 32, 118:

    in alias domos tamquam in colonias,

    id. ib. 1, 17, 54:

    in provinciam,

    Caes. B. G. 1, 33, 4:

    in terram,

    i. e. to land, Cic. Verr. 2, 5, 51, § 433:

    in luminis oras,

    i. e. to be born, Lucr. 1, 170:

    ad aliquem,

    i. e. to go from home to visit a person, Ter. Hec. 4, 1, 6 et saep.—Prov.:

    exeat aulā, qui vult esse pius,

    Luc. 8, 493.— Poet., with inf.:

    exierant dare veris opes,

    Stat. Ach. 1, 288.—Of inanim. or abstr. subjects:

    cum de consularibus mea prima sors exisset,

    Cic. Att. 1, 19, 3; so,

    sors,

    Hor. C. 2, 3, 27; cf.:

    cujus nomen exisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    nummi, qui per simulationem ab isto exierant,

    id. ib. 2, 2, 25, §

    61: per septem portus in maris exit aquas (Nilus),

    flows out, empties, Ov. Am. 2, 13, 10:

    septem aquis (Ister),

    Val. Fl. 8, 187:

    populo albae folia vetustiora in angulos exeunt,

    terminate, Plin. 16, 23, 35, § 86:

    color in florem heliotropii,

    id. 37, 6, 22, § 83; cf.:

    masculina nomina in A atque S litteras,

    to end, terminate, Quint. 1, 5, 61.— Pass. impers.:

    uti inde exiri possit,

    Cato, R. R. 1, 2:

    crepuit ostium: exitur foras,

    Plaut. Cas. 4, 3, 15:

    in Velabro, qua in Novam viam exitur,

    Varr. L. L. 6, § 24 Müll.—
    2.
    In partic.
    a.
    In milit. lang., to move out, march out:

    milites, qui de tertia vigilia exissent,

    Caes. B. C. 1, 64 fin.:

    ut paludati (praetores) exeant,

    depart for the battle-field, id. ib. 1, 6, 6:

    ad pugnam,

    Liv. 44, 39, 2; Verg. G. 4, 67:

    ex Italia ad bellum civile,

    Cic. Fam. 2, 16, 3 et saep.— Pass. impers.:

    non posse clam exiri,

    Caes. B. C. 1, 67, 2:

    postquam exitum est maximā copiā,

    Plaut. Am. 1, 1, 64.—
    b.
    In jurid. Lat.: potestate, de or a potestate alicujus, to get out of any one's power (potestas), to be emancipated, become free, Dig. 37, 4, 1, § 6; 62; 28, 6, 3 et saep. (cf. B. 1. infra).—
    c.
    De vita, to depart from life, decease, die (for the usual excedere or decedere de vita):

    quem (me) fuerat aequius ut prius introieram, sic prius exire de vita,

    Cic. Cael. 4, 15; so,

    de vita,

    Plin. Ep. 3, 9, 5; cf.:

    e vita tamquam e theatro,

    Cic. Fin. 1, 15, 49:

    vitā exire,

    Val. Max. 9, 12, ext. 1.—
    d.
    To go out or forth in any manner, to issue, escape (very rare):

    cujus (Isocratis) e ludo tamquam ex equo Trojano meri principes exierunt,

    Cic. de Or. 2, 22, 94:

    hanc tamen Antonius fugam suam, quia vivus exierat, victoriam vocabat,

    Vell. 2, 82, 3.—Of inanimate subjects:

    currente rota cur urceus exit?

    Hor. A. P. 22: libri quidem ita exierunt, ut, etc., turned out (the figure being borrowed from works of art which are cast and turned out of the mould), Cic. Att. 13, 13, 1.—
    e.
    Of plants, to come up, spring forth, sprout out:

    plerumque e terra exit hordeum diebus VII.,

    Varr. R. R. 1, 45, 1:

    ne semina in frugem exeant e terra,

    Plin. 11, 30, 36, § 109:

    folia a radice,

    id. 25, 4, 9, § 28:

    lupinus agro limoso,

    Col. 2, 10, 3:

    fabae in folia,

    Plin. 18, 7, 10, § 57; and absol.:

    ut vix ulla herba exeat,

    Col. 2, 11, 3; so,

    lens sata (with grandescere),

    Pall. Febr. 4;

    and, messis,

    Val. Fl. 7, 549.—
    f.
    To mount upwards, ascend, rise ( poet. and postAug. prose):

    in auras (ignis),

    Lucr. 6, 886:

    ad caelum (arbor),

    Verg. G. 2, 81:

    in altitudinem (comae palmarum),

    Plin. 13, 4, 8, § 37.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.:

    exisse ex potestate dicimus eos, qui effrenati feruntur aut libidine aut iracundia, etc.... Qui igitur exisse ex potestate dicuntur, idcirco dicuntur, quia non sunt in potestate mentis,

    Cic. Tusc. 3, 5, 11; cf.:

    itaque iratos proprie dicimus exisse de potestate, id est de consilio, de ratione, de mente,

    id. ib. 4, 36, 77;

    for which: a se,

    Petr. 90: ex hac aerumna, Lucil. ap. Non. 296, 16; cf.:

    exire aere alieno,

    Cic. Phil. 11, 6, 13 (dub. al. se exserere):

    quam nihil non consideratum exibat ex ore!

    id. Brut. 76, 265; id. de Or. 2, 22 fin.:

    nequaquam similiter oratio mea exire atque in vulgus emanare poterit,

    id. Rosc. Am. 1, 3; Plin. Pan. 75, 3:

    ea res prodita est et in vulgus exivit,

    Gell. 12, 12, 3; cf. with object-clause:

    exiit opinio, descensurum eum ad Olympia inter athletas,

    Suet. Ner. 53; for which also with a subject-clause:

    quod ante paucos dies exierat in vulgus, laudanti cuidam formam suam, respondisse eum, etc.,

    id. Galb. 20:

    ob hoc exivit proverbium, etc.,

    became current, Vulg. Gen. 10, 9.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of time, to run out, end, expire:

    quinto anno exeunte,

    Cic. Div. 1, 25, 53:

    indutiarum dies exierat,

    Liv. 4, 30, 14; 30, 25, 1; 42, 47, 10:

    dies censurae, stipendii,

    id. 9, 34, 22; 22, 33, 5:

    nullus mihi per otium dies exit,

    Sen. Ep. 8; Plin. Pan. 68, 2 et saep.—
    b.
    To extend beyond a certain measure or limit (mostly post-Aug.):

    extra aliquid,

    Varr. R. R. 2, 1, 25:

    vestra vita, licet supra mille annos exeat,

    run out, extend, Sen. Brev. Vit. 6:

    probationes in tertium diem exierunt,

    Plin. Ep. 2, 11, 18:

    digressus in laudes Castoris ac Pollucis exierat,

    Quint. 11, 2, 11; cf.:

    continuus (translationis usus) in allegorias et aenigmata exit,

    id. 8, 6, 14:

    in longum exierit ordo rerum,

    id. 4, 2, 51.—
    c.
    To pass away, perish:

    opus laudabile, numquam a memoria hominum exiturum,

    Sen. Ben. 3, 38; so with a subjectclause:

    an jam memoriā exisse, neminem ex plebe tribunum militum creatum esse?

    Liv. 6, 37, 5.—
    II.
    Act. ( poet. and in postAug. prose), to go or pass beyond a thing.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    limen,

    Ter. Hec. 3, 3, 18:

    Avernas valles,

    Ov. M. 10, 52:

    flumen,

    Val. Fl. 4, 698:

    quantum diurni itineris miliariorum numero in reda possit exiri,

    Vitr. 10, 9, 3:

    donec minor filius lubricum juventae exiret,

    Tac. A. 6, 49 (55) fin.
    2.
    Pregn., to avoid, evade, ward off:

    corpore tela atque oculis vigilantibus exit,

    avoids the blows, Verg. A. 5, 438; cf.:

    feros exibant dentis adactus (jumenta),

    Lucr. 5, 1330; Stat. Th. 6, 802:

    procul absiliebat, ut acrem exiret odorem,

    Lucr. 6, 1217:

    profluvium sanguinis,

    id. 6, 1206:

    vim viribus,

    Verg. A. 11, 750 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    To exceed:

    modum,

    Ov. M. 9, 632.—
    2.
    Of time: ad exitam aetatem = ad ultimam aetatem, Paul. ex Fest. p. 28, 5 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > exeo

  • 19 exsilio

    ex-sĭlĭo or exĭlĭo, ĭlŭi (exilivit, Poet. ap. Fest. p. 206 M.; v. Rib. Com. Fragm. p. 118; Sen. N. Q. 2, 49, 3:

    exsilii,

    id. Const. Sap. 4, 1; id. N. Q. 1, 14, 4; Stat. Th. 9, 353), 4, v. n. [salio], to spring out, spring or bound forth, to spring or leap up, to start up (freq. and class.):

    puer citus e cunis exilit,

    Plaut. Am. 5, 1, 63:

    properans de sella exsiluit,

    Cic. Verr. 2, 2, 30, § 75:

    domo levis exsilit,

    Hor. S. 2, 6, 98:

    stratis,

    Ov. M. 5, 35:

    gremio,

    id. ib. 10, 410:

    ut continuo exiliatis,

    Plaut. Most. 5, 1, 17:

    impetu perturbatus exsiluisti,

    Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; cf.: exsilui gaudio, I leaped for joy, Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 16, 1:

    protinus exsilui,

    Ov. H. 6, 27 et saep.:

    foras,

    Plaut. Cas. 3, 5, 8:

    ad te exsilui,

    I sprang to you, Ter. Heaut. 4, 1, 44:

    (anguis) exsilit in siccum,

    Verg. G. 3, 433:

    in obvia arma,

    Stat. Th. 9, 111:

    exiluit partus de vulnere matris,

    Mart. Spect. 12, 3.—
    II.
    Of inanimate subjects:

    Cicero noster, a quo Romana eloquentia exsiluit,

    took its rise, Sen. Ep. 40, 11: et magno imperatori cor exsiluit, with eager expectation, id. de Ira, 2, 3, 3:

    tum quoque lumen Exsilit,

    Lucr. 6, 163; cf. Ov. M. 6, 696:

    plus ut parte foras emergant exsiliantque (aquae),

    Lucr. 2, 200:

    crinis,

    Stat. Ach. 1, 522:

    exsiluere oculi,

    started out, Ov. M. 12, 252:

    exsiluere loco silvae,

    id. ib. 12, 406 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > exsilio

  • 20 Forocorneliensis

    fŏrum, i, (archaic form fŏrus, i, m., to accord with locus, Lucil. ap. Charis. p. 55 P., and ap. Non. 206, 15; Pompon. ib.), n. [etym. dub.; perh. root Sanscr. dhar-, support; dhar-as, mountain, etc.; Lat. forma, fortis, frenum, etc.; lit., a place or space with set bounds, Corss. Ausspr. 1, 149], what is out of doors, an outside space or place; in partic., as opp. the house, a public place, a market-place, market (cf.: macellum, emporium, velabrum): forum sex modis intelligitur. Primo, negotiationis locus, ut forum Flaminium, forum Julium, ab eorum nominibus, qui ea fora constituenda curarunt, quod etiam locis privatis et in viis et in agris fieri solet. Alio, in quo judicia fieri, cum populo agi, contiones haberi solent. Tertio, cum is, qui provinciae praeest, forum agere dicitur, cum civitates vocat et de controversiis eorum cognoscit. Quarto, cum id forum antiqui appellabant, quod nunc vestibulum sepulcri dicari solet. Quinto, locus in navi, sed tum masculini generis est et plurale (v. forus). Sexto, fori significant et Circensia spectacula, ex quibus etiam minores forulos dicimus. Inde et forare, foras dare, et fores, foras et foriculae, id est ostiola dicuntur, [p. 774] Paul. ex Fest. p. 84 Müll.
    I.
    In gen., an open space.
    A.
    The area before a tomb, fore-court:

    quod (lex XII. Tabularum de sepulcris) FORUM, id est, vestibulum sepulcri, BUSTUMVE USUCAPI vetat, tuetur jus sepulcrorum,

    Cic. Leg. 2, 24, 61.—
    B.
    The part of the wine-press in which the grapes were laid, Varr. R. R. 1, 54, 2; Col. 11, 2, 71; 12, 18, 3.—
    C.
    Plur.: fora = fori, the gangways of a ship, Gell. ap. Charis. 55 P.—
    II.
    In partic., a public place, market-place.
    A.
    A market, as a place for buying and selling:

    quae vendere vellent quo conferrent, forum appellarunt. Ubi quid generatim (i. e. secundum singula genera), additum ab eo cognomen, ut forum boarium, forum olitorium, cupedinis, etc.... Haec omnia posteaquam contracta in unum locum quae ad victum pertinebant et aedificatus locus: appellatum macellum, etc.,

    Varr. L. L. 5, § 145 sq. Müll.— Esp.
    (α).
    forum boarium, the cattlemarket, between the Circus Maximus and the Tiber, Varr. L. L. 5, § 146 Müll.; Paul. ex Fest. p. 30, 5; Liv. 21, 62, 2; Plin. 34, 2, 5, § 10; Tac. A. 12, 24; cf. Ov. F. 6, 477. A part of this was probably the forum suarium, Dig. 1, 12, 1, § 11.—
    (β).
    forum olitorium, the vegetable-market, south of the theatre of Marcellus, between the Tiber and the Capitoline hill;

    here stood the columna lactaria, at which infants were exposed,

    Varr. L. L. 5, § 146 Müll.; Liv. 21, 63, 3; Tac. A. 2, 49; Paul. ex Fest. p. 118, 6. Here was probably the forum coquinum also, in which professional cooks offered their services in preparing special entertainments, Plaut. Ps. 3, 2, 1.—
    (γ).
    forum piscarium (or piscatorium), the fish-market, between the basilica Porcia and the Temple of Vesta, Varr. L. L. 5, § 146 Müll.; Plaut. Curc. 4, 1, 13; Liv. 26, 27, 3; 40, 51, 5; Col. 8, 17, 15.—
    (δ).
    forum cuppedinis, the market for dainties, between the via sacra and the macellum, Varr. L. L. 5, § 186 Müll. Cf. the similar market in another town, App. M. 1, p. 113, 30 (dub. Hildebr. cupidinis).—Of places where markets were held, a market-town, market-place:

    L. Clodius, pharmacopola circumforaneus, qui properaret, cui fora multa restarent, simul atque introductus est, rem confecit,

    Cic. Clu. 14, 40:

    oppidum Numidarum, nomine Vaga, forum rerum venalium totius regni maxime celebratum,

    Sall. J. 47, 1.—Prov.: Scisti uti foro, you knew how to make your market, i. e. how to act for your advantage, Ter. Phorm. 1, 2, 29; v. Don. ad loc.—
    B.
    The market-place, forum, in each city, as the principal place of meeting, where public affairs were discussed, courts of justice held, money transactions carried on:

    statua ejus (Anicii) Praeneste in foro statuta,

    Liv. 23, 19, 18; hence also, transf., to denote affairs of state, administration of justice, or banking business. In Rome esp. the forum Romanum, Plin. 3, 5, 9, § 66; Tac. A. 12, 24; called also forum magnum, vetus, or, oftener, absol., forum, Liv. 1, 12, 8; 9, 40, 16; Cic. Att. 4, 16, 14 et saep.; a low, open artificial level, about six hundred and thirty Parisian feet long, and rather more than a hundred wide, between the Capitoline and Palatine hills, surrounded by porticos (basilicae) and the shops of money-changers (argentariae), in later times surrounded with fine buildings, and adorned with numberless statues (cf. on it Becker's Antiq. 1, p. 281 sq., and Dict. of Antiq. p. 451):

    in foro infumo boni homines atque dites ambulant,

    Plaut. Curc. 4, 1, 14:

    in foro turbaque,

    Cic. Rep. 1, 17:

    arripere verba de foro,

    to pick them up in the street, id. Fin. 3, 2, 4:

    in vulgus et in foro dicere,

    id. Rep. 3, 30 (Fragm. ap. Non. 262, 24):

    cum Decimus quidam Verginius virginem filiam in foro sua manu interemisset,

    id. Rep. 2, 37:

    in forum descendere,

    id. ib. 6, 2 (Fragm. ap. Non. 501, 28):

    foro nimium distare Carinas,

    Hor. Ep. 1, 7, 48:

    fallacem Circum vespertinumque pererro Saepe forum,

    id. S. 1, 6, 114:

    forumque litibus orbum,

    id. C. 4, 2, 44:

    Hostes in foro ac locis patentioribus cuneatim constiterunt,

    Caes. B. G. 7, 28, 1:

    gladiatores ad forum producti,

    id. B. C. 1, 14, 4:

    ut primum forum attigerim,

    i. e. engaged in public affairs, Cic. Fam. 5, 8, 3:

    studia fori,

    Tac. Agr. 39: forum putealque Libonis Mandabo siccis, adimam cantare severis, i. e. the grave affairs of state, Hor. Ep. 1, 19, 8.—Of administering justice in the forum: NI PAGVNT, IN COMITIO AVT IN FORO ANTE MERIDIEM CAVSAM CONICITO, Fragm. XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20:

    ut pacem cum bello, leges cum vi, forum et juris dictionem cum ferro et armis conferatis,

    Cic. Verr. 2, 4, 54 fin.:

    quod (tempus) in judiciis ac foro datur,

    Quint. 10, 7, 20:

    nec ferrea jura Insanumque forum aut populi tabularia vidit,

    Verg. G. 2, 502:

    forum agere,

    to hold a court, hold an assize, Cic. Att. 5, 16, 4; cf. id. Fam. 3, 6, 4:

    lenta fori pugnamus harena,

    Juv. 16, 47; cf. vv. sqq.— Poet. transf.:

    indicitque forum et patribus dat jura vocatis,

    Verg. A. 5, 758:

    civitates, quae in id forum convenerant,

    to that court - district, Cic. Verr. 2, 2, 15, § 38:

    extra suum forum vadimonium promittere,

    beyond his district, id. ib. 2, 3, 15, §

    38.—Prov.: egomet video rem vorti in meo foro,

    is pending in my own court, affects me nearly, Plaut. Most. 5, 1, 10:

    in alieno foro litigare,

    i. e. not to know what to do, which way to turn, Mart. 12 praef. —Of the transaction of business in the forum:

    haec fides atque haec ratio pecuniarum, quae Romae, quae in foro versatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

    quousque negotiabere? annos jam triginta in foro versaris,

    id. Fl. 29, 70:

    sublata erat de foro fides,

    id. Agr. 2, 3 fin.:

    nisi, etc.... nos hunc Postumum jam pridem in foro non haberemus,

    i. e. he would have been a bankrupt long ago, id. Rab. Post. 15, 41: cedere foro, to quit the market, i. e. to become bankrupt, Sen. Ben. 4, 39; Dig. 16, 3, 7, § 2; Juv. 11, 50; cf. Plaut. Ep. 1, 2, 16. Justice was administered in Rome not only in the forum Romanum, but also, in the times of the emperors, in the forum (Julii) Caesaris (erected by Julius Caesar, Suet. Caes. 26; Plin. 36, 15, 24, § 103; 16, 44, 86, § 236) and in the forum Augusti (erected by the Emperor Augustus, Suet. Aug. 29, and adorned with a fine ivory statue of Apollo, Plin. 7, 53, 54, § 183; Ov. F. 5, 552; id. Tr. 3, 1, 27);

    called simply forum,

    Juv. 1, 128 (where Apollo is called juris peritus, in allusion to the judicial proceedings held here); hence, circumscriptiones, furta, fraudes, quibus trina non sufficiunt fora, Sen. de Ira, 2, 9, 1; so,

    quae (verba) trino juvenis foro tonabas,

    Stat. S. 4, 9, 15; and:

    erit in triplici par mihi nemo foro,

    Mart. 3, 38, 4:

    vacuo clausoque sonant fora sola theatro,

    Juv. 6, 68.—
    C.
    Nom. propr. Fŏrum, a name of many market and assize towns, nine of which, in Etruria, are named, Plin. 3, 15, 20, § 116. The most celebrated are,
    1.
    Forum Ăliēni, a town in Gallia Transpadana, now Ferrara, Tac. H. 3, 6.—
    2.
    Forum Appii, a market-town in Latium, on the Via Appia, near Tres Tavernae, now Foro Appio, Cic. Att. 2, 10; Plin. 3, 5, 9, § 64; Hor. S. 1, 5, 3; Inscr. Orell. 780 al.—
    3.
    Forum Aurēlium, a small city near Rome, on the Via Aurelia, now Montalto, Cic. Cat. 1, 9, 24.—
    4.
    Forum Cornēlium, a town in Gallia Cispadana, now Imola, Cic. Fam. 12, 5, 2.—Hence, Forocorneliensis, e, adj.:

    ager,

    Plin. 3, 16, 20, § 120.—
    5.
    Forum Gallōrum, a town in Gallia Cispadana, between Mutina and Bononia, now Castel Franco, Cic. Fam. 10, 30, 2.—
    6.
    Forum Jūlii, a town in Gallia Narbonensis, a colony of the eighth legion, now Frejus, Mel. 2, 5, 3; Plin. 3, 4, 5, § 35; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 3; 10, 17, 1; Tac. H. 3, 43.—Deriv.: Forojuliensis, e, adj., of or belonging to Forum Julii, Forojulian:

    colonia,

    i. e. Forum Julii, Tac. H. 2, 14; 3, 43.—In plur.: Forojulienses, inhabitants of Forum Julii, Forojulians, Tac. Agr. 4.—
    7.
    Forum Vŏcōnii, 24 miles from Forum Julii, in the Pyrenees, now, acc. to some, Le Canet; acc. to others, Luc, Cic. Fam. 10, 17, 1; 10, 34, 1; Plin. 3, 4, 5, § 36.

    Lewis & Short latin dictionary > Forocorneliensis

См. также в других словарях:

  • Foras — Saltar a navegación, búsqueda En demonología, Foras (alternativamente Forcas o Forrasis) es un poderoso Presidente del Infierno, siendo obedecido por veinticinco legiones de demonios. Enseña lógica y ética en todas sus ramas, las virtudes de… …   Wikipedia Español

  • foras — (del lat. «foras»; ant.) adv. *Fuera o fuera de. * * * foras. (Del lat. foras). adv. l. ant. fuera. || 2. ant. fuera de …   Enciclopedia Universal

  • foras — (Del lat. foras). 1. adv. l. ant. fuera. 2. ant. fuera de …   Diccionario de la lengua española

  • FORAS — vide infra Foris …   Hofmann J. Lexicon universale

  • foraş — FORÁŞ s.n. v. făraş. Trimis de zaraza joe, 20.11.2008. Sursa: DEX 98 …   Dicționar Român

  • foras — statusas Neteiktinas sritis Kūno kultūra ir sportas ryšiai: žiūrėk – lengvata …   Sporto terminų žodynas

  • Foras — In demonology, Foras (alternatively Forcas or Forrasis) is a powerful President of Hell, being obeyed by twenty nine legions of demons. He teaches logic and ethics in all their branches, the virtues of all herbs and precious stones, can make a… …   Wikipedia

  • Foras — Sp Fòras Ap Forró L Vengrija …   Pasaulio vietovardžiai. Internetinė duomenų bazė

  • FORAS (football supporters' trust) — FORAS is an Irish Industrial and Provident Society established in 2007 to act as a Cork City F.C. supporters trust. The name itself is a double entendre, both the Irish language word for development and an acronym of Friends Of the Rebel Army… …   Wikipedia

  • Foras na Gaeilge — Saltar a navegación, búsqueda Foras na Gaeilge es el cuerpo institucional del idioma irlandés, establecido el 2 de diciembre de 1999 como responsable de la promoción de esta lengua por toda la isla de Irlanda. Asumió las funciones de otras… …   Wikipedia Español

  • Foras na Gaeilge — is the governing body of the Irish language, set up on 2 December 1999, which is responsible for the promotion of the language throughout the island of Ireland. It assumed the roles of Bord na Gaeilge , An Gúm , and An Coiste Téarmaíochta , which …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»