Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

decōrum

  • 1 decōrum

        decōrum ī, n    [decorus], seemliness, propriety.
    * * *
    decorum, that which is suitable/seemly, propriety

    Latin-English dictionary > decōrum

  • 2 decorum

    decōrum, ī n. [ decorus ]
    приличие, пристойность, достоинство C, T

    Латинско-русский словарь > decorum

  • 3 decorum

        Decorum, decori, pen. prod. Cic. Ceste grace et bienseance qu'une personne ha à dire ou faire quelque chose, Honnesteté.

    Dictionarium latinogallicum > decorum

  • 4 decorum

    dĕcōrus, a, um, adj. [decor], Gr. euprepês.
    I.
    Becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous (class.).
    (α).
    With dat.:

    QVAE QVOIQVE DIVO DECORAE GRATAEQVE SINT HOSTIAE PROVIDENTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    color albus praecipue decorus deo est,

    id. ib. 2, 18, 45:

    quod virginitati decorum,

    Liv. 2, 13; Quint. 11, 3, 101; cf. ib. § 104, and 11, [p. 523] 1, 33 al.:

    decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus,

    Liv. 2, 6; cf. Tac. A. 1, 12. —
    * (β).
    With abl. (after the analogy of dignus):

    (facinora puerilia) neque te decora neque tuis virtutibus,

    Plaut. Mil. 3, 1, 24 (cf. id. Aul. 2, 2, 43).—
    * (γ).
    With ad (after the analogy of aptus, accommodatus, etc.):

    nos auri venas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras,

    Cic. N. D. 2, 60, 151.—
    (δ).
    With pro:

    decorum pro causa ratus,

    Tac. H. 3, 7.—
    (ε).
    Absol.:

    decorus est senis sermo, quietus et remissus,

    Cic. de Sen. 9, 28; cf.:

    vox et actio,

    Quint. 10, 1, 17:

    silentium,

    Hor. Od. 4, 1, 35 et saep.:

    nihil nisi quod honestum decorumque sit admirari,

    Cic. Off. 1, 20:

    omnino si quicquam est decorum, nihil est profecto magis, quam aequabilitas universae vitae,

    id. ib. 1, 31, 111; Quint. 5, 10, 40 al.:

    actuariis minutis Patras accedere... non satis visum est decorum,

    Cic. Att. 5, 9; so with a subject-clause, id. ib. 4, 16, 3:

    dulce et decorum est pro patria mori,

    Hor. Od. 3, 2, 13; Ov. M. 9, 6 (opp. turpe); cf. ib. 13, 309 al.—
    B.
    Subst.: dĕ-cōrum, i, n., in Cic. for the Gr. prepon, that which is seemly, suitable; seemliness, fitness, propriety, decorum (for which Quint. uses decor; cf.: decus init.): ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius quam quid deceat videre. Prepon appellant hoc Graeci: nos dicamus sane decorum; Cic. Or. 21, 70; cf.: id, quod Graece prepon dicitur, decorum dici Latine potest, etc., id. Off. 1, 27 sq.; cf. id. ib. 1, 35; Tac. H. 1, 71.— Plur.:

    vota pro reditu ejus et alia decora,

    id. ib. 3, 47:

    plura tribuere,

    id. ib. 3, 5.
    II.
    Absol., decorated, ornamented, adorned; elegant, fine, beautiful, handsome (not so in Cic.; but freq. in the poets and historians, esp. in Hor. and Tacit.): delubra deum, * Lucr. 2, 352; cf.:

    aedes,

    Hor. Od. 1, 30, 3; and:

    supplicationes et alia decora,

    Tac. A. 3, 47:

    galeae ensesque,

    Verg. A. 11, 194:

    insigne clipei,

    id. ib. 2, 392:

    arma,

    Sall. C. 7, 4 al.:

    membra juventae,

    Verg. A. 4, 559; cf.:

    oculi,

    id. ib. 11, 480:

    pectus,

    id. ib. 4, 589:

    os,

    Hor. S. 1, 8, 21:

    facies,

    id. ib. 1, 2, 87; Sall. J. 6, 1:

    caput,

    Ov. M. 6, 167:

    juventa,

    Tac. H. 1, 53:

    genus,

    id. A. 6, 27 al.:

    palaestra,

    noble, skilful, Hor. Od. 1, 10, 3:

    verba,

    id. S. 2, 7, 41; id. Ep. 2, 1, 73:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1.— Sup.: Zeus decorissimus, Apul. Mag. 4, p. 276, 4.—
    (β).
    With abl., adorned with any thing; shining, beautiful with any thing:

    ductores ostro decori,

    Verg. A. 5, 133; cf. id. ib. 12, 126:

    Phoebus fulgente arcu,

    Hor. Carm. Sec. 61:

    Bacchus aureo cornu,

    id. Od. 2, 19, 30:

    Medi pharetrā,

    id. ib. 2, 16, 2:

    dea formāque armisque,

    Ov. M. 2, 773:

    satis decorus etiam Graeca facundia,

    Tac. H. 2, 80.— With ab:

    voces decorae ab aspectu,

    Col. 6, 1. Adv.: dĕcōrē.
    1.
    (Acc. to no. I.) Suitably, properly, decorously:

    ut ea si non decore, at quam minime indecore facere possimus,

    Cic. Off. 1, 31 fin.; cf. id. de Or. 1, 32, 144; 3, 47, 182; Sall. J. 100 fin.
    * 2.
    (acc. to no. II.), elegantly, charmingly, beautifully: formata d. Jovis species, Cic. poët. Div. 1, 12, 20 (cf. above, decora delubra deum).

    Lewis & Short latin dictionary > decorum

  • 5 Decōrum

    Приличие, благопристойность.
    Оба были либералы, индифферентны в религиозном отношении, оба считали необходимым соблюдать decorum и не выделяться от других. (Л. Н. Толстой, Кто прав?.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Decōrum

  • 6 Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori

    Сладостно и почетно умереть за родину.
    Гораций, "Оды", III, 2, 13-16:
    Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori.
    Mors ét fugácem pérsequitúr virum,
    Póplitibús timidóque térgo.
    Красна и сладка смерть за отечество! А смерть разит ведь так же бегущего И не щадит у молодежи Спин и поджилок затрепетавших.
    (Перевод А. Семенова-Тян-Шанского)
    Он [ Христос ] бы удержал руку Занда, если б был его товарищем, но устыдил бы того, кто не исправлял, но осмеивал только соотечественников, ибо и не зная Горация, сказал он: Добро есть за братия положити души наша (dulce est propatria mori). (А. И. Тургенев - П. А. Вяземскому, 7.V 1819.)
    В народных песнях и поговорках то и дело находим такие определения, как "милый мой сладкий", "горькая минута", "погода раскисла", "солоно досталось", "горько заработаешь, сладко съешь". То же наблюдаем и в других языках: достаточно будет вспомнить латинские "dulce et decorum pro patria mori". (Иван Франко, Из секретов поэтического творчества.)
    Если тебе так нравится латынь, я продекламирую несколько строчек из Горация, способных вдохнуть храбрость и в труса:
    Dulce et decorum est pro patria mori:
    Poplitibus timidoque tergo. Переведите, пожалуйста, - сказал: Партридж. - Гораций трудный автор, на слух я его не понимаю. (Генри Фильдинг, История Тома Джонса Найденыша.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori

  • 7 Dulce et decorum est pro patria mori

    отрадно и почетно умереть за отечество (Гораций)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Dulce et decorum est pro patria mori

  • 8 Dulce et decorum est pro patria mori

    It is sweet and glorious to die for one's country. (Horace)

    Latin Quotes (Latin to English) > Dulce et decorum est pro patria mori

  • 9 dulce et decórum est pro patria mori

       dulce y bello es morir por la patria
       ◘ Verso de Quinto Horacio Flaco (65 a.C.-8 d.C.) en Carmina Liber III, 2, 13. Aconseja a los jóvenes romanos que imiten las virtudes de sus antepasados y, especialmente, su valor guerrero.

    Locuciones latinas > dulce et decórum est pro patria mori

  • 10 decorus

    decōrus, a, um [decor] [st2]1 [-] qui convient, convenable, bienséant, décent. [st2]2 [-] orné, décoré, paré. [st2]3 [-] beau, aimable, gracieux, élégant, distingué, noble.    - avec abl. - facinora neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. Mil.: actes qui ne conviennent ni à toi ni à tes vertus.    - avec dat. - color albus decorus deo est, Cic. Leg. 2, 18, 45: la couleur blanche convient à la divinité.    - avec ad - decorus ad ornatum, Cic.: qui sert à la parure.    - avec pro - decorum pro causa ratus, si... Tac. H. 3: pensant que ce serait bien pour sa cause si...    - avec ab - boves decori ab aspectu, Col. 6: boeufs de belle apparence.    - decorus aliqua re: embelli par qqch, orné de qqch, paré de qqch.    - Phoebus fulgente decorus arcu, Hor.: Phébus paré de son arc brillant.    - ductores ostro decori, Virg. En. 5: les chefs rehaussés par la pourpre.    - arma decora, Sall.: riches armes.    - aedes decora, Hor.: maison bien parée.    - erat superciliis decoris et naso rectissimo, Amm. 25: il avait les sourcils bien dessinés et le nez parfaitement rectiligne.    - sentit nihil umquam elegans, nihil decorum, Cic. Div. 1: il ne pense jamais rien d'élégant, rien de convenable.    - decorum, i, n.: la convenance, la bienséance, le décorum.    - ex eo decoro, quod poetae sequuntur, Cic.: d'après ces convenances qu'observent les poètes.    - Zeus decorissimus, Apul. Mag.: Zeus très noble.    - decorum est + inf.: il convient de; il est beau de, il est noble de.    - decorum erat tum capessere pugnam ducibus, Liv. 2: il était alors glorieux pour les consuls de prendre part au combat.    - decorum est + prop. inf.: il convient que, il convient de.
    * * *
    decōrus, a, um [decor] [st2]1 [-] qui convient, convenable, bienséant, décent. [st2]2 [-] orné, décoré, paré. [st2]3 [-] beau, aimable, gracieux, élégant, distingué, noble.    - avec abl. - facinora neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. Mil.: actes qui ne conviennent ni à toi ni à tes vertus.    - avec dat. - color albus decorus deo est, Cic. Leg. 2, 18, 45: la couleur blanche convient à la divinité.    - avec ad - decorus ad ornatum, Cic.: qui sert à la parure.    - avec pro - decorum pro causa ratus, si... Tac. H. 3: pensant que ce serait bien pour sa cause si...    - avec ab - boves decori ab aspectu, Col. 6: boeufs de belle apparence.    - decorus aliqua re: embelli par qqch, orné de qqch, paré de qqch.    - Phoebus fulgente decorus arcu, Hor.: Phébus paré de son arc brillant.    - ductores ostro decori, Virg. En. 5: les chefs rehaussés par la pourpre.    - arma decora, Sall.: riches armes.    - aedes decora, Hor.: maison bien parée.    - erat superciliis decoris et naso rectissimo, Amm. 25: il avait les sourcils bien dessinés et le nez parfaitement rectiligne.    - sentit nihil umquam elegans, nihil decorum, Cic. Div. 1: il ne pense jamais rien d'élégant, rien de convenable.    - decorum, i, n.: la convenance, la bienséance, le décorum.    - ex eo decoro, quod poetae sequuntur, Cic.: d'après ces convenances qu'observent les poètes.    - Zeus decorissimus, Apul. Mag.: Zeus très noble.    - decorum est + inf.: il convient de; il est beau de, il est noble de.    - decorum erat tum capessere pugnam ducibus, Liv. 2: il était alors glorieux pour les consuls de prendre part au combat.    - decorum est + prop. inf.: il convient que, il convient de.
    * * *
        Decorus, pen. prod. Adiectiuum. Plin. Beau.
    \
        Decorus ab aspectu. Columel. Beau à regarder, Qui fait beau veoir.
    \
        Decora caesaries. Virgil. Belle perruque et bien seante.
    \
        Disputatio non ita decora alicui. Cic. Non gueres honneste ne bien seante.
    \
        Lachrymae decorae. Terent. Virgil. Larmes bien seantes.
    \
        Vix satis decorum videretur eum pluris dies esse in Crassi Tusculano. Cic. Il ne sembleroit guere honneste qu'il fust long temps, etc.
    \
        Valde decorum est, patere domos hominum illustrium illustribus hospitibus. Cic. C'est chose fort honneste, etc. Il est fort honneste, etc.

    Dictionarium latinogallicum > decorus

  • 11 decorus

    decōrus, a, um (decor) = ευπρεπής, I) geziemend, wohlanständig, schicklich, ehrenhaft (Ggstz. indecorus, turpis), a) adi.: vox, actio, Quint.: decorus est senis sermo, Cic.: neque autem idem ubique aut licet aut decorum est, Quint.: cum persuasum sit nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit aut admirari aut optare aut expetere oportere, Cic.: contra ea pleraque nostris moribus sunt decora, quae apud illos turpia putantur, Nep.: decorum est m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: ut vix satis decorum videretur eum plures dies esse in Crassi Tusculano, Cic.: dulce et decorum est pro patria mori, Hor.: nec tam turpe fuit vinci, quam contendisse decorum est, Ov. – m. Dat. (für wen?), color albus praecipue decorus deo est cum in ceteris tum maxime in textili, Cic.: alci decorum est m. folg. Infin., zB. decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus, Liv.: Compar., id agebat decorius militi, quam si deflueret (coma), Auct. itin. Alex. 6 (13). – m. ad u. Akk., nos aeris, argenti, auri venas penitus abditas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras, Cic. de nat. deor. 2, 151. – m. Abl. (nach der Analogie von dignus), facinora puerilia... neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. mil. 619. – m. pro u. Abl., decorum pro causa ratus, si etc., Tac. hist. 3, 7. – b) subst., decōrum, ī, n., das Geziemende, Schickliche, Anständige (griech. το πρέπον), ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius, quam quid deceat videre; πρέπον appellant hoc Graeci, nos dicamus sane decorum, Cic.: haec ita intellegi possumus existimare ex eo decoro, quod poëtae sequuntur, Cic.: Plur., Tac. ann. 3, 5 u. 3, 47. – II) in der äußern Erscheinung usw., anständig, anmutig, zierlich, graziös, glänzend, stattlich, edel, delubra deûm, Lucr.: aedes, Hor.: arma, Sall.: arma habilia magis quam decora, Liv.: arma, quae maxime decora erant, Curt.: dec. corpus, Tac.: facies, palaestra, Hor. – v. Abstr., genus (Abkunst), Tac.: verba, anständige, Hor.: ingenia, edle, schöne Talente, Tac.: quae... poëticis magis decora fabulis quam incorruptis rerum gestarum monumentis traduntur, mehr im Schmucke dichterischer Sagen als nach unverfälschten Geschichtsdenkmalen, Liv. praef. § 6. – v. leb. Wesen, m. Abl. wodurch? fuit staturā elevatā (gerader) decorus, Capit.: Phoebus decorus fulgente arcu, Hor.: dea decora formāque armisque, Ov.: satis decorus etiam Graecā facundiā, Tac. – m. ab (von seiten) u. Abl., boves ab aspectu decori, Col. 6, 1, 2. – absol., im Compar. u. Superl., quo decorior Ganymedes aut carior suo amatori? Tert. ad nat. 2, 10 extr.: eum (Zenonem) longe decorissimum fuisse, Apul. apol. 4.

    lateinisch-deutsches > decorus

  • 12 decorus

    decōrus, a, um (decor) = ευπρεπής, I) geziemend, wohlanständig, schicklich, ehrenhaft (Ggstz. indecorus, turpis), a) adi.: vox, actio, Quint.: decorus est senis sermo, Cic.: neque autem idem ubique aut licet aut decorum est, Quint.: cum persuasum sit nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit aut admirari aut optare aut expetere oportere, Cic.: contra ea pleraque nostris moribus sunt decora, quae apud illos turpia putantur, Nep.: decorum est m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: ut vix satis decorum videretur eum plures dies esse in Crassi Tusculano, Cic.: dulce et decorum est pro patria mori, Hor.: nec tam turpe fuit vinci, quam contendisse decorum est, Ov. – m. Dat. (für wen?), color albus praecipue decorus deo est cum in ceteris tum maxime in textili, Cic.: alci decorum est m. folg. Infin., zB. decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus, Liv.: Compar., id agebat decorius militi, quam si deflueret (coma), Auct. itin. Alex. 6 (13). – m. ad u. Akk., nos aeris, argenti, auri venas penitus abditas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras, Cic. de nat. deor. 2, 151. – m. Abl. (nach der Analogie von dignus), facinora puerilia... neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. mil. 619. – m. pro u. Abl., decorum pro causa ratus, si etc., Tac. hist. 3,
    ————
    7. – b) subst., decōrum, ī, n., das Geziemende, Schickliche, Anständige (griech. το πρέπον), ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius, quam quid deceat videre; πρέπον appellant hoc Graeci, nos dicamus sane decorum, Cic.: haec ita intellegi possumus existimare ex eo decoro, quod poëtae sequuntur, Cic.: Plur., Tac. ann. 3, 5 u. 3, 47. – II) in der äußern Erscheinung usw., anständig, anmutig, zierlich, graziös, glänzend, stattlich, edel, delubra deûm, Lucr.: aedes, Hor.: arma, Sall.: arma habilia magis quam decora, Liv.: arma, quae maxime decora erant, Curt.: dec. corpus, Tac.: facies, palaestra, Hor. – v. Abstr., genus (Abkunst), Tac.: verba, anständige, Hor.: ingenia, edle, schöne Talente, Tac.: quae... poëticis magis decora fabulis quam incorruptis rerum gestarum monumentis traduntur, mehr im Schmucke dichterischer Sagen als nach unverfälschten Geschichtsdenkmalen, Liv. praef. § 6. – v. leb. Wesen, m. Abl. wodurch? fuit staturā elevatā (gerader) decorus, Capit.: Phoebus decorus fulgente arcu, Hor.: dea decora formāque armisque, Ov.: satis decorus etiam Graecā facundiā, Tac. – m. ab (von seiten) u. Abl., boves ab aspectu decori, Col. 6, 1, 2. – absol., im Compar. u. Superl., quo decorior Ganymedes aut carior suo amatori? Tert. ad nat. 2, 10 extr.: eum (Zenonem) longe decorissimum fuisse, Apul. apol. 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > decorus

  • 13 decorus

    dĕcōrus, a, um, adj. [decor], Gr. euprepês.
    I.
    Becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous (class.).
    (α).
    With dat.:

    QVAE QVOIQVE DIVO DECORAE GRATAEQVE SINT HOSTIAE PROVIDENTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    color albus praecipue decorus deo est,

    id. ib. 2, 18, 45:

    quod virginitati decorum,

    Liv. 2, 13; Quint. 11, 3, 101; cf. ib. § 104, and 11, [p. 523] 1, 33 al.:

    decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus,

    Liv. 2, 6; cf. Tac. A. 1, 12. —
    * (β).
    With abl. (after the analogy of dignus):

    (facinora puerilia) neque te decora neque tuis virtutibus,

    Plaut. Mil. 3, 1, 24 (cf. id. Aul. 2, 2, 43).—
    * (γ).
    With ad (after the analogy of aptus, accommodatus, etc.):

    nos auri venas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras,

    Cic. N. D. 2, 60, 151.—
    (δ).
    With pro:

    decorum pro causa ratus,

    Tac. H. 3, 7.—
    (ε).
    Absol.:

    decorus est senis sermo, quietus et remissus,

    Cic. de Sen. 9, 28; cf.:

    vox et actio,

    Quint. 10, 1, 17:

    silentium,

    Hor. Od. 4, 1, 35 et saep.:

    nihil nisi quod honestum decorumque sit admirari,

    Cic. Off. 1, 20:

    omnino si quicquam est decorum, nihil est profecto magis, quam aequabilitas universae vitae,

    id. ib. 1, 31, 111; Quint. 5, 10, 40 al.:

    actuariis minutis Patras accedere... non satis visum est decorum,

    Cic. Att. 5, 9; so with a subject-clause, id. ib. 4, 16, 3:

    dulce et decorum est pro patria mori,

    Hor. Od. 3, 2, 13; Ov. M. 9, 6 (opp. turpe); cf. ib. 13, 309 al.—
    B.
    Subst.: dĕ-cōrum, i, n., in Cic. for the Gr. prepon, that which is seemly, suitable; seemliness, fitness, propriety, decorum (for which Quint. uses decor; cf.: decus init.): ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius quam quid deceat videre. Prepon appellant hoc Graeci: nos dicamus sane decorum; Cic. Or. 21, 70; cf.: id, quod Graece prepon dicitur, decorum dici Latine potest, etc., id. Off. 1, 27 sq.; cf. id. ib. 1, 35; Tac. H. 1, 71.— Plur.:

    vota pro reditu ejus et alia decora,

    id. ib. 3, 47:

    plura tribuere,

    id. ib. 3, 5.
    II.
    Absol., decorated, ornamented, adorned; elegant, fine, beautiful, handsome (not so in Cic.; but freq. in the poets and historians, esp. in Hor. and Tacit.): delubra deum, * Lucr. 2, 352; cf.:

    aedes,

    Hor. Od. 1, 30, 3; and:

    supplicationes et alia decora,

    Tac. A. 3, 47:

    galeae ensesque,

    Verg. A. 11, 194:

    insigne clipei,

    id. ib. 2, 392:

    arma,

    Sall. C. 7, 4 al.:

    membra juventae,

    Verg. A. 4, 559; cf.:

    oculi,

    id. ib. 11, 480:

    pectus,

    id. ib. 4, 589:

    os,

    Hor. S. 1, 8, 21:

    facies,

    id. ib. 1, 2, 87; Sall. J. 6, 1:

    caput,

    Ov. M. 6, 167:

    juventa,

    Tac. H. 1, 53:

    genus,

    id. A. 6, 27 al.:

    palaestra,

    noble, skilful, Hor. Od. 1, 10, 3:

    verba,

    id. S. 2, 7, 41; id. Ep. 2, 1, 73:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1.— Sup.: Zeus decorissimus, Apul. Mag. 4, p. 276, 4.—
    (β).
    With abl., adorned with any thing; shining, beautiful with any thing:

    ductores ostro decori,

    Verg. A. 5, 133; cf. id. ib. 12, 126:

    Phoebus fulgente arcu,

    Hor. Carm. Sec. 61:

    Bacchus aureo cornu,

    id. Od. 2, 19, 30:

    Medi pharetrā,

    id. ib. 2, 16, 2:

    dea formāque armisque,

    Ov. M. 2, 773:

    satis decorus etiam Graeca facundia,

    Tac. H. 2, 80.— With ab:

    voces decorae ab aspectu,

    Col. 6, 1. Adv.: dĕcōrē.
    1.
    (Acc. to no. I.) Suitably, properly, decorously:

    ut ea si non decore, at quam minime indecore facere possimus,

    Cic. Off. 1, 31 fin.; cf. id. de Or. 1, 32, 144; 3, 47, 182; Sall. J. 100 fin.
    * 2.
    (acc. to no. II.), elegantly, charmingly, beautifully: formata d. Jovis species, Cic. poët. Div. 1, 12, 20 (cf. above, decora delubra deum).

    Lewis & Short latin dictionary > decorus

  • 14 dulcis

    dulcis, e [st2]1 [-] doux, agréable (au goût, au toucher, à l'ouïe). [st2]2 [-] doux, aimable, charmant. [st2]3 [-] agréable, aimable, cher, aimé, chéri.    - mi dulcissime Tiro, Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2: mon très cher Tiron.    - dulcis amice (vocatif): cher ami.    - dulce et decorum est pro patria mori, Hor. Od. 3, 2, 13: il est doux et beau de mourir pour sa patrie.    - dulce, is, n. Plaut. Ov.: doux breuvage, un vin aromatisé.
    * * *
    dulcis, e [st2]1 [-] doux, agréable (au goût, au toucher, à l'ouïe). [st2]2 [-] doux, aimable, charmant. [st2]3 [-] agréable, aimable, cher, aimé, chéri.    - mi dulcissime Tiro, Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2: mon très cher Tiron.    - dulcis amice (vocatif): cher ami.    - dulce et decorum est pro patria mori, Hor. Od. 3, 2, 13: il est doux et beau de mourir pour sa patrie.    - dulce, is, n. Plaut. Ov.: doux breuvage, un vin aromatisé.
    * * *
        Dulcis, et hoc dulce. Plaut. Doulx.
    \
        Dulcissime frater. Cic. Mon tresdoulx frere.

    Dictionarium latinogallicum > dulcis

  • 15 emergo

    ēmergo, ĕre, ēmersi, ēmersum [st1]1 - tr. - faire sortir, élever (au-dessus), faire apparaître.    - emergere se: sortir, s'élever, apparaître, émerger.    - pars sese emergit in astra, Manil. 5, 198: une partie monte dans les cieux.    - emergere se ex malis, Nep.: sortir du malheur.    - ut possim rerum tantas emergere moles, Manil. 1, 116: pour me tirer avec bonheur d'un sujet aussi difficile.    - emergi, passif: sortir de. [st1]2 - intr. - [abcl][b]a - sortir de l'eau. - [abcl]b - sortir de, s'élever, se lever, apparaître, se montrer. - [abcl]c - se tirer de.[/b]    - equus emersit e flumine, Cic. Div. 2, 31: le cheval sortit du fleuve.    - ex peculatus judicio emergere, Cic.: se tirer d’un procès pour péculat (pour malversation).    - ex mendicitate emergere, Cic. Vatin. 9: sortir de la misère.    - ex sermone emersit, Cic. Cael. 31.75: il s'est débarrassé de cette réputation.    - tantis sceleris indicium per Fulviam emersit, Flor. 4, 1, 6: un tel attentat fut dénoncé par Fulvie.    - ex quo magis emergit, quale sit decorum illud, Cic. Off. 1, 31: d'où l'on voit plus clairement ce qu'est cette bienséance.    - voir emersus.
    * * *
    ēmergo, ĕre, ēmersi, ēmersum [st1]1 - tr. - faire sortir, élever (au-dessus), faire apparaître.    - emergere se: sortir, s'élever, apparaître, émerger.    - pars sese emergit in astra, Manil. 5, 198: une partie monte dans les cieux.    - emergere se ex malis, Nep.: sortir du malheur.    - ut possim rerum tantas emergere moles, Manil. 1, 116: pour me tirer avec bonheur d'un sujet aussi difficile.    - emergi, passif: sortir de. [st1]2 - intr. - [abcl][b]a - sortir de l'eau. - [abcl]b - sortir de, s'élever, se lever, apparaître, se montrer. - [abcl]c - se tirer de.[/b]    - equus emersit e flumine, Cic. Div. 2, 31: le cheval sortit du fleuve.    - ex peculatus judicio emergere, Cic.: se tirer d’un procès pour péculat (pour malversation).    - ex mendicitate emergere, Cic. Vatin. 9: sortir de la misère.    - ex sermone emersit, Cic. Cael. 31.75: il s'est débarrassé de cette réputation.    - tantis sceleris indicium per Fulviam emersit, Flor. 4, 1, 6: un tel attentat fut dénoncé par Fulvie.    - ex quo magis emergit, quale sit decorum illud, Cic. Off. 1, 31: d'où l'on voit plus clairement ce qu'est cette bienséance.    - voir emersus.
    * * *
        Emergo, emergis, emersi, emersum emergere. Cic. Sourdre hors l'eaue et se monstrer.
    \
        Posteaquam emergere authoritatem vestram a fluctibus illis seruitutis vidit, etc. Cic. Sortir hors, Eschapper.
    \
        Emergere e patrio regno. Cic. Saillir hors.
    \
        Emergere ex iudicio peculatus. Cic. Eschapper.
    \
        Emergere ex mendicitate. Cic. Sortir hors de povreté.
    \
        Emergere ex aliquo negotio. Cic. Se despestrer de quelque affaire, et en sortir hors.
    \
        Emerseram commode ex Antio in Appiam. Cic. J'estoye sorti.
    \
        Emergere vtero infans dicitur. Plin. Sortir hors.
    \
        Emersit e mari insula. Plin. S'est apparue et monstree.
    \
        Quum ventus emersit. Plin. Quand le vent a trouvé issue, et est sorti hors des cavernes.
    \
        Emergere, et se ad frugem bonam recipere. Cic. Se retirer des voluptez et delices.
    \
        Ad summas emergere opes. Lucret. Monter et parvenir.
    \
        Emergi, Impersonale. Terent. Tot res repente circunuallant, vnde emergi non potest. D'où on ne se peult retirer.

    Dictionarium latinogallicum > emergo

  • 16 veho

    vĕho, ĕre, vexi, vectum    - [gr]gr. *Ϝέχω -- ὂχος, ους: char -- angl. wagon. - tr. - [st1]1 [-] porter, transporter (à dos d'homme ou d'animaux); tirer, traîner.    - ten ego veham? Plaut. As.: moi! être ton cheval?    - siquidem'st decorum erum vehere servom, Plaut. As.: s'il est bien convenable qu'un maître porte sur son dos un esclave.    - ille taurus, qui vexit Europam, Cic. Nat. 1, 28, 78: le taureau qui emporta Europe.    - vehere uxorem plaustro progeniemque domum, Tib. 1, 10, 52: ramener dans son chariot sa femme et ses enfants à la maison.    - currum deinde Jovi sacratum albentes vehebant equi, Curt.: venait ensuite le char consacré à Jupiter et tiré par des chevaux blancs. [st1]2 [-] transporter par bateau, par char...    - au passif vehi: se faire transporter, voyager.    - vehi in essedo, Cic. Phil. 2, 58: voyager en char gaulois.    - navem prospexi, quanti veheret interrogavi, de pretio convenit, Quint. 4, 2, 41: j'aperçus un navire, je demandai combien coûtait la traversée, on se mit d'accord sur le prix.    - in is navibus vehi, Cic. Nat. 3, 37, 89: voyager sur ces navires.    - in navi vehi (navi vehi), Plaut.: naviguer.    - nave vehi (rate vehi, puppe vehi, in nave vehi): faire voile, naviguer.    - avec acc. ventis maria omnia vecti, Virg. En. 1, 524: transportés par les vents sur toutes les mers. [st1]3 [-] rouler, charrier (dans son cours).    - Tagus amne vehit aurum, Ov. M. 2, 251: le Tage charrie de l'or. - intr. - [st1]4 [-] au gérondif et au part. prés. être transporté.    - vehens in equo, Quadrig. ap. Gell. 2, 2, 13: monté sur un cheval.    - quasi quadrigis vehens, Cic. Brut. 97, 331: porté pour ainsi dire sur un quadrige.    - lecticā per urbem vehendi jus, Suet.: le droit de se faire porter en litière dans Rome.
    * * *
    vĕho, ĕre, vexi, vectum    - [gr]gr. *Ϝέχω -- ὂχος, ους: char -- angl. wagon. - tr. - [st1]1 [-] porter, transporter (à dos d'homme ou d'animaux); tirer, traîner.    - ten ego veham? Plaut. As.: moi! être ton cheval?    - siquidem'st decorum erum vehere servom, Plaut. As.: s'il est bien convenable qu'un maître porte sur son dos un esclave.    - ille taurus, qui vexit Europam, Cic. Nat. 1, 28, 78: le taureau qui emporta Europe.    - vehere uxorem plaustro progeniemque domum, Tib. 1, 10, 52: ramener dans son chariot sa femme et ses enfants à la maison.    - currum deinde Jovi sacratum albentes vehebant equi, Curt.: venait ensuite le char consacré à Jupiter et tiré par des chevaux blancs. [st1]2 [-] transporter par bateau, par char...    - au passif vehi: se faire transporter, voyager.    - vehi in essedo, Cic. Phil. 2, 58: voyager en char gaulois.    - navem prospexi, quanti veheret interrogavi, de pretio convenit, Quint. 4, 2, 41: j'aperçus un navire, je demandai combien coûtait la traversée, on se mit d'accord sur le prix.    - in is navibus vehi, Cic. Nat. 3, 37, 89: voyager sur ces navires.    - in navi vehi (navi vehi), Plaut.: naviguer.    - nave vehi (rate vehi, puppe vehi, in nave vehi): faire voile, naviguer.    - avec acc. ventis maria omnia vecti, Virg. En. 1, 524: transportés par les vents sur toutes les mers. [st1]3 [-] rouler, charrier (dans son cours).    - Tagus amne vehit aurum, Ov. M. 2, 251: le Tage charrie de l'or. - intr. - [st1]4 [-] au gérondif et au part. prés. être transporté.    - vehens in equo, Quadrig. ap. Gell. 2, 2, 13: monté sur un cheval.    - quasi quadrigis vehens, Cic. Brut. 97, 331: porté pour ainsi dire sur un quadrige.    - lecticā per urbem vehendi jus, Suet.: le droit de se faire porter en litière dans Rome.
    * * *
        Veho, vehis, vexi, vectum, vehere. Plaut. Mener en un chariot, navire, ou cheval, Voicturer.
    \
        Ventrem grauem vehere. Ouid. Porter, Estre grosse d'enfant.

    Dictionarium latinogallicum > veho

  • 17 decōrus

        decōrus adj.    [decor], becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous: color deo: virginitati, L.: ad ornatum: decorus est senis sermo: silentium, H.: Dulce et decorum est pro patria mori, H.: decorum erat ipsis capessere pugnam, L.— Ornamented, adorned, fine, beautiful, handsome: aedes, H.: galeae ensesque, V.: arma, S.: palaestra, noble, skilful, H.: ductores ostro, V.: Medi pharetrā, H.: dea formā, O.
    * * *
    decora -um, decorior -or -us, decorissimus -a -um ADJ
    beautiful/good looking/handsome/comely; adorned; graceful/elegant (non-visual); honorable, noble; glorious, decorated; decorous, proper, decent, fitting

    Latin-English dictionary > decōrus

  • 18 status

    1.
    stătus, a, um, v. sisto.
    2.
    stătus, ūs, m. [sto and sisto].
    I.
    In a corporeal sense.
    A.
    Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:

    stat in statu senex ut adoriatur moechum,

    in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;

    crebro conmutat status,

    his posture, id. ib. 2, 2, 51:

    qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,

    what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:

    in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,

    attitude, Cic. Or. 18, 59:

    status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,

    Quint. 11, 3, 159:

    abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,

    id. 11, 3, 89:

    ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,

    id. 1, 11, 16:

    stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,

    Gell. 2, 1, 2:

    dumque silens astat, status est vultusque diserti,

    Ov. P. 2, 5, 51:

    statum proeliantis componit,

    Petr. 95 fin.

    So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,

    Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

    expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,

    Quint. 2, 13, 8:

    ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,

    Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:

    ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,

    Lucr. 4, 772:

    (opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,

    motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:

    decorum istud in corporis motu et statu cernitur,

    id. ib. 1, 35, 126:

    habitus oris et vultūs, status, motus,

    id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:

    in quibus si peccetur... motu statuve deformi,

    id. ib. 5, 12, 35:

    eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 53:

    status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,

    id. Off. 1, 35, 129:

    in pedibus observentur status et incessus,

    the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—
    B.
    Of external appearance, manners, dress, and apparel:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,

    Suet. Tib. 13.—
    C.
    Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;

    post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,

    Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;

    mediastenus qualiscunque status potest esse,

    Col. 1, 9, 3:

    in gallinaceis maribus status altior quaeritur,

    id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:

    plantae majoris statūs,

    Pall. Febr. 25, 20.—
    D.
    A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):

    equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,

    Liv. 30, 18, 14:

    nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,

    id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:

    ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,

    Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:

    saepe adversarios de statu omni dejecimus,

    Cic. Or. 37, 129:

    voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,

    throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:

    fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,

    id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:

    neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,

    i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:

    qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,

    than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.

    of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,

    aspect, id. Div. 2, 44, 92.
    II.
    Trop., condition, state, position, situation, circumstances.
    A.
    Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):

    capitis minutio est statūs permutatio,

    Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:

    quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,

    Cic. Balb. 7, 18:

    ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,

    with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:

    illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,

    Val. Max. 5, 26:

    si statu periclitari litigator videtur,

    if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:

    nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,

    i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:

    permanent tamen in statu servitutis,

    Suet. Gram. 21:

    vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,

    id. Tit. 8 fin.:

    multorum excisi status,

    Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:

    cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,

    a civil status, Dig. 4, 5, 4:

    homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,

    ib. 1, 5, 21:

    primo de personarum statu dicemus,

    civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:

    de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,

    Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:

    cum ad statum suum frater pervenisset,

    Dig. 31, 1, 77, § 19.—
    2.
    Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:

    an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?

    their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:

    quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,

    the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:

    regum status decemviris donabantur,

    the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:

    cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,

    the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:

    non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,

    id. Fam. 4, 4, 1:

    ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. Att. 3, 10, 2:

    non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,

    id. ib. 10, 4, 1:

    quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,

    id. ib. 1, 1, 17:

    praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:

    apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,

    id. Att. 1, 16, 11:

    ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?

    maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:

    quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    tantam in eodem homine varietatem status,

    high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:

    cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,

    Suet. Galb. 12:

    quaedam circa omnium ordinum statum correxit,

    id. Claud. 22:

    cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,

    social position, Curt. 5, 5, 22:

    omnis Aristippum decuit color et status et res,

    Hor. Ep. 1, 17, 23.—
    3.
    Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):

    at iste non dolendi status non vocatur voluptas,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,

    Ov. M. 13, 594:

    flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,

    id. Tr. 5, 1, 5:

    quid enim status hic a funere differt?

    id. P. 2, 3, 3:

    pejor ab admonitu fit status iste boni,

    id. ib. 1, 2, 54:

    his enim quorum felicior in domo status fuerat,

    Val. Max. 6, 8, 7:

    sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,

    id. 6, 9 pr.:

    caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,

    id. 7, 1, 1:

    haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),

    id. 6, 5, ext. 4:

    obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,

    Curt. 10, 2, 22:

    sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,

    i. e. distress, id. 5, 11, 5:

    res magna et ex beatissimo animi statu profecta,

    Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —
    4.
    Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:

    homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,

    id. Fam. 7, 10, 3:

    tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,

    id. Att. 4, 2, 1:

    quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,

    id. Par. 2, 17:

    sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,

    id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:

    vitae statum commutatum ferre non potuit,

    Nep. Dion, 4, 4:

    id suis rebus tali in statu saluti fore,

    Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:

    libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),

    Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:

    status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,

    Sen. Q. N. 2, 39, 2.—
    B.
    Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.
    1.
    In gen.:

    Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,

    Cic. Verr. 1, 4, 12:

    nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,

    id. Sest. 50, 106:

    omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,

    id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:

    mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    id. ib. 3, 11, 4; so,

    status ipse nostrae civitatis,

    id. ib. 5, 16, 2:

    non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,

    id. Phil. 13, 1, 2:

    sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

    id. Rep. 2, 26, 48:

    aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,

    id. Fam. 9, 8, 2:

    ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:

    tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,

    id. ib. 6, 1, 1:

    non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,

    id. Clu. 69, 196:

    ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,

    id. Sull. 11, 33:

    Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,

    id. Cat. 1, 1, 3:

    eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,

    Caes. B. G. 6, 12, 9:

    cum hoc in statu res esset,

    Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:

    eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,

    id. 41, 6, 9:

    statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,

    i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:

    ut deliberare de statu rerum suarum posset,

    id. 44, 31:

    ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,

    id. 3, 37, 3:

    jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,

    id. 8, 13, 2:

    qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,

    internal peace, id. 3, 20, 8:

    omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,

    more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:

    tranquillitatis status,

    Val. Max. 7, 2, 1:

    in sollicito civitatis statu,

    Quint. 6, 1, 16:

    principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,

    guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,

    ad formandum rerum praesentium statum,

    Just. 9, 5, 1:

    populo jam praesenti statu laeto,

    Suet. Caes. 50:

    ad componendum Orientis statum,

    id. Calig. 1:

    deploravit temporum statum,

    id. Galb. 10:

    ad explorandum statum Galliarum,

    id. Caes. 24:

    delegatus pacandae Germaniae status,

    id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—
    2.
    Esp., of the political sentiments of the citizens:

    a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,

    Liv. 39, 27:

    ad visendum statum regionis ejus,

    id. 42, 17, 1:

    suas quoque in eodem statu mansuras res esse,

    id. 42, 29, 9:

    cum hic status in Boeotiā esset,

    id. 42, 56, 8.—
    3.
    Of the constitution, institutions, form of government, etc.:

    Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,

    Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;

    1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,

    id. ib. 2, 1, 2:

    itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,

    the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:

    in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,

    id. ib. 2, 37, 62:

    providete ne rei publicae status commutetur,

    id. Har. Resp. 27, 60:

    eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,

    aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:

    ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,

    id. Fl. 1, 3:

    ut rei publicae statum convulsuri viderentur,

    id. Pis. 2, 4:

    pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,

    id. Red. in Sen. 8, 20:

    cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?

    id. ib. 7, 16:

    omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,

    id. Mur. 11, 24:

    intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quod ad statum Macedoniae pertinebat,

    Liv. 45, 32, 2:

    ex commutatione statūs publici,

    Vell. 2, 35, 4:

    haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,

    Val. Max. 4, 1, ext. 4:

    Gracchi civitatis statum conati erant convellere,

    id. 6, 3, 1 fin.:

    Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85:

    qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,

    id. 2, 16, 4:

    id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,

    Suet. Claud. 11:

    nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,

    id. ib. 1:

    conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,

    id. Caes. 40:

    tu civitatem quis deceat status Curas,

    what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,
    4.
    Existence of the republic:

    quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,

    Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):

    si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,

    id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —
    C.
    In nature, state, condition, etc.:

    incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,

    Cic. Or. 3, 45, 178:

    ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,

    Lucr. 5, 829:

    ex alio terram status excipit alter,

    id. 5, 835:

    est etiam quoque pacatus status aëris ille,

    id. 3, 292:

    non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,

    Liv. 37, 12, 11:

    idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,

    Curt. 6, 4, 19:

    incertus status caeli,

    Col. 11, 2:

    pluvius caeli status,

    id. 2, 10:

    mitior caeli status,

    Sen. Oedip. 1054.—
    D. 1.
    In gen.:

    atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,

    preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,
    2.
    Esp. in rhet. jurisp.
    (α).
    The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):

    refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,

    Cic. Top. 25, 93; so,

    statu (sic enim appellamus controversiarum genera),

    id. Tusc. 3, 33, 79:

    statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,

    Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—
    (β).
    The main question, the essential point:

    quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,

    Quint. 3, 6, 2:

    non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,

    the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—
    E.
    In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:

    et tempora et status,

    tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:

    fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,

    id. 1, 5, 41.
    For statu liber, v.
    statuliber.

    Lewis & Short latin dictionary > status

  • 19 decorus

    decōrus, a, um [ decor I ]
    1) приличный, пристойный, тж. достойный, благородный, подобающий, подходящий (vox Q; sermo C)
    blandimenta nequaquam virtuti decora Ap — красоты, отнюдь не подобающие добродетели
    2) красивый, изящный, прелестный, миловидный ( adulescens Ap)
    d. re aliquā H, O etc.украшенный чём-л

    Латинско-русский словарь > decorus

  • 20 Mori pro patria

    см. Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori
    Умереть за родину.
    Mori pro patria - вот его девиз, о чем герцог может передать принцессе, которая ныне правит Англией. (Уильям Теккереи, История Генри Эсмонда.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Mori pro patria

См. также в других словарях:

  • décorum — [ dekɔrɔm ] n. m. sing. • 1587; lat. decorum, de decere « convenir » ♦ Ensemble des règles qu il convient d observer pour tenir son rang dans une bonne société. ⇒ bienséance, cérémonial, protocole. Observer le décorum. « Ici, pour le décorum, il… …   Encyclopédie Universelle

  • Decorum — oder Dekorum (lat. = das, was sich ziemt) bezeichnet ein Prinzip der antiken Rhetorik und umfasst das Schickliche und Angemessene sowohl in der öffentlichen Rede und der Dichtkunst als auch im Verhalten (lat. = decorum vitae). Eine Sache oder ein …   Deutsch Wikipedia

  • decorum — decorum, decency, propriety, dignity, etiquette are comparable either when they mean a code of rules respecting what is right, fitting, or honorable in behavior or, more often, when they mean the quality or character of lightness, fitness, or… …   New Dictionary of Synonyms

  • Decorum — De*cor um, n. [L. dec[=o]rum, fr. dec[=o]rus. See {Decorous}.] Propriety of manner or conduct; grace arising from suitableness of speech and behavior to one s own character, or to the place and occasion; decency of conduct; seemliness; that which …   The Collaborative International Dictionary of English

  • decorum — I noun act demanded by social custom, amenability, amenableness, amenities, appropriate behavior, appropriateness, best behavior, best of taste, bienseance, civility, civilized behavior, code of what is fitting, conduct, conformity, consideration …   Law dictionary

  • decorum — decórum s. n. Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic  DECÓRUM s. n. (în poezia epică şi dramatică) grijă pentru respectarea trăsăturilor generale ale caracterului. (< lat. decorum) Trimis de raduborza, 15.09.2007. Sursa:… …   Dicționar Român

  • decorum — [di kôr′əm] n. [L, neut. of decorus, fit, proper < decor: see DÉCOR] 1. propriety and good taste in behavior, dress, etc. 2. an act or requirement of polite behavior often used in pl. SYN. DECORUM implies stiffness or formality in rules of… …   English World dictionary

  • Decorum — Decorum, der Anstand, die Schicklichkeit, die man zu beobachten, und in einer gebildeten Gesellschaft nicht aus den Augen zu setzen hat. Das Decorum verletzen, heißt, sich über gewisse angenommene Formen erheben, die der gesellige Umgang… …   Damen Conversations Lexikon

  • decorum — DECORUM. s. mas. Terme purement Latin, qui n est guère d usage qu en cette phrase, Garder le decorum, qui signifie, Garder les bienséances …   Dictionnaire de l'Académie Française 1798

  • decorum — (n.) 1560s, from L. decorum that which is seemly, properly neuter of adj. decorus fit, proper, from decor (see DECOR (Cf. decor)) …   Etymology dictionary

  • decorum — Decorum. s. m. Terme purement Latin, qui n a d usage qu en cette phrase. Garder le decorum, Qui signifie, garder la bienseance exterieure, garder les apparences …   Dictionnaire de l'Académie française

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»