Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

currum

  • 41 commensor

    cōmissor (on account of erroneous deriv. from comis, comedo, commensa, etc., often written cōmisor, commisor, commissor, cōmesor, cōmessor, commessor, commensor, etc.; v. Vel. Long. p. 2233; Liv. 40, 7, 5 Drak.; Quint. 11, 3, 57; Spald. and Zumpt), ātus, 1, v. dep., = kômazô (v. Lidd. and Scott in h. v.), to hold a festive procession, to revel, make merry; of young people, who went about with music and dancing, to celebrate a festival, and finally returned to one of their companions, in order to carouse anew (class.; not in Cic.; cf.

    , however, comissatio and comissator): nunc comissatum ibo ad Philolachetem,

    Plaut. Most. 1, 4, 5:

    ad fratrem,

    Liv. 40, 7, 5; 40, 13, 3:

    domum,

    Plaut. Most. 1, 4, 22:

    qui praetereat comissatum volo vocari,

    id. Stich. 5, 4, 4: in domum alicujus, * Hor. C. 4, 1, 11: intromittere aliquam comissatum, * Ter. Eun. 3, 1, 52.— Absol.:

    comissantium modo currum secuti sunt,

    Liv. 3, 29, 5; * Quint. 11, 3, 57; Suet. Calig. 32; id. Dom. 21; Petr. 25, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > commensor

  • 42 commessor

    cōmissor (on account of erroneous deriv. from comis, comedo, commensa, etc., often written cōmisor, commisor, commissor, cōmesor, cōmessor, commessor, commensor, etc.; v. Vel. Long. p. 2233; Liv. 40, 7, 5 Drak.; Quint. 11, 3, 57; Spald. and Zumpt), ātus, 1, v. dep., = kômazô (v. Lidd. and Scott in h. v.), to hold a festive procession, to revel, make merry; of young people, who went about with music and dancing, to celebrate a festival, and finally returned to one of their companions, in order to carouse anew (class.; not in Cic.; cf.

    , however, comissatio and comissator): nunc comissatum ibo ad Philolachetem,

    Plaut. Most. 1, 4, 5:

    ad fratrem,

    Liv. 40, 7, 5; 40, 13, 3:

    domum,

    Plaut. Most. 1, 4, 22:

    qui praetereat comissatum volo vocari,

    id. Stich. 5, 4, 4: in domum alicujus, * Hor. C. 4, 1, 11: intromittere aliquam comissatum, * Ter. Eun. 3, 1, 52.— Absol.:

    comissantium modo currum secuti sunt,

    Liv. 3, 29, 5; * Quint. 11, 3, 57; Suet. Calig. 32; id. Dom. 21; Petr. 25, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > commessor

  • 43 commisor

    cōmissor (on account of erroneous deriv. from comis, comedo, commensa, etc., often written cōmisor, commisor, commissor, cōmesor, cōmessor, commessor, commensor, etc.; v. Vel. Long. p. 2233; Liv. 40, 7, 5 Drak.; Quint. 11, 3, 57; Spald. and Zumpt), ātus, 1, v. dep., = kômazô (v. Lidd. and Scott in h. v.), to hold a festive procession, to revel, make merry; of young people, who went about with music and dancing, to celebrate a festival, and finally returned to one of their companions, in order to carouse anew (class.; not in Cic.; cf.

    , however, comissatio and comissator): nunc comissatum ibo ad Philolachetem,

    Plaut. Most. 1, 4, 5:

    ad fratrem,

    Liv. 40, 7, 5; 40, 13, 3:

    domum,

    Plaut. Most. 1, 4, 22:

    qui praetereat comissatum volo vocari,

    id. Stich. 5, 4, 4: in domum alicujus, * Hor. C. 4, 1, 11: intromittere aliquam comissatum, * Ter. Eun. 3, 1, 52.— Absol.:

    comissantium modo currum secuti sunt,

    Liv. 3, 29, 5; * Quint. 11, 3, 57; Suet. Calig. 32; id. Dom. 21; Petr. 25, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > commisor

  • 44 conscendo

    con-scendo, ndi, nsum, 3, v. a. and n. [p. 426] [scando].
    I.
    In gen., to mount, to ascend (in prose rare before the Aug. per.)
    A.
    Lit.
    (α).
    With acc.:

    currum,

    Lucr. 6, 47; Prop. 2 (3), 18, 13; Ov. Tr. 3, 8, 1; Curt. 5, 10, 12: montes, * Cat. 64, 126; Prop. 1, 6, 3:

    vallum,

    Caes. B. G. 5, 39 fin.:

    equos,

    Ov. M. 14, 820; Liv. 29, 2, 16; Suet. Calig. 51:

    aethera,

    Ov. M. 3, 299; Stat. S. 3, 1, 7; Val. Fl. 2, 444:

    culmen summum,

    Sil. 3, 510:

    scopulum,

    Verg. A. 1, 180:

    rogum,

    id. ib. 4, 646:

    tribunal,

    Suet. Tib. 17; id. Galb. 10 al.—
    (β).
    With in:

    in equi costas,

    Lucr. 5, 1296:

    in equos,

    Ov. M. 6, 222:

    in montem,

    Petr. 116, 1.—
    B.
    Trop. (very rare):

    laudis carmen,

    Prop. 2 (3), 10, 23:

    ad ultimum nefas,

    Quint. Decl. 377.—
    II.
    Esp., a nautical t. t., to go on board a ship, to embark, take ship, etc. (class. in all periods and species of composition; cf. ascendo); constr. with the acc., in, or absol.
    (α).
    With acc.: cymbam piscatoriam. Afran. ap. Non. p. 535, 30:

    navem,

    Caes. B. G. 4, 23; id. B. C. 2, 4; Cic. Fam. 3, 10, 3; Nep. Dat. 4, 3:

    naves,

    Liv. 22, 19, 8; 37, 11, 8; cf. in pass.:

    conscensā nave,

    Just. 31, 4, 3; and:

    navibus conscensis,

    id. 12, 10, 1:

    navigium,

    Suet. Caes. 58:

    cavatum ex materiā alveum,

    Vell. 2, 107, 1:

    puppim,

    Ov. F. 2, 95:

    classem,

    Verg. A. 10, 155; Ov. M. 13, 422; cf.:

    aequor navibus,

    to navigate, Verg. A. 1, 381: ibi classem, Auct. B. Afr. 10, 2.—
    (β).
    With in:

    in navem,

    Cic. Fam. 14, 17, 2:

    in phaselum,

    id. Att. 14, 16, 1.—
    (γ).
    Absol.:

    velim quam primum conscendas ad meque venias,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 4 al.:

    conscende nobiscum, et quidem ad puppim,

    id. Fam. 12, 25, 5; Liv. 22, 19, 10; 37, 11, 10; * Quint. 4, 2, 41; Ov. Tr. 1, 2, 41:

    in Siciliam,

    to embark for Sicily, Liv. 31, 29, 6.—With ab and abl. of place:

    Pompeium a Brundisio conscendisse,

    Cic. Att. 9, 14, 3:

    ab eo loco conscendi,

    id. Phil. 1, 3, 7:

    ab hortis Cluvianis,

    id. Att. 14, 16, 1; cf.

    Epheso,

    id. ib. 6, 8, 4:

    Thessalonicae conscendere jussi,

    Liv. 44, 23, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > conscendo

  • 45 demitto

    dē-mitto, mīsi, missum, 3, v. a., to send down; to drop; to let, sink, or bring down; to cause to hang or fall down; to lower, put down, let fall (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    picis e caelo demissum flumen,

    Lucr. 6, 257; cf.:

    caelo imbrem,

    Verg. G. 1, 23:

    caelo ancilia,

    Liv. 5, 54 et saep.:

    barbam malis,

    Lucr. 5, 673:

    latum clavum pectore,

    Hor. S. 1, 6, 28; cf.:

    monilia pectoribus,

    Verg. A. 7, 278:

    laenam ex humeris,

    id. ib. 4, 263: Maia genitum demittit ab alto, Verg. A. 1, 297; cf.:

    ab aethere currum, Ov M. 7, 219: e muro sporta,

    Sall. Hist. 2, 53:

    aliquem in sporta per murum,

    Vulg. 2 Cor. 11, 33:

    taleam (sc. in terram),

    to put into the ground, plant, Cato R. R. 45, 2;

    arbores altius,

    Plin. 17, 11, 16, § 81:

    puteum alte in solido,

    i. e. to sink deep, Verg. G. 2, 231:

    triginta pedes in terram turrium fundamenta,

    Curt. 5, 1, 31:

    arbusta certo demittunt tempore florem,

    Lucr. 5, 670:

    demisit nardini amphoram cellarius (i. e. deprompsit),

    Plaut. Mil. 3, 2, 12:

    fasces,

    Cic. Rep. 2, 31; cf. id. ib. 1, 40:

    cibos (sc. in alvum),

    Quint. 10, 1, 19; cf. Ov. M. 8, 835.—Naut. t. t., to lower, demittere antennas, Sall. Hist. 4, 41 Dietsch.;

    Auct. B. Alex. 45, 2: cornua (i.e. antennas),

    Ov. M. 11, 482; cf.:

    effugit hibernas demissa antenna procellas,

    id. Tr. 3, 4, 9:

    arma, classem, socios Rheno,

    Tac. A. 1, 45 fin.; cf.: farinam doliis secundā aquā Volturni fluminis, Frontin. Strat. 3, 14, 2;

    and pecora secundā aquā,

    id. ib. 3, 14, 4:

    manum artifices demitti infra pectus vetant,

    Quint. 11, 3, 112; cf.

    brachia,

    id. 2, 13, 9:

    frontem (opp. attolli),

    id. 11, 3, 78:

    supercilia (opp. allevari), ib. § 79: aures,

    Hor. Od. 2, 13, 34; cf.

    auriculas,

    id. S. 1, 9, 20:

    caput,

    Ov. M. 10, 192:

    crinem,

    id. ib. 6, 289:

    demisso capite,

    Vulg. Job 32, 6 al.:

    aliquos per funem,

    Verg. A. 2, 262; Hor. A. P. 461:

    vestem,

    id. S. 1, 2, 95; cf.

    tunicam,

    id. ib. 25:

    stolam,

    id. ib. 99 et saep.; often in a violent manner, to cast down, to cast, throw, thrust, plunge, drive, etc.:

    equum in flumen,

    Cic. Div. 1, 33, 73; cf.:

    equos a campo in cavam viam,

    Liv. 23, 47:

    aliquem in carcerem,

    Liv. 34, 44 fin.; cf. Sall. C. 55, 4:

    aliquem ad imos Manes,

    Verg. A. 12, 884:

    hostem in ovilia,

    Hor. Od. 4, 4, 10:

    gladium in jugulum,

    Plaut. Merc. 3, 4, 28; cf.:

    ferrum in ilia,

    Ov. M. 4, 119:

    sublicas in terram,

    Caes. B. G. 3, 49, 4; cf.:

    huc stipites,

    id. ib. 7, 73, 3 and 6:

    huc caementa,

    Hor. Od. 3, 1, 35:

    nummum in loculos,

    to put, id. Ep. 2, 1, 175:

    calculum atrum in urnam,

    Ov. M. 15, 44:

    milia sex nummum in arcam nummariam,

    Nov. Com. v. 108 Rib.: caput ad fornicem Fabii, to bow, stoop, Crassus ap. Cic. de Or. 2, 66, 267: tunicam ad talos, Varr. ap. Non. 286, 19; cf. Cic. Clu. 40, 111; Quint. 5, 13, 39 et saep.:

    quove velim magis fessas demittere naves,

    Verg. A. 5, 29; cf.:

    navem secundo amni Scodam,

    Liv. 44, 31.— Poet. with dat.:

    corpora Stygiae nocti tormentis,

    Ov. M. 3, 695; cf.:

    aliquem neci,

    Verg. A. 2, 85:

    aliquem Orco,

    id. ib. 2, 398; Hor. Od. 1, 28, 11:

    aliquem umbris,

    Sil. 11, 142:

    ferrum jugulo,

    Ov. H. 14, 5:

    ferrum lacubus,

    id. M. 12, 278:

    offa demittitur faucibus boum,

    Plin. 27, 11, 76, § 101.—
    b.
    Se, or in the pass. form with middle signif., to let one's self down, stoop, descend:

    (venti vortex) ubi se in terras demisit,

    Lucr. 6, 446:

    se inguinibus tenus in aquam calidam,

    Cels. 1, 3:

    se ad aurem alicujus,

    Cic. Verr. 2, 2, 30; cf.:

    cum se demittit ob assem,

    Hor. Ep. 1, 16, 64:

    concava vallis erat, qua se demittere rivi Assuerant,

    Ov. M. 8, 334 al.:

    nonullae (matres familias) de muris per manus demissae,

    Caes. B. G. 7, 47, 6.— Prov.: demitti de caelo, or simply caelo, to be sent down from heaven, i. e. to be of celestial origin, Liv. 10, 8, 10; Quint. 1, 6, 16.—
    B.
    Esp., milit. t. t.
    1.
    To send, bring, or lead down soldiers into a lower place:

    in loca plana agmen demittunt,

    Liv. 9, 27; cf.:

    agmen in vallem infimam,

    id. 7, 34:

    equites Numidas in inferiorem campum,

    id. 27, 18:

    agmen in Thessaliam,

    id. 32, 13; 38, 2: exercitum in planitiem, Frontin. Strat. 1, 2, 7 al.; and without in:

    agmen,

    Liv. 9, 2:

    levem armaturam,

    id. 22, 28 al.:

    cum se major pars agminis in magnam convallem demisisset,

    had descended, Caes. B. G. 5, 32 fin.;

    so with se,

    id. ib. 6, 40, 6; 7, 28, 2; id. B. C. 1, 79, 4; Cic. Fam. 15, 4, 4 al.—
    2.
    Arma demittere, in making a military salute: armis demissis salutationem more militari faciunt, with grounded arms, Auct. B. Afr. 85, 6. —
    II.
    Trop., to cast down, let sink, etc.:

    demisere oculos omnes gemitumque dedere,

    Ov. M. 15, 612; cf.:

    vultu demisso,

    Vulg. Isa. 49, 23:

    demissis in terram oculis,

    Liv. 9, 38, 13;

    also in sleep: cadit inscia clavo Dextera, demittitque oculos,

    Val. Fl. 3, 41:

    vultum,

    Val. Max. 8, 14, 5; Curt. 6, 32, 1:

    vultum animumque metu,

    Ov. M. 7, 133; cf.

    vultus,

    id. ib. 10, 367; Liv. 2, 58. hoc in pectus tuum demitte, impress this deeply on your mind, Sall. J. 102 fin.; cf.:

    eas voces in pectora animosque,

    Liv. 34, 50; and:

    dolor hoc altius demissus, quo minus profiteri licet,

    Just. 8, 5, 11: cum in eum casum me fortuna demisisset, ut, etc., had reduced, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 2:

    dignitatem in discrimen,

    Liv. 3, 35:

    vim dicendi ad unum auditorem (opp. supra modum sermonis attolli),

    Quint. 1, 2, 31; to engage in, enter upon, embark in, meddle with:

    me penitus in causam,

    Cic. Att. 7, 12, 3; cf.:

    me in res turbulentissimas,

    id. Fam. 9, 1, 2: cogita ne te eo demittas, unde, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16 fin.:

    se in comparationem,

    Suet. Rhet. 6:

    se in adulationem,

    to descend to, Tac. A. 15, 73:

    se usque ad servilem patientiam,

    id. ib. 14, 26:

    se ad minora illa,

    Quint. 1 prooem. § 5: re in secunda tollere animos et in mala demittere, to let it sink, i. e. to be disheartened, Lucil. ap. Non. 286, 7; cf.:

    si vicerint, efferunt se laetitia: victi debilitantur animosque demittunt,

    Cic. Fin. 5, 15, 42; so,

    animos (with contrahere),

    id. Tusc. 4, 6 fin.; and:

    animum (with contrahere),

    id. Q. Fr. 1, 1, § 4:

    mentes,

    Verg. A. 12, 609 (desperant, sicut e contra sperantes aliquid erigunt mentes, Serv.); and with abl.:

    ne se admodum animo demitterent,

    Caes. B. G. 7, 29.—In geom., t. t., to let fall a line, Vitr. 3, 5, 5.—Hence, dēmissus, a, um, P. a., brought down, lowered.
    A.
    Lit.
    1.
    Of localities, sunken, low-lying, low (cf. dejectus, P. a., no. I.):

    campestribus ac demissis locis,

    Caes. B. G. 7, 72, 3; cf.:

    loca demissa ac palustria,

    id. B. C. 3, 49, 5.—
    2.
    Of other things, drooping, falling, hanging down:

    demissis umeris esse,

    Ter. Eun. 2, 3, 22 Ruhnk.:

    tremulus, labiis demissis,

    with flabby lips, id. ib. 2, 3, 44:

    demisso capite discedere,

    Cic. Clu. 21, 58; cf.:

    tristes, capite demisso,

    Caes. B. G. 1, 32:

    demisso vultu,

    with downcast looks, Sall. C. 31, 7.— Poet. in Gr. constr.:

    Dido vultum demissa,

    Verg. A. 1, 561.—Also deep:

    demissa vulnera,

    Sen. Ep. 67 fin.
    B.
    Trop.
    1.
    Downcast, dejected, dispirited, low (freq.):

    erigebat animum jam demissum,

    Cic. Clu. 21, 58:

    esse fracto animo et demisso,

    id. Fam. 1, 9, 16:

    (homines) animo demisso atque humili,

    id. Font. 11; cf. id. Tusc. 2, 21:

    demisso animo fuit,

    Sall. J. 98 al.:

    demissa voce loqui,

    Verg. A. 3, 320.—In the comp.:

    nihilo demissiore animo causa ipse pro se dicta,

    Liv. 4, 44.— Transf. to the person:

    quis P. Sullam nisi moerentem, demissum afflictumque vidit?

    Cic. Sull. 26 fin.:

    videsne illum demissum?

    id. Mur. 21, 45; Quint. 1, 3, 10 al.— Comp.:

    orator in ornamentis et verborum et sententiarum demissior,

    Cic. Or. 24, 81.—
    2.
    Lowly, humble, unassuming, shy, retiring (opp. elatus, lofty, proud):

    ea omnia, quae proborum, demissorum, non acrium sunt, valde benevolentiam conciliant,

    Cic. de Or. 2, 43, 182; cf.:

    multum demissus homo,

    Hor. S. 1, 3, 57:

    sit apud vos modestiae locus, sit demissis hominibus perfugium, sit auxilium pudori,

    Cic. Mur. 40, 87.—
    3.
    Rarely of external condition, humble, poor:

    qui demissi in obscuro vitam habent (opp. qui magno imperio praediti in excelso aetatem habent),

    Sall. C. 51, 12.—
    4.
    Poet., and in Tacitus, of genealogical descent, descended, derived, sprung:

    ab alto Demissum genus Aenea,

    Hor. S. 2, 5, 63; so Verg. G. 3, 35: id. A. 1, 288; Stat. Th. 2, 613; Tac. A. 12, 58.— Sup. does not occur. — Adv.: dēmisse.
    1.
    Lit., low:

    hic alte, demissius ille volabat,

    Ov. Tr. 3, 4, 23.—
    2.
    Trop., humbly, modestly, abjectly, meanly:

    non est ausus elate et ample loqui, cum humiliter demisseque sentiret,

    Cic. Tusc. 5, 9, 24:

    suppliciter demisseque respondere,

    id. Fl. 10, 21:

    se tueri,

    id. Att. 2, 18, 3.— Sup.: haec quam potest demississime atque subjectissime exponit, * Caes. B. C. 1, 84 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > demitto

  • 46 derigo

    dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,

    Sen. Q. N. 1, 10:

    haec directa materia injecta consternebantur,

    Caes. B. G. 4, 17, 8:

    crates,

    id. B. C. 3, 46, 5:

    naves ante portum,

    Liv. 37, 31; cf.:

    naves in pugnam,

    id. 22, 19:

    vicos,

    i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.

    castella,

    Flor. 4, 12, 26:

    molem recta fronte,

    Curt. 4, 3 et saep.:

    regiones lituo,

    i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:

    finem alicui veterem viam regiam,

    Liv. 39, 27.—Esp. freq.:

    aciem,

    to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.

    frontem,

    Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:

    membrana plumbo derecta,

    ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—
    * b.
    Perh. i. q., to split, cleave in twain:

    elephantum machaeră dirigit,

    Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—
    B.
    In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):

    ex vestigio vela ad castra Corneliana,

    Caes. B. C. 2, 25, 6:

    aciem ad te,

    Cat. 63, 56:

    cursum ad litora,

    Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:

    equum in consulem,

    Liv. 2, 6:

    currum in hostem,

    Ov. M. 12, 78:

    tela manusque in corpus Aeacidae,

    Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:

    hastam in te,

    Ov. M. 8, 66; cf.:

    dentes in inguina,

    id. ib. 8, 400:

    cursum in Africam,

    Vell. 2, 19 fin.:

    cursum per auras in lucos,

    Verg. A. 6, 195 et saep.:

    navem eo,

    Nep. Chabr. 4, 2:

    gressum huc,

    Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:

    Ilo hastam,

    Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:

    ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,

    to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:

    iter navis,

    Ov. F. 1, 4:

    cursum,

    Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:

    spicula,

    Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:

    hastile,

    Verg. A. 12, 490:

    tela,

    Hor. C. 4, 9, 18:

    sagittas,

    Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:

    vulnera,

    Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:

    vulnera alicui,

    Sen. Herc. Oet. 160.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set in order, arrange (very rare):

    materias divisione dirigere,

    Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),
    B.
    In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).
    (α).
    With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:

    orationem ad exempla,

    id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:

    judicium ad ea,

    id. 6, 5, 2:

    se ad id quod, etc.,

    id. 12, 3, 8; cf.:

    se ad ea effingenda,

    id. 10, 1, 127:

    praecipua rerum ad famam,

    Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):

    in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,

    Cic. Brut. 37, 140:

    vitam ad certam rationis normam,

    to conform, id. Mur. 2:

    leges hominum ad naturam,

    id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—
    (β).
    With in (not so in Cic.):

    tota mente (intentionem) in opus ipsum,

    Quint. 10, 3, 28:

    communes locos in vitia,

    id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—
    (γ).
    With abl. (only in Cic.):

    quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,

    Cic. Fin. 5, 20 fin.:

    omnia voluptate,

    id. ib. 2, 22, 71:

    utilitatem honestate,

    id. Off. 3, 21, 83:

    haec normā,

    id. de Or. 3, 49, 190.—
    (δ).
    Without an object:

    (divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,

    Cic. Div. 1, 14 fin.
    (ε).
    With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—
    (ζ).
    With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.
    A.
    Lit.:

    auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,

    Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.

    aes (tubae), opp. flexum,

    Ov. M. 1, 98:

    iter,

    Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.

    trabes,

    id. ib. 7, 23, 1:

    ordo (olearum),

    Cic. Caecin. 8, 22:

    arcus (opp. obliquus),

    Ov. M. 2, 129:

    paries,

    i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:

    praeruptus locus utraque ex parte directus,

    Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:

    (Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,

    Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:

    cornu,

    Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:

    in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,

    in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,

    altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,

    Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:

    cadere in directum moderate (with exire per devexum),

    Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—
    B.
    Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:

    o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,

    Cic. Fin. 1, 18; cf.:

    iter ad laudem,

    id. Cael. 17, 41:

    vera illa et directa ratio,

    id. ib. 18:

    tristis ac directus senex,

    id. ib. 16, 38; cf.:

    quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,

    id. Rosc. Com. 4, 11:

    percunctatio et denuntiatio belli,

    Liv. 21, 19; cf.

    contiones,

    Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):

    verba,

    Cod. Just. 6, 23, 15:

    actio,

    Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.

    institutio (opp. precaria),

    id. 29, 1, 19:

    libertates (opp. fideicommissariae),

    id. 29, 4, 12.— Adv.
    a.
    dīrectē, directly, straight (very rare):

    dicere,

    Cic. Part. Or. 7, 24:

    ire,

    Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,
    b.
    dīrectō, directly, straight:

    deorsum ferri,

    Cic. N. D. 1, 25:

    transversas trabes,

    Caes. B. C. 2, 9, 2:

    ad fidem spectare,

    Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —
    * c.
    dīrectā:

    quo magis ursimus alte directā,

    press deep down perpendicularly, Lucr. 2, 198.—
    d.
    dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:

    directius gubernare,

    Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv.

    Lewis & Short latin dictionary > derigo

  • 47 directum

    dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,

    Sen. Q. N. 1, 10:

    haec directa materia injecta consternebantur,

    Caes. B. G. 4, 17, 8:

    crates,

    id. B. C. 3, 46, 5:

    naves ante portum,

    Liv. 37, 31; cf.:

    naves in pugnam,

    id. 22, 19:

    vicos,

    i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.

    castella,

    Flor. 4, 12, 26:

    molem recta fronte,

    Curt. 4, 3 et saep.:

    regiones lituo,

    i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:

    finem alicui veterem viam regiam,

    Liv. 39, 27.—Esp. freq.:

    aciem,

    to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.

    frontem,

    Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:

    membrana plumbo derecta,

    ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—
    * b.
    Perh. i. q., to split, cleave in twain:

    elephantum machaeră dirigit,

    Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—
    B.
    In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):

    ex vestigio vela ad castra Corneliana,

    Caes. B. C. 2, 25, 6:

    aciem ad te,

    Cat. 63, 56:

    cursum ad litora,

    Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:

    equum in consulem,

    Liv. 2, 6:

    currum in hostem,

    Ov. M. 12, 78:

    tela manusque in corpus Aeacidae,

    Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:

    hastam in te,

    Ov. M. 8, 66; cf.:

    dentes in inguina,

    id. ib. 8, 400:

    cursum in Africam,

    Vell. 2, 19 fin.:

    cursum per auras in lucos,

    Verg. A. 6, 195 et saep.:

    navem eo,

    Nep. Chabr. 4, 2:

    gressum huc,

    Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:

    Ilo hastam,

    Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:

    ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,

    to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:

    iter navis,

    Ov. F. 1, 4:

    cursum,

    Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:

    spicula,

    Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:

    hastile,

    Verg. A. 12, 490:

    tela,

    Hor. C. 4, 9, 18:

    sagittas,

    Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:

    vulnera,

    Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:

    vulnera alicui,

    Sen. Herc. Oet. 160.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set in order, arrange (very rare):

    materias divisione dirigere,

    Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),
    B.
    In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).
    (α).
    With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:

    orationem ad exempla,

    id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:

    judicium ad ea,

    id. 6, 5, 2:

    se ad id quod, etc.,

    id. 12, 3, 8; cf.:

    se ad ea effingenda,

    id. 10, 1, 127:

    praecipua rerum ad famam,

    Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):

    in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,

    Cic. Brut. 37, 140:

    vitam ad certam rationis normam,

    to conform, id. Mur. 2:

    leges hominum ad naturam,

    id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—
    (β).
    With in (not so in Cic.):

    tota mente (intentionem) in opus ipsum,

    Quint. 10, 3, 28:

    communes locos in vitia,

    id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—
    (γ).
    With abl. (only in Cic.):

    quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,

    Cic. Fin. 5, 20 fin.:

    omnia voluptate,

    id. ib. 2, 22, 71:

    utilitatem honestate,

    id. Off. 3, 21, 83:

    haec normā,

    id. de Or. 3, 49, 190.—
    (δ).
    Without an object:

    (divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,

    Cic. Div. 1, 14 fin.
    (ε).
    With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—
    (ζ).
    With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.
    A.
    Lit.:

    auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,

    Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.

    aes (tubae), opp. flexum,

    Ov. M. 1, 98:

    iter,

    Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.

    trabes,

    id. ib. 7, 23, 1:

    ordo (olearum),

    Cic. Caecin. 8, 22:

    arcus (opp. obliquus),

    Ov. M. 2, 129:

    paries,

    i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:

    praeruptus locus utraque ex parte directus,

    Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:

    (Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,

    Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:

    cornu,

    Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:

    in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,

    in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,

    altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,

    Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:

    cadere in directum moderate (with exire per devexum),

    Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—
    B.
    Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:

    o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,

    Cic. Fin. 1, 18; cf.:

    iter ad laudem,

    id. Cael. 17, 41:

    vera illa et directa ratio,

    id. ib. 18:

    tristis ac directus senex,

    id. ib. 16, 38; cf.:

    quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,

    id. Rosc. Com. 4, 11:

    percunctatio et denuntiatio belli,

    Liv. 21, 19; cf.

    contiones,

    Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):

    verba,

    Cod. Just. 6, 23, 15:

    actio,

    Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.

    institutio (opp. precaria),

    id. 29, 1, 19:

    libertates (opp. fideicommissariae),

    id. 29, 4, 12.— Adv.
    a.
    dīrectē, directly, straight (very rare):

    dicere,

    Cic. Part. Or. 7, 24:

    ire,

    Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,
    b.
    dīrectō, directly, straight:

    deorsum ferri,

    Cic. N. D. 1, 25:

    transversas trabes,

    Caes. B. C. 2, 9, 2:

    ad fidem spectare,

    Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —
    * c.
    dīrectā:

    quo magis ursimus alte directā,

    press deep down perpendicularly, Lucr. 2, 198.—
    d.
    dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:

    directius gubernare,

    Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv.

    Lewis & Short latin dictionary > directum

  • 48 dirigo

    dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,

    Sen. Q. N. 1, 10:

    haec directa materia injecta consternebantur,

    Caes. B. G. 4, 17, 8:

    crates,

    id. B. C. 3, 46, 5:

    naves ante portum,

    Liv. 37, 31; cf.:

    naves in pugnam,

    id. 22, 19:

    vicos,

    i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.

    castella,

    Flor. 4, 12, 26:

    molem recta fronte,

    Curt. 4, 3 et saep.:

    regiones lituo,

    i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:

    finem alicui veterem viam regiam,

    Liv. 39, 27.—Esp. freq.:

    aciem,

    to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.

    frontem,

    Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:

    membrana plumbo derecta,

    ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—
    * b.
    Perh. i. q., to split, cleave in twain:

    elephantum machaeră dirigit,

    Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—
    B.
    In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):

    ex vestigio vela ad castra Corneliana,

    Caes. B. C. 2, 25, 6:

    aciem ad te,

    Cat. 63, 56:

    cursum ad litora,

    Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:

    equum in consulem,

    Liv. 2, 6:

    currum in hostem,

    Ov. M. 12, 78:

    tela manusque in corpus Aeacidae,

    Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:

    hastam in te,

    Ov. M. 8, 66; cf.:

    dentes in inguina,

    id. ib. 8, 400:

    cursum in Africam,

    Vell. 2, 19 fin.:

    cursum per auras in lucos,

    Verg. A. 6, 195 et saep.:

    navem eo,

    Nep. Chabr. 4, 2:

    gressum huc,

    Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:

    Ilo hastam,

    Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:

    ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,

    to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:

    iter navis,

    Ov. F. 1, 4:

    cursum,

    Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:

    spicula,

    Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:

    hastile,

    Verg. A. 12, 490:

    tela,

    Hor. C. 4, 9, 18:

    sagittas,

    Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:

    vulnera,

    Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:

    vulnera alicui,

    Sen. Herc. Oet. 160.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set in order, arrange (very rare):

    materias divisione dirigere,

    Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),
    B.
    In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).
    (α).
    With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:

    orationem ad exempla,

    id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:

    judicium ad ea,

    id. 6, 5, 2:

    se ad id quod, etc.,

    id. 12, 3, 8; cf.:

    se ad ea effingenda,

    id. 10, 1, 127:

    praecipua rerum ad famam,

    Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):

    in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,

    Cic. Brut. 37, 140:

    vitam ad certam rationis normam,

    to conform, id. Mur. 2:

    leges hominum ad naturam,

    id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—
    (β).
    With in (not so in Cic.):

    tota mente (intentionem) in opus ipsum,

    Quint. 10, 3, 28:

    communes locos in vitia,

    id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—
    (γ).
    With abl. (only in Cic.):

    quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,

    Cic. Fin. 5, 20 fin.:

    omnia voluptate,

    id. ib. 2, 22, 71:

    utilitatem honestate,

    id. Off. 3, 21, 83:

    haec normā,

    id. de Or. 3, 49, 190.—
    (δ).
    Without an object:

    (divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,

    Cic. Div. 1, 14 fin.
    (ε).
    With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—
    (ζ).
    With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.
    A.
    Lit.:

    auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,

    Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.

    aes (tubae), opp. flexum,

    Ov. M. 1, 98:

    iter,

    Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.

    trabes,

    id. ib. 7, 23, 1:

    ordo (olearum),

    Cic. Caecin. 8, 22:

    arcus (opp. obliquus),

    Ov. M. 2, 129:

    paries,

    i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:

    praeruptus locus utraque ex parte directus,

    Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:

    (Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,

    Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:

    cornu,

    Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:

    in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,

    in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,

    altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,

    Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:

    cadere in directum moderate (with exire per devexum),

    Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—
    B.
    Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:

    o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,

    Cic. Fin. 1, 18; cf.:

    iter ad laudem,

    id. Cael. 17, 41:

    vera illa et directa ratio,

    id. ib. 18:

    tristis ac directus senex,

    id. ib. 16, 38; cf.:

    quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,

    id. Rosc. Com. 4, 11:

    percunctatio et denuntiatio belli,

    Liv. 21, 19; cf.

    contiones,

    Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):

    verba,

    Cod. Just. 6, 23, 15:

    actio,

    Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.

    institutio (opp. precaria),

    id. 29, 1, 19:

    libertates (opp. fideicommissariae),

    id. 29, 4, 12.— Adv.
    a.
    dīrectē, directly, straight (very rare):

    dicere,

    Cic. Part. Or. 7, 24:

    ire,

    Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,
    b.
    dīrectō, directly, straight:

    deorsum ferri,

    Cic. N. D. 1, 25:

    transversas trabes,

    Caes. B. C. 2, 9, 2:

    ad fidem spectare,

    Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —
    * c.
    dīrectā:

    quo magis ursimus alte directā,

    press deep down perpendicularly, Lucr. 2, 198.—
    d.
    dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:

    directius gubernare,

    Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv.

    Lewis & Short latin dictionary > dirigo

  • 49 domina

    dŏmĭna, ae (dat. and abl. plur. only dominis, Curt. 3, 12, 8; Inscr. Orell. 1629), f. [dominus].
    I.
    Prop., mistress, she who rules or commands, esp. in a household, = hera, materfamilias, Plaut. Cist. 4, 2, 107; id. Stich. 2, 1, 24; Ter. Heaut. 2, 3, 57; Quint. 5, 11, 34 sq.; Ov. M. 4, 5; Juv. 6, 376; 377 al. —
    II.
    In gen., like the Gr. despoina, a mistress, lady:

    sit sane Fors domina campi,

    Cic. Pis. 2; cf.:

    haec una virtus omnium est domina et regina virtutum,

    id. Off. 3, 6, 28:

    voluptates blandissimae dominae,

    id. ib. 2, 10, 37:

    cupiditas honoris, imperii, provinciarum quam dura est domina!

    id. Par. 5, 2 fin.:

    juncti currum dominae subiere leones, i. e. of Cybele,

    Verg. A. 3, 113; 438;

    of Venus,

    Ov. A. A. 1, 148; Prop. 3, 3, 31 (4, 2, 31 M.);

    of Juno,

    id. 2, 5, 17;

    of Diana,

    Mart. 12, 18;

    of Isis,

    Inscr. Grut. 82, 2; cf. Inscr. Orell. 1884; Vulg. Gen. 16, 4 al.—
    b.
    As adj.:

    domina Urbs,

    the queen city, Mart. 12, 21, 9.—
    B.
    In partic.
    1. 2.
    A term of endearment,
    a.
    Wife, Verg. A. 6, 397 Serv.; Ov. Tr. 4, 3, 9; 5, 5, 7; Inscr. Orell. 2663.—
    b.
    Sweetheart, Tib. 1, 1, 46; 3, 4, 74; Prop. 1, 4, 2 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > domina

  • 50 emico

    ē-mĭco, cŭi (cf. Quint. 1, 6, 17), cātum, 1, v. n., to spring out, spring forth, to break forth, appear quickly (not freq. till after the Aug. per.; in Cic. and Caes. not at all).
    A.
    Lit.:

    emicat ex oculis, spirat quoque pectore flamma,

    Ov. M. 8, 356:

    flamma ex monte,

    Plin. 2, 88, 89, § 203:

    multi calami ex una radice,

    id. 27, 8, 40, § 62:

    dracones de extis,

    id. 11, 37, 77, § 197:

    fulgura ab omni parte caeli,

    Curt. 8, 4: corpore sanguis (so Lachm.;

    Munro, e corpore),

    Lucr. 2, 195:

    uterque pronus carcere,

    Ov. M. 10, 652:

    scaturigines,

    Liv. 44, 33:

    cruor alte,

    Ov. M. 4, 121:

    sanguis per foramen,

    id. ib. 9, 130:

    scintillae inter fumum,

    Quint. 8, 5, 29:

    sol super terras,

    Val. Fl. 4, 96; cf.

    dies,

    id. 1, 655:

    telum nervo,

    Ov. M. 5, 67; cf.:

    saxa tormento,

    Liv. 44, 10: hostem rati, emicant, sine discrimine insultant, rush forth, Flor. 1, 18, 4 et saep.:

    (sanguis) in illam partem,

    Lucr. 4, 1050:

    juvenum manus emicat ardens in litus,

    Verg. A. 6, 5; cf.:

    in currum,

    id. ib. 12, 327:

    Nisus ante omnia corpora,

    id. ib. 5, 319:

    sanguis in altum,

    Ov. M. 6, 260:

    rami in excelsum,

    Plin. 12, 5, 11, § 23 al.; cf. comically: cor coepit in pectus emicare, to leap, * Plaut. Aul. 4, 3, 4.—
    2.
    Transf., to stretch forth, project:

    scopulus alto gurgite,

    Ov. M. 9, 225.—
    B.
    Trop., to be prominent or conspicuous, to become apparent:

    inter quae verbum emicuit si forte decorum,

    Hor. Ep. 2, 1, 73:

    Agrippinae is pavor, ea consternatio mentis emicuit, ut, etc.,

    Tac. A. 13, 16.—Esp. of good qualities, etc.:

    quos et magnitudine animi et claritate rerum longe emicuisse,

    to have shone forth, Curt. 7, 6, 20:

    egregia virtus Scaevae centurionis emicuit,

    Flor. 4, 2, 40; cf.:

    inter ceteros Themistoclis gloria emicuit,

    Just. 2, 9, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > emico

  • 51 escendo

    ē-scendo ( exs-), di, sum, 3, v. n. and a. [scando].
    I.
    Neutr., to climb up, mount up, ascend from a place (cf. ascendo init.; also: scando, peto, incedo, ingredior; rare but class.).
    A.
    In gen.
    1.
    Lit.:

    ex alto puteo ad summum,

    Plaut. Mil. 4, 4, 14:

    in currum,

    id. Merc. 5, 2, 90:

    in caelum,

    id. Trin. 4, 2, 100; Cic. Tusc. 1, 29, 71:

    in rotam,

    id. ib. 5, 9, 24 Klotz N. cr.:

    in rostra,

    id. Off. 3, 20, 80; cf.:

    in contionem,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5; Liv. 8, 33:

    in malum (navis),

    id. 30, 25 fin.:

    in equum,

    id. 23, 14, 2; 30, 18, 5:

    in navem,

    Nep. Them. 8, 6 Nipperd. (for the more usual conscendo).—
    2.
    Trop.:

    ut ad nos contemptus Samnitium pervenit, supra non escendit,

    Liv. 7, 30.—
    B.
    In partic., = anabainein, to go up from the sea-coast:

    Pergamum,

    Liv. 35, 13, 6:

    legati Delphos cum escendissent, etc.,

    id. 29, 11, 5.—
    II.
    Act., to mount, ascend a thing:

    pars equos escendere,

    Sall. J. 97, 5:

    vehiculum,

    Sen. Vit. Beat. 23:

    suggestum,

    Tac. A. 13, 5; cf.

    rostra,

    id. ib. 15, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > escendo

  • 52 everto

    ē-verto or - vorto, ti, sum, 3, v. a., to overturn, turn upside down (syn. demolior, destruo, extinguo, diruo, deleo, etc.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (very rare):

    aequora ventis,

    to upturn, agitate, Verg. A. 1, 43; cf.

    aquas,

    Ov. H. 7, 42:

    mare,

    Sen. Ep. 4:

    campum,

    i. e. to plough, Val. Fl. 7, 75:

    cervices,

    to twist, Ter. Heaut. 2, 3, 131 Ruhnk.—More freq. and class. (not in Caes.),
    B.
    In partic.
    1.
    To overturn any thing from its position, to overthrow, upset, throw down:

    naviculam,

    Cic. de Or. 1, 38, 174; id. Par. 3, 1, 20; id. Fin. 4, 27 fin.; cf. id. Rep. 1, 34:

    pinum,

    Verg. G. 1, 256; Plin. 16, 31, 56 § 130; cf.

    poët.: Ismara,

    i. e. the trees of Ismarus, Stat. Th. 6, 107:

    currum,

    Curt. 4, 15; cf.

    equum,

    Prop. 4 (5), 10, 8.— Transf., of persons:

    eversus,

    thrown down, Plin. 21, 19, 77, § 132; 26, 13, 85, § 137.—Designating the term. ad quem:

    si quis Athon Pindumve revulsos Sede sua, totos in apertum everteret aequor,

    Ov. M. 11, 555; cf.:

    tecta in dominum,

    id. ib. 1, 231.—
    b.
    Transf., to overthrow, subvert, destroy:

    urbes (with diripere),

    Cic. Off. 1, 24:

    Carthaginem,

    id. Rep. 6, 11:

    Trojam,

    Ov. M. 13, 169:

    castellum,

    Hor. Ep. 2, 2, 34:

    funditus arces,

    Sil. 17, 376.—
    2.
    To turn out, drive out, expel a man from his possession:

    ut agro evortat Lesbonicum, quando evortit aedibus,

    Plaut. Trin. 3, 1, 15; so,

    adolescentem bonis,

    id. ib. 1, 2, 177:

    pupillum fortunis patriis,

    Cic. Verr. 2, 1, 51:

    eos fortunis omnibus,

    id. Div. in Caecil. 6, 21; id. Fl. 5:

    hunc funditus bonis,

    id. Rosc. Am. 39 fin.
    II.
    Trop. (Acc. to I. B.)
    A.
    To overturn, overthrow:

    ab imo summa,

    Lucr. 5, 163:

    aliquem non judicio neque disceptatione, sed vi atque impressione evertere,

    to ruin, Cic. Fam. 5, 2, 8:

    aliquem fortunis omnibus,

    id. Div. in Caec. 6, 21.—
    B.
    To overthrow completely, to subvert, ruin, destroy:

    funditus aratores,

    Cic. Verr. 2, 3, 18 fin.:

    funditus civitates,

    id. Pis. 35, 86:

    eversa per te et perdita civitas,

    id. ib. 24, 57; id. Lael. 7, 23; cf. Quint. 2, 16, 4; Verg. G. 1, 500:

    funditus amicitiam,

    Cic. Fin. 2, 25; cf.:

    penitus virtutem,

    id. ib. 3, 3:

    totum genus hoc regiae civitatis,

    id. Rep. 2, 29:

    leges, testamenta,

    id. Verr. 2, 2, 19; cf. id. Cat. 1, 7 fin.:

    constitutam philosophiam,

    id. Ac. 2, 5, 15; cf.

    definitionem,

    id. 2, 6 fin.:

    finitionem,

    Quint. 7, 3, 23:

    opus,

    id. 2, 17, 34:

    majestatem dictatoriam et disciplinam militarem,

    Liv. 8, 30 fin.:

    patrimonium,

    to waste, squander, Dig. 47, 6, 1:

    pietatem,

    Lucr. 3, 84:

    spem,

    Ov. M. 13, 623:

    Crassos, Pompeios,

    to ruin, Juv. 10, 108: titulum, to erase, Capit. Gord. Tert. 34.

    Lewis & Short latin dictionary > everto

  • 53 flecto

    flecto, xi, xum, 3, v. a. and n. [root in Gr. pholkos, bandy-legged; phalkês, the bent rib of a ship; L. falx; falco, so called from the curve of its claws or beak; cf. Germ. Falke; Engl. falcon].
    I.
    Act., to bend, bow, curve, turn, turn round (freq. and class.; syn.: plecto, plico, curvo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    animal omne membra quocumque vult, flectit, contorquet, porrigit, contrahit,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    ora retro,

    Ov. M. 3, 188:

    vultus ad illum,

    id. ib. 4, 265;

    10, 236: lumina a gurgite in nullam partem,

    id. ib. 8, 367:

    geminas acies huc,

    to turn, direct, Verg. A. 6, 789; cf.

    oculos,

    id. ib. 8, 698:

    equos brevi moderari ac flectere,

    Caes. B. G. 4, 33 fin.:

    equum,

    Hor. C. 3, 7, 25:

    currum de foro in Capitolium,

    Cic. Verr. 2, 5, 30, § 77:

    plaustrum,

    Ov. M. 10, 447: navem, Auct. B. Alex. 64 fin.:

    habenas,

    Ov. M. 2, 169:

    cursus in orbem,

    id. ib. 6, 225; cf.:

    cursus in laevum,

    id. Tr. 1, 10, 17:

    iter ad Privernum,

    Liv. 8, 19, 13 Drak. N. cr.:

    iter Demetriadem,

    id. 35, 31, 3:

    tu (Bacche) flectis amnes, tu mare barbarum,

    Hor. C. 2, 19, 17:

    arcus,

    to bend, Ov. M. 4, 303; cf.:

    flexos incurvant viribus arcus,

    Verg. A. 5, 500:

    flexum genu,

    Ov. M. 4, 340:

    artus,

    Liv. 21, 58, 9:

    flexi crines,

    curled, Mart. 3, 63, 3; 10, 65, 6; Juv. 6, 493:

    flexum mare,

    i.e. a bay, Tac. A. 14, 4:

    flexi fractique motus,

    contorted, Cic. Fin. 5, 12, 35:

    hinc (silva) se flectit sinistrorsus,

    Caes. B. G. 6, 25, 3.—Mid.: quasi amnis celeris rapit, sed tamen inflexu flectitur, Naev. ap. Non. 191, 34 (Trag. Rel. v. 42 Rib.):

    (milvus) flectitur in gyrum,

    wheels, Ov. M. 2, 718:

    modo flector in anguem,

    I bend, wind myself into a snake, id. ib. 8, 883:

    sol ab ea (Cancri) meta incipit flecti,

    Plin. 18, 28, 68, § 264: Euphrates ad meridiem flectitur, id. 6, 26, 30, § 125.—
    2.
    In partic., naut. t. t., to go round or double a promontory:

    cum in flectendis promontoriis ventorum mutationes maximas saepe sentiant,

    Cic. Div. 2, 45, 94:

    Leucaten flectere molestum videbatur,

    id. Att. 5, 9, 1.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to bend, turn, direct:

    ducere multimodis voces et flectere cantus,

    Lucr. 5, 1406:

    vocem,

    Ov. Am. 2, 4, 25:

    qui teneros et rudes cum acceperunt, inficiunt et flectunt, ut volunt,

    Cic. Leg. 1, 17, 47; cf.:

    imbecillitatem animorum torquere et flectere,

    id. ib. 1, 10, 29:

    suam naturam huc et illuc torquere ac flectere,

    id. Cael. 6, 13:

    vitam flectere fingereque,

    id. Sull. 28, 79:

    mentes suas ad nostrum imperium nomenque,

    id. Balb. 17, 39:

    aliquem a proposito,

    Liv. 28, 22, 11:

    scribentis animum a vero,

    id. 1 praef. 5:

    animus ab aliqua opinione flectendus,

    Quint. 4, 2, 80:

    animos ad publica carmina,

    Ov. Tr. 5, 1, 23: quo vobis mentes... dementes sese flexere viaï? Enn. ap. Cic. de Sen. 6, 16 (Ann. v. 209 ed. Vahl.):

    est viri et ducis oblata casu flectere ad consilium,

    Liv. 28, 44, 8:

    juvenis cereus in vitium flecti,

    Hor. A. P. 163:

    quod procul a nobis flectat Fortuna gubernans,

    turn aside, avert, Lucr. 5, 108.—
    2.
    In partic.
    a.
    To bend (in opinion or in will), to move, persuade, prevail upon, overcome, soften, appease (cf.:

    moveo, afficio): quibus rebus ita flectebar animo atque frangebar, ut, etc.,

    Cic. Sull. 6, 18:

    sed quid te oratione flectam?... qua re flecte te, quaeso,

    id. Phil. 1, 14, 35: facile Achivos flexeris, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3 (Trag. v. 229 ed. Vahl.):

    judices,

    Quint. 6, 1, 9:

    flectere mollibus jam durum imperiis,

    Hor. C. 4, 1, 6:

    precibus si flecteris ullis,

    Verg. A. 2, 689:

    flectere si nequeo Superos, Acheronta movebo,

    id. ib. 7, 312; cf.:

    nisi dii immortales suo numine prope fata ipsa flexissent,

    Cic. Cat. 3, 8, 19:

    desine fata deum flecti sperare precando,

    Verg. A. 6, 376:

    animos commutare atque omni ratione flectere,

    Cic. de Or. 2, 52 fin.:

    ingenium alicujus aversum,

    Sall. J. 102, 3:

    si quem a proposito spes mollitiave animi flexisset,

    divert, dissuade, Liv. 28, 22, 11: dictis nostris sententia flexa est, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 264 ed. Vahl.):

    si flectitur ira deorum,

    Ov. M. 1, 378: cf. id. Tr. 3, 5, 41:

    hortaturque simul flectitque labores,

    soothes, Stat. S. 5, 1, 119:

    ad deditionem primos,

    Liv. 5, 43, 1.—Mid.:

    plurimum valet miseratio, quae judicem flecti non tantum cogit, sed, etc.,

    to let himself be moved, Quint. 6, 1, 23:

    flexi in misericordiam,

    Amm. 12, 27.—
    b.
    (Acc. to I. A. 2.) To turn aside from, to avoid a thing:

    ut eam (viam) flectas, te rogo,

    Cic. Att. 11, 18, 2 (but B. and K. ex conj. C. F. Hermann read ira, v. a. sup.); cf.:

    flexit viam,

    Liv. 1, 60, 1:

    dolo a se flexos imputavit civilis,

    Tac. H. 5, 24.—
    c.
    To refer to or apply to any one:

    versus qui in Tiberium flecterentur,

    Tac. A. 6, 29:

    Augustus quaedam ex horrida illa antiquitate ad praesentem usum flexisset,

    id. ib. 4, 16.—
    d.
    In grammar.
    (α).
    To form a word from another language:

    verba derivare, flectere, conjungere,

    Quint. 8, 3, 36:

    hoc vocabulum (pollex) de Graeco flexum est,

    Gell. 4, 3 fin.
    (β).
    To decline, conjugate, inflect, Varr. L. L. 10, 2, 29 al.—
    (γ).
    Flectere syllabam, to mark with the circumflex accent, and hence, to lengthen, Quint. 1, 5, 23 Spald. and Zumpt.
    II.
    Neutr., to turn, go, or march in any direction (post-Aug.).
    A.
    Lit.:

    cum procul hos laevo flectentes limite cernunt,

    Verg. A. 9, 372:

    ex Gabino in Tusculanos flexere colles,

    Liv. 3, 8, 6;

    Hasdrubal ad Oceanum flectit,

    id. 28, 16, 3:

    inde Vitellius Cremonam flexit,

    Tac. H. 2, 70:

    in Capitolium,

    Suet. Tib. 20.—
    B.
    Trop., of thought or speech, to turn in any direction:

    ad providentiam sapientiamque,

    Tac. A. 13, 3:

    in ambitionem,

    id. ib. 4, 37:

    a veneratione Augusti orsus flexit ad victorias Tiberii,

    id. ib. 1, 34.—Hence, flexus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., bent, winding:

    error,

    Ov. M. 8, 160:

    zodiacus circa Cancrum Capricornumque flexior,

    Mart. Cap. 8, § 878.—In neutr. plur. subst.: collium flexa, Minuc. Fel. Octav. 17.—
    B.
    Trop., of tones, lengthened:

    infinito magis illa flexa et circumducta sunt,

    Quint. 11, 3, 172.

    Lewis & Short latin dictionary > flecto

  • 54 hastati

    hastātus, a, um, adj. [hasta, I. A.], armed with a spear.
    I.
    In gen. (very rare):

    Bellona,

    Stat. Th. 2, 718:

    prima utcumque acies hastata: ceteris praeusta aut brevia tela,

    Tac. A. 2, 14:

    currum decem milia hastatorum sequebantur,

    Curt. 3, 3, 10; 4, 15, 7.—
    II.
    In partic., milit. t. t.: hastāti, ōrum, m., the first line of a Roman army drawn up in order of battle (behind them were the Principes and Triarii):

    hastati dicti qui primi hastis pugnabant,

    Varr. L. L. 5, § 89 Müll.: hastati spargunt hastas, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 287 Vahl.); so Liv. 8, 8, 6; 22, 5; Veg. Mil. 1, 20 al.; cf.

    Dict. of Antiq.—The hastati were divided into ten ordines (companies),

    Ov. F. 3, 128.—Hence,
    B.
    Transf.: primus, secundus, etc., ordo hastatus, and more freq. absol.: primus, secundus, etc., hastatus, the first, second, etc., company of hastati: in eo exercitu miles gregarius fui: tertio anno virtutis causa, mihi T. Quintius decimum ordinem hastatum assignavit, i. e. made me captain of the tenth (last) company, Liv. 42, 34, 5:

    cum signifer primi hastati signum non posset movere loco,

    Cic. Div. 1, 35, 77; cf. id. ib. 2, 31, 67:

    signifer secundi hastati,

    Liv. 26, 5 fin. —Hence, transf.,
    2.
    (Ellipt. for centurio ordinis hastati primus, secundus, etc., hastatus.) The captain of the first, second, etc., company, Veg. Mil. 2, 8: Q. Fulginius ex primo hastato, late first centurio (i. e. who had been discharged as first centurio, and then served as evocatus), Caes. B. C. 1, 46, 4.—
    b.
    Kat exochên, hastatus, i, m., the captain of the first company, Flor. 1, 18; Inscr. Orell. 3455.

    Lewis & Short latin dictionary > hastati

  • 55 hastatus

    hastātus, a, um, adj. [hasta, I. A.], armed with a spear.
    I.
    In gen. (very rare):

    Bellona,

    Stat. Th. 2, 718:

    prima utcumque acies hastata: ceteris praeusta aut brevia tela,

    Tac. A. 2, 14:

    currum decem milia hastatorum sequebantur,

    Curt. 3, 3, 10; 4, 15, 7.—
    II.
    In partic., milit. t. t.: hastāti, ōrum, m., the first line of a Roman army drawn up in order of battle (behind them were the Principes and Triarii):

    hastati dicti qui primi hastis pugnabant,

    Varr. L. L. 5, § 89 Müll.: hastati spargunt hastas, Enn. ap. Macr. 6, 1 (Ann. v. 287 Vahl.); so Liv. 8, 8, 6; 22, 5; Veg. Mil. 1, 20 al.; cf.

    Dict. of Antiq.—The hastati were divided into ten ordines (companies),

    Ov. F. 3, 128.—Hence,
    B.
    Transf.: primus, secundus, etc., ordo hastatus, and more freq. absol.: primus, secundus, etc., hastatus, the first, second, etc., company of hastati: in eo exercitu miles gregarius fui: tertio anno virtutis causa, mihi T. Quintius decimum ordinem hastatum assignavit, i. e. made me captain of the tenth (last) company, Liv. 42, 34, 5:

    cum signifer primi hastati signum non posset movere loco,

    Cic. Div. 1, 35, 77; cf. id. ib. 2, 31, 67:

    signifer secundi hastati,

    Liv. 26, 5 fin. —Hence, transf.,
    2.
    (Ellipt. for centurio ordinis hastati primus, secundus, etc., hastatus.) The captain of the first, second, etc., company, Veg. Mil. 2, 8: Q. Fulginius ex primo hastato, late first centurio (i. e. who had been discharged as first centurio, and then served as evocatus), Caes. B. C. 1, 46, 4.—
    b.
    Kat exochên, hastatus, i, m., the captain of the first company, Flor. 1, 18; Inscr. Orell. 3455.

    Lewis & Short latin dictionary > hastatus

  • 56 honesto

    hŏnesto, āvi, ātum, 1, v. a. [id.], to clothe or adorn with honor; to honor, dignify; to adorn, grace, embellish (class.; cf. honoro), with personal or inanimate objects.
    1.
    With personal objects quom me tanto honore honestas, Plaut. Capt. 2, 2, 106; 2, 1, 50; cf.:

    quod non dignos homines honore honestatos videbam,

    Sall. C. 35, 3 Kritz.:

    tantam laudem, quantā vos me vestris decretis honestatis, nemo est assecutus, Cic Cat 4, 10, 20: Saturnini imagine mortem ejus honestare,

    id. Rab. Perd. 9, 24; id. Sull. 29, 81; id. Off. 1, 39, 139:

    haec famigeratio Te honestet, me autem collutulet,

    Plaut. Trin. 3, 2, 67:

    ad eum augendum atque honestandum,

    Cic. Off. 2, 6, 21:

    a quibus, si interdum ad forum deducimur, si uno basilicae spatio honestamur, diligenter observari videmur et coli,

    are honored by being accompanied through the basilica, id. Mur. 34, 70:

    summi viri Gracchorum et Flacci sanguine non modo se non contaminarunt, sed etiam honestarunt,

    id. Cat. 1, 12, 29:

    quem vultus honestat, Dedecorant mores,

    Claud. Laud. Stil. 1, 26; cf.:

    arma auro et argento distincta corpus rarae magnitudinis honestabant,

    Curt. 8, 44, 7:

    ingens corpus erat (Navii), et arma honestabant,

    Liv. 26, 5, 16.—
    II.
    With inanimate objects:

    nec domo dominus, sed domino domus honestanda est,

    Cic. Off. 1, 39, 139:

    L. Pauli currum rex nobilissimus Perses honestavit,

    id. Cat. 4, 10, 21:

    caput (avis) plumeo apice honestante (with distinguere),

    Plin. 10, 2, 2, § 3; cf. Curt. 8, 13:

    formam pudor honestabat,

    id. 6, 2; 3, 6 fin.:

    exornatio est, qua utimur rei honestandae et locupletandae causa,

    adorn, Auct. Her. 2, 18, 28; Plaut. Stich. 2, 1, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > honesto

  • 57 idemtidem

    ĭdentĭdem (not idem-), adv. [idem + ti (= eti) + dem (root dies), v. Corss. Ausspr. 2, p. 456; 855], repeatedly, several times, often, now and then, at intervals, ever and anon; continually, constantly, habitually (class.; cf.: subinde, interdum): ne te uxor sequatur, respectas identidem, Plant. Men. 1, 2, 51; so,

    haec ego admirans, referebam tamen oculos ad terram identidem,

    Cic. Rep. 6, 18 fin.: scindens dolore identidem intonsam comam, Att. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 62:

    cogitato identidem, tibi quam fidelis fuerim,

    Plaut. Mil. 4, 8, 54:

    et quaeso identidem circumspice,

    id. Trin. 1, 2, 110:

    quid Chalcidico Euripo in motu identidem reciprocando putas fleri posse constantius?

    Cic. N. D. 3, 10, 24:

    palpebrae aptissime factae ad claudendas pupulas et ad aperiendas, idque providit ut identidem fieri posset cum maxima celeritate,

    id. ib. 2, 57, 142; id. Rab. Post. 12, 34:

    L. Cassius identidem in causa quaerere solebat, cui bono fuisset,

    id. Rosc. Am. 30, 84:

    novis identidem armis novos hostes exsistere,

    Curt. 9, 4, 18:

    cum identidem interrogaret,

    Quint. 6, 3, 49; id. 86:

    revolvor identidem in Tusculanum,

    Cic. Att. 13, 26, 1; Auct. Her. 2, 18, 27: cum se illi identidem in silvas ad suos reciperent, * Caes. B. G. 2, 19, 5:

    nullum amans vere, sed identidem omnium Ilia rumpens,

    Cat. 11, 19:

    cum identidem legem Aemiliam recitaret,

    Liv. 9, 32, 6; 26, 44, 4:

    nunc identidem nosmet ipsi instemus. Res enim communis agitur, ut frequenter et assidue consequamur artis rationem studio et exercitatione,

    Auct. Her. 4, 56, 69; so,

    omne id tempus suspensos ita tenuit animos... ut identidem jam in urbem futurus videretur impetus, etc.,

    Liv. 5, 39, 6:

    equi currum vehentes identidem (habenis) verberabantur,

    Curt. 4, 15, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > idemtidem

  • 58 identidem

    ĭdentĭdem (not idem-), adv. [idem + ti (= eti) + dem (root dies), v. Corss. Ausspr. 2, p. 456; 855], repeatedly, several times, often, now and then, at intervals, ever and anon; continually, constantly, habitually (class.; cf.: subinde, interdum): ne te uxor sequatur, respectas identidem, Plant. Men. 1, 2, 51; so,

    haec ego admirans, referebam tamen oculos ad terram identidem,

    Cic. Rep. 6, 18 fin.: scindens dolore identidem intonsam comam, Att. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 62:

    cogitato identidem, tibi quam fidelis fuerim,

    Plaut. Mil. 4, 8, 54:

    et quaeso identidem circumspice,

    id. Trin. 1, 2, 110:

    quid Chalcidico Euripo in motu identidem reciprocando putas fleri posse constantius?

    Cic. N. D. 3, 10, 24:

    palpebrae aptissime factae ad claudendas pupulas et ad aperiendas, idque providit ut identidem fieri posset cum maxima celeritate,

    id. ib. 2, 57, 142; id. Rab. Post. 12, 34:

    L. Cassius identidem in causa quaerere solebat, cui bono fuisset,

    id. Rosc. Am. 30, 84:

    novis identidem armis novos hostes exsistere,

    Curt. 9, 4, 18:

    cum identidem interrogaret,

    Quint. 6, 3, 49; id. 86:

    revolvor identidem in Tusculanum,

    Cic. Att. 13, 26, 1; Auct. Her. 2, 18, 27: cum se illi identidem in silvas ad suos reciperent, * Caes. B. G. 2, 19, 5:

    nullum amans vere, sed identidem omnium Ilia rumpens,

    Cat. 11, 19:

    cum identidem legem Aemiliam recitaret,

    Liv. 9, 32, 6; 26, 44, 4:

    nunc identidem nosmet ipsi instemus. Res enim communis agitur, ut frequenter et assidue consequamur artis rationem studio et exercitatione,

    Auct. Her. 4, 56, 69; so,

    omne id tempus suspensos ita tenuit animos... ut identidem jam in urbem futurus videretur impetus, etc.,

    Liv. 5, 39, 6:

    equi currum vehentes identidem (habenis) verberabantur,

    Curt. 4, 15, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > identidem

  • 59 impello

    impello ( inp-), pŭli, pulsum, 3 (archaic inf. pres. pass. inpellier, Lucr. 6, 1060), v. a. [in-pello], to push, drive, or strike against a thing; to strike, reach.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet.):

    cavum conversa cuspide montem Impulit in latus,

    Verg. A. 1, 82:

    vocales impellere pollice chordas,

    to strike, Tib. 2, 5, 3; cf. Ov. M. 10, 145:

    aequora remis,

    id. ib. 3, 657; cf.:

    infidum remis marmor,

    Verg. G. 1, 254:

    impellunt animae lintea Thraciae,

    swell, Hor. C. 4, 12, 2:

    auras mugitibus,

    Ov. M. 3, 21; cf.:

    maternas aures Luctus,

    Verg. G. 4, 349:

    sensus,

    Lucr. 1, 303:

    colles canoris plausibus, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 175: cui patuere Alpes saxa impellentia caelum,

    Sil. 11, 217: cum fretum non impulit Ister, does not strike, i. e. does not empty into, Luc. 5, 437:

    impulsum ab eo dextri pedis pollice,

    Suet. Calig. 57:

    subitus antennas impulit ignis,

    Juv. 12, 19.—
    B.
    In partic., with the access. idea of motion, to drive forward, set in motion, urge on, impel (class.):

    biremes subjectis scutulis impulsas vectibus in interiorem partem transduxit,

    Caes. B. C. 3, 40, 4:

    (navem) triplici versu (remorum),

    Verg. A. 5, 119:

    puppim remis velisque,

    Sil. 1, 568:

    ratem (levis aura),

    Ov. M. 15, 697:

    currum,

    Val. Fl. 6, 6:

    equum calce,

    Sil. 7, 697; cf.:

    cornipedem planta,

    id. 2, 71:

    Zephyris primum impellentibus undas,

    Verg. G. 4, 305:

    fluctus (ventus),

    Petr. 114:

    aequor velis,

    Tac. A. 2, 23:

    praemissus eques postremos ac latera impulit,

    id. ib. 2, 17: utque impulit arma, i. e. brandished, flourished, Verg. A. 8, 3:

    remos,

    id. ib. 4, 594:

    sagittam nervo,

    to shoot, discharge, Ov. M. 11, 325:

    semen vehementius urinam impellit,

    drives down, promotes the discharge of, Plin. 24, 19, 118, § 180:

    praecipitantem igitur impellamus et perditum prosternamus,

    give a push to, Cic. Clu. 26, 70; Tac. A. 4, 22:

    procumbunt orni, nodosa impellitur ilex,

    is overthrown, thrown down, Luc. 3, 440:

    impulit aciem,

    forced to give way, broke, Liv. 9, 40, 9; cf.:

    hostem primo impetu impulit,

    id. 9, 27, 9:

    impulsis hostibus castra cepit,

    Vell. 2, 70, 1:

    impulit Vitellianos modica caede,

    Tac. H. 3, 16:

    quem (hostem) si inpellere maturasset,

    id. ib. 4, 34;

    78 al.— Designating the limit: in fugam atque in latebras impellere,

    Cic. Rab. Perd. 8, 22:

    se in vulnus,

    Vell. 2, 70 fin.:

    inque meos ferrum flammasque Penates Impulit,

    Ov. M. 12, 552:

    ferrum capulo tenus,

    Sil. 9, 382:

    (Aufidus) in aequora fluctus,

    id. 7, 482; 14, 429:

    jamque diem ad metas defessis Phoebus Olympo Impellebat equis,

    id. 11, 270.
    II.
    Trop.
    A.
    To move to a thing; to impel, incite, urge; esp., to instigate, stimulate, persuade (the predom. signif. in good prose); constr. usu. with aliquem in or ad aliquid and ut; less freq. with a terminal adverb, the inf., the simple acc., or absol.
    (α).
    Aliquem in aliquid:

    nisi eum di immortales in eam mentem impulissent, ut, etc.,

    Cic. Mil. 33, 89:

    hic in fraudem homines impulit,

    id. Pis. 1, 1; id. Lael. 24, 89; and:

    in fraudem impulsus,

    id. Deiot. 12, 32:

    in sermonem,

    id. de Or. 2, 89, 363:

    in plurimas animum audientium species impellere,

    Quint. 12, 10, 43.—
    (β).
    Aliquem ad aliquid (so most freq.):

    ad quam quemque artem putabat esse aptum, ad eam impellere atque hortari solebat,

    Cic. de Or. 1, 28, 126:

    ad veterum annalium memoriam comprehendendam impulsi atque incensi,

    id. Brut. 5, 19:

    facile ad credendum,

    id. Rep. 2, 10:

    aliquos ad omne facinus,

    id. ib. 6, 1:

    ad maleficium,

    Auct. Her. 2, 21, 34:

    ad injuriam faciendam,

    Cic. Fl. 34, 85:

    ad scelus,

    id. Rosc. Am. 14, 39:

    ad bellum,

    id. Sull. 13, 36:

    ad crudelitatem,

    Quint. 8, 3, 85:

    ad metum, cupiditatem, odium, conciliationem,

    id. 3, 8, 12 et saep.—
    (γ).
    With ut:

    quae causa nos impulerit, ut haec tam sero litteris mandaremus,

    Cic. N. D. 1, 4, 7; cf. id. de Sen. 21, 77:

    Germanos tam facile impelli, ut in Galliam venirent,

    Caes. B. G. 4, 16, 1; Cic. N. D. 2, 66, 166; id. Rep. 3, 2; id. Fin. 3, 20, 65; Hor. Ep. 2, 2, 51 et saep.—
    (δ).
    With a terminal adv.:

    dum in dubio est animus, paulo momento huc illuc impellitur,

    Ter. And. 1, 5, 31:

    impulit huc animos,

    Luc. 8, 454:

    voluntates impellere quo velit,

    Cic. de Or. 1, 8, 30.—
    (ε).
    With inf.:

    fuerunt quos pavor nando capessere fugam impulerit,

    Liv. 22, 6, 7:

    quae mens tam dira Impulit his cingi telis?

    Verg. A. 2, 520; Tac. A. 6, 45; 13, 10:

    quendam impulit servilem ei amorem obicere,

    id. ib. 14, 60; Hor. C. 3, 7, 14; Stat. Th. 10, 737; Just. 3, 1, 3; 5, 1, 4; 29, 4, 5.—
    (ζ).
    With the simple acc.:

    ut forte legentem Aut tacitum impellat quovis sermone,

    to arouse, address, Hor. S. 1, 3, 65; Val. Fl. 4, 486:

    cum praetor lictorem impellat,

    Juv. 3, 128:

    quis modo casus impulit hos,

    id. 15, 120:

    vernacula multitudo, lasciviae sueta, impellere ceterorum rudes animos,

    to instigate, stimulate, Tac. A. 1, 31 Ritter. (Nipperd. implere).—In pass.:

    (ut) qui audiunt aut impellantur aut reflectantur,

    Cic. de Or. 2, 77, 312:

    Bellovacos impulsos ab suis principibus ab Aeduis defecisse,

    Caes. B. G. 2, 14, 3:

    vel iratum vel impulsum ab aliis,

    Quint. 11, 1, 71:

    hac fama impulsus Chremes ultro ad me venit,

    Ter. And. 1, 1, 72:

    impulsus irā... Quibus iris impulsus,

    id. Hec. 3, 5, 35:

    furore atque amentia impulsus,

    Caes. B. G. 1, 40, 4:

    hac impulsi occasione,

    id. ib. 7, 1, 3:

    Induciomari nuntiis impulsi,

    id. ib. 5, 26, 2:

    Cassandrae impulsus furiis,

    Verg. A. 10, 68 et saep.:

    quia et initio movendus sit judex et summo impellendus,

    Quint. 7, 1, 10:

    cum simul terra, simul mari bellum impelleretur,

    Tac. Agr. 25; cf.:

    impulsum bellum,

    Luc. 7, 5; 7, 330.—
    (η).
    Absol.: cui (daimoniôi) sempel ipse paruerit, numquam impellenti, saepe revocanti, Cic. Div. 1, 54, 122:

    qui nullo impellente fallebant,

    id. Fl. 8, 20:

    uno ictu frequenter impellunt (sententiae),

    Quint. 12, 10, 48.—
    B.
    To overthrow, subdue, destroy (rare): praecipitantem igitur impellamus, et perditum prosternamus, Cic. Clu. 26, 70:

    miseri post fata Sychaei... Solus hic (Aeneas) inflexit sensus animumque labantem Impulit,

    i. e. has completely subdued, Verg. A. 4, 23:

    impellere ruentem,

    to destroy completely, Tac. H. 2, 63 fin.:

    inpulsas Vitellii res audietis,

    id. ib. 3, 2:

    inmenso Achaicae victoriae momento ad impellendos mores,

    Plin. 33, 11, 53, § 149:

    impulsum bellum,

    i. e. brought near to a close, Luc. 5, 330:

    impellens quidquid sibi, summa petenti, obstaret,

    id. 1, 149:

    tum leviter est temptatum,... et nunc maximo temporum nostrorum auctore prope inpulsum,

    Quint. 3, 4, 2 Spald. N. cr.

    Lewis & Short latin dictionary > impello

  • 60 impetus

    impĕtus ( inp-), ūs (dat. impetu, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3; no gen. plur.; abl. impetibus, Lucr. 1, 293; v. also impes), m. [impeto], an attack, assault, onset (freq. and class.; in sing. and plur. equally common).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    incursio atque impetus armatorum,

    Cic. Caecin. 15, 44:

    gladiis destrictis in eos impetum fecerunt,

    Caes. B. G. 1, 25, 2:

    impetum facere in aliquem,

    id. ib. 1, 46 fin.; Hirt. B. G. 8, 18, 4:

    in agros,

    Liv. 1, 5, 4:

    ad regem,

    id. 1, 5, 7; cf.:

    in hostes,

    Caes. B. G. 1, 22, 3:

    dare impetum in aliquem,

    Liv. 4, 28, 1; 2, 19, 7:

    capere impetum in aliquem,

    Plin. 9, 30, 48, § 91:

    hostes impetu facto celeriter nostros perturbaverunt,

    Caes. B. G. 4, 12, 1:

    oppidum magno impetu oppugnare,

    id. ib. 2, 6:

    primo hostium impetu pulsi,

    id. ib. 2, 24, 1:

    impetus gladiorum excipere,

    id. ib. 1, 52, 4:

    impetum sustinere,

    id. ib. 3, 2, 4:

    ferre impetum,

    id. ib. 3, 19, 3:

    fracto impetu levissimi hominis,

    Cic. Fam. 1, 5, b, 2:

    impetum propulsare,

    id. Mur. 1, 2:

    nec primum quidem impetum, nec secundum, nec tertium, sustinere potuerunt,

    Flor. 3, 3, 4; Liv. 33, 36, 11:

    uno impetu,

    Curt. 8, 14, 18; Lact. 3, 26, 10; 5, 4, 1:

    coërcere,

    Plin. 17, 22, 35, § 180:

    aquarum domare,

    id. 31, 6, 31, § 58:

    nec tantum (cupiditates) in alios caeco impetu incurrunt, etc.,

    Cic. Fin. 1, 13, 44.— Poet.: biformato impetu Centaurus, with double - shaped attack, Cic. poët. Tusc. 2, 8 fin.; v. biformatus.—
    B.
    In partic.
    1.
    In medic. lang., an attack of a disease, a fit, paroxysm:

    febris,

    Cels. 2, 15:

    pituitae,

    Plin. 28, 12, 50, § 183:

    coeliacorum,

    id. 20, 14, 53, § 148: oculorum, i. e. inflammation, id. 20, 3, 8, § 16:

    thymum e vino tumores et impetus tollit,

    id. 21, 21, 89, § 157; so absol., id. 22, 25, 58, § 122. —
    2.
    In mechanics, the pressure of a load, Vitr. 6, 3.—
    II.
    Transf., in gen. (without reference to an object), violent impulse, violent or rapid motion, impetus, impetuosity, violence, fury, vehemence, vigor, force.
    A.
    Physical: labitur uncta carina, volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.):

    in magno impetu maris atque aperto,

    Caes. B. G. 3, 8, 1:

    Hebri,

    Phaedr. 3, prol. 59:

    impetus caeli,

    i. e. rapid motion, Cic. N. D. 2, 38, 97; Lucr. 5, 200. — Hence also poet.: quieti corpus nocturno impetu Dedi, in the nocturnal revolution, i. e. in the night, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    impetus ipse animaï Et fera vis venti,

    Lucr. 6, 591; cf.:

    tantos impetus ventorum sustinere,

    Caes. B. G. 3, 13, 6.—
    B.
    Mental, impulse, vehemence, ardor, passion, etc.
    (α).
    Sing.:

    repentino quodam impetu animi incitatus,

    internal pressure, impulse, Cic. Off. 1, 15, 49; cf.:

    ut tota mente omnique animi impetu in rem publicam incumbas,

    id. Fam. 10, 5, 2; id. Att. 11, 5, 1:

    impetu magis quam consilio,

    Liv. 42, 29, 11:

    aliter in oratione nec impetus ullus nec vis esse potest,

    Cic. Or. 68, 229; cf.:

    ad omnem impetum dicendi,

    id. Deiot. 2, 5:

    actiones quae recitantur impetum omnem caloremque perdunt,

    Plin. Ep. 2, 19, 2:

    resumere impetum fractum omissumque,

    id. ib. 7, 9, 6:

    adulescens impetus ad bella maximi,

    Vell. 2, 55, 2:

    est prudentis, sustinere ut currum sic impetum benevolentiae,

    Cic. Lael. 17, 63:

    divinus impetus,

    id. Div. 1, 49, 111:

    si ex hoc impetu rerum nihil prolatando remittitur,

    Liv. 37, 19, 5:

    donec impetus famae et favor exercitus languesceret,

    Tac. Agr. 39 fin.:

    est mihi per saevas impetus ire feras,

    I feel an impulse, Ov. H. 4, 38:

    Bessus occidendi protinus regis impetum ceperat,

    had formed a sudden purpose, Curt. 5, 12, 1:

    statim moriendi impetum cepit,

    Suet. Oth. 9.—

    Prov.: Da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat impetus,

    haste makes waste, Stat. Th. 10, 704 sq. —
    (β).
    Plur.:

    animalia, quae habent suos impetus et rerum appetitus,

    impulses, instincts, Cic. Off. 2, 3, 11:

    an fortitudo, nisi insanire coeperit, impetus suos non habebit?

    id. Tusc. 4, 22, 50:

    temperantia est rationis in libidinem atque in alios non rectos impetus animi firma et moderata dominatio,

    id. Inv. 2, 54, 164:

    insanos atque indomitos impetus vulgi cohibere,

    id. Rep. 1, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > impetus

См. также в других словарях:

  • CURRUM (ad) — ad CURRUM equos iungendi mos vetus is fuit, ut in quadriga quatuor equos ita iungerent, ut, duplici temone equis interiectô, perpetuum iugum omnibus coniceretur. Tum nollus in curru funalis equus fuit, sed omnes iugales, quorum duos sinistros… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Currum — This interesting and unusual name is probably a topographic name from the Old French word corme , a service tree, a tree which is cultivated for it s white flowers and brown edible apple like fruits, found in the early modern English language as… …   Surnames reference

  • PHAETHON — Clymenes Nymphae et Solis filius fuisse dicitur, qui cum Epapho, Iovis filio, non cederet, seque Solis filium esso gloriaretur, hunc falso gloriari inquit Epaphus, teste Ovidiô, Met. l. 1. v. 748. Huic Epaphus, magni genitus de semine tandem… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TRIUMPHUS — I. TRIUMPHUS Graece Θρίαμβος, epitheton Liberi patris, Plutar. in Marcello. Unde pompae triumphali, cuius ipse in Graecia primus Inventor fuisse fertur, nomen. Vide Plin. l. 7. c. 56. et Diod. Sicul. l. 5. ac triumphalis acclamatio Io, a Bacchi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CURRUS Secundarius — occurrit Gen. c. 41. v. 43. Et iussit (Pharao) eum (Ioseplum) insidere currui secundario. Ubi Arabs Interpres edit. Paris. later alem equum secundum Pharaonis vult intelligi. Namque Currum, pro equo, passim reperias. Et notum, non Regibus solum,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CURRUS Solis — 2. Regum c. 23. v. 11. Et cessare fecit (Iosias) equos, quos Soli dederant Reges Iuda, ab ingressu domus Dei ad domum Nathan melechi Eunuchi, quae erat in Parvar im et Currus Solis combussit igni: quibusdam quadrigae suêre, in quibus sculprae… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ALATI — Dracones, apud Poetas passim occurrunt. Lucan. l. 9. v. 729. ducitis altum Aera cum pennis Hinc currum Cereris alatis draconibus vehi finxêre: Orpheus in Hymno Cereris, Α῞ρμα δρακοντέιοσιν ὑπόζεύξασα χαλινοῖς, Currui (volucrium) draconum Frena… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CURRU vehi — cum aliquo Procerum, magnus honor habitus. Vopiscus, initiô Aureliani, Hilaribus, quibus omnia festa et fieri debere scimus et dici, impletis sollemnibus, vehiculô me suô et iudiciali carpentô Praefectus urbis, Vir illustris, Iulius Tiberianus… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • EQUUS — I. EQUUS cum robore, rum celeritate, commendatur, unde adeo multiplex eius in vita usus. Celeritatis inprimis magnum argumentum est, quod intra 24. horas, secundum Arabes, iter expediunt centenorum millium, ut est apud Ludov. Romanum Navigat. l.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Wheel of Mainz — version until 1992 version from 1992 2008 …   Wikipedia

  • Mainzer Rad — Mainz Rheinland Pfalz Blasonierung …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»