-
1 contractio
contractĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] action de contracter, contraction, action de serrer. [st2]2 [-] réduction, raccourcissement, brièveté.* * *contractĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] action de contracter, contraction, action de serrer. [st2]2 [-] réduction, raccourcissement, brièveté.* * *Contractio, Verbale: vt Contractio neruorum. Plin. Retirement et retraction de nerfs, Contraction.\Contractio frontis. Cic. Refrongnement.\Contractio paginae. Cic. La petitesse et Estrecisson, ou Serrement d'escripture.\Effusio animi in laetitia, in dolore contractio. Cic. Tristesse, Quand une personne se reserre et est triste et pensif. -
2 contractio
contractio contractio, onis f сжатие, сокращение -
3 contractio
contractio, ōnis, f. (contraho), die Zusammenziehung, I) eig.: c. et porrectio digitorum, Cic.: brachii (Ggstz. proiectio), Cic.: linguae, Plin.: superciliorum (Ggstz. remissio), Cic.: frontis, Cic.: umerorum (Ggstz. allevatio), Quint.: longa nervorum (bei der Tortur), Sen.; aber (passiv) c. nervorum, das Kontraktsein, Scrib. – II) übtr.: 1) die verkürzende Zusammenziehung, die Verkürzung in Schrift u. Rede, huius paginae, das enge Schreiben am Ende einer Seite, Cic. ad Att. 5, 4. § 4. – syllabae, Kontraktion in der Aussprache (Ggstz. productio), Cic. – passiv, die Gedrängtheit, orationis (Ggstz. longitudo, die Gedehntheit), Cic. – 2) die Beengung des Gemütes od. Geistes: a) des Gemütes, das Gedrückt- od. Gepreßtsein, die Beklommenheit des Herzens, c. animi (Ggstz. animi effusio in laetitia u. animi elatio), Cic.: fortissimorum animorum c., Sen. – b) des Geistes, die krankhafte Spannung, utraque res detestabilis, et contractio et torpor (krankhafte Abspannung, Erlahmen), Sen. ep. 82, 3.
-
4 contractio
contractio, ōnis, f. (contraho), die Zusammenziehung, I) eig.: c. et porrectio digitorum, Cic.: brachii (Ggstz. proiectio), Cic.: linguae, Plin.: superciliorum (Ggstz. remissio), Cic.: frontis, Cic.: umerorum (Ggstz. allevatio), Quint.: longa nervorum (bei der Tortur), Sen.; aber (passiv) c. nervorum, das Kontraktsein, Scrib. – II) übtr.: 1) die verkürzende Zusammenziehung, die Verkürzung in Schrift u. Rede, huius paginae, das enge Schreiben am Ende einer Seite, Cic. ad Att. 5, 4. § 4. – syllabae, Kontraktion in der Aussprache (Ggstz. productio), Cic. – passiv, die Gedrängtheit, orationis (Ggstz. longitudo, die Gedehntheit), Cic. – 2) die Beengung des Gemütes od. Geistes: a) des Gemütes, das Gedrückt- od. Gepreßtsein, die Beklommenheit des Herzens, c. animi (Ggstz. animi effusio in laetitia u. animi elatio), Cic.: fortissimorum animorum c., Sen. – b) des Geistes, die krankhafte Spannung, utraque res detestabilis, et contractio et torpor (krankhafte Abspannung, Erlahmen), Sen. ep. 82, 3.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > contractio
-
5 contractio
contractĭo, ōnis, f. [contraho], a drawing together, contraction (in good prose; most freq. in Cic.).I.Lit.:B.contractio et porrectio digitorum,
Cic. N. D. 2, 60, 150:bracchii (opp. projectio),
id. Or. 18, 59:superciliorum (opp. remissio),
id. Off. 1, 41, 146:frontis,
id. Sest. 8, 19:umerorum (opp. allevatio),
Quint. 11, 3, 83:nervorum,
a contraction, cramp, Scrib. Comp. 255;without nervorum,
Plin. 20, 17, 73, § 191: bonorum, i. e. consolidation, Gai Inst. 2, 155.—Hence,Transf., an abridging, shortening, abridgment, shortness:* II.paginae,
Cic. Att. 5, 4, 4: syllabae, shortening in pronunciation (opp. productio), id. de Or. 3, 50, 196:orationis (opp. longitudo),
id. Part. Or. 6, 19.—Trop.: animi in dolore, dejection, undue depression, despondency (opp. effusio animi in laetitiā), Cic. Tusc. 4, 31, 66; cf. id. ib. 4, 6, 14: animos demittunt et contrahunt; v. contraho, II. B. -
6 contrāctiō
contrāctiō ōnis, f [com-+TRAG-], a drawing together, contraction: digitorum: superciliorum: frontis.—Fig.: animi in dolore, dejection. —A shortening, shortness: paginae: syllabae.* * *contraction; abridgement; clamp; compression/condensation (of speech/syllable) -
7 contractio
1) стягивание, сгибание ( digitorum C)2) нахмуривание (frontis, superciliorum C)3) судорожное сжатие, спазм ( nervorum PM)4) сокращение, сжатость, краткость ( orationis C)5) стяжение ( syllabae C)6) стеснение, подавленность, угнетённость, уныние (animi C, Sen) -
8 contractio
соединение (Gai. II, 155).Латинско-русский словарь к источникам римского права > contractio
-
9 contractio
,onis fсокращение, сморщивание -
10 torpor
torpor, ōris, m. (torpeo), die Betäubung, Erstarrung, Regungslosigkeit, I) eig.: a) infolge physischer Umstände, α) übh., Lucil., Cic. u.a.: contractio et torpor, Sen.: membrorum omnium torpor, Sen. rhet.: nervorum torpor tremorque, Sen. – β) infolge der Untätigkeit, die Erschlaffung, die Stumpfheit, das dumpfe Hinbrüten, t. recens, Tac.: t. Vitellii (Ggstz. vigilantia Vespasiani,) Tac.: sordes omnium ac torpor, Tac.: Ggstz. membrorum mobilitatem (expugnat) torpor et tarditas, Augustin. de civ. dei 19, 4, 2. p. 357, 2 D.2 – b) infolge einer Seelenstimmung, das Erlahmen der Geisteskraft und des Mutes, Lucan. 3, 432: utraque res detestabilis est, contractio et torpor, Sen. ep. 82, 3. – II) übtr., die Regungslosigkeit, Albani lacus otium et Baiani torpor, Plin. pan. 82, 1.
-
11 definitio
dēfīnītĭo, ōnis, f. [st1]1 [-] action de borner, délimitation. - CIL 6, 8826. [st1]2 [-] définition, explication. - haec prima definitio est, ut aegritudo sit animi adversante ratione contractio, Cic. Tusc. 4: la première définition du chagrin est qu'il est un resserrement de l'âme contraire à la raison. - Cic. de Or. 1, 189; Or, 118; Fin. 2, 5. [st1]3 [-] indication précise, détermination. - hominum et temporum definitione sublata, Cic. Div. 2, 54: une fois supprimée toute précision relative aux personnes et au temps. - illa definitio judiciorum aequorum retineatur, ut et sine invidia culpa plectatur et sine culpa invidia ponatur, Cic. Clu. 5: que l'on retienne cette maxime relative aux jugements équitables: punir la faute sans haine et bannir la haine s'il n'y a pas faute.* * *dēfīnītĭo, ōnis, f. [st1]1 [-] action de borner, délimitation. - CIL 6, 8826. [st1]2 [-] définition, explication. - haec prima definitio est, ut aegritudo sit animi adversante ratione contractio, Cic. Tusc. 4: la première définition du chagrin est qu'il est un resserrement de l'âme contraire à la raison. - Cic. de Or. 1, 189; Or, 118; Fin. 2, 5. [st1]3 [-] indication précise, détermination. - hominum et temporum definitione sublata, Cic. Div. 2, 54: une fois supprimée toute précision relative aux personnes et au temps. - illa definitio judiciorum aequorum retineatur, ut et sine invidia culpa plectatur et sine culpa invidia ponatur, Cic. Clu. 5: que l'on retienne cette maxime relative aux jugements équitables: punir la faute sans haine et bannir la haine s'il n'y a pas faute.* * *Definitio, Verbale. Quintil. Une briefve declaration de la nature, condition et vertu de quelque chose sans rien delaisser, et sans y adjouster choses estrangieres et hors de propos.\Hominum et temporum definitione sublata. Cic. Sans particularizer ne specifier les hommes ne le temps, Sans dire à quels hommes, ne en quel temps. -
12 valde
valdē, adv. (contractio de valide) [st2]1 [-] beaucoup, très, fort. [st2]2 [-] oui, assurément, certainement, tout à fait (dans le dialogue).* * *valdē, adv. (contractio de valide) [st2]1 [-] beaucoup, très, fort. [st2]2 [-] oui, assurément, certainement, tout à fait (dans le dialogue).* * *Valde, Aduerbium, a Valide factum est, detracto i. Bien, ou Fort, Moult. Positiuis iungitur, etiam verbis et aduerbiis.\Valde recusat. Cic. Il refuse grandement, ou fort, ou moult.\Valde eius causa volo. Cic. Fort pour l'amour de luy.\Aduerbiis. Cic. Rem te valde bene gessisse rumor erat. Fort bien.\Illud valde grauiter tulerunt. Cic. Ils ont esté fort marriz de cela.\Positiuis: Cicero, Valde studiosus ac diligens. Bien diligent, ou Fort diligent.\Nihil est tam valde vulgare, quam nihil sapere. Cic. Il n'est rien si commun, ou tant commun.\Nimis valde. Cic. Trop.\Neque valde de aduentu eius opinio est. Cic. Les gents ne sont pas en trop grande opinion qu'il doibve venir.\Valde quam paucos habet. Brutus ad Ciceronem. Fort peu. -
13 torpor
torpor, ōris, m. (torpeo), die Betäubung, Erstarrung, Regungslosigkeit, I) eig.: a) infolge physischer Umstände, α) übh., Lucil., Cic. u.a.: contractio et torpor, Sen.: membrorum omnium torpor, Sen. rhet.: nervorum torpor tremorque, Sen. – β) infolge der Untätigkeit, die Erschlaffung, die Stumpfheit, das dumpfe Hinbrüten, t. recens, Tac.: t. Vitellii (Ggstz. vigilantia Vespasiani,) Tac.: sordes omnium ac torpor, Tac.: Ggstz. membrorum mobilitatem (expugnat) torpor et tarditas, Augustin. de civ. dei 19, 4, 2. p. 357, 2 D.2 – b) infolge einer Seelenstimmung, das Erlahmen der Geisteskraft und des Mutes, Lucan. 3, 432: utraque res detestabilis est, contractio et torpor, Sen. ep. 82, 3. – II) übtr., die Regungslosigkeit, Albani lacus otium et Baiani torpor, Plin. pan. 82, 1. -
14 contractiuncula
ae f. [demin. к contractio ]лёгкое уныние, некоторая подавленность ( animi C) -
15 allevatio
allevātio (adlevātio), ōnis, f. (1. allevo), I) das Aufheben, Aufrichten, umerorum allevatio et contractio, Quint. 11, 3, 83: all. manuum, Hilar. in psalm. 140, 3. – II) übtr., die Erleichterung, tot tantisque rebus urgemur, ut nullam adlevationem quisquam non stultissimus sperare debeat, Cic. ep. 9, 1, 1: (doloris) diuturnitatem allevatio consoletur, Cic. de fin. 1, 40.
-
16 artus [2]
2. artus, ūs, m. (Stamm AR-o, griech. ΑΡ-ω, wov. auch 1. artus, arma, ἄρθρον u.a.), das Gefüge, gew. Plur. artūs, tuum, Dat. u. Abl. tubus, m., die Gelenke mit ihren Gliedern, die Gelenkglieder, Gliedmaßen ( dagegen membra die Glieder [Kopf u. Rumpf nicht ausgenommen] als Körperteile, von denen eben die artus die äußern Teile bilden), magni membrorum artus, magna ossa lacertique, Verg.: nervi atque artus sapientiae (im Bilde), Cic.: digitorum contractio facilisque porrectio propter molles commissuras et artus nullo in motu laborat, Cic.: nondum in sua membra artus redierant, Sen. rhet.: luxata corpora in artus redeunt, Plin.: ambusti multorum artus vi frigoris, Tac. – dolor artuum, Gelenk-, Gliederschmerz, Gicht, Cic.: artubus trementibus, Sisenn. fr.: omnibus artubus contremisco, Cic. – poet. = membra, die Glieder (s. Heinse Ov. met. 2, 823), salsus per artus sudor iit, Verg.: sopor fessos complectitur artus, Verg.: ubi mortales Tirynthius exuit artus, Ov. – / Der Singul. nur Lucan. 6, 754. Val. Flacc. 4, 312. Prisc. inst. 6, 77 (wo hoc artu) u. part. XII vers. Aen. 1, 11 (wo artu corporis). – Plur. heterokl. artua, Plaut. Men. 855. – Dat. u. Abl. Plur. gew. artubus (vgl. Diom. 308, 3); selten artibus, zB. Tert. de anim. 10; vgl. Ter. Scaur. (VII) 25, 1 sqq. – Spät. lat. Plur. arctus, Akk. arctus, Virg. gramm. p. 86, 9: Abl. Plur. arctubus, ibid. p. 8, 8.
-
17 brachium
brachium od. bracchium, ī, n. (βραχίων), I) der Unterarm von der Hand bis zum Ellbogen (während lacertus der Oberarm von da bis zur Schulter), s. bes. Cels. 8, 1. p. 327, 11 D. u. 8, 10. no. 3. Tac. Germ. 17. Ov. met. 1, 501 sq. – II) der ganze Arm, von der Schulter bis zu den Fingern, A) eig.: brachium dextrum, sinistrum, Cels.: brachium laevum, Vell.: brachia procera, Turpil. fr.: diu iactato brachio scutum manu emittere, Caes.: brachium frangere, Cic. u. Cels. – zum Umarmen, dare collo brachia, Verg., od. brachia collo circumdare, inicere, implicare, Ov. – beim Reden, porrectio brachii, Ggstz. contractio, Cornif. rhet. u. Cic.: extento brachio paululum de gestu addere, Cic.: brachium in latus iactare, Quint. – Das Tanzen der Alten bestand vornehmlich in geschickter Bewegung der Arme, brachia in numerum iactare et cetera membra, Lucr.: molli deducere gestu brachia, Prop.: brachia numeris movere, numerosa brachia ducere, Ov.: dah. brachia saltantis, Ov. – Sprichw., brachia sua praebere sceleri, behilflich sein zu usw., Ov. her. 7, 126. – illud levi brachio agere, die Sache auf die leichte Achsel nehmen, Cic. ad Att. 4, 16, 6 (4, 17, 3): u. molli brachio obiurgare alqm, jmdm. einen leichten Rippenstoß od. Wink geben (um ihn zurechtzuweisen), Cic. ad Att. 2, 1, 6. – dirigere brachia contra torrentem, wider den Strom schwimmen, Iuven. 4, 89. – B) übtr.: 1) für die den Armen analogen Glieder der Tiere, a) die Scheren des Krebses, des Nautilus, Plin.: u. so von den Scheren des Krebsgestirns, Ov., u. vom Skorpiongestirn, Verg. – b) der Schenkel des Elefanten (= femur), Plaut. mil. 26; aber femina et brachia (= crura) leonis, die Hinter- und Vorderbeine, Plin. 11, 214. – 2) für die den Armen ähnlich gestalteten Gegenstände übh., wie: bei Bäumen, die Äste, Seitenäste, Plin., Verg. u.a., bes. am Weinstock, Cato, Verg. u.a.; neben ramus das kleinere Geäste, der Zweig, Verg., Plin. u.a.: beim Meere, Arme, Ov.: bei Gebirgen, Seitenzweige, Arme, Curt. u. Plin.: bei Belagerungs- od. Befestigungswerken, ein (natürlicher od. künstlicher) Seitendamm, Seitenlinie, Verbindungslinie zur Verbindung zweier Punkte (gew. lingua gen.), Liv.: ebenso vom Seitendamm eines Hafens, Liv. u.a.: an den Ballisten u. Katapulten, die Arme, Vitr.: am Zirkel, die Schenkel, Ov.: poet.: für Segelstangen, Verg. u.a. – / Die Schreibung bracchium oft in den besten Hdschrn. (s. Lachmann Lucr. 6, 34. Fritzsche zu Hor. sat. 1, 2, 97. Wagner Orthogr. Verg. p. 419. Ribbeck prol. in Verg. p. 391) und daher in verschiedene – Texte aufgenommen, auch inschriftlich beglaubigt, s. Corp. inscr. Lat. 7, 217.
-
18 brevitas
brevitās, ātis, f. (brevis), die Kürze, I) im Raume: a) in die Weite: angusti fretus, Gell. 10, 24, 6: vineae, Pallad. 9, 3: spatii, kurze Entfernung, Caes. b.c. 1, 82, 3. – b) in die Höhe, Länge, die Kürze, Kleinheit, corporis, Lucr.: crurum, Plin.: pili, Plin.: guttarum, Vitr.: br. coacta, Plin.: brevitas nostra, unsere kleine Statur (Ggstz. magnitudo corporum suorum), Caes. b.G. 2, 30, 4. – II) in der Zeit (Ggstz. longitudo), 1) eig.: diei brevitas (Ggstz. longitudo noctis), Cic.: br. horae, Sil.: brevitas temporis impedit alqd, Caes.: brevitate temporis cogor tam pauca scribere, Cic. – br. vitae, Cic. u. Sen.: tam exigua br. vitae, Cic. – 2) übtr.: a) v. der Silbenmessung, die Kürze, brevitas et celeritas syllabarum, Cic.: brevitas pedum (Ggstz. proceritas), Cic.: contractio et brevitas dignitatem non habet, Cic.: im Plur., omnium longitudinum et brevitatum in sonis iudicium, Cic. or. 173. – b) v. Ausdruck, die Kürze, kurze Fassung, kurze u. bündige Darstellung, die Kürze u. Bündigkeit, Gedrängtheit (Ggstz. copia), litterarum, Cic.: orationis meae, Cic.: Sallustiana, Quint.: respondendi, Nep.: loquendi, Auson.: ne brevitas (ambitus) defraudasse aures videatur neve longitudo obtudisse, Cic.: multos imitatio brevitatis decipit, ut, cum se breves putent esse, longissimi sint, Cic.: brevitati servire, Cic.: brevitatis causā od. gratiā, der Kürze wegen, um mich kurz zu fassen, Cic. u. Plin.
-
19 contractiuncula
contractiuncula, ae, f. (Demin. v. contractio no. II), die leichte Beklommenheit, contractiunculae quaedam animi, Cic. Tusc. 3, 83.
-
20 effusio
effūsio, ōnis, f. (effundo), I) aktiv, das Ausgießen, Ausschütten, 1) eig.: a) der Erguß, tutantur se atramenti effusione sepiae, Cic. de nat. deor. 2, 127: vesicam urinae effusione laxare, Hieron. in Isai. 13, 47, 1. – b) das Vergießen, α) des eigenen Blutes, sanguinis sui, Augustin. de civ. dei 5, 18, p. 226, 6 D.2 u. 18, 53, 2. p. 341, 27 D.2: larga sanguinis, Nepot. epit. 15, 7. p. 507, 23 H. – β) fremden Blutes, eff. sanguinis, Hieron. epist. 69, 3. Salv. adv. avar. 2, 6: nimii sanguinis, Sex. Ruf. 28 extr.: nec multi cruoris eff., Amm. 20, 7, 11. – 2) übtr.: a) die verschwenderische Verausgabung, -Ausgabe, die Verschwendung, maßlose Freigebigkeit, m. subj. Genet., luxuriae effusiones, Heges. 4, 25, 2. – m. obj. Genet., hae pecuniarum effusiones, Cic. de off. 2, 56. – mit Ang. gegen wen? ipsius in alios effusio, Cic. ad Att. 7, 3, 3. – absol., liberalitatem effusio imitatur, Cic.: iactantia et effusio et quidvis potius quam liberalitas existimanda est, cui ratio non constat, Plin. pan.: in hac vita... quas effusiones fieri putatis? Cic. Rosc. Am. 134: si divitias quisque semper augeat, quae cotidianis effusionibus suppetant, Augustin. de civ. dei 2, 20. p. 78, 5 D.2 – b) die maßlose Sucht, m. Genet. Gerund., nondum hāc effusione inductā bestiis omnium gentium circum (den Zirkus) complendi, Liv. 44, 9, 4. – II) medial, das Sichergießen, 1) eig.: a) der Erguß einer Flüssigkeit, laborare effusione alvi (Bauchfluß), Capit. Gord. 28, 6. – prägn. = die Fähigkeit od. Neigung des Wassers, sich überall, wo es nicht eingeschlossen ist, nach allen Seiten hin zu ergießen, aquae liquor atque effusio, Cic. de nat. deor. 2, 26. – b) das Hervorschießen eines Lichtstrahls, das Hervorstrahlen, radii, Chalcid. Tim. 238. – c) das Herausströmen einer Menschenmenge, effusiones hominum ex oppidis, Cic. Pis. 51. – 2) übtr., der maßlose Erguß, die Ausgelassenheit, eodem vitio est effusio animi in laetitia, quo in dolore contractio (Beengung), Cic. Tusc. 4, 66: ut infinita varietas voluptatum insanis effusionibus exquiratur, Augustin. de civ. dei 1, 30. p. 47, 10 D.2
См. также в других словарях:
Contractio — vgl. Kontraktion … Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke
Contractio venae — (lat.), die Zusammenziehung des ausfließenden Strahles, s. Ausflußgeschwindigkeit … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Contractio rei alienae animo furandi, est furtum — Larceny is the taking and carrying away of a thing with intent to steal … Ballentine's law dictionary
contraction — [ kɔ̃traksjɔ̃ ] n. f. • XVe; contraicion 1256; lat. contractio, de contrahere → 2. contracter 1 ♦ Vx Diminution du volume d un corps, sans modification de sa masse. Contraction par le froid, la pression. ♢ Mod. Physiol. Diminution de volume ou de … Encyclopédie Universelle
Kontraktion — Zusammenziehung; Verkürzung * * * Kon|trak|ti|on 〈f. 20〉 1. Zusammenziehung, Schrumpfung 2. 〈Gramm.〉 Zusammenziehung zweier Laute zu einem neuen Laut, z. B. „haben“ zu mundartlich „han“, engl. „ne“ u. „either“ zu „neither“ [<lat. contractio… … Universal-Lexikon
contracţie — CONTRÁCŢIE, contracţii, s.f. 1. Încordare, zgârcire a muşchilor, a corpului etc.; contractare. 2. Micşorare a volumului unui corp în urma unui proces fizic sau tehnologic (uscare, răcire, ardere, solidificare). – Din fr. contraction, lat.… … Dicționar Român
контракция — (лат. contractio) 1) стягивание, сжимание, сжатие; 2) в геологии тектонические сжатия и деформации земной коры в результате уменьшения объема внутренних подкорковых масс, происходящего в свою очередь из за общего охлаждения внутренних оболочек… … Словарь иностранных слов русского языка
abbregement — Abbregement, m. acut. Compendium, Contractio, Comme abbregement de proces, Compendium, Contractio litium … Thresor de la langue françoyse
tristesse — Tristesse, ou Tristeur, Tristitia, Contractio animi. Tristesse et douleur de cueur, Moeror. Tristesse qu on a de la crainte de la mort, Contractio animi ex metu mortis. Tristesse qu on a du bien d autruy, Inuidentia. Une tristesse de quoy on se… … Thresor de la langue françoyse
Contraction — Con*trac tion, n. [L. contractio: cf. F. contraction.] 1. The act or process of contracting, shortening, or shrinking; the state of being contracted; as, contraction of the heart, of the pupil of the eye, or of a tendon; the contraction produced… … The Collaborative International Dictionary of English
Контракционная гипотеза — (от лат. contractio стягивание, сжатие) в геотектонике, тектоническая гипотеза, имевшая большое распространение в 19 в. (французский геолог Л. Эли де Бомон, австрийский геолог Э. Зюсс) и рассматривающая складчатость слоев горных пород как … Большая советская энциклопедия