Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

conquer

  • 41 edomo

    ē-dŏmo, ŭi, ĭtum, 1, v. a., to tame completely, conquer, overcome, vanquish, subdue (rare; mostly poet. and in postAug. prose).
    I.
    Prop.:

    (Roma) edomito sustulit orbe caput,

    Ov. F. 4, 256; cf. id. A. A. 3, 114.—
    II.
    Transf.:

    pastinaca edomita, opp. agrestis,

    Col. 9, 4, 5:

    aes igni,

    to melt, Plin. 33, 3, 20, § 65:

    ramum oleae curvando,

    id. 17, 19, 30, § 137: vitiosam naturam ab eo sic edomitam et compressam esse doctrina, ut, etc., * Cic. Fat. 5, 10 (al. domitam):

    feritatem,

    Col. 11, 3, 37; Lact. 4, 25, 8: nefas, * Hor. C. 4, 5, 22:

    labores,

    Sil. 3, 531:

    lumina,

    to lull to sleep, id. 10, 343.

    Lewis & Short latin dictionary > edomo

  • 42 evinco

    ē-vinco, vici, victum, 3, v. a. (not anteAug.).
    I.
    To overcome completely, to conquer, vanquish:

    evicit omnia assuetus praedae miles,

    Liv. 10, 17 fin.:

    imbelles, Aeduos,

    Tac. A. 3, 46.—
    B.
    Transf. beyond the milit. sphere (freq.):

    lacrimis evicta,

    overcome, Verg. A. 4, 548:

    dolore,

    to induce, id. ib. 4, 474:

    precibus,

    Ov. F. 3, 688; Tac. A. 4, 57 fin.:

    blandimentis vitae,

    id. ib. 15, 64:

    donis,

    i. e. to bribe, id. ib. 12, 49 et saep.:

    in gaudium evicta domus,

    moved, Tac. H. 2, 64 fin.; cf.:

    ad miserationem,

    id. A. 11, 37:

    oppositas moles gurgite (amnis),

    Verg. A. 2, 497.—Of dangerous places, to pass by in safely:

    Charybdin remis (rates),

    Ov. M. 14, 76:

    fretum,

    id. ib. 15, 706:

    aequora,

    id. H. 18, 155:

    litora (Ponti),

    id. Tr. 1, 10, 33:

    os Ponti,

    Plin. 9, 31, 51, § 98:

    nubes (solis imago),

    Ov. M. 14, 769:

    somnos,

    id. ib. 1, 685:

    morbos,

    Col. 6, 5, 2:

    dolorem (with perferre),

    Sen. Cons. ad Polyb. 36:

    superbiam (miseratio),

    Liv. 9, 6: luridaque evictos effugit umbra rogos, vanquished, i. e. from which it has struggled free, Prop. 4 (5), 7, 2:

    platanus caelebs Evincet ulmos,

    i. e. will supplant them, Hor. C. 2, 15, 5; cf.:

    evincit herbas lupinum,

    Plin. 18, 21, 50, § 185.—Less freq.,
    II. A.
    In gen., with ut:

    evincunt instando, ut, etc.,

    Liv. 2, 4, 3; 38, 9, 7;

    so,

    id. 3, 41; 5, 26; Suet. Tib. 37.—With rel.-clause, Val. Fl. 1, 248.—
    2.
    In partic., jurid. t. t., to recover one's property by judicial decision:

    sive tota res evincatur sive pars, etc.,

    Dig. 21, 2; 1 sq.; cf. Cod. Just. 8, 45, and v. evictio.—
    * B.
    Transf., for convinco (2. b), to succeed in proving, to demonstrate, evince:

    si puerilius his ratio esse evincet amare,

    will evince, Hor. S. 2, 3, 250.

    Lewis & Short latin dictionary > evinco

  • 43 exballisto

    ex-ballisto, āre, v. a. [ballista], a comically formed word, to put an end to, to finish or conquer with the ballista:

    Ballionem exballistabo lepide,

    Plaut. Ps. 2, 1, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > exballisto

  • 44 expugno

    ex-pugno, āvi, ātum, 1 (archaic inf. fut. expugnassere, Plaut. Am. 1, 1, 55), v. a., to take by assault, to storm, capture, reduce, subdue (freq. and class.; syn.: obsideo, oppugno, capio).
    I.
    Lit., of places:

    id (oppidum Noviodunum) ex itinere oppugnare conatus, expugnare non potuit,

    Caes. B. G. 2, 12, 2:

    oppidum,

    id. ib. 2, 10, 4;

    3, 14, 1 al.: nonnullas urbes per vim,

    id. B. C. 3, 55, 3:

    urbem,

    Liv. 2, 12, 1:

    Cirtam armis,

    Sall. J. 23, 1:

    castellum,

    Caes. B. G. 2, 9, 4; 3, 1, 4:

    loca multa,

    Nep. Ages. 3:

    moenia mundi,

    Lucr. 2, 1144 et saep.—
    B.
    Transf., of other objects (things or persons), to subdue, overcome, break down or through, sweep away:

    naves,

    Caes. B. G. 3, 15, 2 and 5:

    aedes,

    Ter. Eun. 4, 7, 3; cf.

    villas,

    Sall. J. 44, 5:

    carcerem,

    Plaut. Ps. 4, 7, 76:

    Philippum et Nabin expugnatos,

    conquered, Liv. 37, 25, 6; cf.:

    inclusos moenibus expugnat,

    Curt. 9, 4:

    aliquos,

    id. 6, 6; Tac. Agr. 41; Flor. 2, 2, 16; Just. 3, 5:

    expugnavi amanti herili filio aurum ab suo patre,

    obtained by force, Plaut. Bacch. 4, 9, 5.—Of inanimate subjects:

    flumina id oppidum expugnavere,

    swept away, Plin. 6, 27, 31, § 138:

    Euphrates Taurum expugnat,

    i. e. breaks through, id. 5, 24, 20, § 85:

    lacte equino venena et toxica expugnantur,

    are counteracted, id. 28, 10, 45, § 159.—
    II.
    Trop., to conquer, subdue, overcome:

    sapientis animus magnitudine consilii, tolerantia, virtutibus, etc.... vincetur et expugnabitur,

    Cic. Par. 4, 1, 27:

    nihil tam munitum, quod non expugnari pecuniā possit,

    id. Verr. 1, 2, 4:

    fortunas patrias,

    id. Clu. 13, 36:

    pudicitiam,

    to violate, id. Cael. 20; 50:

    aut enim expugnatur intentio aut adsumptio aut conclusio, nonnumquam omnia,

    i. e. is refuted, confuted, Quint. 5, 14, 20 sq.:

    pertinaciam legatorum,

    Liv. 37, 56, 9:

    paupertatem,

    Petr. 126:

    expugnatus precibus uxoris,

    Suet. Tib. 21;

    so simply expugnatus,

    id. Caes. 1; id. Vesp. 22:

    coepta,

    to fight through, to accomplish, Ov. M. 9, 619; cf.: sibi legationem expugnavit, extorted, wrung out, obtained (= extorsit), Cic. Verr. 2, 1, 16, § 44.—With ut:

    aliqua ratione expugnasset iste, ut dies tollerentur,

    Cic. Verr. 2, 2, 52, § 130:

    aegre expugnavit, ut, etc.,

    Petr. 108.—Hence, * ex-pugnans, antis, P. a., efficient, efficacious:

    expugnantior herba,

    Ov. M. 14, 21 (so Jahn and Bach., Merkel, expugnacior).

    Lewis & Short latin dictionary > expugno

  • 45 insupero

    in-sŭpĕro, āvi, ātum, 1, v. n., to pass over, surpass; hence, to conquer:

    semper dux in proeliis insuperavi,

    Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 3, 3, Mai.

    Lewis & Short latin dictionary > insupero

  • 46 nica

    nīcā, = nikae, nika, conquer! = vincas, a cry with which each party in the circus encouraged its favorite combatant, Inscr. Grut. 338, 2; Inscr. Fabr. p. 573, n. 54.

    Lewis & Short latin dictionary > nica

  • 47 obtineo

    ob-tĭnĕo ( opt-), tĭnŭi, tentum, 2 (old perf. OPTENVI, fifth Epit. of the Scipios; inf. pass. obtinerier, Plaut. Am. 3, 2, 19; id. Most. 3, 2, 154), v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act. *
    A.
    To take hold of, hold:

    obtine aures, amabo,

    Plaut. Cas. 3, 5, 16.—
    B.
    To hold, have, occupy, possess; to preserve, keep, maintain, etc. (class.).
    1.
    In gen.: sancte Apollo, qui umbilicum certum terrarum obtines, Poët. ap. Cic. Div. 2, 56, 115 (Trag. Rel. p. 201 Rib.):

    suam quisque domum tum obtinebat,

    Cic. Phil. 2, 19, 48:

    armis Galliam atque Italiam,

    Liv. 30, 19:

    cum imperio Hispaniam citeriorem,

    to have as his province, to be governor in it, Cic. Fam. 1, 9, 2:

    Galliam et Italiam,

    Liv. 30, 19:

    Africam,

    Nep. Timol. 2, 4; cf.:

    ex quā insulā nummus nullus, me obtinente, erogabitur,

    during my administration, Cic. Att. 5, 21, 7: QVEI AERARIVM PROVINCIAM OBTINEBIT, who will have the administration of the public treasure, Lex Thor. § 20 Rudorff. p. 168;

    Lex de Scribis ap. Haubold, p. 85: necessitudinem cum publicanis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 12, § 35:

    vitam et famam,

    to preserve, id. Rosc. Am. 17, 49:

    auctoritatem suam,

    to maintain, id. ib. 48, 139:

    principatum,

    Caes. B. G. 1, 3:

    regnum,

    id. ib. 1, 7:

    jus,

    to assert, maintain, Tac. A. 1, 32:

    causam,

    Caes. B. G. 7, 37, 4:

    noctem insequentem eadem caligo obtinuit,

    occupied, took up, prevailed during, Liv. 29, 27:

    quae (fama) plerosque obtinet,

    Sall. J. 17, 7:

    proverbii locum obtinet,

    i. e. is become proverbial, Cic. Tusc. 4, 16, 36:

    parentis gravitatem,

    id. Sull. 6, 19:

    numerum deorum,

    to be numbered among, id. N. D. 3, 20, 51; so,

    aliquem numerum,

    id. Brut. 47, 175; cf. id. Off. 2, 12, 43: summam opinionem [p. 1247] m scholis, Quint. 10, 5, 18:

    admirationem,

    to be admired, Plin. 34, 2, 2, § 2:

    patriae nomen,

    id. 15, 18, 19, § 69:

    firmitudinem animi,

    i. e. exhibited, Plaut. As. 2, 2, 54:

    pontem,

    would not yield, Liv. 2, 10:

    silentiam,

    to maintain, id. 1, 16.—With inf., to persist in:

    earumque artem et disciplinam obtineat colere,

    Plaut. Mil. 2, 2, 30.—
    2.
    In partic., of speech, to assert, maintain, i. e. to show, prove, demonstrate:

    possumus hoc teste... quod dicimus, obtinere?

    Cic. Verr. 2, 3, 71, § 168:

    duas contrarias sententias,

    id. Fin. 4, 28, 78:

    diu pugnare in iis, quae obtinere non possis,

    Quint. 6, 4, 15:

    recta apud turpes,

    id. 3, 8, 38:

    quaedam (leges) an obtineri possint,

    id. 2, 4, 39; 6, 1, 7:

    quod orator praecipue sibi obtinendum intellegit,

    id. 3, 6, 9 Spald. N. cr. (al. proponendum); cf. id. 12, 10, 53:

    si defecerint omnia, tum videndum erit, an obtineri possit, ne illud quidem recte factum,

    id. 5, 13, 24; 2, 5, 18.—
    C.
    To get possession of; to gain, acquire, obtain something (syn.: assequor, adipiscor, impetro;

    class.): quanta instrumenta habeat (homo) ad obtinendam adipiscendamque sapientiam,

    Cic. Leg. 1, 22, 59:

    impetrare et obtinere,

    Gell. 12, 14, 6; Cic. Fam. 1, 8, 5:

    malas causas semper obtinuit, in optimā concidit,

    gained, id. Att. 7, 25, 1; cf. id. Rosc. Com. 4, 10:

    jus suum contra aliquem,

    id. Quint. 9, 34:

    Romani si rem obtinuerint,

    if they gained the victory, Caes. B. G. 7, 85: voluimus quaedam;

    obtenta non sunt,

    Cic. Balb. 27, 61:

    apud eum causam obtinuit,

    Caes. B. G. 7, 37:

    aditu regis obtento,

    Just. 21, 6, 5.—Hence, to conquer, overcome (eccl. Lat.):

    melius est ut pugnemus contra eos in campestribus, et obtinebimus eos,

    Vulg. 3 Reg. 20, 23; 20, 25; id. Judith, 1, 5.—
    II.
    Neutr. (cf. teneo, II.), to maintain itself; to hold, prevail, last, stand, continue, obtain (not in Cic.):

    quod et plures tradidere auctores et fama obtinuit,

    Liv. 21, 46, 10; cf. with a subject-clause: pro vero antea obtinebat, regna atque imperia Fortunam dono dare, Sall. Rep. Ordin. init.:

    non ipsos quoque fuisse pastores obtinebit, quod? etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 9:

    si dissentirent, sententia plurium obtineret,

    would prevail, Dig. 42, 1, 36:

    quod merito obtinuit,

    ib. 2, 4, 4.— Absol.:

    obtinuit (sc. consuetudo),

    Dig. 1, 13, 1.—With de: quia de intercalando non obtinuerat, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5.—With ut or ne:

    his obtinuit, ut praeferretur candidato,

    Liv. 35, 10; Suet. Claud. 41:

    obtinuit, ne reus fieret,

    id. Caes. 23.—With quin, Suet. Tib. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > obtineo

  • 48 optineo

    ob-tĭnĕo ( opt-), tĭnŭi, tentum, 2 (old perf. OPTENVI, fifth Epit. of the Scipios; inf. pass. obtinerier, Plaut. Am. 3, 2, 19; id. Most. 3, 2, 154), v. a. and n. [teneo].
    I.
    Act. *
    A.
    To take hold of, hold:

    obtine aures, amabo,

    Plaut. Cas. 3, 5, 16.—
    B.
    To hold, have, occupy, possess; to preserve, keep, maintain, etc. (class.).
    1.
    In gen.: sancte Apollo, qui umbilicum certum terrarum obtines, Poët. ap. Cic. Div. 2, 56, 115 (Trag. Rel. p. 201 Rib.):

    suam quisque domum tum obtinebat,

    Cic. Phil. 2, 19, 48:

    armis Galliam atque Italiam,

    Liv. 30, 19:

    cum imperio Hispaniam citeriorem,

    to have as his province, to be governor in it, Cic. Fam. 1, 9, 2:

    Galliam et Italiam,

    Liv. 30, 19:

    Africam,

    Nep. Timol. 2, 4; cf.:

    ex quā insulā nummus nullus, me obtinente, erogabitur,

    during my administration, Cic. Att. 5, 21, 7: QVEI AERARIVM PROVINCIAM OBTINEBIT, who will have the administration of the public treasure, Lex Thor. § 20 Rudorff. p. 168;

    Lex de Scribis ap. Haubold, p. 85: necessitudinem cum publicanis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 12, § 35:

    vitam et famam,

    to preserve, id. Rosc. Am. 17, 49:

    auctoritatem suam,

    to maintain, id. ib. 48, 139:

    principatum,

    Caes. B. G. 1, 3:

    regnum,

    id. ib. 1, 7:

    jus,

    to assert, maintain, Tac. A. 1, 32:

    causam,

    Caes. B. G. 7, 37, 4:

    noctem insequentem eadem caligo obtinuit,

    occupied, took up, prevailed during, Liv. 29, 27:

    quae (fama) plerosque obtinet,

    Sall. J. 17, 7:

    proverbii locum obtinet,

    i. e. is become proverbial, Cic. Tusc. 4, 16, 36:

    parentis gravitatem,

    id. Sull. 6, 19:

    numerum deorum,

    to be numbered among, id. N. D. 3, 20, 51; so,

    aliquem numerum,

    id. Brut. 47, 175; cf. id. Off. 2, 12, 43: summam opinionem [p. 1247] m scholis, Quint. 10, 5, 18:

    admirationem,

    to be admired, Plin. 34, 2, 2, § 2:

    patriae nomen,

    id. 15, 18, 19, § 69:

    firmitudinem animi,

    i. e. exhibited, Plaut. As. 2, 2, 54:

    pontem,

    would not yield, Liv. 2, 10:

    silentiam,

    to maintain, id. 1, 16.—With inf., to persist in:

    earumque artem et disciplinam obtineat colere,

    Plaut. Mil. 2, 2, 30.—
    2.
    In partic., of speech, to assert, maintain, i. e. to show, prove, demonstrate:

    possumus hoc teste... quod dicimus, obtinere?

    Cic. Verr. 2, 3, 71, § 168:

    duas contrarias sententias,

    id. Fin. 4, 28, 78:

    diu pugnare in iis, quae obtinere non possis,

    Quint. 6, 4, 15:

    recta apud turpes,

    id. 3, 8, 38:

    quaedam (leges) an obtineri possint,

    id. 2, 4, 39; 6, 1, 7:

    quod orator praecipue sibi obtinendum intellegit,

    id. 3, 6, 9 Spald. N. cr. (al. proponendum); cf. id. 12, 10, 53:

    si defecerint omnia, tum videndum erit, an obtineri possit, ne illud quidem recte factum,

    id. 5, 13, 24; 2, 5, 18.—
    C.
    To get possession of; to gain, acquire, obtain something (syn.: assequor, adipiscor, impetro;

    class.): quanta instrumenta habeat (homo) ad obtinendam adipiscendamque sapientiam,

    Cic. Leg. 1, 22, 59:

    impetrare et obtinere,

    Gell. 12, 14, 6; Cic. Fam. 1, 8, 5:

    malas causas semper obtinuit, in optimā concidit,

    gained, id. Att. 7, 25, 1; cf. id. Rosc. Com. 4, 10:

    jus suum contra aliquem,

    id. Quint. 9, 34:

    Romani si rem obtinuerint,

    if they gained the victory, Caes. B. G. 7, 85: voluimus quaedam;

    obtenta non sunt,

    Cic. Balb. 27, 61:

    apud eum causam obtinuit,

    Caes. B. G. 7, 37:

    aditu regis obtento,

    Just. 21, 6, 5.—Hence, to conquer, overcome (eccl. Lat.):

    melius est ut pugnemus contra eos in campestribus, et obtinebimus eos,

    Vulg. 3 Reg. 20, 23; 20, 25; id. Judith, 1, 5.—
    II.
    Neutr. (cf. teneo, II.), to maintain itself; to hold, prevail, last, stand, continue, obtain (not in Cic.):

    quod et plures tradidere auctores et fama obtinuit,

    Liv. 21, 46, 10; cf. with a subject-clause: pro vero antea obtinebat, regna atque imperia Fortunam dono dare, Sall. Rep. Ordin. init.:

    non ipsos quoque fuisse pastores obtinebit, quod? etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 9:

    si dissentirent, sententia plurium obtineret,

    would prevail, Dig. 42, 1, 36:

    quod merito obtinuit,

    ib. 2, 4, 4.— Absol.:

    obtinuit (sc. consuetudo),

    Dig. 1, 13, 1.—With de: quia de intercalando non obtinuerat, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5.—With ut or ne:

    his obtinuit, ut praeferretur candidato,

    Liv. 35, 10; Suet. Claud. 41:

    obtinuit, ne reus fieret,

    id. Caes. 23.—With quin, Suet. Tib. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > optineo

  • 49 pello

    pello, pĕpŭli, pulsum, 3 ( pluperf. pulserat, Amm. 30, 5, 19), v. a. [kindred with Gr. pallô, pelô], to beat, strike, knock any thing or at any thing; to push, drive, hurl, impel, propel.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet.;

    syn.: trudo, percutio): pueri pulsi,

    Cic. Fin. 5, 18, 48:

    pectora pellite tonsis, Enn. ap. Fest. s. v. tonsa, p. 356 Müll. (Ann. v. 235 Vahl.): terram pede,

    Lucr. 5, 1402:

    ter pede terram (in the tripudium),

    Hor. C. 3, 18, 15:

    humum pedibus,

    Cat. 61, 14:

    fores,

    Ter. Ad. 4, 5, 4; 5, 3, 2:

    impetu venientium pulsae fores,

    Tac. A. 11, 37: spumat sale rate pulsum, Enn. ap. Gell. 2, 26 (Ann. v. 378 Vahl.); cf.: unda pulsa remis, Cic. Ac. Fragm. ap. Non. 162, 30; so,

    vada remis,

    Cat. 64, 58:

    (arbor) ventis pulsa,

    Lucr. 5, 1096.—
    B.
    In partic.
    1.
    To drive out or away, to thrust or turn out, expel, banish; esp. milit., to drive back, discomfit, rout the enemy (freq. and class.; syn.: fugo, elimino, deicio); constr. with abl., with ex, rarely with de; also with ab and abl. of the place from which one is repelled or driven back, but has not entered:

    cum viri boni lapidibus e foro pellerentur,

    Cic. Pis. 10, 23; so,

    omnes ex Galliae finibus,

    Caes. B. G. 1, 31, 11; and:

    praesidium ex arce,

    Nep. Pelop. 3 fin.:

    a foribus,

    Plaut. Am. 1, 1, 113:

    istum ab Hispaniā,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    patriis ab agris Pellor,

    Ov. M. 14, 477; cf. Ter. Eun. 2, 1, 9:

    aliquem a sacris,

    Ov. Ib. 624:

    possessores suis sedibus,

    Cic. Off. 2, 22, 78:

    aliquem sedibus,

    Sall. J. 41, 8:

    aliquem possessionibus,

    Cic. Mil. 27, 74:

    aliquem civitate,

    id. Par. 4, 1, 27:

    loco,

    Liv. 10, 6:

    patria,

    Nep. Arist. 1:

    aliquem regno,

    Hor. S. 1, 6, 13; Just. 35, 1, 3.—Of inanim. objects:

    aquam de agro,

    Plin. 18, 26, 62, § 230:

    tecta, quibus frigorum vis pelleretur,

    Cic. Off. 2, 11, 13:

    placidam nives pectore aquam,

    Tib. 1, 4, 12; 3, 5, 30:

    calculos e corpore,

    Plin. 22, 21, 30, § 64.—Without indicating the place whence:

    qui armis perterritus, fugatus, pulsus est,

    Cic. Caecin. 11, 31:

    hostes pelluntur,

    Caes. B. G. 7, 62, 3; cf.:

    milites pulsi fugatique,

    Sall. J. 74, 3:

    exsules tyrannorum injuriā pulsi,

    driven out, banished, Liv. 34, 26, 12:

    Athenienses Diagoram philosophum pepulerunt,

    Val. Max. 1, 1, 7 ext.With abl. of manner:

    pudendis Volneribus pulsus,

    Verg. A. 11, 56; cf.:

    si fugisset vulneratus a tergo, etc., Serv. ad loc.—Specifying the place whither: miles pellitur foras,

    Ter. Eun. 5, 8, 11:

    in exsilium pulsus,

    Cic. de Or. 2, 13, 56.—
    2.
    In milit. lang., to rout, put to flight, discomfit:

    exercitum ejus ab Helvetiis pulsum et sub jugum missum,

    Caes. B. G. 1, 7, 4:

    compluribus his proeliis pulsis,

    id. ib. 1, 10, 5:

    Romanos pulsos superatosque,

    id. ib. 2, 24 fin., etc.; 1, 52; Liv. 2, 50; Just. 1, 6, 13; 2, 12, 26.—
    3.
    To strike, set in motion, impel:

    inpello, sagitta pulsa manu,

    Verg. A. 12, 320.—
    4.
    Of a musical instrument, to strike the chords, play:

    nervi pulsi,

    struck, Cic. Brut. 54, 199:

    lyra pulsa manu,

    Ov. M. 10, 205; cf.:

    classica pulsa,

    i. e. blown, Tib. 1, 1, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to strike, touch, move, affect, impress, etc. (class.):

    totum corpus hominis et ejus omnis vultus omnesque voces, ut nervi in fidibus, ita sonant, ut a motu animi quoque sunt pulsae,

    Cic. de Or. 3, 57, 216; cf.

    of sound: Ille canit, pulsae referunt ad sidera valles,

    Verg. E. 6, 84:

    sonat amnis, et Asia longe Pulsa palus,

    id. A. 7, 702:

    quemadmodum visa nos pellerent,

    Cic. Ac. 2, 10, 30; cf.:

    visa enim ista cum acriter mentem sensumve pepulerunt,

    id. ib. 2, 20, 66; id. Fin. 2, 10, 32:

    quod (dictum) cum animos hominum aurisque pepulisset,

    id. Or. 53, 177:

    species utilitatis pepulit eum,

    id. Off. 3, 10, 41:

    fit saepe, ut pellantur animi vehementius,

    id. Div. 1, 36, 80:

    nec habet ullum ictum, quo pellat animum,

    id. Fin. 2, 10, 32:

    nulla me ipsum privatim pepulit insignis injuria,

    id. Fam. 4, 13, 2:

    ipsum in Hispaniā juvenem nullius forma pepulerat captivae,

    Liv. 30, 14, 3:

    non mediocri curā Scipionis animum pepulit,

    id. 30, 14, 1:

    pulsusque residerat ardor,

    Ov. M. 7, 76:

    longi sermonis initium pepulisti,

    you have struck the chord of a long discussion, Cic. Brut. 87, 297.—
    B.
    In partic.
    1.
    To drive out or away, to banish, expel:

    maestitiam ex animis,

    Cic. Fin. 1, 13, 43:

    procul a me dolorem,

    Plaut. Most. 3, 2, 27:

    pulsus Corde dolor,

    Verg. A. 6, 382:

    glandt famem,

    Ov. M. 14, 216; so,

    sitim,

    Hor. C. 2, 2, 14:

    frigoris vim tectis,

    Cic. Off. 2, 4, 13:

    somnum,

    Sil. 7, 300;

    Col. poët. 10, 69: Phoebeā morbos arte,

    Ov. F. 3, 827:

    vino curas,

    Hor. C. 1, 7, 31:

    moram,

    Ov. M. 2, 838:

    dolore pulsa est amentia,

    id. ib. 5, 511:

    turpia crimina a vobis,

    id. A. A. 3, 379:

    umbras noctis,

    Cat. 63, 41:

    sidera,

    Ov. M. 2, 530:

    nubila,

    id. ib. 6, 690:

    tenebras,

    id. ib. 7, 703; 15, 651.—
    2.
    To beat, conquer, overcome (very rare): si animus hominem pepulit, actum'st: animo servit, non sibi;

    Sin ipse animum pepulit, vivit, victor victorum cluet,

    Plaut. Trin. 2, 2, 27 sq.:

    alicui pudicitiam,

    id. Ep. 4, 1, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > pello

  • 50 perdomo

    per-dŏmo, ŭi, ĭtum, āre, v. a.
    I.
    To tame or subdue thoroughly, to subjugate completely, to conquer, vanquish, overcome, etc. (Aug.;

    syn. subigo): ad perdomandum Latium exercitum circumducere,

    Liv. 8, 13:

    Hispaniam,

    id. 28, 12:

    Apulia perdomita,

    id. 9, 20:

    gentes,

    Vell. 2, 95, 2:

    regionem,

    Just. 2, 3, 15:

    urbes,

    Luc. 2, 644:

    serpentes, tauros feroces,

    to tame, subdue, Ov. H. 12, 163; id. M. 1, 447:

    boves,

    Col. 6, 2.—
    B.
    Transf., to work thoroughly, to knead:

    farinam assiduā tractatione,

    Sen. Ep. 90, 23; cf.: perdomitam saxo Cererem, prepared, i. e. ground, Stat. Th. 1, 524.—
    II.
    Trop.:

    ut nono demum sulco (solum) perdometur,

    Plin. Ep. 5, 6, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > perdomo

  • 51 profligo

    1.
    prō-flīgo, āvi, ātum, 1, v. a., to strike or dash to the ground, to cast down utterly, overthrow, overcome, conquer (class.; syn.: sterno, prosterno).
    I.
    Lit.:

    inimicos profligare,

    Plaut. Mil. 2, 2, 75:

    copias hostium,

    Cic. Phil. 14, 14, 37:

    classem hostium,

    Caes. B. C. 2, 32:

    hostes,

    Nep. Dat. 6, 8:

    proelia,

    i. e. the warriors, Tac. A. 14, 36:

    aciem virorum,

    Sil. 11, 400; Tac. A. 13, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To overthrow, ruin, destroy:

    rem publicam,

    Cic. de Or. 3, 1, 3:

    tantas opes,

    Nep. Pelop. 2, 3:

    undique se suosque profligante fortunā,

    Liv. 33, 19:

    valetudinem,

    Gell. 19, 5, 2.—
    B.
    To overwhelm, crush in spirit:

    quanti illum maerore afflictum esse et profligatum putatis,

    Cic. Cat. 2, 1, 2.—
    C.
    To bring almost to an end, to almost finish, despatch:

    bellum commissum ac profligatum conficere,

    Liv. 21, 40, 11:

    profligato fere Samnitium bello,

    id. 9, 29, 1; 28, 2, 11:

    profligatum bellum ac paene sublatum,

    Cic. Fam. 12, 30, 2:

    profligata jam haec, et paene ad exitum adducta quaestio est,

    id. Tusc. 5, 6, 15:

    omnia ad perniciem profligata,

    id. Rosc. Am. 13, 38:

    sperans, ante Vitellii adventum profligari plurimum posse,

    that it would be brought nearly to an end, Suet. Oth. 9:

    profligaverat bellum Judaicum Vespasianus,

    Tac. H. 2, 4; Flor 2, 15, 2; Just. 31, 7, 3; Sen. Ben. 7, 13, 2:

    profligatis in Africā rebus,

    Just. 22, 8, 1:

    victoriam,

    Front. Strat. 2, 3, 2:

    quantum profligatum sit,

    how far advanced, Just. 20, 4, 13; cf. Front. Strat. 2, 3, 20.—Hence, prōflīgātus, a, um, P. a.
    A.
    Wretched, miserable, vile (class.;

    syn. perditus): senatoria judicia perdita profligataque,

    Cic. Verr. 1, 3, 8.—
    B.
    In a moral sense, corrupt, dissolute, abandoned, profligate (class.):

    tu omnium mortalium profligatissime ac perditissime,

    Cic. Verr. 2, 3, 26, § 65:

    homines,

    id. Arch. 6, 14:

    omnia ad perniciem profligata atque perdita,

    id. Rosc. Am. 13, 38:

    profligatissimus quisque,

    Suet. Tib. 35.—
    C.
    Of time, advanced (post-Aug.):

    profligatae aetatis (homo),

    Sen. Ot. 2, 2 (al. Vit. Beat. 29, 2).—In neutr. absol.:

    in profligato esse,

    to be almost ended, Gell. 15, 5, 2.
    2.
    prō-flīgo, xi, ctum, 3, v. a., to strike down, ruin, destroy (post-class.):

    proflictae res,

    cast down, ruined, Gell. 15, 5, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > profligo

  • 52 provinco

    prō-vinco, vīci, victum, 3, v. a., to conquer before, Paul. ex Fest. s. v. Provinciae, p. 226 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > provinco

  • 53 rapio

    răpĭo, pŭi, ptum, 3 (old perf. subj. rapsit, Cic. Leg. 2, 9, 22; part. perf. fem. ex raptabus, Gell. ap. Charis. p. 39 P.), v. a. [root harp; Gr. harpê, a bird of prey, harpagê, harpazô; Lat. rapidus, rapax, rapina, etc.; cf. Sanscr. lup-, lumpāmi, rumpo; Gr. lupê], to seize and carry off, to snatch, tear, drag, draw, or hurry away, = violenter sive celeriter capio (freq. and class.; in Cæs. not at all, and in Cic. mostly in the trop. signif.; cf.: ago, fero, traho, capio, sumo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., Plaut. Rud. 3, 6, 15; 30; 31:

    quo rapitis me? quo fertis me?

    id. Men. 5, 7, 10; cf. Verg. A. 6, 845; Ov. M. 9, 121:

    quo me cunque rapit tempestas?

    Hor. Ep. 1, 1, 15; cf. id. C. 3, 25, 1:

    sumasne pudenter an rapias,

    snatch, id. Ep. 1, 17, 45; cf. id. S. 1, 5, 76:

    hostes vivos rapere soleo ex acie: ex hoc nomen mihi est (sc. Harpax),

    Plaut. Ps. 2, 2, 60:

    te ex lustris uxor,

    id. As. 5, 2, 84:

    volucri spe et cogitatione rapi a domo,

    Cic. Rep. 2, 4, 7:

    ab aede rapuit funale,

    Ov. M. 12, 247:

    torrem ab aris,

    id. ib. 12, 271:

    deque sinu matris ridentem... Learchum... rapit,

    id. ib. 4, 516 (for which, simply sinu, id. ib. 13, 450):

    hastam, de vulnere,

    id. ib. 5, 137:

    telum,

    Verg. A. 10, 486:

    repagula de posti,

    Ov. M. 5, 120:

    (frondes) altā rapit arbore ventus,

    id. ib. 3, 730:

    vi atque ingratis... rapiam te domum,

    Plaut. Mil. 2, 5, 40:

    aliquem sublimem domum,

    id. As. 5, 2, 18; cf.:

    sublimem,

    id. Mil. 5, 1; id. Men. 5, 7, 6; Ter. And. 5, 2, 20:

    commeatum in naves rapiunt,

    Liv. 41, 3:

    aliquem in jus,

    Plaut. Rud. 3, 6, 21; so,

    in jus,

    id. Poen. 5, 5, 56; Hor. S. 1, 9, 77; 2, 3, 72; cf.:

    in jus ad regem,

    Liv. 1, 26:

    in carcerem,

    Suet. Tib. 11; 61:

    aliquem ad cornuficem,

    Plaut. Poen. 1, 2, 156; id. Bacch. 4, 4, 37:

    ad praetorem,

    id. Aul. 4, 10, 30:

    ad supplicium ob facinus,

    Cic. de Or. 2, 59, 238:

    ad mortem,

    id. Verr. 2, 5, 52, § 138; id. Cat. 1, 10, 27:

    ad tortorem,

    id. Tusc. 5, 5, 13:

    ad poenam,

    Suet. Claud. 10; 37; id. Vit. 14:

    ad consulem,

    Liv. 10, 20:

    matres, virgines, pueros ad stuprum,

    id. 26, 13:

    teneram virginem ad virum,

    Cat. 61, 3 (cf.:

    rapi simulatur virgo ex gremio matris, aut, si ea non est, ex proximā necessitudine, cum ad virum traditur, quod videlicet ea res feliciter Romulo cessit,

    Fest. p. 289 Müll.):

    illum (sc. lembum) in praeceps prono rapit alveus amni,

    Verg. G. 1, 203:

    nec variis obsita frondibus Sub divum rapiam,

    drag into open day, Hor. C. 1, 18, 13. — Poet.:

    Nasonis carmina rapti,

    i. e. torn from his home, borne far away, Ov. P. 4, 16, 1; cf. id. H. 13, 9; Stat. S. 3, 5, 6. —
    B.
    With the idea of swiftness predominating:

    Turnus rapit Totam aciem in Teucros,

    Verg. A. 10, 308:

    rapit agmina ductor,

    Luc. 1, 228:

    agmina cursu,

    Sil. 7, 116:

    legiones,

    Plin. Pan. 14:

    curru rapi,

    Sil. 1, 134:

    quattuor hinc rapimur raedis,

    Hor. S. 1, 5, 86:

    Notus rapit biremes,

    Sil. 17, 276:

    carinas venti rapuere,

    Luc. 3, 46:

    rapit per aequora navem,

    hurries it away, Verg. A. 10, 660; cf.:

    ventis per aequora,

    Ov. M. 14, 470:

    missos currus,

    Hor. S. 1, 1, 114:

    pedes quo te rapiunt,

    id. C. 3, 11, 49:

    arma rapiat juventus,

    snatch up, Verg. A. 7, 340; so,

    arma,

    Ov. M. 2, 603:

    arma manu,

    Verg. A. 8, 220:

    bipennem dextrā,

    id. ib. 11, 651:

    cingula,

    id. ib. 9, 364.—
    2.
    With reflex. pron., to hasten, hurry, tear one ' s self, etc.:

    ocius hinc te Ni rapis,

    Hor. S. 2, 7, 118; cf. Ov. Am. 3, 5, 29:

    se ad caedem optimi cujusque,

    Cic. Phil. 13, 8, 18.—
    C.
    In partic.
    1.
    To carry off by force; to seize, rob, ravish; to plunder, ravage, lay waste, take by assault, carry by force, etc. (very freq.; cf.

    praedor),

    Plaut. Men. 1, 3, 11:

    erat ei vivendum latronum ritu, ut tantum haberet, quantum rapere potuisset,

    Cic. Phil. 2, 25, 62:

    tamquam pilam rapiunt inter se rei publicae statum tyranm ab regibus,

    id. Rep. 1, 44, 68:

    virgines rapi jussit... quae raptae erant, etc.,

    id. ib. 2, 7, 12; 2, 8, 14; so,

    virgines,

    to carry off, abduct, Sall. C. 51, 9; Liv. 1, 9; Quint. 7, 7, 3; 9, 2, 70; Hor. C. 2, 4, 8; Ov. M. 12, 225; id. A. A. 1, 680:

    raptus a dis Ganymedes,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    ab Idā,

    Hor. C. 3, 20, 16:

    omne sacrum rapiente dextrā,

    id. ib. 3, 3, 52:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    pillage and plunder, Verg. A. 2, 374 (the Homeric agousi kai pherousi; for which, in prose, ferre et agere; v. ago); cf.:

    rapturus moenia Romae,

    Luc. 3, 99:

    Theumeson,

    to seize by force, Stat. Th. 4, 370:

    Armeniam,

    to plunder, lay waste, Tac. A. 13, 6:

    Karthaginem,

    Sil. 15, 401:

    urbem,

    Stat. Th. 7, 599:

    raptas ad litora vertere praedas,

    Verg. A. 1, 528.— Absol.:

    rapio propalam,

    Plaut. Ep. 1, 1, 10:

    ut Spartae, rapere ubi pueri et clepere discunt,

    Cic. Rep. 4, 5, 11 (Non. 20, 14):

    agunt, rapiunt, tenent,

    id. Rep. 3, 33, 45 Mos.; cf.

    along with trahere,

    Sall. C. 11, 4; id. J. 41, 5;

    with congerere, auferre,

    Mart. 8, 44, 9.— With the idea of rapidity predominating: castra urbesque primo impetu rapere, to conquer rapidly (= raptim capere), Liv. 6, 23, 5 Drak.; so,

    castra,

    Flor. 3, 20, 4; 4, 12, 34:

    Bithyniam,

    id. 3, 5, 6:

    Hispaniam,

    id. 2, 17, 6:

    arces,

    Luc. 6, 14.— Part. perf. subst.
    (α).
    rapta, ae, f., the ravished one, the seduced:

    gratus raptae raptor fuit,

    Ov. A. A. 1, 680; id. H. 5, 97; 13, 55; 16, 339; id. F. 4, 607.—
    (β).
    raptum, i, n., the plunder, that which is stolen:

    rapto vivere,

    to live by robbery, Liv. 7, 25 fin.; 22, 39; 28, 24: Quint. 3, 7, 24; Sen. Ep. 70 fin.; Curt. 3, 10 fin.; Just. 41, 4, 7; Verg. A. 7, 749; Ov. M. 11, 291; id. Tr. 5, 10, 16;

    for which: ex rapto vivere,

    id. M. 1, 144; so,

    rapto gaudere,

    Liv. 29, 6, 3 Drak.:

    rapto potiri,

    Verg. A. 4, 217:

    rapto uti,

    Vell. 2, 73, 3:

    sine rapto vivere,

    id. 2, 32 fin.
    2.
    To cut off, mutilate ( poet.):

    caput,

    Sil. 15, 807:

    ora gladio,

    id. 7, 704:

    rapuit non dente ferarum,

    Luc. 10, 517.—
    3.
    To carry off suddenly or prematurely by death, to snatch away ( poet. and in post-Aug. prose):

    improvisa leti Vis rapuit rapietque gentes,

    Hor. C. 2, 13, 20; so id. ib. 2, 17, 5; 4, 2, 21; id. Ep. 1, 14, 7; Verg. A. 6, 428; Ov. P. 4, 11, 5; Stat. S. 2, 1, 208; 5, 3, 16; Plin. 7, 8, 6, § 46; Suet. Calig. 7; Just. 2, 2, 13 (but Liv. 3, 50, 8: fato erepta, v. Drak.)— Absol.:

    et labor et durae rapit inclementia mortis,

    i. e. hurries on, Verg. G. 3, 68:

    RAPTA EST = obiit,

    Inscr. Orell. 4475.
    II.
    Transf. ( poet.), of any action or motion which resembles seizing, snatching, etc.:

    flammanm,

    to catch quickly, Verg. A. 1, 176; Ov. M. 3, 374; cf.:

    incendia,

    id. ib. 15, 350: nigrum colorem, to take or assume quickly, id. ib. 7, 289; cf.:

    vim monstri,

    id. ib. 4, 744;

    and v. III.: Halesus Turno feroces Mille rapit populos,

    leads hastily on, Verg. A. 7, 725; cf. id. ib. 10, 178: rapiuntque ruuntque; Litora deseruere, take hold, seize in haste (the cables, etc.), id. ib. 4, 581; cf.:

    scalas, Auct. B. Alex. 20, 4.—Of the gliding movement of a serpent nec rapit immensos orbes per humum,

    sweeps along, Verg. G. 2, 153:

    pars densa ferarum Tecta rapit,

    i. e. range quickly through, Verg. A. 6, 8 Heyne; cf.:

    acrior et campum sonipes rapit,

    Stat. Th. 5, 3.
    III.
    Trop.
    A.
    In gen., to snatch, force, or hurry away:

    fertur quasi torrens oratio, quamvis multa cujusquemodi rapiat,

    Cic. Fin. 2, 1, 3:

    ipsae res verba rapiunt,

    carry along with them, id. ib. 3, 5, 19: aspice me quanto rapiat Fortuna periclo, carries away (the figure taken from a storm at sea), Prop. 1, 15, 3:

    aliquem in deteriorem viam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 54; cf.:

    (comoediam) in pejorem partem,

    i. e. to put a bad construction upon, to misconstrue, misrepresent, Ter. Ad. prol. 3: consilium meum in contrariam partem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 2:

    aliquem in invidiam,

    Cic. Agr. 3, 2, 7:

    opinionibus vulgi rapimur in errorem,

    id. Leg. 2, 17, 43:

    si quis in adversum rapiat casusve deusve,

    Verg. A. 9, 211; Cic. Tusc. 5, 5, 13:

    cum aliqua his ampla et honesta res objecta est, totos ad se convertit et rapit,

    seizes upon, appropriates, id. Off. 2, 10, 37; cf.:

    commoda ad se,

    id. ib. 3, 5, 22:

    victoriae gloriam in se,

    Liv. 33, 11 fin.:

    almum Quae rapit hora diem,

    snatches away, Hor. C. 4, 7, 8; cf.:

    simul tecum solatia rapta,

    Verg. E. 9, 18:

    impetus rapit huc, rapit illuc,

    Stat. Th. 12, 794.—
    B.
    In partic.
    1.
    To carry along or away with passion, to transport, ravish, captivate; and with a designation of the limit, to carry or hurry away, to attract strongly to any thing (usually in a bad sense):

    impetu raptus,

    Quint. 7, 2, 44:

    judicem rapere,

    id. 6, 2, 3; cf. id. 10, 1, 110; 12, 10, 61:

    praedae ac rapinarum cupiditas caeca te rapiebat,

    Cic. Pis. 24, 57:

    amentiā rapi,

    id. Fam. 16, 12, 2:

    furorne caecus, an rapit vis acrior, An culpa?

    Hor. Epod. 7, 13; cf.:

    in medias res auditorem,

    id. A. P. 149:

    utraque forma rapit,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 44:

    quem (sc. leonem) cruenta Per medias rapit ira caedes,

    Hor. C. 3, 2, 12:

    rapit omnes ira,

    Sil. 14, 299: hormê, quae hominem huc et illuc rapit, Cic. Off. 1, 28 fin.; cf. Verg. A. 4, 286; 8, 21:

    ad quas (res) plerique inflammati aviditate rapiuntur,

    Cic. Off. 2, 11, 38:

    animus cupidine caecus ad inceptum scelus rapiebat,

    Sall. J. 25, 7:

    ea (cupiditas) ad oppugnandam Capuam rapit,

    Liv. 7, 30 et saep.—In a good sense:

    qui ad divinarum rerum cognitionem curā omni studioque rapiantur,

    Cic. Div. 1, 49, 111:

    rapi ad opes augendas generis humani,

    id. Rep. 1, 2, 3. — Poet., with inf. (for ad aliquid):

    (mundus) rapit aetherios per carmina pandere census,

    Manil. 1, 12.—
    2.
    To seize by violence, to snatch, steal ( poet.): Hippodameam raptis nactu'st nuptiis, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 (Trag. v. 398 Vahl.):

    oscula,

    Hor. C. 2, 12, 28; Tib. 1, 4, 53; 55; [p. 1524] 1, 8, 58; cf.:

    Venerem incertam,

    Hor. S. 1, 3, 109; cf.:

    sed rapiat sitiens Venerem,

    but may eagerly seize upon, Verg. G. 3, 137:

    illicitas voluptates,

    Tac. H. 3, 41:

    spem adoptionis acrius in dies,

    id. ib. 1, 13 fin.:

    quo facinore dominationem raptum ierit expediam,

    id. A. 4, 1; cf. id. H. 2, 6.—
    3.
    With the idea of rapidity or haste predominating, to snatch, seize, or lay hold of quickly, to hasten, precipitate ( poet.; in prose only since the Aug. per.): vive, Ulixes, dum licet: Oculis postremum lumen radiatum rape: non dixit cape, non pete; haberet enim moram sperantis diutius sese victurum;

    sed rape,

    Cic. de Or. 3, 40, 162 (from an old poet.):

    rapiamus, amici, Occasionem de die,

    Hor. Epod. 13, 3; so,

    occasionem,

    Juv. 15, 39:

    viam,

    to hasten, Ov. H. 19, 74 Loers; cf.

    iter,

    Sil. 12, 471:

    gressus,

    Luc. 3, 116:

    cursus,

    id. 5, 403:

    letum,

    id. 4, 345:

    bellum,

    to wage suddenly, id. 5, 403:

    nefas,

    to hasten, precipitate, id. 10, 428:

    ut limis rapias, quid prima secundo Cera velit versu,

    may hastily note, Hor. S. 2, 5, 53 al. —In prose:

    raptae prope inter arma nuptiae,

    Liv. 30, 14, 2 Drak.:

    repente impetu facto transitum rapuit,

    Front. Strat. 1, 4, 8:

    inter rapienda momenta periculorum communium,

    Amm. 18, 7, 7 et saep.—
    4.
    In late Lat., to strive for in purchasing:

    exemplaria litterarum certatim,

    Hier. Ep. 57, 2:

    librum totā certatim urbe,

    Sulp. Sev. Dial. 1, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > rapio

  • 54 rapta

    răpĭo, pŭi, ptum, 3 (old perf. subj. rapsit, Cic. Leg. 2, 9, 22; part. perf. fem. ex raptabus, Gell. ap. Charis. p. 39 P.), v. a. [root harp; Gr. harpê, a bird of prey, harpagê, harpazô; Lat. rapidus, rapax, rapina, etc.; cf. Sanscr. lup-, lumpāmi, rumpo; Gr. lupê], to seize and carry off, to snatch, tear, drag, draw, or hurry away, = violenter sive celeriter capio (freq. and class.; in Cæs. not at all, and in Cic. mostly in the trop. signif.; cf.: ago, fero, traho, capio, sumo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., Plaut. Rud. 3, 6, 15; 30; 31:

    quo rapitis me? quo fertis me?

    id. Men. 5, 7, 10; cf. Verg. A. 6, 845; Ov. M. 9, 121:

    quo me cunque rapit tempestas?

    Hor. Ep. 1, 1, 15; cf. id. C. 3, 25, 1:

    sumasne pudenter an rapias,

    snatch, id. Ep. 1, 17, 45; cf. id. S. 1, 5, 76:

    hostes vivos rapere soleo ex acie: ex hoc nomen mihi est (sc. Harpax),

    Plaut. Ps. 2, 2, 60:

    te ex lustris uxor,

    id. As. 5, 2, 84:

    volucri spe et cogitatione rapi a domo,

    Cic. Rep. 2, 4, 7:

    ab aede rapuit funale,

    Ov. M. 12, 247:

    torrem ab aris,

    id. ib. 12, 271:

    deque sinu matris ridentem... Learchum... rapit,

    id. ib. 4, 516 (for which, simply sinu, id. ib. 13, 450):

    hastam, de vulnere,

    id. ib. 5, 137:

    telum,

    Verg. A. 10, 486:

    repagula de posti,

    Ov. M. 5, 120:

    (frondes) altā rapit arbore ventus,

    id. ib. 3, 730:

    vi atque ingratis... rapiam te domum,

    Plaut. Mil. 2, 5, 40:

    aliquem sublimem domum,

    id. As. 5, 2, 18; cf.:

    sublimem,

    id. Mil. 5, 1; id. Men. 5, 7, 6; Ter. And. 5, 2, 20:

    commeatum in naves rapiunt,

    Liv. 41, 3:

    aliquem in jus,

    Plaut. Rud. 3, 6, 21; so,

    in jus,

    id. Poen. 5, 5, 56; Hor. S. 1, 9, 77; 2, 3, 72; cf.:

    in jus ad regem,

    Liv. 1, 26:

    in carcerem,

    Suet. Tib. 11; 61:

    aliquem ad cornuficem,

    Plaut. Poen. 1, 2, 156; id. Bacch. 4, 4, 37:

    ad praetorem,

    id. Aul. 4, 10, 30:

    ad supplicium ob facinus,

    Cic. de Or. 2, 59, 238:

    ad mortem,

    id. Verr. 2, 5, 52, § 138; id. Cat. 1, 10, 27:

    ad tortorem,

    id. Tusc. 5, 5, 13:

    ad poenam,

    Suet. Claud. 10; 37; id. Vit. 14:

    ad consulem,

    Liv. 10, 20:

    matres, virgines, pueros ad stuprum,

    id. 26, 13:

    teneram virginem ad virum,

    Cat. 61, 3 (cf.:

    rapi simulatur virgo ex gremio matris, aut, si ea non est, ex proximā necessitudine, cum ad virum traditur, quod videlicet ea res feliciter Romulo cessit,

    Fest. p. 289 Müll.):

    illum (sc. lembum) in praeceps prono rapit alveus amni,

    Verg. G. 1, 203:

    nec variis obsita frondibus Sub divum rapiam,

    drag into open day, Hor. C. 1, 18, 13. — Poet.:

    Nasonis carmina rapti,

    i. e. torn from his home, borne far away, Ov. P. 4, 16, 1; cf. id. H. 13, 9; Stat. S. 3, 5, 6. —
    B.
    With the idea of swiftness predominating:

    Turnus rapit Totam aciem in Teucros,

    Verg. A. 10, 308:

    rapit agmina ductor,

    Luc. 1, 228:

    agmina cursu,

    Sil. 7, 116:

    legiones,

    Plin. Pan. 14:

    curru rapi,

    Sil. 1, 134:

    quattuor hinc rapimur raedis,

    Hor. S. 1, 5, 86:

    Notus rapit biremes,

    Sil. 17, 276:

    carinas venti rapuere,

    Luc. 3, 46:

    rapit per aequora navem,

    hurries it away, Verg. A. 10, 660; cf.:

    ventis per aequora,

    Ov. M. 14, 470:

    missos currus,

    Hor. S. 1, 1, 114:

    pedes quo te rapiunt,

    id. C. 3, 11, 49:

    arma rapiat juventus,

    snatch up, Verg. A. 7, 340; so,

    arma,

    Ov. M. 2, 603:

    arma manu,

    Verg. A. 8, 220:

    bipennem dextrā,

    id. ib. 11, 651:

    cingula,

    id. ib. 9, 364.—
    2.
    With reflex. pron., to hasten, hurry, tear one ' s self, etc.:

    ocius hinc te Ni rapis,

    Hor. S. 2, 7, 118; cf. Ov. Am. 3, 5, 29:

    se ad caedem optimi cujusque,

    Cic. Phil. 13, 8, 18.—
    C.
    In partic.
    1.
    To carry off by force; to seize, rob, ravish; to plunder, ravage, lay waste, take by assault, carry by force, etc. (very freq.; cf.

    praedor),

    Plaut. Men. 1, 3, 11:

    erat ei vivendum latronum ritu, ut tantum haberet, quantum rapere potuisset,

    Cic. Phil. 2, 25, 62:

    tamquam pilam rapiunt inter se rei publicae statum tyranm ab regibus,

    id. Rep. 1, 44, 68:

    virgines rapi jussit... quae raptae erant, etc.,

    id. ib. 2, 7, 12; 2, 8, 14; so,

    virgines,

    to carry off, abduct, Sall. C. 51, 9; Liv. 1, 9; Quint. 7, 7, 3; 9, 2, 70; Hor. C. 2, 4, 8; Ov. M. 12, 225; id. A. A. 1, 680:

    raptus a dis Ganymedes,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    ab Idā,

    Hor. C. 3, 20, 16:

    omne sacrum rapiente dextrā,

    id. ib. 3, 3, 52:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    pillage and plunder, Verg. A. 2, 374 (the Homeric agousi kai pherousi; for which, in prose, ferre et agere; v. ago); cf.:

    rapturus moenia Romae,

    Luc. 3, 99:

    Theumeson,

    to seize by force, Stat. Th. 4, 370:

    Armeniam,

    to plunder, lay waste, Tac. A. 13, 6:

    Karthaginem,

    Sil. 15, 401:

    urbem,

    Stat. Th. 7, 599:

    raptas ad litora vertere praedas,

    Verg. A. 1, 528.— Absol.:

    rapio propalam,

    Plaut. Ep. 1, 1, 10:

    ut Spartae, rapere ubi pueri et clepere discunt,

    Cic. Rep. 4, 5, 11 (Non. 20, 14):

    agunt, rapiunt, tenent,

    id. Rep. 3, 33, 45 Mos.; cf.

    along with trahere,

    Sall. C. 11, 4; id. J. 41, 5;

    with congerere, auferre,

    Mart. 8, 44, 9.— With the idea of rapidity predominating: castra urbesque primo impetu rapere, to conquer rapidly (= raptim capere), Liv. 6, 23, 5 Drak.; so,

    castra,

    Flor. 3, 20, 4; 4, 12, 34:

    Bithyniam,

    id. 3, 5, 6:

    Hispaniam,

    id. 2, 17, 6:

    arces,

    Luc. 6, 14.— Part. perf. subst.
    (α).
    rapta, ae, f., the ravished one, the seduced:

    gratus raptae raptor fuit,

    Ov. A. A. 1, 680; id. H. 5, 97; 13, 55; 16, 339; id. F. 4, 607.—
    (β).
    raptum, i, n., the plunder, that which is stolen:

    rapto vivere,

    to live by robbery, Liv. 7, 25 fin.; 22, 39; 28, 24: Quint. 3, 7, 24; Sen. Ep. 70 fin.; Curt. 3, 10 fin.; Just. 41, 4, 7; Verg. A. 7, 749; Ov. M. 11, 291; id. Tr. 5, 10, 16;

    for which: ex rapto vivere,

    id. M. 1, 144; so,

    rapto gaudere,

    Liv. 29, 6, 3 Drak.:

    rapto potiri,

    Verg. A. 4, 217:

    rapto uti,

    Vell. 2, 73, 3:

    sine rapto vivere,

    id. 2, 32 fin.
    2.
    To cut off, mutilate ( poet.):

    caput,

    Sil. 15, 807:

    ora gladio,

    id. 7, 704:

    rapuit non dente ferarum,

    Luc. 10, 517.—
    3.
    To carry off suddenly or prematurely by death, to snatch away ( poet. and in post-Aug. prose):

    improvisa leti Vis rapuit rapietque gentes,

    Hor. C. 2, 13, 20; so id. ib. 2, 17, 5; 4, 2, 21; id. Ep. 1, 14, 7; Verg. A. 6, 428; Ov. P. 4, 11, 5; Stat. S. 2, 1, 208; 5, 3, 16; Plin. 7, 8, 6, § 46; Suet. Calig. 7; Just. 2, 2, 13 (but Liv. 3, 50, 8: fato erepta, v. Drak.)— Absol.:

    et labor et durae rapit inclementia mortis,

    i. e. hurries on, Verg. G. 3, 68:

    RAPTA EST = obiit,

    Inscr. Orell. 4475.
    II.
    Transf. ( poet.), of any action or motion which resembles seizing, snatching, etc.:

    flammanm,

    to catch quickly, Verg. A. 1, 176; Ov. M. 3, 374; cf.:

    incendia,

    id. ib. 15, 350: nigrum colorem, to take or assume quickly, id. ib. 7, 289; cf.:

    vim monstri,

    id. ib. 4, 744;

    and v. III.: Halesus Turno feroces Mille rapit populos,

    leads hastily on, Verg. A. 7, 725; cf. id. ib. 10, 178: rapiuntque ruuntque; Litora deseruere, take hold, seize in haste (the cables, etc.), id. ib. 4, 581; cf.:

    scalas, Auct. B. Alex. 20, 4.—Of the gliding movement of a serpent nec rapit immensos orbes per humum,

    sweeps along, Verg. G. 2, 153:

    pars densa ferarum Tecta rapit,

    i. e. range quickly through, Verg. A. 6, 8 Heyne; cf.:

    acrior et campum sonipes rapit,

    Stat. Th. 5, 3.
    III.
    Trop.
    A.
    In gen., to snatch, force, or hurry away:

    fertur quasi torrens oratio, quamvis multa cujusquemodi rapiat,

    Cic. Fin. 2, 1, 3:

    ipsae res verba rapiunt,

    carry along with them, id. ib. 3, 5, 19: aspice me quanto rapiat Fortuna periclo, carries away (the figure taken from a storm at sea), Prop. 1, 15, 3:

    aliquem in deteriorem viam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 54; cf.:

    (comoediam) in pejorem partem,

    i. e. to put a bad construction upon, to misconstrue, misrepresent, Ter. Ad. prol. 3: consilium meum in contrariam partem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 2:

    aliquem in invidiam,

    Cic. Agr. 3, 2, 7:

    opinionibus vulgi rapimur in errorem,

    id. Leg. 2, 17, 43:

    si quis in adversum rapiat casusve deusve,

    Verg. A. 9, 211; Cic. Tusc. 5, 5, 13:

    cum aliqua his ampla et honesta res objecta est, totos ad se convertit et rapit,

    seizes upon, appropriates, id. Off. 2, 10, 37; cf.:

    commoda ad se,

    id. ib. 3, 5, 22:

    victoriae gloriam in se,

    Liv. 33, 11 fin.:

    almum Quae rapit hora diem,

    snatches away, Hor. C. 4, 7, 8; cf.:

    simul tecum solatia rapta,

    Verg. E. 9, 18:

    impetus rapit huc, rapit illuc,

    Stat. Th. 12, 794.—
    B.
    In partic.
    1.
    To carry along or away with passion, to transport, ravish, captivate; and with a designation of the limit, to carry or hurry away, to attract strongly to any thing (usually in a bad sense):

    impetu raptus,

    Quint. 7, 2, 44:

    judicem rapere,

    id. 6, 2, 3; cf. id. 10, 1, 110; 12, 10, 61:

    praedae ac rapinarum cupiditas caeca te rapiebat,

    Cic. Pis. 24, 57:

    amentiā rapi,

    id. Fam. 16, 12, 2:

    furorne caecus, an rapit vis acrior, An culpa?

    Hor. Epod. 7, 13; cf.:

    in medias res auditorem,

    id. A. P. 149:

    utraque forma rapit,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 44:

    quem (sc. leonem) cruenta Per medias rapit ira caedes,

    Hor. C. 3, 2, 12:

    rapit omnes ira,

    Sil. 14, 299: hormê, quae hominem huc et illuc rapit, Cic. Off. 1, 28 fin.; cf. Verg. A. 4, 286; 8, 21:

    ad quas (res) plerique inflammati aviditate rapiuntur,

    Cic. Off. 2, 11, 38:

    animus cupidine caecus ad inceptum scelus rapiebat,

    Sall. J. 25, 7:

    ea (cupiditas) ad oppugnandam Capuam rapit,

    Liv. 7, 30 et saep.—In a good sense:

    qui ad divinarum rerum cognitionem curā omni studioque rapiantur,

    Cic. Div. 1, 49, 111:

    rapi ad opes augendas generis humani,

    id. Rep. 1, 2, 3. — Poet., with inf. (for ad aliquid):

    (mundus) rapit aetherios per carmina pandere census,

    Manil. 1, 12.—
    2.
    To seize by violence, to snatch, steal ( poet.): Hippodameam raptis nactu'st nuptiis, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 12, 26 (Trag. v. 398 Vahl.):

    oscula,

    Hor. C. 2, 12, 28; Tib. 1, 4, 53; 55; [p. 1524] 1, 8, 58; cf.:

    Venerem incertam,

    Hor. S. 1, 3, 109; cf.:

    sed rapiat sitiens Venerem,

    but may eagerly seize upon, Verg. G. 3, 137:

    illicitas voluptates,

    Tac. H. 3, 41:

    spem adoptionis acrius in dies,

    id. ib. 1, 13 fin.:

    quo facinore dominationem raptum ierit expediam,

    id. A. 4, 1; cf. id. H. 2, 6.—
    3.
    With the idea of rapidity or haste predominating, to snatch, seize, or lay hold of quickly, to hasten, precipitate ( poet.; in prose only since the Aug. per.): vive, Ulixes, dum licet: Oculis postremum lumen radiatum rape: non dixit cape, non pete; haberet enim moram sperantis diutius sese victurum;

    sed rape,

    Cic. de Or. 3, 40, 162 (from an old poet.):

    rapiamus, amici, Occasionem de die,

    Hor. Epod. 13, 3; so,

    occasionem,

    Juv. 15, 39:

    viam,

    to hasten, Ov. H. 19, 74 Loers; cf.

    iter,

    Sil. 12, 471:

    gressus,

    Luc. 3, 116:

    cursus,

    id. 5, 403:

    letum,

    id. 4, 345:

    bellum,

    to wage suddenly, id. 5, 403:

    nefas,

    to hasten, precipitate, id. 10, 428:

    ut limis rapias, quid prima secundo Cera velit versu,

    may hastily note, Hor. S. 2, 5, 53 al. —In prose:

    raptae prope inter arma nuptiae,

    Liv. 30, 14, 2 Drak.:

    repente impetu facto transitum rapuit,

    Front. Strat. 1, 4, 8:

    inter rapienda momenta periculorum communium,

    Amm. 18, 7, 7 et saep.—
    4.
    In late Lat., to strive for in purchasing:

    exemplaria litterarum certatim,

    Hier. Ep. 57, 2:

    librum totā certatim urbe,

    Sulp. Sev. Dial. 1, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > rapta

  • 55 revinco

    rĕ-vinco, vīci, victum, 3, v. a., to conquer, subdue.
    I.
    Lit. (only poet., and in Tac.):

    victrices catervae Consiliis juvenis revictae,

    Hor. C. 4, 4, 24; cf.:

    revicta conjuratio,

    repressed, checked, Tac. A. 15, 73:

    primordia rerum aliquā ratione,

    Lucr. 1, 593:

    vires (ignis),

    id. 5, 410.—
    II.
    Trop., to convict; to refute, disprove (class.;

    syn.: convinco, refuto),

    Lucr. 4, 488: numquam hic neque suo neque amicorum judicio revincetur, * Cic. Arch. 6, 11:

    aliquem,

    Tac. A. 6, 5:

    aliquem in mendacio,

    Dig. 26, 10, 3:

    aliquem in culpā et in maleficio,

    Gell. 6, 2, 13:

    crimina rebus revicta,

    disproved, Liv. 6, 26, 7 (with confutare verbis); Vulg. Act. 18, 28:

    crimen,

    Liv. 40, 16:

    testimoniis revinci,

    Lact. 4, 15 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > revinco

  • 56 subigo

    sŭbĭgo, ēgi, actum, 3 (sūbĭgĭt, scanned with u long, Cic. poët. Div. 1, 47, 106), v. a. [sub-ago], to bring under, get under; bring or get up, or up to any place.
    I.
    Lit. (mostly poet.):

    sues antequam aestus incipiat, subigunt in umbrosum locum,

    Varr. R. R. 2, 4, 6:

    qui adverso flumine lembum Remigiis subigit,

    i. e. rows up stream, Verg. G. 1, 202:

    naves ad castellum,

    Liv. 26, 7:

    classem ad moenia,

    Sil. 15, 218:

    saxum contra ardua montis,

    id. 13, 610:

    frondosum apicem ad sidera,

    id. 17, 641 et saep.:

    celsos sonipedes ocius subigit jugo,

    brings under the yoke, Sen. Hippol. 1002.—In mal. part.:

    ancillam,

    i. e. to lie with, Aus. Epigr. 142; cf. Suet. Caes. 49.—
    B.
    In gen., to turn up from beneath, to break up, dig up, plough, cultivate; to work, knead; to rub down, sharpen, whet; to tame, break (class.;

    syn. domo): terram ferro,

    Cic. Leg. 2, 18, 45 fin.:

    locum subigere oportet bene: ubi erit subactus, areas facito,

    to turn over and over, turn up, Cato, R. R. 161, 1: segetes aratris, Cic. Fragm. ap. Non. 401, 9:

    agrum bipalio,

    Col. 3, 5, 3:

    glebas,

    Cic. Agr. 2, 31, 84:

    vomere terram,

    Ov. M. 11, 31:

    arva,

    Verg. G. 1, 125.— Poet.:

    ratem conto,

    to work, move, Verg. A. 6, 302:

    pontum remis,

    i. e. to plough, furrow, Val. Fl. 1, 471:

    farinam in mortarium indito, aquae paulatim addito subigitoque pulchre: ubi bene subegeris, defingito,

    knead it thoroughly, Cato, R. R. 74; so,

    corium pilis,

    id. ib. 18, 7: harenam argillae usque ad lentorem, id. ap. Plin. 17, 14, 24, § 111:

    panem,

    Plin. 18, 11, 27, § 105:

    aliquid oleo,

    id. 32, 10, 44, § 126:

    digitis opus,

    Ov. M. 6, 20:

    subigunt in cote secures,

    i. e. sharpen, Verg. A. 7, 627:

    pressa manu (pecudum) terga,

    to rub down, Col. 6, 30, 1:

    (beluam) facilem ad subigendum frenat,

    easy to be tamed, Cic. Rep. 2, 40, 67; cf.

    vitulos,

    Col. 6, 2, 1:

    ubera,

    Vulg. Ezech. 23, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    To put down, overcome, conquer, subjugate, subject, subdue, etc. (freq. in prose and poetry):

    plerique omnes subiguntur sub suum judicium,

    Naev. Bell. Pan. Fr. Inc. 7 (p. 18 Vahl.):

    Persas, Paphlagonas... subegit solus,

    Plaut. Curc. 3, 78: tertiam partem orbis terrarum, Cic. [p. 1777] Rosc. Am. 36, 103:

    quos armis subegimus,

    id. Balb. 10, 25:

    Gallia devicta et subacta,

    Hirt. B. G. 8, 46:

    urbes atque nationes,

    Sall. C. 2, 2:

    totam inter Alpes fretumque Italiam armis,

    Flor. 1, 26, 9:

    Africam,

    Val. Max. 6, 9, 14; Just. 30, 3, 9:

    poëtae consuetudine subigere aures populi debent,

    Varr. L. L. 9, 11, 130:

    nos in deditionem,

    Curt. 7, 7, 38:

    vitulos,

    to break in, Col. 6, 2:

    bos subactus,

    id. 6, 3.— Plur. subst.:

    victi ac subacti,

    Cic. Font. 16, 36.— Absol.: mors amici subigit, Att. ap. Non. 2, 22.—In mal. part. (cf. signif. I.): Gallias Caesar subegit, Nicomedes Caesarem, Poët. ap. Suet. Caes. 49.—
    2.
    To bring, incite, impel; to force, compel, constrain to any thing; constr. with ut, ad, or in aliquid; rarely with inf.:

    subegi, fenore argentum ab danistā ut sumeret,

    Plaut. Most. 3, 3, 14:

    tu me numquam subiges, redditum ut reddam tibi,

    id. Curc. 4, 3, 8:

    subigor, ut, etc.,

    id. Trin. 4, 2, 6; cf.:

    nec subigi queantur, ut, etc.,

    id. Pers. 2, 2, 12:

    ut ederet socios, subigi non potuit,

    Tac. A. 2, 40:

    egestate stipendii ad deditionem subigi,

    id. H. 3, 8:

    ad deditionem Volscos,

    Liv. 6, 2:

    hostes ad deditionem,

    id. 9, 41; 9, 1:

    urbes metu subactae in dicionem,

    id. 28, 43:

    hostes fame in deditionem,

    Curt. 7, 7, 18:

    vis subegit verum fateri,

    Plaut. Truc. 4, 3, 9:

    Tarquiniensem metu subegerat frumentum exercitui praebere,

    Liv. 9, 41:

    subegit socios ignotae linquere terrae,

    Verg. A. 5, 794:

    ambitio multos mortalis falsos fieri subegit,

    Sall. C. 10, 5:

    injuria te subegit decernere, etc.,

    id. ib. 51, 18; cf. Tac. A. 1, 39:

    insidiis subactus,

    Verg. A. 12, 494.—
    B.
    (Acc. to I. B.) To cultivate, of the mind; to train, discipline (very rare):

    subacto mihi ingenio opus est, ut agro non semel arato sed novato et iterato, etc.,

    Cic. de Or. 2, 30, 131:

    subacti atque durati bellis,

    Liv. 42, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > subigo

  • 57 supero

    sŭpĕro, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [id.].
    I.
    Neutr., to go over, to rise above, overtop, surmount.
    A.
    Lit. (very rare; syn. transcendo): maximo saltu superabit gravidus armatis equus, surmounted, leaped the wall, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 97 Vahl.):

    sol superabat ex mari,

    Plaut. Stich. 2, 2, 41:

    ripis superat mihi atque abundat pectus laetitia meum,

    id. ib. 2, 1, 6:

    jugo superans,

    passing over the summit, Verg. A. 11, 514:

    superat agger ad auras,

    Stat. Th. 4, 458:

    (angues) superant capite et cervicibus altis,

    Verg. A. 2, 219. —
    B.
    Trop. (freq. and class.).
    1.
    To have the upper hand or superiority, to be superior, to overcome, surpass (syn. vinco):

    denique nostra superat manus,

    Plaut. Am. 1, 1, 80:

    quā (sc. virtute) nostri milites facile superabant,

    Caes. B. G. 3, 14; 1, 40:

    numero militum,

    Liv. 29, 30, 8; cf.:

    numero hostis, virtute Romanus superat,

    id. 9, 32, 7:

    tantum superantibus malis,

    id. 3, 16, 4:

    sorte,

    id. 38, 36, 10:

    victor, superans animis,

    Verg. A. 5, 473:

    hostes equitatu superare,

    Nep. Ages. 3, 6:

    unde salo superant venti,

    Prop. 3, 5 (4, 4), 29:

    superat sententia Sabini,

    Caes. B. G. 5, 31:

    si superaverit morbus,

    Plin. Ep. 7, 1, 3.—
    2.
    To exceed, be in excess, be superfluous; to be abundant, to abound (syn. supersum):

    in quo et deesse aliquam partem et superare mendosum est,

    Cic. de Or. 2, 19, 83:

    pecunia superabat? at egebas,

    id. Or. 67, 224:

    uter igitur est divitior? cui deest an cui superat?

    id. Par. 6, 3, 49:

    quis tolerare potest, illis divitias superare, nobis rem familiarem etiam ad necessaria deesse?

    Sall. C. 20, 11:

    cui quamquam virtus, gloria... superabant,

    id. J. 64, 1:

    quae Jugurthae fesso superaverant,

    had been too much for, id. ib. 70, 2:

    de eo quod ipsis superat,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    Quinto delegabo, si quid aeri meo alieno superabit et emptionibus,

    id. Att. 13, 46, 3:

    superabat umor in arvis,

    Lucr. 5, 804:

    superante multitudine,

    Liv. 3, 5:

    cum otium superat,

    id. 3, 17:

    num tibi superat superbia?

    Plaut. Am. 2, 2, 86:

    gentis superant tibi laudes,

    Tib. 4, 1, 28:

    dum superat gregibus juventas,

    Verg. G. 3, 63:

    si superant fetus,

    id. ib. 1, 189: quam facile tunc sit omnia impedire et quam hoc Caesari superet, non te fallit, perh. how exceedingly easy it would have been, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 5, 3 dub.—
    3.
    To be left over, to remain, survive (syn. supersum):

    quae superaverint animalia capta, immolant,

    Caes. B. G. 6, 17:

    quod superaret pecuniae,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195: quae arma superabunt, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 12, A, § 4; Plaut. Truc. 5, 49:

    nihil ex raptis commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    pepulerunt jam paucos superantes,

    id. 22, 49, 5:

    si de quincunce remota est Uncia, quid superat?

    Hor. A. P. 328:

    sex superant versus,

    Prop. 4 (5), 2, 57:

    pars quae sola mei superabit corporis, ossa,

    Tib. 3, 2, 17; Plaut. Truc. prol. 20:

    superet modo Mantua nobis,

    Verg. E. 9, 27: uter eorum vitā superarit, whichever survives, Caes. B. G. 6, 19:

    quae superaverint animalia,

    id. ib. 6, 17:

    quid puer Ascanius? superatne et vescitur aurā?

    Verg. A. 3, 339:

    captae superavimus urbi,

    id. ib. 2, 643; Liv. 29, 7, 7:

    quid igitur superat, quod purgemus?

    id. 45, 24, 1.—
    II.
    Act., to go or pass over, rise above; to mount, ascend; to surmount, overtop.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: in altisono Caeli clipeo temo superat Stellas, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 73 Müll. (Vahl. Enn. p. 119, om. stellas):

    tempestas summas ripas fluminis superavit,

    Caes. B. C. 1, 48:

    ventosum aequor,

    Ov. Ib. 591:

    fluvium,

    Luc. 4, 150:

    mare,

    Sen. Oet. 128:

    pedibus salsas lacunas,

    Lucr. 3, 1031:

    munitiones,

    Liv. 5, 8, 10:

    quas (Alpes) nullā dum viā superatas,

    id. 5, 34, 6; 21, 26, 4; 21, 30, 5; 21, 38, 1;

    23, 45, 3: Tauro monte superato,

    id. 35, 13, 4:

    montes,

    Verg. G. 3, 270:

    Alpes cursu,

    Luc. 1, 183:

    immensa montium juga,

    Plin. Pan. 81, 1:

    Caucasum,

    Curt. 7, 3, 22:

    hoc jugum,

    Verg. A. 6, 676:

    fossas,

    id. ib. 9, 314:

    summi fastigia tecti Ascensu,

    id. ib. 2, 303; cf.:

    caprae gravido superant vix ubere limen,

    id. G. 3, 317:

    retia saltu (vulpes),

    Ov. M. 7, 767:

    tantum itineris,

    to traverse, pass over, Tac. Agr. 33: regionem castrorum, to go past or beyond, Caes. B. C. 1, 69; cf. Cic. Tusc. 1, 19, 43:

    insidias circa ipsum iter locatas,

    Liv. 2, 50, 6:

    collocatur in eo turris tabulatorum quae superaret fontis fastigium,

    but so as to overtop, command, Hirt. B. G. 8, 41:

    superat (Parnassus) cacumine nubes,

    Ov. M. 1, 317.—
    2.
    In partic.
    a.
    Naut. t. t., to sail by or past a place, a promontory, etc.; to double or weather a point, etc.; promontorium, Lucil. ap. Serv. Verg. A. 1, 244; Auct. B. Afr. 62, 3; Liv. 26, 26, 1; 30, 25, 6; 31, 23, 3; Tac. A. 15, 46 et saep.:

    Euboeam,

    Nep. Them. 3, 3:

    cursu Isthmon,

    Ov. Tr. 1, 11, 5:

    intima Regna Liburnorum et fontem Timavi,

    Verg. A. 1, 244 Serv.— Poet., transf.: musarum scopulos, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 223 Vahl.).—
    b.
    To rise above, exceed in height:

    ut alibi umbilico tenus aqua esset, alibi genua vix superaret,

    Liv. 36, 45, 9; cf.: posterior partes superat mensura priores, i. e. exceeds in size, Ov. M. 15, 378.—
    B.
    Trop., to surpass, excel, exceed, outdo, outstrip in any quality, in value, etc.
    1.
    In gen.:

    non potest quaestus consistere, si eum sumptus superat,

    Plaut. Poen. 1, 2, 74:

    ne sumptus fructum superet,

    Varr. R. R. 1, 53:

    qui omnes homines supero atque antideo cruciabilitatibus animi,

    Plaut. Cist. 2, 1, 3:

    virtute, laude, dignitate,

    Cic. Planc. 2, 6 sq.:

    aut ingenio aut fortunā aut dignitate superari,

    id. Lael. 3, 11:

    omnes homines constantiā et gravitate,

    id. Fam. 1, 9, 16:

    doctrinā Graecia nos et omni litterarum genere superabat,

    id. Tusc. 1, 1, 3:

    auctoritatis pondere et utilitatis ubertate,

    id. de Or. 1, 44, 195; Hirt. B. G. 8, prooem. §

    4: aliquem nobilitate,

    Ov. P. 3, 2, 56:

    Phoebum superare canendo,

    Verg. E. 5, 9:

    omnes scelere,

    Liv. 29, 8:

    aliquem dignitate vitae,

    Nep. Alcib. 11, 2:

    aliquem ingenio, id. Dion, 4, 1: duritiā ferrum,

    Ov. H. 2, 137:

    vel cursu superare canem vel viribus aprum,

    Hor. Ep. 1, 18, 51:

    omnes in ceteris artibus,

    Nep. Epam. 2, 2:

    summam spem civium incredibili virtute,

    Cic. Lael. 3, 11:

    non dubitabam, quin hanc epistulam multi nuntii, fama denique esset ipsa tua celeritate superatura,

    will outstrip, id. Q. Fr. 1, 1, 1.—
    2.
    In partic., in milit. lang., to overcome, subdue, conquer, vanquish (syn. debello):

    victis hostibus, quos nemo posse superari ratu'st,

    Plaut. Am. 2, 2, 24:

    armatos ac victores,

    Caes. B. G. 1, 40:

    maximas nationes,

    id. ib. 3, 28;

    2, 24: quos integros superavissent,

    id. B. C. 2, 5:

    bello superatos esse Arvernos et Rutenos a Q. Fabio Maximo,

    id. B. G. 1, 45:

    si Helvetios superaverint Romani,

    id. ib. 1, 17:

    Massilienses bis proelio navali superati,

    id. B. C. 2, 22:

    clam ferro incautum superat,

    Verg. A. 1, 350:

    bello superatus,

    Ov. M. 12, 364:

    Asiam bello,

    Nep. Ages. 4, 3:

    tota insula in unā urbe superata est,

    Flor. 2, 6.—
    b.
    Transf., in gen.: quem (C. Curium) nemo ferro potuit superare nec auro, Enn. ap. Cic. Rep. 3, 3, 6 (Ann. v. 220 Vahl.):

    in quo (genere officii) etiam si multi mecum contendent, omnes facile superabo,

    Cic. Fam. 5, 8, 4:

    si erum videt superare amorem,

    Plaut. Aul. 4, 1, 7:

    hanc (orationem) assidua ac diligens scriptura superabit,

    Cic. de Or. 1, 33, 150: si meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit, id. Cat. 4, 11, 23:

    injurias fortunae facile veterum philosophorum praeceptis superabat,

    id. Fin. 4, 7, 17:

    pareatur necessitati, quam ne dii quidem superant,

    which even the gods are not above, not superior to, Liv. 9, 4, 16:

    casus omnes,

    Verg. A. 11, 244:

    superanda omnis fortuna ferendo est,

    id. ib. 5, 710:

    labores,

    id. ib. 3, 368:

    difficultates omnes,

    Vell. 2, 120, 4:

    cum incedendi nimietate jam superarer,

    Amm. 19, 8, 6.—Hence, sŭpĕrans, antis, P. a.
    * A.
    Rising high, prominent, high, lofty:

    mons superantissimus,

    Sol. 2 med.
    * B.
    Prevailing, predominant:

    superantior ignis,

    Lucr. 5, 394.

    Lewis & Short latin dictionary > supero

  • 58 supervinco

    sŭper-vinco, ĕre, v. a., to overcome, conquer (eccl. Lat.), Tert. adv. Gnost. 13; Cassiod. Hist. Eccl. 6, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > supervinco

  • 59 triumphans

    trĭumpho, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [p. 1903] [triumphus].
    I. A.
    Lit.: triumphare appellatum, quod cum imperatore milites redeuntes clamitant per urbem in Capitolium eunti Io triumphe: id a thriambôi Graeco Liberi cognomento potest dictum, Varr. L. L. 6, § 68 Müll.:

    ex praeturā triumphare,

    Cic. Mur. 7, 15:

    commissi sunt iis magistratus, in quibus re bene gestā triumpharent,

    id. Planc. 25, 61:

    Africanus, qui de Numantinis triumpharat,

    id. Phil. 11, 8, 18;

    for which: ex Transalpinis gentibus triumpharunt,

    id. ib. 8, 6, 18:

    ex Macedoniā,

    id. Pis. 23, 55; id. Mur. 5, 11:

    ex Transalpinis bellis,

    id. Off. 2, 8, 28:

    cum triumphantem (Camillum) albi per urbem vexerant equi,

    Liv. 5, 28, 1:

    ut triumphanti urbem inire liceret,

    id. 26, 21, 2:

    quasi debellato triumphare,

    id. 26, 21, 4:

    neminem ad eam diem triumphasse, qui, etc.,

    id. 28, 38, 4:

    quid tam inauditum quam equitem Romanum triumphare? at Pompeius triumphavit,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 61:

    nisi meo in rem publicam beneficio ubi triumpharet esset habiturus,

    id. Off. 1, 22, 78; cf. Auct. B. Afr. 22, 3: Nero ovans triumphavit, i. e. held or celebrated an ovation, Vell. 2, 96, 3. — Poet., transf.:

    ut sit mulsum, qui triumphent milites,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 48:

    mirum, si de me jure triumphat Amor,

    Prop. 2, 8 (8, b), 40 (24):

    deque cothurnato vate triumphat Amor,

    Ov. Am. 2, 18, 18.— Impers. pass.:

    ex eā urbe triumphari vidimus,

    Cic. Off. 2, 8, 28:

    aliquis est Romae, qui triumphari de Macedonibus nolit?

    Liv. 45, 38, 2:

    populi jussu triumphatum est,

    id. 3, 63, 11:

    de parvis oppidis,

    Flor. 1, 11, 6:

    ex civilibus bellis,

    id. 3, 22, 10.—
    B.
    Trop., to triumph, exult, be glad, rejoice exceedingly:

    exsultare laetitiā, triumphare gaudio,

    Cic. Clu. 5, 14; cf.:

    laetaris tu in omnium gemitu et triumphas,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121:

    in quo exsultat et triumphat oratio mea,

    id. Cat. 2, 2, 3:

    triumpho, si licet me, etc.,

    Ter. Heaut. 4, 2, 5: meum factum probari abs te, triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 2.—
    II.
    Act. (only poet. and in post-Aug. prose).
    (α).
    With a homogeneous object:

    triumphavit cum imperatoribus suis triumphos novem,

    Gell. 2, 11, 4.—More freq.,
    (β).
    With other objects, to triumph over, to lead in triumph; or, in gen., to conquer:

    aliquem, Treb. XXX. Tyr. 24: hic terram triumphabit,

    Lact. 6, 23 fin.:

    mortem Cum suis terroribus,

    id. 4, 26, 28; id. Mort. Pers. 16.—More freq. in pass.:

    bisque triumphatas utroque ab litore gentes,

    Verg. G. 3, 33:

    triumphatis dare jura Medis,

    Hor. C. 3, 3, 43:

    Zenobia victa et triumphata,

    Vop. Aur. 33:

    triumphati magis quam victi sunt,

    Tac. G. 37:

    triumphata Capitolia,

    Verg. A. 6, 836; cf.:

    omnia superata et triumphata,

    Plin. 5, 5, 5, § 36:

    ne triumpharetur (Mithridates),

    Tac. A. 12, 19:

    Roma triumphati caput orbis,

    Ov. Am. 1, 15, 26: triumphatus bos, i. e. obtained by victory, got or won as booty, id. F. 3, 732; so,

    triumphatum aurum,

    id. P. 2, 1, 41:

    Achaeos triumphandos Mummio tradidit,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 61.—Hence, p. a.: trĭ-umphans, antis, = triumphalis, triumphal, belonging to a triumph:

    equi,

    Ov. P. 2, 8, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > triumphans

  • 60 triumpho

    trĭumpho, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [p. 1903] [triumphus].
    I. A.
    Lit.: triumphare appellatum, quod cum imperatore milites redeuntes clamitant per urbem in Capitolium eunti Io triumphe: id a thriambôi Graeco Liberi cognomento potest dictum, Varr. L. L. 6, § 68 Müll.:

    ex praeturā triumphare,

    Cic. Mur. 7, 15:

    commissi sunt iis magistratus, in quibus re bene gestā triumpharent,

    id. Planc. 25, 61:

    Africanus, qui de Numantinis triumpharat,

    id. Phil. 11, 8, 18;

    for which: ex Transalpinis gentibus triumpharunt,

    id. ib. 8, 6, 18:

    ex Macedoniā,

    id. Pis. 23, 55; id. Mur. 5, 11:

    ex Transalpinis bellis,

    id. Off. 2, 8, 28:

    cum triumphantem (Camillum) albi per urbem vexerant equi,

    Liv. 5, 28, 1:

    ut triumphanti urbem inire liceret,

    id. 26, 21, 2:

    quasi debellato triumphare,

    id. 26, 21, 4:

    neminem ad eam diem triumphasse, qui, etc.,

    id. 28, 38, 4:

    quid tam inauditum quam equitem Romanum triumphare? at Pompeius triumphavit,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 61:

    nisi meo in rem publicam beneficio ubi triumpharet esset habiturus,

    id. Off. 1, 22, 78; cf. Auct. B. Afr. 22, 3: Nero ovans triumphavit, i. e. held or celebrated an ovation, Vell. 2, 96, 3. — Poet., transf.:

    ut sit mulsum, qui triumphent milites,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 48:

    mirum, si de me jure triumphat Amor,

    Prop. 2, 8 (8, b), 40 (24):

    deque cothurnato vate triumphat Amor,

    Ov. Am. 2, 18, 18.— Impers. pass.:

    ex eā urbe triumphari vidimus,

    Cic. Off. 2, 8, 28:

    aliquis est Romae, qui triumphari de Macedonibus nolit?

    Liv. 45, 38, 2:

    populi jussu triumphatum est,

    id. 3, 63, 11:

    de parvis oppidis,

    Flor. 1, 11, 6:

    ex civilibus bellis,

    id. 3, 22, 10.—
    B.
    Trop., to triumph, exult, be glad, rejoice exceedingly:

    exsultare laetitiā, triumphare gaudio,

    Cic. Clu. 5, 14; cf.:

    laetaris tu in omnium gemitu et triumphas,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121:

    in quo exsultat et triumphat oratio mea,

    id. Cat. 2, 2, 3:

    triumpho, si licet me, etc.,

    Ter. Heaut. 4, 2, 5: meum factum probari abs te, triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 2.—
    II.
    Act. (only poet. and in post-Aug. prose).
    (α).
    With a homogeneous object:

    triumphavit cum imperatoribus suis triumphos novem,

    Gell. 2, 11, 4.—More freq.,
    (β).
    With other objects, to triumph over, to lead in triumph; or, in gen., to conquer:

    aliquem, Treb. XXX. Tyr. 24: hic terram triumphabit,

    Lact. 6, 23 fin.:

    mortem Cum suis terroribus,

    id. 4, 26, 28; id. Mort. Pers. 16.—More freq. in pass.:

    bisque triumphatas utroque ab litore gentes,

    Verg. G. 3, 33:

    triumphatis dare jura Medis,

    Hor. C. 3, 3, 43:

    Zenobia victa et triumphata,

    Vop. Aur. 33:

    triumphati magis quam victi sunt,

    Tac. G. 37:

    triumphata Capitolia,

    Verg. A. 6, 836; cf.:

    omnia superata et triumphata,

    Plin. 5, 5, 5, § 36:

    ne triumpharetur (Mithridates),

    Tac. A. 12, 19:

    Roma triumphati caput orbis,

    Ov. Am. 1, 15, 26: triumphatus bos, i. e. obtained by victory, got or won as booty, id. F. 3, 732; so,

    triumphatum aurum,

    id. P. 2, 1, 41:

    Achaeos triumphandos Mummio tradidit,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 61.—Hence, p. a.: trĭ-umphans, antis, = triumphalis, triumphal, belonging to a triumph:

    equi,

    Ov. P. 2, 8, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > triumpho

См. также в других словарях:

  • Conquer — Студийный альбом Soulfly Дата выпуска 29 июля 2008 Записан The Porch Recording …   Википедия

  • Conquer — Con quer (k[o^][ng] k[ e]r), v. t. [imp. & p. p. {Conquered}; p. pr. & vb. n. {Conquering}.] [OF. conquerre, F. conqu[ e]rir, fr. L. conquirere, quisitum, to seek or search for, to bring together, LL., to conquer; con + quaerere to seek. See… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Conquer — Con quer (k[o^][ng] k[ e]r), v. i. To gain the victory; to overcome; to prevail. [1913 Webster] He went forth conquering and to conquer. Rev. vi. 2. [1913 Webster] The champions resolved to conquer or to die. Waller. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Conquer — may refer to: Conquer Online, a MMORPG developed by TQ Digital Entertainment Conquer (album), an album from Soulfly Conquest (disambiguation) This disambiguation page lists articles associated with the same title. If an internal li …   Wikipedia

  • conquer — conquer, defeat, vanquish, overcome, surmount, subdue, subjugate, reduce, overthrow, rout, beat, lick all mean to get the better of or to bring into subjection whether by the exercise of force or of strategy. Conquer and defeat are perhaps the… …   New Dictionary of Synonyms

  • conquer — [käŋ′kər, kän′kər] vt. [ME conqueren < OFr conquerre < VL * conquaerere (for L conquirere), to search for, procure < L com , intens. + quaerere, to seek, acquire] 1. to get possession or control of by or as by winning a war 2. to… …   English World dictionary

  • Conquer — Album par Soulfly Sortie Juillet 2008 Enregistrement Indigo Ranch Studios, Malibu, Californie Durée 57:22 Genre Nu metal, Groove metal …   Wikipédia en Français

  • conquer — c.1200, cunquearen, from O.Fr. conquerre conquer, defeat, vanquish, from V.L. *conquaerere (for L. conquirere) to search for, procure by effort, win, from L. com , intensive prefix (see COM (Cf. com )), + quaerere to seek, acquire (see QUERY (Cf …   Etymology dictionary

  • conquer — [v1] defeat, overcome beat, bring to knees*, checkmate, circumvent, clobber, control, cream*, crush, discomfit, drub, foil, frustrate, get the better of*, humble, lick, master, outwit, overmaster, overpower, override, overthrow, prevail, quell,… …   New thesaurus

  • conquer — index beat (defeat), defeat, demean (make lower), occupy (take possession), overcome (surmount) …   Law dictionary

  • Conquer — Nom porté dans le Morbihan. Variante : Conqueur. Sens incertain. Le rapprochement avec la ville du Conquet (Konk en breton) semble douteux. A. Deshayes (voir bibliographie) signale que Dom Le Pelletier avait noté le mot conk , proposant entre… …   Noms de famille

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»