-
1 exsequi
I.In partic., to follow or accompany to the grave (cf. the deriv. exsequiae): funus, Massur. Sabin. ap. Gell. 10, 16, 25: aliquem omni laude et laetitia, Cic. poëta in Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of ekpempein, in Eurip.).II.Trop. (class.; most freq. in the special significations).A.In gen., to follow, follow after, accompany; to go after, to pursue:B.quae exanimata exsequitur aspectum tuum,
Plaut. Ep. 4, 2, 3: quid petam praesidi aut exsequar? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 112 ed. Vahl.):non igitur dubium, quin aeternitatem maluerit exsequi, etc.,
to follow after, take pattern after, Cic. Univ. 2 fin.:cur non omnes fatum illius (Pompei) una exsecuti sumus?
followed, pursued, subjected ourselves to, id. Att. 9, 12, 1; cf. id. Phil. 2, 22, 54:sectam meam exsecutae comites,
joined, Cat. 63, 15:suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis, exsequentes,
Liv. 5, 40, 5: aerumnam, qs. to pursue, i. e. to undergo, suffer, endure, Plaut. Capt. 2, 1, 1:egestatem,
id. Trin. 3, 2, 60:mortem,
id. Ps. 4, 2, 38:probrum,
id. Truc. 2, 5, 8.—In partic.1.To follow up, prosecute, carry out; to perform, execute, accomplish, fulfil (syn.:2.conficio, perficio, perago, consummo, patro, perpetro, absolvo): nullam rem oportet dolose aggrediri, nisi Astute accurateque exsequare,
Plaut. Truc. 2, 5, 10; cf.:est difficile id non exsequi usque ad extremum,
Cic. Rab. Post. 2, 5:inceptum hoc itiner perficere exsequar,
Plaut. Merc. 5, 2, 72 and 88:incepta,
Liv. 30, 4, 10:imperium,
Ter. Heaut. 4, 1, 22:mandata vestra,
Cic. Phil. 9, 4, 9:omnia regis officia et munera,
id. de Sen. 10, 34; cf.:munus officii (with tueri),
id. ib. 20, 72:munus (with fungi),
id. Tusc. 3, 7, 15:negotia,
id. Off. 1, 23, 79:obsidiones,
Tac. A. 15, 4:scelus,
Curt. 8, 6:sermonem cum aliquo,
to converse, Plaut. Trin. 2, 2, 5: cum civitas armis jus suum exsequi conaretur, to assert, maintain, * Caes. B. G. 1, 4, 3:comptam et mitem orationem,
Cic. de Sen. 9, 28.—With a rel.-clause:quem locum ipse capturus esset, cogitando aut quaerendo exsequebatur,
Liv. 35, 28, 4:summa omnia cum cura inquirendo exequebatur,
id. 22. 3, 2.—With ut:mihi Exsequi certa res est, ut abeam Potius hinc ad forum, quam domi cubem,
Plaut. Most. 3, 2, 17.—To go through with in speaking, to relate, describe, say, tell (freq. since the Aug. period):3.quae vix verbis exsequi possum,
Cic. Fam. 11, 27, 6:quidam exsecuti sunt verbosius,
Quint. 5, 12, 15: si omnia exsequi velim, Liv. 27, 27, 12:haec omnia copiosius,
Quint. 9, 3, 89:quae diligentius,
id. 10, 4, 6:quae divine in Oratore (Tullius),
id. 1, 6, 18:caelestia dona aërii mellis,
Verg. G. 4, 2; cf.:laudes brassicae,
Plin. 20, 9, 33, § 78:numerum subtiliter,
Liv. 3, 5, 13:sententias,
Tac. A. 3, 65:vetera facunde,
id. ib. 12, 58:vera,
id. ib. 11, 21:imagines et elogia universi generis,
Suet. Galb. 3 et saep.—To pursue with punishment, to punish, avenge (perh. not ante-Aug.):omnia scire, non omnia exsequi,
Tac. Agr. 19:deorum hominumque violata jura,
Liv. 3, 25, 8:injurias accusationibus,
Plin. Ep. 3, 4, 5:delicta,
Suet. Caes. 67:doloris exsequendi jus,
Liv. 5, 11, 5:justum dolorem,
Dig. 29, 5, 33.— Absol.: pater caedetur? defendam: caesus est? exsequar, Sen. de Ira, 1, 12; Dig. 34, 9, 22.—Once with a pers. object:me L. Tarquinium Superbum cum scelerata coniuge, etc., ferro, igni exsecuturum,
to pursue, Liv. 1, 59, 1 (MSS.; Weissenb. et al. exacturum).—Hence, exsĕ-quens ( exeq-), entis, P. a. (acc. to II.), searching after, studious of:memoriarum veterum exsequentissimus,
Gell. 10, 12, 9.► exsequi as pass.: quaerebatur an prioris judicis sententia exsequi possit, could be carried out (cf. II. B. supra), Dig. 2, 1, 19.—Hence, exsĕcūtus ( exec-), a, um, in pass. signif.:exsecuto regis imperio,
executed, Just. 7, 3, 2. -
2 exsequi
1) исполнять, совершать a) вообще: exs. nuptias (1. 2 C. 5, 1), mandatum (1. 22 § 10. 1. 27 § 3. 4 D. 17, 1), procurationem (1. 25 D. 3, 3. 1. 3 D. 1, 21), alienum iudicium (1. 47 § 1 D. 38, 2), ius religionis (1. 30 D. 10, 2), ius suum, осуществлять свое право (1. 7 § 1 D. 27, 9);b) домагаться своих прав судом, вчинать иск, спор, exs. litem, causam, appellationem (1. 8 § 2 D. 17, 1. 1. 24 § 1. 1. 28 § 2 D. 49, 1. 1. 2 pr. 1. 18 § 4 D. 49, 14), actionem (1. 3 D. 47, 1. 1. 22 D. 34. 9);
exs. accusationem, crimen (1. 19 pr. D. 48, 2. 1. 2 § 8 D. 48, 5. 1. 11 0. 9, 1. 1. 5 § 13 D. 34. 9. 1. 11 § 7 D. 47. 10. 1. 3 § 11 D. 44, 29), iustum dolorem (1. 3 § 3 D. 29, 5), mortem alicuius (1. 22 eod. 1. 1. 2. 4. D. 48, 2);
c) преследовать преступление: severius exs.;
rem severe exs. (1. 2 D. 1, 6. 1. 6 D. 48, 6. 1. 35 D. 47, 10. 1. 9 D. 47, 11. 1. 1 D. 37, 14);
2) получать (1. 2 C. 3, 36. 1. 2 C. 12, 41). 3) рассматривать (1. 1 § 10 D. 3, 1. 1. 6 § 1 D. 48, 3).d) исполнять судебное решение: exs. sententiam, iudicatum, rem indicatam (1. 19 pr. D. 2, 1. 1. 2. 15. pr. § 2, 7. 8. 12 D. 42, 1. 1. 3 pr. D. 43, 4).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > exsequi
-
3 exsequor
exsequi, exsecutus sum V DEPfollow to the grave; follow out/up; perform; accomplish; pursue; carry out -
4 exequor
exsĕquor (exĕquor), sĕqui, sĕcūtus sum (sĕquūtus sum) [st2]1 [-] suivre jusqu’au bout, sans relâche; suivre, accompagner. [st2]2 [-] poursuivre, châtier, punir, venger. [st2]3 [-] poursuivre (en justice). [st2]4 [-] poursuivre, continuer, achever, mener à bout, exécuter, effectuer, faire. [st2]5 [-] traiter à fond (un sujet), développer, énumérer, dire, raconter, raconter. [st2]6 [-] passer en revue (dans son esprit), rechercher en méditant. [st2]7 [-] sens passif: être poursuivi, être exécuté. [st2]8 [-] endurer, supporter, souffrir. - exsequi funus, Varr.: accompagner des funérailles. - exsequi fugam alicujus, Cic.: accompagner qqn dans sa fuite. - exsequi iter, Plaut.: poursuivre son chemin. - exsequi jus suum, Caes.: réclamer ses droits. - exsequi delicta, Suet.: punir les crimes. - exsequi mandata (jussa): exécuter les ordres. - cogitando exsequi, Liv.: passer en revue dans son esprit. - exsequi egestatem, Plaut. Trin. 3.2.60: souffrir la pauvreté. - exsequi aerumnam, Plaut. Capt. 2.1.1: supporter un malheur. - exsequi probrum, Plaut. Truc. 2.5.8: supporter un affront.* * *exsĕquor (exĕquor), sĕqui, sĕcūtus sum (sĕquūtus sum) [st2]1 [-] suivre jusqu’au bout, sans relâche; suivre, accompagner. [st2]2 [-] poursuivre, châtier, punir, venger. [st2]3 [-] poursuivre (en justice). [st2]4 [-] poursuivre, continuer, achever, mener à bout, exécuter, effectuer, faire. [st2]5 [-] traiter à fond (un sujet), développer, énumérer, dire, raconter, raconter. [st2]6 [-] passer en revue (dans son esprit), rechercher en méditant. [st2]7 [-] sens passif: être poursuivi, être exécuté. [st2]8 [-] endurer, supporter, souffrir. - exsequi funus, Varr.: accompagner des funérailles. - exsequi fugam alicujus, Cic.: accompagner qqn dans sa fuite. - exsequi iter, Plaut.: poursuivre son chemin. - exsequi jus suum, Caes.: réclamer ses droits. - exsequi delicta, Suet.: punir les crimes. - exsequi mandata (jussa): exécuter les ordres. - cogitando exsequi, Liv.: passer en revue dans son esprit. - exsequi egestatem, Plaut. Trin. 3.2.60: souffrir la pauvreté. - exsequi aerumnam, Plaut. Capt. 2.1.1: supporter un malheur. - exsequi probrum, Plaut. Truc. 2.5.8: supporter un affront.* * *Exequor, penul. corr. exequeris, executus sum, exequi. Plautus. Executer et mettre en effect et execution, Parachever, Poursuyvir quelque chose jusques à la fin.\AErumnam. Plaut. Porter ou avoir quelque adversité.\Aspectum alicuius. Plaut. Le poursuyvre des yeulx.\Delicta. Sueto. Punir, Corriger.\Egestatem. Plaut. Endurer pauvreté.\Fatum alicuius. Cic. Suyvir la fortune d'aucun et sa mort, Mourir quand et luy.\Fugam. Cic. Fuir. \ Funus. Gel. Accompaigner les funerailles.\Imperium heri. Liu. Accomplir le commandement de son maistre.\Incoepta. Liuius. Achever ce qu'on a commencé.\Iniurias. Plin. Punir, Venger et poursuyvre une injure.\Itiner suum. Plaut. Aller et poursuyvre son chemin.\Ius suum. Caesar. Poursuyvre son droict.\Iussa. Liuius. Faire ce qu'on nous a commandé.\Laudes brassicae longum est exequi. Plin. Raconter les louanges.\Mortem. Plautus. Mourir.\Munus suum. Cic. Faire son debvoir et son office.\Subtiliter numerum exequi. Liuius. Compter par le menu jusques au dernier.\Patronam exequi. Plaut. La poursuyvre et solliciter de prieres.\Perficere itiner exequar. Plaut. Je poursuyvray d'achever mon chemin.\Probrum. Plaut. Mettre à execution.\Procurationem. Vlpianus. S'aider d'une procuration, et faire acte de procureur.\Sermonem cum aliquo exequi. Plaut. Parler et diviser avec aucun.\Exequi. Liuius. Exposer, Narrer, Raconter.\Verbis aliquid exequi. Cic. Dire. -
5 exsequor
I.In partic., to follow or accompany to the grave (cf. the deriv. exsequiae): funus, Massur. Sabin. ap. Gell. 10, 16, 25: aliquem omni laude et laetitia, Cic. poëta in Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of ekpempein, in Eurip.).II.Trop. (class.; most freq. in the special significations).A.In gen., to follow, follow after, accompany; to go after, to pursue:B.quae exanimata exsequitur aspectum tuum,
Plaut. Ep. 4, 2, 3: quid petam praesidi aut exsequar? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 112 ed. Vahl.):non igitur dubium, quin aeternitatem maluerit exsequi, etc.,
to follow after, take pattern after, Cic. Univ. 2 fin.:cur non omnes fatum illius (Pompei) una exsecuti sumus?
followed, pursued, subjected ourselves to, id. Att. 9, 12, 1; cf. id. Phil. 2, 22, 54:sectam meam exsecutae comites,
joined, Cat. 63, 15:suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis, exsequentes,
Liv. 5, 40, 5: aerumnam, qs. to pursue, i. e. to undergo, suffer, endure, Plaut. Capt. 2, 1, 1:egestatem,
id. Trin. 3, 2, 60:mortem,
id. Ps. 4, 2, 38:probrum,
id. Truc. 2, 5, 8.—In partic.1.To follow up, prosecute, carry out; to perform, execute, accomplish, fulfil (syn.:2.conficio, perficio, perago, consummo, patro, perpetro, absolvo): nullam rem oportet dolose aggrediri, nisi Astute accurateque exsequare,
Plaut. Truc. 2, 5, 10; cf.:est difficile id non exsequi usque ad extremum,
Cic. Rab. Post. 2, 5:inceptum hoc itiner perficere exsequar,
Plaut. Merc. 5, 2, 72 and 88:incepta,
Liv. 30, 4, 10:imperium,
Ter. Heaut. 4, 1, 22:mandata vestra,
Cic. Phil. 9, 4, 9:omnia regis officia et munera,
id. de Sen. 10, 34; cf.:munus officii (with tueri),
id. ib. 20, 72:munus (with fungi),
id. Tusc. 3, 7, 15:negotia,
id. Off. 1, 23, 79:obsidiones,
Tac. A. 15, 4:scelus,
Curt. 8, 6:sermonem cum aliquo,
to converse, Plaut. Trin. 2, 2, 5: cum civitas armis jus suum exsequi conaretur, to assert, maintain, * Caes. B. G. 1, 4, 3:comptam et mitem orationem,
Cic. de Sen. 9, 28.—With a rel.-clause:quem locum ipse capturus esset, cogitando aut quaerendo exsequebatur,
Liv. 35, 28, 4:summa omnia cum cura inquirendo exequebatur,
id. 22. 3, 2.—With ut:mihi Exsequi certa res est, ut abeam Potius hinc ad forum, quam domi cubem,
Plaut. Most. 3, 2, 17.—To go through with in speaking, to relate, describe, say, tell (freq. since the Aug. period):3.quae vix verbis exsequi possum,
Cic. Fam. 11, 27, 6:quidam exsecuti sunt verbosius,
Quint. 5, 12, 15: si omnia exsequi velim, Liv. 27, 27, 12:haec omnia copiosius,
Quint. 9, 3, 89:quae diligentius,
id. 10, 4, 6:quae divine in Oratore (Tullius),
id. 1, 6, 18:caelestia dona aërii mellis,
Verg. G. 4, 2; cf.:laudes brassicae,
Plin. 20, 9, 33, § 78:numerum subtiliter,
Liv. 3, 5, 13:sententias,
Tac. A. 3, 65:vetera facunde,
id. ib. 12, 58:vera,
id. ib. 11, 21:imagines et elogia universi generis,
Suet. Galb. 3 et saep.—To pursue with punishment, to punish, avenge (perh. not ante-Aug.):omnia scire, non omnia exsequi,
Tac. Agr. 19:deorum hominumque violata jura,
Liv. 3, 25, 8:injurias accusationibus,
Plin. Ep. 3, 4, 5:delicta,
Suet. Caes. 67:doloris exsequendi jus,
Liv. 5, 11, 5:justum dolorem,
Dig. 29, 5, 33.— Absol.: pater caedetur? defendam: caesus est? exsequar, Sen. de Ira, 1, 12; Dig. 34, 9, 22.—Once with a pers. object:me L. Tarquinium Superbum cum scelerata coniuge, etc., ferro, igni exsecuturum,
to pursue, Liv. 1, 59, 1 (MSS.; Weissenb. et al. exacturum).—Hence, exsĕ-quens ( exeq-), entis, P. a. (acc. to II.), searching after, studious of:memoriarum veterum exsequentissimus,
Gell. 10, 12, 9.► exsequi as pass.: quaerebatur an prioris judicis sententia exsequi possit, could be carried out (cf. II. B. supra), Dig. 2, 1, 19.—Hence, exsĕcūtus ( exec-), a, um, in pass. signif.:exsecuto regis imperio,
executed, Just. 7, 3, 2. -
6 exsequor
ex-sequor, (exequor), secūtus sum, sequī, I) nachfolgen, einer Leiche das Geleit geben, funus, an einem Leichenbegängnis teilnehmen, Massur. Sabin. bei Gell. 10, 15, 25: uxorem, Plaut. Epid. 174 G.: hunc omni laude et laetitiā, Cic. poët. Tusc. 1, 115. – II) übtr.: A) im allg.: einer Sache nachgehen, etw. verfolgen, alcis aspectum, sich nach jmds. Anblick sehnen, Plaut.: suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis, exsequentes, indem jeder ging, wohin ihn seine eigene Hoffnung und seine persönlichen Entschlüsse führten, da es mit den gemeinsamen vorbei war, Liv. – B) insbes.: 1) einer Partei, Sekte folgen, anhängen, sectam meam exsecutae comites, Catull. 63, 15. – 2) etwas verfolgen = vollziehen, vollstrecken, a) übh. = ausführen, durchsetzen, aliquid (irgend ein Geschäft), Cic.: imperium, Ter.: imperium celeriter, Sil.: mandatum, Curt.: mandata vestra, Cic.: propositum, Val. Max.: non ducis magis quam militis munia, Curt.: officia, Cic.: scelus, Curt.: cum alqo neque in via neque in foro ullum sermonem, sich in ein Gespräch einlassen, Plaut.: aeternitatem, die ewige Idee ins Werk richten, Cic.: absol., fuisse eum in consultando temerarium, in exsequendo virum, Vell. 2, 24, 5. – b) etw. geltend machen, ius suum, ICt., ius suum armis, Caes. – insbes., gerichtl. verfolgen, geltend machen, formulam iuris exsequendi constituere, Liv. – litem, causam, ICt. – crimen, iniurias, ICt. – c) ein richterl. Urteil vollstrecken, sententiam, rem iudicatam, ICt.: decretum suum, ICt. – 3) rächend verfolgen, etwas rächen, strafen, ahnden, über etwas eine Strafe verhängen, iura violata, dolorem, Liv.: delicta, Suet. – gerichtl., rem tam atrocem, Liv.: iniurias hospitum accusationibius voluntariis, Plin. ep.: rem severe, acriter, ICt. – absol., caesus est; exsequar, er ist getötet worden, so will ich ihn rächen, Sen. de ira 1, 12, 2. Vgl. Walch Tac. Agr. 19. p. 291. – 4) etwas mit Worten (mündlich od. schriftlich) ausführen, ausführlich berichten, -beschreiben, auseinandersetzen, erörtern, durchgehen, näher besprechen, ea vix verbis exsequi posse, Cic.: haec pluribus, Phaedr.: ea in libro primo, Quint.: verum (aber) hoc exsequi mitto, Quint.: ne exsequar singula, Suet.: viam consilii scelerati, Liv.: aërii mellis caelestia dona, Verg.: alcis od. alcis rei laudes, sich verbreiten über jmds. od. einer Sache Lob, Liv. epit. u. Plin.: singillatim crudeliter facta eius, Suet.: pardos latius, Solin.: subtiliter numerum, die Zahl genau angeben, Liv. – m. folg. Relativ- od. indir. Fragesatz, exsequebatur inde, quae sollemnis derivatio esset, Liv.: non possum exsequi, singuli quae passi sumus, Liv.: mihi quoque exsequendum reor, quae tunc Romana copia in armis sit, Tac.: diligentissime est exsecutus, quid cuique rei et quid cuique homini soleret accĭdere, Quint. – absol., perge exsequi, Plaut. Amph. 801: in exsequendo suas vires adhibere, Quint. 5, 1, 3. – 5) etwas verfolgen = etwas fortsetzen, in etw. fortfahren, alqd usque ad extremum, Cic.: incepta, Liv.: m. folg. Infin., Plaut. asin. 160 u. merc. 911. – 6) etwas durch fortgesetztes Fragen, Forschen od. eigenes Nachdenken ermitteln od. zu ermitteln suchen, a) durch Fragen, gew. mit quaerendo, inquirendo, sciscitando, fort und fort etwas od. nach etwas fragen, Erkundigungen einziehen, Nachforschungen anstellen, oft b. Liv. (s. Fabri Liv. 22, 3, 2). – bl. exs. m. folg. indir. Fragesatz, Liv. 35, 28, 4. – b) durch Nachdenken, si vis veram rationem exsequi, Ter.: exs. si quidem omnia humanus animus queat, erforschen, Plin.: quem locum ipse capturus esset, cogitando aut quaerendo exsequebatur, suchte er durch eigenes Nachdenken oder durch Nachfragen bei andern zu ermitteln, Liv. – 7) einem Übel sich unterziehen, es über sich ergehen lassen, hinnehmen, erdulden, hanc aerumnam, Plaut.: lucri causā probrum, Plaut.: sororis causā egestatem, Plaut.: fatum alcis, Cic. ep.: cladem illam fugamque, sich jener unheilvollen Flucht unterziehen, Cic.: mortem, an sich vollziehen, Plaut. u. Tac. – / Passiv, an prioris iudicis sententia exsequi possit, geltend gemacht werden, Ulp. dig. 2, 1, 19: exsecuto regis imperio, vollzogen, Iustin. 7, 3, 2: u. so perraro intra statutum tempus sententiae exsequentur, Ulp. dig. 42, 1, 2. – Aktiver Infin. exsequere, Gregor. Turon. hist. Franc. 2, 34 in.
-
7 exsequor
ex-sequor, (exequor), secūtus sum, sequī, I) nachfolgen, einer Leiche das Geleit geben, funus, an einem Leichenbegängnis teilnehmen, Massur. Sabin. bei Gell. 10, 15, 25: uxorem, Plaut. Epid. 174 G.: hunc omni laude et laetitiā, Cic. poët. Tusc. 1, 115. – II) übtr.: A) im allg.: einer Sache nachgehen, etw. verfolgen, alcis aspectum, sich nach jmds. Anblick sehnen, Plaut.: suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis, exsequentes, indem jeder ging, wohin ihn seine eigene Hoffnung und seine persönlichen Entschlüsse führten, da es mit den gemeinsamen vorbei war, Liv. – B) insbes.: 1) einer Partei, Sekte folgen, anhängen, sectam meam exsecutae comites, Catull. 63, 15. – 2) etwas verfolgen = vollziehen, vollstrecken, a) übh. = ausführen, durchsetzen, aliquid (irgend ein Geschäft), Cic.: imperium, Ter.: imperium celeriter, Sil.: mandatum, Curt.: mandata vestra, Cic.: propositum, Val. Max.: non ducis magis quam militis munia, Curt.: officia, Cic.: scelus, Curt.: cum alqo neque in via neque in foro ullum sermonem, sich in ein Gespräch einlassen, Plaut.: aeternitatem, die ewige Idee ins Werk richten, Cic.: absol., fuisse eum in consultando temerarium, in exsequendo virum, Vell. 2, 24, 5. – b) etw. geltend machen, ius suum, ICt., ius suum armis, Caes. – insbes., gerichtl. verfolgen, geltend machen, formulam iuris————exsequendi constituere, Liv. – litem, causam, ICt. – crimen, iniurias, ICt. – c) ein richterl. Urteil vollstrecken, sententiam, rem iudicatam, ICt.: decretum suum, ICt. – 3) rächend verfolgen, etwas rächen, strafen, ahnden, über etwas eine Strafe verhängen, iura violata, dolorem, Liv.: delicta, Suet. – gerichtl., rem tam atrocem, Liv.: iniurias hospitum accusationibius voluntariis, Plin. ep.: rem severe, acriter, ICt. – absol., caesus est; exsequar, er ist getötet worden, so will ich ihn rächen, Sen. de ira 1, 12, 2. Vgl. Walch Tac. Agr. 19. p. 291. – 4) etwas mit Worten (mündlich od. schriftlich) ausführen, ausführlich berichten, -beschreiben, auseinandersetzen, erörtern, durchgehen, näher besprechen, ea vix verbis exsequi posse, Cic.: haec pluribus, Phaedr.: ea in libro primo, Quint.: verum (aber) hoc exsequi mitto, Quint.: ne exsequar singula, Suet.: viam consilii scelerati, Liv.: aërii mellis caelestia dona, Verg.: alcis od. alcis rei laudes, sich verbreiten über jmds. od. einer Sache Lob, Liv. epit. u. Plin.: singillatim crudeliter facta eius, Suet.: pardos latius, Solin.: subtiliter numerum, die Zahl genau angeben, Liv. – m. folg. Relativ- od. indir. Fragesatz, exsequebatur inde, quae sollemnis derivatio esset, Liv.: non possum exsequi, singuli quae passi sumus, Liv.: mihi quoque exsequendum reor, quae tunc Romana copia in armis sit, Tac.: diligentissime est exsecutus, quid cuique rei————et quid cuique homini soleret accĭdere, Quint. – absol., perge exsequi, Plaut. Amph. 801: in exsequendo suas vires adhibere, Quint. 5, 1, 3. – 5) etwas verfolgen = etwas fortsetzen, in etw. fortfahren, alqd usque ad extremum, Cic.: incepta, Liv.: m. folg. Infin., Plaut. asin. 160 u. merc. 911. – 6) etwas durch fortgesetztes Fragen, Forschen od. eigenes Nachdenken ermitteln od. zu ermitteln suchen, a) durch Fragen, gew. mit quaerendo, inquirendo, sciscitando, fort und fort etwas od. nach etwas fragen, Erkundigungen einziehen, Nachforschungen anstellen, oft b. Liv. (s. Fabri Liv. 22, 3, 2). – bl. exs. m. folg. indir. Fragesatz, Liv. 35, 28, 4. – b) durch Nachdenken, si vis veram rationem exsequi, Ter.: exs. si quidem omnia humanus animus queat, erforschen, Plin.: quem locum ipse capturus esset, cogitando aut quaerendo exsequebatur, suchte er durch eigenes Nachdenken oder durch Nachfragen bei andern zu ermitteln, Liv. – 7) einem Übel sich unterziehen, es über sich ergehen lassen, hinnehmen, erdulden, hanc aerumnam, Plaut.: lucri causā probrum, Plaut.: sororis causā egestatem, Plaut.: fatum alcis, Cic. ep.: cladem illam fugamque, sich jener unheilvollen Flucht unterziehen, Cic.: mortem, an sich vollziehen, Plaut. u. Tac. – ⇒ Passiv, an prioris iudicis sententia exsequi possit, geltend gemacht werden, Ulp. dig. 2, 1, 19: exsecuto regis imperio, vollzogen, Iustin. 7, 3,————2: u. so perraro intra statutum tempus sententiae exsequentur, Ulp. dig. 42, 1, 2. – Aktiver Infin. exsequere, Gregor. Turon. hist. Franc. 2, 34 in.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > exsequor
-
8 cura
cūra, ae, f. (arch. coira) [st1]1 [-] soin, diligence, attention. - curā aliquid exsequi (cum cura aliquid exsequi), Liv.: faire soigneusement une chose. - in aliqua re aliquid operae curaeque ponere Cic. Off. 1, 19: mettre dans qqch de l'activité et du soin. - omni cura in aliquid incumbere, Cic. Fam.. 12, 24, 2: s'appliquer à qqch de toute sa sollicitude. - omnes meas curas cogitationesque in rem publicam conferebam, Cic. Off. 2, 2: je consacrais aux affaires publiques tous mes soins et toutes mes pensées. - quocum mihi conjuncta cura de publica re et de privata fuit, Cic. Lael. 15: avec lequel je m'occupais en parfaite union des affaires publiques et de nos affaires privées. - cum cura et studio, Quint. 10, 7, 29: avec soin et application. [st1]2 [-] soin, souci, intérêt, prévoyance. - mihi curae est (double dat.): j’ai à coeur de, je suis préoccupé de. - res curae est mihi: je prends soin de qqch, je m'en occupe, je m'y intéresse. - curae est alicui de aliqua re: qqn prend soin de qqch. - maxime mihi curae erit ut Ciceronem tuum videam cotidie, Cic. Q. Fr. 12: mon plus grand souci sera de voir tous les jours ton Cicéron. - habere aliquid curae: avoir qqch à coeur. - sic recipiunt, Caesari de augenda mea dignitate curae fore, Cic. Att. 11, 6, 3: ils promettent que César s'occupera d'accroître mes honneurs. - mihi curae erit, quemadmodum... Cic.: j'aurai à coeur de... [st1]3 [-] conduite, surveillance, direction, administration, gestion; curatelle (t. de droit). - cura rerum publicarum, Sall. J. 3, 1: la gestion des affaires publiques. - cura annonae, Suet. Tib. 8: intendance des vivres. - cura erarii, Suet. Aug. 36: administration du trésor public. - cura operum publicorum, Suet. Aug. 37: administration des travaux publics. - curam administrare, Dig.: être curateur. [st1]4 [-] occupation, travail, tâche; ouvrage (de l'esprit), livre, écrit; soin, culture (des champs). - ii, quorum in manus cura nostra venerit, Tac.: ceux qui auront entre les mains ce fruit de notre travail. - quorum inedita cura est, Ov.: ceux dont les ouvrages n'ont pas été publiés. - quae cura boum sit, hinc canere incipiam, Virg. G. 1: quels soins il faut donner aux boeufs, voilà ce que maintenant je vais chanter. [st1]5 [-] soin, cure, traitement, remède; soin (pour la beauté), parure. - cura aquae, quae sub cutem est, Cels. 2, 10: traitement de l'hydropisie. - cura doloris, Cic.: traitement de la douleur. - illa fuit lacrimis ultima cura meis (somnus), Prop. 1, 3, 46: ce fut le sommeil qui guérit enfin mes larmes. - cura commendat faciem, Ov.: la parure rehausse la beauté. - faciunt curā ne videantur anus, Ov.: grâce aux soins pour leur beauté, elles font leur possible pour ne pas paraître vieilles. [st1]7 [-] souci, ennui, inquiétude, sollicitude, tourment. - cura et sollicitudo, Cic. Att. 15, 14, 3: souci et inquiétude. - cura metusque Cic. Div. 2, 150: soucis et craintes. - sine cura esse, Cic. Att. 12, 6, 4: n'avoir pas de souci. - omnis quae me angebat de re publica cura, Cic. Br. 10: toute l'inquiétude qui me tourmentait au sujet de la république. - mihi maxima cura est non de mea quidem vita, sed... Cic. Fam. 10, 1, 1: je suis très en souci non certes pour ma vie, mais... - dare curas alicui, Hor. 4, 21: donner des soucis à qqn. [st1]8 [-] amour, souci amoureux; objet de l'amour. - cura puellae, Prop. 3: l’amour pour une jeune fille. - curae juvenis, Hor.: les peines de coeur de la jeunesse. - tune meam potuisti tangere curam? Prop.: as-tu pu porter la main sur l'objet de mes soins? [st1]9 [-] au masc. surveillant, intendant. - cura harae, Ov. H. 1: porcher. - cura unus praetorii, Treb.: un intendant du prétoire.* * *cūra, ae, f. (arch. coira) [st1]1 [-] soin, diligence, attention. - curā aliquid exsequi (cum cura aliquid exsequi), Liv.: faire soigneusement une chose. - in aliqua re aliquid operae curaeque ponere Cic. Off. 1, 19: mettre dans qqch de l'activité et du soin. - omni cura in aliquid incumbere, Cic. Fam.. 12, 24, 2: s'appliquer à qqch de toute sa sollicitude. - omnes meas curas cogitationesque in rem publicam conferebam, Cic. Off. 2, 2: je consacrais aux affaires publiques tous mes soins et toutes mes pensées. - quocum mihi conjuncta cura de publica re et de privata fuit, Cic. Lael. 15: avec lequel je m'occupais en parfaite union des affaires publiques et de nos affaires privées. - cum cura et studio, Quint. 10, 7, 29: avec soin et application. [st1]2 [-] soin, souci, intérêt, prévoyance. - mihi curae est (double dat.): j’ai à coeur de, je suis préoccupé de. - res curae est mihi: je prends soin de qqch, je m'en occupe, je m'y intéresse. - curae est alicui de aliqua re: qqn prend soin de qqch. - maxime mihi curae erit ut Ciceronem tuum videam cotidie, Cic. Q. Fr. 12: mon plus grand souci sera de voir tous les jours ton Cicéron. - habere aliquid curae: avoir qqch à coeur. - sic recipiunt, Caesari de augenda mea dignitate curae fore, Cic. Att. 11, 6, 3: ils promettent que César s'occupera d'accroître mes honneurs. - mihi curae erit, quemadmodum... Cic.: j'aurai à coeur de... [st1]3 [-] conduite, surveillance, direction, administration, gestion; curatelle (t. de droit). - cura rerum publicarum, Sall. J. 3, 1: la gestion des affaires publiques. - cura annonae, Suet. Tib. 8: intendance des vivres. - cura erarii, Suet. Aug. 36: administration du trésor public. - cura operum publicorum, Suet. Aug. 37: administration des travaux publics. - curam administrare, Dig.: être curateur. [st1]4 [-] occupation, travail, tâche; ouvrage (de l'esprit), livre, écrit; soin, culture (des champs). - ii, quorum in manus cura nostra venerit, Tac.: ceux qui auront entre les mains ce fruit de notre travail. - quorum inedita cura est, Ov.: ceux dont les ouvrages n'ont pas été publiés. - quae cura boum sit, hinc canere incipiam, Virg. G. 1: quels soins il faut donner aux boeufs, voilà ce que maintenant je vais chanter. [st1]5 [-] soin, cure, traitement, remède; soin (pour la beauté), parure. - cura aquae, quae sub cutem est, Cels. 2, 10: traitement de l'hydropisie. - cura doloris, Cic.: traitement de la douleur. - illa fuit lacrimis ultima cura meis (somnus), Prop. 1, 3, 46: ce fut le sommeil qui guérit enfin mes larmes. - cura commendat faciem, Ov.: la parure rehausse la beauté. - faciunt curā ne videantur anus, Ov.: grâce aux soins pour leur beauté, elles font leur possible pour ne pas paraître vieilles. [st1]7 [-] souci, ennui, inquiétude, sollicitude, tourment. - cura et sollicitudo, Cic. Att. 15, 14, 3: souci et inquiétude. - cura metusque Cic. Div. 2, 150: soucis et craintes. - sine cura esse, Cic. Att. 12, 6, 4: n'avoir pas de souci. - omnis quae me angebat de re publica cura, Cic. Br. 10: toute l'inquiétude qui me tourmentait au sujet de la république. - mihi maxima cura est non de mea quidem vita, sed... Cic. Fam. 10, 1, 1: je suis très en souci non certes pour ma vie, mais... - dare curas alicui, Hor. 4, 21: donner des soucis à qqn. [st1]8 [-] amour, souci amoureux; objet de l'amour. - cura puellae, Prop. 3: l’amour pour une jeune fille. - curae juvenis, Hor.: les peines de coeur de la jeunesse. - tune meam potuisti tangere curam? Prop.: as-tu pu porter la main sur l'objet de mes soins? [st1]9 [-] au masc. surveillant, intendant. - cura harae, Ov. H. 1: porcher. - cura unus praetorii, Treb.: un intendant du prétoire.* * *Cura, curae, Cure et soing, Soulci, Chagrin.\Amara curarum eluere. Horat. Nettoyer et oster du tout l'amaritude ou amertume des soulcis et chagrins, Destacher et desennuyer.\Foelix curarum. Stat. Qui met son soing, sa cure, et son estude à choses utiles et à luy prouffitables.\Frigus curarum. Ouid. Soulci et chagrin qui refroidist la personne, et empesche de faire quelque chose, qu'on feroit bien, si on avoit l'esprit delivré et joyeux.\Dare aliquid curae corporis. Quintil. Employer quelque peu de temps à penser et traicter son corps.\Argentaria cura. Terent. Soulci et chagrin de faulte d'argent. B.\Frigida cura thori. Stat. Quand un homme ou une femme ne se soulcie gueres et ne luy chault de coucher avec sa partie.\Insomnes curae. Claud. Qui gardent les gens de dormir.\Inuida. Horat. Envieuse du repos et bon temps ou aise des personnes.\Mortales curae. Sil. Les soulcis de ce monde.\Omni cogitatione curaque in aliquam rem incumbere. Cic. Y employer tout son soing et toute sa cure.\Sagaces curae. Horat. Qui prevoyent les choses de loing.\Tristes curae. Virg. Qui rend l'homme triste et melancholique.\Abducere curas alicui. Claud. Le desfascher et desennuyer, Le delivrer de soulci.\Curas adimere. Terent. Mettre ou jecter hors de soulci.\Cura aliquem afficere. Terent. Mettre en soulci.\Committere auribus alicuius fuas curas. Seneca. Les dire à autruy.\Consedit cura. Cic. Est cessee.\Demouere aliquem cura rerum. Tacit. Luy oster la charge des affaires.\Cura est negotii quid sit, aut quid nuntiet. Plaut. Je suis en soulci que ce peult estre, quelle affaire c'est.\Quos vt ego hodie seruem, cura maxima est. Plaut. Desquels je suis en tresgrand soulci comment je les pourray retenir.\Haec mihi nunc cura est maxima, vt necui mea Longinquitas aetatis obstet. Terent. Le plus grand soulci que j'ay, c'est que, etc.\Curae mihi est. Terent. Je m'en soulcie.\- is es profecto seruus spectatus Cui dominus curae est. Terent. Qui ha soulci de son maistre.\Sane curae est quorsum euenturum hoc siet. Terent. Certes je me soulcie qu'il adviendra de cela.\Sine cura esse. Cic. Ne se point soulcier.\Extendere curas in annum venientem. Virgil. Se soulcier du temps advenir.\Mortalibus curis exuere se. Sil. Se desvestir et descharger des soulcis et ennuis de ce monde, Se tuer pour mettre fin à ses ennuis.\Gerere curam pro aliquo. Virgil. Se soulcier de la personne ou des affaires d'aucun.\Curae habere rem aliquam. Sallust. Avoir soing de quelque chose, L'avoir pour recommandee.\Curas iniicere. Terent. Mettre en soulci.\Curae leues loquuntur, ingentes stupent. Seneca. Quand la personne ha un chagrin ou ennuy legier, elle en parle, ou s'en complaint, ou demande conseil pour y remedier: mais quand le chagrin ou ennuy est fort grand et excessif, elle demeure estonnee et toute esperdue, sans pouvoir parler, ne s'en plaindre.\Mitte hanc de pectore curam. Virg. Ne te soulcie plus de cela.\Ponere omnem curam in re aliqua. Cic. Mettre.\Ponere graues curas. Sil. Oster, Delaisser.\Populatur artus cura. Seneca. Amour amaigrit la personne.\Respondere curis alicui. Virgil. L'aymer autant qu'il nous aime. -
9 procuratio
1) ведение дела (по должности), управление чем-нб. (государственными делами), procur. urbica (1. 11 § 2 D. 4, 4);2) заведывание делами по поручению частного лица, procurator, cui omnium rerum proc. concessa est (1. 4 § 18 D. 44, 4): полномочие, особ. ведение процесса за кого (1. 32 pr. D. 5, 2);rerum provinciae (1. 35 § 2 D. 4, 6. 1. 3 § 4 D. 43, 25).
2) доверенность для совершения сделок, особ. процессуальных действий, ведения процесса: exsequi, quod proc. emissa praescripserit (1. 21 C. 2, 13).procurationem exsequi (1. 25 D. 3, 3. 1. 17 § 16 D. 47, 10).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > procuratio
-
10 ex-sequor or exequor
ex-sequor or exequor cūtus, ī, dep., to follow to the grave: Hunc omni laude, C. poët.— Fig., to follow, follow after, accompany, go after, pursue: cladem illam fugamque: fatum illius, i. e. share: suam quisque spem, L.: sectam meam, Ct.—To follow up, prosecute, carry out, enforce, perform, execute, accomplish, fulfil: alqd primum, T.: mandata regis officia: incepta, L.: Iussa divōm, V.: armis ius suum, Cs.: mitem orationem: mortem, i. e. kill oneself, Ta.—To follow up, investigate, examine: veram rationem, T.: summā omnia cum curā inquirendo, L.: quem locum ipse capturus esset, L.—To go through, relate, describe, say, tell: quae vix verbis exsequi possum: omnia, L.: dona mellis, V.—To follow up, punish, avenge: omnia scire, non omnia exsequi, Ta.: deorum violata iura, L.: Tarquinium ferro, L. -
11 imperium
I.Lit. (mostly ante-class. and post-Aug.): si quid opus est, impera: imperium exsequar. Plaut. Am. 3, 3, 1; cf.:II. A.nunc pergam eri imperium exsequi,
id. ib. 1, 1, 106:eri imperia persequi,
id. ib. 2, 1, 75:imperium exsequi,
id. Men. 5, 6, 16; Ter. Eun. 4, 1, 22:obsequens obediensque est mori atque imperiis patris,
Plaut. Bacch. 3, 3, 55; cf. id. Trin. 2, 2, 21; id. Men. 5, 7, 1:tuo facit jussu, tuo imperio paret,
id. As. 1, 2, 21:malus et nequam est homo, qui nihili imperium eri Sui servus facit,
id. Ps. 4, 7, 1; cf. id. As. 2, 4, 10:quod hi neque ad concilia veniebant neque imperio parebant,
Caes. B. G. 5, 2 fin.:imperium neglegere,
id. ib. 5, 7, 7:neque ab uno omnia imperia administrari poterant,
id. ib. 2, 22 fin.:imperio Jovis huc venio,
Verg. A. 5, 726; cf.:et Jovis imperium et cari praecepta parentis Edocet,
id. ib. 5, 747:imperiis deūm propalam expositis,
Liv. 8, 6, 12:quidam (pueri) imperia indignantur,
Quint. 1, 3, 6:aegri quoquo neglecto medentium imperio, etc.,
Plin. Pan. 22, 3:elephanti inest imperiorum obedientia,
Plin. 8, 1, 1, § 1:naturae imperio gemimus, cum, etc.,
Juv. 15, 138:cujus paruit imperiis,
id. 14, 331.In gen.: Mes. Nempe jubes? Me. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi, Plaut. Men. 5, 7, 41; cf. id. Pers. 3, 1, 15:B.Appius et caecus et senex tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos,
Cic. de Sen. 11, 37:reges in ipsos imperium est Jovis,
Hor. C. 3, 1, 6:eone es ferox, quia habes imperium in beluas?
Ter. Eun. 3, 1, 25:mater, cujus sub imperio'st, mala,
id. Heaut. 2, 2, 4: An. Sta ilico. Ge. Hem, sates pro imperio! quisquis es, i. e. authorilatively, imperiously, id. Phorm. 1, 4, 19:domesticum,
Cic. Caecin. 18, 52; id. Inv. 2, 47, 140:(Juppiter) Divosque mortalesque turbas Imperio regit unus aequo,
Hor. C. 3, 4, 48; cf.:sed me jussa deūm... Imperiis egere suis,
Verg. A. 6, 463:Phyllius illic Imperio pueri volucresque ferumque leonem Tradiderat domitos,
Ov. M. 7, 373:agricolae habent rationem cum terra, quae numquam recusat imperium,
Cic. de Sen. 15, 51.—In partic.1.In publicists' lang., supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire (cf.: principatus, dominatus, regnum; potestas, potentia).(α).Sing.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.); cf.:(β).navorum imperium servare est induperantum,
id. ib. 169 Müll. (Ann. v. 413 Vahl.); and:ipse (Numa rex) de suo imperio curiatam legem tulit,
Cic. Rep. 2, 13; 2, 17; 18; [p. 901] 20;21: homo dominandi cupidus aut imperii singularis,
sole dominion, id. ib. 1, 33:singulare et potestas regia,
id. ib. 2, 9:esse consul cum summo imperio et potestate,
id. Verr. 1, 13, 37; id. Fl. 8, 18; cf.:cum summo imperio et potestate versari,
id. Q. Fr. 1, 1, 10, 31:qui (App. Claudius) tum erat summo imperio,
id. Fin. 2, 20, 66:omne imperium nostri penes singulos esse voluerunt,
id. Rep. 1, 40; 2, 32:de imperio Caesaris... gravissime decernitur,
Caes. B. C. 1, 5, 4:imperium extra ordinem dare,
Cic. Phil. 11, 10, 25:quod imperium potest esse praestantius quam, etc.,
id. Rep. 1, 17:eos qui antea commodis fuerint moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari,
id. Lael. 15, 54:ad deponendum imperium tardior esse,
id. Rep. 2, 12:expertes imperii,
id. ib. 1, 31:deponentium imperium tyrannorum,
Quint. 9, 2, 67 et saep.:sub populi Romani imperium dicionemque cadere,
Cic. Font. 1, 2; so,with dicio,
Caes. B. G. 1, 31, 7; cf.:Gallia sub populi Romani imperium redacta,
id. ib. 5, 29, 4:totam ad imperium populi Romani Ciliciam adjunxit,
Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:majestas est in imperio atque in omni populi Romani dignitate,
Quint. 7, 3, 35:cum duobus ducibus de imperio in Italia decertatum est, Pyrrho et Hannibale,
Cic. Lael. 8, 28; cf.:de imperio dimicare,
id. Off. 1, 12, 38:spes diuturnitatis atque imperii,
id. Rep. 2, 3; cf.:sedem et domum summo imperio praebere,
id. ib. 2, 5 fin.:quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,
Caes. B. G. 1, 3, 6:civitati imperium totius provinciae pollicetur,
id. ib. 7, 64 fin.:cum abunde expertus esset quam bene umeris tuis sederet imperium,
Plin. Pan. 10 fin.:auctoritate magis quam imperio regere,
Liv. 1, 7, 8; cf.:nec illum pro imperio submovere posse... quia ita dicatur: si vobis videtur, discedite, Quirites,
id. 2, 56, 12.—Plur.:b.nec vero imperia expetenda ac potius aut non accipienda interdum aut deponenda nonnumquam,
i. e. public offices, Cic. Off. 1, 20, 68:(cives) mandant imperia,
id. Rep. 1, 31; cf.:honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae anteponere,
id. Lael. 17, 63:cui (duci) dantur imperia et ea continuantur, etc.,
id. Rep. 1, 44:ita cepi et gessi maxima imperia, ut, etc.,
id. Fam. 3, 7, 5:vides tyranni satellites in imperiis,
id. Att. 14, 5, 2:quod praestare dicant Gallorum quam Romanorum imperia perferre,
dominion, government, Caes. B. G. 1, 17, 3:qui mobilitate ac levitate animi novis imperiis studebant,
id. ib. 2, 1, 3:imperia legum potentiora quam hominum,
Liv. 2, 1, 1. —Hence, transf., concr.(α).Dominion, realm, empire (esp. freq. since the Aug. per.):c.duae urbes inimicissimae huic imperio,
Cic. Lael. 3, 11:jam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri pæniteret,
id. Rep. 6, 16 fin.:nostrum,
id. ib. 3, 29; cf.:finium imperii nostri propagatio,
id. Prov. Cons. 12, 29:fines imperii propagavit,
id. Rep. 3, 12:imperium Oceano, famam qui terminet astris,
Verg. A. 1, 287:per quas (artes) imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili,
Hor. C. 4, 15, 14:adjectis Britannis Imperio,
id. ib. 3, 5, 4:quem vocet divum populus ruentis Imperi rebus?
id. ib. 1, 2, 26;1, 37, 8: immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore non potest,
Tac. H. 1, 16:reges socii, membra partesque imperii,
Suet. Aug. 48:breviarium totius imperii,
id. ib. 101:rationarium imperii,
id. ib. 28:imperii fines Tiberinum natare,
Juv. 8, 265:noverat luxuriam imperii veterem,
i. e. of the Roman court, id. 4, 137.—Trop., rule, control (very rare but class.):2.illud vide, si in animis hominum regale imperium sit, unius fore dominatum, consilii scilicet,
Cic. Rep. 1, 38.—Iron.:imperium judiciorum tenere,
Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77:coactae imperio sexus,
i. e. the ambition, Juv. 6, 135.—Law t. t., the jurisdiction or discretion of a magistrate:3.omnia autem judicia aut legitimo jure consistunt aut imperio continentur,
Gai. Inst. 4, 103:ideo autem imperio contineri judicia dicuntur, quia tamdiu valent, quamdiu is qui ea praecepit imperium habet,
id. ib. 4, 105; cf. 3, 181 al.—Milit., the chief command, command.(α).Sing.:(β).victum atque expugnatum oppidum est Imperio atque auspicio Amphitruonis maxime,
Plaut. Am. 1, 1, 37; 1, 1, 41: re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii transdatur, Caes. B. G. 7, 63, 5:delatam sibi summam imperii,
Suet. Ner. 3:censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint,
Cic. Fam. 1, 1, 3:nostri imperii dignitas,
id. ib. 1, 7, 4:novem annis, quibus in imperio fuit,
Suet. Caes. 25:legionum curam et imperium alicui demandare,
id. ib. 76:alicui imperium prorogare,
id. Tib. 30:imperii tempus explere,
id. Caes. 26: cum imperio aut magistratu, i. e. a military or civil command, Suet. Tib. 12:qui dabat olim imperium, fasces, etc.,
Juv. 10, 79; cf. in the foll.—Plur.:b.mandant (cives) imperia, magistratus,
i. e. military and civil commands, Cic. Rep. 1, 31; cf.:magistratus, imperia, amicitiae anteponere,
id. Lael. 17, 63;so opp. magistratus,
Suet. Caes. 54; 75; id. Aug. 61.—Transf.(α).Concr.: imperia, i. q. imperatores, commanding officers, commanders, generals:(β).imperia, potestates, legationes, quom senatus creverit populusve jusserit, ex urbe exeunto,
Cic. Leg. 3, 3, 9:nacti vacuas ab imperiis Sardiniam et Siciliam,
Caes. B. C. 1, 31, 1; Val. Max. 1, 1, 9.—Erat plena lictorum et imperiorum provincia, differta praefectis atque exactoribus, Caes. B. C. 3, 32, 4.—(γ).(Acc. to imperator, II. B. 3.) The imperial government, the government:tandem quasi coactus recepit imperium,
Suet. Tib. 24; 55; 67; id. Calig. 12; 16; 24; id. Claud. 11; 35; 36 et saep. -
12 inperium
I.Lit. (mostly ante-class. and post-Aug.): si quid opus est, impera: imperium exsequar. Plaut. Am. 3, 3, 1; cf.:II. A.nunc pergam eri imperium exsequi,
id. ib. 1, 1, 106:eri imperia persequi,
id. ib. 2, 1, 75:imperium exsequi,
id. Men. 5, 6, 16; Ter. Eun. 4, 1, 22:obsequens obediensque est mori atque imperiis patris,
Plaut. Bacch. 3, 3, 55; cf. id. Trin. 2, 2, 21; id. Men. 5, 7, 1:tuo facit jussu, tuo imperio paret,
id. As. 1, 2, 21:malus et nequam est homo, qui nihili imperium eri Sui servus facit,
id. Ps. 4, 7, 1; cf. id. As. 2, 4, 10:quod hi neque ad concilia veniebant neque imperio parebant,
Caes. B. G. 5, 2 fin.:imperium neglegere,
id. ib. 5, 7, 7:neque ab uno omnia imperia administrari poterant,
id. ib. 2, 22 fin.:imperio Jovis huc venio,
Verg. A. 5, 726; cf.:et Jovis imperium et cari praecepta parentis Edocet,
id. ib. 5, 747:imperiis deūm propalam expositis,
Liv. 8, 6, 12:quidam (pueri) imperia indignantur,
Quint. 1, 3, 6:aegri quoquo neglecto medentium imperio, etc.,
Plin. Pan. 22, 3:elephanti inest imperiorum obedientia,
Plin. 8, 1, 1, § 1:naturae imperio gemimus, cum, etc.,
Juv. 15, 138:cujus paruit imperiis,
id. 14, 331.In gen.: Mes. Nempe jubes? Me. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi, Plaut. Men. 5, 7, 41; cf. id. Pers. 3, 1, 15:B.Appius et caecus et senex tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos,
Cic. de Sen. 11, 37:reges in ipsos imperium est Jovis,
Hor. C. 3, 1, 6:eone es ferox, quia habes imperium in beluas?
Ter. Eun. 3, 1, 25:mater, cujus sub imperio'st, mala,
id. Heaut. 2, 2, 4: An. Sta ilico. Ge. Hem, sates pro imperio! quisquis es, i. e. authorilatively, imperiously, id. Phorm. 1, 4, 19:domesticum,
Cic. Caecin. 18, 52; id. Inv. 2, 47, 140:(Juppiter) Divosque mortalesque turbas Imperio regit unus aequo,
Hor. C. 3, 4, 48; cf.:sed me jussa deūm... Imperiis egere suis,
Verg. A. 6, 463:Phyllius illic Imperio pueri volucresque ferumque leonem Tradiderat domitos,
Ov. M. 7, 373:agricolae habent rationem cum terra, quae numquam recusat imperium,
Cic. de Sen. 15, 51.—In partic.1.In publicists' lang., supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire (cf.: principatus, dominatus, regnum; potestas, potentia).(α).Sing.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.); cf.:(β).navorum imperium servare est induperantum,
id. ib. 169 Müll. (Ann. v. 413 Vahl.); and:ipse (Numa rex) de suo imperio curiatam legem tulit,
Cic. Rep. 2, 13; 2, 17; 18; [p. 901] 20;21: homo dominandi cupidus aut imperii singularis,
sole dominion, id. ib. 1, 33:singulare et potestas regia,
id. ib. 2, 9:esse consul cum summo imperio et potestate,
id. Verr. 1, 13, 37; id. Fl. 8, 18; cf.:cum summo imperio et potestate versari,
id. Q. Fr. 1, 1, 10, 31:qui (App. Claudius) tum erat summo imperio,
id. Fin. 2, 20, 66:omne imperium nostri penes singulos esse voluerunt,
id. Rep. 1, 40; 2, 32:de imperio Caesaris... gravissime decernitur,
Caes. B. C. 1, 5, 4:imperium extra ordinem dare,
Cic. Phil. 11, 10, 25:quod imperium potest esse praestantius quam, etc.,
id. Rep. 1, 17:eos qui antea commodis fuerint moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari,
id. Lael. 15, 54:ad deponendum imperium tardior esse,
id. Rep. 2, 12:expertes imperii,
id. ib. 1, 31:deponentium imperium tyrannorum,
Quint. 9, 2, 67 et saep.:sub populi Romani imperium dicionemque cadere,
Cic. Font. 1, 2; so,with dicio,
Caes. B. G. 1, 31, 7; cf.:Gallia sub populi Romani imperium redacta,
id. ib. 5, 29, 4:totam ad imperium populi Romani Ciliciam adjunxit,
Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:majestas est in imperio atque in omni populi Romani dignitate,
Quint. 7, 3, 35:cum duobus ducibus de imperio in Italia decertatum est, Pyrrho et Hannibale,
Cic. Lael. 8, 28; cf.:de imperio dimicare,
id. Off. 1, 12, 38:spes diuturnitatis atque imperii,
id. Rep. 2, 3; cf.:sedem et domum summo imperio praebere,
id. ib. 2, 5 fin.:quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,
Caes. B. G. 1, 3, 6:civitati imperium totius provinciae pollicetur,
id. ib. 7, 64 fin.:cum abunde expertus esset quam bene umeris tuis sederet imperium,
Plin. Pan. 10 fin.:auctoritate magis quam imperio regere,
Liv. 1, 7, 8; cf.:nec illum pro imperio submovere posse... quia ita dicatur: si vobis videtur, discedite, Quirites,
id. 2, 56, 12.—Plur.:b.nec vero imperia expetenda ac potius aut non accipienda interdum aut deponenda nonnumquam,
i. e. public offices, Cic. Off. 1, 20, 68:(cives) mandant imperia,
id. Rep. 1, 31; cf.:honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae anteponere,
id. Lael. 17, 63:cui (duci) dantur imperia et ea continuantur, etc.,
id. Rep. 1, 44:ita cepi et gessi maxima imperia, ut, etc.,
id. Fam. 3, 7, 5:vides tyranni satellites in imperiis,
id. Att. 14, 5, 2:quod praestare dicant Gallorum quam Romanorum imperia perferre,
dominion, government, Caes. B. G. 1, 17, 3:qui mobilitate ac levitate animi novis imperiis studebant,
id. ib. 2, 1, 3:imperia legum potentiora quam hominum,
Liv. 2, 1, 1. —Hence, transf., concr.(α).Dominion, realm, empire (esp. freq. since the Aug. per.):c.duae urbes inimicissimae huic imperio,
Cic. Lael. 3, 11:jam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri pæniteret,
id. Rep. 6, 16 fin.:nostrum,
id. ib. 3, 29; cf.:finium imperii nostri propagatio,
id. Prov. Cons. 12, 29:fines imperii propagavit,
id. Rep. 3, 12:imperium Oceano, famam qui terminet astris,
Verg. A. 1, 287:per quas (artes) imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili,
Hor. C. 4, 15, 14:adjectis Britannis Imperio,
id. ib. 3, 5, 4:quem vocet divum populus ruentis Imperi rebus?
id. ib. 1, 2, 26;1, 37, 8: immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore non potest,
Tac. H. 1, 16:reges socii, membra partesque imperii,
Suet. Aug. 48:breviarium totius imperii,
id. ib. 101:rationarium imperii,
id. ib. 28:imperii fines Tiberinum natare,
Juv. 8, 265:noverat luxuriam imperii veterem,
i. e. of the Roman court, id. 4, 137.—Trop., rule, control (very rare but class.):2.illud vide, si in animis hominum regale imperium sit, unius fore dominatum, consilii scilicet,
Cic. Rep. 1, 38.—Iron.:imperium judiciorum tenere,
Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77:coactae imperio sexus,
i. e. the ambition, Juv. 6, 135.—Law t. t., the jurisdiction or discretion of a magistrate:3.omnia autem judicia aut legitimo jure consistunt aut imperio continentur,
Gai. Inst. 4, 103:ideo autem imperio contineri judicia dicuntur, quia tamdiu valent, quamdiu is qui ea praecepit imperium habet,
id. ib. 4, 105; cf. 3, 181 al.—Milit., the chief command, command.(α).Sing.:(β).victum atque expugnatum oppidum est Imperio atque auspicio Amphitruonis maxime,
Plaut. Am. 1, 1, 37; 1, 1, 41: re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii transdatur, Caes. B. G. 7, 63, 5:delatam sibi summam imperii,
Suet. Ner. 3:censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint,
Cic. Fam. 1, 1, 3:nostri imperii dignitas,
id. ib. 1, 7, 4:novem annis, quibus in imperio fuit,
Suet. Caes. 25:legionum curam et imperium alicui demandare,
id. ib. 76:alicui imperium prorogare,
id. Tib. 30:imperii tempus explere,
id. Caes. 26: cum imperio aut magistratu, i. e. a military or civil command, Suet. Tib. 12:qui dabat olim imperium, fasces, etc.,
Juv. 10, 79; cf. in the foll.—Plur.:b.mandant (cives) imperia, magistratus,
i. e. military and civil commands, Cic. Rep. 1, 31; cf.:magistratus, imperia, amicitiae anteponere,
id. Lael. 17, 63;so opp. magistratus,
Suet. Caes. 54; 75; id. Aug. 61.—Transf.(α).Concr.: imperia, i. q. imperatores, commanding officers, commanders, generals:(β).imperia, potestates, legationes, quom senatus creverit populusve jusserit, ex urbe exeunto,
Cic. Leg. 3, 3, 9:nacti vacuas ab imperiis Sardiniam et Siciliam,
Caes. B. C. 1, 31, 1; Val. Max. 1, 1, 9.—Erat plena lictorum et imperiorum provincia, differta praefectis atque exactoribus, Caes. B. C. 3, 32, 4.—(γ).(Acc. to imperator, II. B. 3.) The imperial government, the government:tandem quasi coactus recepit imperium,
Suet. Tib. 24; 55; 67; id. Calig. 12; 16; 24; id. Claud. 11; 35; 36 et saep. -
13 domus
ūs, реже ī (dat. арх. domo и domu; gen. pl. domuum и domorum) f.1) дом, жилище, местопребываниеdomi meae (tuae) C — у меня (тебя) дома, в моём (твоём) домеaliquem tecto et domo invitare C — пригласить кого-л. к себеdomi — самостоятельно, личноdomi habeo (domi est mihi) Ter, C — сам имею (знаю), т. е. в посторонней помощи не нуждаюсьdomi habet fallacias Pl — за тем, чтобы обмануть, у неё дело не станетsed quid ego nunc haec ad te, cujus domi nascuntur? C — но зачем я всё это говорю тебе, который и сам это знает?domum abducere aliquem C — склонить кого-л. на свою сторону2) хозяйство3) родина, отечествоdomi militiaeque C, militiae et domi Ter, Sl, domi bellique (belloque) L etc. — во время мира и на войне4) семья, семействаtota d. nostra te salutat C — вся наша семья тебя приветствует (шлёт тебе привет)5) род, племяd. Assaraci V — populus Romanus6) секта, философская школа (d. Socratica H) -
14 imperium
ī n. [ impero ]1) приказание, (по)веление, предписание, распоряжение (accipere i. L)i. alicujus rei C — распоряжение о чём-л. (насчёт чего-л.)imperio alicujus Cs — по чьему-л. приказуexsĕqui i. Ter — исполнить приказrecusare i. C — отказать в повиновении2) власть, владычество ( consuetudinis PS)summum i. или summa imperii C — верховная властьi. in aliquem Pl — власть над кем-л.in imperio esse C — занимать высокий пост, обладать властьюesse sub imperio alicujus Ter — быть в чьей-л. властиredigere aliquem sub i. alicujus Cs — покорить кого-л. кому-л.i. sui PM — самообладание3) полнота власти, полномочия, должность (consulari imperio praeditus C)4) воен. высшее командование (dare alicui i. Enn etc.)imperia et magistratus Nep etc., тж. imperia et potestates C — высшие военные и гражданские власти (должности)5) период власти, срок полномочий ( haec gesta sunt suo imperio L)6) pl. начальники, власти ( provincia erat plena imperiorum Cs)7) государство, империя (i. Persarum QC) -
15 munus
mūnus, eris n.1) обязанность, служба, должность, пост (hoc est m. tuum C; m. fungi suum Pl)m. militiae L (militare Nep) — военная службаmunĕre fungi C (ср. 4. и 5. ) (exsĕqui, explere, suscipere C) — исполнять должностные обязанностиmunere vacare C etc. — быть свободным от службы (преим. военной)m. et (atque) officium C, H — профессиональные обязанности2) задание, повинность, бремя ( alicui imponere C)3)а) положение, состояниеvinci in omni munere Cld — уступать (кому-л.) во всех отношениях4) милость, одолжение, услуга (extremum m. dare alicui V)munere fungi C — оказать кому-л. услугу (ср. 1. и 5.)munere alicujus rei V, O — с помощью чего-л.5) погребение, похороны (suprema munera V; efferre aliquem amplo munere Nep)munere fungi V — отдать кому-л. последний долг (ср. 1. и 4.)6) дар, подарок, подношение ( mittere alicui munus C)dare alicui aliquid muneri Nep, Su — подарить кому-л. что-л.munera Bacchi (Libĕri) V, H — дары Вакха, т. е. виноmunera Cerĕris O — дары Цереры, т. е. хлебm. solitudinis C — плод одиночества, т. е. сочинение, написанное в уединении7) жертва, приношение ( munera templis ferre V)8) даровое зрелище для народа, праздничные игры (преим. гладиаторские) (m. gladiatorium dare C, L; munera spectare Ap)functus est maximo munere aedilicio C — будучи эдилом, он устроил грандиозные игры9) здание для устройства игр, цирк, театр VP, O -
16 numerus
ī m.1) составная часть, член, элементomnibus numeris C, PJ, Q (omni numero C) — во всех отношениях2) соразмерность, размеренность, ритмичность, ритм, тактin (ad) numerum C — в такт (ср. 7.)3) созвучие, благозвучие, гармонияetiam in verbis solutis inest n. C — гармония свойственна и несвязанной речи (прозе)numeris vincire C — делать стройным, подчинять гармонии4) такт, тактичность5) музыка, мелодия, напев ( numeros intendere nervis V)6) (тж. numeri poëtici Col) стих, стихотворный размер, стопа7) число (мат. и грам.), количество (n. innumeralis Lcr; n. militum C, Nep, Dig; n. frumenti C)numerum inire C, L, QC, Sen — производить подсчёт, подсчитывать, считатьsuum numerum habere C — быть полным (укомплектованным), иметь надлежащее числоnumero — числом, всего ( classis mille numero navium C)ad numerum C, Cs, L etc. — в необходимом количестве, но тж. поровну ( ad numerum aliquid dividere Pt — ср. тж. 2.)extra numerum esse Pl — быть излишним или не приниматься в расчётin numero esse C, Cs etc. — принадлежать к (числу), но тж. Dig состоять на действительной военной службе(in) numero amicorum ducere Cs (habere C, Cs, referre Sl, reponere C) — считать другом8) толпа, множество (n. hominum C etc.); презр. ничтожестваnos n. sumus H — мы (римская молодёжь) — ничтожные люди10) pl. игральные кости ( numeros manu jactare O)12) промежуток, интервал ( pares numeri V)13) воинская часть, войсковое подразделение ( sparsi per provinciam numeri T)(тж. militaris n. Amm) когорта ( numeri legionum T)14) pl. список, перечень ( nomen in numeros referre PJ)15) положение, значение, достоинство, авторитет(in) aliquo numero esse C, Cs (obtinere aliquem numerum C) — иметь какое-л. значение (иметь влияние, пользоваться уважением)(in) numero obsĭdum Cs — в числе или в качестве заложников16) pl. должность, функция, роль ( alicui numeros suos eripere O) -
17 officium
ī n. [из opificium ]1) услуга, любезность, одолжениеpraestare o. Cs, Hirt, Nep etc. — оказать услугуmulta officia in aliquem conferre C — оказать кому-л. много услуг2) готовность к услугам, внимательность, услужливость, предупредительность, любезность3) рвение, усердие ( officia intendere Sl)4) засвидетельствование почтения, поклон, визит, поздравление ( officia urbana Nep)officii causā Pt — из уваженияalicui o. facere Pl, Ter (praestare O) — засвидетельствовать кому-л. своё почтение (нанести визит)suprema officia T (o. triste O) — последний долг (умершему)5) долг, обязанность ( tria oratorum officia C); чувство долга (pudor atque o. Cs)o. facere Ter (exsĕqui, perficere C), satisfacere officio C или o. implere C etc. — исполнять обязанностьdeserere o. (discedere ab officio или officio suo deesse) C — не исполнять обязанностиesse in officio или officio fungi C — исполнять (свои) обязанностиistuc viri est o. Ter — вот так должен поступать (истинный) мужtenere Nep, Cs (continere Cs) in officio — держать в повиновении6) должность, служба, служебные занятия (o. scribae Nep; o. legationis Cs)o. itineris Cs — служебные обязанности во время походаo. maritimum Cs — командование морскими силами, военно-морская служба7) обряд, церемония (o. nuptiarum Su и nuptiale Pt; exsequiarum Just)8) служебный персонал или прислуга Su, Dig, Tert9) функции, свойства ( corporis Lcr)10) половой акт Prp, O, Pt -
18 profluenter
-
19 votum
vōtum, ī n. [ voveo ]1) жертва, приношение (дар) по обетуDanai in voto (=equo Trojano) latent Pt — данайцы скрываются в (мнимом) даре богам2) памятник ( immortale Vop)3) обет, торжественное обещание (ex voto templum facere O)vota deum (= deorum) V — обеты богамvota facere (ср. 5.), suscipere, concipere, nuncupare C — давать обетыvota solvere C (dissolvere C, reddere O, exsĕqui V) или votis fungi Just — исполнять обеты4) молитва, соединённая с обетом ( vota audita VF)5) желание, воля, стремлениеvota omnium Q или publica Cld — всеобщее желание, т. е. предмет всеобщих желаний или общественные нуждыvota facere C — желать (ср. 3.)aliquem voti compotem L (potentem O) facere — исполнять чьё-л. желаниеrebus supra vota fluentibus Just — так как дела шли лучше, чем ожидалосьjam coeperat v. esse Pt — (это) стало даже казаться желательным -
20 amoene
amoenē, Adv. m. Compar. u. Superl. (amoenus), den Sinnen angenehm, anmutig, ergötzlich, fumificare, Plaut.: amoenius exsequi (dicendo), Gell.: amoenissime habitare, Plin. ep.
См. также в других словарях:
exsequi — index enforce Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Exsequien — Exsequi|en [zu lateinisch ex(s)equi »(einer Leiche) folgen«, »das Geleit geben«] Plural, Exequi|en, katholische Kirche: die Riten des Totengeleits vom Sterbehaus bis zum Grab: Segnung der Leiche im Sterbehaus, Überführung in die Kirche,… … Universal-Lexikon
List of Freemasons — This is a list of notable Freemasons. Freemasonry is a fraternal organisation which exists in a number of forms worldwide. Throughout history some members of the fraternity have made no secret of their involvement, while others have not made… … Wikipedia
ejecutar — (Del lat. exsequi, seguir hasta el final.) ► verbo transitivo 1 Hacer o realizar una acción: ■ tienes que ejecutar las órdenes de tus superiores. SINÓNIMO efectuar 2 DERECHO Matar a una persona en cumplimiento de una sentencia: ■ lo ejecutaron a… … Enciclopedia Universal
exécution — [ ɛgzekysjɔ̃ ] n. f. • 1265; lat. exsecutio, de exsequi, de ex et sequi « suivre, poursuivre » I ♦ 1 ♦ Action d exécuter (qqch.), de passer à l acte, à l accomplissement. ⇒ réalisation. Exécution d un projet, d une décision. « l esprit ne doit… … Encyclopédie Universelle
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
Ejecutivo — ► adjetivo 1 Que debe ejecutarse de inmediato. 2 DERECHO Se aplica al organismo que se encarga de la ejecución de leyes o acuerdos. ► sustantivo 3 OFICIOS Y PROFESIONES Persona que tiene un cargo directivo en la organización de una empresa: ■ los … Enciclopedia Universal
exécuteur — exécuteur, trice [ ɛgzekytɶr, tris ] n. et adj. • v. 1200; lat. exsecutor, de exsequi « accomplir, poursuivre » 1 ♦ Vx Personne qui exécute (I). ⇒ exécutant, réalisateur. « Le prince est l exécuteur de la loi de Dieu » (Bossuet). « Il [Colomb]… … Encyclopédie Universelle
exequatur — [ ɛgzekwatyr ] n. m. inv. • 1752; mot lat. « qu il exécute », subj. du v. exsequi → exécuter 1 ♦ Dr. Décision par laquelle un tribunal rend exécutoire sur le territoire national un jugement ou un acte étranger. Donner l exequatur. 2 ♦ (1781) Dr.… … Encyclopédie Universelle
essuyer — (è sui ié), j essuie, nous essuyons ; j essuyais, nous essuyions, vous essuyiiez ; j essuierai ; j essuierais ; essuie, essuyons ; que j essuie, que nous essuyions, que vous essuyiez ; essuyant ; essuyé, v. a. 1° Ôter l eau, la sueur, l… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
executor — late 13c., from Anglo Fr. executour, from L. executorem/exsecutorem, agent noun from exsequi/exsequi (see EXECUTION (Cf. execution)). Fem. form executrix is attested from late 14c … Etymology dictionary