Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

dictatura

  • 1 dictatura

    dictātūra, ae, f. (dictator), I) die Diktatur, das Amt eines Diktators, a) in Rom, dictaturam gerere, Cic.: dictaturā se abdicare, Caes. u. Liv.: dictaturam abdicare, Liv., abdicatio dictaturae, Liv.: Plur., dictaturae ad tempus sumebantur, Tac. ann. 1, 1. – dictatura auch von der unumschränkten Herrschaft der Kaiser, Eutr. 1, 1, 1. Ampel. 18, 21 u. 29, 3 (wo an beiden Stellen perpetua dictatura). – b) übtr., von der Behörde zu Karthago, Iustin. 19, 1, 7. – II) das Geschäft, den Schülern dictata zu geben, dah. der Doppelsinn bei Suet. Caes. 77.

    lateinisch-deutsches > dictatura

  • 2 dictatura

    dictātūra, ae, f. (dictator), I) die Diktatur, das Amt eines Diktators, a) in Rom, dictaturam gerere, Cic.: dictaturā se abdicare, Caes. u. Liv.: dictaturam abdicare, Liv., abdicatio dictaturae, Liv.: Plur., dictaturae ad tempus sumebantur, Tac. ann. 1, 1. – dictatura auch von der unumschränkten Herrschaft der Kaiser, Eutr. 1, 1, 1. Ampel. 18, 21 u. 29, 3 (wo an beiden Stellen perpetua dictatura). – b) übtr., von der Behörde zu Karthago, Iustin. 19, 1, 7. – II) das Geschäft, den Schülern dictata zu geben, dah. der Doppelsinn bei Suet. Caes. 77.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > dictatura

  • 3 dictatura

    dictātūra, ae f. [ dictator ]
    1) достоинство (звание) диктатора, диктаторство, диктатура (dictaturam gerere C; dictaturam — или dictatura se Cs — abdicare L)

    Латинско-русский словарь > dictatura

  • 4 dictatura

    dictatura dictatura, ae f диктаторство, достоинство диктатора

    Латинско-русский словарь > dictatura

  • 5 dictātūra

        dictātūra ae, f    [dictator], the office of a dictator, dictatorship: perpetua: dictaturā se abdicat, Cs.: abdicata, inita, L.
    * * *

    Latin-English dictionary > dictātūra

  • 6 dictatura

    dictātūra, ae, f. [id.].
    I.
    The office of a dictator, dictatorship, Cic. Phil. 1, 1 fin.; id. Off. 3, 31, 112; * Caes. B. C. 3, 2; Liv. 6, 39; 7, 3 fin.; Quint. 3, 8, 53; Suet. Caes. 76; id. Aug. 52 et saep.—
    * II.
    The work of dictating to pupils; only in a play upon the double meaning in the sentence: Sullam nescisse litteras, qui dictaturam deposuerit, Caes. ap. Suet. Caes. 77.

    Lewis & Short latin dictionary > dictatura

  • 7 dictatura

    f уст.
    см. dictadura

    БИРС > dictatura

  • 8 dictatura

    Беларуска (лацінка)-рускі слоўнік і слоўнік беларускай кірыліцы > dictatura

  • 9 dictatura

    f уст.
    см. dictadura

    Universal diccionario español-ruso > dictatura

  • 10 Диктатура

    - dictatura;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Диктатура

  • 11 abdanken

    abdanken, I) v. tr. des Dienstes entbinden: a) Soldaten: mittere alqm. missum facere alqm. dimittere alqm ab exercitu u. bl. dimittere alqm (entlassen). – exauctorare alqm (der Dienstpflicht entbinden, auch schimpflich). – alqm loco movere (seiner Stelle entsetzen, absetzen). – einen Offizier a., alqm ordine movere. – jmd. schimpflich a. (jmdm. einen schimpflichen Abschied geben, jmd. kassieren), alqm cum ignominia missum facere; alqm ignominiae causā ab exercitu removere. – b) Gladiatoren (wobei man ihnen eine rudis [d. i. Stab, mit dem sie sich im Fechten geübt] als Ehrenzeichen verlieh): rude donare alqm. – abgedankt werden, rude donari; rudem accipere. – c) einen Beamten: mittere alqm. missum facere alqm (entlassen). – removere alqm ab re publica (des Staatsamtes entsetzen). – removere alqm ab exercitu. alci exercitum adimere (jmd. vom Heere abtreten lassen, das Kommando abnehmen). – alci imperium adimere (jmdm., z. B. dem Statthalter, den Oberbefehl abnehmen). – alci imperium abrogare (jmdm. den Oberbefehl durch Beschluß in den Komitien abnehmen, v. Volke). – alqm magistratum deponere cogere (jmd. sein Amt, z. B. das Konsulat, niederzulegen nötigen). – alqm ante tempus honore privare (jmdm., z. B. dem [5] Konsul, vor der gesetzlichen Zeit das Amt abnehmen). – einen Vormund a., tutorem tutelā od. a tutela removere. – d) einen Fürsten: regnum od. (bes. einen Kaiser) imperium alci adimere (die Herrschaft nehmen). – II) v. intr. den Dienst niederlegen: a) v. Soldaten: missam facere militiam. militiae renuntiare (den Kriegsdienst aufgeben). – missionem postulare od flagitare (den Abschied fordern). – b) von Befehlshabern: deponere exercitum (das Kommando über das Heer niederlegen). – abscedere militaribus muneribus (sich von militär. Ämtern zurückziehen). – c) v. Beamten: deponere officium (ein jährl. Amt niederlegen: speziell, dep. imperium, vom Befehlenden: summum imperium, consulatum, v. Konsul: provinciam, v. Statthalter). – abdicare se magistratu (v. einem jährl. Amte sich lossagen; od. speziell, v. Konsul, abd. se consulatu: v. Diktator, abd. se dictaturā: v. Vormund, abd. se tutelā). – abire magistratu od. honore (v. einem jährl. Amte abgehen; od. speziell, v. Konsul, abire consulatu: v. Diktator, abire dictaturā: auch v. Vormund, abire tutelā). – decedere provinciā u. bl. decedere (nach vollendeter Amtsverwaltung aus der Provinz abgehen, v. Statthalter u. Quästor). – se removere a publicis negotiis (auf immer den Staatsdienst aufgeben). – d) v. Fürsten: abire ab administratione rei publicae. – in privatam vitam concedere (ins Privatleben treten). – v. Kaiser, imperio cedere; imperium deponere. – zugunsten jmds. a., cedere alci regnum od. (als Kaiser) imperium.

    deutsch-lateinisches > abdanken

  • 12 quam

    [ABCU]A - adv.: [st1]1 [-] inter.: combien.    - quam multis custodibus opus est: combien de gardes faut-il? [st1]2 [-] exclam.: combien! comme! que! à quel point!    - quam macer est: comme il est maigre !    - quam multa, quam paucis! Cic. Fam. 11, 24, 1: combien de choses en combien peu de mots] = que de choses en si peu de mots!    - quam + adj. ou adv. (dans quelques expressions): tout à fait, complètement.    - mire quam: [étonnamment combien] = étonnamment.    - sane quam (valde quam, nimis quam, admodum quam, oppido quam): complètement.    - nimis quam formido, Plaut. Most. 2.2.79: j’ai bien peur.    - nimis quam cupio, Plaut. Capt. 1.2.17: je souhaite ardemment. [ABCU]B - quam, conj.: que.    - (tam...) quam: autant (aussi)... que.    - quam... tam...: autant... autant...    - tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest, Cic. Rep. 1, 33, 50: un tyran peut être aussi clément qu'un roi peut être dur.    - homo non, quam isti sunt, gloriosus, Liv. 35, 49: homme, qui n’est pas aussi vantard que ces-gens-là.    - quam fortis tam prudens est: autant il est courageux, autant il est prudent.    - tam sum amicus rei publicae quam qui maxime, Cic. Fam. 5, 2, 6: je suis l'ami de la république [autant que celui qui l'est le plus] = autant que qui que ce soit.    - doctior est quam tu: il est plus savant que toi.    - felicior est quam peritior: il est plus heureux qu’habile.    - quam avec ou sans le verbe posse + superl.: autant que possible.    - quam maxime: le plus possible.    - quam primum: le plus tôt possible.    - oratio sit quam brevissima: que le discours soit le plus bref possible.    - vino, quam possit excellenti, Plin. 20, 24, 100: avec du vin le meilleur qu'on puisse trouver.    - quam avec des mots marquant la comparaison, la différence ou la préférence.    - esse quam videri bonus malebat, Sall. C. 54, 5: il aimait mieux être un homme de bien que de le paraître.    - praestat mori quam servire: mieux vaut mourir que d'être esclave.    - alius quam = alius atque: autre que.    - nihil aliud quam: rien d'autre que, seulement.    - nihil aliud quam ludit: il ne fait que jouer.    - dimidium quam quod acceperat: la moitié de ce qu'il avait reçu.    - potius quam → potior    - quam sans mots marquant la comparaison, la différence ou la préférence.    - corpora condire quam cremare e more Aegyptio (est eis) cura, Tac. H. 4: ils préfèrent embaumer les corps selon la coutume des Egyptiens plutôt que de les brûler.    - pacem quam bellum probabam, Tac. A. 1, 58: j'étais partisan de la paix plutôt que de la guerre.    - tacita bona est mulier quam loquens, Plaut.: la femme qui se tait vaut mieux que celle qui parle.    - quam pro, quam ut + subj.: trop... pour.    - laetitia major quam pro victoria: la joie fut trop grande pour une telle victoire.    - severior est quam ut eum amenus: il est trop sévère pour que nous l'aimions.    - quam avec une expression de temps.    - die vigesimā, quam creatus erat, dictaturā se abdicavit, Liv. 6.29: le vingtième jour de sa nomination, il se démit de la dictature.    - pridie quam venerat: la veille de son arrivée.    - quelques tournures particulières.    - quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est, Sall. J. 31, 14: plus on est scélérat, plus on est à l'abri.    - bellum gerere cum tyranno, quam qui unquam, saevissimo, Liv. 34, 32: faire la guerre contre le tyran le plus cruel qui fut jamais.    - nihil antiquius ducere quam + inf.: n'avoir rien de plus à coeur que de.    - nihil antiquius habere quam ut + subj.: n’avoir rien de plus à coeur que de [ABCU]C - quam: [st2]1 [-] pron.-adj. à l’acc.: laquelle, que; celle que. [st2]2 [-] relatif de liaison: une conj. de coord. + eam. [st2]3 [-] interr. laquelle ? quelle ? [st2]4 [-] indéf. après si, nisi, ne, num: quelqu’une, une, quelque.
    * * *
    [ABCU]A - adv.: [st1]1 [-] inter.: combien.    - quam multis custodibus opus est: combien de gardes faut-il? [st1]2 [-] exclam.: combien! comme! que! à quel point!    - quam macer est: comme il est maigre !    - quam multa, quam paucis! Cic. Fam. 11, 24, 1: combien de choses en combien peu de mots] = que de choses en si peu de mots!    - quam + adj. ou adv. (dans quelques expressions): tout à fait, complètement.    - mire quam: [étonnamment combien] = étonnamment.    - sane quam (valde quam, nimis quam, admodum quam, oppido quam): complètement.    - nimis quam formido, Plaut. Most. 2.2.79: j’ai bien peur.    - nimis quam cupio, Plaut. Capt. 1.2.17: je souhaite ardemment. [ABCU]B - quam, conj.: que.    - (tam...) quam: autant (aussi)... que.    - quam... tam...: autant... autant...    - tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest, Cic. Rep. 1, 33, 50: un tyran peut être aussi clément qu'un roi peut être dur.    - homo non, quam isti sunt, gloriosus, Liv. 35, 49: homme, qui n’est pas aussi vantard que ces-gens-là.    - quam fortis tam prudens est: autant il est courageux, autant il est prudent.    - tam sum amicus rei publicae quam qui maxime, Cic. Fam. 5, 2, 6: je suis l'ami de la république [autant que celui qui l'est le plus] = autant que qui que ce soit.    - doctior est quam tu: il est plus savant que toi.    - felicior est quam peritior: il est plus heureux qu’habile.    - quam avec ou sans le verbe posse + superl.: autant que possible.    - quam maxime: le plus possible.    - quam primum: le plus tôt possible.    - oratio sit quam brevissima: que le discours soit le plus bref possible.    - vino, quam possit excellenti, Plin. 20, 24, 100: avec du vin le meilleur qu'on puisse trouver.    - quam avec des mots marquant la comparaison, la différence ou la préférence.    - esse quam videri bonus malebat, Sall. C. 54, 5: il aimait mieux être un homme de bien que de le paraître.    - praestat mori quam servire: mieux vaut mourir que d'être esclave.    - alius quam = alius atque: autre que.    - nihil aliud quam: rien d'autre que, seulement.    - nihil aliud quam ludit: il ne fait que jouer.    - dimidium quam quod acceperat: la moitié de ce qu'il avait reçu.    - potius quam → potior    - quam sans mots marquant la comparaison, la différence ou la préférence.    - corpora condire quam cremare e more Aegyptio (est eis) cura, Tac. H. 4: ils préfèrent embaumer les corps selon la coutume des Egyptiens plutôt que de les brûler.    - pacem quam bellum probabam, Tac. A. 1, 58: j'étais partisan de la paix plutôt que de la guerre.    - tacita bona est mulier quam loquens, Plaut.: la femme qui se tait vaut mieux que celle qui parle.    - quam pro, quam ut + subj.: trop... pour.    - laetitia major quam pro victoria: la joie fut trop grande pour une telle victoire.    - severior est quam ut eum amenus: il est trop sévère pour que nous l'aimions.    - quam avec une expression de temps.    - die vigesimā, quam creatus erat, dictaturā se abdicavit, Liv. 6.29: le vingtième jour de sa nomination, il se démit de la dictature.    - pridie quam venerat: la veille de son arrivée.    - quelques tournures particulières.    - quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est, Sall. J. 31, 14: plus on est scélérat, plus on est à l'abri.    - bellum gerere cum tyranno, quam qui unquam, saevissimo, Liv. 34, 32: faire la guerre contre le tyran le plus cruel qui fut jamais.    - nihil antiquius ducere quam + inf.: n'avoir rien de plus à coeur que de.    - nihil antiquius habere quam ut + subj.: n’avoir rien de plus à coeur que de [ABCU]C - quam: [st2]1 [-] pron.-adj. à l’acc.: laquelle, que; celle que. [st2]2 [-] relatif de liaison: une conj. de coord. + eam. [st2]3 [-] interr. laquelle ? quelle ? [st2]4 [-] indéf. après si, nisi, ne, num: quelqu’une, une, quelque.
    * * *
        Quam, Coniunctio, cui eleganter in oratione praeponitur TAM particula: vt Tam te diligo, quam meipsum. Terent. Je t'aime autant, que moymesme.
    \
        Quam, eleganter connectit duos comparatiuos. Quintilianus, Sitque salubrior studiis, quam dulcior. Que doulx.
    \
        Quam, pro Quantum, positiuo iungitur. Cicero. Videte quam valde malitiae suae confidat. Combien il se fie en sa malice.
    \
        Quam pro Quantum positum post negationem in priore oratione: Tam, non necessario sequitur. Liuius, Homo, non quam isti sunt, gloriosus. Non pas tant glorieux que sont ceulx ci.
    \
        Quam, cum verbis Possum, Queo, Valeo, et aliis. Quam potero adiutabo sene. Terent. Tant que je pourray.
    \
        Superlatiuis: Cicero, Quam potui maximis itineribus ad Amanum exercitum duxi. A plus grandes journees que j'ay peu.
    \
        Positiuis: Cicero, Quam quidem possum celeriter, perstringam. Le plus briefvement que je puis.
    \
        Quam vellem Menedemum inuitatum. Terent. O que je vouldroye que, etc.
    \
        Quam, pro Quantum, interrogatiuum. Terentius, Quam hoc munus gratum Thaidi arbitrare esse? Combien aggreable pense tu que luy a esté ce don?
    \
        Quam timeo quorsum euadas! Terent. O que je crains, etc.
    \
        Quam, cum Volo, pro eo quod vulgo dicitur Tantum quantum. Terentius, Dum ne reducam, turbent porro quam velint. Tant qu'ils vouldront.
    \
        Quam, pro Quanto, comparatiuo datur. Quintilianus, Quam in his quoque libris erunt omnia compositiora. De tant que.
    \
        Superlatiuo: Terentius, Vt esset apud te ob hoc quam gratissima. Tresaggreable.
    \
        Peto a te vt quam celerrime mihi librarius mittatur. Cic. Le plus tost qu'il sera possible.
    \
        Quam proxime hostem, et ad hostem. Cic. Liu. Tout pres de l'ennemi.
    \
        Quinto die quam sustuleris, condire oportebit. Columel. Cinq jours apres que, etc.
    \
        Intra quartum diem, quam de lacu sublatum est. Colum. Le quatrieme jour.
    \
        Post nonum diem quam id factum est. Colum. Le neufieme jour apres.
    \
        Triduo proximo quam sit genitus. Plin. Les trois premiers jours.
    \
        Si tandiu vixerit tecum, quam ego cum Paeto. Plin. iun. Aussi long temps que, etc.
    \
        Ea, quam longa est, nocte. Virgilius. Tant qu'elle se peult estendre.
    \
        Ferramenta duplicia quam numerus seruorum exigit, refecta et reposita custodiat. Columel. Plus deux fois qu'il n'ha de gents, Au double de ses gents.
    \
        Nihil fecisset libentius, quam omnem illam acerbitatem proscriptionis suae, etc. Cic. Il n'est chose qu'il eust faict plus voluntiers que, etc.
    \
        Maius quam quantum a nobis exprimetur. Cicero. Plus grand que nous ne l'exprimerons.
    \
        Tantum dicam, nihil mihi gratius esse, quam quod eam diligis. Cic. Que ce que tu l'aimes.
    \
        Contra facis, quam pollicitus es. Cicero. Tu fais contre ta promesse, ou autrement que tu n'as promis.
    \
        Multiplex quam pro numero damnum est. Liu. Le dommage est beaucoup plus grand qu'il ne semble à veoir au nombre, Plus grand que pour le nombre.
    \
        Quam minime multi de istius nefario scelere audire possent. Cic. Le moins de gents qu'il estoit possible le sceussent et en fussent advertiz.
    \
        Quam facete! Plautus. O combien plaisamment!
    \
        Quam cito. Terent. Tout incontinent.
    \
        Quam dudum, Aduerbium interrogandi. Plautus. Combien y a il?
    \
        Nunc dicito quam extemplo hoc erit factum? Plautus. Combien pense tu avoir tost faict?
    \
        Quamlibet, pen. cor. pro Quantumlibet. Plin. Faciliore multo natura finditur in quamlibet tenues crustas. En aussi tenvres que tu veuls.
    \
        Quamlibet parum. Quintil. Quelque peu que ce soit, Tant peu qu'on vouldra.
    \
        Quam mox cocta est coena? Plautus. Le souper sera il tantost cuict?
    \
        Ego hinc ad hos prouisam, quam mox virginem Accersant. Terent. S'ils ne veulent pas soubdainement aller appeller la pucelle.
    \
        Expecto quam mox Chaerea hac oratione vtatur. Cic. Je ne fay qu'attendre que Cherea parle en ceste facon, Je suis sur l'attente de veoir si Cherea dira point bien tost, etc.
    \
        Quamobrem, Vnica dictio, quibusdam etiam tres, quam ob rem: Interrogantis particula, et rationem alicuius rei petentis. Terent. Contemplamini me. A. quamobrem? Pour quelle cause? Pourquoy? A quelle cause?
    \
        Quamobrem id tute non facis? Terent. Pourquoy ne, etc.
    \
        - aliquam causam quaerebat senex, Quamobrem insigne aliquid faceret. Terent. Pour faire, etc.
    \
        Multa mihi veniebant in mentem, quamobrem istum laborem tibi etiam honori putarem fore. Cic. Beaucoup de choses me venoyent en la fantasie pour lesquelles je, etc.
    \
        Cognoscet ex me populus Rom. quid sit quamobrem quum Equester ordo iudicaret, etc. Cic. Que c'est pourquoy, etc.
    \
        Quamobrem vero se confidat aliquid perficere posse, intelligere non possum. Cic. Pourquoy c'est que, etc.
    \
        Quas ob res quod Tribunipleb. verba fecerunt, vt, etc. Cic. Pourquoy.
    \
        Quam pene tua me perdidit proteruitas. Terent. O que peu s'en est fallu que, etc.
    \
        Quamplurimo vendere. Cic. Trescher, Le plus cher qu'on peult.
    \
        Quamplurimam brassicam ederit, tam citissimum sanus fiet. Cato. De tant plus qu'il mangera de choulx, de tant plus tost sera il guari.
    \
        Quam pridem, Interrogantis particula. Plaut. Quam pridem non edisti? Combien de temps y a il que tu n'as mangé? Depuis quand n'as tu mangé?
    \
        - huc euasit, quam pridem pater Mihi et mater mortui essent. dico, iandiu. Terent. Combien il y avoit que mon pere, etc.
    \
        Quamprimum, pen. prod. vna dictio. Terent. Tout incontinent.

    Dictionarium latinogallicum > quam

  • 13 dictatorship

    1) (the authority of a dictator: His dictatorship is threatened by the terrorists.) dictatură
    2) (a state ruled by a dictator: That country is a dictatorship now.) dictatură

    English-Romanian dictionary > dictatorship

  • 14 caer

    1. непр. vi
    1) падать, валиться
    caer a los pies de unoупасть к ногам кого-либо
    2) падать, наклоняться, валиться (о стене и т.п.)
    3) падать, выпадать; лезть (о волосах, шерсти и т.п.)
    4) падать, опадать, осыпаться (о листьях, цветах)
    5) падать, свисать, ниспадать (о волосах, одежде)
    6) попасться, угодить (в ловушку, в капкан и т.п.)
    caer bajo la tutela de unoоказаться под чьей-либо опекой
    9) (en) впадать
    caer en el abatimientoвпасть в уныние
    10) пасть; быть свергнутым (побеждённым); сдаваться, покоряться
    hacer caer al gobiernoсвергнуть правительство
    13) ослабевать, слабеть (о ветре и т.п.)
    ahora caigo (en la cuenta)теперь я понимаю (улавливаю) смысл
    16) выходить, смотреть (об окне, двери и т.п.)
    17) находиться, быть расположенным ( где-либо)
    la tienda cae al final de la calle — магазин находится в конце улицы
    18) падать, приходиться ( о датах)
    la fiesta cae en viernesпраздник приходится (падает) на пятницу
    19) подходить к концу, клониться к вечеру ( о дне)
    20) случаться; приключаться (разг.)
    22) разг. пасть, погибнуть (на фронте и т.п.)
    2. непр. vt
    1) прост. ронять
    2) Мекс. разг. застать, застукать
    ••
    caer bien (mal) ( una persona) разг. — быть хорошо (плохо) принятым ( о ком-либо); произвести хорошее (плохое) впечатление
    caer por defueraне причинять никакого вреда; не беспокоить
    cayendo y levantando разг. — с переменным успехом; то лучше, то хуже ( чаще о состоянии больного)
    al caer de la hoja (de la pampana) loc. adv. разг.поздно осенью
    el que no cae, no se levanta — не ошибается тот, кто ничего не делает; на ошибках учатся

    БИРС > caer

  • 15 abdico

    I ab-dico, āvī, ātum, āre
    1) (тж. se a.) отрекаться, отказываться (от кого-л., чего-л.)
    a. se dictaturā Cs и a. dictaturam Slсложить с себя полномочия диктатора
    2) отрекаться, отвергать (aliquid a. et ejicere C); отменять, уничтожать ( legem C)
    4) извергать, изгонять ( aliquid e vita in totum PM)
    5) низлагать, свергать ( regem PM)
    II ab-dīco, dīxī, dictum, ere
    1) культ. не одобрять, не благоприятствовать
    aves abdicunt aliquid C — птицы отказываются клевать что-л., т. е. птицегадание складывается неблагоприятно
    2) юр. отказывать
    a. vindicias ab aliquo Dig — отклонить чью-л. претензию (на что-л.)

    Латинско-русский словарь > abdico

  • 16 imperiosus

    imperiōsus, a, um [ imperium ]
    1) имеющий власть, властвующий, господствующий, могущественный, сильный (populus, urbs C; dictatura L)
    i. sibi H и sui PMвладеющий собой
    2) повелительный, властный, деспотический (i. et impotens Sen; philosophus nimis i. C)

    Латинско-русский словарь > imperiosus

  • 17 abdico [1]

    1. ab-dico, āvī, ātum, āre, etwas od. jmd. von sich od. sich von etwas lossagen: I) übh.: a) eine Sache, von sich weisen, verwerfen, abschaffen, ablegen, legem agrariam, Plin.: occulta dedecoris, Vulg.: aurum e vita, abschaffen, Plin.: antra abdicata soli, entzogen, Prud. (Cic. de or. 2, 102 liest Sorof id totum abiudico atque eicio; vgl. dessen Vindic. Tull. p. 17). – b) eine Pers.: alqm a penatibus, von Haus u. Hof jagen, Dict. 3, 26: hos homines ab amicitia sua penitus, Leo M. serm. 16, 5: a generatione Christi abdicari, ibid. 26, 4: abd. se ab isto nomine, Augustin. in psalm. 75, 1: se humanitate, Lact. 3, 10, 14: se ratione, Lact. 5, 19, 3. – II) insbes.: a) jmd. von sich lossagen, α) jmd. nicht (als den seinigen) anerkennen, jmd. verleugnen, consanguineam esse abdicant, erklären förmlich, daß sie keine B. sei, Pacuv.: alqm patrem, Liv. u. Curt. – dah. ein Kind, bes. einen Sohn, verstoßen und enterben, natum, Pacuv.: filium, Sen. rhet.: liberos, Plin.: u. so abdicatus, der Verstoßene, Quint. – β) einen als Verwandten zurückweisen, generum, Spät. – b) (publiz. t.t.) sich von einem Amte vor der gesetzlichen Zeit, von einem Verhältnis (durch eine förmliche Erklärung) lossagen, ihm entsagen, se scriptu, Calp. Pis. fr.: se dictaturā, Caes. u. Liv.: se non modo consulatu, sed etiam libertate, Cic.: se tutelā, Cic. – bei den Histor. seit Sallust auch mit bl. Acc. der Sache = ein Amt von sich lossagen, es aufgeben, ihm entsagen, magistratum, Sall. (aber se magistratu, Liv.): dictaturam, Liv. – im Zshg. absol., ut abdicarent consules, abdicaverunt, Cic. de nat. deor. 2, 11. – u. nachaug. auch abd. alqm, jmd. abdanken, regem, Plin. 6, 89: abdicari regno ob alqd, Heges. 1, 43, 7. – c) absprechen, verneinen, in Abrede stellen (Ggstz. dedicare), aliquid de quopiam, Apul.: mit folg. Akk. u. Infinit., Apul.

    lateinisch-deutsches > abdico [1]

  • 18 creo [1]

    1. creo, āvī, ātum, āre (vgl. cresco, creber), schaffen, erschaffen = erzeugen, I) im allg.: a) übh.: α) mater. Objj.: censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignere, Cic.: omnes res, quas et creat natura et tuetur, Cic.: terra, quae neglecta sentes ac dumos, culta fructus creat, Quint.: aliud fimum herbas creat, Plin.: ut plaga (die Wunde) plus carnis creare possit, Cels. – cr. genus humanum (v. der Erde), Lucr.: cr. vix animalia parva (v. der Erde), Lucr. – m. dopp. Acc., primordia cr. ignes et lignum, Lucr.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos, Cic. – mit Advv. wo? neque creatur ibi corpus (die fehlende Substanz), Cels.: vermes intus (im menschl. Körper) creantur, Lucr.: od. mit Abl. wo? quos (flores) Thessala magnis montibus ora creat, Catull. – m. Advv. (woher?) od. m. ex od. de u. Abl., unde omnes natura creet res, Lucr.: terram creari ex igni, Lucr.: nec principium exstinctum ex se aliud creabit, Cic.: res non posse creari de nilo, Lucr. – im Passiv mit Abl. wodurch? seminibus quia certis quaeque creantur, Lucr. – m. ad u. Akk., ut placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum creari, Cic. – Partic. Perf. subst., creata servare, Lucr. 2, 572. – β) Zustände, teils physische, torporem et dolorem, Cels.: mel fastidium creat, Plin.: si ex quattuor principiis vel superans aliquod vel deficiens adversam valetudinem creat, Cels.: lepus marinus vomitum dissolutionemque stomachi statim creat, Plin. – teils geistige, moral., polit. usw., venter creat omnes has aerumnas, Plaut.: nonnumquam etiam errorem creat similitudo, Cic.: in urbe luxuries creatur, Cic.: notitiam veri quae res falsique crearit, Lucr. – cr. magnum (maius) odium (v. einer Abgabe), Auct. b. Afr.: familiaritate Romanā odium sibi apud regem, Iustin.: alci periculum, Cic.: seditionem (v. Pers.), Vell.: id (versificandi genus) taedium ex similitudine ac satietatem creat, Quint.

    b) ein Kind erzeugen (bei Cic. gew. procreare), v. beiden Gatten, prolem ex se videre creatam, Lucr. – v. Vater, patria est antiquior parens, quam qui creavit, Cic.: si di creare possent, Min. Fel.: cr. liberos, Phaedr. u. Val. Max.: is (Silvius) Aeneam Silvium creat, Liv.: me creat... Babylonius Horos, Prop. – v. der Mutter, Dryope quem nympha crearat, Verg.: gnatos tuos creavit, Inscr.: pueris beata creandis uxor, Hor.: m. Dat. wem? quos (fratres) fida crearat una tot Arcadio coniunx Tyrrhena Gylippo, Verg.: m. Abl. wodurch? tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creat, Verg. – im Passiv, m. Abl. wo? Sulmone creati quattuor iuvenes, Verg.: o caeruleo creata ponto, Meergezeugte (ποντογενής), v. der Venus, Catull. – mit Prädik.-Nom., cum crearer masculus, Phaedr. – m. Abl. (durch = von), fortes creantur fortibus et bonis, Phaedr.: u. so oft creatus mit Abl. des Vaters u. der Mutter = Tochter, Sohn, Sprößling von usw., Erebo creata Nox, Enn. fr.: Saturno sancte create, Enn. fr.: Telamone creatus, Ov.: Maiā creatus, Ov.: Vulcani stirpe creatus, Verg.: matre servā creatus, Flor. – dah. subst., creati = Kinder, Ov. met. 6, 206.

    II) als publiz. t. t.: a) eine Staatsgewalt schaffen, ins Leben rufen, tribuniciam potestatem, Liv.: nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur, Liv.

    b) einen Beamten, Priester u. dgl. schaffen, bes. durch Wahl, sowohl vom Volke od. Herrscher = wählen, erwählen, als vom Leiter der Wahl = wählen (erwählen) lassen, α) mit einf. Acc.: magistratus, Cic.: sibi tres collegas, Liv.: censores, Cic.: consules, Cic.: consules plebeios, Liv.: dictatorem, Liv.: ducem, Val. Max.: ephoros, Val. Max.: Caesares duos (vom Kaiser), Eutr.: cr. imperatorem, verb. eligere creareque imperatorem, einen Kaiser (zB. v. den Soldaten), Suet.: cr. interregem, Liv.: pontifices, augures, sacrificulum regem, Liv.: pontifices, flamines, Salios, augures, Lact.: decem praetores (Feldherren, in Griechenl.), Nep.: praetores (in Rom), Cic.: regem, sui corporis regem, Liv.: Carthagine quotannis annuos binos reges (die Suffeten), Nep.: sacerdotes (v. Volke), Vell.: centum senatores (v. Romulus), Liv.: tribunos plebis duos, Cic.: tribunos militum tres, Liv.: tres viros, qui etc., Val. Max. – mit Advv. wie? mit per u. Akk. od. mit bl. Abl. wodurch? comitiatu consules rite cr., Cic.: magistratus od. censores od. consules vitio (durch einen Fehler der Augurien) creati, Varro LL., Liv. u. Cic.: plebeius magistratus nullus auspicato creatur, Liv.: lege, non suffragio creatum esse, Liv.: optimā lege creari, Cic.: decem tribuni plebis comitiis curiatis creati sunt, Cic.: consules per vim ac tumultum creantur, Plin. pan. – mit per u. Akk. (durch wen?), si per praetorem consules creantur, Cic. – mit ex u. Abl. (aus welchem Stande usw.?), consules ex plebe, Liv.: tribunos plebis ex equitibus Romanis (v. Augustus), Suet. – m. Adi. od. m. in u. Akk. (auf welche Zeit?), summus magistratus, quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus, Caes.: archontes coeperunt in denos annos creari, Vell.: creatis in annum magistratibus, Liv. – mit inter u. Akk. od. mit in u. Abl. (worunter?), creari inter quinque viros, Plin. ep.: creari in eo numero, Sall. – m. in u. Akk. (in welche Stelle?), neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae crearetur, Tac. ann. 2, 83: prior consulatus eius, in quem creatus est anno octavo et tricesimo, Vell. 2, 4, 7. – m. Acc. loc. wohin? praefecti Capuam creari coepti sunt, Liv. – m. Dat. wofür? wozu? decemviros legibus scribendis, Liv. – β) m. dopp. Acc., im Passiv m. dopp. Nom., T. Quinctius Barbatus interrex creat L. Papirium Mugilanum L. Sempronium Atratinum consules, Liv.: dictator primo comitiali die creavit consulem Q. Fulvium Flaccum magistrum equitum et Ap. Claudium Pulchrum, Liv.: Ancum Marcium regem populus creavit, Liv.: dictatorem Albani Mettium Fufetium creant, Liv.: exercitus Diocletianum imperatorem creavit, Eutr. – augur creatus (est) L. Quinctius Flaminius, decemvir sacrorum L. Cornelius Lentulus, Liv.: consules creati (sunt) Q. Fabius et P. Decius, Liv.: T. Lartium dictatorem primum, Sp. Cassium magistrum equitum creatos invenio, Liv.: Constantinus in Britannia creatus est imperator (zum Kaiser), Eutr.: dictatore P. Cornelio dicto ipse ab eo magister equitum creatus est, Liv.; vgl. (im Abl. absol.) magistro equitum creato filio suo, Liv.: quia solum centum essent, qui patres creari possent, Liv.: praetores (in Rom) creati sunt C. Fulvius Flaccus C. Claudius Nero etc., Liv.: decem qui postea praetores (zu Regenten, in Athen) creati sunt, Nep.: defuncto Traiano Aelius Hadrianus creatus est princeps (zum Fürsten, d.i. zum Kaiser), Eutr.: postea Numa Pompilius rex creatus est, Eutr. – m. puer u. senex, zB. Caesar paene puer a Mario Cinnaque flamen dialis creatus, Vell.: Metellus senex admodum pontifex maximus creatus, Val. Max. – m. Advv. zum wievielten Male? alqm consulem iterum, Val. Max., tertium, Liv., tertio, Plin. pan.: alqm dictatorem quartum, Liv. – mit Advv. od. Abl. wie? wodurch? u. dgl., P. Clodius, qui non rite creatus tribunus arguebatur, Quint.: C. Flaminius inauspicato consul creatus, Val Max.: an hunc non ut qui optimo iure censor creatus esset populus creavit? Liv.: collegam sibi comitiis centuriatis creavit P. Valerium, Liv.: Palicanus suffragiis populi consul creatus, Val. Max.: cunctis populi suffragiis rex est creatus L. Tarquinius, Cic.: Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavit, Cic. – m. ex u. Abl. (aus wem?), cum leges duo ex una familia vivo utroque magistratus creari vetarent, Caes. – mit cum u. Abl. (mit wem?), ut Cn. Flavius aedilis curulis crearetur cum Anicio Praenestino, Plin. – m. in u. Akk. (an wessen Stelle?), M. Lepidus pontifex maximus in C. Caesaris locum furto creatus, Vell. – m. Dat. (wozu?), me Albani gerendo bello ducem creavere, Liv. – mit in u. Akk. (auf welche Zeit?), ille Appius, qui decemvir in annum creatus altero anno se ipse creavit, Liv. – / Archaist. creassit = creaverit, Cic. de legg. 3, 9.

    lateinisch-deutsches > creo [1]

  • 19 imperiosus

    imperiōsus, a, um (imperium), I) herrschend, gebietend, mächtig, populus, Großmacht, Cic.: dictatura, Liv.: virga, die Faszes, Ov.: imperiosissimi XII fasces, Val. Max.: m. Genet., artes imperiosissimae humanae mentis, Plin.: imper. sui, Plin., u. sibi, Hor., über sich. – II) im üblen Sinne, gebieterisch, herrisch, tyrannisch, philosophus, Cic.: familia imperiosissima, Liv.: übtr., imperiosius aequor, Hor.: carmina, Zauberformeln, Lucan.: cupiditas, Cic.

    lateinisch-deutsches > imperiosus

  • 20 polleo

    polleo, ēre (wohl aus *potsleo zu potis), I) etwas vermögen, ausrichten können, in etwas stark sein, 1) im allg.: qui (senatus) certe unus plus quam dictatura tua potest polletque, Liv.: qui in re publica plurimum pollebant, Caes.: ubi plurimum pollet oratio, Cic.: quantum magis potes pollesque, Liv.: Etruria tantum pollens terrā marique, Liv.: Tyria classis plurimum pollens mari, Vell.; vgl. pollens. – m. Abl., pollere pecuniā, Suet.: scientiā, Cic.: armis, gratiā, nobilitate, Tac. – mit Infin., Cic. Brut. 242 (vgl. pollens). – non polleo m. folg. quin u. Konj., neque ingenium ullum satis pollet, quin animus magis aut minus mature, postremo tamen succumbat, Ps. Sall. de rep. 2, 7, 4. – 2) insbes., von Medikamenten, wirksam-, von Wirkung sein, wirken, adversus scorpiones, Plin.: contra anginas efficacissime, Plin.: ad iudiciorum eventus, Plin.: multis modis in remediis, Plin. – II) übtr.: A) gelten, Wert-, Ansehen haben, eadem vitis aliud in aliis terris pollet, Plin. 14, 70. – B) in etwas viel besitzen, an etwas reich sein, utensilibus, Apul. met. 2, 19. – / Perf. polluī bei Mar. Victorin. 200, 12 K (ohne Beleg).

    lateinisch-deutsches > polleo

См. также в других словарях:

  • dictatură — DICTATÚRĂ, dictaturi, s.f. 1. (În Roma antică) Demnitatea, puterea, autoritatea exercitată de un dictator. 2. Instituţie politică, putere de stat în care o persoană (sau un grup de persoane) este învestită (învesti) cu autoritate nelimitată prin… …   Dicționar Român

  • dictatura — (ant.) f. Dictadura. * * * dictatura. f. desus. dictadura …   Enciclopedia Universal

  • dictatura — f. desus. dictadura …   Diccionario de la lengua española

  • dictatúrã — s. f., g. d. art. dictatúrii; pl. dictatúri …   Romanian orthography

  • DICTATURE — La dictature est un régime politique autoritaire, établi et maintenu par la violence, à caractère exceptionnel et illégitime. Elle surgit dans des crises sociales très graves, où elle sert soit à précipiter l’évolution en cours (dictatures… …   Encyclopédie Universelle

  • ДИКТАТУРА — (этим. см. предыд. сл.). 1) звание и должность диктатора в древнем Риме. 2) в древней Германии собрание секретарей различных государств, для писания под диктовку председателя различных актов, протоколов и проч., отсылавшихся в директорию империи …   Словарь иностранных слов русского языка

  • totalitar — TOTALITÁR, Ă, totalitari, e, adj. (Despre state, despre regimuri şi concepţii politice) Care aplică sau preconizează dictatura unei minorităţi, majoritatea populaţiei fiind lipsită de drepturi şi de libertăţi. – Din fr. totalitaire. Trimis de… …   Dicționar Român

  • диктатура — ы; ж. [лат. dictatura] 1. Ничем не ограниченная власть кого л. в государстве. Военная д. Д. монарха. Д. пролетариата (о политической власти рабочего класса). 2. Публиц. Властное, подчиняющее себе влияние чего л. Д. совести. Д. бездарностей. Д.… …   Энциклопедический словарь

  • Diktatur — Willkürherrschaft; Tyrannis; Absolutismus; Despotie; Terror; Tyrannei; Zwangsherrschaft; Despotismus; Schreckensherrschaft; Gewaltherrschaft * * * Dik|ta|tur [dɪkta tu:ɐ̯] …   Universal-Lexikon

  • DICTATOR — summus Magistratus, apud rom. A Consulibus, periclitante Rep. nominatus. Primus F. Lartius Flavus Consul, A. C. 256. qui seditionem sedaverat: Adiunxit sibi Spurium Cassium, Equitum Magistrum, qui iussa exsequeretur. Dignitas semestris tantum,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • bonapartism — BONAPARTÍSM s.n. 1. Formă de dictatură apărută în Franţa, în timpul lui Napoleon I. 2. Ataşament faţă de bonapartism (1) sau faţă de conducerea lui Napoleon Bonaparte. – Din fr. bonapartisme. Trimis de valeriu, 21.03.2003. Sursa: DEX 98 … …   Dicționar Român

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»