Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ferme

  • 101 signatus

    signātus, a, um part.-adj. de signo. [st2]1 [-] tracé, imprimé, gravé. [st2]2 [-] marqué (d'un signe, d'une empreinte). [st2]3 [-] consigné, signalé, exprimé. [st2]4 [-] marqué des yeux, désigné, visé. [st2]5 [-] scellé, cacheté; fermé, clos; bien gardé, intact, chaste. [st2]6 [-] Tert. clair, évident, significatif.    - signata fastis tempora, Ov.: époques consignées dans les fastes.    - Chrysidem signatam reddere, Lucil. ap. Non.: rendre Chrysis avec son honneur sauf.    - signata limina, Prop.: portes bien fermées.    - quid expressius et signatius? Tert.: quoi de plus expressif et de plus significatif?
    * * *
    signātus, a, um part.-adj. de signo. [st2]1 [-] tracé, imprimé, gravé. [st2]2 [-] marqué (d'un signe, d'une empreinte). [st2]3 [-] consigné, signalé, exprimé. [st2]4 [-] marqué des yeux, désigné, visé. [st2]5 [-] scellé, cacheté; fermé, clos; bien gardé, intact, chaste. [st2]6 [-] Tert. clair, évident, significatif.    - signata fastis tempora, Ov.: époques consignées dans les fastes.    - Chrysidem signatam reddere, Lucil. ap. Non.: rendre Chrysis avec son honneur sauf.    - signata limina, Prop.: portes bien fermées.    - quid expressius et signatius? Tert.: quoi de plus expressif et de plus significatif?
    * * *
        Signatus, pen. prod. Participium. Vlpianus. Cacheté, Seellé, Signé, Marqué.
    \
        Tabellis signatis mandare aliquid. Tibull. Par lettres closes et cachetees.
    \
        Cicatrix signata in stirpe. Virgil. Imprimee en, etc.

    Dictionarium latinogallicum > signatus

  • 102 spissus

    spissus, a, um [st2]1 [-] épais, compact, solide, dense, dru, serré, ramassé, condensé. [st2]2 [-] lent, tardif, prolongé. [st2]3 [-] long à démêler, pénible, laborieux. [st2]4 [-] Petr. réitéré, répété, fréquent, nombreux.    - tunica spissa: tunique épaisse.    - spissae (vestes): vêtements épais.
    * * *
    spissus, a, um [st2]1 [-] épais, compact, solide, dense, dru, serré, ramassé, condensé. [st2]2 [-] lent, tardif, prolongé. [st2]3 [-] long à démêler, pénible, laborieux. [st2]4 [-] Petr. réitéré, répété, fréquent, nombreux.    - tunica spissa: tunique épaisse.    - spissae (vestes): vêtements épais.
    * * *
        Spissus, spissa, spissum. Virgil. Massif, Espez.
    \
        Corona spissa viris. Virgil. Assemblee d'hommes espesse et serree.
    \
        Flatu spissa implere sedilia. Horat. Remplir du son des fleutes les theatres pleins de spectateurs.
    \
        Grandine spissa glomeratur corpus. Ouid. Le corps de l'eaue se congele et concree en gresle espesse.
    \
        Littus spissum. Ouid. Dur et ferme.
    \
        Spissa, et Solutioris humi regio, opponuntur. Columella. Terre grasse et ferme.
    \
        Theatra spissa. Horat. Pleins de spectateurs.
    \
        Spissus tactus. Plinius. Quand on sent une chose estre espesse à la taster.
    \
        Spissum verbum. Plaut. Une parolle tardive et longue.
    \
        Spissum opus et operorum. Cic. Qui requiert long temps à le faire, De longue attente.

    Dictionarium latinogallicum > spissus

  • 103 statim

    stătim, adv. [sto] [st2]1 [-] de pied ferme, sans reculer. [st2]2 [-] sur-le-champ, aussitôt, tout de suite, immédiatement, à l'instant, sans tarder. [st2]3 [-] Ter. d'une manière permanente, constamment, régulièrement. [st2]4 [-] Pall. tout récemment.    - statim ut (ubi, cum, ac, atque): aussitôt que.    - statim… simul ac: aussitôt que.    - non statim est: il ne s'ensuit pas que…
    * * *
    stătim, adv. [sto] [st2]1 [-] de pied ferme, sans reculer. [st2]2 [-] sur-le-champ, aussitôt, tout de suite, immédiatement, à l'instant, sans tarder. [st2]3 [-] Ter. d'une manière permanente, constamment, régulièrement. [st2]4 [-] Pall. tout récemment.    - statim ut (ubi, cum, ac, atque): aussitôt que.    - statim… simul ac: aussitôt que.    - non statim est: il ne s'ensuit pas que…
    * * *
        Statim, Aduerbium, priore producta, a stando. Plaut. Constamment, Perseveramment, Sans cesser.
    \
        Statim, priore correpta. Cic. Incontinent, Tantost.
    \
        A radice statim foliosi. Plin. Dés la racine.
    \
        Statim atque negauit. Vlpian. Incontinent qu'il a nié.
    \
        Statim in facto ipso. Cic. Sur le faict.
    \
        Proconsules statim quam vrbem egressi fuerint, habent iurisdictionem. Martianus. Incontinent apres qu'ils sont sortis de la ville, Tout aussi tost qu'ils sont, etc.
    \
        Quaesiuit a te statim vt Romam rediit. Cic. Tantost apres qu'il fut retourné à Rome, Incontinent qu'il fut retourné à, etc.

    Dictionarium latinogallicum > statim

  • 104 subeo

    sŭbĕo, īre, (ĭi, qqf. īvit), ĭtum - tr. et intr. -    - subivit, Ov. F. 1, 314; Stat. S. 2, 1, 155. [st1]1 [-] aller sous, entrer dans (un lieu couvert ou fermé), s'introduire, pénétrer dans.    - subire tectum, Caes.: entrer dans une maison.    - avec datif subire luco, Virg.: s'introduire dans un bois.    - subire portu, Virg.: entrer dans le port.    - subire muro, Virg.: venir sous les murailles.    - cum luna sub orbem solis subisset, Liv. 37, 4, 4: la lune étant venue sous le disque du soleil.    - ne subeunt herbae, Virg. G. 1, 180: pour que l'herbe ne vienne pas dessous.    - subire in nemoris latebras, Ov M. 4, 601: pénétrer dans les profondeurs du bois.    - subire jugum, Plin.: recevoir le joug.    - subire currum, Virg.: se laisser atteler.    - subire iniquum locum, Caes.: s'engager dans un terrain défavorable.    - subire limina, Virg. En. 8, 363: franchir un seuil.    - subire domos, Ov. M. 1, 121: entrer dans des maisons. --- cf. Hor. Ep. 1, 7, 33.    - subire paludem Tritoniacam, Ov. M. 15, 358: se plonger dans le lac Triton. [st1]2 [-] se mettre sous, porter (un fardeau), soutenir; se charger (d'un mal), se soumettre à, supporter, endurer, souffrir, subir, se charger de, entreprendre de.    - avec datif subire feretro, Virg. En. 6, 222: porter la civière sur ses épaules.    - verba sub acumen stili subeunt, Cic. de Or. 1, 151: les mots se présentent sous la pointe du stylet.    - aura, subito, Ov.: souffles des vents, portez-moi.    - subire crudelitatis famam, Cic.: subir une réputation d'homme cruel.    - subire judicium multitudinis, Cic.: se soumettre au jugement de la foule.    - inimicitiae sunt: subeantur, Cic.: nous avons des ennemis: [qu'ils soient supportés]= supportons-les.    - subire minus sermonis, Cic.: être moins en butte aux propos.    - subire injuriam, Cic. Prov. 41: supporter l'injustice.    - dupli poenam subire, Cic. Ofr. 3, 65: subir la peine du double.    - incesti poenas subire, Obseq 97 (35): subir les peines prévues pour inceste.    - subitam avertere curam, Lucr. 2, 363: détourner le faix du souci.    - subire odium, Cic.: encourir la haine. [st1]3 [-] s'approcher de, s'avancer vers, s'avancer devant, marcher à, aborder, attaquer, affronter, s'exposer à.    - subire ad hostes, Liv.: marcher à l'ennemi.    - subit Rhaetum, Virg.: il attaque Rhétus.    - subire mucronem, Virg.: se jeter au-devant de l'épée.    - ex inferiore loco subeuntes non intermittere, Caes. BG. 2, 25, 1: ne pas s'arrêter dans leur marche ascendante.    - testudine facta subeunt, Caes. BG. 7, 85, 5: faisant la tortue ils avancent.    - quamquam adscensus dificilis erat... subierunt, Liv. 27, 18, 13: malgré la difficulté de l'ascension..., ils avancèrent.    - in adversos montes subire, Liv. 41, 18. 11: gravir la pente des montagnes.    - subire ad hostes, Liv. 2, 31, 5: marcher à l'ennemi [qui est sur les hauteurs].    - subire ad montes, Liv. 1, 28, 7: s'approcher des montagnes.    - subire ad urbem, Liv. 31, 45, 4: marcher contre la ville [après avoir débarqué].    - cf. Liv. 34, 16, 2 ; 34, 46, 7 ; 39, 27, 10.    - avec datif subire auxilio, Virg.: courir au secours.    - subire muro, Virg. En. 7, 161: s'approcher du mur, arriver au pied du mur. --- cf. Virg. En. 9, 371.    - subire portu [dat.] Chaonio Virg. En. 3, 292: arriver au port de Chaonie.    - subire periculum, Cic.: affronter le danger.    - paratiores ad omnia pericula subeunda, Caes. BG. 1: mieux préparés à affronter tous les périls.    - subeundae sunt saepe pro re publica tempestates, Cic. Sest. 139: il faut souvent pour l'intérêt public affronter des tempêtes. [st1]4 [-] venir en remplacement, venir à la place de, venir immédiatement après, succéder à.    - [absol] Virg. G. 3, 67 ; Ov. M. 3, 648 ; 1, 114.    - avec datif dexterae altae sinistra subiit, Liv. 27, 2, 7: l'aile gauche vint remplacer l'aile droite. --- cf. Liv. 25, 37, 6.    - subire in locum alicujus rei, Ov. M. 1, 130: se substituer à qqch.    - pone subit conjux, Virg. En. 2: derrière moi vient ma femme.    - subiit argentea proles, Ov. M. 1: puis vint l'âge d'argent.    - cui deinde subibit Tullus, Virg.: il aura pour successeur Tullus.    - subire alicui in custodiam, Liv. 25: remplacer qqn pour la garde. [st1]5 [-] venir de dessous, pousser, croître, produire; monter, s'élever.    - subeant herbae, Virg.: pour que vienne l'herbe.    - subit barba, Mart.: la barbe pousse.    - subeunt dentes, Plin.: les dents percent.    - subibat mare, Curt. 9: la mer montait. [st1]6 [-] survenir, se présenter, arriver, venir à l'esprit, se présenter à la mémoire, s'offrir à l'imagination.    - subeunt morbi, Virg. G. 3: les maladies arrivent insensiblement.    - subiit deserta Creusa, Virg. En. 2, 562: à ma pensée s'offrit Créuse abandonnée.    - subiit genitoris imago, Virg. En. 2: l'image de mon père se présenta à mon esprit.    - cf. Virg. En. 11, 542 ; Quint. 11, 2, 17 ; Tac. An. 1, 13.    - subit avec inf. il vient à l'esprit de, on se prend à. --- Plin. 12, pr. 2 ; 25, 23.    - avec prop. inf. il vient à l'esprit que: Ov. M. 2, 755.    - cogitatio animum subiit + prop. inf. Liv. 36: on vint à penser que...    - quid sim, quid fuerimque subit, Ov. Tr. 3: je songe à ce que je suis, à ce que je fus. [st1]7 [-] venir à la dérobée, se glisser furtivement, s'insinuer; entrer dans le coeur, venir à l'esprit,    - timeo ne subeant animo taedia tuo, Ov. P. 4: je crains que tu ne connaisses des ennuis.    - subire thalamos, Ov. M. 3, 282: se glisser dans une couche.    - me subiit miseratio, Plin. Ep. 3: la compassion entra dans mon coeur.    - subit furtim lumina fessa sopor, Ov. H. 19, 56: le sommeil envahit furtivement ses yeux fatigués.
    * * *
    sŭbĕo, īre, (ĭi, qqf. īvit), ĭtum - tr. et intr. -    - subivit, Ov. F. 1, 314; Stat. S. 2, 1, 155. [st1]1 [-] aller sous, entrer dans (un lieu couvert ou fermé), s'introduire, pénétrer dans.    - subire tectum, Caes.: entrer dans une maison.    - avec datif subire luco, Virg.: s'introduire dans un bois.    - subire portu, Virg.: entrer dans le port.    - subire muro, Virg.: venir sous les murailles.    - cum luna sub orbem solis subisset, Liv. 37, 4, 4: la lune étant venue sous le disque du soleil.    - ne subeunt herbae, Virg. G. 1, 180: pour que l'herbe ne vienne pas dessous.    - subire in nemoris latebras, Ov M. 4, 601: pénétrer dans les profondeurs du bois.    - subire jugum, Plin.: recevoir le joug.    - subire currum, Virg.: se laisser atteler.    - subire iniquum locum, Caes.: s'engager dans un terrain défavorable.    - subire limina, Virg. En. 8, 363: franchir un seuil.    - subire domos, Ov. M. 1, 121: entrer dans des maisons. --- cf. Hor. Ep. 1, 7, 33.    - subire paludem Tritoniacam, Ov. M. 15, 358: se plonger dans le lac Triton. [st1]2 [-] se mettre sous, porter (un fardeau), soutenir; se charger (d'un mal), se soumettre à, supporter, endurer, souffrir, subir, se charger de, entreprendre de.    - avec datif subire feretro, Virg. En. 6, 222: porter la civière sur ses épaules.    - verba sub acumen stili subeunt, Cic. de Or. 1, 151: les mots se présentent sous la pointe du stylet.    - aura, subito, Ov.: souffles des vents, portez-moi.    - subire crudelitatis famam, Cic.: subir une réputation d'homme cruel.    - subire judicium multitudinis, Cic.: se soumettre au jugement de la foule.    - inimicitiae sunt: subeantur, Cic.: nous avons des ennemis: [qu'ils soient supportés]= supportons-les.    - subire minus sermonis, Cic.: être moins en butte aux propos.    - subire injuriam, Cic. Prov. 41: supporter l'injustice.    - dupli poenam subire, Cic. Ofr. 3, 65: subir la peine du double.    - incesti poenas subire, Obseq 97 (35): subir les peines prévues pour inceste.    - subitam avertere curam, Lucr. 2, 363: détourner le faix du souci.    - subire odium, Cic.: encourir la haine. [st1]3 [-] s'approcher de, s'avancer vers, s'avancer devant, marcher à, aborder, attaquer, affronter, s'exposer à.    - subire ad hostes, Liv.: marcher à l'ennemi.    - subit Rhaetum, Virg.: il attaque Rhétus.    - subire mucronem, Virg.: se jeter au-devant de l'épée.    - ex inferiore loco subeuntes non intermittere, Caes. BG. 2, 25, 1: ne pas s'arrêter dans leur marche ascendante.    - testudine facta subeunt, Caes. BG. 7, 85, 5: faisant la tortue ils avancent.    - quamquam adscensus dificilis erat... subierunt, Liv. 27, 18, 13: malgré la difficulté de l'ascension..., ils avancèrent.    - in adversos montes subire, Liv. 41, 18. 11: gravir la pente des montagnes.    - subire ad hostes, Liv. 2, 31, 5: marcher à l'ennemi [qui est sur les hauteurs].    - subire ad montes, Liv. 1, 28, 7: s'approcher des montagnes.    - subire ad urbem, Liv. 31, 45, 4: marcher contre la ville [après avoir débarqué].    - cf. Liv. 34, 16, 2 ; 34, 46, 7 ; 39, 27, 10.    - avec datif subire auxilio, Virg.: courir au secours.    - subire muro, Virg. En. 7, 161: s'approcher du mur, arriver au pied du mur. --- cf. Virg. En. 9, 371.    - subire portu [dat.] Chaonio Virg. En. 3, 292: arriver au port de Chaonie.    - subire periculum, Cic.: affronter le danger.    - paratiores ad omnia pericula subeunda, Caes. BG. 1: mieux préparés à affronter tous les périls.    - subeundae sunt saepe pro re publica tempestates, Cic. Sest. 139: il faut souvent pour l'intérêt public affronter des tempêtes. [st1]4 [-] venir en remplacement, venir à la place de, venir immédiatement après, succéder à.    - [absol] Virg. G. 3, 67 ; Ov. M. 3, 648 ; 1, 114.    - avec datif dexterae altae sinistra subiit, Liv. 27, 2, 7: l'aile gauche vint remplacer l'aile droite. --- cf. Liv. 25, 37, 6.    - subire in locum alicujus rei, Ov. M. 1, 130: se substituer à qqch.    - pone subit conjux, Virg. En. 2: derrière moi vient ma femme.    - subiit argentea proles, Ov. M. 1: puis vint l'âge d'argent.    - cui deinde subibit Tullus, Virg.: il aura pour successeur Tullus.    - subire alicui in custodiam, Liv. 25: remplacer qqn pour la garde. [st1]5 [-] venir de dessous, pousser, croître, produire; monter, s'élever.    - subeant herbae, Virg.: pour que vienne l'herbe.    - subit barba, Mart.: la barbe pousse.    - subeunt dentes, Plin.: les dents percent.    - subibat mare, Curt. 9: la mer montait. [st1]6 [-] survenir, se présenter, arriver, venir à l'esprit, se présenter à la mémoire, s'offrir à l'imagination.    - subeunt morbi, Virg. G. 3: les maladies arrivent insensiblement.    - subiit deserta Creusa, Virg. En. 2, 562: à ma pensée s'offrit Créuse abandonnée.    - subiit genitoris imago, Virg. En. 2: l'image de mon père se présenta à mon esprit.    - cf. Virg. En. 11, 542 ; Quint. 11, 2, 17 ; Tac. An. 1, 13.    - subit avec inf. il vient à l'esprit de, on se prend à. --- Plin. 12, pr. 2 ; 25, 23.    - avec prop. inf. il vient à l'esprit que: Ov. M. 2, 755.    - cogitatio animum subiit + prop. inf. Liv. 36: on vint à penser que...    - quid sim, quid fuerimque subit, Ov. Tr. 3: je songe à ce que je suis, à ce que je fus. [st1]7 [-] venir à la dérobée, se glisser furtivement, s'insinuer; entrer dans le coeur, venir à l'esprit,    - timeo ne subeant animo taedia tuo, Ov. P. 4: je crains que tu ne connaisses des ennuis.    - subire thalamos, Ov. M. 3, 282: se glisser dans une couche.    - me subiit miseratio, Plin. Ep. 3: la compassion entra dans mon coeur.    - subit furtim lumina fessa sopor, Ov. H. 19, 56: le sommeil envahit furtivement ses yeux fatigués.
    * * *
        Subeo, subis, subiui vel subii, subitum, penul. corr. subire. Entrer.
    \
        Qui intra annos quatuordecim tectum non subiissent. Caes. Qui n'avoyent entré en maison depuis, etc.
    \
        Subire portum. Plin. iunior. Entrer dedens le port.
    \
        Subire. Plin. Monter du bas en hault.
    \
        Subire vultum alicuius. Cic. Se presenter devant aucun.
    \
        Subire muro. Virgil. Monter en mont le mur.
    \
        Leones subiere currum. Virgil. Ont esté accouplez et attelez pour tirer au chariot.
    \
        Onus subire dorso. Horat. Porter sur son dos.
    \
        Humeris aliquem subire. Virgil. Porter quelqu'un sur ses espaules.
    \
        Subire aliquid. Plin. iunior. Prendre la charge de quelque chose, Entreprendre un affaire.
    \
        Pectus rude vix subit primos amores. Ouid. La personne qui n'a encore experimenté que c'est d'aimer, à grand peine peult soustenir et porter ses premieres amours.
    \
        Subire conditionem pacis. Caes. Recevoir la paix, S'accorder à faire paix, Se soubmettre à faire paix.
    \
        Subire deditionem. Caes. S'abbaisser ou se soubmettre et venir à composition et se rendre à son ennemi.
    \
        Iussa subire. Claudianus. Obeir, Se soubmettre à faire ce qui est commandé.
    \
        Labores subire. Cic. Prendre peine.
    \
        Nauigationem subire. Caes. Se mettre sur la mer.
    \
        Patronus has partes subit. Quintil. Entreprendre ceste charge.
    \
        Primae legioni tertia subiit. Liu. S'est mise en sa place.
    \
        Subire per vices. Plinius. Se mettre en la place l'un de l'autre par tour.
    \
        In quarum locum subierunt inquilinae, impietas, perfidia, impudicitia. Varro. Sont venues ou entrees en leur place.
    \
        In partes alicuius subire. Ouid. Faire l'office d'aucun, Faire ce qu'il debvoit faire.
    \
        Subire. Plin. iunior. Endurer, Souffrir.
    \
        Aleam subire. Columel. Se mettre à l'adventure et en danger.
    \
        Calamitatem subire. Cic. Tomber en un grand malheur et calamité ou adversité, Faire une grande perte.
    \
        Casum subire. Cic. Endurer quelque fortune, Porter.
    \
        Crimen subire cupiditatis regni. Liu. Encourir le blasme d'avoir voulu usurper le royaume.
    \
        Dolorem subire. Cic. Endurer, Porter, Soustenir.
    \
        Famam crudelitatis subire. Cic. Avoir bruit d'estre cruel.
    \
        Fortunam subire. Liu. Se mettre à l'adventure.
    \
        Incommoda subire. Cic. Recevoir dommage.
    \
        Infamiam sempiternam subire. Cic. Estre diffamé à jamais.
    \
        Iudicium imperitae multitudinis subire. Cic. Se mettre, ou tomber au jugement de, etc.
    \
        Leges subire. Stat. Recevoir loix, Se soubmettre et obeir.
    \
        Nomen exulis subire. Cicero. Estre banni, Venir à avoir le nom de banni.
    \
        Notam turpitudinis subire. Cic. Estre noté de quelque meschanceté.
    \
        Odium alicuius subire. Cic. Se mettre en la haine d'aucun.
    \
        Periculum subire. Cic. Se mettre en danger.
    \
        Poenam subire. Cic. Estre puni, Porter une punition.
    \
        Sermonem subire. Cic. Faire parler de soy.
    \
        Supplicia subire. Cic. Estre puni.
    \
        Tela subire. Cic. Recevoir coups de dards.
    \
        Tempestatem inuidiae subire. Cic. Se mettre en haine.
    \
        Tempestates subire. Caesar. Se mettre en dangers.
    \
        Quibus si paruissem, tristitiam illorum temporum non subiissem. Cic. Je n'eusse pas eu la tristesse que j'eu en ce temps là.
    \
        Turpitudinem subire, siue turpitudines. Cic. Endurer, Encourir une infamie.
    \
        Verbera subire. Plin. Endurer d'estre batu.
    \
        Vim subire, atque inuiriam malui, quam aut a vestris sanctissimis mentibus dissidere, aut de meo statu declinare. Cic. J'ay mieulx aimé me mettre en danger d'estre tué, que de, etc.
    \
        Vituperationem subire. Cic. Estre blasmé et repris.
    \
        Ne subeant herbae. Virgil. Surcroissent, Montent et croissent.
    \
        Subeunt morbi. Virgil. Maladies surviennent.
    \
        Senecta subiens. Sil. Survenant.
    \
        Sopor subit fessa lumina. Ouid. Le sommeil entre secretement dedens mes yeulx lassez de veiller.
    \
        Taedia subeunt animo. Ouid. Je me fasche et ennuye.
    \
        Subit religio animos. Plin. Il leur vient un scrupule.
    \
        Subit animum timor, ne, etc. Liu. On craint que, etc.
    \
        Interdum spes animum subibat, deflagrare iras vestras posse. Liu. J'esperoye que, etc.
    \
        Subeunt in hac reputatione Delphica oracula. Plinius. Nous viennent en memoire.
    \
        Cogitationi nostrae nunquam subiit. Curtius. Il ne nous souveint jamais d'y penser.
    \
        Me fragilitatis humanae miseratio subit. Plin. iunior. J'ay pitié et compassion de la fragilité humaine.
    \
        Subiit regem verecundia. Curt. Il ha eu honte.
    \
        Imago viri pugnantis me subit. Ouid. Il me semble que je voy mon mari combatant.
    \
        Subit antiquitatem mirari. Plin. Il me vient en memoire de, etc.
    \
        Subit recordatio. Plin. iunior. Il me souvient.
    \
        Subit cogitatio. Plin. Il me vient en pensee.
    \
        Subiit cogitatio animum. Liuius. Je me suis prins à penser, Je me suis appensé.
    \
        Subit animum. Liu. Il me souvient.
    \
        Et subit affectu nunc mihi quicquid abest. Ouid. Me vient en affection, Je desire tout ce, etc.
    \
        AEneae mucronem subiit Lausus. Virgil. Il se lancea et mist dessoubs l'espee d'Eneas desja haulcee pour frapper, et sousteint le coup de son bouclier.
    \
        Subire aliquem. Valer. Flac. Assaillir aucun.
    \
        Fallendus est iudex, et variis artibus subeundus. Quintil. Il le fault gaigner par petits moyens, sans qu'il s'en appercoive.
    \
        Auxilio subire alicui. Virgil. Venir à l'aide.
    \
        Loquentem subire. Claud. Respondre à celuy qui a parlé.

    Dictionarium latinogallicum > subeo

  • 105 subnitor

        Subnitor, pen. prod. subniteris, subnixus sum, subniti. Cic. Estre appuyé, accosté, et tenu ferme, ou S'appuyer et accoster.
    \
        Subnixus victoria. Liu. Qui tient ferme et se tient fier à cause de la victoire qu'il a eu, Qui ha l'avantage de la victoire.
    \
        Barba subnixa rutilis capillis. Ouidius. Estant dessoubs les cheveuls blonds.

    Dictionarium latinogallicum > subnitor

  • 106 terra

    terra, ae, f. [st2]1 [-] la terre (planète). [st2]2 [-] le continent, la terre ferme (opposée à la mer ou au ciel). [st2]3 [-] la terre (élément). [st2]4 [-] terre, sol, terrain, terroir. [st2]5 [-] sol, surface de la terre. [st2]6 [-] pays, contrée, région.    - terrae hiatus: gouffre, abîme.    - accidere ad terram: tomber par terre.    - aliquem ad terram dare: jeter qqn par terre.    - terrae procumbere, Ov.: se coucher par terre.    - terra marique: sur terre et sur mer, par terre et par mer.    - terrae, ārum, f.: - [abcl]a - le globe terrestre, l'univers. - [abcl]b - le monde (habité par les hommes), le genre humain.    - orbis terrarum: l'univers.    - ubi terrarum?: en quelle partie du monde?    - Terra, ae, f.: la Terre (déesse).    - terrae filius nescio quis, Cic.: je ne sais quel inconnu.    - in terris (per terras): dans le monde.    - avec mouv. - sub terras, Virg.: sous terre, aux enfers.
    * * *
    terra, ae, f. [st2]1 [-] la terre (planète). [st2]2 [-] le continent, la terre ferme (opposée à la mer ou au ciel). [st2]3 [-] la terre (élément). [st2]4 [-] terre, sol, terrain, terroir. [st2]5 [-] sol, surface de la terre. [st2]6 [-] pays, contrée, région.    - terrae hiatus: gouffre, abîme.    - accidere ad terram: tomber par terre.    - aliquem ad terram dare: jeter qqn par terre.    - terrae procumbere, Ov.: se coucher par terre.    - terra marique: sur terre et sur mer, par terre et par mer.    - terrae, ārum, f.: - [abcl]a - le globe terrestre, l'univers. - [abcl]b - le monde (habité par les hommes), le genre humain.    - orbis terrarum: l'univers.    - ubi terrarum?: en quelle partie du monde?    - Terra, ae, f.: la Terre (déesse).    - terrae filius nescio quis, Cic.: je ne sais quel inconnu.    - in terris (per terras): dans le monde.    - avec mouv. - sub terras, Virg.: sous terre, aux enfers.
    * * *
        Terra, terrae. Cic. La terre.
    \
        Terra. Cic. Pays, Region, Province.
    \
        Ardua terrarum. Virgil. Montaignes.
    \
        Filii terrae. Cic. Gents incongneuz.
    \
        Orae terrarum. Horat. Regions.
    \
        Orae terrarum. Lucretius. Les extremitez et bords de terre, Les rivages de mer.
    \
        Sator terrarum. Stat. Dieu qui a faict la terre.
    \
        Cruda. Lucan. Motte de terre herbue, Glazon.
    \
        Gracilis terra. Seneca. Gresle, longue et estroicte.
    \
        Iners. Horat. Immobile.
    \
        Insterni terra. Stat. Estre enterré.
    \
        Inuertere terras vomere. Virgil. Labourer.
    \
        Mouet terra. Suet. Il y a tremblement de terre, La terre tremble.
    \
        Premere terras. Lucan. Seigneurier et regner ou dominer.
    \
        Quatere terram alterno pede. Horat. Danser.
    \
        Scindere terram aratro. Ouid. Labourer à la charue.
    \
        Solutae terrae. Horat. Delivrees du froid d'hyver qui les avoit tenu serrees.
    \
        Vertere terram. Virgil. Labourer.
    \
        Nationibus terra marique imperare. Cicero. Par mer et par terre.

    Dictionarium latinogallicum > terra

  • 107 terrestris

    terrestris, e (terrester, tris, tre) [st2]1 [-] de terre, terrestre; relatif à la terre ferme. [st2]2 [-] produit par la terre. [st2]3 [-] terrestre ([] céleste), mortel, humain.
    * * *
    terrestris, e (terrester, tris, tre) [st2]1 [-] de terre, terrestre; relatif à la terre ferme. [st2]2 [-] produit par la terre. [st2]3 [-] terrestre ([] céleste), mortel, humain.
    * * *
        Terrestris, et hoc terrestre: vt Terrestre animal. Pli. Terrestre, Qui vit sur terre.
    \
        Agmen terrestre. Lucan. Troupe de gents de guerre cheminants par terre.
    \
        Arma terrestria. Ouid. Guerre qui se fait sur terre.
    \
        Membra terrestria. Lucret. De bestes terrestres et qui vivent sur terre.
    \
        Dii terrestre. Liu. Qui habitent en terre.
    \
        Domicilium terrestre Iouis. Cic. Le temple de Jupiter.
    \
        Iter terrestre. Plin. Chemin par terre.

    Dictionarium latinogallicum > terrestris

  • 108 vacillo

    văcillo (vaccillo), āre, āvi, ātum - intr. - vaciller, chanceler, trébucher.    - vacillare memoriâ, Cic.: ne pas avoir la mémoire sûre.    - aere alieno vacillare, Cic.: fléchir sous le poids des dettes.
    * * *
    văcillo (vaccillo), āre, āvi, ātum - intr. - vaciller, chanceler, trébucher.    - vacillare memoriâ, Cic.: ne pas avoir la mémoire sûre.    - aere alieno vacillare, Cic.: fléchir sous le poids des dettes.
    * * *
        Vacillo, vacillas, vacillare. Cic. Bransler ca et là, Vaciller, Dodiner, Dodeliner, Locher, Chanceler.
    \
        Ex vino vacillare. Quintil. Chanceler de trop boire.
    \
        Legio vacillans. Cic. Point asseuree ne ferme.
    \
        Testis vacillans. Modest. Qui n'est point ferme, Qui varie.

    Dictionarium latinogallicum > vacillo

  • 109 vectigal

    vectīgăl, ālis, m. [veho, vectus]    - abl. sing. -ali; gén. plur. -alium, qqf. -aliorum. [st1]1 [-] impôt, redevance, tribut, taxe, péage; revenu (de l'Etat).    - impôt établi sur les produits annuels des terres conquises ou sur le transport de ces produits, droit perçu sur les domaines publics.    - imponere vectigal agro, Cic. Agr. 2: mettre un impôt sur un champ.    - vectigal pensitare (pendere, solvere): payer un impôt.    - tributa aut vectigalia, Tac. An. 1: l'état des impôts directs ou indirects.    - vectigalia locare (vendere), Cic.: affermer les impôts.    - vectigalia redimere, Cic.: prendre à ferme les impôts.    - vectigalia exercere, Cic.: faire recouvrer les impôts.    - vectigalia temperare, Plin. Pan.: faire payer des impôts raisonnables.    - pleraque vectigalia instituere, Plin. Pan.: introduire plusieurs impôts nouveaux.    - quid in annos singulos vectigalis populo Romano Britannia penderet constituit, Caes. BG. 5: il fixe le tribut que la Bretagne devra payer chaque année au peuple romain.    - neque ex portu neque ex decumis neque ex scriptura vectigal conservari potest, Cic.: on ne tire plus rien, ni des ports, ni des dîmes, ni du droit sur les pâturages. [st1]2 [-] honoraires, contribution, imposition (somme versée à un magistrat).    - vectigal praetorium, Cic. Att. 5, 21: contribution au bénéfice du préteur.    - vectigal aedilicium, Cic.: contribution au bénéfice des édiles (contribution d'une province pour les jeux organisés par les édiles). [st1]3 [-] revenu, rente (d'un particulier); rente (qu'on paie).    - magnum vectigal est parsimonia, Cic. Par. 6: l'économie est un grand revenu.    - ex meo tenui vectigali, Cic. Par. 6: de mon modeste revenu.    - vectigalis sui causā, Plin.: pour faire fortune.    - vectigalia deteriora facere, Caes.: faire baisser les revenus.
    * * *
    vectīgăl, ālis, m. [veho, vectus]    - abl. sing. -ali; gén. plur. -alium, qqf. -aliorum. [st1]1 [-] impôt, redevance, tribut, taxe, péage; revenu (de l'Etat).    - impôt établi sur les produits annuels des terres conquises ou sur le transport de ces produits, droit perçu sur les domaines publics.    - imponere vectigal agro, Cic. Agr. 2: mettre un impôt sur un champ.    - vectigal pensitare (pendere, solvere): payer un impôt.    - tributa aut vectigalia, Tac. An. 1: l'état des impôts directs ou indirects.    - vectigalia locare (vendere), Cic.: affermer les impôts.    - vectigalia redimere, Cic.: prendre à ferme les impôts.    - vectigalia exercere, Cic.: faire recouvrer les impôts.    - vectigalia temperare, Plin. Pan.: faire payer des impôts raisonnables.    - pleraque vectigalia instituere, Plin. Pan.: introduire plusieurs impôts nouveaux.    - quid in annos singulos vectigalis populo Romano Britannia penderet constituit, Caes. BG. 5: il fixe le tribut que la Bretagne devra payer chaque année au peuple romain.    - neque ex portu neque ex decumis neque ex scriptura vectigal conservari potest, Cic.: on ne tire plus rien, ni des ports, ni des dîmes, ni du droit sur les pâturages. [st1]2 [-] honoraires, contribution, imposition (somme versée à un magistrat).    - vectigal praetorium, Cic. Att. 5, 21: contribution au bénéfice du préteur.    - vectigal aedilicium, Cic.: contribution au bénéfice des édiles (contribution d'une province pour les jeux organisés par les édiles). [st1]3 [-] revenu, rente (d'un particulier); rente (qu'on paie).    - magnum vectigal est parsimonia, Cic. Par. 6: l'économie est un grand revenu.    - ex meo tenui vectigali, Cic. Par. 6: de mon modeste revenu.    - vectigalis sui causā, Plin.: pour faire fortune.    - vectigalia deteriora facere, Caes.: faire baisser les revenus.
    * * *
        Vectigal, pen. prod. vectigalis, pen. prod. neut. gen. Cicero. Peage, Gabelle, Tribut, Treu, Treuage.
    \
        Vectigalia. Cic. Les aides qu'on paye au Roy.
    \
        Leuare agrum vectigali. Cic. Delivrer, Descharger.
    \
        Vectigal. Cic. Rente, Revenu, Cens, ou cense.

    Dictionarium latinogallicum > vectigal

  • 110 vestigium

    vestīgĭum, ĭi, n [st1]1 [-] plante du pied.    - Cic. Ac. 2, 123; Virg. En. 5, 666.    - fallente vestigio, Plin. Ep. 2, 1, 6: par suite d'un faux pas. [st1]2 [-] semelle artificielle, fer d'un cheval.    - vestigium equi, Plin. 28, 263: fer de cheval.    - vestigium abscedere, Liv. 27, 4, 1, s'écarter d'une semelle. [st1]3 [-] empreinte des pas, trace du pied.    - socci video vestigium in pulvere, Plaut. Cist. 698: je vois l'empreinte de la chaussure dans la poussière.    - vestigia ponere, Cic. Phil. 3, 31: imprimer ses pas, porter ses pas.    - in foro vestigium facere, Cic. R. Post. 48: fouler du pied le forum. --- cf. Caec. 39.    - leviter pressum vestigium, Cic. Verr. 4, 53: empreinte faiblement marquée.    - curricula, in quibus Platonis primum sunt impressa vestigia, Cic. Or. 12: carrière, où Platon a le premier marqué ses pas.    - glacie non recipiente vestigium, Liv. 21, 36, 7: la glace ne recevant pas l'empreinte des pas.    - vestigia tenere Liv. 29, 32, 6: ne pas perdre la trace, suivre à la trace.    - vestigiis sequi hostem, Liv. 9, 45, 16: suivre l'ennemi à la trace.    - fig. vestigiis alicujus ingredi, Cic. Rep. 6, 26, marcher sur les traces de qqn.    - aliquem ipsius vestigiis persequi, Cic. Br. 307: ne pas cesser de suivre qqn en marchant sur ses propres traces.    - au fig. usquequo claudicatis in utroque vestigio ? Jérom.: jusqu'à quand serez-vous homme à boiter des deux côtés ? [st1]4 [-] traces, empreinte, marque.    - [empreinte du corps d'une pers.]. --- Cic. Verr. 3, 79.    - place où s'est tenu qqn. --- Cic. de Or. 3, 6.    - mori in vestigio, Liv.: se faire tuer sur place.    - vestigia urbis, Cic. Cat. 4, 12: les vestiges, les ruines d'une ville.    - vestigia violatae religionis, Cic. Verr. 4, 97: traces d'une profanation religieuse.    - expressa sceleris vestigia, Cic. Amer. 62: des traces visibles du crime.    - amoris vestigia, Quint. 11, 1, 59: marques d'affection. [st1]5 [-] fig. trace, vestige.    - ne quod in vita vestigium libidinis appareat, Cic. Verr. 3, 4: [prendre garde] de ne laisser voir dans votre vie aucune trace de libertinage.    - cf. Cic. de Or. 1, 37 ; Fam. 4, 14, 1. [st1]6 [-] parcelle de temps, moment, instant.    - illud vestigium temporis Caes. BG. 7, 15: ce point de la durée.    - eodem et loci vestigio et temporis, Cic. Pis. 21: en ce même point à la fois de l'espace et du temps.    - vestigio temporis, Caes. BC. 2, 26, 2: en un moment.    - e (ou ex) vestigio, Cic. Caecil. 57, ou ex vestigio, Caes. BG. 2, 25, 6: sur-le-champ, instantanément.
    * * *
    vestīgĭum, ĭi, n [st1]1 [-] plante du pied.    - Cic. Ac. 2, 123; Virg. En. 5, 666.    - fallente vestigio, Plin. Ep. 2, 1, 6: par suite d'un faux pas. [st1]2 [-] semelle artificielle, fer d'un cheval.    - vestigium equi, Plin. 28, 263: fer de cheval.    - vestigium abscedere, Liv. 27, 4, 1, s'écarter d'une semelle. [st1]3 [-] empreinte des pas, trace du pied.    - socci video vestigium in pulvere, Plaut. Cist. 698: je vois l'empreinte de la chaussure dans la poussière.    - vestigia ponere, Cic. Phil. 3, 31: imprimer ses pas, porter ses pas.    - in foro vestigium facere, Cic. R. Post. 48: fouler du pied le forum. --- cf. Caec. 39.    - leviter pressum vestigium, Cic. Verr. 4, 53: empreinte faiblement marquée.    - curricula, in quibus Platonis primum sunt impressa vestigia, Cic. Or. 12: carrière, où Platon a le premier marqué ses pas.    - glacie non recipiente vestigium, Liv. 21, 36, 7: la glace ne recevant pas l'empreinte des pas.    - vestigia tenere Liv. 29, 32, 6: ne pas perdre la trace, suivre à la trace.    - vestigiis sequi hostem, Liv. 9, 45, 16: suivre l'ennemi à la trace.    - fig. vestigiis alicujus ingredi, Cic. Rep. 6, 26, marcher sur les traces de qqn.    - aliquem ipsius vestigiis persequi, Cic. Br. 307: ne pas cesser de suivre qqn en marchant sur ses propres traces.    - au fig. usquequo claudicatis in utroque vestigio ? Jérom.: jusqu'à quand serez-vous homme à boiter des deux côtés ? [st1]4 [-] traces, empreinte, marque.    - [empreinte du corps d'une pers.]. --- Cic. Verr. 3, 79.    - place où s'est tenu qqn. --- Cic. de Or. 3, 6.    - mori in vestigio, Liv.: se faire tuer sur place.    - vestigia urbis, Cic. Cat. 4, 12: les vestiges, les ruines d'une ville.    - vestigia violatae religionis, Cic. Verr. 4, 97: traces d'une profanation religieuse.    - expressa sceleris vestigia, Cic. Amer. 62: des traces visibles du crime.    - amoris vestigia, Quint. 11, 1, 59: marques d'affection. [st1]5 [-] fig. trace, vestige.    - ne quod in vita vestigium libidinis appareat, Cic. Verr. 3, 4: [prendre garde] de ne laisser voir dans votre vie aucune trace de libertinage.    - cf. Cic. de Or. 1, 37 ; Fam. 4, 14, 1. [st1]6 [-] parcelle de temps, moment, instant.    - illud vestigium temporis Caes. BG. 7, 15: ce point de la durée.    - eodem et loci vestigio et temporis, Cic. Pis. 21: en ce même point à la fois de l'espace et du temps.    - vestigio temporis, Caes. BC. 2, 26, 2: en un moment.    - e (ou ex) vestigio, Cic. Caecil. 57, ou ex vestigio, Caes. BG. 2, 25, 6: sur-le-champ, instantanément.
    * * *
        Vestigium, vestigii. Virgil. Un pas, ou trace, ou marque qui demeure apres qu'on a marché, Vestige.
    \
        Vestigium. Virgil. La plante du pied.
    \
        Carnosum vestigium. Plin. Pied charnu, ou La plante des pieds charnue.
    \
        Vestigium canis. Columel. La pate d'un chien.
    \
        Vestigium equi excussum vngula. Plin. Un fer de cheval qui s'est defferré en chevauchant.
    \
        Caeca vestigia. Virgil. Quand on chemine en lieu obscur et tenebreux.
    \
        Taciturna vestigia ferre gradu suspenso digitis. Ouid. Cheminer sur le bout des doigts tout bellement sans faire bruit, Marcher à pas de larron.
    \
        Consequi vestigiis. Cic. Suyvre pas à pas, Suyvre le train, ou la trace, ou la route.
    \
        Facere vestigia in loco aliquo. Cic. Marcher.
    \
        Fallere vestigium dicitur locus lubricus. Curt. Faire griller, ou glisser, Faire faire un faulx pas.
    \
        Ferre vestigia per ignes. Propert. Marcher parmi le feu.
    \
        Flectere vestigia. Stat. Retourner.
    \
        Haerere in vestigio. Plin. Arrester sur ses pieds, Ne pouvoir bouger de là.
    \
        Haerere vestigio suo non posse. Liu. Ne se povoir tenir ferme sur ses pieds.
    \
        Impedire vestigia cursu. Virgil. Entrelasser et entremesler.
    \
        Implere vestigia alicuius. Plin. iun. Le suyvre et imiter, Estre aussi homme de bien que luy, Parvenir à pareille perfection que luy.
    \
        Imprimere vestigium. Cic. Laisser la marque de son pied, Empreindre, Imprimer.
    \
        Inflectere vestigia cursus sui. Cic. Retourner, Flechir et se destourner à costé de sa voye.
    \
        Insistere vestigia certa viae. Lucret. Trouver et entrer dedens la vraye trace et route par où la beste sauvage est passee.
    \
        Mouere vestigium. Curt. Bouger le pied, S'en aller.
    \
        Nusquam te vestigio moueris. Liu. Garde que tu ne marches plus avant, ou plus arriere. B.
    \
        Occumbere in vestigio. Tacit. Mourir sur le lieu où l'on a commencé à combatre.
    \
        Permulcere vestigia lymphis. Catul. Laver les pieds.
    \
        Persequi aliquem vestigiis ipsius. Cic. Le suyvre par ses pas, A la route, A la trace: comme quand il a fort neigé, le chasseur suit le lievre par la trace et route qu'il veoit imprimee en la neige, jusques à ce qu'il l'ait trouvé en forme ou en giste.
    \
        Persequi aliquem vestigiis ipsius. Cic. Le poursuyvre à la trace qu'il a faicte et empreincte parmi ses comptes.
    \
        Vbicunque posuit vestigia. Cic. Par tout où il a passé.
    \
        Quacunque ingredimur, in aliquam historiam vestigium ponimus. Cic. Nous touchons quelque histoire.
    \
        Premere vestigia alicuius. Tacit. Le suyvre de pres.
    \
        Premere vestigia. Virgil. Reprimer son pas, S'arrester.
    \
        Premere vestigia leuiter. Cic. Ne marquer ou imprimer pas fort son pas, Marcher doulcement.
    \
        Relinquere vestigium auaritiae. Cic. La trace et appercevance.
    \
        Stare in vestigio. Author ad Heren. Se tenir tout debout sans bouger d'une place.
    \
        Canis stringit vestigia leporis. Ouid. Quand le levrier poursuit le lievre de si pres, qu'il luy touche du museau, et le mort ou pince un bien peu, mais non pas à plain, en sorte que le lievre ne laisse point de courir et se sauver.
    \
        Tenere vestigia inconcussa. Lucan. Demourer ferme et constant en son opinion.
    \
        Titubata vestigia. Virgil. Glissants, ou Vacillants.
    \
        Torquere vestigia. Virgil. Retourner.
    \
        Turbare incerta fugae vestigia. Lucan. Ne point aller le droict chemin, mais tourner tantost d'un costé, tantost de l'autre, à fin que ceuls qui nous poursuyvent, soyent incertains quel chemin nous tenons.
    \
        Omnibus vestigiis indagare. Cicero. Cercher par tout diligemment.
    \
        Vestigium. Cic. Apparence, et enseigne restant de quelque chose.
    \
        Annulorum vestigium. Plin. Les enseignes que autresfois on avoit usé d'anneauls.
    \
        Nullum vestigium ciuitatis. Cic. Nulle forme et enseigne de cité et de Republique.
    \
        Ne vestigium quidem vllum est reliquum nobis dignitatis. Cic. Il ne nous en est rien demeuré, Il ne nous est point seulement demeuré la trace.
    \
        Ne quod iudiciorum esset vestigium. Cic. A fin que nulle apparence de jugement restast.
    \
        Vestigia antiqui officii remanent. Cic. Les traces et vestiges.
    \
        Olfactus vestigia non habent delphini. Plin. Il n'y a nulle apparence qu'ils ayent aucun flairement.
    \
        Vnum aliquod a Cluentio profectae pecuniae vestigium ostende. Cic. Quelque indice.
    \
        Stirpis vestigia ostendere. Curt. Les indices et enseignes de sa race.
    \
        Vestigio temporis. Caes. Tout incontinent.
    \
        Eodem et loci vestigio et temporis. Cic. Au lieu mesme et à l'heure mesme.

    Dictionarium latinogallicum > vestigium

  • 111 vicanus

    vicanus, a, um de village, de bourg.    - vicanus, i, m.: habitant d'un bourg, d'une ferme.
    * * *
    vicanus, a, um de village, de bourg.    - vicanus, i, m.: habitant d'un bourg, d'une ferme.
    * * *
        Vicanus, vicani, pen. prod. Cic. Qui demeure au village, Villageois, Cageois.

    Dictionarium latinogallicum > vicanus

  • 112 vicus

    [st1]1 [-] vīcus, i, m.:    - [gr]gr. οἶκος (p. ϝοῖκος). a - quartier d'une ville.    - Cic. Mil. 24, 64; Caes. BC. 1, 27; Hor. S. 2, 3, 228; Ep. 1, 20, 18. b - bourg, village.    - (Cobiamachus), qui vicus inter Tolosam et Narbonem est, Cic. Font. 5, 9: (Cobiomaque), bourg situé entre Toulouse et Narbonne.    - Caes. BG. 1, 5; 2, 7; 4, 4. c - ferme, domaine, propriété (à la campagne).    - Cic. Fam. 14, 1, 5. [st1]2 [-] Vicus Longus: la Rue Longue (à Rome).
    * * *
    [st1]1 [-] vīcus, i, m.:    - [gr]gr. οἶκος (p. ϝοῖκος). a - quartier d'une ville.    - Cic. Mil. 24, 64; Caes. BC. 1, 27; Hor. S. 2, 3, 228; Ep. 1, 20, 18. b - bourg, village.    - (Cobiamachus), qui vicus inter Tolosam et Narbonem est, Cic. Font. 5, 9: (Cobiomaque), bourg situé entre Toulouse et Narbonne.    - Caes. BG. 1, 5; 2, 7; 4, 4. c - ferme, domaine, propriété (à la campagne).    - Cic. Fam. 14, 1, 5. [st1]2 [-] Vicus Longus: la Rue Longue (à Rome).
    * * *
        Vicus, vici, masc. gen. Cic. Rue d'une ville.
    \
        Omnibus vicis statuae factae sunt. Cic. Par toutes les rues.
    \
        Vicus ruri, siue rusticus vicus. Cic. Village.
    \
        Magister vici. Martial. Maire d'un village.

    Dictionarium latinogallicum > vicus

  • 113 villaris

    villāris, e de maison de campagne, de métairie, de ferme, de basse-cour.
    * * *
    villāris, e de maison de campagne, de métairie, de ferme, de basse-cour.
    * * *
        Villares gallinae. Plin. Les gelines d'une mestairie.

    Dictionarium latinogallicum > villaris

  • 114 villicus

    vīlĭcus (villĭcus), a, um relatif à la ferme.    - vilĭcus, i, m.: fermier.
    * * *
    vīlĭcus (villĭcus), a, um relatif à la ferme.    - vilĭcus, i, m.: fermier.
    * * *
        Villicus, villici, penul. corr. Varro. Fermier, et gouverneur d'une metairie, Metais, Metayer, Censier.

    Dictionarium latinogallicum > villicus

  • 115 vocalis

    vōcālis, e [st2]1 [-] doué de la voix humaine, qui a une voix, qui émet un son, qui se sert de la voix, parlant, qui parle. [st2]2 [-] qui a une voix sonore, qui a une voix harmonieuse. [st2]3 [-] qui donne de la voix, qui inspire (les chants des poètes).    - vocales boves, Tib.: boeufs à la voix humaine.    - vocales ranae, Plin.: les grenouilles qui coassent.    - vocale genus instrumenti rustici, Varr. R. R. 1, 17: le matériel parlant d'une ferme (= les esclaves).    - vocales (s.-ent. litterae) f.: voyelles.    - vocales, ium, m.: musiciens, chanteurs.    - verba magis vocalia, Quint.: mots plus sonores.    - vocalia antra, Stat.: grottes qui rendent des oracles.
    * * *
    vōcālis, e [st2]1 [-] doué de la voix humaine, qui a une voix, qui émet un son, qui se sert de la voix, parlant, qui parle. [st2]2 [-] qui a une voix sonore, qui a une voix harmonieuse. [st2]3 [-] qui donne de la voix, qui inspire (les chants des poètes).    - vocales boves, Tib.: boeufs à la voix humaine.    - vocales ranae, Plin.: les grenouilles qui coassent.    - vocale genus instrumenti rustici, Varr. R. R. 1, 17: le matériel parlant d'une ferme (= les esclaves).    - vocales (s.-ent. litterae) f.: voyelles.    - vocales, ium, m.: musiciens, chanteurs.    - verba magis vocalia, Quint.: mots plus sonores.    - vocalia antra, Stat.: grottes qui rendent des oracles.
    * * *
        Vocalis, et hoc vocale, pen. prod. Cic. Qui ha la voix haultaine et resonante.
    \
        Chordas vocales impellere pollice. Tibul. Jouer d'un luc ou harpe.
    \
        Vocales interdum in vim consonantium transeunt. Quintil. Les lettres qu'on appelle voyelles.

    Dictionarium latinogallicum > vocalis

  • 116 arvum

    arvum, i, n. (s.-ent. solum) [st2]1 [-] terre labourée, terre labourable, guéret. [st2]2 [-] au plur. champs, plaines, contrées, plage, terre ferme.    - Numidae pabulo pecoris magis quam arvo student, Sall. J. 90: les Numides s'occupent plutôt du fourrage que des céréales.    - arva laeta, Virg.: les riantes plaines.    - arva Neptunia, Virg.: les plaines de Neptune (la mer).    - jamque arva tenebant, Virg.: déjà ils touchaient la terre ferme.

    Dictionarium latinogallicum > arvum

  • 117 bellum

    bellum (ante-class. and poet. duel-lum), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—

    bellum

    (ante-class. and poet.

    duel-lum

    ), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > bellum

  • 118 haud

    haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
    (α).
    With advv.:

    hau longe,

    Plaut. Bacch. 4, 2, 13:

    hau longe abesse oportet,

    id. Am. 1, 1, 166:

    haut sane diu est,

    it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:

    haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,

    Cic. Off. 2, 2, 5; cf.

    also: rem haud sane difficilem admirari videmini,

    id. de Sen. 2, 4:

    haud sane facile,

    id. ib. 23, 83:

    facio quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ita jussi,

    id. ib. 5, 4, 52:

    haud ita est,

    id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:

    eia, haud sic decet,

    id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:

    haut aliter esse duco,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 2:

    aliter hau dicetis,

    id. Most. 1, 2, 15:

    haud aliter censeo,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.

    also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,

    Verg. A. 9, 65; v. aliter;

    and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,

    Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:

    haud diu est,

    Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:

    scies hau multo post,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:

    haud paulo plus,

    Cic. Fam. 7, 1, 3:

    haud minus aegre patior,

    Ter. Heaut. 5, 2, 5:

    haud minus,

    Liv. 2, 60, 3:

    Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,

    Tac. A. 11, 33:

    sed haud facile dixerim, cur, etc.,

    Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,

    haud facile,

    Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. ib. 14, 5:

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):

    haud temere est visum,

    Verg. A. 9, 375:

    familiaris accipiere faxo hau familiariter,

    Plaut. Am. 1, 1, 199:

    haud stulte sapis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 82:

    haud commode,

    id. Hec. 1, 2, 20:

    consul haud dubie jam victor,

    Sall. J. 102, 1:

    Vergilius haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,

    Plaut. Curc. 1, 2, 33:

    morbus haud saepe quemquam superat,

    Sall. J. 17, 6:

    haud cunctanter,

    Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
    (β).
    With adjj.:

    id esse hau perlonginquom,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    in aetate hau bonum'st,

    id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):

    hau mala'st mulier,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 42:

    conveni hodie hominem haud impurum,

    Ter. Eun. 2, 2, 4:

    anus haud impura,

    id. Heaut. 4, 1, 16:

    servum haud illiberalem praebes te,

    id. Ad. 5, 5, 5:

    haud mediocris vir,

    Cic. Rep. 2, 31:

    haut consimili ingenio,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 50:

    compendium haut aetati optabile,

    id. ib. 1, 2, 51:

    hau permultum attulit,

    id. ib. 2, 3, 86:

    haud mirabile est,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8:

    bene dicere haut absurdum est,

    Sall. C. 3, 1; cf.:

    ingenium ejus haut absurdum,

    id. ib. 25, 5:

    haud ignotae belli artes,

    Liv. 21, 1, 2:

    annus haud dubiis consulibus,

    id. 4, 8;

    v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,

    Ter. Eun. 4, 2, 13.—
    (γ).
    With pronn.:

    haut quisquam quaeret, qui siem,

    no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:

    eum salutat magis haut quiquam quam canem,

    id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:

    faxo haut quicquam sit morae,

    id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:

    hic se ipsus fallit, haud ego,

    id. ib. 3, 2, 15; cf.:

    haud pol me quidem,

    id. Hec. 2, 3, 5.—
    (δ).
    With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:

    Verum haut opinor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 88:

    hauscio, quid eo opus sit,

    id. ib. 5, 2, 15:

    hau nosco tuum,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    ne ego cum illo pignus haut ausim dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:

    hau moror,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;

    Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,

    Plaut. Am. 5, 1, 72:

    facit ille, quod vulgo hau solent,

    id. ib. 1, 1, 30:

    ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,

    id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:

    nae ille haud scit, quam, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:

    tum ille haud dubitavit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15:

    quod somno supererit, haud deerit,

    Quint. 10, 3, 26:

    haud erit, ut merito immortalis possit haberi,

    it cannot be, Lucr. 3, 715;

    v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,

    not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,

    hau vidi magis,

    id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:

    neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 114:

    neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,

    id. Ep. 5, 1, 57:

    post si quis vellet te, haut nevelles dividi?

    id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,
    II.
    Esp., joined with dum and quaquam.
    A.
    haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):

    concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?

    Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—
    B.
    haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):

    haudquaquam etiam cessant,

    Ter. Heaut. 1, 2, 1:

    haudquaquam id est difficile Crasso,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,

    id. ib. 3, 22, 82:

    haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,

    id. Univ. 11:

    homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,

    id. Lael. 18, 66:

    haudquaquam par gloria,

    Sall. C. 3, 2:

    haudquaquam certamine ambiguo,

    Liv. 7, 26, 8:

    tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,

    Verg. G. 4, 455:

    haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,

    id. A. 12, 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > haud

  • 119 haud dum

    haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
    (α).
    With advv.:

    hau longe,

    Plaut. Bacch. 4, 2, 13:

    hau longe abesse oportet,

    id. Am. 1, 1, 166:

    haut sane diu est,

    it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:

    haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,

    Cic. Off. 2, 2, 5; cf.

    also: rem haud sane difficilem admirari videmini,

    id. de Sen. 2, 4:

    haud sane facile,

    id. ib. 23, 83:

    facio quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ita jussi,

    id. ib. 5, 4, 52:

    haud ita est,

    id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:

    eia, haud sic decet,

    id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:

    haut aliter esse duco,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 2:

    aliter hau dicetis,

    id. Most. 1, 2, 15:

    haud aliter censeo,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.

    also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,

    Verg. A. 9, 65; v. aliter;

    and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,

    Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:

    haud diu est,

    Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:

    scies hau multo post,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:

    haud paulo plus,

    Cic. Fam. 7, 1, 3:

    haud minus aegre patior,

    Ter. Heaut. 5, 2, 5:

    haud minus,

    Liv. 2, 60, 3:

    Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,

    Tac. A. 11, 33:

    sed haud facile dixerim, cur, etc.,

    Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,

    haud facile,

    Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. ib. 14, 5:

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):

    haud temere est visum,

    Verg. A. 9, 375:

    familiaris accipiere faxo hau familiariter,

    Plaut. Am. 1, 1, 199:

    haud stulte sapis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 82:

    haud commode,

    id. Hec. 1, 2, 20:

    consul haud dubie jam victor,

    Sall. J. 102, 1:

    Vergilius haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,

    Plaut. Curc. 1, 2, 33:

    morbus haud saepe quemquam superat,

    Sall. J. 17, 6:

    haud cunctanter,

    Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
    (β).
    With adjj.:

    id esse hau perlonginquom,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    in aetate hau bonum'st,

    id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):

    hau mala'st mulier,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 42:

    conveni hodie hominem haud impurum,

    Ter. Eun. 2, 2, 4:

    anus haud impura,

    id. Heaut. 4, 1, 16:

    servum haud illiberalem praebes te,

    id. Ad. 5, 5, 5:

    haud mediocris vir,

    Cic. Rep. 2, 31:

    haut consimili ingenio,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 50:

    compendium haut aetati optabile,

    id. ib. 1, 2, 51:

    hau permultum attulit,

    id. ib. 2, 3, 86:

    haud mirabile est,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8:

    bene dicere haut absurdum est,

    Sall. C. 3, 1; cf.:

    ingenium ejus haut absurdum,

    id. ib. 25, 5:

    haud ignotae belli artes,

    Liv. 21, 1, 2:

    annus haud dubiis consulibus,

    id. 4, 8;

    v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,

    Ter. Eun. 4, 2, 13.—
    (γ).
    With pronn.:

    haut quisquam quaeret, qui siem,

    no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:

    eum salutat magis haut quiquam quam canem,

    id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:

    faxo haut quicquam sit morae,

    id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:

    hic se ipsus fallit, haud ego,

    id. ib. 3, 2, 15; cf.:

    haud pol me quidem,

    id. Hec. 2, 3, 5.—
    (δ).
    With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:

    Verum haut opinor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 88:

    hauscio, quid eo opus sit,

    id. ib. 5, 2, 15:

    hau nosco tuum,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    ne ego cum illo pignus haut ausim dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:

    hau moror,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;

    Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,

    Plaut. Am. 5, 1, 72:

    facit ille, quod vulgo hau solent,

    id. ib. 1, 1, 30:

    ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,

    id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:

    nae ille haud scit, quam, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:

    tum ille haud dubitavit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15:

    quod somno supererit, haud deerit,

    Quint. 10, 3, 26:

    haud erit, ut merito immortalis possit haberi,

    it cannot be, Lucr. 3, 715;

    v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,

    not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,

    hau vidi magis,

    id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:

    neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 114:

    neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,

    id. Ep. 5, 1, 57:

    post si quis vellet te, haut nevelles dividi?

    id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,
    II.
    Esp., joined with dum and quaquam.
    A.
    haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):

    concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?

    Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—
    B.
    haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):

    haudquaquam etiam cessant,

    Ter. Heaut. 1, 2, 1:

    haudquaquam id est difficile Crasso,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,

    id. ib. 3, 22, 82:

    haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,

    id. Univ. 11:

    homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,

    id. Lael. 18, 66:

    haudquaquam par gloria,

    Sall. C. 3, 2:

    haudquaquam certamine ambiguo,

    Liv. 7, 26, 8:

    tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,

    Verg. G. 4, 455:

    haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,

    id. A. 12, 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > haud dum

  • 120 haud quaquam

    haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).
    (α).
    With advv.:

    hau longe,

    Plaut. Bacch. 4, 2, 13:

    hau longe abesse oportet,

    id. Am. 1, 1, 166:

    haut sane diu est,

    it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:

    haud sane commodum,

    Ter. Ad. 5, 2, 8:

    haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,

    Cic. Off. 2, 2, 5; cf.

    also: rem haud sane difficilem admirari videmini,

    id. de Sen. 2, 4:

    haud sane facile,

    id. ib. 23, 83:

    facio quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ita jussi,

    id. ib. 5, 4, 52:

    haud ita est,

    id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:

    eia, haud sic decet,

    id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:

    haut aliter esse duco,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 2:

    aliter hau dicetis,

    id. Most. 1, 2, 15:

    haud aliter censeo,

    Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.

    also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,

    Verg. A. 9, 65; v. aliter;

    and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,

    Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:

    haud diu est,

    Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:

    scies hau multo post,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:

    haud paulo plus,

    Cic. Fam. 7, 1, 3:

    haud minus aegre patior,

    Ter. Heaut. 5, 2, 5:

    haud minus,

    Liv. 2, 60, 3:

    Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,

    Tac. A. 11, 33:

    sed haud facile dixerim, cur, etc.,

    Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,

    haud facile,

    Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. ib. 14, 5:

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):

    haud temere est visum,

    Verg. A. 9, 375:

    familiaris accipiere faxo hau familiariter,

    Plaut. Am. 1, 1, 199:

    haud stulte sapis,

    Ter. Heaut. 2, 3, 82:

    haud commode,

    id. Hec. 1, 2, 20:

    consul haud dubie jam victor,

    Sall. J. 102, 1:

    Vergilius haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,

    Plaut. Curc. 1, 2, 33:

    morbus haud saepe quemquam superat,

    Sall. J. 17, 6:

    haud cunctanter,

    Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin.
    (β).
    With adjj.:

    id esse hau perlonginquom,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    in aetate hau bonum'st,

    id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):

    hau mala'st mulier,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 42:

    conveni hodie hominem haud impurum,

    Ter. Eun. 2, 2, 4:

    anus haud impura,

    id. Heaut. 4, 1, 16:

    servum haud illiberalem praebes te,

    id. Ad. 5, 5, 5:

    haud mediocris vir,

    Cic. Rep. 2, 31:

    haut consimili ingenio,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 50:

    compendium haut aetati optabile,

    id. ib. 1, 2, 51:

    hau permultum attulit,

    id. ib. 2, 3, 86:

    haud mirabile est,

    Ter. Heaut. 2, 4, 8:

    bene dicere haut absurdum est,

    Sall. C. 3, 1; cf.:

    ingenium ejus haut absurdum,

    id. ib. 25, 5:

    haud ignotae belli artes,

    Liv. 21, 1, 2:

    annus haud dubiis consulibus,

    id. 4, 8;

    v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,

    Ter. Eun. 4, 2, 13.—
    (γ).
    With pronn.:

    haut quisquam quaeret, qui siem,

    no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:

    eum salutat magis haut quiquam quam canem,

    id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:

    faxo haut quicquam sit morae,

    id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:

    hic se ipsus fallit, haud ego,

    id. ib. 3, 2, 15; cf.:

    haud pol me quidem,

    id. Hec. 2, 3, 5.—
    (δ).
    With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:

    Verum haut opinor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 88:

    hauscio, quid eo opus sit,

    id. ib. 5, 2, 15:

    hau nosco tuum,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    ne ego cum illo pignus haut ausim dare,

    id. Bacch. 4, 9, 133:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:

    hau moror,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;

    Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,

    Plaut. Am. 5, 1, 72:

    facit ille, quod vulgo hau solent,

    id. ib. 1, 1, 30:

    ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,

    id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:

    nae ille haud scit, quam, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:

    tum ille haud dubitavit, etc.,

    Cic. Rep. 1, 15:

    quod somno supererit, haud deerit,

    Quint. 10, 3, 26:

    haud erit, ut merito immortalis possit haberi,

    it cannot be, Lucr. 3, 715;

    v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,

    not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,

    hau vidi magis,

    id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:

    neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 114:

    neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,

    id. Ep. 5, 1, 57:

    post si quis vellet te, haut nevelles dividi?

    id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,
    II.
    Esp., joined with dum and quaquam.
    A.
    haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):

    concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?

    Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—
    B.
    haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):

    haudquaquam etiam cessant,

    Ter. Heaut. 1, 2, 1:

    haudquaquam id est difficile Crasso,

    Cic. de Or. 2, 33, 143:

    haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,

    id. ib. 3, 22, 82:

    haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,

    id. Univ. 11:

    homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,

    id. de Or. 1, 9, 38:

    accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,

    id. Lael. 18, 66:

    haudquaquam par gloria,

    Sall. C. 3, 2:

    haudquaquam certamine ambiguo,

    Liv. 7, 26, 8:

    tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,

    Verg. G. 4, 455:

    haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,

    id. A. 12, 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > haud quaquam

См. также в других словарях:

  • ferme — 1. (fèr m ) adj. 1°   Qui a de la consistance, de la dureté, par opposition à mou. Un terrain ferme. Un gâteau de pâte ferme. Ce poisson a la chair ferme. •   Comme les os se rendent plus fermes dans les endroits des ruptures, BOSSUET Sermons,… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • fermé — fermé, ée (fèr mé, mée) part. passé. 1°   Rendu ferme, fixe (ce qui est le sens propre).    Terme de vénerie. Les gros cerfs ont les pinces fermées, c est à dire serrées l une contre l autre, quand ils vont d assurance.    Terme de grammaire. É… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • Ferme — [fɛrm] die; , n [...mən] <aus gleichbed. fr. ferme, eigtl. »Pachtvertrag«, zu fermer »schließen, bindend vereinbaren«, dies aus lat. firmare »festmachen«> [Bauern]hof, Pachtgut (in Frankreich) …   Das große Fremdwörterbuch

  • Ferme — (franz., spr. ferm ), Meierei, Pachtung, Pachtvertrag; Fermes (du roi), in Frankreich ehedem die königlichen Finanzpachten, das Finanzpachtamt …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Ferme — (frz., spr. ferm), Meierei, Pachthof; Pachtvertrag …   Kleines Konversations-Lexikon

  • fermé — FERMÉ: Toujours précédé de hermétiquement …   Dictionnaire des idées reçues

  • fermé — Fermé, [ferm]ée. part. Il a les significations de son verbe …   Dictionnaire de l'Académie française

  • ferme — 1. ferme [ fɛrm ] adj. et adv. • ferm masc. v. 1180; ferme XIIIe pour les deux genres, d apr. le fém.; lat. firmus I ♦ Adj. 1 ♦ Qui a de la consistance, qui se tient, sans être très dur. ⇒ compact, consistant, résistant. Poisson à chair ferme. «… …   Encyclopédie Universelle

  • fermé — 1. ferme [ fɛrm ] adj. et adv. • ferm masc. v. 1180; ferme XIIIe pour les deux genres, d apr. le fém.; lat. firmus I ♦ Adj. 1 ♦ Qui a de la consistance, qui se tient, sans être très dur. ⇒ compact, consistant, résistant. Poisson à chair ferme. «… …   Encyclopédie Universelle

  • FERME — adj. des deux genres Qui tient fixement. Ce plancher est ferme. La cloison n est guère ferme. La durée du froid a rendu la glace très ferme.   Il signifie aussi, Qui se tient fixement sans chanceler, sans reculer, sans s ébranler. Être ferme à… …   Dictionnaire de l'Academie Francaise, 7eme edition (1835)

  • ferme — I. FERME. adj. de tout genre. Qui tient fixement à quelque chose, Le plancher est ferme. la cloison n est guere ferme. Il sign. aussi Qui se tient fixement, sans chanceller, sans reculer, sans s esbranler. Estre ferme à cheval. tenir le corps… …   Dictionnaire de l'Académie française

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»