-
81 secerno
sē-cerno, crēvi, crētum, 3 (old inf. secernier, Lucr. 3, 263), v. a.I.Lit., to put apart, to sunder, sever, separate (freq. and class.; not in Cæs.; cf.: sepono, sejungo, secludo); constr. with simple acc., or with ab aliquā re; less freq. ex aliquā re; poet. with abl.(α).With simple acc.:(β).quae non animalia solum Corpora sejungunt, sed terras ac mare totum Secernunt,
Lucr. 2, 729:seorsum partem utramque,
id. 3, 637:arietes, quibus sis usurus ad feturam, bimestri tempore ante secernendum,
Varr. R. R. 2, 2, 13 (cf. infra, b):stamen secernit harundo,
Ov. M. 6, 55:sparsos sine ordine flores Secernunt calathis,
separate in baskets, id. ib. 14, 267:nihil (praedae) in publicum secernendo augenti rem privatam militi favit,
setting apart for the public treasury, Liv. 7, 16; cf.:Juppiter illa piae secrevit litora genti,
hath set apart for the pious race, Hor. Epod. 16, 63:inde pares centum denos secrevit in orbes Romulus,
separated, divided, Ov. F. 3, 127.—With ab or (less freq.) with ex, and poet. with abl.:II. (α). (β).a terris altum secernere caelum,
Lucr. 5, 446:ab aëre caelum,
Ov. M. 1, 23:Europen ab Afro (medius liquor),
Hor. C. 3, 3, 47:muro denique secernantur a nobis,
Cic. Cat. 1, 13, 32:inermes ab armatis,
Liv. 41, 3:militem a populo (in spectaculis),
Suet. Aug. 44:se a bonis,
Cic. Cat. 1, 13, 32; cf.:se ab Etruscis,
Liv. 6, 10.—In the part. perf.:antequam incipiat admissura fieri, mares a feminis secretos habeant,
Varr. R. R. 2, 1, 18 (cf. supra, a); so,saepta ab aliis,
id. ib. 2, 2, 8:manus a nobis,
Lucr. 2, 912; 3, 552:sphaera ab aethereā conjunctione,
Cic. N. D. 2, 21, 55:sucus a reliquo cibo,
id. ib. 2, 55, 137:bilis ab eo cibo,
id. ib. al.:secreti ab aliis ad tribunos adducuntur,
Liv. 6, 25; 25, 30:secretis alterius ab altero criminibus,
id. 40, 8 fin.; 39, 10:se e grege imperatorum,
id. 35, 14 fin.:unum e praetextatis compluribus,
Suet. Aug. 94 med.:monile ex omni gazā,
id. Galb. 18:me gelidum nemus Nympharumque leves chori Secernunt populo,
separate, distinguish, Hor. C. 1, 1, 32.—With ab, or poet. with abl.: ut venustas et pulchritudo corporis secerni non potest a valetudine;B.sic, etc.,
Cic. Off. 1, 27, 95:animum a corpore,
id. Tusc. 1, 31, 75:tertium genus (laudationum) a praeceptis nostris,
id. de Or. 2, 84, 341; cf.:ipsam pronuntiationem ab oratore,
Quint. 1, 11, 17: dicendi facultatem a majore vitae laude, id. 2, 15, 2:sua a publicis consiliis,
Liv. 4, 57:haec a probris ac sceleribus ejus,
Suet. Ner. 19 et saep.:cur me a ceteris clarissimis viris in hoc officio secernas,
Cic. Sull. 1, 3:publica privatis, sacra profanis,
Hor. A. P. 397.—To distinguish, discern:C.blandum amicum a vero,
Cic. Lael. 25, 95:non satis acute, quae sunt secernenda, distinguit,
id. Top. 7, 31:nec natura potest justo secernere iniquum, Dividit ut bona diversis, fugienda petendis,
Hor. S. 1, 3, 113:turpi honestum,
id. ib. 1, 6, 63.—To set aside, reject:A.cum reus frugalissimum quemque secerneret,
Cic. Att. 1, 16, 3:minus idoneos senatores,
Suet. Vit. 2.—Hence, sēcrē-tus, a, um, P. a., severed, separated; hence, separate, apart (as an adj. not freq. till after the Aug. period; not in Cic.; syn.: sejunctus, seclusus).In gen.:B.ne ducem suum, neve secretum imperium propriave signa haberent, miscuit manipulos, etc.,
Liv. 1, 52:electa (uva defertur) in secretam corbulam,
Varr. R. R. 1, 54, 2:arva,
Verg. A. 6, 478; Varr. L. L. 9, § 57 Müll.—In partic.1.Of places or things pertaining to them, out of the way, retired, remote, lonely, solitary, secret (syn.:b.solus, remotus, arcanus): secreta petit loca, balnea vitat,
Hor. A. P. 298:locus (opp. celeber),
Quint. 11, 1, 47:montes,
Ov. M. 11, 765:silva,
id. ib. 7, 75:litora,
id. ib. 12, 196:pars domus (the gynaeceum),
id. ib. 2, 737; cf. in sup.:secretissimus locus (navis),
Petr. 100, 6: vastum ubique silentium, secreti colles, solitary, i. e. abandoned, deserted by the enemy, = deserti, Tac. Agr. 38:iter (with semita),
solitary, Hor. Ep. 1, 18, 103; cf.quies,
Mart. 7, 32, 4.—Of persons and transactions, private, secret:invadit secretissimos tumultus,
Sen. Ep. 91, 5:vacuis porticibus secretus agitat,
Tac. A. 11, 21:est aliquis ex secretis studiis fructus,
private studies, Quint. 2, 18, 4; so,studia (opp. forum),
id. 12, 6, 4:disputationes,
id. 12, 2, 7:contentio,
Plin. Ep. 7, 9, 4 et saep. —Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., retirement, solitude, secrecy; a solitude, solitary place, retreat (syn.: solitudo, secessus); sing.:(β).cum stilus secreto gaudeat atque omnes arbitros reformidet,
Quint. 10, 7, 16:secreti longi causā,
Ov. H. 21, 21:altum abditumque secretum, Phn. Ep. 2, 17, 22: dulce,
id. ib. 3, 1, 6; Quint. 10, 3, 30; 12, 5, 2; Tac. A. 4, 57; 14, 53; id. Agr. 39 fin.; Phaedr. 3, 10, 11; 4, 23, 6; Luc. 3, 314.— Plur.:se a vulgo et scaenā in secreta removere,
Hor. S. 2, 1, 71:horrendaeque procul secreta Sibyllae,
Verg. A. 6, 10; Ov. M. 1, 594; Tac. H. 3, 63; Quint. 1, 2, 18:dulcis secretorum comes (eloquentia),
id. 1, 4, 5:cameli solitudines aut secreta certe petunt,
Plin. 10, 63, 83, § 173.— Comp.:haec pars Suevorum in secretiora Germaniae porrigitur,
into the more remote parts, Tac. G. 41. —Absol.: in secreto, in a secret place, secretly:2.tempus in secreto lbi tereret,
Liv. 26, 19, 5:reus in secreto agebatur,
Curt. 10, 4, 29.—That is removed from acquaintance (cf. abditus), hidden, concealed, secret:b.secreta ducis pectora,
Mart. 5, 5, 4:secretas advocat artes,
Ov. M. 7, 138:ars,
Petr. 3:litterae (with familiares),
Quint. 1, 1, 29:carmina (the Sibylline odes),
Luc. 1, 599:libidines,
Tac. A. 1, 4 fin.:quaedam imperii pignora,
Flor. 1, 2, 3.—With ab:nec quicquam secretum alter ab altero haberent,
Liv. 39, 10, 1.— Comp.:libertus ex secretioribus ministeriis,
Tac. Agr. 40:praemia (opp. publica largitio),
id. H. 1, 24:aliud (nomen),
Quint. 1, 4, 25:vitium stomachi,
Mart. 3, 77, 9.— Poet. for the adv. secreto:tu (Anna) secreta pyram tecto interiore Erige,
in secret, secretly, Verg. A. 4, 494; cf.:stridere secreta divisos aure susurros,
secretly in each one's ear, Hor. S. 2, 8, 78.—Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., something secret, secret conversation; a mystery, secret:3.secretum petenti non nisi adhibito filio dedit,
Suet. Tib. 25 fin.; id. Calig. 23:illuc me persecutus secretum petit,
a secret interview, Plin. Ep. 1, 5, 11:petito secreto futura aperit,
Tac. H. 2, 4.— Piur.:crebra cum amicis secreta habere,
Tac. A. 13, 18:animi secreta proferuntur,
Plin. 14, 22, 28, § 141:nulla lex jubet amicorum secreta non eloqui,
Sen. Ben. 5, 21, 1:omnium secreta rimari,
Tac. A. 6, 3:horribile secretum,
Petr. 21, 3; Tac. H. 1, 17 fin.; id. Agr. 25; Suet. Aug. 66:uxor omnis secreti capacissima,
Plin. Ep. 1, 12, 7; Quint. 12, 9, 5 al.—Concr.:lucos ac nemora consecrant deorumque nominibus appellant secretum illud, quod solā reverentiā vident,
that mysterious being, Tac. G. 9 fin.—Plur.:introitus, aperta, secreta velut in annales referebat,
Tac. A. 4, 67; cf.:gens non astuta aperit adhuc secreta pectoris licentia joci,
id. G. 22:oratio animi secreta detegit,
Quint. 11, 1, 30; Tac. A. 1, 6; 4, 7 fin.; 6, 3; id. G. 19; Plin. Pan. 68, 6; Suet. Tib. 52; id. Oth. 3 et saep.—Concr.:(Minerva) hanc legem dederat, sua ne secreta viderent,
i. e. the mysteries, Ov. M. 2, 556; 2, 749; cf.:secretiora quaedam,
magic arts, Amm. 14, 6, 14:in secretis ejus reperti sunt duo libelli,
among his private papers, Suet. Calig. 49.—Pregn., separate from what is common, i. e. uncommon, rare, recondite (perh. only in the two foll. passages of Quint.):4.(figurae) secretae et extra vulgarem usum positae, etc.,
Quint. 9, 3, 5: interpretatio linguae secretioris, quas Graeci glôssas vocant, i. e. of the more uncommon words, id. 1, 1, 35 (for which:glossemata id est voces minus usitatas,
id. 1, 8, 15).—In Lucr., of any thing separated from what belongs to it, i. e. wanting, deprived of, without something; with abl. or gen.:* 1.nec porro secreta cibo natura animantum Propagare genus possit (corresp. to sine imbribus),
Lucr. 1, 194:(corpora) secreta teporis Sunt ac frigoris omnino calidique vaporis (corresp. to spoliata colore),
id. 2, 843. —Hence, adv., in three forms: secreto (class.), secrete (post-class.), and secretim (late Lat. and very rare).(Acc. to A.) Apart, by itself, separately:2.de quibus (hortis) suo loco dicam secretius,
Col. 11, 2, 25. —(Acc. to B. 2.) In secret, secretly; without witnesses; in private.(α).sēcrē-tō:(β). b.mirum, quid solus secum secreto ille agat,
Plaut. Am. 3, 2, 73:secreto illum adjutabo,
id. Truc. 2, 7, 7:secreto hoc audi,
Cic. Fam. 7, 25, 2:nescio quid secreto velle loqui te Aiebas mecum,
Hor. S. 1, 9, 67:secreto te huc seduxi,
Plaut. Aul. 2, 1, 14:facere,
id. Bacch. 5, 2, 30; 5, 2, 35; Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Att. 7, 8, 4; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4:secreto ab aliis,
Liv. 3, 36:secreto agere cum aliquo,
Caes. B. G. 1, 31, 1; Quint. 5, 13, 16; 9, 2, 79; Plin. Ep. 3, 20, 8; Curt. 7, 2, 13.—Comp.:(γ).secretius emittitur inflatio,
Sen. Q. N. 5, 4, 1. —sēcrētim, Amm. 29, 1, 6. -
82 secretum
sē-cerno, crēvi, crētum, 3 (old inf. secernier, Lucr. 3, 263), v. a.I.Lit., to put apart, to sunder, sever, separate (freq. and class.; not in Cæs.; cf.: sepono, sejungo, secludo); constr. with simple acc., or with ab aliquā re; less freq. ex aliquā re; poet. with abl.(α).With simple acc.:(β).quae non animalia solum Corpora sejungunt, sed terras ac mare totum Secernunt,
Lucr. 2, 729:seorsum partem utramque,
id. 3, 637:arietes, quibus sis usurus ad feturam, bimestri tempore ante secernendum,
Varr. R. R. 2, 2, 13 (cf. infra, b):stamen secernit harundo,
Ov. M. 6, 55:sparsos sine ordine flores Secernunt calathis,
separate in baskets, id. ib. 14, 267:nihil (praedae) in publicum secernendo augenti rem privatam militi favit,
setting apart for the public treasury, Liv. 7, 16; cf.:Juppiter illa piae secrevit litora genti,
hath set apart for the pious race, Hor. Epod. 16, 63:inde pares centum denos secrevit in orbes Romulus,
separated, divided, Ov. F. 3, 127.—With ab or (less freq.) with ex, and poet. with abl.:II. (α). (β).a terris altum secernere caelum,
Lucr. 5, 446:ab aëre caelum,
Ov. M. 1, 23:Europen ab Afro (medius liquor),
Hor. C. 3, 3, 47:muro denique secernantur a nobis,
Cic. Cat. 1, 13, 32:inermes ab armatis,
Liv. 41, 3:militem a populo (in spectaculis),
Suet. Aug. 44:se a bonis,
Cic. Cat. 1, 13, 32; cf.:se ab Etruscis,
Liv. 6, 10.—In the part. perf.:antequam incipiat admissura fieri, mares a feminis secretos habeant,
Varr. R. R. 2, 1, 18 (cf. supra, a); so,saepta ab aliis,
id. ib. 2, 2, 8:manus a nobis,
Lucr. 2, 912; 3, 552:sphaera ab aethereā conjunctione,
Cic. N. D. 2, 21, 55:sucus a reliquo cibo,
id. ib. 2, 55, 137:bilis ab eo cibo,
id. ib. al.:secreti ab aliis ad tribunos adducuntur,
Liv. 6, 25; 25, 30:secretis alterius ab altero criminibus,
id. 40, 8 fin.; 39, 10:se e grege imperatorum,
id. 35, 14 fin.:unum e praetextatis compluribus,
Suet. Aug. 94 med.:monile ex omni gazā,
id. Galb. 18:me gelidum nemus Nympharumque leves chori Secernunt populo,
separate, distinguish, Hor. C. 1, 1, 32.—With ab, or poet. with abl.: ut venustas et pulchritudo corporis secerni non potest a valetudine;B.sic, etc.,
Cic. Off. 1, 27, 95:animum a corpore,
id. Tusc. 1, 31, 75:tertium genus (laudationum) a praeceptis nostris,
id. de Or. 2, 84, 341; cf.:ipsam pronuntiationem ab oratore,
Quint. 1, 11, 17: dicendi facultatem a majore vitae laude, id. 2, 15, 2:sua a publicis consiliis,
Liv. 4, 57:haec a probris ac sceleribus ejus,
Suet. Ner. 19 et saep.:cur me a ceteris clarissimis viris in hoc officio secernas,
Cic. Sull. 1, 3:publica privatis, sacra profanis,
Hor. A. P. 397.—To distinguish, discern:C.blandum amicum a vero,
Cic. Lael. 25, 95:non satis acute, quae sunt secernenda, distinguit,
id. Top. 7, 31:nec natura potest justo secernere iniquum, Dividit ut bona diversis, fugienda petendis,
Hor. S. 1, 3, 113:turpi honestum,
id. ib. 1, 6, 63.—To set aside, reject:A.cum reus frugalissimum quemque secerneret,
Cic. Att. 1, 16, 3:minus idoneos senatores,
Suet. Vit. 2.—Hence, sēcrē-tus, a, um, P. a., severed, separated; hence, separate, apart (as an adj. not freq. till after the Aug. period; not in Cic.; syn.: sejunctus, seclusus).In gen.:B.ne ducem suum, neve secretum imperium propriave signa haberent, miscuit manipulos, etc.,
Liv. 1, 52:electa (uva defertur) in secretam corbulam,
Varr. R. R. 1, 54, 2:arva,
Verg. A. 6, 478; Varr. L. L. 9, § 57 Müll.—In partic.1.Of places or things pertaining to them, out of the way, retired, remote, lonely, solitary, secret (syn.:b.solus, remotus, arcanus): secreta petit loca, balnea vitat,
Hor. A. P. 298:locus (opp. celeber),
Quint. 11, 1, 47:montes,
Ov. M. 11, 765:silva,
id. ib. 7, 75:litora,
id. ib. 12, 196:pars domus (the gynaeceum),
id. ib. 2, 737; cf. in sup.:secretissimus locus (navis),
Petr. 100, 6: vastum ubique silentium, secreti colles, solitary, i. e. abandoned, deserted by the enemy, = deserti, Tac. Agr. 38:iter (with semita),
solitary, Hor. Ep. 1, 18, 103; cf.quies,
Mart. 7, 32, 4.—Of persons and transactions, private, secret:invadit secretissimos tumultus,
Sen. Ep. 91, 5:vacuis porticibus secretus agitat,
Tac. A. 11, 21:est aliquis ex secretis studiis fructus,
private studies, Quint. 2, 18, 4; so,studia (opp. forum),
id. 12, 6, 4:disputationes,
id. 12, 2, 7:contentio,
Plin. Ep. 7, 9, 4 et saep. —Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., retirement, solitude, secrecy; a solitude, solitary place, retreat (syn.: solitudo, secessus); sing.:(β).cum stilus secreto gaudeat atque omnes arbitros reformidet,
Quint. 10, 7, 16:secreti longi causā,
Ov. H. 21, 21:altum abditumque secretum, Phn. Ep. 2, 17, 22: dulce,
id. ib. 3, 1, 6; Quint. 10, 3, 30; 12, 5, 2; Tac. A. 4, 57; 14, 53; id. Agr. 39 fin.; Phaedr. 3, 10, 11; 4, 23, 6; Luc. 3, 314.— Plur.:se a vulgo et scaenā in secreta removere,
Hor. S. 2, 1, 71:horrendaeque procul secreta Sibyllae,
Verg. A. 6, 10; Ov. M. 1, 594; Tac. H. 3, 63; Quint. 1, 2, 18:dulcis secretorum comes (eloquentia),
id. 1, 4, 5:cameli solitudines aut secreta certe petunt,
Plin. 10, 63, 83, § 173.— Comp.:haec pars Suevorum in secretiora Germaniae porrigitur,
into the more remote parts, Tac. G. 41. —Absol.: in secreto, in a secret place, secretly:2.tempus in secreto lbi tereret,
Liv. 26, 19, 5:reus in secreto agebatur,
Curt. 10, 4, 29.—That is removed from acquaintance (cf. abditus), hidden, concealed, secret:b.secreta ducis pectora,
Mart. 5, 5, 4:secretas advocat artes,
Ov. M. 7, 138:ars,
Petr. 3:litterae (with familiares),
Quint. 1, 1, 29:carmina (the Sibylline odes),
Luc. 1, 599:libidines,
Tac. A. 1, 4 fin.:quaedam imperii pignora,
Flor. 1, 2, 3.—With ab:nec quicquam secretum alter ab altero haberent,
Liv. 39, 10, 1.— Comp.:libertus ex secretioribus ministeriis,
Tac. Agr. 40:praemia (opp. publica largitio),
id. H. 1, 24:aliud (nomen),
Quint. 1, 4, 25:vitium stomachi,
Mart. 3, 77, 9.— Poet. for the adv. secreto:tu (Anna) secreta pyram tecto interiore Erige,
in secret, secretly, Verg. A. 4, 494; cf.:stridere secreta divisos aure susurros,
secretly in each one's ear, Hor. S. 2, 8, 78.—Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., something secret, secret conversation; a mystery, secret:3.secretum petenti non nisi adhibito filio dedit,
Suet. Tib. 25 fin.; id. Calig. 23:illuc me persecutus secretum petit,
a secret interview, Plin. Ep. 1, 5, 11:petito secreto futura aperit,
Tac. H. 2, 4.— Piur.:crebra cum amicis secreta habere,
Tac. A. 13, 18:animi secreta proferuntur,
Plin. 14, 22, 28, § 141:nulla lex jubet amicorum secreta non eloqui,
Sen. Ben. 5, 21, 1:omnium secreta rimari,
Tac. A. 6, 3:horribile secretum,
Petr. 21, 3; Tac. H. 1, 17 fin.; id. Agr. 25; Suet. Aug. 66:uxor omnis secreti capacissima,
Plin. Ep. 1, 12, 7; Quint. 12, 9, 5 al.—Concr.:lucos ac nemora consecrant deorumque nominibus appellant secretum illud, quod solā reverentiā vident,
that mysterious being, Tac. G. 9 fin.—Plur.:introitus, aperta, secreta velut in annales referebat,
Tac. A. 4, 67; cf.:gens non astuta aperit adhuc secreta pectoris licentia joci,
id. G. 22:oratio animi secreta detegit,
Quint. 11, 1, 30; Tac. A. 1, 6; 4, 7 fin.; 6, 3; id. G. 19; Plin. Pan. 68, 6; Suet. Tib. 52; id. Oth. 3 et saep.—Concr.:(Minerva) hanc legem dederat, sua ne secreta viderent,
i. e. the mysteries, Ov. M. 2, 556; 2, 749; cf.:secretiora quaedam,
magic arts, Amm. 14, 6, 14:in secretis ejus reperti sunt duo libelli,
among his private papers, Suet. Calig. 49.—Pregn., separate from what is common, i. e. uncommon, rare, recondite (perh. only in the two foll. passages of Quint.):4.(figurae) secretae et extra vulgarem usum positae, etc.,
Quint. 9, 3, 5: interpretatio linguae secretioris, quas Graeci glôssas vocant, i. e. of the more uncommon words, id. 1, 1, 35 (for which:glossemata id est voces minus usitatas,
id. 1, 8, 15).—In Lucr., of any thing separated from what belongs to it, i. e. wanting, deprived of, without something; with abl. or gen.:* 1.nec porro secreta cibo natura animantum Propagare genus possit (corresp. to sine imbribus),
Lucr. 1, 194:(corpora) secreta teporis Sunt ac frigoris omnino calidique vaporis (corresp. to spoliata colore),
id. 2, 843. —Hence, adv., in three forms: secreto (class.), secrete (post-class.), and secretim (late Lat. and very rare).(Acc. to A.) Apart, by itself, separately:2.de quibus (hortis) suo loco dicam secretius,
Col. 11, 2, 25. —(Acc. to B. 2.) In secret, secretly; without witnesses; in private.(α).sēcrē-tō:(β). b.mirum, quid solus secum secreto ille agat,
Plaut. Am. 3, 2, 73:secreto illum adjutabo,
id. Truc. 2, 7, 7:secreto hoc audi,
Cic. Fam. 7, 25, 2:nescio quid secreto velle loqui te Aiebas mecum,
Hor. S. 1, 9, 67:secreto te huc seduxi,
Plaut. Aul. 2, 1, 14:facere,
id. Bacch. 5, 2, 30; 5, 2, 35; Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Att. 7, 8, 4; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4:secreto ab aliis,
Liv. 3, 36:secreto agere cum aliquo,
Caes. B. G. 1, 31, 1; Quint. 5, 13, 16; 9, 2, 79; Plin. Ep. 3, 20, 8; Curt. 7, 2, 13.—Comp.:(γ).secretius emittitur inflatio,
Sen. Q. N. 5, 4, 1. —sēcrētim, Amm. 29, 1, 6. -
83 habitus
[st1]1 [-] hăbĭtus, a, um: a - part. passé de habeo. b - adjt, bien portant, bien en chair. - habitior, Plaut. Ep. 10: en assez bon point. --- cf. Ter. Eun. 315. - habitissimus. --- Mas. Sab. d. Gell. 4, 20, 11. [st1]2 [-] hăbĭtŭs, ūs, m.: a - manière d'être, dehors, aspect extérieur, conformation physique. - habitus oris, Cic. Nat. 1, 99: les traits du visage. - habitus oris et vultus, Cic Fin. 3, 56: la disposition du visage et de la physionomie. - aetas atque habitus virginalis, Cic. Verr. 4, 74: l'âge et l'aspect extérieur d'une vierge. --- cf. Cic. Verr. 4, 5. - cultus habitusque, Liv 23, 34, 6: le costume et l'allure générale. - qui non tam habitus corporis opimos quam gracilitates consectentur, Cic. Br. 64: qui recherchent moins l'embonpoint que les formes grêles. - corpori mediocris habitus accesserat, Cic. Br. 316: mon corps avait acquis un embonpoint raisonnable. b - attitude, contenance. - ut scias autem non esse sanos quos ira possedit, ipsum illorum habitum intuere, Sen. Ira, 1, 3: pour savoir que ceux que la colère domine n'ont pas leur bon sens, vois bien leur attitude. - diversus est ascendentium habitus et descendentium, Sen. Ep. 123, 14: l'attitude du corps est tout opposée dans la montée et la descente. --- cf. Suet. Claud. 4. - moderati aequabilesque habitus, Cic. Fn. 5, 36, contenances réservées et naturelles. c - mise, tenue. - pastorum habitu, Liv. 9, 2, 2: avec la mise des bergers. - habitus triumphalis, Quint. 11, 1, 3: tenue du triomphateur. --- cf. Suet. Cal. 52 ; Ner. 38, etc. d - vêtement. - Quint. 2, 17, 20 ; 3, 7, 6. e - manière d'être, état. - habitus Italiae, Liv. 9. 17, 17: la manière d'être de l'Italie. - habitus vestis armorumve, Liv. 9, 36, 6: la nature des vêtements ou des armes. - pro habitu pecuniarum, Liv. 1, 42, 5: selon la situation de fortune. - naturae ipsius habitu prope divino, Cic. Arch. 15: par une disposition presque divine de leur nature même. - habitus orationis, Cic. Br. 227: tenue du style. g - complexion, constitution. - vir optimo habitu, Cic. Cael. 49: homme d'une complexion excellente. - qui habitus et quae figura, Cic. Br. 313: complexion (état physique) et conformation qui... - prudentem non ex ipsius habitu, sed aliqua re externa judicare, Cic. Leg. 1, 45: juger de la prudence d'un homme non pas d'après son caractère propre, mais d'après quelque détail extérieur. - habitus orationis et quasi color, Cic. de Or. 3, 199: la complexion et, si j'ose dire, le teint du style. - habitus animorum, Tac. H. 1, 8: l'état des esprits. h - dispositions d'esprit, sentiments. - habitus provinciarum, Tac. H. 1, 4: dispositions d'esprit des provinces. --- cf. Vell. 2, 99, 3. ii - philos. manière d'être acquise, disposition physique ou morale qui ne se dément pas. - Cic. Inv. 1, 36 ; 2, 30.* * *[st1]1 [-] hăbĭtus, a, um: a - part. passé de habeo. b - adjt, bien portant, bien en chair. - habitior, Plaut. Ep. 10: en assez bon point. --- cf. Ter. Eun. 315. - habitissimus. --- Mas. Sab. d. Gell. 4, 20, 11. [st1]2 [-] hăbĭtŭs, ūs, m.: a - manière d'être, dehors, aspect extérieur, conformation physique. - habitus oris, Cic. Nat. 1, 99: les traits du visage. - habitus oris et vultus, Cic Fin. 3, 56: la disposition du visage et de la physionomie. - aetas atque habitus virginalis, Cic. Verr. 4, 74: l'âge et l'aspect extérieur d'une vierge. --- cf. Cic. Verr. 4, 5. - cultus habitusque, Liv 23, 34, 6: le costume et l'allure générale. - qui non tam habitus corporis opimos quam gracilitates consectentur, Cic. Br. 64: qui recherchent moins l'embonpoint que les formes grêles. - corpori mediocris habitus accesserat, Cic. Br. 316: mon corps avait acquis un embonpoint raisonnable. b - attitude, contenance. - ut scias autem non esse sanos quos ira possedit, ipsum illorum habitum intuere, Sen. Ira, 1, 3: pour savoir que ceux que la colère domine n'ont pas leur bon sens, vois bien leur attitude. - diversus est ascendentium habitus et descendentium, Sen. Ep. 123, 14: l'attitude du corps est tout opposée dans la montée et la descente. --- cf. Suet. Claud. 4. - moderati aequabilesque habitus, Cic. Fn. 5, 36, contenances réservées et naturelles. c - mise, tenue. - pastorum habitu, Liv. 9, 2, 2: avec la mise des bergers. - habitus triumphalis, Quint. 11, 1, 3: tenue du triomphateur. --- cf. Suet. Cal. 52 ; Ner. 38, etc. d - vêtement. - Quint. 2, 17, 20 ; 3, 7, 6. e - manière d'être, état. - habitus Italiae, Liv. 9. 17, 17: la manière d'être de l'Italie. - habitus vestis armorumve, Liv. 9, 36, 6: la nature des vêtements ou des armes. - pro habitu pecuniarum, Liv. 1, 42, 5: selon la situation de fortune. - naturae ipsius habitu prope divino, Cic. Arch. 15: par une disposition presque divine de leur nature même. - habitus orationis, Cic. Br. 227: tenue du style. g - complexion, constitution. - vir optimo habitu, Cic. Cael. 49: homme d'une complexion excellente. - qui habitus et quae figura, Cic. Br. 313: complexion (état physique) et conformation qui... - prudentem non ex ipsius habitu, sed aliqua re externa judicare, Cic. Leg. 1, 45: juger de la prudence d'un homme non pas d'après son caractère propre, mais d'après quelque détail extérieur. - habitus orationis et quasi color, Cic. de Or. 3, 199: la complexion et, si j'ose dire, le teint du style. - habitus animorum, Tac. H. 1, 8: l'état des esprits. h - dispositions d'esprit, sentiments. - habitus provinciarum, Tac. H. 1, 4: dispositions d'esprit des provinces. --- cf. Vell. 2, 99, 3. ii - philos. manière d'être acquise, disposition physique ou morale qui ne se dément pas. - Cic. Inv. 1, 36 ; 2, 30.* * *- mea dona deAmata, acceptaque, habita esse apud Phronesium. Plaut. Que mes dons ont esté fort aimez de Phronesium, et à elle fort aggreables.\Habita huic fides. Plaut. On l'a creu, et s'est on fié en luy.\Semper eius dicta est haec, atque habita est soror. Terent. On l'a tenue tousjours pour sa seur, On l'a tousjours estimee estre sa seur.\Vt patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras dedit. Terent. Veu le train, ou la disposition en quoy il est, Veu sa marrisson, Selon que j'ay peu congnoistre à sa contenance.\Habitus est hic tibi honos. Terent. Cest honneur t'a esté faict.\Perdam potius, quam sinam me impune irrisum esse habitum. Plaut. Avoir esté mocqué.\Habitus magnae authoritatis. Caes. Qui a esté fort estimé.\Habitus ludibrio. Terent. Qui a esté mocqué.\Miles in vnum habitus. Tacit. Assemblé.\Dura imperio habitus. Tacit. Traicté rudement, Sur lequel on a regné rudement et tyranniquement.\Honor habitus supremis. Tacit. On a honoré la mort et les funerailles.\Ciuitates non eodem honore habitae. Tacit. Aux quelles on n'a pas faict pareil honneur.\In leui habitus. Tacitus. Estimé chose legiere et de petite importance.\Auare habita prouincia. Tacit. Traictee avaricieusement, Mal traictee et pillee par l'avarice des gouverneurs.\Publice vsui habitus. Tacitus. Estimé utile et prouffitable à la Republique.\Habitus, huius habitus, pen. cor. Plaut. Le traict de la personne, La contenance, Le maintien, La facon, Le port, Le corsage.\Cultus et habitus locorum. Virgil. L'assiette des lieux.\In lectulo suo compositus in habitu studentis. Plin. iunior. En habit, ou contenance et maintien d'estudiant.\Lugubri habitu venerat. Plin. iunior. Habillé de dueil.\Habitu aliquo se augustiorem facere. Liu. Se faire magnifique et venerable par ornements et vestements exquis.\Habitus fortunarum. Horat. Disposition et qualité de fortune.\Habitus verborum. Quintil. Garniture.\Nec habitus triumphalis foeminas decet. Quintil. Habit triomphant, et de quoy usoyent ceulx qui triomphoyent.\Subsistere in eodem habitu. Celsus. Demeurer en une mesme disposition.\Recidere in malum habitum. Cels. Tomber en mauvaise disposition de corps.\Habere habitum temporis. Ouid. Estre vestu et accoustré selon le temps, selon la disposition du temps.\Permutare habitum cum aliquo. Quintil. Changer d'habillements avec aucun.\Si qua habitior paulo, pugilem esse aiunt. Terent. S'il en y a aucune qui soit quelque peu plus grasse, En meilleur poinct.\Corpulentior hercle atque habitior. Plautus. Plus grosse et plus grasse.\Equum nimis strigosum, et male habitum, sed equitem eius huberrimum et habitissimum viderunt. Gellius. En tresbon poinct. -
84 Поддерживать
- continere; sustinere (amicum fortuna; quos fortuna premit; aliquo auxilio sustineri; civitatis dignitatem); sustentare (machinam mundi; aliquem ruentem dextra; aliquem omnibus copiis; rem publicam); suscipere (aliquem ruentem); fulcire; fulcrare; suffulcire; sufferre; excipere (hominem labentem; moribundum); adjuvare (aliquem in re aliqua, ad aliquid; ignem); alere (flammas; ignem; rumores; seditiones); exsequi (jus suum armis); facere cum, ab aliquo; favere; suppetiari; suffragari (alicui, alicui rei); subservire (orationi alicujus); subscribere (odiis accusationibusque Hannibalis); sublevare (defendere et sublevare aliquem; patriam pecunia); stabilire; tueri;• поддерживать мнение - opinionem sustinere;
• поддерживать огонь листьями - suscipere ignem foliis;
• поддерживать существование - tolerare vitam;
• поддерживать в войне - adjuvare ad bellum;
• воздух поддерживает птиц в полёте - aer volatus alitum sustinet;
• поддерживать бодрость (в) сражающихся - sustinere animos pugnantium;
• научные занятия меня поддерживают и подкрепляют - litteris sustentor et recreor;
-
85 jus
I jūs, jūris n. (арх. Cato, Pl gen. pl. jurum) [ jussum от jubeo]1) право, справедливость (jus est voluntas suum cuique tribuens CJ); совокупность законов, система правил человеческого общежития ( principia juris C)j. ac fas C etc. — право писаное и неписаноеcontra j. fasque C — вопреки закону и долгу (совести)j. bonumque C — право и справедливостьj. (jura) et leges Pl.C etc. — законодательствоjura dare (pondĕre, statuĕre) C, Dig etc. — устанавливать законы, законодательствоватьj. civīle C — гражданское правоj. publĭcum C — публичное право (государственное и уголовное)j. naturale Dig или j. humanum( hominum) C — естественное правоj. gentium C — международное правоj. divinum C — религиозные законы, сакральное правоj. consuetudinis C — обычное правоsummum j. C — строгость (буква) закона ( summo jure agĕre cum aliquo C)j. dicĕre (dare, reddĕre) C etc. — творить суд, разбирать дело, судитьj. (de jure) respondēre (promĕre) C — давать юридическое заключение2) право, предоставляемая законом возможность, правоспособность (j. adoptionis C; j. testamenti faciendi Dig); политические (гражданские) права (Siculorum, Quiritium, G)j. est (ut) C — можно, разрешается или надлежит по законуj. fasque est Pl — можно и должноoptĭmo jure C (jure merĭtōque C, justo jure C, L, meo, tuo, sup jure C etc.) — с полным правомj. alicujus rei C etc. — притязание (претензия) на что-л.перен. dare j. lacrīmis Sen — дать волю слезам3) преимущество, привилегия, особое право (j. princĭpis Su)j. metallorum Su — преимущественное право на устройство рудниковtrium liberorum j. Sen ap. Lact, PJ — привилегии тех, у кого трое (или более) сыновейj. datum scelĕri Lcn — узаконенное преступление4) властьaliquem proprii juris facĕre Just — сделать кого-л. самостоятельным (дать независимость)aliquem sui juris facere VP — подчинить себе кого-л.esse sub jure alicujus L — быть в чьей-л. власти5) суд, судилище (in j. ire Ter и adire C; in j. vocare G)II jūs, jūris n.1) похлёбка, суп или подливка (jus anserīnum CC; multa jura confundere Pl)j. Verrīnum C (игра слов) — Верресова законность (см. jus I) и суп из свинины (см. verres кабан) -
86 detrimentum
dētrīmentum, ī, n. (detero), I) das Abreiben, limae tenuantis, Apul. met. 6, 6: sumit (vomer) per detrimenta fulgorem, Isid. 20, 14, 1. – meton., detrimenta ergastuli, Krüppel aus dem Arbeitshause, Curt. 5, 5 (18), 13. – II) übtr.: 1) die Verminderung, Abnahme, sine auctu et detrimento summi boni, Sen. de vit. beat. 4, 3. – gew. Plur., detrimenta et accessus fretorum atque aestuum, Apul. de mund. 19: corporum augmenta detrimentaque, Ps. Apul. Ascl. 3 (vgl. met. 11, 1): lunaria incrementa atque detrimenta, Augustin. de civ. dei 5, 6. p. 198, 30 D.2: inde iam hominem in detrimenta vergere gravioris ac senilis aetatis, ibid. 22, 15 extr. – 2) prägn., wie unser Abbruch = Verlust, Einbuße, Schaden, Opfer, a) übh. (Ggstz. emolumentum, adiumentum, ornamentum et praesidium), d. cutis, Tert.: Africani exercitus, Caes.: cum aliquo detrimento militum, Caes.: iacturae ac detrimenta rei familiaris, Auct. b. Alex.: d. capere od. accipere od. facere (alle = erleiden), Cic.: detrimentum existimationis facere, Nep.: capere aliquid detrimenti in alqa re, Col.: magnum detrimentum afferre, Caes.: mediocre detrimentum iumentorum ac servorum afferre (herbeiführen), Hirt. b. G.: diuturni laboris detrimentum sollertiā et virtute militum reconciliatur, Caes.: alci ornamento et praesidio, non detrimento esse, Caes. – b) als publiz. t. t., videant (provideant) consules od. videat (consul), ne quid res publica detrimenti capiat od. accipiat, Cic. Mil. 26; Phil. 5, 12, 34. Caes. b. c. 1, 5, 3. Sall. Cat. 29, 2. Liv. 3, 4, 9. Tac. ann. 4, 19: so auch ut curaremus, ne quid res publica detrimenti caperet, Cic. ep. 16, 11, 2. – c) als milit. t. t., der Verlust im Kriege, der Unfall, die Niederlage, Schlappe, detrimenta belli, Hirt. b. G.: magnum (maius) d. afferre, Cic.: magna detrimenta inferre, Caes., inferre Romanis, Hirt. b. G.: d. capere, Cic.: d. accipere, Caes.: acceptum d. sarcire, Caes.: sine ullo detrimento exercitus od. commissi exercitus, Nep. u. Vell. – d) der Verlust an Geld u. Gut, explent detrimenta (das [durch Einziehung] verlorene Vermögen) muneribus, Iustin. 5, 4, 16: aestimando cuiusque detrimento (Brandschadens) quattuor progeneri Caesaris delecti, Tac. ann. 6, 45: ex magnis detrimentis (Spielverlusten) praeter spem paulatim retractus est, Aug. bei Suet. Aug. 71, 3.
-
87 detrimentum
dētrīmentum, ī, n. (detero), I) das Abreiben, limae tenuantis, Apul. met. 6, 6: sumit (vomer) per detrimenta fulgorem, Isid. 20, 14, 1. – meton., detrimenta ergastuli, Krüppel aus dem Arbeitshause, Curt. 5, 5 (18), 13. – II) übtr.: 1) die Verminderung, Abnahme, sine auctu et detrimento summi boni, Sen. de vit. beat. 4, 3. – gew. Plur., detrimenta et accessus fretorum atque aestuum, Apul. de mund. 19: corporum augmenta detrimentaque, Ps. Apul. Ascl. 3 (vgl. met. 11, 1): lunaria incrementa atque detrimenta, Augustin. de civ. dei 5, 6. p. 198, 30 D.2: inde iam hominem in detrimenta vergere gravioris ac senilis aetatis, ibid. 22, 15 extr. – 2) prägn., wie unser Abbruch = Verlust, Einbuße, Schaden, Opfer, a) übh. (Ggstz. emolumentum, adiumentum, ornamentum et praesidium), d. cutis, Tert.: Africani exercitus, Caes.: cum aliquo detrimento militum, Caes.: iacturae ac detrimenta rei familiaris, Auct. b. Alex.: d. capere od. accipere od. facere (alle = erleiden), Cic.: detrimentum existimationis facere, Nep.: capere aliquid detrimenti in alqa re, Col.: magnum detrimentum afferre, Caes.: mediocre detrimentum iumentorum ac servorum afferre (herbeiführen), Hirt. b. G.: diuturni laboris detrimentum sollertiā et virtute militum reconciliatur, Caes.: alci ornamento et praesidio, non detrimento esse, Caes. – b) als publiz. t. t., videant (provideant) consules od.————videat (consul), ne quid res publica detrimenti capiat od. accipiat, Cic. Mil. 26; Phil. 5, 12, 34. Caes. b. c. 1, 5, 3. Sall. Cat. 29, 2. Liv. 3, 4, 9. Tac. ann. 4, 19: so auch ut curaremus, ne quid res publica detrimenti caperet, Cic. ep. 16, 11, 2. – c) als milit. t. t., der Verlust im Kriege, der Unfall, die Niederlage, Schlappe, detrimenta belli, Hirt. b. G.: magnum (maius) d. afferre, Cic.: magna detrimenta inferre, Caes., inferre Romanis, Hirt. b. G.: d. capere, Cic.: d. accipere, Caes.: acceptum d. sarcire, Caes.: sine ullo detrimento exercitus od. commissi exercitus, Nep. u. Vell. – d) der Verlust an Geld u. Gut, explent detrimenta (das [durch Einziehung] verlorene Vermögen) muneribus, Iustin. 5, 4, 16: aestimando cuiusque detrimento (Brandschadens) quattuor progeneri Caesaris delecti, Tac. ann. 6, 45: ex magnis detrimentis (Spielverlusten) praeter spem paulatim retractus est, Aug. bei Suet. Aug. 71, 3.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > detrimentum
-
88 omnino
совсем, вовсе, конечно, вообще, omn. non exaudire, прот. tardius exaud. (1. 1 § 15 D. 44, 7);omn. uti non posse, прот. cum aliquo incommodo uti (1. 1 § 4 D. 7, 6);
omn. non facere testamentum, прот. non iure facere (pr. I. 3, 1);
omn. non deberi, прот. per aliquam exceptionem perpetuam peti non po sse (1. 26 § 3 D. 12, 6. 1. 3 § 2 D. 26, 7. 1. 4 § 3 D. 46, 6. 1. 8 § 7 D. 46, 1. 1. 1 pr. D. 1, 15. 1. 178 pr. D. 50, 16. 1. 152 pr. D. 50, 17).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > omnino
-
89 Действовать
- agere; agitare; facere (humaniter; arroganter; bene, male alicui, contra aliquem); afficere; administrare; valere; efficere;• свежая трава действует сильнее, чем сухая - herba recens quam sicca vehementius agit;
• плохо действуют здесь на меня и климат, и вода - nec coelum nec aquae faciunt;
• пора действовать - agendae rei tempus;
• действовать заодно с кем-л. - facere cum, ab aliquo;
-
90 ставить
ponere [o, posui, positum]; superponere; locare [1]; collocare; constituere [o, ui, utum]; instituere; statuere (crateras; aliquem in medio; navem); sistere [o, stiti,-] (aciem in litore); facere [io, feci, factum] (maximi; pluris; parvi; minimi; nihili); subdere [o, didi, ditum] (testam mensae pedi; furcas vitibus)• ставить на свое место suo loco ponere
• ставить в известность certiorem facere; nuntiare
• ставить вопрос quaestionem movere
• ставить в тупик obstupefacere
• ставить знак равенства aequare
• ставить кого-л. наряду с кем-л. exaequare aliquem cum aliquo, alicui
• ставить на первое место primum locum tribuere
• ставить наравне aeque aestimare
• ставить под вопрос dubitare
• ставить своей задачей proponere; destinare
• я это ни во что не ставлю non flocci interduim [facio [e]xistimo, pendo]
• ни во что не ставить conterere (praemium; conterere atque contemnere aliquid); nihil habere, nihil putare (aliquem); aliquid vile [inter vilia] habere
• ставить кого-л. высоко, превыше всего alicui multum, omnia tribuere
-
91 contentio
1) напряжение, усилие (vocis C, PM; totius corporis C)summā contentione pugnare Cs (dimicare Hirt) — сражаться с величайшим напряжением (сил)tanta adhibebatur a nobis c. C — с нашей стороны были приложены все усилия2) страстность, пафос ( orationis C)3) домогательство, притязание, стремление ( honorum C)maximā contentione petere aliquid L — страстно добиваться чего-л.c. gravitatis et ponderum C — тяготение весомых тел4) сличение, сопоставление, сравнение ( causarum C)facti cum scripto c. C — сопоставление содеянного и написанного5) спор, борьба, состязание (cum aliquo de aliquā re Q etc.)6) ритор. противоположение, антитеза C, rhH., Q7) грам. сравнение, усиление (о степенях сравнения) Vr8) спаривание ( gregum Cens) -
92 jungo
jūnxī, jūnctum, ere [одного корня с jugum ]1) соединять, связывать, сочетать (aliquid inter se C, Cs etc.; aliquid cum aliquā re C etc.; aliquid alicui rei V etc.); сплетать ( membra O)dextram dextrae (dextras) j. V — обменяться рукопожатиемjungi O, Pt — прильнуть ( umĕri alicujus O)oscula j. O — поцеловатьсяse j. alicui C — соединиться с кем-л.juncta facere C — приводить в связь, связыватьnon bene junctarum discordia semĭna rerum O — разнородные семена плохо связанных друг с другом вещей ( о первозданном хаосе)pontem T (fluvium ponte L) j. — перебросить (построить) мост через рекуrossas saltu j. St — перепрыгивать через рвыcursum equis j. L — бежать, не отставая от лошадейequum (suum) equo alicujus j. Hirt — схватиться с кем-л. в конном боюj. castris V — соединиться с лагерем2) закрывать, запирать (fenestras H; ostia J)3) запрягать, впрягать (equos ad currum PM или с dat. curru V)junctum vehiculum L etc. — запряжённая повозка4) заживлять, залечивать (vulnĕra Scr, St)6) pass. jungi быть смежным, граничить, примыкать ( hortulus Academiae — dat.— junctus Ap)7) связывать (во времени), не прерывать (j. labōrem PJ)j. somnum morti Pt — убить спящего8) сочетать браком (se j. или jungi alicui O etc.)aliquam secum matrimonio j. QC — жениться на ком-л.9)se j. — сблизиться, породниться (se ad aliquem j. C; a sanguine materno junctus O)10) заключать, завязывать (amicitiam cum aliquo j. C; se j. alicui contra Romanos Eutr; j. foedus, pacem L) -
93 pax
I pāx, pācis f., иногда pl. [%одного корня с pango и paciscor\]1) мир ( civīlis Su)pacem facere Nep (componere AV, conciliare C, pangere L) — заключать мирpace uti C или pacem agitare (gerere) Sl — жить в мире(in) pace C, Sl, L etc. — в мирное времяcum bonā pace L — миролюбиво, в мире и согласииagere pacem perpetuam cum aliquo J — жить в вечном мире с кем-л.p. Ariovisti Cs — мир с Ариовистомp. Romana Sen, PM — «замирённая» римскими завоеваниями часть мира, т. е. римская империя3) покой, спокойствие (animi, vultūs O)pace tua dixerim C (dicere liceat Pt) — не в обиду тебе будь сказано4) содействие, благоволение, милость ( a Jove pacem petere C)II pax! (греч.) interj. (вследствие звуковой и смысловой близости часто смешивается с pax I)довольно!, будет!p., abi Pl — ладно, уходи!p., nihil amplius! Ter — тише, ни слова больше! -
94 incepto
incepto, āre, v. freq. a. [id.], to begin, undertake, attempt (ante- and post-class.):II.inceptas facinus facere,
Plaut. Curc. 1, 1, 23; so, with inf.:loqui,
id. Trin. 4, 3, 23:canere,
Gell. 1, 11, 3:quo iter inceptas?
Plaut. Truc. 1, 2, 28:quid inceptas?
Ter. Eun. 5, 8, 1.—Esp., to begin business, cum aliquo, i. e. to quarrel:si cum illo inceptas homine,
Ter. Phorm. 4, 3, 24. -
95 interdictum
interdictum, i, n. [interdico].I.In gen., a prohibition:II.nequeone ego ted interdictis facere mansuetem meis?
Plaut. As. 3, 1, 1:deorum,
Cic. Pis. 21, 48.—In partic., as a legal t. t., a provisional decree of the prætor, esp. in disputes of private persons respecting possession, prohibiting some act, a prætorian interdict:certis ex causis praetor aut proconsul auctoritatem suam finiendis controversiis interponit... formulae verborum quibus in ea re utitur interdicta decretave vocantur: interdicta cum prohibet aliquid fieri,
Gai. Inst. 4, 139 sq. (v. the context):ergo hac lege jus civile, causae possessionum, praetorum interdicta tollentur,
Cic. Agr. 3, 3:possessionem per interdictum repetere,
id. Caecin. 3:interdicto contendere cum aliquo,
id. de Or. 1, 10:venire ad interdictum,
Petr. 13 and 83 (for the different classes of interdicts and their effects, v. Gai. Inst. 4, 142 sqq.; Just. Inst. 4, 15 Sandars ad loc.). -
96 omne
omnĭs, e (omnia is freq. a dissyl. in the poets, as Verg. G. 4, 221; id. A. 6, 33; Lucr. 1, 1106 Lachm.), adj. [etym. dub.; perh. akin to ambo and Gr. amphi] (syn.: cunctus, universus), all, every:A.omnium rerum, quas ad beate vivendum sapientia comparaverit, nihil esse majus amicitiā,
Cic. Fin. 1, 20, 65:ego nulli omnium neque populorum neque regum... non ausim me comparare,
Liv. 37, 53, 20:nemo omnium imperatorum, qui vivunt,
id. 42, 34, 7.—With sup.: cur, si cuiquam novo civi potuerit adimi civitas, non omnibus antiquissimis civibus possit, all, even of the oldest families, Cic. Caecin. 35, 101:id effugiet qui non omnia minima repetet,
id. Part. Or. 17, 60.—Cf. with etiam:ut omnium tibi auxilia adjungas, etiam infimorum,
Cic. Cat. 3, 5, 12: omnibus tuis etiam minimis commodis, Treb. Pol. ap. Cic. Fam. 12, 16, 1; Sall. C. 44, 5:Nero ad omnes etiam minimos Circenses commeabat,
Suet. Ner. 22.—But with summa, extrema, and ultima, the neutr. plur. omnia is often closely connected in a distributive sense (= quidquid summum, etc.):a te, qui nobis omnia summa tribuis,
Cic. de Or. 3, 4, 15:sed is omnia summa sperans aedilicius est mortuus,
id. Brut. 28, 109:constituit extrema omnia experiri,
Sall. C. 26, 5:quod omnia ultima pati quam se regi tradere maluissent,
Liv. 37, 54, 2:omnes omnium ordinum homines,
Cic. Rab. Perd. 7, 20:omnibus precibus petere contendit,
with prayers of every kind, most urgently, Caes. B. G. 5, 6.—Esp. as subst.omnes, ium, comm., all men, all persons:B.quis est omnium, qui? etc.,
Cic. Tusc. 5, 23, 66:unus ex omnibus,
id. de Or. 1, 22, 99.—With gen. part.:Macedonum omnes,
Liv. 31, 45, 7:praetorum, nisi qui inter tumultum effugerunt, omnes interficiuntur,
id. 24, 32, 8; cf. id. 10, 31, 5; cf.also: ut omnes Tarquiniae gentis exules essent,
id. 2, 2, 11:omnes Hernici nominis,
id. 9, 42, 11.—omnĭa, ĭum, n., all things:II.omnium nomine quicumque ludos faciunt, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 9:omnia facere,
to do every thing, make every exertion, spare no pains, Cic. Lael. 10, 35: omnia fore prius arbitratus sum, quam, etc., I should have believed any thing rather than that, etc., id. Att. 8, 11, 5: omnia mihi sunt cum aliquo, I agree with him on all topics, in all points (but mihi omnia communia sunt is the better read., Baiter), id. Fam. 13, 1, 2:in eo sunt omnia,
every thing depends on that, id. ib. 15, 14, 5:omnia, quae sunt ad vivendum necessaria,
id. Off. 1, 4, 11; 1, 43, 153; id. Fam. 4, 3, 3:omnia, quaecumque agimus,
Liv. 30, 31, 6:esse omnia alicui,
to be one's all, Ov. H. 12, 162:Demetrius iis unus omnia est,
Liv. 40, 11:per omnia,
in all points, in every thing, in every respect, Quint. 5, 2, 3:vir alioqui per omnia laudabilis,
Vell. 2, 33:plebes omnia quam bellum malebat,
Liv. 2, 39, 8; Sall. J. 79, 7; cf. Cic. Quint. 26, 82: eadem omnia, just the same:mihi certum est efficere in me omnia eadem, quae tu in te faxis,
Plaut. As. 3, 3, 23: alia omnia, just the contrary:te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2; cf. alius, 6: omnia, adverbially, altogether, entirely, in every respect:tramites, omnia plani et ex facili mobiles,
Sen. Cons. ad Marc. 25, 3:omnia Mercurio similis,
in all respects, Verg. A. 4, 558.—In sing., every, all, the whole:militat omnis amans,
every lover, all lovers, Ov. Am. 1, 9, 1: quia sine omni malitiā'st, without any (colloq. for sine ullā), Plaut. Trin. 2, 2, 57; so,sine omni periclo,
Ter. And. 2, 3, 17;but: ne sine omni quidem sapientiā,
not without all knowledge, a complete philosophy, Cic. de Or. 2, 1, 5:cum omnis honestas manet a partibus quattuor,
id. Off. 1, 43, 152:materia ad omnem laudem, et publice, et privatim, etc.,
every kind of, Liv. 6, 22, 6:castra plena omnis fortunae publicae privataeque,
id. 22, 42, 6:cenare holus omne,
every kind of, Hor. Ep. 1, 5, 2:Gallia est omnis divisa in partes tres,
the whole of Gallia, Caes. B. G. 1, 1; cf.:omnis insula est in circuitu vicies centena millia passuum,
id. ib. 5, 13:caelum,
Cic. Fin. 2, 34, 112:corpus intenditur,
id. Tusc. 2, 23, 56:sanguinem suum omnem profundere,
every drop of, all, id. Clu. 6, 18:omnis in hoc sum,
I am wholly engaged in this, Hor. Ep. 1, 1, 11.—With plur. verb: omnis Graecia decoravere, etc., Cat. ap. Gell. 3, 7, 19.—As subst.: omne, is, n., every thing:nos autem, ab omni quod abhorret ab oculorum auriumque adprobatione, fugiamus,
Cic. Off. 1, 35, 128 al. —Hence, adv.: omnīno, q. v. -
97 omnes
omnĭs, e (omnia is freq. a dissyl. in the poets, as Verg. G. 4, 221; id. A. 6, 33; Lucr. 1, 1106 Lachm.), adj. [etym. dub.; perh. akin to ambo and Gr. amphi] (syn.: cunctus, universus), all, every:A.omnium rerum, quas ad beate vivendum sapientia comparaverit, nihil esse majus amicitiā,
Cic. Fin. 1, 20, 65:ego nulli omnium neque populorum neque regum... non ausim me comparare,
Liv. 37, 53, 20:nemo omnium imperatorum, qui vivunt,
id. 42, 34, 7.—With sup.: cur, si cuiquam novo civi potuerit adimi civitas, non omnibus antiquissimis civibus possit, all, even of the oldest families, Cic. Caecin. 35, 101:id effugiet qui non omnia minima repetet,
id. Part. Or. 17, 60.—Cf. with etiam:ut omnium tibi auxilia adjungas, etiam infimorum,
Cic. Cat. 3, 5, 12: omnibus tuis etiam minimis commodis, Treb. Pol. ap. Cic. Fam. 12, 16, 1; Sall. C. 44, 5:Nero ad omnes etiam minimos Circenses commeabat,
Suet. Ner. 22.—But with summa, extrema, and ultima, the neutr. plur. omnia is often closely connected in a distributive sense (= quidquid summum, etc.):a te, qui nobis omnia summa tribuis,
Cic. de Or. 3, 4, 15:sed is omnia summa sperans aedilicius est mortuus,
id. Brut. 28, 109:constituit extrema omnia experiri,
Sall. C. 26, 5:quod omnia ultima pati quam se regi tradere maluissent,
Liv. 37, 54, 2:omnes omnium ordinum homines,
Cic. Rab. Perd. 7, 20:omnibus precibus petere contendit,
with prayers of every kind, most urgently, Caes. B. G. 5, 6.—Esp. as subst.omnes, ium, comm., all men, all persons:B.quis est omnium, qui? etc.,
Cic. Tusc. 5, 23, 66:unus ex omnibus,
id. de Or. 1, 22, 99.—With gen. part.:Macedonum omnes,
Liv. 31, 45, 7:praetorum, nisi qui inter tumultum effugerunt, omnes interficiuntur,
id. 24, 32, 8; cf. id. 10, 31, 5; cf.also: ut omnes Tarquiniae gentis exules essent,
id. 2, 2, 11:omnes Hernici nominis,
id. 9, 42, 11.—omnĭa, ĭum, n., all things:II.omnium nomine quicumque ludos faciunt, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 9:omnia facere,
to do every thing, make every exertion, spare no pains, Cic. Lael. 10, 35: omnia fore prius arbitratus sum, quam, etc., I should have believed any thing rather than that, etc., id. Att. 8, 11, 5: omnia mihi sunt cum aliquo, I agree with him on all topics, in all points (but mihi omnia communia sunt is the better read., Baiter), id. Fam. 13, 1, 2:in eo sunt omnia,
every thing depends on that, id. ib. 15, 14, 5:omnia, quae sunt ad vivendum necessaria,
id. Off. 1, 4, 11; 1, 43, 153; id. Fam. 4, 3, 3:omnia, quaecumque agimus,
Liv. 30, 31, 6:esse omnia alicui,
to be one's all, Ov. H. 12, 162:Demetrius iis unus omnia est,
Liv. 40, 11:per omnia,
in all points, in every thing, in every respect, Quint. 5, 2, 3:vir alioqui per omnia laudabilis,
Vell. 2, 33:plebes omnia quam bellum malebat,
Liv. 2, 39, 8; Sall. J. 79, 7; cf. Cic. Quint. 26, 82: eadem omnia, just the same:mihi certum est efficere in me omnia eadem, quae tu in te faxis,
Plaut. As. 3, 3, 23: alia omnia, just the contrary:te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2; cf. alius, 6: omnia, adverbially, altogether, entirely, in every respect:tramites, omnia plani et ex facili mobiles,
Sen. Cons. ad Marc. 25, 3:omnia Mercurio similis,
in all respects, Verg. A. 4, 558.—In sing., every, all, the whole:militat omnis amans,
every lover, all lovers, Ov. Am. 1, 9, 1: quia sine omni malitiā'st, without any (colloq. for sine ullā), Plaut. Trin. 2, 2, 57; so,sine omni periclo,
Ter. And. 2, 3, 17;but: ne sine omni quidem sapientiā,
not without all knowledge, a complete philosophy, Cic. de Or. 2, 1, 5:cum omnis honestas manet a partibus quattuor,
id. Off. 1, 43, 152:materia ad omnem laudem, et publice, et privatim, etc.,
every kind of, Liv. 6, 22, 6:castra plena omnis fortunae publicae privataeque,
id. 22, 42, 6:cenare holus omne,
every kind of, Hor. Ep. 1, 5, 2:Gallia est omnis divisa in partes tres,
the whole of Gallia, Caes. B. G. 1, 1; cf.:omnis insula est in circuitu vicies centena millia passuum,
id. ib. 5, 13:caelum,
Cic. Fin. 2, 34, 112:corpus intenditur,
id. Tusc. 2, 23, 56:sanguinem suum omnem profundere,
every drop of, all, id. Clu. 6, 18:omnis in hoc sum,
I am wholly engaged in this, Hor. Ep. 1, 1, 11.—With plur. verb: omnis Graecia decoravere, etc., Cat. ap. Gell. 3, 7, 19.—As subst.: omne, is, n., every thing:nos autem, ab omni quod abhorret ab oculorum auriumque adprobatione, fugiamus,
Cic. Off. 1, 35, 128 al. —Hence, adv.: omnīno, q. v. -
98 omnia
omnĭs, e (omnia is freq. a dissyl. in the poets, as Verg. G. 4, 221; id. A. 6, 33; Lucr. 1, 1106 Lachm.), adj. [etym. dub.; perh. akin to ambo and Gr. amphi] (syn.: cunctus, universus), all, every:A.omnium rerum, quas ad beate vivendum sapientia comparaverit, nihil esse majus amicitiā,
Cic. Fin. 1, 20, 65:ego nulli omnium neque populorum neque regum... non ausim me comparare,
Liv. 37, 53, 20:nemo omnium imperatorum, qui vivunt,
id. 42, 34, 7.—With sup.: cur, si cuiquam novo civi potuerit adimi civitas, non omnibus antiquissimis civibus possit, all, even of the oldest families, Cic. Caecin. 35, 101:id effugiet qui non omnia minima repetet,
id. Part. Or. 17, 60.—Cf. with etiam:ut omnium tibi auxilia adjungas, etiam infimorum,
Cic. Cat. 3, 5, 12: omnibus tuis etiam minimis commodis, Treb. Pol. ap. Cic. Fam. 12, 16, 1; Sall. C. 44, 5:Nero ad omnes etiam minimos Circenses commeabat,
Suet. Ner. 22.—But with summa, extrema, and ultima, the neutr. plur. omnia is often closely connected in a distributive sense (= quidquid summum, etc.):a te, qui nobis omnia summa tribuis,
Cic. de Or. 3, 4, 15:sed is omnia summa sperans aedilicius est mortuus,
id. Brut. 28, 109:constituit extrema omnia experiri,
Sall. C. 26, 5:quod omnia ultima pati quam se regi tradere maluissent,
Liv. 37, 54, 2:omnes omnium ordinum homines,
Cic. Rab. Perd. 7, 20:omnibus precibus petere contendit,
with prayers of every kind, most urgently, Caes. B. G. 5, 6.—Esp. as subst.omnes, ium, comm., all men, all persons:B.quis est omnium, qui? etc.,
Cic. Tusc. 5, 23, 66:unus ex omnibus,
id. de Or. 1, 22, 99.—With gen. part.:Macedonum omnes,
Liv. 31, 45, 7:praetorum, nisi qui inter tumultum effugerunt, omnes interficiuntur,
id. 24, 32, 8; cf. id. 10, 31, 5; cf.also: ut omnes Tarquiniae gentis exules essent,
id. 2, 2, 11:omnes Hernici nominis,
id. 9, 42, 11.—omnĭa, ĭum, n., all things:II.omnium nomine quicumque ludos faciunt, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 9:omnia facere,
to do every thing, make every exertion, spare no pains, Cic. Lael. 10, 35: omnia fore prius arbitratus sum, quam, etc., I should have believed any thing rather than that, etc., id. Att. 8, 11, 5: omnia mihi sunt cum aliquo, I agree with him on all topics, in all points (but mihi omnia communia sunt is the better read., Baiter), id. Fam. 13, 1, 2:in eo sunt omnia,
every thing depends on that, id. ib. 15, 14, 5:omnia, quae sunt ad vivendum necessaria,
id. Off. 1, 4, 11; 1, 43, 153; id. Fam. 4, 3, 3:omnia, quaecumque agimus,
Liv. 30, 31, 6:esse omnia alicui,
to be one's all, Ov. H. 12, 162:Demetrius iis unus omnia est,
Liv. 40, 11:per omnia,
in all points, in every thing, in every respect, Quint. 5, 2, 3:vir alioqui per omnia laudabilis,
Vell. 2, 33:plebes omnia quam bellum malebat,
Liv. 2, 39, 8; Sall. J. 79, 7; cf. Cic. Quint. 26, 82: eadem omnia, just the same:mihi certum est efficere in me omnia eadem, quae tu in te faxis,
Plaut. As. 3, 3, 23: alia omnia, just the contrary:te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2; cf. alius, 6: omnia, adverbially, altogether, entirely, in every respect:tramites, omnia plani et ex facili mobiles,
Sen. Cons. ad Marc. 25, 3:omnia Mercurio similis,
in all respects, Verg. A. 4, 558.—In sing., every, all, the whole:militat omnis amans,
every lover, all lovers, Ov. Am. 1, 9, 1: quia sine omni malitiā'st, without any (colloq. for sine ullā), Plaut. Trin. 2, 2, 57; so,sine omni periclo,
Ter. And. 2, 3, 17;but: ne sine omni quidem sapientiā,
not without all knowledge, a complete philosophy, Cic. de Or. 2, 1, 5:cum omnis honestas manet a partibus quattuor,
id. Off. 1, 43, 152:materia ad omnem laudem, et publice, et privatim, etc.,
every kind of, Liv. 6, 22, 6:castra plena omnis fortunae publicae privataeque,
id. 22, 42, 6:cenare holus omne,
every kind of, Hor. Ep. 1, 5, 2:Gallia est omnis divisa in partes tres,
the whole of Gallia, Caes. B. G. 1, 1; cf.:omnis insula est in circuitu vicies centena millia passuum,
id. ib. 5, 13:caelum,
Cic. Fin. 2, 34, 112:corpus intenditur,
id. Tusc. 2, 23, 56:sanguinem suum omnem profundere,
every drop of, all, id. Clu. 6, 18:omnis in hoc sum,
I am wholly engaged in this, Hor. Ep. 1, 1, 11.—With plur. verb: omnis Graecia decoravere, etc., Cat. ap. Gell. 3, 7, 19.—As subst.: omne, is, n., every thing:nos autem, ab omni quod abhorret ab oculorum auriumque adprobatione, fugiamus,
Cic. Off. 1, 35, 128 al. —Hence, adv.: omnīno, q. v. -
99 omnis
omnĭs, e (omnia is freq. a dissyl. in the poets, as Verg. G. 4, 221; id. A. 6, 33; Lucr. 1, 1106 Lachm.), adj. [etym. dub.; perh. akin to ambo and Gr. amphi] (syn.: cunctus, universus), all, every:A.omnium rerum, quas ad beate vivendum sapientia comparaverit, nihil esse majus amicitiā,
Cic. Fin. 1, 20, 65:ego nulli omnium neque populorum neque regum... non ausim me comparare,
Liv. 37, 53, 20:nemo omnium imperatorum, qui vivunt,
id. 42, 34, 7.—With sup.: cur, si cuiquam novo civi potuerit adimi civitas, non omnibus antiquissimis civibus possit, all, even of the oldest families, Cic. Caecin. 35, 101:id effugiet qui non omnia minima repetet,
id. Part. Or. 17, 60.—Cf. with etiam:ut omnium tibi auxilia adjungas, etiam infimorum,
Cic. Cat. 3, 5, 12: omnibus tuis etiam minimis commodis, Treb. Pol. ap. Cic. Fam. 12, 16, 1; Sall. C. 44, 5:Nero ad omnes etiam minimos Circenses commeabat,
Suet. Ner. 22.—But with summa, extrema, and ultima, the neutr. plur. omnia is often closely connected in a distributive sense (= quidquid summum, etc.):a te, qui nobis omnia summa tribuis,
Cic. de Or. 3, 4, 15:sed is omnia summa sperans aedilicius est mortuus,
id. Brut. 28, 109:constituit extrema omnia experiri,
Sall. C. 26, 5:quod omnia ultima pati quam se regi tradere maluissent,
Liv. 37, 54, 2:omnes omnium ordinum homines,
Cic. Rab. Perd. 7, 20:omnibus precibus petere contendit,
with prayers of every kind, most urgently, Caes. B. G. 5, 6.—Esp. as subst.omnes, ium, comm., all men, all persons:B.quis est omnium, qui? etc.,
Cic. Tusc. 5, 23, 66:unus ex omnibus,
id. de Or. 1, 22, 99.—With gen. part.:Macedonum omnes,
Liv. 31, 45, 7:praetorum, nisi qui inter tumultum effugerunt, omnes interficiuntur,
id. 24, 32, 8; cf. id. 10, 31, 5; cf.also: ut omnes Tarquiniae gentis exules essent,
id. 2, 2, 11:omnes Hernici nominis,
id. 9, 42, 11.—omnĭa, ĭum, n., all things:II.omnium nomine quicumque ludos faciunt, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 9:omnia facere,
to do every thing, make every exertion, spare no pains, Cic. Lael. 10, 35: omnia fore prius arbitratus sum, quam, etc., I should have believed any thing rather than that, etc., id. Att. 8, 11, 5: omnia mihi sunt cum aliquo, I agree with him on all topics, in all points (but mihi omnia communia sunt is the better read., Baiter), id. Fam. 13, 1, 2:in eo sunt omnia,
every thing depends on that, id. ib. 15, 14, 5:omnia, quae sunt ad vivendum necessaria,
id. Off. 1, 4, 11; 1, 43, 153; id. Fam. 4, 3, 3:omnia, quaecumque agimus,
Liv. 30, 31, 6:esse omnia alicui,
to be one's all, Ov. H. 12, 162:Demetrius iis unus omnia est,
Liv. 40, 11:per omnia,
in all points, in every thing, in every respect, Quint. 5, 2, 3:vir alioqui per omnia laudabilis,
Vell. 2, 33:plebes omnia quam bellum malebat,
Liv. 2, 39, 8; Sall. J. 79, 7; cf. Cic. Quint. 26, 82: eadem omnia, just the same:mihi certum est efficere in me omnia eadem, quae tu in te faxis,
Plaut. As. 3, 3, 23: alia omnia, just the contrary:te alia omnia, quam quae velis, agere, moleste ferrem,
Plin. Ep. 7, 15, 2; cf. alius, 6: omnia, adverbially, altogether, entirely, in every respect:tramites, omnia plani et ex facili mobiles,
Sen. Cons. ad Marc. 25, 3:omnia Mercurio similis,
in all respects, Verg. A. 4, 558.—In sing., every, all, the whole:militat omnis amans,
every lover, all lovers, Ov. Am. 1, 9, 1: quia sine omni malitiā'st, without any (colloq. for sine ullā), Plaut. Trin. 2, 2, 57; so,sine omni periclo,
Ter. And. 2, 3, 17;but: ne sine omni quidem sapientiā,
not without all knowledge, a complete philosophy, Cic. de Or. 2, 1, 5:cum omnis honestas manet a partibus quattuor,
id. Off. 1, 43, 152:materia ad omnem laudem, et publice, et privatim, etc.,
every kind of, Liv. 6, 22, 6:castra plena omnis fortunae publicae privataeque,
id. 22, 42, 6:cenare holus omne,
every kind of, Hor. Ep. 1, 5, 2:Gallia est omnis divisa in partes tres,
the whole of Gallia, Caes. B. G. 1, 1; cf.:omnis insula est in circuitu vicies centena millia passuum,
id. ib. 5, 13:caelum,
Cic. Fin. 2, 34, 112:corpus intenditur,
id. Tusc. 2, 23, 56:sanguinem suum omnem profundere,
every drop of, all, id. Clu. 6, 18:omnis in hoc sum,
I am wholly engaged in this, Hor. Ep. 1, 1, 11.—With plur. verb: omnis Graecia decoravere, etc., Cat. ap. Gell. 3, 7, 19.—As subst.: omne, is, n., every thing:nos autem, ab omni quod abhorret ab oculorum auriumque adprobatione, fugiamus,
Cic. Off. 1, 35, 128 al. —Hence, adv.: omnīno, q. v. -
100 proelium
proelĭum ( prael-), ii, n. [etym. dub.; perh. for provilium, pro-dvilium; cf. duellum (bellum)], a battle, combat (class.; syn.: pugna, dimicatio).I.Lit.:B.induperatores pugnare ac proelia obire,
Lucr. 4, 967:non proeliis, neque acie bellum gerere,
Sall. J. 54, 5:exitus proeliorum,
Cic. Fam. 6, 4, 1:proelium facere,
to engage, id. Tusc. 4, 19, 43:inire,
Liv. 25, 38:committere cum aliquo,
Cic. Div. 1, 35, 77:redintegrare,
Caes. B. G. 1, 25:restituere,
id. ib. 53:conficere,
Hirt. B. G. 8, 28:miscere,
Prop. 4 (5), 1, 28:proelio dimicare cum hoste,
Cic. N. D. 2, 2, 6:proeliis decertare,
id. Prov. Cons. 13, 33:proelium sumere,
to join battle, engage, Tac. H. 2, 42:singulare,
single combat, Aus. Per. Iliad. 7:Punica passi proelia,
the wars with Carthage, Juv. 14, 162.—Transf.1.Of animals ( poet.):2.proelia dant cervi,
Verg. G. 3, 265:(taurorum),
id. ib. 3, 220; cf. Hor. C. 3, 20, 4; 3, 13, 5.—Of inanimate subjects ( poet.):3.ventorum proelia,
Verg. G. 1, 318.—A warrior:II.Colchis flagrantes adamantina sub juga tauros Egit et armigera proelia sevit humo,
Prop. 3, 11 (4, 10), 10:trepidum si Martis operti agricolam infandis condentem proelia sulcis expediam,
Stat. Th. 1, 8.—Trop.A.Contest, strife (class.):B.proelia te meā causā sustinere,
Cic. Fam. 9, 11, 2:committere proelia voce,
Ov. M. 5, 307; id. Am. 1, 8, 96.—Humorously, of a struggle with food and drink:in eo uterque proelio potabimus,
Plaut. Men. 1, 3, 3:sed quid cessamus proelium committere?
id. Pers. 1, 3, 32.—In mal. part., Prop. 2, 1, 45:veneris,
App. M. 5, p. 168, 6.
См. также в других словарях:
traicter — Traicter, et manier, Tractare, Contrectare. Traicter aucun, Aliquem, Curare. Liu. lib. 22. Ils ont esté distribuez par les maisons de la ville pour y estre logez et traictez, Per familias accipiendos benigne curandosque diuiserunt. Liu. lib. 22.… … Thresor de la langue françoyse
gager — contre aucun, Dare pignus cum aliquo, Pignore certare, Sponsionem facere cum aliquo, B. ex Plin. {{t=g}}gaiéin,{{/t}} verbum duarum syllabarum idem valet quod Lacessere et prouocare: quod transferentes facimus vim consonantis obtinere, Gajer. Je… … Thresor de la langue françoyse
pareil — Pareil, Il vient de Par, ou de Parilis, Similis, AEqualis, Parilis, Compar, Coaequalis. Presque pareil, Suppar. Estre fait pareil en biens, Exaequari bonis. Faire le pareil, ou l equivalent, Idem reponere, Mutuum cum altero facere, Calculum parem … Thresor de la langue françoyse
faire — Faire, act. acut. Vient de l infinitif Latin Facere, ostant la lettre c. Facere, agere. L Italien syncope, et dit Fare. Faire de l argent à son creancier, Pecunias conquirere ad nomen eradendum ex tabulis creditoris. Faire argent, Conficere… … Thresor de la langue françoyse
parler — Parler: Loqui, Fari, Fabulari, Crepare, Verba facere, Mittere vocem, Voces facere, Sermocinari. {{t=g}}paralaléin,{{/t}} esse puto (ait Budaeus) quod lingua vernacula pro verbo loqui, Verba facere, dicit Parler, et {{t=g}}paralalian,{{/t}} quod… … Thresor de la langue françoyse
alliance — I. Alliance, voyez en Allier. II. Alliance, Necessitas. Alliance entre aucuns, Foedus. Alliance par laquelle on s associe, Sociale foedus, Pactum foedus. Une alliance qu on ne tient pas, Pax infida, Foedus infidum. Alliance que deux personnages… … Thresor de la langue françoyse
aller — I. Aller, Ambulare, Ingredi, Incedere, Ire, Iter facere, Obire, Pergere, Proficisci, Vadere. S en aller, Auferre se, Abire, Discedere, Abscedere, Digredi. Il commence à aller à Phavorinus, Pergit ire ad Phauorinum. Qui doit aller, Iturus. Je te… … Thresor de la langue françoyse
affaire — Affaire, n. p. Negotium, Commercium. J ay affaire avec un homme riche. Cum opulento rem habeo ac negotium. Plaut. Affaire hasté et avancé, Maturatum negotium. Affaire meslé et broüillé, Negotium turbulentum. Affaires nets, et point toüillez, ne… … Thresor de la langue françoyse
tenir — à fable, Pro fabula ac nugis habere. Herberay au prologue de Josephe, Dont plusieurs Romans parlent et escrivent si loing de la verité, que toute personne de bon esprit le doit tenir plus à fable qu autrement. Tenir, Tenere. Tenir à perdu, c est… … Thresor de la langue françoyse
compte — Compte, m. penac. Le quayer où est la recepte et la mise, Accepti et expensi tabula, voyez Compter. Ratio. A ton compte, Vt rationem te dictare intelligo. Ce compte que nous venons de faire, est le compte de Grecin, Is calculus Grecini rationem… … Thresor de la langue françoyse
propos — Propos, Vient du Latin, Propono, et signifie ores conference de paroles entre deux ou plusieurs, Sermo, Oratio, Conlocutio, comme, Ils ont propos ensemble de mes affaires, Sermonem habent de rebus meis. Par son propos j ay entendu, Ex eius… … Thresor de la langue françoyse