-
1 lado
lado sustantivo masculino 1 a este/al otro lado del río on this/on the other side of the river; hacerse a un lado to move to one side; echarse a un lado [ coche] to swerve; [ persona] to move over; ¿de qué lado estás? whose side are you on?; cambiar de lado (Dep) to change sides (AmE) o (BrE) ends; ver el lado positivo de las cosas to look on the bright side of things; por el lado de mi padre on my father's side (of the family) 2 (sitio, lugar):◊ a/en/por todos lados everywhere;en algún lado somewhere; en cualquier lado anywhere; ir de un lado para otro to run around 3 ( en locs)◊ al lado: viven en la casa de al lado they live next door;los vecinos de al lado the next-door neighbors; al lado de algn/algo ( contiguo a) next to sb/sth, beside sb/sth; ( en comparación con) compared to sb/sth; ‹tumbarse/dormir› on one's side; por otro lado ( en cambio) on the other hand; ( además) apart from anything else;◊ por un lado …, pero por otro lado … on the one hand …, but on the other hand …;dejar algo de lado to leave sth aside o to one side; ir cada uno por su lado: cada uno se fue por su lado they went their separate ways
lado sustantivo masculino
1 side: a este lado del río, on this side of the river
a un lado, aside
2 (lugar) place: idos a otro lado, go somewhere else
3 (camino, dirección) direction, way: nos fuimos por otro lado, we went another way
4 (aspecto) side: tiene un lado salvaje, he has a wild side
por un lado..., por otro lado..., on the one hand..., on the other (hand)... Locuciones: al lado, close by, nearby: mi casa está ahí al lado, my house is just over there
al lado de, next to, beside: al lado de ella, tú eres un genio, compared with her, you are a genius
dar de lado a alguien, to cold-shoulder sb
de (medio) lado, sideways: saludó friamente y miró de medio lado, he said hello coldly and then looked away ' lado' also found in these entries: Spanish: A - ancha - ancho - aparte - banda - chalet - collado - cuestión - derecha - derecho - emplazar - estar - ir - izquierda - izquierdo - justa - justo - ladearse - mano - moribunda - moribundo - parte - sacudir - siniestra - siniestro - apartar - colgar - colocar - contramano - contrapeso - contrario - cruzar - cualquiera - dejar - dormir - echar - enfrente - explanada - hacer - inclinar - llegar - ninguno - ocupar - opuesto - orillar - otro - paralizar - pasar - robar - través English: about - across - alongside - arrogant - aside - astir - beside - breadth - bright - bring out - brush aside - bury - by - crack - cross - dash - directly - disturbing - downside - dwarf - either - embankment - flank - flip side - graph paper - graze - hand - lay aside - lay down - move along - move over - nearside - next - next door - noplace - off - offside - out - outside - over - pace - part - past - pull over - push aside - put aside - right - right-hand - set aside - side -
2 pace
peis
1. noun1) (a step: He took a pace forward.) paso2) (speed of movement: a fast pace.) paso
2. verb(to walk backwards and forwards (across): He paced up and down.) ir de un lado a otro- keep pace with
- pace out
- put someone through his paces
- set the pace
- show one's paces
pace1 n1. ritmoshe works at a slow pace trabaja despacio / trabaja a un ritmo lento2. pasopace2 vb ir de un lado a otrotr[peɪs]1 (rate, speed) marcha, ritmo, velocidad nombre femenino2 (step) paso1 (room, floor) ir de un lado a otro de2 (set speed for) marcar el ritmo a\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLat a snail's pace a paso de tortugato keep pace with somebody llevar el mismo ritmo que alguien, seguir el ritmo de alguiento pace up and down ir de un lado a otroto put somebody through their paces poner a alguien a pruebato quicken one's pace acelerar el paso: caminar, ir y venirpace vt1) : caminar porshe paced the floor: caminaba de un lado a otro del cuarto2)to pace a runner : marcarle el ritmo a un corredorpace n1) step: paso m2) rate: paso m, ritmo mto set the pace: marcar el paso, marcar la pautan.• andadura s.f.• andar s.m.• marcha s.f.• paso s.m.• velocidad s.f.v.• andar v.(§pret: anduv-)• marcar el paso para v.• medir a pasos v.• pasearse por v.peɪs
I
1) ( stride) paso mto put somebody through her/his paces — poner* a alguien a prueba, hacerle* demostrar a alguien de lo que es capaz
2) ( speed) (no pl) ritmo mat a slow pace — a ritmo lento, lentamente
I can't keep pace with her — no le puedo seguir el ritmo or (CS tb) el tren
salaries have not kept pace with inflation — los sueldos no han aumentado en la misma proporción que la inflación
to set the pace — marcar* la pauta
he gave up the job because he couldn't take o stand the pace — dejó el trabajo porque no podía aguantar el ritmo
II
1.
to pace up and down — caminar or (esp Esp) andar de un lado para otro or de para arriba para abajo
2.
vt1) ( walk across)2) ( regulate speed of)to pace a runner — marcarle* el ritmo a un corredor
•Phrasal Verbs:- pace out
I ['peɪs]1. N1) (=step) paso mI took a couple of paces forward/back — di un par de pasos hacia delante/atrás
•
to put sb through his/her paces — poner a algn a prueba2) (=speed)a) (when walking, running) paso m, ritmo m•
I could hardly keep pace (with him) — apenas podía seguirle el ritmo or el pasoquicken, slacken 1., snail, walking 3.•
to set the pace — (Sport) marcar el paso or el ritmob) (fig) ritmo m•
to do sth at one's own pace — hacer algo a su (propio) ritmo•
the pace of change/ life — el ritmo de cambio/vida•
I can't keep pace with events — no puedo seguir el ritmo de los acontecimientossalaries are not keeping pace with inflation — los sueldos no avanzan al mismo ritmo or paso que la inflación, los sueldos no siguen el ritmo de la inflación
•
her novels lack pace — el ritmo de sus novelas es demasiado lentoforce 2., 5)•
this company is setting the pace in new technology — esta empresa está marcando la pauta en nueva tecnología2. VT1) (anxiously)2) (=set pace of)to pace sb — (Sport) marcar el ritmo a algn
to pace o.s.: it was a tough race and I had to pace myself — era una carrera difícil y tuve que tener cuidado de no gastar toda mi energía al principio
you should pace yourself and not attempt too much at once — tienes que tomártelo poco a poco y no intentar hacer demasiado de una vez
•
he knows how to pace the action — (Cine, Theat) sabe cómo marcar el ritmo de la acción•
a fast-paced world/life — un mundo/una vida de ritmo trepidante•
a well-paced drama — un drama con el ritmo de la acción bien marcado3.VIAlan was pacing nervously — Alan se paseaba nervioso (de un lado para otro), Alan iba or andaba de un lado para otro nervioso
to pace back and forth, pace up and down — ir or pasearse de un lado para otro
4.CPDpace bowler N — (Cricket) jugador de críquet que normalmente lanza la bola rápido
pace bowling N — (Cricket) lanzamiento rápido de la bola
- pace out
II
['peɪsɪ]PREP frm según, de acuerdo con* * *[peɪs]
I
1) ( stride) paso mto put somebody through her/his paces — poner* a alguien a prueba, hacerle* demostrar a alguien de lo que es capaz
2) ( speed) (no pl) ritmo mat a slow pace — a ritmo lento, lentamente
I can't keep pace with her — no le puedo seguir el ritmo or (CS tb) el tren
salaries have not kept pace with inflation — los sueldos no han aumentado en la misma proporción que la inflación
to set the pace — marcar* la pauta
he gave up the job because he couldn't take o stand the pace — dejó el trabajo porque no podía aguantar el ritmo
II
1.
to pace up and down — caminar or (esp Esp) andar de un lado para otro or de para arriba para abajo
2.
vt1) ( walk across)2) ( regulate speed of)to pace a runner — marcarle* el ritmo a un corredor
•Phrasal Verbs:- pace out -
3 xitanus
Xitanus, gitanos. —Nus tempus d'endenantes cundu you era guaxe, toes les aldines de la miou Tierrina taben ameruxáes d'istes prexones ya d'oitres qu'achegaben fasta lus nuexus chugares catandu dalguna ruquera qu'enzular p'afogar la prietona fame que lus encibiétchaba, peru de toes les xentes qu'achegaben ya caúna col sou rexistru, lus únicus qu'arrapiegaben dalgu yeren lus intelixentes ya estutus xitanus, vou cuntabus nagora a la memoria d'istes ximples, xenciétches, intelixentes ya desprestixáes xentes isti tratu que cheldarun d'enría d'un veicín miou. TRADUCCIÓN.—En los tiempos pasados cuando yo era un niño, todas las aldeas de mi querida Tierrina, estaban, plagadas de estas gentes y de otras parecidas, que llegaban a nuestras aldeas buscando alguna cosa para comer, con el fin de ahogar la grande hambre que los encadenaba, pero de todas las personas que llegaban y cada una con su oficio bien entrenado y aprendido, los únicos que lograban engañar y sacar partido de sus trapisondas eran los inteligentes gitanos. Yo les voy a contar ahora a la memoria de estas simples y sencillas gentes, de estas buenas, inteligentes y despreciadas personas, un trato que hicieron con un vecino de mi aldea que siempre se las dio de listo, pensando que por mal que fuese el trato, él siempre saldría ganando, ya que su pollino valía muy poco. "PIN EL TOIPU" “JOSÉ EL TOPO” —Chegarun lus xitanus naquel díe del mes de coyer el pan mu cedu a la miou aldina, tou la nuétche la borrina apaxiétchara l'aldina con choramicus d'orfina, anxín yera que tous lus erus taben orbayainus, ya lus pancicales llucíen sous espigues enxemáes sous ariestes d'urpinas d'orfinadura, tal paicíen les espigues que yeren xoyes de finu goru, dientru de repuxáus cadexinus de plata de bona lley. —Llegaron los gitanos aquel día del mes de recoger el trigo (agosto), muy temprano a mi aldea, toda la noche la densa niebla había vestido a la aldea con finas lágrimas que casi invisiblemente de la niebla se desprendían, así era que todos sus campos estaban mojados, y los trigales lucían sus espigas llenas sus aristas de delicado rocío, tal parecían las espigas joyas del más fino oro, dentro de repujados de finas cadenas de buena plata de ley. —Taba la borrina pe la fondeirá de lus préus de la braña, ya tal paicíe qu'aquel díe 'l sol diba ser de figal, anxín yera qu'al nun puder coyer el pan per tar moyáu, cuaxi toes les xentes poucu teníen que faer, perque la yerbe tóa ya taba nel payar perque tou 'l branu fora un magosteiru, per isti cheldar toes les xentes andaben d'un lláu p'oitre chuquinandu 'l tempu, menus lus qu'andaben curiandu 'l ganáu. Anxina yera que la ñovedá de lus xitanus faía qu'el cutidianu tempu s'espiertare dálgu qu'agüéchar nuéu. —Aquechus xitanus chegaben prietus comu les rexes del xardu, amagostáus sous focicus pel sol de lus caminus, ya prietus tous sous pelleyus que chebaben al entestate, que cuaxi, cuaxi andaben en porriques, perque tantu lus homes comu les mucheres traíen sous paxiétchus tan eszarapáus, tan amamplenáus d'esgazaduras per tous lus lláus, que solu lus homes tapaben lus coyones, ya les muyeres la clica yal entamu, perque lus nenus andaben cuaxi d'afechu en porriques. Yera aquecha caterba de xitanus ente lus de sou clás lus mái probes, perque nin tan xiquiér teñíen nin pequenu nin ruín querru, tou contu teñíen chebábenlu d'enría de les costiétches ya del llombu de sous pótchinus. Istus xitanus per lu xeneral son mái pelligróuxus ya galaméan munchu máu depriexa d'un lláu p'oitre nun istanti, que lus que cheben querrus, pos ístus xamás faen les rapiegáes de lus oitres, perque tenen teixá dou catalus que son lus querrus dou s'ateíxan. TRADUCCIÓN.—Aquellos gitanos llegaban negros como las barras del xardu, tostados sus rostros por el sol de los caminos, así como también negros eran los cutis que lucían al aire, pues casi del todo andaban desnudos, porque tanto los hombres como las mujeres, traían sus vestidos tan rotos, tan sumamente despedazados por todas partes, que solo los hombres se tapaban los cojones y las mujeres el culo y las tetas porque los niños andaban casi completamente desnudos. —Era aquella tribu de gitanos entre los de su raza los más pobres, porque ni tan siquiera tenían ni ruino, ni pequeño carro, todo cuanto poseían lo llevaban encima de sus esqueléticas costillas y al lomo de sus pollinos. Esta clase de gitanos por regla general eran más peligrosos y se movían con más rapidez de un lado para otro en un instante, cosa que no podían hacer los que llevaban carros, pues estos jamás cometían los ladronizos de los primeros, porque tenían su casa dónde ir a buscarlos que eran los carros donde vivían. —Chuéu toes les xentes de l'aldina que teñíen dalgúna couxa que perder puxérunxe na guardia de llindiar aquechus xitanacus que lu mesmu arrapiegaben una pita, que cuallesquier oitra couxa menus les ferramientes de trabayu ya les madreñas, pos istes prexés yeren p'échus una ufenxa pa sous dinidáes. —Fexerun sou chariegu debaxu lus húrrus, xeitu dou s’ateixaben toes les xentes que comu échus espatuxaben pel mundiu adiantri, yeren ente mucheres guaxes ya homes un cabanáu de mái d'una ucena, ya sólu traíen tres pótchinus, dous burraxus grandies ya enteirus, tan flacus ya prietus comu taben échus, anxín comu 'na pótchinada pequena ya ruina, que viaxaba xin dalgun aparexu danría 'l sou cadarmeiru llombu, you nun sei xin yera perque nun tendríen mái albardes ou lú que fore, ou perque teñía un pótchinín de pouques xemanes tan famientu ya esguiláu comu tous échus. Nun istantín xebrárunse tóus nel trabayar de sous deleres, metandu qu'angunus quedaben debaxu 'l húrru dexaparexandu les couxes de lus pótchinus oitres tremáus pe l'aldina cataban buxíu pa les sous cestiquínes con mires d'escambiayes per comedera, ou leyíen la bona xuerte, ou chaben les cartes, ou miagaben llimosnes aqueches mucheres que chebaben un nenu d’entamu pal cuál pedigueñaben pel amore del Faidor dalgu de lleichi ou farina, ou pataques, ou fabes, pos ya nel atayu del pedigüeñáu tou lu que fora yera p'échus un antroxáu de festa. —Nel treminu de poucu tempu, tizarun el fuéu, puxeron el pote ya fixerun dalgu callentri, nun sei lu que yera, ya despós de ben gradiada l'aldina, rexúntarunse tóus enxemáus d'allegría, ya falandu na sou xerga metanes enzulaban el potaxín qu'encaldaran, tal paicía que yeren mái fellices que tou l'aldina xunta. TRADUCCIÓN.—Pronto todas las gentes de mi aldea que tenían alguna cosa que perder, se pusieron en guardia para cuidar aquellos gitanos, que lo mismo robaban una gallina, que cualquier otra cosa, pues todo les venía bien y érales necesario, todo menos las herramientas de trabajo y las almadreñas, pues estas preséas, eran para ellos una ofensa hacía sus dignidades muy particulares tan sólo con mirarlas. —Hicieron su campamento debajo de los hórreos de la aldea, lugar donde se aposentaban todas las gentes que como ellos caminaban por el mundo adelante, eran entre mujeres, niños y hombres, un tropel de gentes de más de una docena, y sólo traían tres pollinos, dos grandes burros sin capar, tan flacos y hambrientos como estaban sus dueños, así como una borrica pequeña y ruina, que viajaba sin ninguna clase de aparejos encima de su cadavérico lomo, bien fuese porque no tenían más albardas, o porque estaba criando un pollinín de pocas semanas tan hambriento y enflaquecido como todos los seres que componían aquella tribu. En pocos momentos se repartieron todos sus trabajos, mientras que unos se quedaban debajo del hórreo desaparejando las miserables cosas que traían encima de sus pollinos, otros se repartieron por la aldina, buscando la forma de acomodar a sus cestas en el cambio de comedera, otros leían la buena suerte, o echaban las cartas, o pedían limosnas aquellas mujeres que llevaban un niño de rollo entre sus brazos, para el cuál rogaban por el amor del Hacedor, un poco de leche, o harina, patatas, judías, pues ya caminantes en el atajo de pedir, todo cuanto les dieran para ellos era un regalo de fiesta. —Despos d’engayolar un migayu lus sous ventronacus, perque fartar nun viexen féchulu por lo rápido que habían comido, y lo poco que manejaran la cuchara, pués you agüétchabalus andar a xorbiatus de sous pletus ya cazuelus, per lu que cullumbréi que l'únicu que viexen faíu, fora callentar el estómagu conún tarreñaín de caldapius. Falu que coyerun lus sous pótchinus lus homes d'aquecha tribu 'n compaña de lus sous guaxes que comu you yeren zaragoletus, ya xebrárunxe p'escontres la veira 'l ríu, con mires de catar blimbes ya delgu de comedeira pa lus sous burraxus, perque per tous lus lláus taba la campíz amagostá d'afechu per cuaxa de les callores de tou 'l branu, peru lus pótchinus de lus xitanus manque sean viétchus rumien cuallesquier clás de fuéas ou yerbaxus, pos cundu la fame ye grandie, lu mesmu les prexones que lus anemales nun le ponen mal focicu a dalguna clás de comedera, pos tou ye comu 'n mamxar, ya les boques mái escosáes de caniles, rabilen ya ruquen cuaxi lu mesmu que xin lluciéranxe ben ferramientáes, perque la fame fae millagrus en tous lus xentíus menus nel del estómadu. —Un de lus tres pótchinus el de mexor presencia, chevaba una cabezá cuaxi nuéa, con grandies ureyeres, ya mosqueires de collorinus que remataben nunes moutes comu la de les monteires de lus xoldiáus, xegun el miou preciar, aquecha cabezá teñía mái vallor que tous lus paxiétchus, fatus, cacíus e aparexus que chelaba la tribu enteira. TRADUCCIÓN.—Después de entretener o engañar un poco el estómago, porque hartar no debieron de haberlo hecho, por lo rápido que habían comido y lo poco que manejaron la cuchara, pues yo los observaba beber con ansiosos tragos por sus platos o escudillas, por lo que saque en consecuencia, que lo único que habían hecho no había sido otra cosa, que el calentarse un poco el estómago, con aquel puchero de pobres caldos. Dígoles que nada más dejar los platos, cogieron los hombres de aquella tribu sus burros, y acompañados por los niños mayorcitos, se marcharon para la orilla del pequeño río, con miras de buscar mimbres y alguna hierba para darles de comer a sus animales, ya que por todos los lados se encontraba el campo quemado del todo por la causa del excesivo calor de aquel verano, pero los pollinos de los gitanos, así como todas las gentes y animales del mundo, bien sean viejos o nuevos, comen o rumian cualquier clase de alimentación cuando son atacados por el grande hambre, pues con esta esquelética señora por dueña, tanto las personas, como los animales, no le ponen mal hocico a ninguna clase de comida, ya que la más despreciable es un rico manjar, y hasta las bocas limpias de todo diente, trituran y rumian casi lo mismo, que las que tienen un buen dentamen, porque el hambre, hace milagros en todos los sentidos menos en el del estómago. —Uno de los tres pollinos, el de mejor presencia, llevaba puesta una cabezada casi nueva, con grandes orejeras claveteadas, y mosquiteras de diferentes colores, que terminaban en unas borlas, como las que llevan los gorros de los soldados. Según mi apreciar, aquella cabezada tenía ella solo más valor, que todos los vestidos, y demás ropas, cacharros y aparejos de toda la tribu. —Cundu lus xitanus chegarun al regueiru dexarun a la pótchina yal oitre buche xueltus, paque guarecieren per achindi 'l sou antoxu lu pocu que viexe que pastiar, metantu qu'al pótchin de la lluxóusa cabezá, l'arretrigarun al tueru d'una figaleta, chandói achindi delgu de xegáu qu' apradiaben per les xinuexes veires del regueiru, que xegaretaben conún foicinacu, tal paicíe qu’aquel pótchin tratábenlu mexor que a lus oitres, per unguna razón que you entavía nun comprendíe, achindi rucandu arretrigáu a la figalina taba enzulandu lu quei chaben, metandu qu'al lláu d'él taba un xitanu pulgandu ou escortexandu blimbes, cundu paxóu per el cháu d'él Pín el Xordapu, que comencipióu a nomaxe 'l Toipu disdi aquel mesmu díe. Pín qu'entendía d'animales per viexe criáu xempre 'l lláu d'échus, cundu agüétchou aquel burru de bona prexencia, que rucaba comu 'n condenáu aquechus yerbatus, ya qu'auxaba les mosques a patáes, rabotazus ya fasta con xeniu col sou focicu fasta 'l xeitu qu'el ramal lu dexare, comencipióu a falar col xitanu de couxes que you nun ureaba perque taba dalgu lonxe d'échus xugaretiandu a lus mious deleres, metantu uxerba a lus xitanus lu que faíen per la veira del regueiru, anxín me lu dixu que fixera miou tíu, que teñía un patacal per aquechus chugares, ya nun fora que lus xitanus fozaran en él ya l'arrapiegaren un manegáu de pataques. —Nagua you les uyía de lu que falaben, peru xin qu’agüétchaba a Pín afilbanar per tous lus lláus al buche con güeyáes ximulóuxes, pa despós cundu s'allevantóu 'l xitanu dexandu 'l sou trabayu, comincipiar a rexistrar el burru anxín per altu. Despós vilu colar pala sou teixá, paiciéndume qu'espatuxaba mái llixeiru qu'oitres veices, al ratiquín vilu golguer col sou burriquín del ramal, qu’al colocalu ‘l lláu del d'el xitanu paicía un nanu pelu pequenu ya rancuátchu que yera, fói entoncienes cundu m'ariméi 'l lláu d'échus cundu envidayéi que diben cheldar un tratu. TRADUCCIÓN.—Cuando los gitanos llegaron al riachuelo, dejaron a su borrica y al otro pollino sueltos, para que pacieran por allí a su antojo, lo poco que había que patiar mientras que el pollino de la lujosa cabezada le amarrarón al tronco de una pequeña higuera, y allí le dieron algo de pación que recogían en las cuestas y difíciles orillas del torrente, que segaban con una pequeña hoz, tal parecía que aquel pollino le cuidaban mejor que a los otros, por alguna secreta razón que yo no comprendía. Allí rumiando atado a la higuera estaba comiendo lo que le daban, mientras que al lado de él, sentado se encontraba un gitano que parsimoniosamente pelaba las mimbres para hacer cestas, cuando acertó casual o intencionadamente a pasar por el lugar Pín el Sordo, que se comenzaría a llamarlo Pín el Topo en toda la aldea y sus contornos desde aquel mismo día. —Pín que entendía mucho de animales por haberse criado toda su vida entre ellos cuando vio aquel burro de tan buena presencia, que comía como un desespera aquellos hierbajos, que cualquiera de sus animales despreciaría, y que par espantaba las moscas dando recios y enérgicos coces, fuertes rabotazos y hasta con su hocico con recio regio las espantaba hasta el lugar que se lo permitía el ramal que le ataba. Se detuvo y empezó a dialogar con el gitano de cosas que yo no podía oír por encontrarme demasiado alejado de ellos jugando a mi manera, mientras que en todo momento observaba a los gitanos todos sus movimientos, pues así me lo había ordenado un tío mío, que tenía una huerta sembrada de patatas por aquellos lugares, y no fuera a ser que estos condenados entrasen en ella, y le robasen un grande cesto de patatas. —Nada de cuanto hablaban les escuchaba, pero si que observe a Pín con miradas simulosas propiar al pollino por todas partes, para después, cuando se levanto el gitano y dejó su trabajo, comenzar a registrar al jumento así por encima sin mucho detenimiento, para después marcharse camino de su casa, pareciéndome a mí que caminaba con más ligeraza que otras veces. Al poco tiempo le vi retornar con su borriquito del ramal, que al colocarle al lado del de el gitano, tal parecía un enano por lo pequeño y ruin que era, mi curiosidad me hizo acercarme al lado de ellos, y así pude comprobar como querían hacer un trato. —Cundu 'l xitanu agüeyóu 'l buchacu de Pín xonriyendu le dixu, que comu teñía la poucu vergüenxa del querer cambear el sou buchecín, que yera de fierru ferrunóuxu, per el sou pótchin, que yera de goru macizu, pos xin él tal couxa fixera xemeyaría 'l toipu que cambeóu lus güétchus pel ráu. Pín comencipióu falale que xin dalgu tenía qu'apurriye que fora xustu ya non una rapiegada, pos achindi taba pa tóu lu que fore honréu. El xitanu entóus comencipióu a rexistrar el burrín de Pín conél esprapayu de maestru nel ufixu, palpulu ya miróulu tóu em menus tempu del cantíu del pitu, ya despós díxole, qu'l sou borriquín yera mu vieyu, quei faltaben dalgunus molares ya que teñía l'amolaxura de la foría, total que xin quería camiar el buche teñía qu'apurriye déz pexus enría, ya dous pela cabeza, pos al sou pótchin nunye xeivía perque coyíu tou él dientru d'écha. Pín el Xordapu coyu 'l xitanu pela pallabra ya díxole, que taba d'acurdu 'n apurriye lus déz pexus pel pótchín ya dái 'l suyu enría, peru pelu que nun entraba yera nel mercái la cabezá, pos xospechaba qu'aquel lluxóuxu arñés yera 'l frutu d'una rapiegá, ya nun fora la couxa qu'un díe topara 'l sou amu per dalgún merquéu ou feria ya viexese nun vergüenzóuxu compromixu. —Fáigarne 'l favor paixanu, contestoye 'l xitanu nel char del noxáu. ¿Vusté nun ten güeyus nixe focicu de magüetu que ten, p'uxervar qu’ista carbezá ta fecha a la medía del niou pótchin? —Pos xin penxa qu'el cabezal foi afoinái, penxe tamén qu'el burru foi rapiegáu, ya cole con priexa a denunciábe, agora manque m’apurra venti pexus pel pótchin, ya cuatru pel cabezáu nun encaldaríe con úste tratu dalgún perque ye un paixanu escosu de mótchera, anxín que xébrese del miou lláu xinún quer que nus engarradiemus per nomame lladrón. TRADUCCIÓN.—Cuando el gitano vio el enclenque burro de Pín sonriéndose despreciativamente le dijo: —Que como tenía la poca vergüenza de querer cambiarme aquel despreciable borrico que era de hierro herrumbroso, por el su preciado pollino que era de oro macizo. Pues si tal cosa yo hiciese, decía sonriente el gitano, me parecía al topo, que cambió los ojos por el rabo. Pín con suaves palabras le dijo, que si algo de dinero le tenía que dar encima, que fuera una cosa justa y no una ladronada, que allí estaba él para lo que fuese honrado. —El gitano entonces comenzó a buscar los defectos del borrico de Pín, con la experiencia de ser consumado maestro en tal oficio, lo tocó y lo miró entero en menos tiempo del canto del gallo, y después muy seriamente le dijo, que su borrico era muy viejo, que le faltaban algunas muelas, y que tenía el mal de tener muy a menudo diarreas, total que si quería cambiar su pollinín por el suyo, le tenía que dar diez duros encima y dos más por la cabezada, ya que a su pollino no le servía, pues cogía todo él dentro de ella. —Pín el Sordo asiendo al gitano por su palabra le dijo, que estaba de acuerdo en darle los diez pesos por su pollino y el suyo encina, pero por lo que no pasaba era por el comprarle la cabezada, pues sospechaba que aquel lujoso arnés, era sin duda el fruto de un robo, y no fuera la cosa que un día se encontrara con su dueño en algún mercado o feria, y él se viese metido en un vergonzoso compromiso. —Hágame el favor paisano, le contestó el gitano muy enojado y sulfurado, ¿usted no tiene ojos en su cara de bestia para observar que esta cabezada esta hecha a la medida de mi pollino? —Y si piensa que este cabezal ha sido robado, piense también que el pollino venía con él, y ya sabiendo o suponiendo que entrambas cosas son de la procedencia de la rapiña, puede usted marchar con prisa a denunciarme, porque yo ya no le cambiar mi pollino por su enclenque borriquillo, ni aunque me dé veinte duros encima y cuatro más por la cabezada. Así pues, hágame el favor de marcharse de mi lado sino quiere que nos enzarcemos a leñazos, por la causa de usted haberme ofendido llamándome ladrón. —Nun quixe ufendélu bon xitanu, peru you xempre disdi guaxín ureéi falar a les xentes viétchas, qu'el ufixu de lus xitanus ye 'l faer curioxas cestiquines de blimbles, arrapiegar lu que fore ya enduétbichar fadiernus tratus entivocandu lus iñoxentes paixanus. Anxina ye qu'arretiru lu de chamalu lladrón, ya choquémonus la mán dandu per fechu isti tratu. —El xitanu con punxes plasmáes nel sou esquelléticu focicu de tar entabía m' enoxáu díxole a Pín el Xordapu nel encaldar que l'apurría la sou mán, xamás niegu you la miou mán al que pide perdón, peru llancáu t'entavía nel miou vidayu l’ufenxa que me fexu, per ísfu, ya metantu nun se xebre d'afechu de la miou mótcheira, dexemus el tratu namái que nu faláu, ya xin disdi aquindi a la nuetche se me xebra la noxaura, entóus a lu mexor damus el tratu per zarráu. —Cundu chegóu 'l atapecer del díe, Pín el Xordapu fexu prexencia 'l lláu lus hurrus, per ver xin al xitanu le viexe xapaicíu 'l enoxu, ya puénxuse mu cuntentu cundu l'agüétchou reyixe m'allegre ya fellíz al lláu de les sous xentes, per ístu achegóuxe 'l lláu d'él ya nel cheldar quei poñía la mán denría 'l sou homo le dixu. —Bonu xitanu, quéi faemus el tratu ciarrándulu d'afechu ou entavía s'enllamuerga nel char del tar enoxáu. —El xitanu dichadicheiru le dixu que ya taba tan contentu comu endenantes de velu coñocíu, ya qu'el tratu taba piétchau xin d'enría de l'acordiáu l'apurría un cestu pataques pa faer la cena ya un xarricáu de lleiche pa lus nenus pequenus. —Ya fecha la nuetche d’afechu, zarrarun el tratu entrambos cuntentus ya mu xatisfechus, ya Pín el Toipu, colóu pa la sou teixá chevandu 'l burru 'l xitanu pel ramal del lluxosu cabezal, falandoi sou vidayu que viexe fechu un xegún sou paicer,un fadiernu tratu ya qu’el sou pótchinacu naide n'aldea lu quixés manque fora de regalu. Anxín qu‘achegóu a la sou corte col nuéu pótchin, arretrigolu na pexebleira, chói un bon brazáu de yerbe, ya metandu qu'el burru esgalazáu de fame l’ensulaba con priexa, palpolu ya reparóulu per tous sous lláus menus pe lus güétchus, ya quedóu prendáu d'el en tous lus xentíus. TRADUCCIÓN.—No he querido ofenderle buen gitano, pero yo desde niño siempre he oído decir a las gentes viejas, que el oficio de los gitanos, es el hacer hermosas y serviciales cestas de mimbres, robar todo cuanto tuvieran a mano, y enredar buenos tratos equivocando a los inocentes paisanos. Así que retiro lo de llamarle ladrón, y démosnos la mano dando por hecho este trato. —El gitano con señales plasmadas en su esquelético rostro de encontrarse muy enojado, le dijo a Pín el Sordo en el hacer que le daba su mano. —Jamás niego yo mi mano a quién me pide perdón, pero clavado tengo todavía en mi pensamiento la ofensa que me ha hecho al llamarme ladrón, por esta razón, mientras que no se marche del todo de mi pensamiento tan dañino sentimiento, dejemos el trato nada más que en lo hablado, y si desde aquí a la anochecer puedo olvidar la enfadadura que me ha hecho, entonces a lo mejor daremos el trato por hecho. —Cuando llegó el oscurecer del día, Pín el Sordo hizo acto de presencia al lado de los hórreos, para saber si al gitano ya le hubiese desaparecido el enfado, y se puso muy contento cuando le vió, reírse muy alegre y feliz al lado de sus gentes, por esta razón se acercó a su lado, y en el hacer que le ponía halagosamente una mano encima de su hombro le dijo: —Bueno gitano, qué hacemos el trato dándolo por terminado del todo, o todavía se remoja usted en el lar de estar enojado. —El gitano parlanchín y alegre le dijo, que ya se encontraba tan contento como antes de haberle conocido a él, y que el trato estaba cerrado y bien hecho, si encima de lo acordado, le daba un cesto de patatas para hacer la cena, y una jarra de leche para los niños pequeños. —Ya hecha la noche por completo, dieron el trato por hecho, entrambos muy contentos y satisfechos, Pín el Toipu marchó para su casa llevando al burro del gitano asido por el ramal de la lujosa cabezada, diciéndole en silencio su cerebro, que había hecho según su parecer un buen negocio, ya que su pollino nadie en su aldea lo quería aunque lo regalase. Así que llegando a su cuadra con su nuevo burro le ató a la pesebrera, le dio un buen pienso de hierba y mientras que el pollino con grande apetito la engullía con prisa, le palpó y reparó cuidadosamente por todas sus partes menos por los ojos, y quedó prendado de él en todos los sentidos. —Cundu lus malvixus xilbiaban lus albiares d'oitre díe, lus xitanus se xebraben muy cuntentus de miou aldina, ye d'antigu 'l xaber, que cundu lus xitanus encaldan anguna rapiegá, xempre colen endenantes de que les xentes del llugar espierten p'escubriya, foi anxina naquel xuceder, pos cundu Pín El Toípu fói atreínar el ganáu a la sou corte, lu primeiru que fexu fói chái una güétcha 'l sou nuéu pótchín ya viólu corriudu ya uriscu, paiciénduye que despós la fartura de bona yerbe que viexe enzuleu, fasta llucía mexor pelaxe, metandu que faluchandu conxigu mesmu se decía, que namái que auxare la fame del sou curpu, aquel pótchin diba ser mu nomáu n'aldina. —Despós d'abrañar les dous bétchaes que tenía na corte, perqu'el oitre ganáu taba nel puertu, dióule la sou mucher d'almorzar un bon escudítchau de papes con lleichi cabantes d'afoxinar, ya despós de fartu, díxole a la sou muyer que diba dír al puertu pa ver comu s'atopaba 'l ganáu, ya que diba dire axinetáu nel burru p'uxervar la xixa a maneires que tenía. —Anxina foi, que xacóu 'l pótchin de la corte pel ramal fasta la correlá de sou teixu, dou la sou mucher l'aguardaba p'agüétchalu per primeira véiz, ya namái quei llancóu lus sous güeyus denriba, díxole cuntenta 'l sou home que viexe fechu xegún picíe un fadiernu tratu, Pín el Toípu metandu l'aparexaba con l'albardaxa del oitre pótchin que de pequena quei venía cuaxi nui algemía, falabai a la sou muyer ameruxáu d'allegría ya envelexáu per dáxeyes de llistu ante la sou muyer, qu'urear nun uriaba munchu per cuaxes de la sou xordeira, peru qu'al güeyu yal vidayu poucus l'algamían, la sou muyer que yera una andoyona reyía fellíz escontres el sou llistu home, ya entrambus per aquel pótchin per un momentu forun fellices, fasta que Pín escarranquetánduxe denría 'l pótchin, díxole a la sou muche que lluéu taría de regolguía, nel encaldar que con el sou cayaducu l'apuría 'l burru cuaxi cuaxi falagoxamente paque comencipiara a caminar, e anxina lu fexu 'l pótchin ya nun paróu fasta qu'el sou focicu nun truñóu escontres la porta de la teixá del Puchegu, que taba cual char tamén almorzandu les papes, ya dexandu la tareña xaliú a la caleya dou vióu a Pín el Toipu andar al remolín d’un lláu p’oitre de la caleya xin faer brexu d'aquel condenáu pótchin per munchu que col cayáu ya les brindes l’acaidonaba el xétchu d'andar drechu couxa qu'el probe pótchin nun podíe faer per que taba ciegu comu ‘n toípu, ya nun l’escubrióu Pín xinún el Puchegu, que yera un útre p’urear, agüétchar ya envidayar cuallesquier bétcha ou escosá couxa. Ya comu bon puchegu falói a Pín dista maneira: TRADUCCIÓN.—Cuando los tordos malvises silbaban a los despertares del alba alegres y felices del naciente día, los gitanos muy contentos y dichosos se marchaban de mi querida aldea. Es de antiguo ya sabido entre las hidalgas y nobles gentes de estos maravillosos y embrujantes valles y montañas, que cuando los gitanos hacen algún ladronizo, engaño o timo, siempre se ausentan antes que las personas del lugar se despierten para descubrirlos, y así fue en aquel acontecer, pues cuando Pín el Topo ya con el día alumbrado del todo, fue a su cuadra a ordeñar y cebar al ganado, lo primero que hizo fue mirar con marcado profundo a su nuevo pollino, y lo vió recio, con genio espantadizo, pareciéndole a él, que después de la buena hartura de la excelente hierba que había comido, parecía más lucido su pelaje, y hablando consigo mismo muy contento se decía, que nada más que se alejara el hambre de su cuerpo, aquel pollino iba a ser muy renombrado en la aldea. —Después de arreglar las dos vacas paridas que tenía en el establo, porque el otro ganado que tenía por aquella época estaba en el puerto pastiando, le dió su mujer el desayuno, que consistía en una escudilla grande de harina cocida, comida a la par de la espumosa leche recién ordeñada, y después que se hartó, le dijo a su mujer, que iba a ir hasta el puerto, para ver como se encontraba el ganado, y que iba montado sobre el burro, para observar su fuerza y las otras maneras que pudiera tener. Así fue que sacó al pollino de la cuadra cogido de su ramal hasta la corralada de su casa, donde su mujer le esperaba para mirar por primera vez aquel burro tan aponderado de su marido, y nada más que sus ojos le repararon con interesado deseo, díjole muy contenta a su marido, que hubiese hecho según su apreciación un buen trato. —Pín el Toípu mientas le aparejaba con la albarda del otro pollino que de pequeña que era casi no le valía, le decía a su mujer lleno de alegría y endiosado por sentirse agudo y listo ante los ojos de su mujer. —Yo oír no oigo mucho por causa de la sordera, pero a vista e inteligencia muy pocos me alcanzan. La su mujer que era una inocentona, se reía muy feliz hacía su listo marido, y entrambos por aquel pollino en aquellos momentos se sentían felices, y a la par que Pín montaba en su pollino a su mujer le hacía, que muy pronto estaría de vuelta, y seguido le daba al burro con el callado casi, casi como halagándole para que se pusiese en camino, y así lo hizo el buen pollino, no deteniéndose en su camino, hasta que su hocico no tropezó contra la puerta de la casa del satírico, que en aquel suceder también estaba desayunando las papes, y ante tal golpetazo, dejó su escudilla saliendo con rapidez a la calleja, donde vio a Pín el Topo dando vueltas a caballo de su burro de un lado para otro de la calle, sin poder conducir aquel condenado asno, por mucho que lo intentaba con el callado y las bridas para ensenderarlo en el surco del caminar enderechura, cosa que el desgraciado pollino no podía hacer, porque se encontraba tan ciego como el topo, y no descubrió este mal Pín, sino que fue su vecino Satírico, que era un verdadero águila en el oír, ver y pensar en cualquier rica o pobre cosa, y como buen satírico que era le habló a Pín de esta manera: —Disdi güéi Pín el Xordapu tou l'aldina chamarate Pín el Toípu, perque hay que tar de cegaretu comu isti llabrador xin llabiegu, pa nun ver disdi prinxipíu qu'isti pótchin nun vei goteira per dagún de lus dous güetchus. Pín baxóuxe del pótchin xin gurniar pallabra, falagóu 'l burru comu dandói nel entender que nun taba noxáu escontres d'él, coyólu pel ramal ya golguióu arretrigalu na sou corte, dexaparexólu ya chandoi un bon brazáu de yexbe axentóuxe nel pexeble xuntu dél, comencipiandu falaye d'ista maneira: —Nun cuntes miou pótchin que tóu noxaón escontres tigu per que tás cegaretu you sei que yes un bón pótchin, grandie, forte, sanu ya enteiru comu se foxes de parada, per ístu d'aquindi nadiantri you seréi lus tous güetchus, ya tóu farás lus mious trabayus, you te chevaréi ben acaidonáu pel ronzal, ya farás lus mesmus trabayus que cualesquier pótchin de l'aldina, l'únicu que nun podréi será 'l axinetame d'enría tigu, peru de tous lus demás llabores nun me dexarás d'encaldar dalgún, anxine ye, que cuaxi tou contentu de ver fechu 'l tratu con lus condenáus xitanus, quei conisti tratu que fexe conechus, per rexultar tóu cegeretu d'afechu, llimpiarúnme disdi güéi 'l nome de Pín el Xordapu, 'l chamane 'l Puchegu Pín el Toípu, que ye lu mesmu que xin me bautizar el cura. —Y'Anxina foi comu xucedióu, pos aquel xigante de pótchin cegaretu, acaidonáu per el bon envidátchar de Pín el Toípu, yera queríu, aponderáu ya respetáu nun solu na miou aldina, senún entoes les oitres de l'arredonda, ya yera tan renomáu aquel pótchin, perque faía couxes qu'enxemás fixérales dalgún burru que tuviexe lus güeyus con bona vista. El pótchín conel bon pexeble refachénduxe nel cheldar qu'auxaba la fame del sou curpu, ya comu yera xoven dientru lu que cueye, féxose un pótchinon cuaxi paicíu a lus de les paráes de xementales. —Un díe 'l sou veicín díxole a Pín qu'andaba la sou pótchuca callentri, ya quei xin le doxaba que la cabriere 'l sou pótchin, Pín que nun algamíe a faer les puches tamén encalducades comu les cheldaba el sou veicín el Puchegu que foi capaz d'escambiaye 'l nome, xin qu'el sou vidayu cuaxi xempre con intelixencia l'allambraba, per ístu arrespondióule axindi: —Comu 'l miou cegaretu pótchin ye xemental de postineira parada, ya nun solu per sou prexencia, xinún perque paez que ten fasta pequenina alma, xin quiés que cubra la tou pótchina tenes qu'apurrime un pexu, ya isu atinde que yes veicín de la porta la teixada, peru a toes les oitres xentes que queran pedime lu mesmu que tou, cobrareyes dous pexetes mái, perque tener na corte descendencía del miou pótchin, ye teñer la meyor xoya de la pótchineria. Conistu queru falate queríu veicín de la porta la teixá, que con la rebaxa que te faigu ben me pués faer una bona propaganda. TRADUCCIÓN.—Desde el día de hoy Pín el Sordo, toda la aldea te llamará Pín el Topo, porque hay que estar tan ciego como este labrante sin arado, para no ver desde principio que este pollino no veía ni gota por ninguno de entrambos ojos. Pín se apeo de su asno sin pronunciar palabra, a la vez que halagaba al pollino, dándole a entender que no estaba enojado con él y asiéndole por el ramal le volvió a atar dentro de su establo, lo desaparejo y le dio un buen brazado de hierba, y sentándose en el pesebre junto a él, comenzó a hablarle de la siguiente forma: —No pienses mi pollino que estoy enojado contigo, porque te encuentras completamente ciego, yo se muy bien que eres un buen pollino, grande, fuerte, sano y entero, como si fueses de la parada de los sementales, por esto, de ahora en adelante, yo seré tus propios ojos y tu harás los mis trabajos, yo te llevaré bien conducido por el ramal y harás los mismos quehaceres de los demás pollinos de la aldea, lo único que no podré será el ajinetarme encima de tu lomo, pero de todos los demás labores, se que no dejarás de hacer ninguno y hasta puede que los realices mejor que el más avispado de tus hermanos de burrería, por está razón te digo, que casi me encuentro contento de haber realizado tu trato con los condenados gitanos, pues por haber hecho tal negocio con ellos, al resultarme tú del todo ciego, mis vecinos me quitaron desde hoy el nombre de Pin el Sordo, desde el mimo momento que el Puchegu me llamó Pín el Topíu, que es lo mismo que si me bautizase el cura de nuevo. —Aquel gigante de ciego pollino, bien dirigido por el inteligente Pín el Topo, con tal precisión realizaba todos sus trabajos, que era querido, aponderado y respetado, no sólo por las gentes de mi aldea, sino en todas las otras que la rodeaban. Y era tan renombrado aquel excepcional pollino, porque hacía cosas que jamás habían sido hechas por ningún otro pollino aunque tuviese los ojos con buena vista, el ciego burro, que siempre tenía el pesebre lleno de buena hierba, que érale para él manjar divino, engordó y se rehizo, al tenor que iba sacando la miseria y el hambre de su cuerpo, y como era aun joven dentro de lo que cabía, se hizo un pollino aún casi mejor que los que tenían de sementales en la cuadra de la parada. —Un día su vecino el Puchego, le dijo a Pín que su pollina andaba en el celo de necesitar semental, y que si le dejaba que su pollino la cubriera. Pín que no alcanzaba el hacer las sátiras tan bien niveladas y agudas como el Puchegu, que fue capaz de cambiarle el nombre de Pín el Sordo por el de Pín el Toípu, si que su pensamiento casi siempre navegante en la inteligencia le alumbró lo siguiente. —Como mi ciego pollino es semental de postinera parada, y no sólo por su gallarda presencia, sino porque tal parece que también tiene una pequeña alma, si tú deseas que cubra a tu pollina, me tienes que pagar por tal servicio un duro, y esto a ti que eres vecino de la puerta de casa, pero a todas las demás gentes que quieran pedirme lo mismo que tú, les cobraré dos pesos más, pues tener en el establo una descendencia de mi pollino, es lo mismo que poseer la mayor joya de toda la burrería. Con esto pretendo decirte querido vecino de la puerta casa, y con la rebaja que te estoy haciendo, tú bien me puedes hacer una buena propaganda.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xitanus
-
4 up
(to become covered (as if) with mist: The mirror misted over; The windscreen misted up.) cubrirse, empañarseup1 adv1. arriba2. levantado3.4. más alto / más caroup to / up until hastawhat are you three up to? vosotros tres, ¿qué estáis tramando?to feel up to something sentirse capaz de algo / sentirse con fuerzas para algodo you feel up to going to work? ¿te sientes con fuerzas para ir a trabajar?what's up? ¿qué pasa? / ¿qué ocurre?up2 prep1.2. porup and down de arriba para abajo / de un lado a otrouptr[ʌp]1 (upwards) hacia arriba, arriba2 (out of bed) levantado,-a3 (sun, moon)4 (roadworks) levantado,-a, en obras■ 'Road up' "Carretera en obras"5 (towards) hacia■ he came up and... se acercó y...6 (northwards) hacia el norte7 (totally finished) acabado,-a■ eat it up acábatelo, cómetelo todo8 (into pieces) a trozos, a porciones, a raciones2 (position) en lo alto de1 subir, aumentar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLit's not up to much familiar no vale gran cosait's up to you familiar es cosa tuyato be on the up and up familiar ir cada vez mejorto be up in arms estar en pie de guerra■ the people are up in arms about the new taxes la gente está en pie de guerra por los nuevos impuestosto be up to something (doing something) estar haciendo algo; (secretively) estar tramando algo 2 (equal to) estar a la altura de algo; (strong enough for) sentirse con fuerzas de hacer algo■ are you up to going to work? ¿te sientes con fuerzas de ir a trabajar?to up and go familiar coger e irseup to hastaup yours! taboo ¡métetelo por el culo!well up in something saber mucho de algowhat's up? familiar ¿qué pasa?ups and downs altibajos nombre masculino pluralincrease: aumentar, subirthey upped the prices: aumentaron los preciosup vito up and : agarrar y famshe up and left: agarró y se fueup adv1) above: arriba, en lo altoup in the mountains: arriba en las montañas2) upwards: hacia arribapush it up: empújalo hacia arribathe sun came up: el sol salióprices went up: los precios subieronto sit up: ponerse derechothey got up late: se levantaron tardeI stayed up all night: pasé toda la noche sin dormirto speak up: hablar más fuertethe climate up north: el clima del norteI'm going up to Canada: voy para Canadáthe book turned up: el libro aparecióshe brought the matter up: mencionó el asunto8) completely: completamenteeat it up: cómetelo todo9) : en pedazoshe tore it up: lo rompió en pedazosthe car pulled up to the curb: el carro paró al borde de la acerathe game was 10 up: empataron a 10up adjthe sun is up: ha salido el solprices are up: los precios han aumentadothe river is up: las aguas están altas3) : despierto, levantadoup all night: despierto toda la noche4) built: construidothe house is up: la casa está construida5) open: abiertothe windows are up: las ventanas están abiertasthe up staircase: la escalera para subir7) abreast: enterado, al día, al corrienteto be up on the news: estar al corriente de las noticias8) prepared: preparadowe were up for the test: estuvimos preparados para el examen9) finished: terminado, acabadotime is up: se ha terminado el tiempo permitidoto be up : pasarwhat's up?: ¿qué pasa?up prep1) (to, toward, or at a higher point of)he went up the stairs: subió la escalerato go up the river: ir río arriba3) along: a lo largo, porup the coast: a lo largo de la costajust up the way: un poco más adelanteup and down the city: por toda la ciudadupadj.• alto, -a adj.• elevado, -a adj.adv.• alto adv.• arriba adv.• hacia arriba adv.interj.• upa interj.n.• prosperidad s.f.• subida s.f.prep.• arriba de prep.
I ʌp1) adverb2)a) ( in upward direction)up a bit... left a bit — un poco más arriba... un poco a la izquierda
up United! — (BrE) arriba el United!
b) ( upstairs)3)a) ( of position) arribaup here/there — aquí/allí arriba
b) (upstairs, on upper floor)c) (raised, pointing upward)with the lid/blinds up — con la tapa levantada/las persianas levantadas or subidas
d) ( removed)I had the floorboards up — había quitado or levantado las tablas del suelo
4)a) ( upright)b) ( out of bed)she's up and about again — (colloq) está dando guerra otra vez (fam)
5)a) (of numbers, volume, intensity)prices are 5% up o up (by) 5% on last month — los precios han aumentado un 5% con respecto al mes pasado
from $25/the age of 11 up — a partir de 25 dólares/de los 11 años
b) (in league, table, hierarchy)6)a) ( in or toward north)b) ( at or to another place)to go up to town — (esp BrE) ir* a la ciudad (or a Londres etc)
7) (in position, erected)is the tent up? — ¿ya han armado la tienda or (AmL) la carpa?
the pictures/shelves are up — los cuadros/estantes están colocados or puestos
8) ( going on) (colloq)what's up with you? — ¿a ti qué te pasa?
what's up? — (what's the matter?) ¿qué pasa?; ( as greeting) (AmE) ¿qué hay? (colloq), ¿qué onda? (AmL arg), ¿qué hubo or quiubo? (Chi, Col, Méx, Ven fam)
9) ( finished)10) ( Sport)a) ( ahead in competition)to be one up on somebody — tener* una ventaja sobre algn
b) ( for each side) (AmE)11) ( under consideration)she will be up before the board/judge — comparecerá ante la junta/el juez
12) (in phrases)a) ( next to) contrab) ( confronted by)to be up against it — estar* contra las cuerdas
13) up and downa) ( vertically)to jump up and down — dar* saltos
b) ( back and forth) de arriba abajoc) ( of mood)14)up for — ( subject to)
the motion up for debate today — la moción que sale hoy a debate or se debate hoy
15)up on — ( knowledgeable) (pred)
how well up are you on what's been happening? — ¿cuánto sabes or qué tan enterado estás de lo que ha estado sucediendo?
16)up till o until — hasta
17) up to18) (as far as, as much as) hastaup to here/now/a certain point — hasta aquí/ahora/cierto punto
19)a) ( equal to)it isn't up to the usual standard — no es del alto nivel al que estamos acostumbrados; come up to b)
b) ( capable of)she's not up to the job — no tiene las condiciones necesarias para el trabajo, no puede con el trabajo (fam)
do you feel up to going out? — ¿te sientes con fuerzas/ánimos (como) para salir?
my spelling is not up to much — (BrE) mi ortografía deja bastante que desear
20) ( depending on)that's entirely up to you — eso, como tú quieras
it's not up to me to decide — no me corresponde a mí decidir, no soy yo quien tiene que decidir
21)to be up to something — (colloq)
I'm sure they're up to something — ( planning) estoy segura de que algo están tramando or algo se traen entre manos; ( doing) estoy segura de que algo (or alguna travesura etc) están haciendo
what have you been up to lately? — ¿en qué has andado últimamente?
II
1)a) ( in upward direction)to go up the stairs/hill — subir la escalera/colina
b) ( at higher level)2)a) ( along)to go/come up the river — ir*/venir* por el río
b) ( further along)it's just up the road — está un poco más allá or adelante
III
1) (before n) ( going upward)2) ( elated) (AmE colloq) (pred)I feel really up at the moment — me siento como en las nubes
IV
1.
- pp- transitive verb (colloq) \<\<price/costs\>\> aumentar, subir; <bid/offer> aumentar, superar
2.
up vito up and go — agarrar or (esp Esp) coger* e irse*
V
[ʌp] When up is the second element in a phrasal verb, eg come up, throw up, walk up, look up the verb. When it is part of a set combination, eg the way up, close up, look up the other word.to be on the up and up — (colloq) ( honest) (AmE) \<\<businessman/salesperson\>\> ser* de buena ley, ser* de fiar; ( succeeding) (BrE) \<\<business/company\>\> marchar or ir* cada vez mejor, estar* en alza
1. ADVERB1) (direction) hacia arriba, para arribahe looked up — (towards sky) miró hacia or para arriba
•
to stop halfway up — pararse a mitad de la subida•
to throw sth up in the air — lanzar algo al aire•
he walked/ran up to the house — caminó/corrió hasta la casa2) (position)•
up above (us) we could see a ledge — por encima (de nosotros) or sobre nuestras cabezas podíamos ver una cornisa•
my office is five floors up — mi oficina está en el quinto piso•
higher up — más arriba•
up in the mountains — montaña arriba•
the jug's up there, on the freezer — la jarra está ahí arriba, en el congeladorthe castle's up there, on top of the hill — el castillo está allí arriba, en la cima del monte
3) (in northern place, capital etc)•
how long have you lived up here? — ¿cuánto tiempo llevas viviendo aquí?•
he lives up in Scotland — vive en Escocia•
how long did you live up there? — ¿cuánto tiempo estuviste viviendo allí or allá?•
to go up to London/to university — ir a Londres/a la universidad4) (=standing) de piewhile you're up, can you get me a glass of water? — ya que estás de pie, ¿me puedes traer un vaso de agua?
the ladder was up against the wall — la escalera estaba apoyada en or contra la pared
5) (=out of bed)to be up — (=get up) levantarse; (=be active) estar levantado
what time will you be up — ¿a qué hora te levantarás?
is Peter up yet? — ¿está levantado Peter?
we were still up at midnight — a medianoche seguíamos sin acostarnos, a medianoche todavía estábamos levantados
•
she was up and about at 6 a.m. — lleva en pie desde las 6 de la mañanato be up and about again — [sick person] estar repuesto
•
to be up all night — no acostarse en toda la noche•
get up! — ¡levántate!6) (=raised)with his head up (high) — con la cabeza bien levantada or erguida
the blinds were up — las persianas estaban subidas or levantadas
look, the flag is up! — mira, la bandera está izada
7) (in price, value)•
the interest rate has risen sharply, up from 3% to 5% — los tipos de interés han subido bruscamente del 3% al 5%•
the temperature was up in the forties — la temperatura estaba por encima de los cuarenta•
prices are up on last year — los precios han subido desde el año pasado, del año pasado a este los precios han subido8) (in score)•
she's right up there with the jazz greats — está en la cumbre con los grandes del jazz10) (=built, installed)the new building isn't up yet — el nuevo edificio no está construido todavía, no han levantado el nuevo edificio todavía
we've got the pictures up at last — por fin hemos puesto or colgado los cuadros
11) (=finished) [contract etc] vencido, caducadowhen the period is up — cuando termine el plazo, cuando venza el plazo
time is up, put down your pens — se ha acabado el tiempo, dejen los bolígrafos sobre la mesa
time is up for the people living here, their homes are to be demolished — a la gente que vive aquí le toca marcharse, están derribando sus casas
12) (=and over)•
from £2 up — de 2 libras para arriba13) (=knowledgeable)•
he's well up in or on British politics — está muy al corriente or al día en lo referente a la política británicahow are you up on your military history? — ¿cómo andan tus conocimientos de historia militar?
14) * (=wrong)•
there's something up with him — algo le pasa•
what's up? — ¿qué pasa?what's up with him? — ¿que le pasa?
16) (Jur)to be up before the judge/board — [person] (tener que) comparecer ante el juez/el consejo; [case, matter] verse ante el juez/en el consejo
17) (=risen)•
the river is up — el río ha subido•
the sun is up — ha salido el sol•
the tide is up — la marea está alta18) (Brit) (=under repair)19) (US)(Culin) *two fried eggs, up — un par de huevos fritos boca arriba
20) (=mounted)up againstup (with) Celtic! — ¡arriba el Celtic!
up and running up for sthto be up against sb — tener que habérselas con algn, tener que enfrentarse a algn
most politicians up for reelection know this — (=seeking) la mayoría de los políticos que se presentan a la reelección lo saben
every two years, a third of the Senate comes up for election — cada dos años se renueva una tercera parte del Senado
to be up for sth * — (=ready, willing) tener ganas de algo
up to (=till, as far as) hastaare you up for it? — ¿estás dispuesto?
up to now — hasta ahora, hasta la fecha
up to £10 — hasta 10 libras nada más
we were up to our knees/waist in water — el agua nos llegaba por or hasta las rodillas/la cintura
what page are you up to? — ¿por qué página vas?
to be up to a task — (=capable of) estar a la altura de una tarea, estar en condiciones de realizar una tarea
to be {or}3} feel up to sththey weren't up to running a company — no estaban en condiciones de gestionar una empresa, no estaban a la altura necesaria para gestionar una empresa
including to be up to sth * (=doing)are you (feeling) up to going for a walk? — ¿te sientes con ganas de dar un paseo?
what are you up to? — ¿qué andas haciendo?
what are you up to with that knife? — ¿qué haces con ese cuchillo?
what does he think he's up to? — ¿qué diablos piensa hacer?
to be up to a standard/to much (=equal to)what have you been up to lately? — ¿qué has estado haciendo últimamente?
to be up to sb (=depend on)the book isn't up to much — (Brit) * el libro no vale mucho
I wouldn't do it but it's up to you — yo (que tú) no lo haría, pero allá tú or tú verás
I'd go, but it's up to you — por mí iría, pero depende de ti
if it were or was up to me — si dependiera de mí
2. PREPOSITION1) (=on top of) en lo alto de, arriba de (LAm)he was up a ladder pruning the apple trees — estaba subido a una escalera or en lo alto de una escalera podando los manzanos
to be up a tree — estar en lo alto de or (LAm) arriba de un árbol
2) (=along, towards the top)the heat disappears straight up the chimney — el calor se escapa chimenea arriba, el calor se escapa por lo alto de la chimenea
•
to travel up and down the country — viajar por todo el paíspeople up and down the country are saying... — la gente por todo el país dice...
•
they live further up the road — viven en esta calle pero más arribafurther up the page — en la misma página, más arriba
•
halfway up the stairs — a mitad de la escalera3)• up yours! *** — ¡vete a hacer puñetas! ***
3. NOUN1)the ups and downs that every politician is faced with — los altibajos a que se enfrenta todo político, las vicisitudes a que está sometido todo político
2)• it's on the up and up — (Brit) (=improving) va cada vez mejor; (US) (=above board) está en regla
4. ADJECTIVE1) (Rail) [train, line] ascendente2) (=elated)5. INTRANSITIVE VERB*1) (=jump up)2) emphatic•
she upped and left — (=stood up) se levantó y se marchó, se levantó y se largó *; (=went) fue y se marchó, fue y se largó *6.TRANSITIVE VERB (=raise) † [+ price, offer] subir, aumentar* * *
I [ʌp]1) adverb2)a) ( in upward direction)up a bit... left a bit — un poco más arriba... un poco a la izquierda
up United! — (BrE) arriba el United!
b) ( upstairs)3)a) ( of position) arribaup here/there — aquí/allí arriba
b) (upstairs, on upper floor)c) (raised, pointing upward)with the lid/blinds up — con la tapa levantada/las persianas levantadas or subidas
d) ( removed)I had the floorboards up — había quitado or levantado las tablas del suelo
4)a) ( upright)b) ( out of bed)she's up and about again — (colloq) está dando guerra otra vez (fam)
5)a) (of numbers, volume, intensity)prices are 5% up o up (by) 5% on last month — los precios han aumentado un 5% con respecto al mes pasado
from $25/the age of 11 up — a partir de 25 dólares/de los 11 años
b) (in league, table, hierarchy)6)a) ( in or toward north)b) ( at or to another place)to go up to town — (esp BrE) ir* a la ciudad (or a Londres etc)
7) (in position, erected)is the tent up? — ¿ya han armado la tienda or (AmL) la carpa?
the pictures/shelves are up — los cuadros/estantes están colocados or puestos
8) ( going on) (colloq)what's up with you? — ¿a ti qué te pasa?
what's up? — (what's the matter?) ¿qué pasa?; ( as greeting) (AmE) ¿qué hay? (colloq), ¿qué onda? (AmL arg), ¿qué hubo or quiubo? (Chi, Col, Méx, Ven fam)
9) ( finished)10) ( Sport)a) ( ahead in competition)to be one up on somebody — tener* una ventaja sobre algn
b) ( for each side) (AmE)11) ( under consideration)she will be up before the board/judge — comparecerá ante la junta/el juez
12) (in phrases)a) ( next to) contrab) ( confronted by)to be up against it — estar* contra las cuerdas
13) up and downa) ( vertically)to jump up and down — dar* saltos
b) ( back and forth) de arriba abajoc) ( of mood)14)up for — ( subject to)
the motion up for debate today — la moción que sale hoy a debate or se debate hoy
15)up on — ( knowledgeable) (pred)
how well up are you on what's been happening? — ¿cuánto sabes or qué tan enterado estás de lo que ha estado sucediendo?
16)up till o until — hasta
17) up to18) (as far as, as much as) hastaup to here/now/a certain point — hasta aquí/ahora/cierto punto
19)a) ( equal to)it isn't up to the usual standard — no es del alto nivel al que estamos acostumbrados; come up to b)
b) ( capable of)she's not up to the job — no tiene las condiciones necesarias para el trabajo, no puede con el trabajo (fam)
do you feel up to going out? — ¿te sientes con fuerzas/ánimos (como) para salir?
my spelling is not up to much — (BrE) mi ortografía deja bastante que desear
20) ( depending on)that's entirely up to you — eso, como tú quieras
it's not up to me to decide — no me corresponde a mí decidir, no soy yo quien tiene que decidir
21)to be up to something — (colloq)
I'm sure they're up to something — ( planning) estoy segura de que algo están tramando or algo se traen entre manos; ( doing) estoy segura de que algo (or alguna travesura etc) están haciendo
what have you been up to lately? — ¿en qué has andado últimamente?
II
1)a) ( in upward direction)to go up the stairs/hill — subir la escalera/colina
b) ( at higher level)2)a) ( along)to go/come up the river — ir*/venir* por el río
b) ( further along)it's just up the road — está un poco más allá or adelante
III
1) (before n) ( going upward)2) ( elated) (AmE colloq) (pred)I feel really up at the moment — me siento como en las nubes
IV
1.
- pp- transitive verb (colloq) \<\<price/costs\>\> aumentar, subir; <bid/offer> aumentar, superar
2.
up vito up and go — agarrar or (esp Esp) coger* e irse*
V
to be on the up and up — (colloq) ( honest) (AmE) \<\<businessman/salesperson\>\> ser* de buena ley, ser* de fiar; ( succeeding) (BrE) \<\<business/company\>\> marchar or ir* cada vez mejor, estar* en alza
-
5 swing
swiŋ
1. past tense, past participle - swung; verb1) (to (cause to) move or sway in a curve (from side to side or forwards and backwards) from a fixed point: You swing your arms when you walk; The children were swinging on a rope hanging from a tree; The door swung open; He swung the load on to his shoulder.) balancearse; girar, doblar2) (to walk with a stride: He swung along the road.) caminar a zancadas, caminar a paso ligero3) (to turn suddenly: He swung round and stared at them; He is hoping to swing the voters in his favour.) girar(se); cambiar
2. noun1) (an act, period, or manner, of swinging: He was having a swing on the rope; Most golfers would like to improve their swing.) balanceo, vaivén, oscilación; (golf) swing2) (a swinging movement: the swing of the dancers' skirts.) vaivén, balanceo, oscilación3) (a strong dancing rhythm: The music should be played with a swing.) ritmo; (jazz) swing4) (a change in public opinion etc: a swing away from the government.) giro, viraje, cambio5) (a seat for swinging, hung on ropes or chains from a supporting frame etc.) columpio•- swinging- swing bridge
- swing door
- be in full swing
- get into the swing of things
- get into the swing
- go with a swing
swing1 n columpiobe careful on the swing, you might fall off cuidado en el columpio, puedes caerteswing2 vb1. columpiarse2. mecerse / oscilar / balancearse
swing m inv
1 Mús (estilo de jazz) swing
2 fig (tensión interpretativa) ese cantante tiene mucho swing, this singer has got rhythm
3 Dep (efecto de golpear la pelota de golf) ese jugador tiene muy buen swing, this player has a good swing ' swing' also found in these entries: Spanish: balancear - balancearse - bambolearse - columpiar - columpiarse - columpio - desplazarse - mecerse - oscilar - vaivén - contonearse - hamaca - hamacar - mecer - puente English: cat - follow through - forehand - swing - swing door - swung - swinging - wavetr[swɪŋ]1 (movement) balanceo, vaivén nombre masculino; (of pendulum) oscilación nombre femenino, vaivén nombre masculino; (of hips) contoneo2 (plaything) columpio3 (change, shift) giro, viraje nombre masculino, cambio1 (hanging object) balancearse, bambolearse; (pendulum) oscilar; (arms, legs) menearse; (child on swing) columpiarse; (on a pivot) mecerse3 (shift) cambiar, oscilar, virar4 (music, band) tener ritmo; (party) estar muy animado,-a1 (gen) balancear, bambolear; (arms, legs) balancear; (child on swing) columpiar, balancear; (object on rope) hacer oscilar2 (cause to move) hacer girar3 (change) cambiar4 familiar (arrange, achieve) arreglar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLin full swing en plena marcha, en pleno apogeoit's swings and roundabouts lo que se pierde acá se gana alláto get into the swing of something coger el ritmo de algo, cogerle el tranquillo a algoto go with a swing ir sobre ruedasto swing for something colgarle algo a alguiento swing into action ponerse en marchato swing open/shut (door) abrirse/cerrarse (de golpe)to swing the lead (intentar) escaquearse, poner excusas para no trabajarto take a swing at somebody/something asestar un golpe a alguien/algo, intentar darle a alguien/algoswing bridge puente nombre masculino giratorioswing door puerta giratoria1) : describir una curva conhe swung the ax at the tree: le dio al arbol con el hacha2) : balancear (los brazos, etc.), hacer oscilar3) suspend: colgarswing vi1) sway: balancearse (dícese de los brazos, etc.), oscilar (dícese de un objeto), columpiarse, mecerse (en un columpio)2) swivel: girar (en un pivote)the door swung shut: la puerta se cerró3) change: virar, cambiar (dícese de las opiniones, etc.)swing n1) swinging: vaivén m, balanceo m2) change, shift: viraje m, movimiento m3) : columpio m (para niños)4)to take a swing at someone : intentar pegarle a alguienn.• balanceo s.m.• columpio s.m.• oscilación s.f.• vaivén s.m.v.(§ p.,p.p.: swung) = balancear v.• balancearse v.• bambalear v.• cimbrar v.• columpiar v.• girar v.• hacer oscilar v.• hamaquear v.• mecer v.• menear v.• ondear v.• remecer v.
I
1. swɪŋ(past & past p swung) intransitive verb1)a) (hang, dangle) balancearse; ( on a swing) columpiarse or (RPl) hamacarse*; \<\<pendulum\>\> oscilarb) ( convey oneself)the monkeys swung from tree to tree — los monos saltaban de árbol en árbol colgados or (Col, Méx, Ven) guindados de las ramas (or de las lianas etc)
2)a) ( move on pivot)the door swung open/shut o to — la puerta se abrió/se cerró
b) ( turn) girar or doblar ( describiendo una curva)3) (shift, change) \<\<opinion/mood\>\> cambiar, oscilarthe country is swinging to the left — el país está virando or dando un viraje hacia la izquierda
4)a)to swing into something — \<\<into action/operation\>\>
the emergency plans swung into operation/action — se pusieron en marcha los planes de emergencia
b) ( attempt to hit)to swing AT somebody/something — intentar pegarle or darle a alguien/algo
5) (be lively, up to date) (colloq) \<\<party\>\> estar* muy animado
2.
vt1) ( move to and fro) \<\<arms/legs\>\> balancear; \<\<object on rope\>\> hacer* oscilarto swing one's hips — contonearse, contonear or menear las caderas
2)a) ( convey)b) (wave, brandish) \<\<club/hammer\>\> blandir3)a) (colloq) ( manage) arreglarif you want that job, I think I can swing it — si quieres ese puesto, creo que puedo arreglarlo
b) ( shift)•Phrasal Verbs:
II
1)a) c u ( movement) oscilación f, vaivén mc) c (blow, stroke) golpe m; (in golf, boxing) swing mto take a swing at somebody/something — intentar darle a alguien/algo (con un palo, una raqueta etc)
2) ca) ( shift) cambio ma swing in public opinion — un cambio or un viraje en la opinión pública
the swings of the market — ( Fin) las fluctuaciones del mercado
b) ( Pol) viraje ma swing to the Democrats of 4% — un viraje del 4% en favor de los demócratas
3)a) u c (rhythm, vitality)to be in full swing — estar* en pleno desarrollo
exams are in full swing — estamos (or están etc) en plena época de exámenes
to get into the swing of something — agarrarle el ritmo or (Esp) cogerle* el tranquillo a algo
to go with a swing — \<\<business/conference\>\> marchar sobre ruedas; \<\<party\>\> estar* muy animado
b) u ( Mus) swing m4) c ( Leisure) columpio m or (RPl) hamaca fto have a swing — columpiarse or (RPl) hamacarse*
[swɪŋ] (vb: pt, pp swung)it's a question of swings and roundabouts — (BrE) lo que se pierde en una cosa se gana en la otra
1. N1) (=movement) [of needle, pointer, boom] movimiento m ; [of pick, axe] movimiento m (amplio); [of pendulum] oscilación f, movimiento m ; (Boxing, Cricket, Golf) (=technique) swing mwith a quick swing of his axe he felled the young tree — con un amplio y rápido movimiento del hacha taló el arbolito
•
to take a swing at sb * — (with fist) intentar darle un puñetazo a algn; (with weapon) intentar darle un golpe a algn•
a sudden swing in opinion — un cambio repentino de opinión•
they need a swing of 5% to win — necesitan un desplazamiento de los votos de un 5% para ganar•
a swing to the left — un viraje or desplazamiento hacia la izquierdamusic/poetry with a swing to it or that goes with a swing — música/poesía con ritmo or que tiene ritmo
- go with a swing- be in full swing- get into the swing of things5) (=scope, freedom)•
he was given full swing to make decisions — le dieron carta blanca para que tomara decisiones6) (=garden swing) columpio m•
to have a swing — columpiarse2. VI1) (=move to and fro) [hanging object, hammock] balancearse; [pendulum, pointer] oscilar; [person] (on swing, hammock) columpiarsehe was sitting on the end of the table, his legs swinging — estaba sentado en el borde de la mesa, columpiando las piernas
•
her handbag swung back and forth or to and fro as she walked — su bolso se balanceaba (de un lado al otro) al andarthe pendulum swung back and forth or to and fro — el péndulo oscilaba or se movía de un lado para otro
•
a revolver swung from his belt — un revólver colgaba de su cinturón2) (=pivot) girar•
to swing open/ shut — abrirse/cerrarse•
the bar swung round and hit him in the jaw — la barra giró y le dio en la mandíbula3)• to swing at sb (with one's fist) — intentar dar un puñetazo a algn
4) (=turn)•
the car swung into the square — el coche viró or dio un viraje y entró en la plazaswing roundhe swung out to overtake — viró or dio un viraje para adelantar
5) (=jump)•
he swung across the river on a rope — cruzó el río colgado de una cuerda•
I swung down from my bunk — salté de mi litera•
the orang-utang swung from tree to tree — el orangután se columpiaba de árbol en árbol- swing into action6) (=move rhythmically)a group of schoolchildren were swinging along up the road — un grupo de colegiales subían por la calle, andando al compás
as the military band went swinging along up the road... — a medida que la banda militar marchaba siguiendo el compás calle arriba...
7) * (=be hanged)8) (=change)•
local opinion could swing against the company — la opinión local podría cambiar y ponerse en contra de la empresa•
the balance of power is swinging away from him — la balanza del poder se está inclinando hacia el lado contrario al suyo•
the currency should swing back to its previous level — es de esperar que las divisas vuelvan a su nivel anterior•
to swing to the left/right — dar un viraje hacia la izquierda or derecha9) (Psych) [mood] cambiar10) * (=be lively) [entertainment, party] ambientarse; [place] tener ambiente11) ** (sexually)everyone seemed to be swinging in those days — en aquellos tiempos parecía que a todo el mundo le iba la marcha **
- swing both ways3. VT1) (=move to and fro) [+ bag, arms, legs] columpiar, balancear•
he was swinging his bag back and forth or to and fro — columpiaba or balanceaba la bolsa de un lado al otro- swing the lead2) (=pivot) [+ door]he swung the door open/closed — abrió/cerró la puerta de un golpe
3) (=move)a) [+ weapon] blandir•
he swung his sword above his head — blandió la espada por encima de la cabeza•
he swung his axe at the tree — blandió el hacha con intención de darle al árbol•
he swung his case down from the rack — bajó su maleta de la rejilla portaequipajes con un rápido movimiento del brazo•
Roy swung his legs off the couch — Roy quitó rápidamente las piernas del sofá•
he swung the box up onto the roof of the car — con un amplio movimiento de brazos, puso la caja en el techo del cocheb) (reflexive)•
he swung himself across the stream — cruzó el arroyo de un salto•
to swing o.s. (up) into the saddle — subirse a la silla de montar de un salto•
he swung himself over the wall — saltó la tapia apoyándose en un brazo4) (=turn)•
he swung the car off the road — viró con el coche y se salió de la carretera5) (=influence) [+ opinion, decision, vote, voters] decidir; [+ outcome] determinar, decidir•
his speech swung the decision against us — su discurso dio un giro a la decisión desfavorable para nosotros•
the promised tax cuts could swing the vote in our favour — los recortes prometidos en los impuestos podrían hacer cambiar el voto a nuestro favor•
she managed to swing it so that we could all go — consiguió arreglarlo para que todos pudiéramos irwhat swung it for me was... — lo que me decidió fue...
6) (Mus) [+ tune] tocar con swing4.CPDswing band N — (Mus) banda f de música swing
swing bridge N — puente m giratorio
swing door N — puerta f de batiente, puerta f de vaivén
swing music N — música f swing
swing vote N — (esp US) voto m de los indecisos
swing voter N — (esp US) indeciso(-a) m / f
- swing by- swing to* * *
I
1. [swɪŋ](past & past p swung) intransitive verb1)a) (hang, dangle) balancearse; ( on a swing) columpiarse or (RPl) hamacarse*; \<\<pendulum\>\> oscilarb) ( convey oneself)the monkeys swung from tree to tree — los monos saltaban de árbol en árbol colgados or (Col, Méx, Ven) guindados de las ramas (or de las lianas etc)
2)a) ( move on pivot)the door swung open/shut o to — la puerta se abrió/se cerró
b) ( turn) girar or doblar ( describiendo una curva)3) (shift, change) \<\<opinion/mood\>\> cambiar, oscilarthe country is swinging to the left — el país está virando or dando un viraje hacia la izquierda
4)a)to swing into something — \<\<into action/operation\>\>
the emergency plans swung into operation/action — se pusieron en marcha los planes de emergencia
b) ( attempt to hit)to swing AT somebody/something — intentar pegarle or darle a alguien/algo
5) (be lively, up to date) (colloq) \<\<party\>\> estar* muy animado
2.
vt1) ( move to and fro) \<\<arms/legs\>\> balancear; \<\<object on rope\>\> hacer* oscilarto swing one's hips — contonearse, contonear or menear las caderas
2)a) ( convey)b) (wave, brandish) \<\<club/hammer\>\> blandir3)a) (colloq) ( manage) arreglarif you want that job, I think I can swing it — si quieres ese puesto, creo que puedo arreglarlo
b) ( shift)•Phrasal Verbs:
II
1)a) c u ( movement) oscilación f, vaivén mc) c (blow, stroke) golpe m; (in golf, boxing) swing mto take a swing at somebody/something — intentar darle a alguien/algo (con un palo, una raqueta etc)
2) ca) ( shift) cambio ma swing in public opinion — un cambio or un viraje en la opinión pública
the swings of the market — ( Fin) las fluctuaciones del mercado
b) ( Pol) viraje ma swing to the Democrats of 4% — un viraje del 4% en favor de los demócratas
3)a) u c (rhythm, vitality)to be in full swing — estar* en pleno desarrollo
exams are in full swing — estamos (or están etc) en plena época de exámenes
to get into the swing of something — agarrarle el ritmo or (Esp) cogerle* el tranquillo a algo
to go with a swing — \<\<business/conference\>\> marchar sobre ruedas; \<\<party\>\> estar* muy animado
b) u ( Mus) swing m4) c ( Leisure) columpio m or (RPl) hamaca fto have a swing — columpiarse or (RPl) hamacarse*
it's a question of swings and roundabouts — (BrE) lo que se pierde en una cosa se gana en la otra
-
6 move
mu:v
1. verb1) (to (cause to) change position or go from one place to another: He moved his arm; Don't move!; Please move your car.) mover2) (to change houses: We're moving on Saturday.) trasladar3) (to affect the feelings or emotions of: I was deeply moved by the film.) conmover
2. noun1) ((in board games) an act of moving a piece: You can win this game in three moves.) jugada, turno2) (an act of changing homes: How did your move go?) mudanza, traslado•- movable- moveable
- movement
- movie
- moving
- movingly
- get a move on
- make a move
- move along
- move heaven and earth
- move house
- move in
- move off
- move out
- move up
- on the move
move1 n1. traslado / mudanza2. jugada / turnoit's your move es tu turno / te toca jugar a timove2 vb1. mover / cambiar de sitio / apartarplease move your car, it's in the way por favor, aparta tu coche, que está estorbando2. trasladartr[mʊːv]1 (act of moving, movement) movimiento■ one move and you're dead! ¡cómo te muevas, te mato!2 (to new home) mudanza; (to new job) traslado■ whose move is it? ¿a quién le toca jugar?4 (action, step) paso, acción nombre femenino, medida; (decision) decisión nombre femenino; (attempt) intento■ the latest moves to end the dispute have failed los últimos intentos de terminar con el conflicto han fracasado1 (gen) mover; (furniture etc) cambiar de sitio, trasladar; (transfer) trasladar; (out of the way) apartar■ you've moved the furniture! ¡habéis cambiado los muebles de sitio!■ can we move the date of the meeting? ¿podemos cambiar la fecha de la reunión?■ the car's badly parked, so I have to move it el coche está mal aparcado, así que tengo que cambiarlo de sitio■ move your trolley, I can't get past aparta tu carrito, que no paso2 (affect emotionally) conmover3 (in games) mover, jugar■ what moved you to leave your job? ¿qué te convenció para dejar el trabajo?■ when the spirit moves him cuando se le antoje, cuando le dé la gana, cuando esté de humor5 (resolution, motion, etc) proponer6 SMALLMEDICINE/SMALL (bowels) evacuar1 (gen) moverse; (change - position) trasladarse, desplazarse; (- house) mudarse; (- post, department) trasladarse2 (travel, go) ir3 (be moving) estar en marcha, estar en movimiento■ don't distract the driver when the bus is moving no distraer al conductor cuando el autobús está en marcha4 (leave) irse, marcharse5 (in game - player) jugar; (- pieces) moverse■ have you moved? ¿has jugado?6 (take action) tomar medidas, actuar■ when is the government going to move? ¿cuándo piensa el gobierno tomar medidas?7 (advance) progresar, avanzar8 (change mind) cambiar de opinión; (yield) ceder■ I've tried to persuade her, but she won't move he intentado persuadirla, pero no cede\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be on the move (travel - gen) viajar, desplazarse 2 (- army etc) estar en marcha 3 (be busy) no pararto get a move on darse prisa, moverseto get moving (leave) irse, marcharseto get something moving poner algo en marchato make the first move dar el primer pasoto move house mudarse de casa, trasladarseto move heaven and earth remover cielo y tierrato move with the times mantenerse al díanot to move a muscle no inmutarse1) go: ir2) relocate: mudarse, trasladarse3) stir: moversedon't move!: ¡no te muevas!4) act: actuarmove vt1) : movermove it over there: ponlo allíhe kept moving his feet: no dejaba de mover los pies2) induce, persuade: inducir, persuadir, mover3) touch: conmoverit moved him to tears: lo hizo llorar4) propose: proponermove n1) movement: movimiento m2) relocation: mudanza f (de casa), traslado m3) step: paso ma good move: un paso acertadon.• acción s.f.• jugada s.f.• lance s.m.• maniobra s.f.• movimiento s.m.• mudanza s.f.• paso s.m.• transposición s.f.v.• conmover v.• desalojar v.• desplazar v.• emocionar v.• impresionar v.• moverse v.• mudar v.• mudar de v.• remover v.• trasladar v.• traspasar v.muːv
I
1) ( movement) movimiento mshe made a move to get up/for the door — hizo ademán de levantarse/ir hacia la puerta
on the move: she's always on the move siempre está de un lado para otro; to get a move on — (colloq) darse* prisa, apurarse (AmL)
2) ( change - of residence) mudanza f, trasteo m (Col); (- of premises) traslado m, mudanza f3)a) (action, step) paso m; ( measure) medida fwhat's the next move? — ¿cuál es el siguiente paso?, ¿ahora qué hay que hacer?
to make the first move — dar* el primer paso
b) (in profession, occupation)it would be a good career move — sería un cambio muy provechoso para mi (or su etc) carrera profesional
4) ( Games) movimiento m, jugada fwhose move is it? — ¿a quién le toca mover or jugar?
II
1.
1)a) ( change place)he moved nearer the fire — se acercó or se arrimó al fuego
government troops have moved into the area — tropas del gobierno se han desplazado or se han trasladado a la zona
to move to a new job/school — cambiar de trabajo/colegio
b) (change location, residence) mudarse, cambiarse; see also move in, move out2) ( change position) moverse*don't you move, I'll answer the door — tú tranquilo, que voy yo a abrir la puerta
3) (proceed, go)the procession/vehicle began to move — la procesión/el vehículo se puso en marcha
get moving! — muévete! (fam)
we moved aside o to one side — nos apartamos, nos hicimos a un lado
4) (advance, develop)to move with the times — mantenerse* al día
the company plans to move into the hotel business — la compañía tiene planes de introducirse en el ramo hotelero
5) ( carry oneself) moverse*6) ( go fast) (colloq) correr7) (take steps, act)8) ( Games) mover*, jugar*9) ( circulate socially) moverse*
2.
vt1) (transfer, shift position of)why have you moved the television? — ¿por qué has cambiado la televisión de sitio or de lugar?
I can't move my leg/neck — no puedo mover la pierna/el cuello
2)a) ( transport) transportar, trasladarb) (relocate, transfer) trasladarc) (change residence, location)to move house — (BrE) mudarse de casa
3)a) ( arouse emotionally) conmover*, emocionarto move somebody to tears — hacer* llorar a alguien de la emoción
b) ( prompt)to move somebody to + inf: this moved her to remonstrate — esto la indujo a protestar
4) ( propose) (Adm, Govt) proponer*5) ( Games) mover*•Phrasal Verbs:- move in- move off- move on- move out- move up[muːv]1. N1) (=movement) movimiento m•
to watch sb's every move — observar a algn sin perder detalle, acechar a algn cada movimientoget a move on! * — ¡date prisa!, ¡apúrate! (LAm)
•
to be on the move — (=travelling) estar de viaje; [troops, army] estar avanzandoto be always on the move — [nomads, circus] andar siempre de aquí para allá; [animal, child] no saber estar quieto
whose move is it? — ¿a quién le toca jugar?
it's my move — es mi turno, me toca a mí
3) (fig) (=step, action)what's the next move? — ¿qué hacemos ahora?, y ahora ¿qué?
•
to make a move/the first move — dar un/el primer pasowithout making the least move to — + infin sin hacer la menor intención de + infin
2. VT1) (=change place of) cambiar de lugar, cambiar de sitio; [+ part of body] mover; [+ chess piece etc] jugar, mover; (=transport) transportar, trasladaryou've moved all my things! — ¡has cambiado de sitio todas mis cosas!
can you move your fingers? — ¿puedes mover los dedos?
•
move your chair nearer the fire — acerca or arrima la silla al fuego•
move the cupboard out of the corner — saca el armario del rincón•
he asked to be moved to London/to a new department — pidió el traslado a Londres/a otro departamento2) (=cause sth to move) moverthe breeze moved the leaves gently — la brisa movía or agitaba dulcemente las hojas
•
to move one's bowels — hacer de vientre, evacuarheaven•
move those children off the grass! — ¡quite esos niños del césped!3) (=change timing of)to move sth forward/back — [+ event, date] adelantar/aplazar algo
we'll have to move the meeting to later in the week — tendremos que aplazar la reunión para otro día de la semana
4) (fig) (=sway)"we shall not be moved" — "no nos moverán"
5) (=motivate)to move sb to do sth — mover or inducir a algn a hacer algo
I'll do it when the spirit moves me — hum lo haré cuando sienta la revelación divina hum
6) (emotionally) conmover, emocionarto be easily moved — ser impresionable, ser sensible
to move sb to tears/anger — hacer llorar/enfadar a algn
7) frm (=propose)to move that... — proponer que...
8) (Comm) [+ merchandise] colocar, vender3. VI1) (gen) moversemove! — ¡muévete!, ¡menéate!
don't move! — ¡no te muevas!
•
you can't move for books in that room * — hay tantos libros en esa habitación que es casi imposible moverse•
I won't move from here — no me muevo de aquí•
to move in high society — frecuentar la buena sociedad•
let's move into the garden — vamos al jardínthey hope to move into the British market — quieren introducirse en or penetrar el mercado británico
•
the procession moved slowly out of sight — la procesión avanzaba lentamente hasta que desapareció en la distancia•
it's time we were moving — es hora de irnos•
she moved to the next room — pasó a la habitación de al lado•
he moved slowly towards the door — avanzó or se acercó lentamente hacia la puertato move to or towards independence — avanzar or encaminarse hacia la independencia
2) (=move house) mudarse, trasladarse•
the family moved to a new house — la familia se mudó or se trasladó a una casa nuevato move to the country — mudarse or trasladarse al campo
the company has moved to larger offices — la empresa se ha trasladado or mudado a oficinas mayores
3) (=travel) ir; (=be in motion) estar en movimientohe was certainly moving! * — ¡iba como el demonio!
4) (Comm) [goods] venderse5) (=progress)6) (in games) jugar, hacer una jugadawho moves next? — ¿a quién le toca jugar?
white moves — (Chess) blanco juega
7) (=take steps) dar un paso, tomar medidaswe'll have to move quickly if we want to get that contract — tendremos que actuar inmediatamente si queremos hacernos con ese contrato
- move in- move off- move on- move out- move up* * *[muːv]
I
1) ( movement) movimiento mshe made a move to get up/for the door — hizo ademán de levantarse/ir hacia la puerta
on the move: she's always on the move siempre está de un lado para otro; to get a move on — (colloq) darse* prisa, apurarse (AmL)
2) ( change - of residence) mudanza f, trasteo m (Col); (- of premises) traslado m, mudanza f3)a) (action, step) paso m; ( measure) medida fwhat's the next move? — ¿cuál es el siguiente paso?, ¿ahora qué hay que hacer?
to make the first move — dar* el primer paso
b) (in profession, occupation)it would be a good career move — sería un cambio muy provechoso para mi (or su etc) carrera profesional
4) ( Games) movimiento m, jugada fwhose move is it? — ¿a quién le toca mover or jugar?
II
1.
1)a) ( change place)he moved nearer the fire — se acercó or se arrimó al fuego
government troops have moved into the area — tropas del gobierno se han desplazado or se han trasladado a la zona
to move to a new job/school — cambiar de trabajo/colegio
b) (change location, residence) mudarse, cambiarse; see also move in, move out2) ( change position) moverse*don't you move, I'll answer the door — tú tranquilo, que voy yo a abrir la puerta
3) (proceed, go)the procession/vehicle began to move — la procesión/el vehículo se puso en marcha
get moving! — muévete! (fam)
we moved aside o to one side — nos apartamos, nos hicimos a un lado
4) (advance, develop)to move with the times — mantenerse* al día
the company plans to move into the hotel business — la compañía tiene planes de introducirse en el ramo hotelero
5) ( carry oneself) moverse*6) ( go fast) (colloq) correr7) (take steps, act)8) ( Games) mover*, jugar*9) ( circulate socially) moverse*
2.
vt1) (transfer, shift position of)why have you moved the television? — ¿por qué has cambiado la televisión de sitio or de lugar?
I can't move my leg/neck — no puedo mover la pierna/el cuello
2)a) ( transport) transportar, trasladarb) (relocate, transfer) trasladarc) (change residence, location)to move house — (BrE) mudarse de casa
3)a) ( arouse emotionally) conmover*, emocionarto move somebody to tears — hacer* llorar a alguien de la emoción
b) ( prompt)to move somebody to + inf: this moved her to remonstrate — esto la indujo a protestar
4) ( propose) (Adm, Govt) proponer*5) ( Games) mover*•Phrasal Verbs:- move in- move off- move on- move out- move up -
7 formiga
Formiga, hormiga. —Un díe fae ya un mamplenáu d'anus, you llindié una formiga to un díe 'nteiru. Disdi mu guaxetu xempre perdi munchu tempu n'uxervancia de les couxes ya de les criatures que you conxideraba pamindi dines de respeutu. Alcuérdume que xucedióu nun mes de Xuniu, aquecha mañán solayeira, melgueira ya cantarina de miou aldina, dunde tous lus allegres paxarinus canticaben fellices ya ñamoráus del sou vivir xantificante, xamás esborróuxe del miou penxamentu ya faticáus d'enfenites veices you envidátche per echa, ya per ístu, cheguéi a conxiderar les formigues comu les criatures mai poderóuxas del Uñiverxu enteiru. —Topéime con la formiga nun caleyón enllabanáu de la miou aldina sóu les nove la mañán, aguetchele d'enría una llábana engarradiétcha nuna chuquinante llucha escontres un guxanu que yera per lu menus cen veices más grandie qu' écha, 'l guxanu erriestrábase ya encibiétchabase sou xin mesmu, xin llograr esfaese d’aquecha formiguina que yera roxiquina lu mesmu que les panoyes, agabuxéime you ‘l lláu d’echa pa mexor agüeyala, ‘l guxanu despós de llargu tempu d’espurrixe ya encoyese, na sou llucha escontres de la formiga, pos manque oitres formigues queríen apurríye gavita a la sou hermena, you nun lu premiti, ya tou vichu viviente que s’arimare ‘l lláu de la formiguina l’estrapayaba escontres el xuelu. Falu qu’el guxanu ya canxéu, quedóuxe un poucu amormullecíu, ya entóus la formiguina dexóu d’acanilar per él, xebróuxe del sou lláu espatuxandu con la rapidez d’una centecha comu dous cuartes en derredor del guxanu, despós puénxuse espurría d’enría les sous pates traxeires y’afilandu les sous antenes con muncha rapidez comu xin quixés glamiar gavita, ya despós con la priexa d’un rellámpagu, golguióu oitra veíz acanilar pel guxanu nel mesmu xeitu qu’endenantes lu fixera, ísti ‘l probe golguióu espurrixe ya encoyese, enriestrase ya encibiétchase sou xigu mesmu fasta que denuéu quedóu oitra veíz amormollecíu, entóus la formiguina golgú faer lu mesmu qu’endenantes fixera, peru nisti cheldar la distancia que recorrióu fói ‘l doble que la primeria, e anxina féxulu oitre fatáu de veices, fasta qu’a la postri quedóu ‘l guxanu morríu d’afechu, entóus la formiguina comencipióu arrastrar el guxanu xin dirección fixa, lu mesmu p’un lláu que p’oitre, xin faer pouxa na sou brexa, ya cundu dexaba ‘l sou enlloquecíu trabayu d’arrastriar aquel guxanu que pesaría cen veices mái qu’écha, espatuxaba con galamiades más llargues cuaxi xempre ‘n rondalada del guxanu qu’achegaben fasta dous metrus ya mái de llexura, ya xempre fayendu afiladura con les sous antenes, pa nescape golguer al lláu del guxanu ya con la mesma fuercia de xempre l’arrastriaba d’un lláu p’itre ya tal me paicía amindi que caveíz lu chevaba con mái llixereza, quiciavis qu’axindi fora per mor que la callor enxugara la sustancia del guxanu, ‘l casu fói, que’achegóu l’atapecer del díe, ya xebréime you del lláu de la formiga pa la miou teixá, ya en tou ‘l tempu que l’uxervéi, nun paróu de galamiar ya trabayar, nin tan xiquiés el tempu d’un pistañéu. Aquecha formiguina galamióu en tou ‘l díe mái d’un quillómetru de distancia y’arrastrióu aquel guxanu per lu menus cen metrus. Xin nagora faemus comparancies, ente la formiga ya ‘l Home, conxiderandu a ísti cen millones de veices mái grandie que la formiga, pos tendría que llevantar un pexu de ochu mil quilus, ya carrapotialu xin pouxa nin xenaldu dez millones de quillómetrus, nel mesmu tempu qu’espatuxara galamiandu cen millones de quillómetrus mái. Anxina you penxu, qu’el mundiu de la formiga ye inxeniu que’el home tavía nun escubrióu, pos you cuntu, qu’una criatura que mora ‘l lláu nuexu, que ye capaz de faer tal trabayu ya galamiada nuna sorná de sou vida, ye dalgu qu’ el Home ten qu’escubrir con priexa, se quier dalgún díe faer él lu mesmu que la formiga, ya nun sólu nel sou trabayu ya poder, senún nel vivir felliz sou enfinita vida. TRADUCCIÓN.—Un día hace ya muchos años, yo vigilé y cuidé una hormiga todo aquel día entero. Desde muy niño siempre he perdido mucho tiempo, observando las cosas y las criaturas, que yo consideré según mi parecer dignas del más alto respeto. Me recuerdo que sucedió en un mes de Junio, aquella mañana solariega, dulce y cantarina de mi aldea, donde todos los alegres pajarinos cantaban felices y enamorados, su placenteroso vivir santificante. Jamás se borró de mi cerebro, y muchas, infinitas veces, yo he pensado en ella, y por esto, llegué a considerar las hormigas, como las criaturas más poderosas del Universo entero. —Aquel lejano día, yo me encontré con la hormiga en un callejón enlosado de mi aldea, serían las nueve de la mañana cuando la vi encima de una losa peleándose dentro de asesinante lucha, contra un gusano, que era por lo menos cien veces más grande que ella. El gusano se enroscaba, se doblaba y se retorcía sobre si mismo, sin lograr deshacerse de aquella hormiga, que era rubia lo mismo que las mazorcas, yo me agaché al lado de ella para mejor repararla, y vi como el gusano después de largo tiempo de estirarse y encogerse, de luchar ardorosamente en contra de la hormiga, pues aunque otras hormigas querían prestarle ayuda a su hermana, yo no permití, que ningún bicho viviente se arrimase a ella. Digo, que el gusano ya cansado, se quedó un poco adormecido y entonces la hormiga dejó de a colmillar por él, alejándose de su lado, corriendo a la velocidad de una centella, como dos cuartas alrededor del gusano, después se puso estirada encima de sus traseras partes, a la vez que afilaba sus antenas con grande rapidez, como si pretendiese pedir ayuda o comunicación con sus compañeras, y después con la prisa de un relámpago, volvió otra vez a morder el gusano, en el mismo lugar que antes lo hubiera hecho, éste, el pobre, volvió a estirarse y encogerse, a enroscarse y retorcerse consigo mismo, hasta que de nuevo quedó otra vez adormecido por el descomunal esfuerzo que en su defensa hacía, entonces la hormiguita volvió hacer lo mismo que antes hiciera, pero en este suceder la distancia que recorrió fue el doble que la primera y así lo hizo otras muchas veces hasta que a la postre quedo el gusano del todo muerto, entonces la hormiga comenzó a arrastrarle, según mi parecer sin dirección ni rumbo determinado lo mismo le arrastraba para un lado que para el otro, sin hacer la más mínima parada en su endemoniada brega, y cuando cesaba en su ardoroso y enloquecedor trabajo de arrastrar aquel gusano que pesaría cien veces más que ella, hacía meteóricas carreras cada vez más largas, casi siempre en círculo alrededor del gusano, que eran hasta más de dos metros de distancia y a veces hasta ocho o diez y siempre moviendo y afilando sus antenas, para de nuevo volver al lado del gusano, y siempre con la misma fuerza y ardoroso entusiasmo le arrastraba de un lado para otro, y tal parecía que cada vez le llevaba con más ligereza, y tal vez fuera por la causa del calor, que secaba la sustancia del gusano. El caso fue, que llegó la oscurecida del día, y fue entonces cuando me alejé del lado de la hormiga y me marché para mi casa, y en todo el tiempo que la vigilé y observé, que fueron más de doce horas, no paró de correr y de trabajar ni tan siquiera el tiempo de un pestañeo. —Aquella pequeña hormiga recorrió en todo el día mas de un kilómetro de distancia, y arrastró aquel gusano por lo menos cien metros, si ahora hacemos comparanzas, entre la humilde hormiga y el soberbio Hombre, considerando a éste cien millones de veces más grande que la hormiga, pues tendría que levantar un peso de ocho mil quilos, y llevarlo sin parada ni descanso diez millones de kilómetros, en el mismo tiempo que tendría que recorrer cien millones de kilómetros más. Por éstos razonamientos yo pienso, que el mundo de la hormiga es un ingenioso misterio, que el Hombre todavía no descubrió y yo pienso que una criatura que vive al lado nuestro, que es capaz de hacer tal trabajo y recorrer tal distancia en una sola jornada de su vida, es algo de lo más poderoso que el Hombre tiene que descubrir con grande prisa, si quiere algún día poder hacer lo mismo que hace la hormiga y no sólo en el trabajo y en el poder, sino en el vivir feliz su infinita vida.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > formiga
-
8 rush
I
1.
verb(to (make someone or something) hurry or go quickly: He rushed into the room; She rushed him to the doctor.) precipitarse, lanzarse, correr, ir rápidamente
2. noun1) (a sudden quick movement: They made a rush for the door.) abalanzamiento, ímpetu2) (a hurry: I'm in a dreadful rush.) prisa, urgencia•
II
noun(a tall grass-like plant growing in or near water: They hid their boat in the rushes.)rush1 n prisawhat's all the rush? ¿por qué tanta prisa?rush2 vb correr / apresurarsetr[rʌʃ]1 (plant) junco————————tr[rʌʃ]1 prisa■ the train doesn't leave until six, there's no rush el tren no sale hasta las seis, no hay prisa2 (movement) movimiento impetuoso, avance nombre masculino impetuoso1 (hurry - person) apresurar, dar prisa a, meter prisa a; (- job etc) hacer demasiado deprisa■ if you rush your work, you'll make mistakes si trabajas demasiado deprisa, cometerás errores2 (send quickly) enviar urgentemente, mandar urgentemente; (take quickly) llevar rápidamente■ medical supplies were rushed to the war zone material médico fue enviado urgentemente a la zona de guerra3 (attack) abalanzarse sobre, arremeter contra4 familiar cobrar■ how much did they rush you for that? ¿cuánto te cobraron por eso?1 ir deprisa, precipitarse, apresurarse■ don't rush! ¡no vayas tan deprisa!\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be rushed off one's feet ir de culoto rush into something hacer algo precipitadamenterush job trabajo urgente■ it was a bit of a rush job, I'm afraid me temo que lo hice deprisa y corriendorush ['rʌʃ] vi: correr, ir de prisato rush around: correr de un lado a otroto rush off: irse corriendorush vt1) hurry: apresurar, apurar2) attack: abalanzarse sobre, asaltarrush adj: urgenterush n1) haste: prisa f, apuro m2) surge: ráfaga f (de aire), torrente m (de aguas), avalancha f (de gente)3) demand: demanda fa rush on sugar: una gran demanda para el azúcar4) : carga f (en futbol americano)5) : junco m (planta)n.• prisa s.f.v.• lanzarse v.• precipitar v.rʌʃ
I
1)a) ( haste) (no pl) prisa f, apuro m (AmL)in all the rush, I forgot my umbrella — con la prisa or (AmL) con el apuro, se me olvidó el paraguas
what's (all) the rush? — ¿qué prisa or (AmL tb) qué apuro hay?
I'm in a rush — tengo prisa, ando or estoy apurado (AmL)
b) c ( movement)d) c ( burst of activity)there's a mad rush on to meet the deadline — estamos trabajando como locos tratando de terminar a tiempo (fam)
the Christmas rush — el gran movimiento del período de las fiestas de fin de año en los comercios
2) c u ( Bot) junco m
II
1.
a) ( hurry) darse* prisa, apurarse (AmL)there's no need to rush — no hay prisa, no hay apuro (AmL)
don't rush! — con calma!, despacio!
she rushed through the first course — se comió el primer plato a todo correr or a la(s) carrera(s)
b) ( run) (+ adv compl)she rushed in/out — entró/salió corriendo
to rush around o (BrE also) about — ir* de acá para allá, correr de un lado para otro
just a minute: don't rush off! — espera un minuto, no salgas corriendo
c) (surge, flow)blood rushed to his face — ( from embarrassment) se puso colorado; ( from anger) se le subió la sangre a la cabeza
2.
vta) \<\<job/preparation\>\> hacer* a todo correr or a la(s) carrera(s), hacer* deprisa y corriendo; \<\<person\>\> meterle prisa a, apurar (AmL)to rush somebody INTO something/-ING: I don't want to be rushed into (making) a decision no quiero que me hagan tomar una decisión precipitada; I'm a bit rushed at the moment — en este momento estoy muy ocupado
b) (send, take hastily)she was rushed to hospital — la trasladaron (frml) or llevaron rápidamente al hospital
Phrasal Verbs:
I [rʌʃ]1.N (Bot) junco m2.CPDrush basket N — cesto m de mimbre
rush light N — vela f de junco
rush matting N — estera f, esterilla f
II [rʌʃ]1. N1) (=act of rushing)•
there was a rush for the door — se precipitaron todos hacia la puerta•
the gold rush — la fiebre del oro•
two were injured in the rush — hubo dos heridos en el tumulto•
the annual rush to the beaches — la desbandada de todos los años hacia las playas2) (=hurry) prisa f, apuro m (LAm)what's all the rush about? — ¿por qué tanta prisa?
we had a rush to get it ready — tuvimos que darnos prisa or (LAm) apurarnos para tenerlo listo
•
is there any rush for this? — ¿corre prisa esto?•
it got lost in the rush — con el ajetreo se perdióI'm in a rush — tengo prisa or (LAm) apuro
I did it in a rush — lo hice deprisa, lo hice muy apurada (LAm)
•
he's in no rush — no tiene prisa alguna or (LAm) apuro ninguno3) (=current, torrent)4) (Comm) demanda f•
the Christmas rush — la actividad frenética de las Navidades•
a rush for tickets — una enorme demanda de entradas•
there has been a rush on suntan lotion — ha habido una enorme demanda de crema bronceadora5) (US) (Ftbl) carga f6) rushes (Cine) primeras pruebas fpl2. VT1) [+ person] meter prisa a, apurar (LAm)don't rush me! — ¡no me metas prisa!, ¡no me apures! (LAm)
I hate being rushed — no aguanto que me metan prisa, no aguanto que me apuren (LAm)
•
to rush sb into (doing) sth, she knew he was trying to rush her into a decision — sabía que trataba de meterle prisa or (LAm) apurarla para que se decidieradon't be rushed into signing anything — no dejes que te hagan firmar deprisa y corriendo, no dejes que te metan prisa or (LAm) que te apuren para firmar
•
we were rushed off our feet — estábamos hasta arriba de trabajo *2) [+ work, job] hacer con mucha prisa or a la carrera3) (=carry, take)please rush me my free copy — por favor, mándenme la copia gratuita tan pronto como puedan
4) (=attack) [+ building, enemy positions] asaltar, atacar; [+ opponent, barrier, stage] abalanzarse sobre5) * (=charge) soplar *, clavar **3. VI1) (=run)•
everyone rushed to the windows — todos corrieron or se precipitaron hacia las ventanas2) (=hurry)don't rush! — ¡con calma!
I was rushing to finish it — me daba prisa or (LAm) me estaba apurando por terminarlo
headlong•
the train went rushing into the tunnel — el tren entró en el túnel a toda velocidad4.CPDrush hour traffic — tráfico m de hora punta or (LAm) de hora pico
rush job N — (=urgent) trabajo m urgente; (=too hurried) trabajo m hecho deprisa y corriendo
rush order N — pedido m urgente
- rush at- rush in- rush off- rush out- rush up* * *[rʌʃ]
I
1)a) ( haste) (no pl) prisa f, apuro m (AmL)in all the rush, I forgot my umbrella — con la prisa or (AmL) con el apuro, se me olvidó el paraguas
what's (all) the rush? — ¿qué prisa or (AmL tb) qué apuro hay?
I'm in a rush — tengo prisa, ando or estoy apurado (AmL)
b) c ( movement)d) c ( burst of activity)there's a mad rush on to meet the deadline — estamos trabajando como locos tratando de terminar a tiempo (fam)
the Christmas rush — el gran movimiento del período de las fiestas de fin de año en los comercios
2) c u ( Bot) junco m
II
1.
a) ( hurry) darse* prisa, apurarse (AmL)there's no need to rush — no hay prisa, no hay apuro (AmL)
don't rush! — con calma!, despacio!
she rushed through the first course — se comió el primer plato a todo correr or a la(s) carrera(s)
b) ( run) (+ adv compl)she rushed in/out — entró/salió corriendo
to rush around o (BrE also) about — ir* de acá para allá, correr de un lado para otro
just a minute: don't rush off! — espera un minuto, no salgas corriendo
c) (surge, flow)blood rushed to his face — ( from embarrassment) se puso colorado; ( from anger) se le subió la sangre a la cabeza
2.
vta) \<\<job/preparation\>\> hacer* a todo correr or a la(s) carrera(s), hacer* deprisa y corriendo; \<\<person\>\> meterle prisa a, apurar (AmL)to rush somebody INTO something/-ING: I don't want to be rushed into (making) a decision no quiero que me hagan tomar una decisión precipitada; I'm a bit rushed at the moment — en este momento estoy muy ocupado
b) (send, take hastily)she was rushed to hospital — la trasladaron (frml) or llevaron rápidamente al hospital
Phrasal Verbs: -
9 fro
fro advtr[frəʊ]1 de un lado para otrofro ['fro:] advto and fro : de aquí para allá, de un lado para otroadv.• hacia atrás adv.[frǝʊ]ADVto and fro — de un lado para otro, de aquí para allá
-
10 away
ə'wei1) (to or at a distance from the person speaking or the person or thing spoken about: He lives three miles away (from the town); Go away!; Take it away!) a; lejos2) (in the opposite direction: She turned away so that he would not see her tears.) hacia el otro lado, para otra parte3) ((gradually) into nothing: The noise died away.) por completo4) (continuously: They worked away until dark.) sin pausa5) ((of a football match etc) not on the home ground: The team is playing away this weekend; (also adjective) an away match.) fuera, en otro sitioaway adv1. lejosis it far away? ¿está lejos?2. fuera / ausenteMr. Benn's away today el Sr. Benn está fuera hoy3. fuera de casaour team is playing away today hoy nuestro equipo juega fuera de casa away también combina con muchos verbos, aquí tienes algunos ejemplosto go away irse / marcharsetr[ə'weɪ]1 lejos, fuera, alejándose■ she left the gas on and the milk boiled away dejó el gas encendido y la leche hirvió hasta evaporarse4 (in sport) en campo contrario\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be away estar fuera 2 (from school) estar ausenteto go away irse, marcharseto put away guardarto run away irse corriendoaway [ə'weɪ] adv1) : de aquígo away!: ¡fuera de aquí!, ¡vete!2) : de distancia10 miles away: 10 millas de distancia, queda a 10 millas3)far away : lejos, a lo lejos4)right away : en seguida, ahora mismo5)to be away : estar ausente, estar de viaje6)to give away : regalar (una posesión), revelar (un secreto)7)to go away : irse, largarse8)to put away : guardar9)to turn away : volver la caraaway adj1) absent: ausenteaway for the week: ausente por la semana2)away game : partido m que se juega fueraadj.• ausente adj.• distante adj.adv.• fuera adv.• lejos adv.ə'weɪ1)a) (from place, person)b) ( indicating removal)the bark had been stripped away — habían quitado la corteza; see also blow, take, wash, wipe away
2)a) ( in the distance)b) ( absent)I'll be away all next week — toda la semana que viene no voy a estar or voy a estar fuera
c) ( Sport esp BrE)to play away — jugar* fuera (de casa)
3) ( on one's way)we were away before sunrise — partimos or salimos antes del amanecer
4) ( continuously)5)a) ( into nothing) see die, fade, waste awayb) ( indicating use of time)6)a) ( in opposite direction to)b) (at a distance, separated from) lejos de[ǝ'weɪ] When away is an element in a phrasal verb, eg boil away, die away, get away, look up the verb.1. ADV1) (=at or to a distance)far away, a long way away — lejos
•
away back in 1066 — allá en 10662) (=absent)to be away — estar fuera, estar ausente
to be away (from home) — estar fuera, estar ausente
•
I must away — liter or hum tengo que marcharme•
away with you! * — (=go away!) ¡vete!, ¡fuera de aquí!; (expressing disbelief) ¡venga ya!, ¡anda ya!; (joking) ¡no digas bobadas!away with him! — ¡fuera!, ¡que se lo lleven de aquí!
3) (Sport) fuera (de casa)•
to play away — (Sport) jugar fuera•
Chelsea are away to Everton on Saturday — el Chelsea juega fuera, en campo del Everton, el sábado4) after vb (=continuously) sin pararto talk away — no parar de hablar, seguir hablando
to work away — seguir trabajando, trabajar sin parar
he was working away in the garden — estaba dale que te pego en el jardín, estaba trabajando sin parar en el jardín
2.ADJaway match — partido m fuera de casa
3.CPDaway day N — (for training etc) día de entrenamiento para un grupo de empleados, que normalmente tiene lugar fuera de la oficina
away game — (Sport) partido m fuera de casa
away goal N — (Sport) gol m marcado fuera de casa
away match N — = away game
* * *[ə'weɪ]1)a) (from place, person)b) ( indicating removal)the bark had been stripped away — habían quitado la corteza; see also blow, take, wash, wipe away
2)a) ( in the distance)b) ( absent)I'll be away all next week — toda la semana que viene no voy a estar or voy a estar fuera
c) ( Sport esp BrE)to play away — jugar* fuera (de casa)
3) ( on one's way)we were away before sunrise — partimos or salimos antes del amanecer
4) ( continuously)5)a) ( into nothing) see die, fade, waste awayb) ( indicating use of time)6)a) ( in opposite direction to)b) (at a distance, separated from) lejos de -
11 расхаживать
расха́живатьpaŝadi, vag(ad)i, promenadi.* * *несов.расха́живать взад и вперёд — pasearse de un lado para otro, ir y venir
расха́живать по ко́мнате — andar por la habitación de un lado para otro, medir la habitación
* * *несов.расха́живать взад и вперёд — pasearse de un lado para otro, ir y venir
расха́живать по ко́мнате — andar por la habitación de un lado para otro, medir la habitación
* * *vgener. pasearse -
12 backward
'bækwəd1) (aimed or directed backwards: He left without a backward glance.) hacia atrás2) (less advanced in mind or body than is normal for one's age: a backward child.) retrasado3) (late in developing a modern culture, mechanization etc: That part of Britain is still very backward; the backward peoples of the world.) atrasado•- backwards
- backwards and forwards
- bend/fall over backwards
backward adj1. hacia atrás2. retrasadotr['bækwəd]1 hacia atrás2 (child) atrasado,-a3 (shy) tímido,-a4 (unassertive) modesto,-a5 (country) subdesarrollado,-a1→ link=backwards backwards{\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLhe's not backward at coming forward no se corta ni un pelo1) : hacia atrás2) : de espaldashe fell backwards: se cayó de espaldas3) : al revésyou're doing it backwards: lo estás haciendo al revés4)to bend over backwards : hacer todo lo posiblebackward adj1) : hacia atrása backward glance: una mirada hacia atrás2) retarded: retrasado3) shy: tímido4) underdeveloped: atrasadoadj.• atrasado, -a adj.• hacia atrás adj.• subdesarrollado, -a adj.adv.• al revés adv.• atrás adv.
I 'bækwərd, 'bækwədshe's not exactly backward in coming forward — no es de las que se quedan atrás
II
esp BrE backwards adverba) ( toward rear) hacia atrásb) <run/walk> hacia atrásc) (back to front, in reverse order) al revésyou've put your sweater on backward — (AmE) te has puesto el suéter al revés
d)['bækwǝd]I've been going backward(s) and forward(s) all day between the house and the hospital — me he pasado el día de acá para allá or para arriba y para abajo entre la casa y el hospital
1. ADJ1) [motion, glance] hacia atrásbackward and forward movement — movimiento m de vaivén
2) [pupil, country] atrasado3) (=reluctant) tímidohe's not backward in coming forward — iro no peca de tímido
2. ADV1) [look] atrás, hacia atrás; [move] hacia atrásto walk/fall backward — andar/caer hacia atrás
to go backward and forward — ir y venir, ir de acá para allá
bend overthis is a step backward — (fig) esto supone un paso atrás
2) (=in reverse) al revés- know sth backward3.CPDbackward roll N — voltereta f hacia atrás
backward somersault N — (on ground) voltereta f hacia atrás; (in mid-air) salto m mortal hacia atrás
* * *
I ['bækwərd, 'bækwəd]she's not exactly backward in coming forward — no es de las que se quedan atrás
II
esp BrE backwards adverba) ( toward rear) hacia atrásb) <run/walk> hacia atrásc) (back to front, in reverse order) al revésyou've put your sweater on backward — (AmE) te has puesto el suéter al revés
d)I've been going backward(s) and forward(s) all day between the house and the hospital — me he pasado el día de acá para allá or para arriba y para abajo entre la casa y el hospital
-
13 ARRALLAR ou ARRÁTCHAR
Arrátchar es limpiar el estiércol de los establos. Ejemplo: —Tenu qu' arrátchar la corte, pos ya finquen les vaques col chumbu nel treme del payar. (Tengo que limpiar la cuadra, porque ya tocan las vacas con el lomo en el piso del pajar). En casi todas las cuadras de aldea, y en todas las de las brañas de los prados, morteiras y puertos, el pajar está situado mismamente encima de la cuadra. Una corte sen payar, ye lu mesmu que una teixá sen llar. (Una cuadra sin pajar, es lo mismo que una casa sin lar). Una vez sucedió este caso en una aldea donde yo estuve trabajando y por ser curioso y creo que hasta simpático, se lo voy a contar a ustedes tal como ha sucedido. —Subían los vaqueirus todas las tardes como siempre solían hacerlo, en el tiempo de la xeronda (otoño) que fue cuando aconteció esta historia, digo que xubíen faer la braña a la cotchá d'Aciera. (Hacer el ordeño y todas las faenas que conciernen al ganado a la Collada de la aldea de Aciera). En esta aldea vivía una mozacona (mozona) solterona, roxa comu las panoyas, con bones ñalgues ya prefechu entamu, abondu dada nel faer favores a lus homes s'ístus chávanie la gavita nus sous trabayus, que yeren tous lus que se llelden na llabrancia, ya per istas gavitas que le faian echa añuedaba 'l cibiétchu conechus fatáus d'endeveces. (Rubia como las panojas, con buenas nalgas y soberanas tetas, muy dada en el hacer favores a los hombres, si éstos le ayudaban en sus trabajos, que eran todos los que se hacen en la labranza, y por estas ayudas que le hacían, ella efectuaba el amor con ellos cuantas veces fuera necesario. Aquella tarde de mucha borrina (niebla) subia Agapita camino de la Collá por el esborióuxu caleyón (resbaladizo camino) acompañada de Lluis el Meruéganu (pequeña fresa silvestre), que hablaban de la siguiente manera: —Güéi tenu abondu trabayu que faer na corte, pos disde que comencipióu la braña ista xeronda na Cochá, nun fexe namái que meter goxáes de fuéa debaxu les vaques sen arrátchar el cuchu d'anguna vez, axina ye, que tenu qu'entrar agabuxá na corte, perque fiéndexeme la mochera nus tremes del payar. ¡Nun t'apreucupes mútcher, pos se medexas añuedar el cibiétchu namái qu' acheguemus al cabanu, arrátchute you 'l cuchu nun rellámpagu! (Hoy tengo mucho trabajo que hacer en la cuadra, decía Agapita, pues desde que ha comenzado la braña este otoño en la Collada, no hice nada más que meter cestas de hoja debajo de las patas de las vacas, sin limpiar el estiércol ni una sola vez, así es que tengo que entrar agachada en la cuadra, por que ya tropieza mi cabeza en el piso del pajar). (¡No te preocupes mujer, le respondió Luis, pues si me dejas hacer el amor contigo nada más que lleguemos a la cabaña, yo limpio todo el estiércol de la cuadra rápidamente!). La Gapitona llancóu lus sous güérchus nuna miradiétcha melgueira d'enría de Chuis, ya díxole con fala moxetona: —Tenu d'estingarrame nel payar d'embaxu lus tous atabarius peru cundu m’arrátches les vaques, perque veute güéi'nfondigoná arganéu, ya se comencipiamus añuedar el cibiétchu endenantes diarrátchar la corte, atapecerá 'l díe ya entavía taremus engarapelláus ún d'enría 'l oitre. (La Agapita puso sus ojos con una dulce mirada encima del deseoso Luis y le dijo con mimosa voz: —Tengo de acostarme en el pajar debajo de tu bragueta, pero después que me limpies el estiércol de las vacas, porque te veo hoy muy deseoso, y si comenzamos hacer el amor antes de que me limpies la cuadra, oscurecerá el día y todavía estaremos abrazados uno encima del otro). Llegaron al fin a la cabaña de la Agapita, se quitó Luis con rapidez la chaqueta, se arremangó su camisa por encima de los codos, asió con decisión la pala de dientes, y dio comienzo su faena con la imaginación puesta en el placer que recibiría una vez que terminase el arduo trabajo que con tanto ahínco había comenzado. Pronto el sudor envolvió el vigoroso cuerpo de Luis que desaforadamente trabajaba sin tomarse el menor descanso, pero el abono que había dentro de la cuadra era tanto, que le costó casi dos horas de enconado esfuerzo en poder del todo sacarlo, y cuando al final tras la contentosa sonrisa de Agapita que en todo momento mirándole ladinamente le estuvo observando, el escuaxaringáu (deshecho) Luis terminó su faena, se encontraba tan sumamente cansado, que a la par que se limpiaba el abundante río de sudor que manaba de su frente, le dijo a la Agapita a la sazón que se sentaba en el pesebre al lado de ella: ¡Ahí mióu nena, tou esgoncionáu d'afechu, tenu 'l cumal tan endolloríu comu se m'apurrieren d'enría d'él un mamplenáu de galgazus, paime a mín, que nun arrátchaste ‘l cuchu d'ista corte, disde 'l díe que la fexu 'l defuntu tou pá! ¡Home Chuisín tantu non, qu’el anu paxáu arrátchoula Xuan el Chocaretu, ya según el miou paicer, nun quedóu tan escuaxaringotáu comu tou lu tás n’agora. Claru que nun tenía tantu ganáu comu niste anu! ¡Fae 'l favore Gapitina, nun hay namái qu'allancar lus güeyus nisi cucheráu que tá empericotáu metanes na corralá, pa ún dase cuenta que saquéi d'ista enllordiá corte, más d'una ucena de rincheirus querrus de cuchu. Asina ye que quedéi escosáu de llixas p'añuedar el cibiétchu, ya xúrute miou nena, que más que me lu diés la muyer más guapa del mundiu, ya se punxés ainda dellantre de mín clica p'arria toa éstingarraona fayendu espera paque you m'arreblagara d'enría d'echa, xúrete que nagua güéi le faeria! —Conistu queru falate, que vamus dexar pa mañan el añuedar el cibiétchu you ya tigu, perque n'agora nun se me xube la minga, pos tou escosáu de braven, que xebróuxeme del miou curpu, 'l arrátchate la tou entrochicá corte. ¡Atindeme bien Chuisin, el anu paxáu comu te dixe, arrátchome la corte 'l Chocaretu, que ye abundu más viétchu que lu yes tóu, ya cobróu pel mesmu preciu qu'axustéi coutigu, asina ye... que senún se te xube la minga you te la xubiréi se tóu quiés, perque se güéi nun añueés el cibiétchu coumigu, mañán nun te dexaréi faélu, a nun ser… que me llabres la tierrina del Alloral pa semala de pan, pos niste cortinal se nun se xemen lluéu les ergues, nun allumbren bona cebeira, per isu isti anu se l' Faidor me desa, tenu xemar abundu cedu, ya senún yes tóu 'l que s'acuétcha 'l rabeiru 'l llabiegu, farálu oitre home que tena lus coyones bétchaus, ya nun comu lus qu'al miou paicer pinguente a ti, que según collumbru tan más enxugáus que lus del miou pótchin, que namái ñacer esventronóilus el capaor paque nun ventiare trés les burres! (¡Ay mi niña, mi moza, mi amante, estoy molido por entero, tengo el espinazo tan sumamente dolorido, que tal parece que me hubiesen dado una paliza de estacazos, me parece a mi, que no has limpiado el estiércol de esta cuadra, desde el día que la ha hecho el difunto de tu padre!). ¡Hombre Luisín tanto tiempo no hace, que el año pasado me la limpió Juan el Cencerro, y según mi parecer no ha quedado tan desarticulado como tu lo estás ahora. Claro que no tenia tanto ganado como tengo este año! ¡Haz el favor Agapitina, no hace falta nada más que poner los ojos encima de esa pila de abono que está en medio de la corralada, para uno darse cuenta, de que he sacado de esta sucia cuadra, más de una docena de carros de el país llenos de estiércol. Así es, que he quedado falto de fuerzas para hacerte el amor, y te juro querida, que aunque el amor me diese la mujer más hermosa del mundo, y se pusiera ahí delante de mi, con las sayas levantadas y acostada, rogándome y haciendo espera para que yo me ajinetase encima de ella, júrote de nuevo, que hoy nada podría yo hacerle. Con esto te quiero decir, que vamos a dejar para mañana el hacernos el amor, porque ahora no se me alza la minga, porque me encuentro falto de fuerzas y bravura, que todas ellas se han marchado de mi cuerpo, por la culpa de limpiar el estiércol de tu sucia cuadra! ¡Escúchame bien Luisin, el año pasado como ya te he dicho, me ha limpiado la cuadra Juan el Cencerro, que es un hombre mucho más viejo que lo eres tu, y ha cobrado por el mismo precio que he ajustado contigo. Así que... si no se te levanta la minga, yo te la subiré si tu quieres, porque si hoy no haces el amor conmigo, mañana no te dejaré hacerlo, a no ser... que me ares la tierra del Laurel para sembrarla de trigo, pues en esta vega, sino se siembra temprano la simiente, no me dará buena cosecha. Pero este año si el Hacedor quiere tengo de sembrarla con bastante tiempo. Y si no eres tu el que se coja al mango del arado, seguro que lo ha de hacer otro hombre, que tenga los cojones más llenos, y no como los que a mi parecer te cuelgan a ti, que según parece, están más secos que los de mi pollino, que nada más nacer se los cortó el capador, para que no ventosase detrás de las burras!). Quedóse Luis durante unos momentos enmudecido mirando para la Agapita, sin encontrar palabras para revatirle el descomunal insulto que le había lanzado, pero tras este tiempo corto de mudez, volvióle de nuevo la palabra agolpada por la rabia, que su boca tatexante (tartamudeante), con encaloramiento enloquecido pronunciaba, a la par que se levantaba del asiento que ocupaba en el pesebre, y poseído de un arduo e instantáneo vigor, encorajinadamente le dijo: ¡Lu que vou llabrate n’agora mesmu ye ‘l tou alma, sou bruxona paraximesqueira de lus enfernus, el díe que tou má te pariú, la probetaya xeguru quei quedú l'entrana 'n fondigoná esbaniétchada, perque chevar endubiétcha una choba comu tou tantus mexes dientru del ventrón rucandoi 'l fégadu ya xorbietandoi la xangre, cuntu you, qu'ameruxaríala con más dollor, que si pariera un par d'ucenes de fíus, ya tous ñacieren con lu detrás pallantre! ¡Peru xúrate pe la má que me fexu, que de mín nun te vas reyir, perque n'agora mesmu vou llantate 'l cuchu oitra vez dientru la corte, pa que vaigues catar al Chocaretu ya te l'arrátche denuéu la corte, ya t'allante la mínga per tal trabayu, sou xabarceirona de lus magosteirus enfernus! (Lo que te voy arar ahora mismo a ti es tu alma, bruja y mala mujer de los infiernos, el día que tu madre te ha parido, Ia pobrecita seguro que le ha quedado su entraña en hondonada bien desbencijada, porque llevar enredada una loba como tu tantos meses dentro de su vientre, mordiéndole los hígados y bebiéndole la sangre, pienso yo, que se cubriría de más dolor, que si hubiese parido media docena de hijos, y todos naciesen con lo detrás para delante. Pero te juro por la madre que me ha parido, que de mí no te vas a reír porque ahora mismo voy a volver a meterte el estiércol dentro de la cuadra, para que luego vayas en busca del Cencerro y te limpie de nuevo la cuadra, y por hacer tal trabajo te haga el amor, maldita tratanta de los ardientes infiernos). Y sin mediar más palabras, armado Luis de nuevo con una fuerza y ardor superior al que empleara cuando comenzó a limpiar la cuadra, dispúsose a introducir todo el estiércol que habla sacado otra vez dentro de la cuadra, y fue entonces cuando la Agapita posesionada de una envenenadora rabia se puso delante de él, y arremangando las sayas hasta por encima del ombligo, enseñándole sus piernas y todo cuanto el Hacedor de mujer le había dado, escupiéndole a la cara le dijo: —Tóu nun yes home, nin yes prexona, nin yes nagua, perque you to' ufreciéndute tóu lu qu'axustante coumigu, axina ye, qu'aquinde te lu dóu, paque cobres per echu 'l trabayu que me fixiste, cuétchelu fasta que te fartes, ya deixame 'l cuchu nel chugar que tá, se quiés que tenamus la festa na paz. (Tu no eres hombre, ni persona, ni nada, porque yo te estoy ofreciendo todo cuanto has ajustado conmigo, así es, que aquí te lo doy, para que cobres por ello el trabajo que me has hecho, recoge cuanto quieras hasta que te hartes, y deja el estiércol en el lugar que está, si quieres que tengamos la fiesta en paz). Luis miró a la Agapita con asco, con desprecio, dentro de la endemoniada ira que no admitía más razón, que la que el propio ser de antemano ya se había industriado, por esto, asiendo con la pala una gran palada de estiércol, la lanzó con todas sus fuerzas entre las blancas y desnudas piernas de la Agapita, que le hizo perder el equilibrio y caerse cuan larga era en mitad de la cuadra, y aunque se incorporó con la rapidez de una felina fiera, no fue lo suficientemente ágil, para librarse de otras dos paletadas que desaforadamente le lanzaba el enardecido Luis, dentro del afán desmedido de concluir con prontitud lo que se había propuesto. Entafarnada (llena) de estiércol la Agapita, y acolmenadu su cerebro con tan macabras intenciones que de contentura le hacían sonreir al diablo, asió con celeridad un rátchun (rastrillo de madera) y dio tan grande mazazo encima de la cabeza del furuxu (furioso) Luis, que éste no pudo ver nada más que una procesión de estrellas que adormecían atropelladamente su cerebro. Al caerse en grotesca postura el desventurado Luis y manar de su cabeza un escandaloso reguero de sangre, detuviéronse los encendidos y asesinos ánimos de la Agapita, y en su lugar, alumbrose la humana condolencia, conducida por una pena que hasta el miedo la arrastraba, y navegante ya en el tenebroso suplicio de saberse dueña del delito que había cometido, sus ojos dieron comienzo a un caudaloso río de lágrimas, y de su garganta entrecortadas por los suspiros, brotaron estas lamentosas y condolientes palabras: ¡Ay má d’el miou alma, que fó lu que fixe, qu’achuquinéi ‘sti home. ¿Quéi cuntu a les xentes cundu tóes xunies sen faeme deximes queran confundime? (¡Ay madre del alma, que fue lo que hice, he matado a este hombre! ¿Qué les digo yo ahora a las gentes cuando todas unidas sin darme disculpas pretendan confundirme?). Y así por el estilo, con otros rosarios de afligidas penas y sonados suspiros, se condolía la Agapita, sin saber por el camino que había de ensenderarse, para que le proporcionara un alivio a sus desesperantes tristezas. Pero Luis no estaba muerto, ni tan siquiera gravemente herido, pues simplemente se había desmayado, y al tornar de nuevo la razón a sus sentidos, lo hacía quejándose lastimosamente, y fueron sus lamentos como calmantes milagrosos que llenaban de alegría a la desconsolada Agapita, que corriendo hacia él con loca contentura, se arrodilló a su lado para ayudarle, y plagados los dos de estiércol, lágrimas y sangre, la Agapita besaba una y otra vez la ensangrentada y estercolosa cara de Luis, a la par que le juraba que seria su amante cuantas veces él lo deseara, sin que jamás tuviese necesidad para conseguir sus amorosos favores, ni d'arrátchai les vaques, xegaretái la yerbe, llabrái lus erus, nin fatáus d'oitres couxes que le faíen lus homes, per el fogueiru melgueru qu'allumbraba la sou roxiquina clica.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > ARRALLAR ou ARRÁTCHAR
-
14 pass
1. verb1) (to move towards and then beyond (something, by going past, through, by, over etc): I pass the shops on my way to work; The procession passed along the corridor.) pasar(por), dejar atrás2) (to move, give etc from one person, state etc to another: They passed the photographs around; The tradition is passed (on/down) from father to son.) pasar, transmitir, traspasar, ceder3) (to go or be beyond: This passes my understanding.) superar4) ((of vehicles etc on a road) to overtake: The sports car passed me at a dangerous bend in the road.) adelantar5) (to spend (time): They passed several weeks in the country.) pasar; transcurrir (el tiempo)6) ((of an official group, government etc) to accept or approve: The government has passed a resolution.) aprobar7) (to give or announce (a judgement or sentence): The magistrate passed judgement on the prisoner.) (judgement)juzgar; (sentence)dictar sentencia8) (to end or go away: His sickness soon passed.) pasar, desaparecer, terminar9) (to (judge to) be successful in (an examination etc): I passed my driving test.) aprobar
2. noun1) (a narrow path between mountains: a mountain pass.) desfiladero; paso, puerto2) (a ticket or card allowing a person to do something, eg to travel free or to get in to a building: You must show your pass before entering.) permiso, pase3) (a successful result in an examination, especially when below a distinction, honours etc: There were ten passes and no fails.) aprobado4) ((in ball games) a throw, kick, hit etc of the ball from one player to another: The centre-forward made a pass towards the goal.) pase•- passable- passing
- passer-by
- password
- in passing
- let something pass
- let pass
- pass as/for
- pass away
- pass the buck
- pass by
- pass off
- pass something or someone off as
- pass off as
- pass on
- pass out
- pass over
- pass up
pass1 n1. aprobado2. paso3. pasepass2 vb1. pasarshe passed the door, but she didn't go in pasó por delante de la puerta, pero no entrócould you pass the bread, please? ¿podrías pasarme el pan, por favor?2. aprobardid you pass the exam, or did you fail? ¿aprobaste el examen, o suspendiste?tr[pɑːs]2 (official permit) pase nombre masculino, permiso3 (in exam) aprobado4 SMALLSPORT/SMALL pase nombre masculino1 (go past - gen) pasar; (person) cruzarse con■ do you pass the library on your way to work? ¿pasas por la biblioteca de camino al trabajo?2 (overtake) adelantar3 (cross - border, frontier) pasar, cruzar4 (give, hand) pasar5 (move) pasar6 SMALLSPORT/SMALL (ball) pasar8 (time) pasar9 (say, utter - opinion) expresar, dar; (- remark, comment) hacer2 (overtake) adelantar3 (move, go) pasar4 SMALLSPORT/SMALL pasar la pelota, pasar el balón, hacer un pase5 (be transferred to) pasar (to, a)7 (of time) pasar, transcurrir8 (come to an end - pain, feeling) pasarse; (storm) pasar9 (exam, test) aprobar; (bill, motion) ser aprobado,-a10 (be acceptable) pasar; (be tolerated) consentir11 (happen) ocurrir, acontecer, suceder■ it came to pass that... sucedió que...\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto make a pass at somebody intentar ligar con alguiento pass judgment on juzgarto pass sentence dictar sentencia, fallarto pass the time of day (with somebody) pasar el rato con alguiento pass water orinarto pass wind expulsar ventosidadespress pass pase nombre masculino de prensabus pass abono de autobúspass ['pæs] vi1) : pasar, cruzarsea car passed by: pasó un cochewe passed in the hallway: nos cruzamos en el pasillo2) cease: pasarsethe pain passed: se pasó el dolor3) elapse: pasar, transcurrir4) proceed: pasarlet me pass: déjame pasar5) happen: pasar, ocurrir6) : pasar, aprobar (en un examen)7) rule: fallarthe jury passed on the case: el jurado falló en el casothe throne passed to his son: el trono pasó a su hijo9)to let pass overlook: pasar por altoto pass as : pasar porpass vt1) : pasar porthey passed the house: pasaron por la casa2) overtake: pasar, adelantar3) spend: pasar (tiempo)4) hand: pasarpass me the salt: pásame la sal5) : aprobar (un examen, una ley)pass n1) crossing, gap: paso m, desfiladero m, puerto mmountain pass: puerto de montaña2) permit: pase m, permiso m3) : pase m (en deportes)4) situation: situación f (díficil)things have come to a pretty pass!: ¡hasta dónde hemos llegado!n.(§ pl.: passes) = billete gratuito s.m.• boleta s.f.• boletín s.m.• collado s.m.• cortadura s.f.• nota de aprobado s.f.• pase s.m.• paso s.m.• puerto s.m.• salvoconducto s.m.v.• andar v.(§pret: anduv-)• aprobar (Examen) v.• entrar v.• pasar v.• transcurrir v.pæs, pɑːs
I
1) (document, permit) pase m; ( ticket) abono mbus/rail pass — abono de autobúsen
3) (in test, examination) (BrE) aprobado m; (before n)4) ( Sport) pase m5) ( sexual advance)6) ( state of affairs) (no pl)
II
1.
2)a) (go by, past) \<\<shop/house\>\> pasar porb) ( overtake) pasar, adelantar, rebasar (Méx)3)a) (cross, go beyond) \<\<limit\>\> pasar; \<\<frontier\>\> pasar, cruzar*b) ( surpass) sobrepasar4) ( spend) \<\<time\>\> pasar5)a) (convey, hand over)to pass somebody something, to pass something TO somebody — pasarle algo a algn
pass (me) the sugar, please — ¿me pasas el azúcar, por favor?
b) ( Sport) \<\<ball\>\> pasar6) ( Med)7) ( utter) \<\<comment/remark\>\> hacer*to pass sentence — dictar sentencia, fallar
8)a) ( succeed in) \<\<exam/test\>\> aprobar*, salvar (Ur)b) ( approve) \<\<candidate/work\>\> aprobar*c) \<\<law/motion\>\> aprobar*
2.
1) pass vi2) (move, travel) pasarpass along the car, please — córranse or pasen adelante, por favor
her name passed into history/oblivion — su nombre pasó a la historia/fue relegado al olvido
3)a) (go, move past) pasarit was a stupid remark, but let it pass — fue un comentario estúpido pero dejémoslo correr or no hagamos caso
b) ( overtake) adelantarse, rebasar (Méx)no passing — (AmE) prohibido adelantar or (Méx) rebasar
4)a) ( elapse) \<\<time\>\> pasar, transcurrir (frml)b) ( disappear) \<\<feeling/pain\>\> pasarse5) ( be transferred) \<\<title/estate/crown\>\> pasar6) ( happen) (arch)to come to pass — acaecer* (liter), acontecer* (liter), suceder
7) ( decline chance to play) pasar; (as interj) paso!I'll pass on the dessert, thanks — no voy a tomar postre or (fam) voy a pasar del postre, gracias
8) ( Sport)to pass (TO somebody) — pasar(le) la pelota (or el balón etc) (a algn)
9) ( rule) (AmE)10)a) ( be acceptable) pasarit's not brilliant, but it'll pass — (colloq) una maravilla no es, pero pasa
b) ( in an exam) aprobar*, pasar•Phrasal Verbs:- pass by- pass for- pass off- pass on- pass out- pass up[pɑːs]1. Nboarding2) (Sport) pase m3) (in exam) aprobado m•
to get a pass (in sth) — aprobar (algo)5) (=situation)•
things have come to a pretty pass — ¡hasta dónde hemos llegado!•
things had reached such a pass that... — las cosas habían llegado a tal extremo que...6) (=sexual approach)7) (Geog) puerto m, paso m ; (small) desfiladero m2. VT1) (=go past) pasar; (=go in front of) pasar por delante de; (=cross paths with) cruzarse con; (Aut) (=overtake) adelantar, pasar, rebasar (Mex)he tried to pass me on the inside — (Aut) intentó adelantarme or pasarme por la derecha; (in UK) intentó adelantarme or pasarme por la izquierda
2) (=surpass) superartotal membership has passed the six million mark — el número total de miembros supera los seis millones
3) (=cross) [+ barrier, frontier, customs] cruzar•
not a word has passed my lips — de mí no ha salido una palabra, no he dicho ni una palabra•
the gas is then passed along a pipe — el gas luego se pasa por una tubería•
to pass sth down the line — pasar algo de mano en mano•
to pass a dish round the table — pasar un plato entre todos los que están a la mesa•
to pass sb sth, pass sth to sb — pasar algo a algnbuck 1., 3), parcel, word 1., 4)pass me the salt, please — ¿me pasas or alcanzas la sal, por favor?
5) (=move in given direction) pasar•
he passed his handkerchief over his face — se pasó el pañuelo por la cara6) (=spend) [+ time] pasar- pass the time of day with sb7) (=not fail) [+ exam, essay, candidate] aprobar; [+ inspection] pasarfit I, muster8) (Cine) [+ film] [censor] aprobarthe censors felt they could not pass the film — los censores sintieron que no podían aprobar la película
9) (=approve) [+ law, bill motion] aprobar10) (=express) [+ remark, comment] hacer•
it would be unfair to pass comment on his private life — no sería justo hacer comentarios sobre su vida privada•
to pass (an) opinion on sth — expresar una opinión acerca de algo•
to pass sentence — (Jur) fallar, dictar sentenciajudgmentto pass sentence on sb — sentenciar or condenar a algn
11) (Med) [+ blood] echarwater 1., 3)•
to pass a stool — realizar una deposición, defecar12) (criminally) [+ counterfeit money, stolen goods] pasar3. VI1) (=go past) pasar; (Aut) (=overtake) pasar, adelantar, rebasar (Mex)ship 1., 1)2) (=move, go) pasar•
to pass behind/ in front of sth/sb — pasar por detrás/por delante de algo/algn•
messages passed back and forth between them — se intercambiaban mensajes entre sí, se mandaban mensajes el uno al otro•
pass down the bus please! — ¡vayan hacia el fondo del autobús, por favor!•
to pass into oblivion — pasar al olvido•
control of the business passed out of my hands — la dirección de la empresa pasó a otras manos•
the bullet passed through her shoulder — la bala le atravesó el hombro•
words passed between them — intercambiaron algunas palabras (fuertes)3) (=be transferred) pasar4) (Sport) hacer un pase5) (=happen)•
all that passed between them — todo lo que hubo entre ellos•
it came to pass that... — liter aconteció que... liter6) (=go by) [time, deadline] pasaras the years passed — a medida que pasaban los años, con el paso de los años
•
how time passes! — ¡como pasa el tiempo!•
the months passed into years — los meses se convirtieron en años7) (=disappear) [storm, pain, danger] pasarit'll pass — eso pasará, eso se olvidará
8) (in exam) aprobar9) (=be approved) [bill, amendment] ser aprobado10) (=be accepted) pasar"will this do?" - "oh, it'll pass" — -¿esto servirá? -bueno, pasará
what passes in New York may not be good enough here — lo que es aceptable en Nueva York puede no serlo aquí
•
to pass for sth — pasar por algoor what passes nowadays for a hat — o lo que pasa por or se llama sombrero hoy día
•
let it pass — no hagas caso, pásalo por altounnoticedwe can't let that pass! — ¡eso no lo podemos consentir or pasar por alto!
11) (at cards, in quiz)(I) pass! — ¡paso!
I'm afraid I don't know, I'll have to pass on that one — me temo que no lo sé, no puedo contestar esa pregunta
4.CPDpass degree N — (Brit) título universitario inferior al "honours degree" (licenciatura)
- pass by- pass off- pass on- pass out- pass up* * *[pæs, pɑːs]
I
1) (document, permit) pase m; ( ticket) abono mbus/rail pass — abono de autobús/tren
3) (in test, examination) (BrE) aprobado m; (before n)4) ( Sport) pase m5) ( sexual advance)6) ( state of affairs) (no pl)
II
1.
2)a) (go by, past) \<\<shop/house\>\> pasar porb) ( overtake) pasar, adelantar, rebasar (Méx)3)a) (cross, go beyond) \<\<limit\>\> pasar; \<\<frontier\>\> pasar, cruzar*b) ( surpass) sobrepasar4) ( spend) \<\<time\>\> pasar5)a) (convey, hand over)to pass somebody something, to pass something TO somebody — pasarle algo a algn
pass (me) the sugar, please — ¿me pasas el azúcar, por favor?
b) ( Sport) \<\<ball\>\> pasar6) ( Med)7) ( utter) \<\<comment/remark\>\> hacer*to pass sentence — dictar sentencia, fallar
8)a) ( succeed in) \<\<exam/test\>\> aprobar*, salvar (Ur)b) ( approve) \<\<candidate/work\>\> aprobar*c) \<\<law/motion\>\> aprobar*
2.
1) pass vi2) (move, travel) pasarpass along the car, please — córranse or pasen adelante, por favor
her name passed into history/oblivion — su nombre pasó a la historia/fue relegado al olvido
3)a) (go, move past) pasarit was a stupid remark, but let it pass — fue un comentario estúpido pero dejémoslo correr or no hagamos caso
b) ( overtake) adelantarse, rebasar (Méx)no passing — (AmE) prohibido adelantar or (Méx) rebasar
4)a) ( elapse) \<\<time\>\> pasar, transcurrir (frml)b) ( disappear) \<\<feeling/pain\>\> pasarse5) ( be transferred) \<\<title/estate/crown\>\> pasar6) ( happen) (arch)to come to pass — acaecer* (liter), acontecer* (liter), suceder
7) ( decline chance to play) pasar; (as interj) paso!I'll pass on the dessert, thanks — no voy a tomar postre or (fam) voy a pasar del postre, gracias
8) ( Sport)to pass (TO somebody) — pasar(le) la pelota (or el balón etc) (a algn)
9) ( rule) (AmE)10)a) ( be acceptable) pasarit's not brilliant, but it'll pass — (colloq) una maravilla no es, pero pasa
b) ( in an exam) aprobar*, pasar•Phrasal Verbs:- pass by- pass for- pass off- pass on- pass out- pass up -
15 herumlaufen
hɛ'rumlaufənv irrherum| laufen1 dig(umgangssprachlich: ziellos) correr de un lado para otro; (spazieren gehen) dar una vuelta [por]; so kannst du doch nicht herumlaufen! (umgangssprachlich) ¡así no puedes andar por ahí!2 dig (um etwas) correr [um alrededor de]1. (umgangssprachlich) [umhergehen] ir de un lado para otro2. [im Kreis][gehen] andar alrededor de algo[liegen] rodear algo3. (umgangssprachlich) [gekleidet sein] -
16 run around
v.• corretear v.• mocear v.v + adva) ( play) \<\<children\>\> corretear; ( busy oneself) andar * de un lado para otrowhy should I run around after you? — ¿por qué tengo que estar haciéndote de sirvienta?, ¿por qué tengo que estar yo atendiéndote a ti?
b) ( keep company) (colloq) salir*who's she running around with now? — ¿ahora con quién sale?
VI + ADV ir corriendo de aquí para alláI've been running around all day trying to get everything ready — llevo todo el día corriendo de aquí para allá para que todo esté listo
to run around with — (fig) [+ person] salir con; [+ group] andar con, juntarse con
* * *v + adva) ( play) \<\<children\>\> corretear; ( busy oneself) andar * de un lado para otrowhy should I run around after you? — ¿por qué tengo que estar haciéndote de sirvienta?, ¿por qué tengo que estar yo atendiéndote a ti?
b) ( keep company) (colloq) salir*who's she running around with now? — ¿ahora con quién sale?
-
17 to
1. tə,tu preposition1) (towards; in the direction of: I cycled to the station; The book fell to the floor; I went to the concert/lecture/play.) a, hacia2) (as far as: His story is a lie from beginning to end.) a, hasta3) (until: Did you stay to the end of the concert?) hasta4) (sometimes used to introduce the indirect object of a verb: He sent it to us; You're the only person I can talk to.) con, a5) (used in expressing various relations: Listen to me!; Did you reply to his letter?; Where's the key to this door?; He sang to (the accompaniment of) his guitar.) a, para6) (into a particular state or condition: She tore the letter to pieces.) en7) (used in expressing comparison or proportion: He's junior to me; Your skill is superior to mine; We won the match by 5 goals to 2.) a8) (showing the purpose or result of an action etc: He came quickly to my assistance; To my horror, he took a gun out of his pocket.) en; para9) (tə used before an infinitive eg after various verbs and adjectives, or in other constructions: I want to go!; He asked me to come; He worked hard to (= in order to) earn a lot of money; These buildings were designed to (= so as to) resist earthquakes; She opened her eyes to find him standing beside her; I arrived too late to see him.) para10) (used instead of a complete infinitive: He asked her to stay but she didn't want to.) (hacerlo)
2. tu: adverb1) (into a closed or almost closed position: He pulled/pushed the door to.) hasta cerrar2) (used in phrasal verbs and compounds: He came to (= regained consciousness).) a•to prep1. a2. a / hastashe works from nine to five trabaja de nueve a cinco / trabaja desde las nueve hasta las cinco3. menos4. paratotr[tʊ, ʊnstressed tə]1 (with place) a■ did you go to the bank? ¿fuiste al banco?■ A is to the north/south/east/west of B A está al norte/sur/este/oeste de B2 (towards) hacia3 (as far as, until) a, hasta■ I like all music, from Abba to ZZTop me gusta toda la música, desde Abba hasta ZZTop4 (of time) menos6 (for) de■ what's the answer to question 4? ¿cuál es la respuesta a la pregunta número 4?7 (attitude, behaviour) con, para con8 (in honour of) a9 (touching) a, contra10 (accompanied by) acompañado,-a de11 (causing something) para■ to my surprise, it was empty para mi sorpresa, estaba vacío12 (as seen by) por lo que respecta■ to a foreigner, it must seem awful para un extranjero, debe parecer terrible■ to some people he was a hero, to others a traitor para algunos era un héroe, para otros era un traidor14 (ratio) a15 (per, equivalent) a, en■ how much does your car do to the gallon? ≈ ¿cuánto gasta tu coche a los cien kilómetros?16 (according to) según■ is it to your taste? ¿es de su agrado?17 (result) a18 (in order to) para, a fin de■ would you like to dance? --I'd love to ¿te gustaría bailar? --me encantaría■ she didn't want to go, but she had to no quería ir, pero no le quedaba más remedio1 (of door) ajustada\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto and fro vaivén, ir y venir Table 1SMALLNOTA/SMALL Cuando se usa con la raíz del verbo para formar el infinitivo no se traduce/Table 1 ■ I want to help you quiero ayudarteto ['tu:] adv1) : a un estado conscienteto come to: volver en sí2)to and fro : de aquí para allá, de un lado para otroto prepto go to the doctor: ir al médicoI'm going to John's: voy a la casa de John2) toward: a, haciatwo miles to the south: dos millas hacia el sur3) on: en, sobreapply salve to the wound: póngale ungüento a la herida4) up to: hasta, ato a degree: hasta cierto gradofrom head to toe: de pies a cabezait's quarter to seven: son las siete menos cuarto6) until: a, hastafrom May to December: de mayo a diciembrethe key to the lock: la llave del candadodancing to the rhythm: bailando al compásit's similar to mine: es parecido al míothey won 4 to 2: ganaron 4 a 2made to order: hecho a la ordento my knowledge: a mi sabertwenty to the box: veinte por cajato understand: entenderto go away: irse
I tuː, weak form tə1)a) ( indicating destination) awe went to John's — fuimos a casa de John, fuimos a lo de John (RPl), fuimos donde John (esp AmL)
you can wear it to a party/the wedding — puedes ponértelo para una fiesta/la boda
b) ( indicating direction) haciac) ( indicating position) ato the left/right of something — a la izquierda/derecha de algo
2) (against, onto)3)a) ( as far as) hastab) ( until) hastac) ( indicating range)there will be 30 to 35 guests — habrá entre 30 y 35 invitados; see also from 4)
4)a) ( showing indirect object)who did you send/give it to? — ¿a quién se lo mandaste/diste?
what did you say to him/them? — ¿qué le/les dijiste?
I'll hand you over to Jane — te paso or (Esp tb) te pongo con Jane
I was singing/talking to myself — estaba cantando/hablando solo
to me, he will always be a hero — para mí, siempre será un héroe
he was very kind/rude to me — fue muy amable/grosero conmigo
b) (in toasts, dedications)to Paul with love from Jane — para Paul, con cariño de Jane
5) (indicating proportion, relation)how many ounces are there to the pound? — ¿cuántas onzas hay en una libra?
it does 30 miles to the gallon — da or rinde 30 millas por galón, consume 6.75 litros a los or por cada cien kilómetros
there's a 10 to 1 chance of... — hay una probabilidad de uno en 10 de...
that's nothing to what followed — eso no es nada comparado or en comparación con lo que vino después
6) ( concerning)what do you say to that? — ¿qué dices a eso?, ¿qué te parece (eso)?
there's nothing to it — es muy simple or sencillo
7)a) ( in accordance with)b) ( producing)to my horror/delight... — para mi horror/alegría...
c) ( indicating purpose)8) ( indicating belonging) dethe solution to the problem — la solución al or del problema
it has a nice ring/sound to it — suena bien
9) ( telling time) (BrE)ten to three — las tres menos diez, diez para las tres (AmL exc RPl)
10) ( accompanied by)they sang it to the tune of `Clementine' — lo cantaron con la melodía de `Clementine'
II tə1)a)to sing/fear/leave — cantar/temer/partir
b) ( in order to) parac) ( indicating result)he awoke to find her gone — cuando despertó, ella ya se había ido
I walked 5 miles only to be told they weren't home — caminé 5 millas para que me dijeran que no estaban en casa
d) ( without vb)2) (after adj or n)it's easy/difficult to do — es fácil/difícil de hacer
III tuː [tʊ, tuː, tǝ]1. PREPOSITIONWhen to is the second element in a phrasal verb, eg set to, heave to, look up the phrasal verb. When to is part of a set combination, eg nice to, to my mind, to all appearances, appeal to, look up the other word.1) (destination) aNote: a + el = al
it's 90 kilometres to Lima — de aquí a Lima hay 90 kilómetros, hay 90 kilómetros a Lima
to go to Paris/Spain — ir a París/España
to go to school/university — ir al colegio/a la Universidad
I liked the exhibition, I went to it twice — me gustó la exposición, fui a verla dos veces
we're going to John's/my parents' for Christmas — vamos a casa de John/mis padres por Navidad
•
have you ever been to India? — ¿has estado alguna vez en la India?•
flights to Heathrow — vuelos a or con destino a Heathrowchurch 1., 2)•
the road to Edinburgh — la carretera de Edimburgo2) (=towards) haciamove it to the left/right — muévelo hacia la izquierda/derecha
3) (=as far as) hastafrom here to London — de aquí a or hasta Londres
4) (=up to) hastato some extent — hasta cierto punto, en cierta medida
•
to this day I still don't know what he meant — aún hoy no sé lo que quiso decir•
from Monday to Friday — de lunes a viernesfrom morning to night — de la mañana a la noche, desde la mañana hasta la noche
decimal 1.•
funds to the value of... — fondos por valor de...5) (=located at) a6) (=against) contrait's a quarter to three — son las tres menos cuarto, es or (LAm) falta un cuarto para las tres
the man I sold it to or frm to whom I sold it — el hombre a quien se lo vendí
it belongs to me — me pertenece (a mí), es mío
what is that to me? — ¿y a mí qué me importa eso?
"that's strange," I said to myself — -es raro -me dije para mis adentros
9) (in dedications, greetings)greetings to all our friends! — ¡saludos a todos los amigos!
welcome to you all! — ¡bienvenidos todos!
"to P.R. Lilly" — (in book) "para P.R. Lilly"
here's to you! — ¡va por ti!, ¡por ti!
a monument to the fallen — un monumento a los caídos, un monumento en honor a los caídos
10) (in ratios, proportions) porthe odds against it happening are a million to one — las probabilidades de que eso ocurra son una entre un millón
three to the fourth, three to the power of four — (Math) tres a la cuarta potencia
11) (in comparisons) a12) (=about, concerning)what do you say to that? — ¿qué te parece (eso)?
what would you say to a beer? — ¿te parece que tomemos una cerveza?
"to repairing pipes:..." — (on bill) "reparación de las cañerías:..."
13) (=according to) segúnto my way of thinking — a mi modo de ver, según mi modo de pensar
14) (=to the accompaniment of)it is sung to the tune of "Tipperary" — se canta con la melodía de "Tipperary"
15) (=of, for) de16) (with gerund/noun)•
to look forward to doing sth — tener muchas ganas de hacer algo•
to prefer painting to drawing — preferir pintar a dibujar•
to be used to (doing) sth — estar acostumbrado a (hacer) algo•
to this end — a or con este fin•
to my enormous shame I did nothing — para gran vergüenza mía, no hice nada•
to my great surprise — con gran sorpresa por mi parte, para gran sorpresa mía2. INFINITIVE PARTICLE1) (infinitive)a)A preposition may be required with the Spanish infinitive, depending on what precedes it: look up the verb.•
she refused to listen — se negó a escuchar•
to start to cry — empezar or ponerse a llorar•
to try to do sth — tratar de hacer algo, intentar hacer algo•
to want to do sth — querer hacer algo•
I'd advise you to think this over — te aconsejaría que te pensaras bien esto•
he'd like me to give up work — le gustaría que dejase de trabajar•
we'd prefer him to go to university — preferiríamos que fuese a la universidad•
I want you to do it — quiero que lo hagasc)there was no one for me to ask, there wasn't anyone for me to ask — no había nadie a quien yo pudiese preguntar
he's not the sort or type to do that — no es de los que hacen eso
•
that book is still to be written — ese libro está todavía por escribir•
now is the time to do it — ahora es el momento de hacerlo•
and who is he to criticize? — ¿y quién es él para criticar?3) (purpose, result) paraThe particle to is not translated when it stands for the infinitive:it disappeared, never to be seen again — desapareció para siempre
we didn't want to sell it but we had to — no queríamos venderlo pero tuvimos que hacerlo or no hubo más remedio
"would you like to come to dinner?" - "I'd love to!" — -¿te gustaría venir a cenar? -¡me encantaría!
For combinations like difficult/easy/foolish/ ready/ slow to etc, look up the adjective.you may not want to do it but you ought to for the sake of your education — tal vez no quieres hacerlo pero deberías en aras de tu educación
the first/last to go — el primero/último en irse
See:EASY, DIFFICULT, IMPOSSIBLE in easyand then to be let down like that! — ¡y para que luego te decepcionen así!
and to think he didn't mean a word of it! — ¡y pensar que nada de lo que dijo era de verdad!
7)to see him now one would never think that... — al verlo or viéndolo ahora nadie creería que...
3.ADVERBto pull the door to — tirar de la puerta para cerrarla, cerrar la puerta tirando
to push the door to — empujar la puerta para cerrarla, cerrar la puerta empujando
* * *
I [tuː], weak form [tə]1)a) ( indicating destination) awe went to John's — fuimos a casa de John, fuimos a lo de John (RPl), fuimos donde John (esp AmL)
you can wear it to a party/the wedding — puedes ponértelo para una fiesta/la boda
b) ( indicating direction) haciac) ( indicating position) ato the left/right of something — a la izquierda/derecha de algo
2) (against, onto)3)a) ( as far as) hastab) ( until) hastac) ( indicating range)there will be 30 to 35 guests — habrá entre 30 y 35 invitados; see also from 4)
4)a) ( showing indirect object)who did you send/give it to? — ¿a quién se lo mandaste/diste?
what did you say to him/them? — ¿qué le/les dijiste?
I'll hand you over to Jane — te paso or (Esp tb) te pongo con Jane
I was singing/talking to myself — estaba cantando/hablando solo
to me, he will always be a hero — para mí, siempre será un héroe
he was very kind/rude to me — fue muy amable/grosero conmigo
b) (in toasts, dedications)to Paul with love from Jane — para Paul, con cariño de Jane
5) (indicating proportion, relation)how many ounces are there to the pound? — ¿cuántas onzas hay en una libra?
it does 30 miles to the gallon — da or rinde 30 millas por galón, consume 6.75 litros a los or por cada cien kilómetros
there's a 10 to 1 chance of... — hay una probabilidad de uno en 10 de...
that's nothing to what followed — eso no es nada comparado or en comparación con lo que vino después
6) ( concerning)what do you say to that? — ¿qué dices a eso?, ¿qué te parece (eso)?
there's nothing to it — es muy simple or sencillo
7)a) ( in accordance with)b) ( producing)to my horror/delight... — para mi horror/alegría...
c) ( indicating purpose)8) ( indicating belonging) dethe solution to the problem — la solución al or del problema
it has a nice ring/sound to it — suena bien
9) ( telling time) (BrE)ten to three — las tres menos diez, diez para las tres (AmL exc RPl)
10) ( accompanied by)they sang it to the tune of `Clementine' — lo cantaron con la melodía de `Clementine'
II [tə]1)a)to sing/fear/leave — cantar/temer/partir
b) ( in order to) parac) ( indicating result)he awoke to find her gone — cuando despertó, ella ya se había ido
I walked 5 miles only to be told they weren't home — caminé 5 millas para que me dijeran que no estaban en casa
d) ( without vb)2) (after adj or n)it's easy/difficult to do — es fácil/difícil de hacer
III [tuː] -
18 bustle about
v.1 trajinar, ir de un lado para otro, ajetearse, ir de un sitio para otro.2 ir de un lado para otro por, andar trajinando por, trajinar por. -
19 bustle around
v.1 ir de un lado para otro, trajinar por aquí y por allá, ir de un sitio para otro, trajinar.2 ir de un lado para otro por, andar trajinando por, trajinar por. -
20 move around
v.1 circular, desplazarse, moverse de un lado para otro, andar de aquí para allá.2 ir de arriba abajo por.3 cambiar de un lado para otro, cambiar de lugar.4 hacer círculos alrededor de.
См. также в других словарях:
de un lado para otro — ► locución adverbial Forma de expresar agitación, movimiento o hacer muchas gestiones: ■ va todo el día de un lado para otro … Enciclopedia Universal
hacer ir de un lado para otro a alguien — coloquial Zarandearle o entretenerle con pretextos sin darle o hacerle lo que pide: ■ ese funcionario me hizo ir de un lado para otro buscando al encargado … Enciclopedia Universal
lado — sustantivo masculino 1. Parte del cuerpo humano que va desde el brazo hasta la cadera: Sintió un dolor en el lado izquierdo. Sinónimo: costado. 2. Mitad de un cuerpo simétrico: La trombosis le paralizó el lado derecho del cuerpo. Iba sentado en… … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
lado — (Del lat. latus). 1. m. Cada una de las partes que limitan un todo. La ciudad está sitiada por todos lados, o por el lado de la ciudadela, o por el lado del río. 2. Costado o parte del cuerpo de la persona o del animal comprendida entre el hombro … Diccionario de la lengua española
Lado — (Del lat. latus.) ► sustantivo masculino 1 Parte de un todo que se contrapone a la otra: ■ siéntate en el lado derecho del sofá. 2 Costado o mitad del cuerpo del animal desde la cabeza hasta el pie: ■ échate sobre el lado izquierdo. 3 Costado o… … Enciclopedia Universal
lado — s m I. 1 Cada una de las regiones, zonas o partes de un todo que están alrededor de su eje o centro, o que rodean algo o a alguien: La escuela está del lado norte de la ciudad , el lado oscuro de la Luna, Volteó a todos lados y no vio a nadie 2… … Español en México
lado — {{#}}{{LM L23260}}{{〓}} {{SynL23838}} {{[}}lado{{]}} ‹la·do› {{《}}▍ s.m.{{》}} {{<}}1{{>}} {{♂}}En una persona o en un animal,{{♀}} costado o parte del cuerpo comprendida entre el brazo y el hueso de la cadera: • Se dio un golpe en el lado derecho … Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos
lado — s. m. 1. Lugar ou parte que fica à direita ou à esquerda de alguma coisa. = BANDA, COSTADO, ILHARGA 2. Lugar ou espaço que se estende a partir de uma extremidade. 3. Cada uma das duas partes em que se divide uma coisa ou um espaço. = FLANCO… … Dicionário da Língua Portuguesa
Para para — Saltar a navegación, búsqueda Para Para (パラパラ, Para Para? también Para Para o ParaPara ) es un baile japonés popular que normalmente se baila en grupos. A diferencia de la mayoría de los clubes, hay movimientos específicos y prefijados para cada… … Wikipedia Español
lado — lado, dar de lado expr. ignorar, no hacer caso. ❙ «Apartarse de su amistad o rehuirle.» MM. ❙ «Es un oportunista y busca mi amistad sólo porque le conviene; pero no sé qué excusa puedo encontrar para darle de lado.» FV. ❙ ▄▀ «Desde que no salgo… … Diccionario del Argot "El Sohez"
Lado (uva) — Lado es una variedad de uva (Vitis vinifera) blanca española. Es una vid actualmente muy escasa, que se intenta recuperar. Se usa como complementaria de otras variedades. Produce vino blanco ligero, aromático y ácido. Es originaria de Galicia.… … Wikipedia Español