-
1 facetiae
făcētiae, ārum, f.(qqf. au sing.) [st2]1 [-] plaisanterie(s), bons mots, facétie; enjouement, finesse, agrément, amabilité, gentillesse. [st2]2 [-] raillerie. - aliquem asperioribus facetiis perstringere: lancer des sarcasmes contre qqn, piquer qqn par des plaisanteries assez vives. - lepos facetiarum: finesse dans les plaisanteries. - asperae facetiae, Tac. A. 15, 68: les mordantes plaisanteries (les sarcasmes). - haec facetiast (facetia est), Plaut. Stich. 5.4.47: voilà une chose plaisante. - per facetias, Tac.: par plaisanterie, en plaisantant, en badinant.* * *făcētiae, ārum, f.(qqf. au sing.) [st2]1 [-] plaisanterie(s), bons mots, facétie; enjouement, finesse, agrément, amabilité, gentillesse. [st2]2 [-] raillerie. - aliquem asperioribus facetiis perstringere: lancer des sarcasmes contre qqn, piquer qqn par des plaisanteries assez vives. - lepos facetiarum: finesse dans les plaisanteries. - asperae facetiae, Tac. A. 15, 68: les mordantes plaisanteries (les sarcasmes). - haec facetiast (facetia est), Plaut. Stich. 5.4.47: voilà une chose plaisante. - per facetias, Tac.: par plaisanterie, en plaisantant, en badinant.* * *Facetiae, facetiarum, pluraliter tantum. Plin. iunior. Railleries, Plaisanteries, Rencontres de bonne grace, Un dict tout faictiz, Une plaisante moquerie ayant quelque gravité en soy, Sornette.\Acerbae facetiae. Tacit. Sornettes aigres, et qui picquent.\Capi mirifice facetiis. Cic. Prendre grand plaisir à railleries.\Conditus sale et facetiis. Caes. Tout farci et confict en railleries. -
2 facētiae
facētiae ārum, f [facetus], wit, witty sayings, witticisms, pleasantry, drollery, humor, facetiousness: homo facetiis praeditus: omnes facetiis superare: multae facetiae multusque lepos inerat, S.: facetiarum quidam lepos: facie magis quam facetiis ridiculus. -
3 facetiae
I.Sing. (ante- and post-class.): haec facetiast, amare inter se rivalis duos, Plaut. Stich. 5, 4, 47:II.jocularis,
Cael. Aur. Tard. 1, 1, 21:facetia sermonis Plauto congruentis,
Gell. 3, 3, 3:facetiae habere, res divinas deridere,
App. Mag. 56, p. 310, 27. —Plur.: făcētĭae, ārum.A.A witty or clever thing in action or behavior (Plautin.):B.mulier, quoi facetiarum cor corpusque sit plenum et doli,
Plaut. Mil. 3, 1, 186:fecisti, here, facetias, quom, etc.,
id. Stich. 5, 2, 7.—Wit, witty sayings, witticisms, pleasantry, drollery, humor, facetiousness (class.;syn.: sal, dicacitas, cavillatio, lepos, urbanitas, comitas): (sales), quorum duo genera sunt, unum facetiarum, alterum dicacitatis,
Cic. Or. 26, 87:cum duo genera sint facetiarum... illa a veteribus superior cavillatio, haec altera dicacitas nominata est,
id. de Or. 2, 54, 218:facetiis autem maxime homines delectari, si quando risus conjuncte, re verboque moveatur,
id. ib. 2, 61, 248:P. Scipio omnes sale facetiisque superabat,
id. Brut. 34, 128:festivitate et facetiis C. Julius et superioribus et aequalibus suis omnibus praestitit,
id. ib. 48, 177:sale tuo et lepore et politissimis facetiis pellexisti,
id. de Or. 1, 57, 243:accedat oportet lepos quidam facetiaeque,
id. ib. 1, 5, 17; cf.:dulces Latini leporis facetiae,
Vell. 1, 17, 1:facetiarum quidam lepos,
Cic. de Or. 1, 34, 159:facie magis quam facetiis ridiculus,
id. Att 1, 13, 2:ego mirifice capior facetiis, maxime nostratibus (corresp. to sales),
id. Fam. 9, 15, 2:asperis facetiis illusus,
sarcasms, Tac. A. 15, 68; cf.acerbae,
id. ib. 5, 2:per facetias incusare aliquem,
id. ib. 14, 1. -
4 facetia
wit (pl.), joke -
5 facetia
I.Sing. (ante- and post-class.): haec facetiast, amare inter se rivalis duos, Plaut. Stich. 5, 4, 47:II.jocularis,
Cael. Aur. Tard. 1, 1, 21:facetia sermonis Plauto congruentis,
Gell. 3, 3, 3:facetiae habere, res divinas deridere,
App. Mag. 56, p. 310, 27. —Plur.: făcētĭae, ārum.A.A witty or clever thing in action or behavior (Plautin.):B.mulier, quoi facetiarum cor corpusque sit plenum et doli,
Plaut. Mil. 3, 1, 186:fecisti, here, facetias, quom, etc.,
id. Stich. 5, 2, 7.—Wit, witty sayings, witticisms, pleasantry, drollery, humor, facetiousness (class.;syn.: sal, dicacitas, cavillatio, lepos, urbanitas, comitas): (sales), quorum duo genera sunt, unum facetiarum, alterum dicacitatis,
Cic. Or. 26, 87:cum duo genera sint facetiarum... illa a veteribus superior cavillatio, haec altera dicacitas nominata est,
id. de Or. 2, 54, 218:facetiis autem maxime homines delectari, si quando risus conjuncte, re verboque moveatur,
id. ib. 2, 61, 248:P. Scipio omnes sale facetiisque superabat,
id. Brut. 34, 128:festivitate et facetiis C. Julius et superioribus et aequalibus suis omnibus praestitit,
id. ib. 48, 177:sale tuo et lepore et politissimis facetiis pellexisti,
id. de Or. 1, 57, 243:accedat oportet lepos quidam facetiaeque,
id. ib. 1, 5, 17; cf.:dulces Latini leporis facetiae,
Vell. 1, 17, 1:facetiarum quidam lepos,
Cic. de Or. 1, 34, 159:facie magis quam facetiis ridiculus,
id. Att 1, 13, 2:ego mirifice capior facetiis, maxime nostratibus (corresp. to sales),
id. Fam. 9, 15, 2:asperis facetiis illusus,
sarcasms, Tac. A. 15, 68; cf.acerbae,
id. ib. 5, 2:per facetias incusare aliquem,
id. ib. 14, 1. -
6 facetia
facētia, ae, f. (facetus), I) Sing., das Drollige, der Scherz, Witz, die Laune, haec facetiast, amare inter se rivales duos, Plaut. Stich. 727: fac. iocularis, Cael. Aur. de morb. chron. 1, 1, 21 fac. sermonis Plauto congruentis. Gell. 3, 3, 3: Aemilianum istum facetiae sibi habere res divinas deridere, Apul. apol. 56. – II) Plur., facētiae, ārum, f., feine-, witzige-, drollige Einfalle, der drollige Witz, im üblen Sinne Spottreden, Cic. u.a.: asperae, acerbae, beißender Witz, Stichelreden, Tac.: facetias facere, artig sich betragen, Plaut.
-
7 facetia
facētia, ae, f. (facetus), I) Sing., das Drollige, der Scherz, Witz, die Laune, haec facetiast, amare inter se rivales duos, Plaut. Stich. 727: fac. iocularis, Cael. Aur. de morb. chron. 1, 1, 21 fac. sermonis Plauto congruentis. Gell. 3, 3, 3: Aemilianum istum facetiae sibi habere res divinas deridere, Apul. apol. 56. – II) Plur., facētiae, ārum, f., feine-, witzige-, drollige Einfalle, der drollige Witz, im üblen Sinne Spottreden, Cic. u.a.: asperae, acerbae, beißender Witz, Stichelreden, Tac.: facetias facere, artig sich betragen, Plaut. -
8 festivitas
I.Lit.:II.jocum, festivitatem, ferias,
Plaut. Capt. 4, 1, 3.—Transf.A.As a word of endearment (Plautinian):* B.mi animule, Mea vita, mea festivitas (for which, shortly after: voluptas mea, meus festus dies),
my joy, my delight, Plaut. Cas. 1, 47; 3, 3, 14; id. Poen. 1, 2, 176.—A pleasant or kind demeanor, kindness:C.mei patris festivitas et facilitas,
Ter. Eun. 5, 9, 18; cf. festivus, II. A.—Of speech, humor, pleasantry, jocoseness (Ciceron.;D.syn.: facetiae, lepor, sal): cum in illo genere perpetuae festivitatis ars non desideretur,
Cic. de Or. 2, 54, 219:festivitate et facetiis C. Julius omnibus praestitit,
id. Brut. 48, 177:nec umquam fuit oratio lepore et festivitate conditior (shortly before: faceta et urbana),
id. de Or. 2, 56, 227:summa festivitate et venustate,
id. ib. 1, 57, 243; id. Inv. 1, 18, 25:imago antiquae et vernaculae festivitatis (corresp. to facetiae and lepores),
id. Fam. 9, 15, 2.—In plur.:Gorgias his festivitatibus insolentius abutitur,
play of words, witticism, Cic. Or. 52, 176; Gell. praef. § 4.—Post-class., a festival, feast: festivitas in cunctis oppidis celebranda, Cod. Th. 15, 5, 3; Lampr. Alex. Sev. 63.—In plur.:sollennes, Cod. Th. 6, 8, 1: natalium principis,
ib. 6, 4, 30. -
9 facetia
facētia, ae f. [ facetus ]шутка, острота Pl, AG; чаще pl. шутки, остроты, юмор, балагурствоper facetias T — в виде шуток, пошучиваяfacetiae asperae (acerbae) T — едкие насмешки, колкости, глумление -
10 facetior
facētior, —, āri [facetiae\] -
11 acerbus
acerbus, a, um, Adj. m. Compar. u. Superl. (v. 2. acer), scharf, schneidend für die Sinne, I) eig.: 1) den Mund zusammenziehend, herb von Geschmack (Ggstz. dulcis, mitis, suavis), Neptuni corpus (Meerwasser), Lucr.: sapor, Plin.: bes. von unreifem Obst, scharf, herb, u. dah. unreif, unzeitig, roh übh., pirum, Varr.: oliva, Plin.: uva, Phaedr.: u. übtr., unreif, unzeitig, frühzeitig, virgo, Varr. fr. u. Ov.: res, Cic.: funus, Verg. u. Tac.: partus, Ov. – 2) für das Gehör, schneidend, grell, serrae stridentis horror, Lucr.: stridor, Plin.: acerba auditu vox propter nimiam exilitatem, Val. Max.: vox acerbissima, Cornif. rhet. u. Sen. – Acc. Plur. neutr. poet. für das Adv., acerba sonans, rauh tönend, Verg. georg. 3, 149. – 3) empfindlich für das Gefühl, schneidend, rauh, frigus, Hor.: ictus phalangii, Plin. – 4) für das Gesicht, vultus acerbi, sauere, finstere, Ov. – Acc. Plur. neutr. poet. für das Adv., acerba tuens, mit giftigem Blick, Verg. Aen. 9, 794. – II) übtr. auf das innere Gefühl, a) v. Pers., rauh, streng, abstoßend, grämlich, kleinlich (Ggstz. moderatus, remissus), inimicus, hostis, Cic.: creditor, Sen.: recitator, grausamer, Hor.: Libitina, grimmige, Hor.: alci acerbus, Cic.: acerbus in alqm, Ov.: acerbus in exigendo, Cic.: modo acerbior parciorque, modo remissior ac neglegentior, Suet.: subst., acerbus, bitterer Tadler, Bekrittler, Hor.: acerbos e Zenonis schola exire, Sauertöpfe, Cic. – b) v. Lebl., u. zwar: α) von dem, was mit Strenge geübt, eingefordert usw. wird, bitter, empfindlich, streng, peinlich, kleinlich, delectus, Liv.: inquisitio, Liv.: illius severitas, Cic.: imperium acerbius, Nep.: acerbissima diligentia, Cic.: illa acerbissima exactio, Cic.: acerbissima tributa, Cic.: acerbissimae impiorum poenae, Cic. – β) v.d. Rede, bitter, hart, kränkend, gehässig, linguae acerbae et immodice liberae fuit, Liv.: minaces et acerbae litterae, Cic.: litterae acerbissimae, bitterböser Br., Cic.: acerbum et breve scriptum, Suet.: ac. rumor, Tibull.: facetiae, Tac.: acerbissimum acclamationum genus, Suet. – γ) v. Zuständen, herb, bitter, empfindlich, kränkend, schmerzlich, peinlich, betrübend, incendium, Cic.: recordatio, Cic.: funus, Plaut. u. Cic.: funera, Tac.: scelus, Cic.: mors, Cic.: alcis interitus, Cic.: exitus tam tristis atque acerbus, Liv. fr.: odium acerbum, acerbissimum, Cic.: consilium neutri parti acerbum, Liv.: quam triste hoc ipsi, quam acerbum mihi, Plin. ep.: etsi erit acerbum auditu, Cic.: acerbum est ab aliquo circumveniri, acerbius a propinquo, Plaut. – acerbum est, acerbius est m. folg. Infin., Cic.: non est acerbum m. folg. Infin., Sen. – neutr. subst., aliquid cotidie acerbi atque incommodi nuntiatur, Cornif. rhet.: acerba ex amore homini oblata, Ter.: multa acerba, multa turpia habuit ille annus, Cic.: Ggstz., hoc bonum inter meras voluptates, hoc est inter tristia et acerba, Sen. – Acc. Plur. neutr. poet. für das Adv., acerba fremens, knirschend vor Schmerz, Verg. Aen. 12, 398.
-
12 asper
asper, era, erum, Adi. m. Compar. u. Superl., rauh, barsch (Ggstz. lēvis u. lenis), I) eig.: 1) rauh für den Gefühlssinn, a) übh., uneben, holperig, aspera saxa, Enn. fr. u. Pacuv. fr.: asperi Athones, Lucil. fr.: loca aspera et montuosa, Caes.: in locis autem et illa naturalia (spectantur) plani an montuosi, leves an asperi, Cic.: asperrimo atque arduissimo aditu, Cato fr.: asp. hiems, Vell.: arteria, die Luftröhre, Cic.: nummus, noch nicht durch den Gebrauch abgegriffen, neu geprägt, Suet.: mare, stürmisch, Liv.: equum tenacem asperioribus frenis castigare, Liv. – m. Abl. (durch), Athesis ille saxis asper, Pan. vet.: pocula aspera signis, mit halberhabener Arbeit, Verg.: aspera caelo (dem Klima nach) Germania, Tac.: m. 2. Sup., asper attactu, Varr. r. r. 2, 5, 8: asper tactu, Hor. carm. 3, 2, 10. – subst., asperum, ī, n., das Rauhe, Unebene, in aspero (ungeprägter Münze) accipere, Sen.: asperrimo hiemis, Tac.: im Plur., aspera maris, die Stürme des Meeres, Tac.: per aspera (rauhe Orte) et devia, Suet.: a tergo insulae per aspera (Klippen) erepo, Sen. – b) rauh, harsch u. dah. stechend, kratzend, sentes, Verg.: barba, Tibull.: tussis, im Halse kratzend, Mart. – u. spitz, scharf, mucro, Lucan. 6, 186; 7, 139. – 2) für den Geschmack od. Geruch, rauh, harsch, herb, beißend, victus (Kost), Plaut.: vinum, Ter.: allium asperi saporis, Plin.: piper asperrimum, Plin.: herba odoris asperi, Plin. – subst., quid iudicant sensus? dulce amarum, lene asperum, Cic. de fin. 2, 36. – 3) für das Gehör rauh, grob, derb (Ggstz. lenis), (plura vocum genera) lene, asperum, Cic.: vox, Quint.: aspera mutata est in lenem tempore longo littera, quae toto nomine prima fuit, R in L (Remuria in Lemuria), Ov. fast. 5, 481. – dah. in der Rhetor. von der Rede, holperig, unregelmäßig, uneben (Ggstz. lēvis), aspera, tristis et horrida oratio, Cic.: compositio praefracta et aspera, Sen. – u. in der Gramm., spiritus asper, der H-Laut, Prisc. – II) übtr.: 1) v. lebenden Wesen u. deren Benehmen gegen andere, rauh, barsch, trotzig, ungestüm, spröde, abhold (Ggstz. mitis, lenis, placidus et quietus), amica, aspera atque praecox, Lucil. fr.: homo asper et durus, Cic.: quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos, Cic.: C. Fimbria (orator) asper, maledicus, Cic.: verbis asper, Ps. Quint. decl.: cladibus asper, erbittert, Ov.: aspera est illi Venus, abhold, Tibull.: Pholoë, spröde, Hor.: asperrimi ad condicionem pacis, Liv.: rebusque veni non asper egenis, nicht abhold schmaler Bewirtung = gern vorlieb nehmend mit usw., Verg.: monitoribus asper, voll Trotz gegen usw., Hor. – u. rauh, grämlich, streng in bezug auf Lebensansicht u. Lebensweise, (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et moribus, Cic.: accessit istuc doctrina non moderata nec mitis, sed, ut mihi videtur, paulo asperior et durior, quam aut veritas aut natura patitur, Cic.: Cato asperi animi fuit, sed rigidae innocentiae, Liv. – u. wild, trotzig durch die Beschäftigung mit Waffen, Krieg u. Jagd, (Carthago) studiis asperrima belli, Verg.: gens laboribus et bellis aspera, Iustin.: virgo, Diana, Sen. poët.: in ludo ac rudibus cuivis satis asper, Trotz bietend, Lucil. sat. 4, 27. – v. Tieren, wild, graus, anguis asper siti, gereizt, Verg.: lupus dulcedine sanguinis asper, Ov.: bos aspera (drohend) cornu, Verg.: m. folg. Infin., (equus) asper frena pati, Sil. 3, 387. – 2) v. Zuständen, wie unser mühsam, schwierig, kitzlich, dornenvoll, mißlich, hart, bitter, rauh, empfindlich, unangenehm, niederschlagend, dolor (est) motus asper in corpore, Cic.: scilicet res ipsa aspera est, die Sache ist kitzlich, schlimm, Sall.: res asperae, schwierige Aufträge, Sall.: asperius opinione, schwieriger, als man sich's vorstellte, Sall.: mala res, spes multo asperior, noch weit trüber die Aussicht, Sall.: fata, Verg.: odia, Verg. – insbes. v. Krieg u. Kampf (s. oben no. II, 1), wild, bellum, Sall. u.a.: u. so pugna, Verg. – u. v. Verhältnissen usw., peinlich, schwer u. bedrängt, drückend, mißlich, res, tempora, Cic. u.a.: u. subst., aspera, ōrum, n., Widerwärtigkeiten, Ungemach, Bedrängnis, Hor., Liv. u.a. – v. Urteilen, Gesetzen, Strafen usw., hart, streng, streng u. sträflich, sententia, Liv.: censura, Vell.: lex, Quint.: custodia, Tac.: subst., asperiora suadere, zu härteren Maßregeln raten, Suet. – 3) von der Rede, stechend, bitter, kränkend u. beleidigend, facetiae, Cic.: verba, Ov. – / Synkop. Formen aspro, Scribon. 180. Pallad. de insit. 67: aspros, Stat. Theb. 1, 622: aspris, Verg. Aen. 2, 379.
-
13 condimentum
condīmentum, ī, n. (condio), I) das Mittel zum Einmachen, corpora medicata condimentis, einbalsamierte, Tert. de res. carn. 27: dah. condimenta facere, Früchte einmachen, Plaut. mil. 692. – II) das Mittel zum Würzen, die Würze, das Gewürz, a) eig.: cenas condimentis condire, Plaut.: cibi condimentum est fames, potionis sitis, Cic.: u. (im Bilde) res velut asperso quodam condimento iucundior erit, Quint. – bes. = Würzkraut, condimentorum fascis, Edict. Diocl. 6, 48: condimenta viridia, arida, Col. 12, 8, 1 u. 51, 2: scherzh. domi habet hortum et condimenta ad omnes mores malificos, Plaut. mil. 194. – u. vorzugsw. = Petersilie, oft bei Apic. (s. Schuch zu 2, 56). – b) übtr., wie unser Würze, sowohl von dem, was die Kraft hat, einen Genuß zu erhöhen, haud quaquam mediocre c. amicitiae suavitas sermonum atque morum, Cic.: c. quoddam simplex orationis, Quint.: facetiae omnium sermonum condimenta, Cic. – als auch von dem, was die Kraft hat, eine Strenge zu mildern, animus aequus optimum aerumnae c., Plaut.: severitas alcis multis condimentis humanitatis mitigatur, Cic. – / Synkop. Genet. Plur. condimentûm, Apic. 5, 197 u. 8, 398.
-
14 facetior
facētior, ārī (facetiae), Artigkeiten sagen, Sidon. epist. 3, 13, 1.
-
15 festivitas
fēstīvitās, ātis, f. (festivus), I) objekt., ein Festgenuß, ein wonniges Vergnügen, A) im allg.: offers mihi iocum, festivitatem, Plaut. capt. 770: als Liebkosung, mea festivitas, meine Wonne! Plaut. Cas. 135 u. 577. Apul. met. 2, 10: u. so huius fest., seine Wonne, Plaut. Poen. 389. – B) insbes.: 1) festivitates = καλλωπίσματα, Aufputz, Zieraten der Rede, iis festivitatibus insolentius abutitur, Cic. or. 176: festivitates inscriptionum, prunkvolle Inschriften, Gell. praef. § 4. – 2) (spätlat.) die Festlichkeit, Lampr. u.a. Spät. – II) subjekt., als Eigenschaft: 1) das Herzige, die Gemütlichkeit, schalkhafte Anmut in Mienen u. im Benehmen, patris mei, Ter.: infans insigni festivitate, Suet. – dah. auch die festliche Stimmung, Fröhlichkeit, imminentia festa totius nobiscum orbis festivitate celebremus, Hieron. epist. 96, 1. – 2) das Gemütliche, die Heiterkeit, die gemütliche Laune, der heitere, launige Witz, die Fröhlichkeit, in der Unterhaltung, sowie im Vortrag des Redners, verb. lepos et fest., fest. et facetiae, Cic.: fest. sermonis, Cornif. rhet.: antiqua et vernacula fest. (launige Unterhaltung), Cic.: cum in illo genere perpetuae (sich durch den ganzen Vortrag hindurchziehender) festivitatis ars non desideretur, Cic.
-
16 iocularis
ioculāris, e (ioculus), spaßhaft, kurzweilig, possierlich, audacia, Ter.: licentia, Cic.: convicium, Sen. rhet.: carmina, Suet.: facetiae, Arnob.: ioculare tibi videtur, Phaedr. – subst., ioculāria, ium, n., Schnurren, Schwänke, Späße, Scherze, Hor., Liv. u.a.
-
17 oblino
ob-lino, lēvī, litum, ere, I) beschmieren = bestreichen, A) eig.: 1) im allg.: se visco, Varro: se luto, Lact.: malas cerussā, Plaut.: omnem materiam alumine, Cl. Quadr. fr.: sanguine interemptorum hausto prius vultus suos, Solin.: oblitus caeno, Cornif. rhet.: oblitus unguentis, Cic. fr.: oblitus cruore et luto, Cic.: oblitus faciem suo cruore, ne nosceretur, Tac.: oblitā facie (mit einem mit Teig überzogenen Gesichte), vehi, ne sol neve frigus teneram cutem laedat, Sen. – 2) insbes.: a) verschmieren, verpichen, dolia, Cato: ora urceolorum oblita, Colum.: gypso oblitus cadus, Plin. – b) ausstreichen, das Geschriebene auf der Wachstafel, Gell. 20, 6, 14. – B) übtr.: a) verschmieren, zuschmieren, verstopfen, oblinitur minimae si qua est suspicio rimae, Mart. 11, 45, 5. – b) mit etwas vollmachen, erfüllen, auch überladen, villa oblita tabulis, Varro: lacunaria auro oblita, überladen, Apul. flor. 23: facetiae oblitae Latio, Cic.: actor oblitus divitiis, bekleidet, bedeckt, Hor.: oblitam reddunt orationem, mit Schmuck überladen, Cornif. rhet. – II) beschmieren = mit Kot besudeln, A) eig.: catulos, Varro: quid tu istuc curas, ubi ego oblinar atque voluter, Lucil. – B) übtr.: a) beflecken, besudeln, se externis moribus, Cic.: oblitus parricidio, Cic.: alqm versibus atris, schmähen, Hor.: sunt omnia cum summo dedecore ac turpitudine tum singulari stultitiā atque inhumanitate oblita, Cic. – b) os alci, jmdm. das Maul beschmieren, d.i. etw. weismachen, hintergehen, Plaut. Curc. 589. – / Archaist. Perf., cum oblinerunt vasa, Varro fr. b. Prisc. 10, 39.
-
18 asper
[st1]1 [-] aspĕr, ĕra, ĕrum: - formes syncopées: aspro Scribon. 180; aspros Stat. Theb. 1, 622; aspris Virg. En. 2, 379. a - âpre (au toucher), rude, rugueux; qui a du relief, piquant. - nisi quod aut leve aut asperum in corpore sentiatur, Cic. Tusc. 36: sauf ce qui peut laisser sur notre corps une impression douce ou rude. - Cic. Fin. 2, 36; Div. 1, 75; Cic. Agr. 2, 67 ; Caes. BC. 3, 43, 1; Cic. Planc. 22, etc. - cymbia aspera signis, Virg. En. 5, 267: coupes que les ciselures couvrent de rugosités (chargées de reliefs). - nummus asper, Suet. Ner. 44: pièce neuve (qui a encore son relief). - in aspero accipere, Sen. Ep. 19, 10: recevoir (être payé) en monnaie neuve. - maria aspera, Virg. En. 6, 351: mer âpre, hérissée, orageuse. - hieme aspera, Sall. J. 37, 3: pendant les rigueurs de l'hiver. - asperrimo hiemis, Tac. An. 3, 5: au plus âpre (au plus fort) de l'hiver. - Germania aspera caelo, Tac. G. 2, la Germanie dure de climat. - vinum asperum, Cato, Agr. 109: vin âpre. --- cf. Sen. Ep. 36, 3 ; Plin. 17, 250. - au plur. horum (collium) asperrima pascunt, Virg. En. 11, 319: ils font paître sur les parties les plus âpres de ces collines. - in inviis et asperis saxorum, Curt. 7, 11, 18: sur un sol que les rochers rendaient impraticable et raboteux. - per aspera, Curt. 7, 11, 16: à travers (sur) un terrain raboteux. - asperis maris obviam ire, Tac. An. 4, 6: remédier aux difficultés de la navigation. b - rude à l'oreille, rauque, âpre. - [en parl. de la voix] rauque. --- Cic. de Or. 3, 216, etc. - [du style] âpre, rude [où l'arrangement des mots présente des sons heurtés, des hiatus]. --- Cic. Or. 20 ; 150 ; de Or. 3, 171 ; Att. 2, 6, 2. c - fig. âpre, dur, pénible. - res asperae, Sall. J. 7, 6: les choses (les entreprises) difficiles. - periculosis atque asperis temporibus, Cic. Balb. 22: dans des circonstances dangereuses et difficiles. - doctrina asperior, Cic. Mur. 60: doctrine philosophique un peu trop sévère. - sententia asperior, Liv. 3, 40, 7: avis plus rigoureux. - bellum asperrumum, Sall. J. 48, 1: guerre menée avec acharnement. - aspera mea natura, Cic. Vat. 8: mon caractère est dur. - nihil esse asperum nisi dolorem, Cic. Fin. 1, 71: [ils disent] qu'il n'y a de pénible que la douleur. - multo asperioribus verbis quam cum gravissime accusabat, Cic. Att. 11, 13, 2: [il se justifie] en employant des termes beaucoup plus durs (amers) que quand il faisait les plus graves accusations. - verbum asperius, Cic. Q. 1, 2, 7: parole un peu blessante. - in rebus asperis, Cic. Off. 1, 80, dans le malheur, dans l'épreuve. --- cf. de Or. 2, 34, 6 ; Fin. 5, 78 ; Liv. 22, 27, 3, etc. d - [en parl. des pers.] âpre, dur, sévère, farouche. - Panaeti praeceptis asperior non est factus, Cic. Mur. 66: les leçons de Panétius ne l'ont pas rendu plus dur [moins indulgent, moins humain]. - in patrem ejus fuisti asperior, Cic. Q. 1, 2, 6: tu t'es montré un peu dur envers son père. - asperrimi ad conditiones pacis, Liv. 22, 59, 7: [nos pères] si intraitables sur les conditions de la paix. - aspera Pholoe, Hor. O. 1, 33, 5: l'intraitable (insensible) Pholoé. e - [en parl. des animaux] farouche, violent. - (bos) interdum aspera cornu, Virg. G. 3, 57: (la génisse) qui menace parfois de la corne. - (anguis) asper siti, Virg. G. 3, 434: (serpent) que la soif rend farouche (redoutable). [st1]2 [-] Asper, Asperi (Aspri), m.: Asper (surnom). - surnom de Trébonius. --- Liv. 3, 65, 4. - surnom de Sulpicius. --- Tac. An. 15, 49.* * *[st1]1 [-] aspĕr, ĕra, ĕrum: - formes syncopées: aspro Scribon. 180; aspros Stat. Theb. 1, 622; aspris Virg. En. 2, 379. a - âpre (au toucher), rude, rugueux; qui a du relief, piquant. - nisi quod aut leve aut asperum in corpore sentiatur, Cic. Tusc. 36: sauf ce qui peut laisser sur notre corps une impression douce ou rude. - Cic. Fin. 2, 36; Div. 1, 75; Cic. Agr. 2, 67 ; Caes. BC. 3, 43, 1; Cic. Planc. 22, etc. - cymbia aspera signis, Virg. En. 5, 267: coupes que les ciselures couvrent de rugosités (chargées de reliefs). - nummus asper, Suet. Ner. 44: pièce neuve (qui a encore son relief). - in aspero accipere, Sen. Ep. 19, 10: recevoir (être payé) en monnaie neuve. - maria aspera, Virg. En. 6, 351: mer âpre, hérissée, orageuse. - hieme aspera, Sall. J. 37, 3: pendant les rigueurs de l'hiver. - asperrimo hiemis, Tac. An. 3, 5: au plus âpre (au plus fort) de l'hiver. - Germania aspera caelo, Tac. G. 2, la Germanie dure de climat. - vinum asperum, Cato, Agr. 109: vin âpre. --- cf. Sen. Ep. 36, 3 ; Plin. 17, 250. - au plur. horum (collium) asperrima pascunt, Virg. En. 11, 319: ils font paître sur les parties les plus âpres de ces collines. - in inviis et asperis saxorum, Curt. 7, 11, 18: sur un sol que les rochers rendaient impraticable et raboteux. - per aspera, Curt. 7, 11, 16: à travers (sur) un terrain raboteux. - asperis maris obviam ire, Tac. An. 4, 6: remédier aux difficultés de la navigation. b - rude à l'oreille, rauque, âpre. - [en parl. de la voix] rauque. --- Cic. de Or. 3, 216, etc. - [du style] âpre, rude [où l'arrangement des mots présente des sons heurtés, des hiatus]. --- Cic. Or. 20 ; 150 ; de Or. 3, 171 ; Att. 2, 6, 2. c - fig. âpre, dur, pénible. - res asperae, Sall. J. 7, 6: les choses (les entreprises) difficiles. - periculosis atque asperis temporibus, Cic. Balb. 22: dans des circonstances dangereuses et difficiles. - doctrina asperior, Cic. Mur. 60: doctrine philosophique un peu trop sévère. - sententia asperior, Liv. 3, 40, 7: avis plus rigoureux. - bellum asperrumum, Sall. J. 48, 1: guerre menée avec acharnement. - aspera mea natura, Cic. Vat. 8: mon caractère est dur. - nihil esse asperum nisi dolorem, Cic. Fin. 1, 71: [ils disent] qu'il n'y a de pénible que la douleur. - multo asperioribus verbis quam cum gravissime accusabat, Cic. Att. 11, 13, 2: [il se justifie] en employant des termes beaucoup plus durs (amers) que quand il faisait les plus graves accusations. - verbum asperius, Cic. Q. 1, 2, 7: parole un peu blessante. - in rebus asperis, Cic. Off. 1, 80, dans le malheur, dans l'épreuve. --- cf. de Or. 2, 34, 6 ; Fin. 5, 78 ; Liv. 22, 27, 3, etc. d - [en parl. des pers.] âpre, dur, sévère, farouche. - Panaeti praeceptis asperior non est factus, Cic. Mur. 66: les leçons de Panétius ne l'ont pas rendu plus dur [moins indulgent, moins humain]. - in patrem ejus fuisti asperior, Cic. Q. 1, 2, 6: tu t'es montré un peu dur envers son père. - asperrimi ad conditiones pacis, Liv. 22, 59, 7: [nos pères] si intraitables sur les conditions de la paix. - aspera Pholoe, Hor. O. 1, 33, 5: l'intraitable (insensible) Pholoé. e - [en parl. des animaux] farouche, violent. - (bos) interdum aspera cornu, Virg. G. 3, 57: (la génisse) qui menace parfois de la corne. - (anguis) asper siti, Virg. G. 3, 434: (serpent) que la soif rend farouche (redoutable). [st1]2 [-] Asper, Asperi (Aspri), m.: Asper (surnom). - surnom de Trébonius. --- Liv. 3, 65, 4. - surnom de Sulpicius. --- Tac. An. 15, 49.* * *Asper, aspera, asperum, pen. corr. Aspre et rude, soit à veoir, à ouir, à gouster, ou à toucher.\Asper siti. Virg. Aspre et rude de soif qu'il souffre.\Asper animus. Liu. Un fier courage, et intractable.\Cornu aspera bos. Virg. Vache qui heurte.\Coena aspera. Plaut. Comme quand il n'y a que du pain et de l'eaue.\Facetiae asperae. Tacit. Sornettes aspres et picquantes.\Iugum asperum. Caesar. Montaigne rude et aspre.\Lingua aspera. Virg. Aspre de trop grande seicheresse et alteration.\Nummus asper. Sueton. Nouvellement frappé et monnoyé.\Patronus asper et maledicus. Cic. Advocat aspre et injurieux.\Pocula aspera signis. Virg. Engraver.\Saxa aspera. Cic. Rochers aspres et desrompus.\Sylua aspera et densa. Cic. Espesse et forte.\Victus asper. Plaut. Vie austere, comme des armites.\Vinum asperum. Terent. Vin dur et aspre.\Studiis belli asperrima vrbs. Virgil. Fort belliqueuse, et aspre à la guerre. -
19 acerbus
acerbus, a, um, Adj. m. Compar. u. Superl. (v. 2. acer), scharf, schneidend für die Sinne, I) eig.: 1) den Mund zusammenziehend, herb von Geschmack (Ggstz. dulcis, mitis, suavis), Neptuni corpus (Meerwasser), Lucr.: sapor, Plin.: bes. von unreifem Obst, scharf, herb, u. dah. unreif, unzeitig, roh übh., pirum, Varr.: oliva, Plin.: uva, Phaedr.: u. übtr., unreif, unzeitig, frühzeitig, virgo, Varr. fr. u. Ov.: res, Cic.: funus, Verg. u. Tac.: partus, Ov. – 2) für das Gehör, schneidend, grell, serrae stridentis horror, Lucr.: stridor, Plin.: acerba auditu vox propter nimiam exilitatem, Val. Max.: vox acerbissima, Cornif. rhet. u. Sen. – Acc. Plur. neutr. poet. für das Adv., acerba sonans, rauh tönend, Verg. georg. 3, 149. – 3) empfindlich für das Gefühl, schneidend, rauh, frigus, Hor.: ictus phalangii, Plin. – 4) für das Gesicht, vultus acerbi, sauere, finstere, Ov. – Acc. Plur. neutr. poet. für das Adv., acerba tuens, mit giftigem Blick, Verg. Aen. 9, 794. – II) übtr. auf das innere Gefühl, a) v. Pers., rauh, streng, abstoßend, grämlich, kleinlich (Ggstz. moderatus, remissus), inimicus, hostis, Cic.: creditor, Sen.: recitator, grausamer, Hor.: Libitina, grimmige, Hor.: alci acerbus, Cic.: acerbus in alqm, Ov.: acerbus in exigendo, Cic.: modo acerbior parciorque, modo remissior ac neglegentior, Suet.: subst., acerbus, bitterer Tadler, Bekrittler, Hor.: ac-————erbos e Zenonis schola exire, Sauertöpfe, Cic. – b) v. Lebl., u. zwar: α) von dem, was mit Strenge geübt, eingefordert usw. wird, bitter, empfindlich, streng, peinlich, kleinlich, delectus, Liv.: inquisitio, Liv.: illius severitas, Cic.: imperium acerbius, Nep.: acerbissima diligentia, Cic.: illa acerbissima exactio, Cic.: acerbissima tributa, Cic.: acerbissimae impiorum poenae, Cic. – β) v.d. Rede, bitter, hart, kränkend, gehässig, linguae acerbae et immodice liberae fuit, Liv.: minaces et acerbae litterae, Cic.: litterae acerbissimae, bitterböser Br., Cic.: acerbum et breve scriptum, Suet.: ac. rumor, Tibull.: facetiae, Tac.: acerbissimum acclamationum genus, Suet. – γ) v. Zuständen, herb, bitter, empfindlich, kränkend, schmerzlich, peinlich, betrübend, incendium, Cic.: recordatio, Cic.: funus, Plaut. u. Cic.: funera, Tac.: scelus, Cic.: mors, Cic.: alcis interitus, Cic.: exitus tam tristis atque acerbus, Liv. fr.: odium acerbum, acerbissimum, Cic.: consilium neutri parti acerbum, Liv.: quam triste hoc ipsi, quam acerbum mihi, Plin. ep.: etsi erit acerbum auditu, Cic.: acerbum est ab aliquo circumveniri, acerbius a propinquo, Plaut. – acerbum est, acerbius est m. folg. Infin., Cic.: non est acerbum m. folg. Infin., Sen. – neutr. subst., aliquid cotidie acerbi atque incommodi nuntiatur, Cornif. rhet.: acerba ex amore homini oblata, Ter.: multa acerba, multa turpia habuit ille annus, Cic.: Ggstz., hoc bonum inter meras volup-————tates, hoc est inter tristia et acerba, Sen. – Acc. Plur. neutr. poet. für das Adv., acerba fremens, knirschend vor Schmerz, Verg. Aen. 12, 398. -
20 asper
asper, era, erum, Adi. m. Compar. u. Superl., rauh, barsch (Ggstz. lēvis u. lenis), I) eig.: 1) rauh für den Gefühlssinn, a) übh., uneben, holperig, aspera saxa, Enn. fr. u. Pacuv. fr.: asperi Athones, Lucil. fr.: loca aspera et montuosa, Caes.: in locis autem et illa naturalia (spectantur) plani an montuosi, leves an asperi, Cic.: asperrimo atque arduissimo aditu, Cato fr.: asp. hiems, Vell.: arteria, die Luftröhre, Cic.: nummus, noch nicht durch den Gebrauch abgegriffen, neu geprägt, Suet.: mare, stürmisch, Liv.: equum tenacem asperioribus frenis castigare, Liv. – m. Abl. (durch), Athesis ille saxis asper, Pan. vet.: pocula aspera signis, mit halberhabener Arbeit, Verg.: aspera caelo (dem Klima nach) Germania, Tac.: m. 2. Sup., asper attactu, Varr. r. r. 2, 5, 8: asper tactu, Hor. carm. 3, 2, 10. – subst., asperum, ī, n., das Rauhe, Unebene, in aspero (ungeprägter Münze) accipere, Sen.: asperrimo hiemis, Tac.: im Plur., aspera maris, die Stürme des Meeres, Tac.: per aspera (rauhe Orte) et devia, Suet.: a tergo insulae per aspera (Klippen) erepo, Sen. – b) rauh, harsch u. dah. stechend, kratzend, sentes, Verg.: barba, Tibull.: tussis, im Halse kratzend, Mart. – u. spitz, scharf, mucro, Lucan. 6, 186; 7, 139. – 2) für den Geschmack od. Geruch, rauh, harsch, herb, beißend, victus (Kost), Plaut.: vinum, Ter.: allium asperi saporis, Plin.: piper asperrimum,————Plin.: herba odoris asperi, Plin. – subst., quid iudicant sensus? dulce amarum, lene asperum, Cic. de fin. 2, 36. – 3) für das Gehör rauh, grob, derb (Ggstz. lenis), (plura vocum genera) lene, asperum, Cic.: vox, Quint.: aspera mutata est in lenem tempore longo littera, quae toto nomine prima fuit, R in L (Remuria in Lemuria), Ov. fast. 5, 481. – dah. in der Rhetor. von der Rede, holperig, unregelmäßig, uneben (Ggstz. lēvis), aspera, tristis et horrida oratio, Cic.: compositio praefracta et aspera, Sen. – u. in der Gramm., spiritus asper, der H-Laut, Prisc. – II) übtr.: 1) v. lebenden Wesen u. deren Benehmen gegen andere, rauh, barsch, trotzig, ungestüm, spröde, abhold (Ggstz. mitis, lenis, placidus et quietus), amica, aspera atque praecox, Lucil. fr.: homo asper et durus, Cic.: quos naturā putes asperos atque omnibus iniquos, Cic.: C. Fimbria (orator) asper, maledicus, Cic.: verbis asper, Ps. Quint. decl.: cladibus asper, erbittert, Ov.: aspera est illi Venus, abhold, Tibull.: Pholoë, spröde, Hor.: asperrimi ad condicionem pacis, Liv.: rebusque veni non asper egenis, nicht abhold schmaler Bewirtung = gern vorlieb nehmend mit usw., Verg.: monitoribus asper, voll Trotz gegen usw., Hor. – u. rauh, grämlich, streng in bezug auf Lebensansicht u. Lebensweise, (Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores et oratione et moribus, Cic.: accessit istuc doctrina non moderata nec mitis, sed, ut mihi videtur,————paulo asperior et durior, quam aut veritas aut natura patitur, Cic.: Cato asperi animi fuit, sed rigidae innocentiae, Liv. – u. wild, trotzig durch die Beschäftigung mit Waffen, Krieg u. Jagd, (Carthago) studiis asperrima belli, Verg.: gens laboribus et bellis aspera, Iustin.: virgo, Diana, Sen. poët.: in ludo ac rudibus cuivis satis asper, Trotz bietend, Lucil. sat. 4, 27. – v. Tieren, wild, graus, anguis asper siti, gereizt, Verg.: lupus dulcedine sanguinis asper, Ov.: bos aspera (drohend) cornu, Verg.: m. folg. Infin., (equus) asper frena pati, Sil. 3, 387. – 2) v. Zuständen, wie unser mühsam, schwierig, kitzlich, dornenvoll, mißlich, hart, bitter, rauh, empfindlich, unangenehm, niederschlagend, dolor (est) motus asper in corpore, Cic.: scilicet res ipsa aspera est, die Sache ist kitzlich, schlimm, Sall.: res asperae, schwierige Aufträge, Sall.: asperius opinione, schwieriger, als man sich's vorstellte, Sall.: mala res, spes multo asperior, noch weit trüber die Aussicht, Sall.: fata, Verg.: odia, Verg. – insbes. v. Krieg u. Kampf (s. oben no. II, 1), wild, bellum, Sall. u.a.: u. so pugna, Verg. – u. v. Verhältnissen usw., peinlich, schwer u. bedrängt, drückend, mißlich, res, tempora, Cic. u.a.: u. subst., aspera, ōrum, n., Widerwärtigkeiten, Ungemach, Bedrängnis, Hor., Liv. u.a. – v. Urteilen, Gesetzen, Strafen usw., hart, streng, streng u. sträflich, sententia, Liv.: censura, Vell.: lex, Quint.: custodia, Tac.:————subst., asperiora suadere, zu härteren Maßregeln raten, Suet. – 3) von der Rede, stechend, bitter, kränkend u. beleidigend, facetiae, Cic.: verba, Ov. – ⇒ Synkop. Formen aspro, Scribon. 180. Pallad. de insit. 67: aspros, Stat. Theb. 1, 622: aspris, Verg. Aen. 2, 379.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Facetiae — Fa*ce ti*[ae], n. pl. [L., fr. facetus. See {Facete}.] Witty or humorous writings or saying; witticisms; merry conceits. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
Facetĭae — Facetĭae, s. Fazetien … Meyers Großes Konversations-Lexikon
facetiae — [fə sē′shē ē΄] pl.n. [L, pl. of facetia, a jest < facetus, elegant, witty, akin to fax, torch < IE base * ĝhwok , to gleam > Gr phaos, light] Rare witty sayings … English World dictionary
facetiae — noun plural Etymology: Latin, from plural of facetia jest, from facetus elegant, witty Date: 1529 witty or humorous writings or sayings … New Collegiate Dictionary
facetiae — /feuh see shee ee /, n.pl. amusing or witty remarks or writings. [1520 30; < L, pl. of FACETIA something witty. See FACETE, IA] * * * … Universalium
facetiae — noun Witty or amusing writings or remarks … Wiktionary
facetiae — n. books of inappropriate or lewd nature; witticisms; humorous writing or saying … English contemporary dictionary
facetiae — [fə si:ʃɪi:] plural noun dated pornographic literature. Origin C16: from L., plural of facetia jest … English new terms dictionary
facetiae — n. pl. [L.] Witticisms, jokes, pleasantry, witty sayings, sallies of wit, bits of humor … New dictionary of synonyms
facetiae — fa·ce·ti·ae … English syllables
facetiae — fa•ce•ti•ae [[t]fəˈsi ʃiˌi[/t]] n. pl. amusing or witty remarks or writings • Etymology: 1520–30; < L, pl. of facētia, der. of facētus clever, witty. See ia … From formal English to slang