Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

dolos+sil

  • 1 tardus

    tardus, a, um [st2]1 [-] lent, nonchalant, indolent, paresseux, tardif. [st2]2 [-] lourd (d'esprit), lourd, stupide, borné, bouché. [st2]3 [-] qui ralentit, qui alourdit. [st2]4 [-] traînant (en parl. du style), lent.    - tardi juvenci, Virg.: taureaux à la marche lente.    - proci loripedes, tardissimi, Plaut. Poen.: prétendants trop lents, de vraies tortues.    - tardior in scribendo, Quint.: trop lent à écrire.    - tardior ad discendum, Cic.: trop lent à apprendre.    - ad injuriam tardior, Cic.: moins prompt à faire injure.    - avec gén. tardus fugae, V.-Flac.: lent à fuir.    - avec inf. nectere tectos numquam tarda dolos, Sil. 3: qui n'est jamais lente à ourdir de perfides trames.    - tarda fluunt tempora, Hor. Ep. 1: le temps s'écoule lentement.    - tarda poena, Cic.: châtiment tardif.    - tardus es, Ter.: tu es bouché.    - tardum ingenium, Cic.: esprit lent.    - Lentulus non tardus sententiis, Cic.: Lentulus prompt à la répartie.
    * * *
    tardus, a, um [st2]1 [-] lent, nonchalant, indolent, paresseux, tardif. [st2]2 [-] lourd (d'esprit), lourd, stupide, borné, bouché. [st2]3 [-] qui ralentit, qui alourdit. [st2]4 [-] traînant (en parl. du style), lent.    - tardi juvenci, Virg.: taureaux à la marche lente.    - proci loripedes, tardissimi, Plaut. Poen.: prétendants trop lents, de vraies tortues.    - tardior in scribendo, Quint.: trop lent à écrire.    - tardior ad discendum, Cic.: trop lent à apprendre.    - ad injuriam tardior, Cic.: moins prompt à faire injure.    - avec gén. tardus fugae, V.-Flac.: lent à fuir.    - avec inf. nectere tectos numquam tarda dolos, Sil. 3: qui n'est jamais lente à ourdir de perfides trames.    - tarda fluunt tempora, Hor. Ep. 1: le temps s'écoule lentement.    - tarda poena, Cic.: châtiment tardif.    - tardus es, Ter.: tu es bouché.    - tardum ingenium, Cic.: esprit lent.    - Lentulus non tardus sententiis, Cic.: Lentulus prompt à la répartie.
    * * *
        Tardus, Adiectiuum. Cic. Tardif.
    \
        Tardus incessu filius. Plinius. Pesant à marcher, Qui chemine bellement.
    \
        AEtate tardus. Ouid. Qui ne se peult haster d'aller, pource qu'il est vieil et aagé.
    \
        Tardum est dictu, pluribus prosit, an noceat vinum. Plin. Il est malaisé et difficile de dire si, etc.
    \
        Gradibus tardis errare. Ouid. Cheminer lentement.
    \
        Homo tardus. Cic. Homme de gros entendement et tardif à comprendre.
    \
        Tardum ingenium in accipiendis quae traduntur. Plin. Tardif à comprendre ce qu'on luy enseigne.
    \
        Noctes tardae. Virgil. Qui viennent tard, comme font celles de l'esté.
    \
        Vt ea res tardior spe fuerit. Liu. Ja soit que la chose soit venue plus tard qu'on ne pensoit.
    \
        Senectus tarda. Horat. Pesante vieillesse, Qui rend les gents pesants.
    \
        Vnda tarda. Virgil. Eaue croupant et qui ne bouge, ou Qui coule fort lentement.
    \
        Tardus. Virg. Lourdault, Grosse teste, Qui n'ha point d'esprit.
    \
        Tardus fumus. Virgil. Fumee espesse.

    Dictionarium latinogallicum > tardus

  • 2 discingo

    dis-cingo, cīnxī, cīnctum, ere
    1) распоясывать, развязывать, распускать ( tunicam H)
    2) уничтожать, обезвреживать ( dolos Sil)
    3) расслаблять, лишать силы (d. ingenium rebus secundis Sen)

    Латинско-русский словарь > discingo

  • 3 tardus

    tardus, a, um (viell. verwandt mit traho), langsam, säumig, I) eig. (Ggstz. celer, citus, citatus, velox, agilis, sedulus), 1) im allg.: a) von leb. Wesen, homo, Cic.: pecus, Cic.: asellus, iuvenci, Verg.: asinus, Augustin.: iumenta, Sen.: avis (vermutlich) Trappe, Plin.: qui sunt segnes et tardi, Sen.: proci loripedes, tardissimi, Plaut.: erimus inter fortes fugacissimi, inter fugaces tardissimi, Sen. rhet.: Plur. subst., minus est gravis Appia tardis (den langsam Reisenden), Hor. sat. 1, 5, 6. – m. in u. Abl., non ille in litteris tardus, Spart. Carac. 1, 4: tardior in scribendo, langsamer, insofern die Fertigkeit der Hand fehlt, Quint. 10, 3, 20: (Bibulus) erit, ut audio, in decedendo tardior, Cic. ad Att. 7, 3, 5. – mit Abl., incessu tardus, Plin. 7, 76. Solin. 1, 92. – m. ad u. Akk., tardiores ad iniuriam, Cic.: eo tardior ad discedendum fui, quod etc., Cic.: vos existimationis illius periculum tardiores fecit adhuc ad iudicandum, Cic.: tardiores ad danda od. ad accipienda beneficia, Sen.: ad id quod non licebat tardior pigriorque, Val. Max. – mit Genet., fugae, Val. Flacc. 3, 547. – m. Infin., et nectere tectos numquam tarda dolos, Sil. 3, 234. – insbes. = langsam im Handeln, provisor utilium, der immer zu spät auf das Nützliche bedacht ist, Hor. de art. poët. 164: Apollo, langsam wirkend (dem Unternehmen jmds. nicht günstig), Prop. 1, 8, 41. – b) v. sachl. u. abstr. Subjj.: frumenti subvectio, Liv.: tibicinis modi, Cic.: vox (Ggstz. cita), Cic.: omnia tarda adhuc et spissa, Cic.: tarda fluunt tempora, Hor. – Insbes.: α) spät eintretend, Necessitas, Hor.: fata, Hor.: poena, Cic.: portenta deûm, Cic.: noctes, Verg. – tarda sunt quae in commune exspectantur, spät erst wird gewährt usw., Tac. – β) langsam vergehend, lange dauernd, nachhaltig, vox, Ov.: menses, Verg.: fata, Hor.: sapor, Verg. – 2) (poet.) prägn. = langsam machend, hemmend, podagra, Hor.: senectus, Hor.: neutr. pl. subst., tarda, hemmende Umstände, Tac. Agr. 18. – II) übtr.: a) von Pers.: α) langsam, schwer von Begriff, stumpf, stumpfsinnig, träumerisch, dumm, subst., der Schwachkopf, der Tropf, tardus es, Ter.: hebetes illi et supra modum tardi, Plin. ep.: nimis indociles quidam tardique sunt, Cic.: tardus in cogitando, Cic.: si quis forte sit tardior, Cic. – Plur. subst., laborat magister docens tardos, Augustin. de mus. 4, 9. § 10. – β) bedächtig, illi tardo cognomen pingui damus, Hor. sat. 1, 3, 58. – b) v. lebl. Subjj.: α) v. Fähigkeiten u. Tätigkeiten = langsam, stumpf, sensus hebetes et tardi, Cic.: ingenium, Cic., ingenium tardum et hebes (Ggstz. mobile et erectum), Sen.: mentes, Cic.: Lentulus non tardis sententiis, war von schnellen Begriffen, Cic. – β) v. der Rede = langsam, bedächtig, gemessen, tardior pronuntiatio, Quint.: stilus, Quint.: in utroque genere dicendi principia tarda sunt, Cic.: tarda et supina compositio, Quint.

    lateinisch-deutsches > tardus

  • 4 tardus

    tardus, a, um (viell. verwandt mit traho), langsam, säumig, I) eig. (Ggstz. celer, citus, citatus, velox, agilis, sedulus), 1) im allg.: a) von leb. Wesen, homo, Cic.: pecus, Cic.: asellus, iuvenci, Verg.: asinus, Augustin.: iumenta, Sen.: avis (vermutlich) Trappe, Plin.: qui sunt segnes et tardi, Sen.: proci loripedes, tardissimi, Plaut.: erimus inter fortes fugacissimi, inter fugaces tardissimi, Sen. rhet.: Plur. subst., minus est gravis Appia tardis (den langsam Reisenden), Hor. sat. 1, 5, 6. – m. in u. Abl., non ille in litteris tardus, Spart. Carac. 1, 4: tardior in scribendo, langsamer, insofern die Fertigkeit der Hand fehlt, Quint. 10, 3, 20: (Bibulus) erit, ut audio, in decedendo tardior, Cic. ad Att. 7, 3, 5. – mit Abl., incessu tardus, Plin. 7, 76. Solin. 1, 92. – m. ad u. Akk., tardiores ad iniuriam, Cic.: eo tardior ad discedendum fui, quod etc., Cic.: vos existimationis illius periculum tardiores fecit adhuc ad iudicandum, Cic.: tardiores ad danda od. ad accipienda beneficia, Sen.: ad id quod non licebat tardior pigriorque, Val. Max. – mit Genet., fugae, Val. Flacc. 3, 547. – m. Infin., et nectere tectos numquam tarda dolos, Sil. 3, 234. – insbes. = langsam im Handeln, provisor utilium, der immer zu spät auf das Nützliche bedacht ist, Hor. de art. poët. 164: Apollo, langsam wirkend (dem Unternehmen jmds. nicht günstig), Prop. 1, 8, 41. – b) v.
    ————
    sachl. u. abstr. Subjj.: frumenti subvectio, Liv.: tibicinis modi, Cic.: vox (Ggstz. cita), Cic.: omnia tarda adhuc et spissa, Cic.: tarda fluunt tempora, Hor. – Insbes.: α) spät eintretend, Necessitas, Hor.: fata, Hor.: poena, Cic.: portenta deûm, Cic.: noctes, Verg. – tarda sunt quae in commune exspectantur, spät erst wird gewährt usw., Tac. – β) langsam vergehend, lange dauernd, nachhaltig, vox, Ov.: menses, Verg.: fata, Hor.: sapor, Verg. – 2) (poet.) prägn. = langsam machend, hemmend, podagra, Hor.: senectus, Hor.: neutr. pl. subst., tarda, hemmende Umstände, Tac. Agr. 18. – II) übtr.: a) von Pers.: α) langsam, schwer von Begriff, stumpf, stumpfsinnig, träumerisch, dumm, subst., der Schwachkopf, der Tropf, tardus es, Ter.: hebetes illi et supra modum tardi, Plin. ep.: nimis indociles quidam tardique sunt, Cic.: tardus in cogitando, Cic.: si quis forte sit tardior, Cic. – Plur. subst., laborat magister docens tardos, Augustin. de mus. 4, 9. § 10. – β) bedächtig, illi tardo cognomen pingui damus, Hor. sat. 1, 3, 58. – b) v. lebl. Subjj.: α) v. Fähigkeiten u. Tätigkeiten = langsam, stumpf, sensus hebetes et tardi, Cic.: ingenium, Cic., ingenium tardum et hebes (Ggstz. mobile et erectum), Sen.: mentes, Cic.: Lentulus non tardis sententiis, war von schnellen Begriffen, Cic. – β) v. der Rede = langsam, bedächtig, gemessen, tardior pronuntiatio, Quint.: stilus, Quint.: in
    ————
    utroque genere dicendi principia tarda sunt, Cic.: tarda et supina compositio, Quint.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tardus

  • 5 tardus

    tardus, a, um, adj., slow, not swift, sluggish, tardy (freq. and class.; syn.: lentus, languidus).
    I.
    Lit., of motion or action:

    velox an tardus sit,

    Cic. Inv. 1, 24, 35:

    tardi sumus nos,

    Plaut. Poen. 3, 1, 66:

    aetate tardiores,

    id. ib. 3, 1, 6; cf. id. ib. 1 and 4:

    fatuus est, insulsus, tardus, stertit noctes et dies,

    Ter. Eun. 5, 8, 49:

    redemptor non inertiā aut inopiā tardior fuit,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    qualem existimas, qui in adulterio deprehenditur? tardum,

    id. de Or. 2, 68, 275:

    nemo erat adeo tardus aut fugiens laboris,

    Caes. B. C. 1, 69:

    tarda aliqua et languida pecus,

    Cic. Fin. 2, 13, 40:

    asellus,

    Verg. G. 1, 273:

    juvenci,

    id. ib. 2, 206: aves, quas Hispania tardas appellat, Graecia ôtidas, Plin. 10, 22, 29, § 56:

    Caesar ubi reliquos esse tardiores vidit,

    Caes. B. G. 2, 25:

    ad injuriam tardiores,

    Cic. Off. 1, 11, 33:

    tardior ad judicandum,

    id. Caecin. 4, 9:

    ad deponendum imperium,

    id. Rep. 2, 12, 23:

    ad discedendum,

    id. Att. 9, 13, 4; cf.:

    Bibulus in decedendo erit, ut audio, tardior,

    id. ib. 7, 3, 5:

    proci loripedes, tardissimi,

    Plaut. Poen. 3, 1, 7:

    Apollo,

    i. e. unpropitious, Prop. 1, 8, 41. —
    b.
    Of things concr. and abstr.:

    tardiores tibicinis modi et cantus remissiores,

    Cic. de Or. 1, 60, 254:

    omnia tarda et spissa,

    id. Att. 10, 18, 2:

    fumus,

    Verg. A. 5, 682:

    frumenti tarda subvectio,

    Liv. 44, 8, 1:

    poena tardior,

    Cic. Caecin. 3, 7; Quint. 7, 2, 42:

    portenta deum tarda et sera nimis, Cic. poët. Div. 2, 30, 64: sic mihi tarda fluunt tempora,

    Hor. Ep. 1, 1, 23:

    noctes,

    coming on late, Verg. G. 2, 482:

    tardiora fata,

    Hor. Epod. 17, 62:

    anne novum tardis sidus te mensibus addas,

    i. e. to the long summer months, Verg. G. 1, 32:

    nox,

    Ov. P. 2, 4, 26:

    tarda Genua labant,

    Verg. A. 5, 432:

    podagra,

    i. e. that makes one move slowly, Hor. S. 1, 9, 32:

    senectus,

    id. ib. 2, 2, 88; Tib. 2, 2, 19; cf.

    passus,

    Ov. M. 10, 49:

    abdomen,

    Juv. 4, 107:

    onus,

    Sen. Phoen. 568:

    sapor,

    i. e. that lingers long on the palate, Verg. G. 2, 126:

    lingua,

    Sen. Oedip. 293.— Poet., with gen.:

    tardus fugae,

    delaying his flight, Val. Fl. 3, 547; and with inf.:

    nectere tectos Numquam tarda dolos,

    Sil. 3, 234. —
    II.
    Trop., slow of apprehension, dull, heavy, stupid.
    A.
    In gen.: Ch. Prorsum nihil intellego. Sy. Hui, tardus es, Ter. Heaut. 4, 5, 28:

    sensus hebetes et tardi,

    Cic. Ac. 1, 8, 31:

    nimis indociles tardique,

    id. N. D. 1, 5, 12:

    si qui forte sit tardior,

    id. de Or. 1, 28, 127:

    tardi ingenii est, rivulos consectari, fontes rerum non videre,

    id. ib. 2, 27, 117:

    tardo ingenio esse,

    id. Agr. 3, 2, 6:

    mentes,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    ingenium,

    Quint. 1, 3, 2.—
    B.
    In partic., of speech or of a speaker, slow, not rapid, measured, deliberate:

    in utroque genere dicendi principia tarda sunt,

    Cic. de Or. 2, 53, 213:

    stilus,

    Quint. 10, 3, 5:

    tardior pronuntiatio,

    id. 10, 7, 22:

    tarda et supina compositio,

    id. 9, 4, 137:

    tardus in cogitando,

    Cic. Brut. 59, 216:

    Lentulus non tardus sententiis,

    id. ib. 70, 247.—Hence, adv.: tardē.
    A.
    Slowly, tardily:

    tarde percipere (opp. celeriter arripere),

    Cic. Rosc. Com. 11, 31; Plaut. Pers. 5, 1, 20; id. Ps. 4, 3, 15; Cic. Fam. 14, 5, 1; id. Att. 3, 7, 3; 5, 15, 3; 11, 22, 2; id. Mil. 20, 54; Verg. G. 2, 3. — Comp.:

    tardius moveri,

    Cic. N. D. 2, 20, 51; id. Tusc. 1, 31, 75; 4, 14, 32; id. Prov. Cons. 14, 35; Caes. B. G. 4, 23; id. B. C. 3, 28 al.— Sup.:

    tardissime judicare,

    Cic. Caecin. 2, 7. —
    B.
    Late, not in time, not early, Pall. 11, 14, 3.— Sup.:

    tardissime,

    at latest, Plin. 18, 7, 10, §§ 51 and 56: quam tardissime, as late as possible, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 33, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > tardus

  • 6 resolvo

    rĕ-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to untie, unfasten, unbind; to loose, loosen, release, open (not freq. till after the Aug. per.; cf.: relaxo, resero, recludo, libero).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equos,

    to unyoke, Ov. F. 4, 180; cf.:

    juncta juga leonibus,

    Cat. 63, 76:

    quem suā sponte vinxerit, non resolvat, etc.,

    Col. 1, 8, 16; 11, 1, 22:

    cinctas vestes,

    Ov. M. 1, 382; cf.

    nodum,

    Cels. 7, 4, 4:

    fila,

    to loose, separate, Ov. M. 2, 654:

    vulnera,

    to unbind, Quint. 6, 1, 30; 49:

    oras,

    to cast loose from the shore, Liv. 22, 19, 10 Drak. N. cr.:

    virginem catenis,

    i. e. to release, Ov. M. 4, 737; cf.:

    crura vinclis,

    id. A. A. 3, 272:

    (puella) resoluta capillos,

    id. Am. 2, 14, 39:

    claustra,

    to open, Lucr. 1, 415:

    litteras,

    Liv. 26, 15:

    venas,

    Tac. A. 6, 48:

    jugulum mucrone,

    Ov. M. 1, 227:

    ferro,

    id. ib. 6, 643:

    manum in diversum,

    Quint. 11, 3, 97:

    fauces haec in verba,

    Ov. M. 2, 282; cf.:

    exspectato Ora sono,

    id. ib. 13, 126:

    fatis ora,

    Verg. G. 4, 452;

    and simply ora,

    id. A. 3, 457:

    ignis aurum resolvit,

    melts, dissolves, Lucr. 6, 967:

    nivem,

    to melt, thaw, Ov. Tr. 3, 10, 13; cf.:

    resolutus repente Rhenus,

    Suet. Dom. 6:

    margaritas in tabem,

    Plin. 9, 35, 58, § 120:

    glaebam in pulverem,

    Col. 11, 2, 60:

    nummos,

    to melt down, Lampr. Alex. Sev. 30 fin. — Poet.:

    nebulas ventis ac sole,

    to disperse, dissipate, scatter, Ov. M. 14, 400; cf.

    tenebras (sidere),

    Verg. A. 8, 591:

    resoluta caligo,

    Sil. 5, 58: Zephyro se glaeba, becomes loose or soft, Verg. G. 1, 44; Curt. 4, 6, 11:

    terra resoluta,

    Col. 4, 1, 4; 11, 3, 5:

    muros ariete,

    to break down, Sil. 5, 553:

    cinctos muros,

    id. 12, 495:

    saxa,

    id. 1, 369. —
    B.
    In partic.
    1.
    To relax, unnerve, enervate, enfeeble the body (cf. remitto):

    felicitas hos inflat, illos mollit et totos resolvit,

    Sen. Ep. 36, 1:

    (Cerberus) immania terga resolvit Fusus humi,

    stretched out, Verg. A. 6, 422:

    nexos artus,

    id. ib. 4, 695:

    utrumque (concubitus),

    Ov. A. A. 2, 683:

    corpus (somno),

    id. M. 7, 328:

    placitā resoluta quiete,

    id. ib. 9, 468:

    membra ad molles choros,

    Prop. 2, 34 (3, 32), 42; Curt. 4, 16, 13:

    fatigatione resolutus,

    id. 6, 8, 21; 9, 5, 10.—
    2.
    Mostly ante-class., to pay a debt:

    minas,

    Plaut. Ep. 1, 2, 39:

    argentum,

    id. ib. 3, 2, 16; id. Men. 5, 5, 30:

    pro vecturā,

    id. As. 2, 4, 27; cf. Cato, R. R. 144, 3; 145, 1; 148, 2:

    damnum boni viri arbitratu resolvere,

    id. ib. 149, 2. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (acc. to I. A.), to separate, unbind, set free, release; to disclose, show, reveal, lay open; to annul, cancel, make void, abolish, destroy (syn. rescindo):

    ipsas periodos majoribus intervallis et velut laxioribus nodis resolvemus,

    Quint. 9, 4, 127:

    quoniam, quā fieri quicquid posset ratione, resolvi,

    have disclosed, shown, Lucr. 5, 773:

    teque piacula nulla resolvent,

    release, Hor. C. 1, 28, 34:

    amore resolutus,

    Tib. 1, 10, 83:

    (Hannibal) Quod sponte abscedat tandemque resolvat Ausoniam,

    liberate, Sil. 17, 206:

    resoluta legibus urbs,

    id. 11, 36:

    ira resoluta frenis legum,

    Luc. 2, 145:

    litem quod lite resolvit,

    does away with, ends, Hor. S. 2, 3, 103:

    invitat genialis hiems curasque resolvit,

    banishes, dispels, Verg. G. 1, 302:

    tristitiam animi,

    Plin. 24, 6, 15, § 24:

    dolos tecti ambagesque,

    i. e. find the way through, Verg. A. 6, 29:

    jura (pudoris),

    id. ib. 4, 27:

    dolos fraudesque,

    Sil. 7, 153:

    gaudia ferro,

    id. 13, 508:

    amphiboliam,

    to destroy, remove, Quint. 7, 9, 4:

    ambiguitatem,

    id. 12, 2, 13:

    dicta ex parte diversā,

    i. e. refute, id. 5, 13, 12:

    vectigal et onera commerciorum,

    to abolish, Tac. H. 4, 65:

    stipulationem,

    Dig. 21, 2, 57 fin.:

    conventionem,

    ib. 41, 5, 2:

    emptionem,

    ib. 18, 2, 2 et saep. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.).
    1.
    To relax, soften:

    disciplinam militarem,

    Tac. H. 1, 51:

    judices,

    Quint. 4, 2, 19; id. 8, prooem § 12. —
    2.
    To pay:

    unā plagā (cf. I. B. 2. supra),

    Plaut. Am. 2, 2, 73 (but in Cic. Phil. 14, 14, 38, the correct reading is persoluturum). — Hence, rĕsŏlūtus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 1.), relaxed, enervated, effeminate:

    corpora juvenum (with fluxa), Col. praef. § 17: minister Idaeo resolutior cinaedo,

    Mart. 10, 98.—
    2.
    Free, unhampered: os, Val.Max. 8, 7, ext. 1.—
    3.
    Unbridled:

    gaudia,

    Sil. 11, 305.— Adv.: rĕsŏlūtē, without restraint:

    quo resolutius decachinnetis,

    more unrestrainedly, Tert. ad Nat. 1, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > resolvo

  • 7 discingo

    discingo, ĕre, cinxi, cinctum - tr. - [st2]1 [-] ôter la ceinture, désarmer, dépouiller. [st2]2 [-] découvrir, dévoiler, mettre à nu, réduire à néant; amollir, affaiblir.    - mihi crede, in sinu est (Caesar), neque ego discingor, Cic. Q. Fr. 2, 18: crois-moi, je porte (César) dans mon coeur et ne desserre pas les liens de cette amitié.    - dolos discingere, Sil. 7, 153: découvrir des ruses.
    * * *
    discingo, ĕre, cinxi, cinctum - tr. - [st2]1 [-] ôter la ceinture, désarmer, dépouiller. [st2]2 [-] découvrir, dévoiler, mettre à nu, réduire à néant; amollir, affaiblir.    - mihi crede, in sinu est (Caesar), neque ego discingor, Cic. Q. Fr. 2, 18: crois-moi, je porte (César) dans mon coeur et ne desserre pas les liens de cette amitié.    - dolos discingere, Sil. 7, 153: découvrir des ruses.
    * * *
        Discingo, discingis, discinxi, discinctum, discingere. Mar. Desceindre.

    Dictionarium latinogallicum > discingo

  • 8 dolus

    [st1]1 [-] dŏlus, i, m.: a - adresse, ruse.    - [gr]gr. δόλος.    - cf. P. FEST. p. 69, 10.    - dolus malus, Cic. Off. 3, 60: dol, fraude.    - dolo malo, Cic. Off. 3, 92: frauduleusement, avec des manoeuvres dolosives.    - sine dolo malo, Liv. 1, 24, 7: loyalement, de bonne foi. b - fourberie, tromperie, piège.    - Plaut. Men. 228; Capt. 642; Caes. BG. 4, 13, 1; BC. 2, 14, 1; Sall. C. 11, 2; Liv. 27, 28, 4.    - forte an dolo principis incertum, Tac.: est-ce par hasard ou par fourberie du prince, on l'ignore.    - dolos saltu deludit, Ov. Hal. 25: d'un bond il déjoue les pièges (= les filets du pêcheur).    - cuniculo et subterraneis dolis peractum urbis excidium, Flor. 1, 12, 9: par la mine et par des travaux souterrains fut consommée la ruine de la ville (de Véies). c - tort causé, acte blâmable, faute.    - Dig. 4, 3, 1.    - suo dolo factum esse negat, Hor. S. 1, 6, 90: il prétend que ce n'est pas sa faute. [st1]2 [-] Dŏlus, i, m.: la Ruse [déesse].    - V.-FL. 2, 205.
    * * *
    [st1]1 [-] dŏlus, i, m.: a - adresse, ruse.    - [gr]gr. δόλος.    - cf. P. FEST. p. 69, 10.    - dolus malus, Cic. Off. 3, 60: dol, fraude.    - dolo malo, Cic. Off. 3, 92: frauduleusement, avec des manoeuvres dolosives.    - sine dolo malo, Liv. 1, 24, 7: loyalement, de bonne foi. b - fourberie, tromperie, piège.    - Plaut. Men. 228; Capt. 642; Caes. BG. 4, 13, 1; BC. 2, 14, 1; Sall. C. 11, 2; Liv. 27, 28, 4.    - forte an dolo principis incertum, Tac.: est-ce par hasard ou par fourberie du prince, on l'ignore.    - dolos saltu deludit, Ov. Hal. 25: d'un bond il déjoue les pièges (= les filets du pêcheur).    - cuniculo et subterraneis dolis peractum urbis excidium, Flor. 1, 12, 9: par la mine et par des travaux souterrains fut consommée la ruine de la ville (de Véies). c - tort causé, acte blâmable, faute.    - Dig. 4, 3, 1.    - suo dolo factum esse negat, Hor. S. 1, 6, 90: il prétend que ce n'est pas sa faute. [st1]2 [-] Dŏlus, i, m.: la Ruse [déesse].    - V.-FL. 2, 205.
    * * *
        Dolus, huius doli, a dolando, id est laedendo et minuendo dictus, vt docet Donatus. Une finesse, Cautelle, Dol, Tromperie, Tricherie, Barat.
    \
        Veneni dolus. Catul. Poison baillee finement.
    \
        Bonus dolus. Vlpian. Bonne finesse, Bonne cautelle.
    \
        Dolus malus. Cic. Tromperie, Malice, Cavillation et mal engin.
    \
        Adhibere dolum. Cic. User de finesse, Tricher, Barater.
    \
        Capere aliquem dolis. Virgil. Le tromper.
    \
        Commoliri dolum aut machinam ad aliquem. Cic. Luy machiner une finesse pour le tromper.
    \
        Detegere dolos. Seneca. Descouvrir la tromperie.
    \
        Discingere. Sil. Dissouldre, Rompre.
    \
        Struere dolum. Tacit. Bastir une tromperie.

    Dictionarium latinogallicum > dolus

  • 9 resolvo

    re-solvo, solvī, solūtum, ere, wieder auflösen, was gebunden, geschlossen war, dann übh. auflösen, aufbinden, losbinden, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: vestes, Ov.: vulnus, Quint.: alqm (vinctum), Colum.: equos, abspannen, Ov.: virginem catenis, Ov.: puella resoluta capillos, mit aufgelöstem Haar, Ov.: resolutis capillis, Liv. – 2) übtr.: a) übh.: glebam in pulverem, Colum.: gleba se resolvit, löst sich auf, wird locker, Verg.: gleba resoluta defluxit, Curt.: nubes resolvuntur in aquas, Sen.: quicquid (natura) composuit, resolvit, quicquid resolvit, componit iterum, Sen.: frenatam tot malis linguam resolvimus, lösen wir von ihren Banden, Plin. pan.: Cerberus immania terga resolvit fusus humi, dehnt aus (zum Schlafe), Verg.: membrum resolutum od. pars resoluta, ein gelähmtes Glied, Cels. – b) öffnen, litteras, Liv.: ora, Ov.: fauces in verba, den Mund zum Reden, Ov. – c) auflösen, schmelzen, nivem, v. Sonne u. Regen, Ov.: margaritas in tabem, Plin.: corpora in tabem iam resoluta, die schon verwesten, Augustin.: auch umschmelzen od. wieder einschmelzen, formas binarias, Geldformen im Werte zweier Goldstücke, Lampr. Alex. Sev. 39. § 18. – d) auflösen, vertreiben, nebulas, Ov.: tenebras, Verg. – e) einreißen, muros ariete, Sil. 5, 533: u. cinctos muros, Sil. 12, 495. – f) bezahlen, argentum, Plaut.: pro vectura, Plaut. – II) bildl.: a) auf lösen, endigen, curas, Verg.: litem lite, Hor. – b) jmds. Körper od. dessen Glieder auflösen, der Spannkraft berauben, dah. teils ermatten, entkräften, erschlaffen, weichlich machen, teils schmelzen, entzücken, felicitas illos totos resolvit, macht weichlich, Sen.: ut iacui totis resoluta medullis, entzückt, Ov.: in omnes lusus, in omnes iocos se resolvebant, Sen. rhet. – c) aufheben, vernichten, ungültig machen, stipulationem, ICt.: iura pudoris, verletzen, Verg.: disciplinam militarem, Tac.: fraudes, vereiteln, Sil.: vectigal, aufheben, abschaffen, Tac. – d) befreien, Ausoniam, Sil.: te piacula nulla resolvent, Hor.: amore resolutus, Tibull. – e) entwirren, auflösen, ins Licht setzen, dolos tecti (Labyrinthi) ambagesque, die trügerischen Irrgänge des Hauses entwirren (= jmd. lehren, darin den Weg zu finden), Verg. Aen. 6, 29: amphiboliam, Quint. 7, 9, 14: ambiguitatem, Quint.: distinguendo, dividendo etc., Quint. 12, 2, 13. – dah. widerlegen, ex parte diversa dicta, Quint. 5, 13, 12: m. folg, indir. Fragesatz, Lucr. 5, 770 (773). – f) abfertigen, abzahlen, bezahlen, unā plagā, Plaut. Amph. 705: quadraginta minas danistae, Plaut. Epid. 142 (und so ibid. 352 und Men. 930 Sch. Cato r. r. 144 u. 149); aber Cic. Phil. 14, 38 Halm soluturum.

    lateinisch-deutsches > resolvo

  • 10 resolvo

    re-solvo, solvī, solūtum, ere, wieder auflösen, was gebunden, geschlossen war, dann übh. auflösen, aufbinden, losbinden, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: vestes, Ov.: vulnus, Quint.: alqm (vinctum), Colum.: equos, abspannen, Ov.: virginem catenis, Ov.: puella resoluta capillos, mit aufgelöstem Haar, Ov.: resolutis capillis, Liv. – 2) übtr.: a) übh.: glebam in pulverem, Colum.: gleba se resolvit, löst sich auf, wird locker, Verg.: gleba resoluta defluxit, Curt.: nubes resolvuntur in aquas, Sen.: quicquid (natura) composuit, resolvit, quicquid resolvit, componit iterum, Sen.: frenatam tot malis linguam resolvimus, lösen wir von ihren Banden, Plin. pan.: Cerberus immania terga resolvit fusus humi, dehnt aus (zum Schlafe), Verg.: membrum resolutum od. pars resoluta, ein gelähmtes Glied, Cels. – b) öffnen, litteras, Liv.: ora, Ov.: fauces in verba, den Mund zum Reden, Ov. – c) auflösen, schmelzen, nivem, v. Sonne u. Regen, Ov.: margaritas in tabem, Plin.: corpora in tabem iam resoluta, die schon verwesten, Augustin.: auch umschmelzen od. wieder einschmelzen, formas binarias, Geldformen im Werte zweier Goldstücke, Lampr. Alex. Sev. 39. § 18. – d) auflösen, vertreiben, nebulas, Ov.: tenebras, Verg. – e) einreißen, muros ariete, Sil. 5, 533: u. cinctos muros, Sil. 12, 495. – f) bezahlen, argentum, Plaut.: pro vectura, Plaut. – II) bildl.: a) auf-
    ————
    lösen, endigen, curas, Verg.: litem lite, Hor. – b) jmds. Körper od. dessen Glieder auflösen, der Spannkraft berauben, dah. teils ermatten, entkräften, erschlaffen, weichlich machen, teils schmelzen, entzücken, felicitas illos totos resolvit, macht weichlich, Sen.: ut iacui totis resoluta medullis, entzückt, Ov.: in omnes lusus, in omnes iocos se resolvebant, Sen. rhet. – c) aufheben, vernichten, ungültig machen, stipulationem, ICt.: iura pudoris, verletzen, Verg.: disciplinam militarem, Tac.: fraudes, vereiteln, Sil.: vectigal, aufheben, abschaffen, Tac. – d) befreien, Ausoniam, Sil.: te piacula nulla resolvent, Hor.: amore resolutus, Tibull. – e) entwirren, auflösen, ins Licht setzen, dolos tecti (Labyrinthi) ambagesque, die trügerischen Irrgänge des Hauses entwirren (= jmd. lehren, darin den Weg zu finden), Verg. Aen. 6, 29: amphiboliam, Quint. 7, 9, 14: ambiguitatem, Quint.: distinguendo, dividendo etc., Quint. 12, 2, 13. – dah. widerlegen, ex parte diversa dicta, Quint. 5, 13, 12: m. folg, indir. Fragesatz, Lucr. 5, 770 (773). – f) abfertigen, abzahlen, bezahlen, unā plagā, Plaut. Amph. 705: quadraginta minas danistae, Plaut. Epid. 142 (und so ibid. 352 und Men. 930 Sch. Cato r. r. 144 u. 149); aber Cic. Phil. 14, 38 Halm soluturum.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > resolvo

  • 11 astus

    1.
    astus, a, um, adj., v. astutus.
    2.
    astus, ūs, m. [Curtius suggests the Sanscr. aksh = to reach, hit, and oxus, swift; and Vanicek, ascia and axinê, with the idea of sharpness; others askeô, to practise], adroitness, dexterity; hence, in malam partem, craft, cunning (as a single act, while astutia designates cunning as a habit; until the post-Aug. period found only in the abl., astu, as an adv.; cf. Paul. ex Fest. p. 5 Müll., and Prisc. p. 1012 P.):

    Satin astu et fallendo callet?

    Att. Trag. Rel. p. 197 Rib.:

    Nisi ut astu ingenium linguā laudem et dictis lactem lenibus,

    id. ib. p. 189:

    nam doli non doli sunt, nisi astu colas,

    Plaut. Capt. 2, 1, 30:

    Sed ut astu sum adgressus ad eas!

    id. Poen. 5, 4, 53; id. Trin. 4, 2, 123; id. Ep. 4, 1, 19; id. Poen. prol. 111:

    astu providere,

    Ter. And. 1, 3, 3:

    astu rem tractare,

    id. Eun. 5, 4, 2:

    Consilio versare dolos ingressus et astu, Incipit haec,

    Verg. A. 11, 704:

    ille astu subit,

    id. ib. 10, 522: aliquem astu adgredi, Tac. A. 2, 64:

    astus belli,

    Sil. 16, 32:

    libertae,

    Tac. A. 14, 2:

    oratio, quae astu caret, pondero modo et inpulsu proeliatur,

    Quint. 9, 1, 20.—In plur.:

    astus hostium in perniciem ipsis vertebat,

    Tac. A. 2, 20:

    praeveniens inimicorum astus,

    id. ib. 6, 44; 12, 45; Petr. 97:

    Ulixes nectit pectore astus callidos,

    Sen. Troad. 527:

    nunc advoca astus, anime, nunc fraudes, dolos,

    id. ib. 618:

    ad insidiarum astus,

    Gell. 11, 18, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > astus

  • 12 discingo

    dis-cingo, cīnxī, cīnctum, ere, losgürten, anfgürten, I) eig.: discincta tunica, Hor.: v. Pers., excalceari et discingi, Vell.: u. im Bilde, in sinu est, neque ego discingor, lasse ihn nicht fahren, Cic. ad Q. fr. 2, 11, 1. – Partiz., tunicati et discincti, als Zeichen tiefer Trauer, Suet.: centuriones discincti, als milit. Strafe, Liv. – poet., Afros, entwaffnen, Iuven.: peltatam Amazona Scythico nodo, Mart.: discingi armis, die Waffen niederlegen, Sil. – II) übtr., auflösen, dolos, zunichte machen, Sil.: ingenium, entnerven, weichlich machen, Sen. ep. 92, 35.

    lateinisch-deutsches > discingo

  • 13 evolvo

    ē-volvo, volvī, volūtum, ere, I) hervor-, hinauswälzen, -winden, -wickeln, -rollen, A) eig.: a) im allg., arcano membra cubili (v. einer Schlange), Sil.: cadavera plenis turribus, Lucan.: arbusta, ausdrehen (v. Sturm), Lucr.: per humum evolvi, Tac.: nach oben = emporwälzen, -rollen, ex aequore rotantes equos (v. Titan), Ov.: bildl., tales evolvit pectore questus, Val. Flacc. 4, 117: u. im Passiv = aufwirbeln, aufsteigen, v. Rauche, ex tuguriis, Curt. – b) einer Hülle entkleiden, opertum amiculo, jmdm. die Decke (mit der er verhüllt ist) wegziehen, Petron. 11, 2: bildl., evolutus illis integumentis dissimulationis, entlarvt, Cic. de or. 2, 350. – c) v. Gewässern = entströmen lassen, aquas per campos, Curt.: crebros ex alto fluctus in litus, Curt.: dah. se ev., entströmen, in mare, Verg.: extra munimenta, Curt. – d) prägn., von etw. reinigen, säubern, panicum pinsitum et evolutum furfure, Col. 2, 9, 19. – B) übtr.: a) auswirken, auftreiben, ego in hoc triduo aut terrā aut mari evolvam id argentum tibi, Plaut. Pseud. 316 sq. – b) herauswickeln,-helfen, se ex his turbis, Tac.: hāc re se omni turbā, Tac.: evolutus periculo, Amm. – c) jmd. aus etw. verdrängen, einer Sache berauben, illos ex praeda clandestina, Liv.: evolutum eum sede patriā rebusque summis, Tac.: alqm avitis patrimoniis, Pacat.: evoluti bonis, Sen. – d) evolvi, aus einem engern Kreise sich fortwälzen, weiter dringen, v. Nachrichten, ad aures quoque militum icta ferocia evolvebantur, Liv. 22, 14, 15. – II) auseinander rollen, -wickeln, -schlagen, A) eig.: 1) im allg.: vestes, Ov.: volumen epistularum, Cic.: u. (bildl.) secum oras belli, poet. = den Schauplatz des Kr. entrollen, Verg.: anguis repente evoluta, Liv.: quae postquam evolvit, entwirrte, Ov. – 2) prägn.: a) v. den Parzen, den Faden aufwickeln, abspinnen, fusos meos, Ov.: ferratis saecula pensis, Claud.: quod nolim nostros evolvisse deos, bestimmt hätten, Prop. – b) aufschlagenlesen, studieren, librum, Cic.: libellos, Suet.: versus molles, Ov.: poëtas, Cic.: auctores, Quint. u. Suet.: antiquitatem, Tac. dial. – B) übtr.: a) abwickeln = zurücklegen, α) räuml., prius tamen quam medium viae spatium evolveret, Sulp. Sev. dial. 1 (2), 2, 3. – β) zeitl., ex (seit) Adam multi anni evoluti sunt, Augustin. serm. 9, 2. – b) entwickeln, α) = klar machen, animi sui complicatam notionem, Cic.: alqd accuratius in litteris, Cic. – β) klar darstellen, darlegen, ingentes causas belli, Enn.: seriem fati, Ov.: id exputando, Cornif. rhet. – c) ermitteln, exitum criminis, Cic. Cael. 56. – d) Punkt für Punkt genau überdenken, überlegen, haec (d.i. sein Geschick sub antris, Verg. georg. 4, 509: promissa evolvit somni, Sil. 3, 216: dum istaec apud me tacitus evolvo, Min. Fel. 40, 1: tecum ipsa nunc evolve femineos dolos, Sen. Agam. 117. – III) herabwälzen, von sich abwälzen, iactas silvas, Ov. met. 12, 519. – / evoluam (viersilb.), Catull. 66, 75: evoluisse (fünfsilb.), Prop. 1, 7, 16. Ov. her. 12, 4.

    lateinisch-deutsches > evolvo

  • 14 discingo

    dis-cingo, cīnxī, cīnctum, ere, losgürten, anfgürten, I) eig.: discincta tunica, Hor.: v. Pers., excalceari et discingi, Vell.: u. im Bilde, in sinu est, neque ego discingor, lasse ihn nicht fahren, Cic. ad Q. fr. 2, 11, 1. – Partiz., tunicati et discincti, als Zeichen tiefer Trauer, Suet.: centuriones discincti, als milit. Strafe, Liv. – poet., Afros, entwaffnen, Iuven.: peltatam Amazona Scythico nodo, Mart.: discingi armis, die Waffen niederlegen, Sil. – II) übtr., auflösen, dolos, zunichte machen, Sil.: ingenium, entnerven, weichlich machen, Sen. ep. 92, 35.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > discingo

  • 15 evolvo

    ē-volvo, volvī, volūtum, ere, I) hervor-, hinauswälzen, -winden, -wickeln, -rollen, A) eig.: a) im allg., arcano membra cubili (v. einer Schlange), Sil.: cadavera plenis turribus, Lucan.: arbusta, ausdrehen (v. Sturm), Lucr.: per humum evolvi, Tac.: nach oben = emporwälzen, -rollen, ex aequore rotantes equos (v. Titan), Ov.: bildl., tales evolvit pectore questus, Val. Flacc. 4, 117: u. im Passiv = aufwirbeln, aufsteigen, v. Rauche, ex tuguriis, Curt. – b) einer Hülle entkleiden, opertum amiculo, jmdm. die Decke (mit der er verhüllt ist) wegziehen, Petron. 11, 2: bildl., evolutus illis integumentis dissimulationis, entlarvt, Cic. de or. 2, 350. – c) v. Gewässern = entströmen lassen, aquas per campos, Curt.: crebros ex alto fluctus in litus, Curt.: dah. se ev., entströmen, in mare, Verg.: extra munimenta, Curt. – d) prägn., von etw. reinigen, säubern, panicum pinsitum et evolutum furfure, Col. 2, 9, 19. – B) übtr.: a) auswirken, auftreiben, ego in hoc triduo aut terrā aut mari evolvam id argentum tibi, Plaut. Pseud. 316 sq. – b) herauswickeln,- helfen, se ex his turbis, Tac.: hāc re se omni turbā, Tac.: evolutus periculo, Amm. – c) jmd. aus etw. verdrängen, einer Sache berauben, illos ex praeda clandestina, Liv.: evolutum eum sede patriā rebusque summis, Tac.: alqm avitis patrimoniis, Pacat.: evoluti bonis, Sen. – d) evolvi, aus einem engern Kreise sich
    ————
    fortwälzen, weiter dringen, v. Nachrichten, ad aures quoque militum icta ferocia evolvebantur, Liv. 22, 14, 15. – II) auseinander rollen, -wickeln, -schlagen, A) eig.: 1) im allg.: vestes, Ov.: volumen epistularum, Cic.: u. (bildl.) secum oras belli, poet. = den Schauplatz des Kr. entrollen, Verg.: anguis repente evoluta, Liv.: quae postquam evolvit, entwirrte, Ov. – 2) prägn.: a) v. den Parzen, den Faden aufwickeln, abspinnen, fusos meos, Ov.: ferratis saecula pensis, Claud.: quod nolim nostros evolvisse deos, bestimmt hätten, Prop. – b) aufschlagenlesen, studieren, librum, Cic.: libellos, Suet.: versus molles, Ov.: poëtas, Cic.: auctores, Quint. u. Suet.: antiquitatem, Tac. dial. – B) übtr.: a) abwickeln = zurücklegen, α) räuml., prius tamen quam medium viae spatium evolveret, Sulp. Sev. dial. 1 (2), 2, 3. – β) zeitl., ex (seit) Adam multi anni evoluti sunt, Augustin. serm. 9, 2. – b) entwickeln, α) = klar machen, animi sui complicatam notionem, Cic.: alqd accuratius in litteris, Cic. – β) klar darstellen, darlegen, ingentes causas belli, Enn.: seriem fati, Ov.: id exputando, Cornif. rhet. – c) ermitteln, exitum criminis, Cic. Cael. 56. – d) Punkt für Punkt genau überdenken, überlegen, haec (d.i. sein Geschick sub antris, Verg. georg. 4, 509: promissa evolvit somni, Sil. 3, 216: dum istaec apud me tacitus evolvo, Min. Fel. 40, 1: tecum ipsa nunc evolve femineos dolos, Sen. Agam.
    ————
    117. – III) herabwälzen, von sich abwälzen, iactas silvas, Ov. met. 12, 519. – evoluam (viersilb.), Catull. 66, 75: evoluisse (fünfsilb.), Prop. 1, 7, 16. Ov. her. 12, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > evolvo

  • 16 discingo

    dis-cingo, nxi, nctum, 3, v. a., to ungird, deprive of the girdle.
    I.
    Lit.:

    discinctā tunicā fugiendum est,

    Hor. S. 1, 2, 132; Vell. 2, 41 fin.; cf.:

    tunicati et discincti,

    Suet. Aug. 100:

    jam discingitur armis,

    Sil. 8, 34.—As a milit. punishment:

    destrictis gladiis discinctos destituit,

    Liv. 27, 13; Suet. Aug. 24 and 100: cum tenues nuper Marius discinxerit Afros, had disarmed, i. e. conquered, Juv. 8, 120; cf.:

    peltatam Amazona Scythico nodo,

    Mart. 9, 101, 5.—
    II.
    Trop.
    A.
    In verb finit.:

    mihi crede, in sinu est (Caesar), neque ego discingor,

    i. e. I do not neglect him, I endeavor to preserve his friendship, Cic. Q. Fr. 2, 13; cf. Sen. Ep. 92 fin.:

    discinxit ratione dolos fraudesque resolvit,

    i. e. discovered, detected, Sil. 7, 153; cf.:

    ut inter Methium et Paulum, quae veniunt in disceptationem, discingas,

    i. e. that thou wilt decide, Sid. Ep. 2, 7.—
    B.
    discinctus, a, um, ungirt.
    1.
    Lit.:

    ne glorietur accinctus aeque ac discinctus,

    i. e. who has put off his armor, Vulg. 3 Reg. 20, 11.—
    2.
    Trop.
    (α).
    Voluptuous, effeminate, Afri, Verg. A. 8, 724.— Hence,
    (β).
    Slovenly, careless, negligent; loose, dissolute, reckless:

    discincti ludere,

    Hor. S. 2, 1, 73:

    avarus ut Chremes, opp. discinctus ut nepos,

    id. Epod. 1, 34:

    Natta,

    Pers. 3, 31:

    verna,

    id. 4, 22:

    discincta in otia natus,

    Ov. Am. 1, 9, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > discingo

  • 17 resolvo

    re-solvo, solvī, solūtum, ere
    1) развязывать ( nodum CC); распускать (vestem, capillos O); снимать ( periscelides Pt); распрягать ( equos O); освобождать ( aliquem catenis O)
    2) открывать (ora V; fauces in haec verba O); вскрывать (venas T; epistulam C); проламывать ( muros ariĕte Sil)
    3) разгонять, рассеивать (nebulas O; tenebras V; curas V; tristitiam PM)
    4) распутывать, разъяснять (dolos, sc. Labyrinthi V)
    5) растворять, расплавлять (nivem O; aurum L)
    6) разрыхлять, вскапывать ( terram Col)
    7) расслаблять, изнеживать ( corpus somno O); парализовать ( membrum resolutum CC); ослаблять, разрушать ( disciplinam militarem T)
    8) отменять, уничтожать ( vectigalia T); прекращать ( litem lite H): нарушать ( jura pudoris V)
    10) обратно выплачивать, платить (pecuniam Pl, Cato, Dig)
    11) отменять, расторгать ( transactio resoluta Dig). — см. тж. resolutus

    Латинско-русский словарь > resolvo

  • 18 audio

    audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. ( imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1:

    audibis,

    id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. aus = hous; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears [p. 202] the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. aïô, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. akouô from akroaomai, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).
    I.
    A.. In gen.
    a.
    Aliquid:

    auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc.,

    Cato, R. R. 157 fin.:

    ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba,

    Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30:

    quae vera audivi, taceo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23:

    Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum,

    id. Ad. 3, 4, 21:

    vocem,

    id. Hec. 4, 1, 2:

    vera an falsa,

    id. And. 5, 4, 19:

    mixtos vagitibus aegris Ploratus,

    Lucr. 2, 579:

    voces,

    Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18:

    strepitus,

    Verg. A. 9, 394:

    sonitum,

    Hor. C. 2, 1, 31:

    haec,

    id. ib. 3, 27, 51:

    aquas,

    Ov. Am. 3, 11, 30:

    gemitus,

    id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12:

    ut quod te audīsse dicis numquam audieris,

    Cic. de Or. 2, 70, 285:

    Nihil enim habeo praeter auditum,

    id. Off. 1, 10, 33:

    quod quisque eorum de quāque re audierit,

    Caes. B. G. 4, 5:

    Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit,

    id. ib. 3, 27:

    Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum,

    Liv. 42, 52, 10:

    quod cum audīsset Abram,

    Vulg. Gen. 14, 14:

    auditis sermonibus,

    ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib:

    Isa. 18, 3: symphoniam,

    ib. Luc. 15, 25:

    animal,

    ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
    b.
    Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
    (α).
    With ex:

    verbum ex aliquo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2:

    audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    hoc ex aliis,

    id. Att. 5, 17:

    ex obviis,

    Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.—
    (β).
    With ab:

    a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis,

    Nep. Them. 7, 2.—
    (γ).
    With de:

    equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo,

    i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.—
    (δ).
    With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. §

    636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc.,

    Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    mihi non credo, quom illaec autumare illum audio,

    Plaut. Am. 1, 1, 260:

    Audin (eum) lapidem quaeritare?

    id. Capt. 3, 4, 70:

    erilem filium ejus duxisse audio Uxorem,

    Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59:

    saepe hoc majores natu dicere audivi,

    Cic. Mur. 28:

    Gellius audierat patruom objurgare solere,

    Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562:

    audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus,

    Hor. C. 1, 2, 21 sq.:

    audire videor pios Errare per lucos,

    id. ib. 3, 4, 5. —Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. §

    607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā,

    was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.—
    (ζ).
    With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. §

    749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem?

    id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5:

    auditus est certe, dum ex eo quaerit,

    Suet. Dom. 4. —Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one:

    de psaltriā hac audivit,

    Ter. Ad. 3, 4, 5:

    illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi,

    Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.:

    aliquid in aliquem,

    to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al. —
    B.
    In conversation.
    (α).
    Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age:

    audi cetera,

    Plaut. Trin. 2, 4, 127:

    audi heus tu,

    id. ib. 4, 3, 52:

    Dorio, audi, obsecro,

    Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11;

    4, 1, 36: Quin tu audi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    quin tu hoc audi,

    Ter. And. 2, 2, 9.—
    (β).
    Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70:

    Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis?

    id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91:

    Heus, audin quid ait? Quin fugis?

    id. Capt. 3, 4, 60:

    cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito,

    Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64:

    Audin tu? Hic furti se adligat,

    id. Eun. 4, 7, 39:

    Audin quid dicam?

    id. Hec. 1, 2, 3.—
    c.
    Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.:

    audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem,

    Liv. 28, 7:

    audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum,

    Tac. A. 14, 7.—
    II.
    Esp.,
    A.
    1.. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend:

    etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem,

    Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259:

    sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent,

    Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6:

    ut legationes audiret cubans,

    Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.—
    2.
    Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under:

    te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum,

    Cic. Off. 1, 1, 1:

    Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas,

    id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4:

    Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat,

    Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.— Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3:

    ponere aliquid, ad quod audiam, volo,

    id. ib. 2, 4.—
    3.
    De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine:

    nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit,

    Cic. Fl. 39, 98:

    de capite,

    Sen. Ben. 2, 12 al. — Trop.:

    de pace,

    Liv. 27, 30:

    dolos,

    Verg. A. 6, 567:

    nequissimum servum,

    Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.—
    4.
    Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant:

    in quo di immortales meas preces audiverunt,

    Cic. Pis. 19:

    Curio ubi... neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    velut si sensisset auditas preces,

    Liv. 1, 12:

    audivit orationem eorum,

    Vulg. Psa. 105, 44:

    audisti verba oris mei,

    ib. ib. 137, 1:

    Audiat aversā non meus aure deus,

    Tib. 3, 3, 28:

    audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum,

    Verg. A. 9, 630:

    minus audientem carmina Vestam,

    Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1:

    audivit Dominus,

    Vulg. Psa. 29, 11 al. —Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer:

    puellas ter vocata audis,

    Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35:

    Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis,

    Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.:

    Audi nos, domine,

    Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8:

    semper me audis,

    ib. Joan. 11, 42.—
    B.
    Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow:

    nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio ( I grant it, well, that I agree to, that is granted):

    nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat,

    id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27:

    non audio,

    that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.—
    C.
    To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.—
    a.
    With acc.:

    tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55:

    ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    si me audiatis, priusquam dedantur, etc.,

    Liv. 9, 9:

    Non, si me satis audias, Speres etc.,

    Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48:

    patris aut matris imperium,

    Vulg. Deut. 21, 18 al. — Poet. transf. to inanimate things:

    neque audit currus habenas,

    heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: harmata peisichalina):

    nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum,

    which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382:

    teque languenti manu Non audit arcus?

    Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392.—
    b.
    With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti):

    sibi audire,

    App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one's word, to be obedient to one's word, to obey (not in Ter.):

    dicto sum audiens,

    I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89:

    qui dicto audientes in tantā re non fuisset,

    Cic. Deiot. 8, 23 ' sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88:

    quos dicto audientes jussi,

    id. ib. 5, 104.—And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf.

    Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit,

    Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat;

    si potest tibi dicto audiens esse quisquam,

    Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2:

    dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum,

    Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1:

    interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse,

    Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20;

    41, 10 al.—Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 5, 3.—
    D.
    To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. akouô; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear'st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. kalôs or kakôs akouein; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character:

    benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.),

    Ter. Phorm. prol. 20:

    tu recte vivis, si curas esse quod audis,

    Hor. Ep. 1, 16, 17:

    rexque paterque Audisti coram,

    id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3:

    Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit,

    Quint. 12, 10, 13 al. —In a play upon words: erat surdaster M. Crassus;

    sed aliud molestius quod male audiebat,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116; so,

    minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur,

    id. Verr. 2, 3, 58.—
    E.
    As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.—Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    A.
    (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)' ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279:

    cum adsensu audientium egit,

    Liv. 21, 10 al. —Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.—
    B.
    (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > audio

  • 19 castigatus

    castīgo, āvi, ātum, 1, v. a. [castum-ago, as purgo = purum-ago], to set right by word or deed, to correct, chastise, punish; to blame, reprove, chide, censure, find fault with (syn.: animadvertere, punire; more forcible than reprehendere and vituperare; weaker than culpare;

    class. in prose and poetry): pueros non verbis solum, sed etiam verberibus,

    Cic. Tusc. 3, 27, 64; so,

    verberibus,

    Plin. 8, 3, 3, § 6; cf. Liv. 26, 27, 8; Curt. 8, 6, 5:

    magnā clade,

    Liv. 39, 1, 4:

    baculo,

    Front. Strat. 1, 1, 3:

    quo saepius (magister) monuerit, hoc rarius castigabit,

    Quint. 2, 2, 5:

    laudat Pompeius... segniores castigat atque incitat,

    Caes. B. C. 1, 3;

    so opp. laudare,

    Liv. 27, 8, 18; Tac. Agr. 21:

    castigando increpandoque plus quam leniter agendo, proficere,

    Liv. 27, 9, 8:

    servos exuviis bubulis,

    Plaut. Most. 4, 1, 26:

    aliquem dictis plurumis,

    id. Bacch. 4, 8, 67; Verg. A. 5, 387:

    verbis,

    Cic. Off. 1, 25, 88; Liv. 36, 20, 4:

    litteris,

    Caes. B. C. 3, 25:

    per litteras,

    Tac. A. 3, 35:

    leniter,

    Liv. 30, 15, 10; 36, 31, 8:

    vehementissime,

    Petr. 109, 1:

    in hoc me ipse castigo quod, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 1, 4:

    segnitiem hominum atque inertiam,

    id. de Or. 1, 41, 184; Liv. 31, 6, 5:

    nimiam lenitatem,

    id. 39, 55, 1:

    moras,

    Verg. A. 4, 407:

    dolos,

    id. ib. 6, 567:

    vitia,

    Juv. 2, 35; Vulg. Psa. 117, 18; id. Heb. 12, 6 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    To correct some error, to set right, mend ( poet. or in post-Aug. prose) ( = corrigere, emendare): carmen, *Hor. A. P. 294:

    amicae verba,

    Juv. 6, 455:

    examen improbum in trutină,

    Pers. 1, 6:

    vitia sua,

    Plin. Pan. 46, 6.—
    B.
    To hold in check, to restrain; lit. and trop. (rare for the more usu. coërcere, cohibere, etc.):

    quid illum credis facturum, nisi eum... servas, castigas, mones?

    Ter. Heaut. 3, 3, 31:

    equum tenacem, non parentem frenis asperioribus castigare,

    Liv. 39, 25, 13; Tac. A. 6, 13:

    castigatus animi dolor,

    Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    risum crebris potiunculis,

    Petr. 47, 7:

    lapsus,

    Stat. Th. 6, 700; cf. under P. a.—Hence,
    b.
    Of relations of space, to enclose, surround, encompass, confine, shut in:

    insula castigatur aquis,

    Sil. 12, 355.— Hence, castīgātus, a, um, P. a. ( poet. or in post-Aug. prose), confined, compressed; hence,
    1.
    As a designation of physical beauty, small, slender, close:

    pectus,

    Ov. Am. 1, 5, 21:

    frons,

    Stat. S. 2, 1, 43.—
    2.
    Trop., restrained, checked:

    luxuria tanto castigatior, quanto posset esse liberior, Aug. Civ. Dei, 5, 24: castigatissima disciplina,

    the strictest, Gell. 4, 20, 1 Hertz (Cod. Reg. castissima).— Adv.: castīgātē.
    a.
    (Acc. to castigatus, 1.) Compressedly, briefly:

    castigatius,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6:

    castigatius eloqui,

    Aug. Doctr. Christ. 4, 14.—
    b.
    (Acc. to 2.) Restrainedly, within bounds:

    vixit modeste, castigate, etc.,

    Sen. Contr. 6, 8:

    vivere,

    Amm. 22, 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > castigatus

  • 20 castigo

    castīgo, āvi, ātum, 1, v. a. [castum-ago, as purgo = purum-ago], to set right by word or deed, to correct, chastise, punish; to blame, reprove, chide, censure, find fault with (syn.: animadvertere, punire; more forcible than reprehendere and vituperare; weaker than culpare;

    class. in prose and poetry): pueros non verbis solum, sed etiam verberibus,

    Cic. Tusc. 3, 27, 64; so,

    verberibus,

    Plin. 8, 3, 3, § 6; cf. Liv. 26, 27, 8; Curt. 8, 6, 5:

    magnā clade,

    Liv. 39, 1, 4:

    baculo,

    Front. Strat. 1, 1, 3:

    quo saepius (magister) monuerit, hoc rarius castigabit,

    Quint. 2, 2, 5:

    laudat Pompeius... segniores castigat atque incitat,

    Caes. B. C. 1, 3;

    so opp. laudare,

    Liv. 27, 8, 18; Tac. Agr. 21:

    castigando increpandoque plus quam leniter agendo, proficere,

    Liv. 27, 9, 8:

    servos exuviis bubulis,

    Plaut. Most. 4, 1, 26:

    aliquem dictis plurumis,

    id. Bacch. 4, 8, 67; Verg. A. 5, 387:

    verbis,

    Cic. Off. 1, 25, 88; Liv. 36, 20, 4:

    litteris,

    Caes. B. C. 3, 25:

    per litteras,

    Tac. A. 3, 35:

    leniter,

    Liv. 30, 15, 10; 36, 31, 8:

    vehementissime,

    Petr. 109, 1:

    in hoc me ipse castigo quod, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 1, 4:

    segnitiem hominum atque inertiam,

    id. de Or. 1, 41, 184; Liv. 31, 6, 5:

    nimiam lenitatem,

    id. 39, 55, 1:

    moras,

    Verg. A. 4, 407:

    dolos,

    id. ib. 6, 567:

    vitia,

    Juv. 2, 35; Vulg. Psa. 117, 18; id. Heb. 12, 6 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    To correct some error, to set right, mend ( poet. or in post-Aug. prose) ( = corrigere, emendare): carmen, *Hor. A. P. 294:

    amicae verba,

    Juv. 6, 455:

    examen improbum in trutină,

    Pers. 1, 6:

    vitia sua,

    Plin. Pan. 46, 6.—
    B.
    To hold in check, to restrain; lit. and trop. (rare for the more usu. coërcere, cohibere, etc.):

    quid illum credis facturum, nisi eum... servas, castigas, mones?

    Ter. Heaut. 3, 3, 31:

    equum tenacem, non parentem frenis asperioribus castigare,

    Liv. 39, 25, 13; Tac. A. 6, 13:

    castigatus animi dolor,

    Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    risum crebris potiunculis,

    Petr. 47, 7:

    lapsus,

    Stat. Th. 6, 700; cf. under P. a.—Hence,
    b.
    Of relations of space, to enclose, surround, encompass, confine, shut in:

    insula castigatur aquis,

    Sil. 12, 355.— Hence, castīgātus, a, um, P. a. ( poet. or in post-Aug. prose), confined, compressed; hence,
    1.
    As a designation of physical beauty, small, slender, close:

    pectus,

    Ov. Am. 1, 5, 21:

    frons,

    Stat. S. 2, 1, 43.—
    2.
    Trop., restrained, checked:

    luxuria tanto castigatior, quanto posset esse liberior, Aug. Civ. Dei, 5, 24: castigatissima disciplina,

    the strictest, Gell. 4, 20, 1 Hertz (Cod. Reg. castissima).— Adv.: castīgātē.
    a.
    (Acc. to castigatus, 1.) Compressedly, briefly:

    castigatius,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6:

    castigatius eloqui,

    Aug. Doctr. Christ. 4, 14.—
    b.
    (Acc. to 2.) Restrainedly, within bounds:

    vixit modeste, castigate, etc.,

    Sen. Contr. 6, 8:

    vivere,

    Amm. 22, 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > castigo

См. также в других словарях:

  • Instrumental case — The instrumental case (also called the eighth case ) is a grammatical case used to indicate that a noun is the instrument or means by or with which the subject achieves or accomplishes an action. The noun may be either a physical object or an… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»