-
21 artus
1. I.Lit., close, strait, narrow, confined, short, brief:II.exierunt regionibus artis,
Lucr. 6, 120:claustra,
id. 1, 70; so id. 3, 808:nec tamen haec ita sunt arta et astricta, ut ea laxare nequeamus,
Cic. Or. 65, 220:artioribus apud populum Romanum laqueis tenebitur,
id. Verr. 2, 1, 5:nullum vinculum ad astringendam fidem jure jurando majores artius esse voluerunt,
id. Off. 3, 31, 111:compages,
Verg. A. 1, 293:nexus,
Ov. M. 6, 242:arto stipata theatro,
pressed together in a contracted theatre, Hor. Ep. 2, 1, 60:toga,
a narrow toga without folds, id. ib. 1, 18, 30 (cf. exigua toga, id. ib. 1, 19, 13):nimis arta convivia,
i. e. with too many guests, who are therefore compelled to sit close together, id. ib. 1, 5, 29 et saep.—Hence, subst.: artum, i, n., a narrow place or passage:ventus cum confercit, franguntur in arto montes nimborum,
Lucr. 6, 158 Lachm.:multiplicatis in arto ordinibus,
Liv. 2, 50; so id. 34, 15:nec desilies imitator in artum,
nor, by imitating, leap into a close place, Hor. A. P. 134.—Trop., strict, severe, scanty, brief, small:I.sponte suā cecidit sub leges artaque jura,
subjected himself to the severity of the laws, Lucr. 5, 1147:Additae leges artae et ideo superbae quasque etc.,
Plin. 16, 4, 5, § 12:vincula amoris artissima,
Cic. Att. 6, 2: artior somnus, a sounder or deeper sleep, id. Rep. 6, 10:arti commeatus,
Liv. 2, 34; Tac. H. 4, 26; cf.:in arto commeatus,
id. ib. 3, 13:artissimae tenebrae,
very thick darkness, Suet. Ner. 46 (for which, in class. Lat., densus, v. Bremi ad h. l., and cf. densus) al.—So, colligere in artum, to compress, abridge:quae (volumina) a me collecta in artum,
Plin. 8, 16, 17, § 44.—Of hope, small, scanty:spes artior aquae manantis,
Col. 1, 5, 2: ne spem sibi ponat in arto, diminish hope, expectation, [p. 169] Ov. M. 9, 683:quia plus quam unum ex patriciis creari non licebat, artior petitio quattuor petentibus erat,
i. e. was harder, had less ground of hope, Liv. 39, 32; and of circumstances in life, etc., straitened, distressing, wretched, needy, indigent (so in and after the Aug. per. for the class. angustus):rebus in artis,
Ov. P. 3, 2, 25:artas res nuntiaret,
Tac. H. 3, 69:tam artis afflictisque rebus,
Flor. 2, 6, 31; so Sil. 7, 310:fortuna artior expensis,
Stat. S. 5, 3, 117:ne in arto res esset,
Liv. 26, 17.— Adv.: artē (not arcte), closely, close, fast, firmly.Lit.:II.arte (manus) conliga,
Plaut. Ep. 5, 2, 29:boves arte ad stipites religare,
Col. 6, 2, 5:arte continere aliquid,
Caes. B. G. 7, 23:aciem arte statuere,
Sall. J. 52, 6:arte accubare,
Plaut. Stich. 4, 2, 39.— Comp.:calorem artius continere,
Cic. N. D. 2, 9, 25:artius astringi,
Hor. Epod. 15, 5:signa artius conlocare,
Sall. C. 59, 2:artius ire,
Curt. 4, 13, 34:artius pressiusque conflictari,
Gell. 10, 6.— Sup.:milites quam artissime ire jubet,
Sall. J. 68, 4:artissime plantas serere,
Plin. 12, 3, 7, § 16.—Trop.:III. 2.arte contenteque aliquem habere,
Plaut. As. 1, 1, 63; id. Merc. prol. 64:arte et graviter dormire,
soundly, Cic. Div. 1, 28, 59:arte appellare aliquem,
briefly, by shortening his name, Ov. P. 4, 12, 10:artius adstringere rationem,
Cic. Fat. 14, 32:abstinentiam artissime constringere,
Val. Max. 2, 2, 8.—artus, ūs, m. [id.], mostly plur. (artua, n., Plaut. Men. 5, 2, 102; quoted in Non. p. 191, 12.—Hence, dat. acc. to Vel. Long. p. 2229 P. and Ter. Scaur. p. 2260 P. artibus; yet the ancient grammarians give their decision in favor of artubus, which form is also supported by the best MSS.; cf. arcus.—The singular is found only in Luc. 6, 754; Val. Fl. 4, 310, and Prisc. p. 1219 P.).I.A.. Lit., a joint:B.molles commissurae et artus (digitorum),
Cic. N. D. 2, 60, 150:suffraginum artus,
Plin. 11, 45, 101, § 248:elapsi in pravum artus,
Tac. H. 4, 81:dolor artuum,
gout, Cic. Brut. 60, 217.—Sometimes connected with membra, Plaut. Men. 5, 2, 102:copia materiaï Cogitur interdum flecti per membra, per artus,
in every joint and limb, Lucr. 2, 282; 3, 703 al.; Suet. Calig. 28; cf.Baumg.-Crus., Clavis ad Suet.: cernere laceros artus, truncata membra,
Plin. Pan. 52, 5.—Trop., the muscular strength in the joints; hence, in gen., strength, power: Epicharmeion illud teneto;II.nervos atque artus esse sapientiae, non temere credere,
Q. Cic. Petit. Cons. 10.—More freq.,The limbs in gen. (very freq., esp. in the poets; in Lucr. about sixty times): cum tremulis anus attulit artubus lumen, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 36 Vahl.); so Lucr. 3, 7; cf. id. 3, 488; 6, 1189:artubus omnibus contremiscam,
Cic. de Or. 1, 26, 121: dum nati (sc. Absyrti) dissupatos artus captaret parens, vet. poet. ap. Cic. N. D. 3, 26, 67:copia concita per artus Omnīs,
Lucr. 2, 267:moribundi artus,
id. 3, 129 al.:rogumque parari Vidit et arsuros supremis ignibus artus, etc.,
Ov. M. 2, 620 al.:salsusque per artus Sudor iit,
Verg. A. 2, 173; 1, 173 al.:veste strictā et singulos artus exprimente,
and showing each limb, Tac. G. 17:artus in frusta concident,
Vulg. Lev. 1, 6; 8, 20;ib. Job, 16, 8.—Of plants: stat per se vitis sine ullo pedamento, artus suos in se colligens,
its tendrils, Plin. 14, 1, 3, § 13, where Jahn reads arcus. -
22 conflicto
conflicto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [id.].I.In gen., to strike together violently; hence, trop., mid., to fight with, contend or struggle with (rare):II.qui cum ingeniis conflictatur ejusmodi,
Ter. And. 1, 1, 66; so,cum adversā fortunā,
Nep. Pelop. 5, 1; Cic. Har. Resp. 19, 41:odio inter sese gravi conflictati sunt,
Gell. 12, 8, 5:cornibus,
with the wings of the army, Front. Strat. 2, 3, 5. —Once also act.:ut conflictares malo,
Ter. Phorm. 3, 2, 20.—Esp., to strike forcibly to the earth, to ruin; so very rare in act.:(β).qui plura per scelera rem publicam conflictavisset,
Tac. A. 6, 48:fera sese conflictans maerore,
Plin. 8, 17, 21, § 59; but very freq. and in good prose (most freq. in Tac., never in Quint.) in pass.: conflictari aliquā re, to be severely tormented, vexed, harassed, afflicted; to be brought to ruin:nos duriore (fortunā) conflictati videmur,
Cic. Att. 10, 4, 4:judiciis turpibus,
id. Fam. 9, 25, 3:honestiore judicio,
id. Quint. 13, 44:superstitione,
id. Leg. 1, 11, 32:iniquissimis verbis,
id. Verr. 2, 3, 28, § 69:a quibus se putat diuturnioribus esse molestiis conflictatum,
id. Fam. 6, 13, 3:magnis et multis incommodis,
Auct. Her. 2, 24, 37:magna inopia necessariarum rerum (opp. abundare),
Caes. B. C. 1, 52:gravi pestilentiā,
id. ib. 2, 22:gravi morbo,
Nep. Dion, 2, 4; Plin. 23, 1, 27, § 58; Suet. Claud. 2:iniquā valetudine,
Plin. Ep. 1, 12, 4:multis difficultatibus,
Liv. 40, 22, 8:saevis tempestatibus,
Tac. Agr. 22; cf. Suet. Aug. 17; Tac. A. 1, 58 fin.:multis aemulis,
id. ib. 6, 51:pervicaci accusatione,
id. ib. 13, 33; 14, 50;15, 50 al.: foedā hieme,
id. H. 3, 59:saevissimā hieme,
Plin. 18, 25, 57, § 209.—Without abl.:ii (sc. milites) tantum conflictati sunt qui, etc.,
Tac. H. 3, 82: filia Appii Caeci ap. Gell. 10, 6, 2. -
23 Morbus
morbus, i, m. [Sanscr. mar-, die; Gr. brotos (for mrotos), marainô; cf. morior, marceo], a sickness, disease, disorder, distemper, ailment, illness, malady, of body or mind (class.).I.Corporeal:II.morbum appellant totius corporis corruptionem: aegrotationem morbum cum imbecillitate: vitium cum partes corporis inter se dissident: ex quo pravitas membrorum, distortio, deformitas,
Cic. Tusc. 4, 13, 28: morbus est habitus cujusque corporis contra naturam, qui usum ejus facit deteriorem, Labeo ap. Gell. 4, 2, 3:morbi aegrotationesque,
Cic. Tusc. 4, 10, 23:aeger morbo gravi,
id. Cat. 1, 13, 31:in morbo esse,
to be sick, id. Tusc. 3, 4, 9:morbo affectum esse,
id. Div. 1, 30, 63:corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur,
id. Fin. 1, 18, 59:animi valentes morbo tentari non possunt, corpora possunt,
id. Tusc. 4, 14, 31:affligi,
id. Pis. 35, 85:urgeri,
id. Fat. 9, 17:tabescere,
id. N. D. 3, 35, 84:languere,
Lucr. 6, 1221:conflictari,
Nep. Dion. 2, 4:in morbum cadere,
to fall sick, Cic. Tusc. 1, 32, 79:incidere,
id. Clu. 62, 175:delabi,
id. Att. 7, 5, 1:morbum nancisci,
Nep. Att. 21, 1:morbo consumi,
id. Reg. 2, 1:perire,
id. ib. 3, 3:mori,
id. Them. 10, 4:absumi,
Sall. J. 5, 6:confici,
id. ib. 9, 4:opprimi,
Cic. Clu. 7, 22:homo aeger morbo gravi,
id. Cat. 1, 13, 31:ex morbo convalescere,
to recover, id. Fam. 13, 29, 4:a morbo valere,
Plaut. Ep. 1, 2, 26:morbum depellere,
Cic. Fam. 7, 26, 2:levare,
to alleviate, relieve, Plaut. Mil. 4, 6, 57:amplior fit,
becomes more violent, Ter. Hec. 3, 1, 50:adgravescit,
id. ib. 3, 2, 2:ingravescit,
Cic. Cat. 1, 13, 31:comitialis or major,
epilepsy, Cels. 3, 23:regius,
the jaundice, id. 3, 24: in morbo consumat, a form of imprecation, may he spend it (the money) in sickness, Sen. Ben. 4, 39, 2.—Mental.A.Disease, a fault, vice, etc.: animi morbi sunt cupiditates immensae, et inanes, divitiarum, etc., Cic. Fin. 1, 18, 59:B.morbum et insaniam,
id. Verr. 2, 4, 1, § 1:nomen insaniae significat mentis aegrotationem et morbum,
id. Tusc. 3, 4, 9:hic morbus qui est in re publicā, ingravescet,
id. Cat. 1, 13, 31:ut, si qui aegrotet, quo morbo Barrus,
Hor. S. 1, 6, 30:maxima pars hominum morbo jactatur eodem,
id. ib. 2, 3, 121:qui vultu morbum incessuque fatetur,
Juv. 2, 17.—Grief, sorrow, distress:III.quod mulier facere incepit, nisi id efficere perpetrat, Id illi morbo, id illi senio est,
affliction, distress, Plaut. Truc. 2, 5, 12; cf.:salvere me jubes, quoi tu abiens offers morbum?
id. As. 3, 3, 3.—Trop., of trees, plants, etc.:IV.infestantur namque et arbores morbis,
a disease, Plin. 17, 24, 37, § 116 al. —Morbus, personified as a deity, the son of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Hyg. Fab. praef.; Sen. Herc. Fur. 694; cf. Verg. A. 6, 275; Claud. VI. Cons. Hon. 323. -
24 morbus
morbus, i, m. [Sanscr. mar-, die; Gr. brotos (for mrotos), marainô; cf. morior, marceo], a sickness, disease, disorder, distemper, ailment, illness, malady, of body or mind (class.).I.Corporeal:II.morbum appellant totius corporis corruptionem: aegrotationem morbum cum imbecillitate: vitium cum partes corporis inter se dissident: ex quo pravitas membrorum, distortio, deformitas,
Cic. Tusc. 4, 13, 28: morbus est habitus cujusque corporis contra naturam, qui usum ejus facit deteriorem, Labeo ap. Gell. 4, 2, 3:morbi aegrotationesque,
Cic. Tusc. 4, 10, 23:aeger morbo gravi,
id. Cat. 1, 13, 31:in morbo esse,
to be sick, id. Tusc. 3, 4, 9:morbo affectum esse,
id. Div. 1, 30, 63:corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur,
id. Fin. 1, 18, 59:animi valentes morbo tentari non possunt, corpora possunt,
id. Tusc. 4, 14, 31:affligi,
id. Pis. 35, 85:urgeri,
id. Fat. 9, 17:tabescere,
id. N. D. 3, 35, 84:languere,
Lucr. 6, 1221:conflictari,
Nep. Dion. 2, 4:in morbum cadere,
to fall sick, Cic. Tusc. 1, 32, 79:incidere,
id. Clu. 62, 175:delabi,
id. Att. 7, 5, 1:morbum nancisci,
Nep. Att. 21, 1:morbo consumi,
id. Reg. 2, 1:perire,
id. ib. 3, 3:mori,
id. Them. 10, 4:absumi,
Sall. J. 5, 6:confici,
id. ib. 9, 4:opprimi,
Cic. Clu. 7, 22:homo aeger morbo gravi,
id. Cat. 1, 13, 31:ex morbo convalescere,
to recover, id. Fam. 13, 29, 4:a morbo valere,
Plaut. Ep. 1, 2, 26:morbum depellere,
Cic. Fam. 7, 26, 2:levare,
to alleviate, relieve, Plaut. Mil. 4, 6, 57:amplior fit,
becomes more violent, Ter. Hec. 3, 1, 50:adgravescit,
id. ib. 3, 2, 2:ingravescit,
Cic. Cat. 1, 13, 31:comitialis or major,
epilepsy, Cels. 3, 23:regius,
the jaundice, id. 3, 24: in morbo consumat, a form of imprecation, may he spend it (the money) in sickness, Sen. Ben. 4, 39, 2.—Mental.A.Disease, a fault, vice, etc.: animi morbi sunt cupiditates immensae, et inanes, divitiarum, etc., Cic. Fin. 1, 18, 59:B.morbum et insaniam,
id. Verr. 2, 4, 1, § 1:nomen insaniae significat mentis aegrotationem et morbum,
id. Tusc. 3, 4, 9:hic morbus qui est in re publicā, ingravescet,
id. Cat. 1, 13, 31:ut, si qui aegrotet, quo morbo Barrus,
Hor. S. 1, 6, 30:maxima pars hominum morbo jactatur eodem,
id. ib. 2, 3, 121:qui vultu morbum incessuque fatetur,
Juv. 2, 17.—Grief, sorrow, distress:III.quod mulier facere incepit, nisi id efficere perpetrat, Id illi morbo, id illi senio est,
affliction, distress, Plaut. Truc. 2, 5, 12; cf.:salvere me jubes, quoi tu abiens offers morbum?
id. As. 3, 3, 3.—Trop., of trees, plants, etc.:IV.infestantur namque et arbores morbis,
a disease, Plin. 17, 24, 37, § 116 al. —Morbus, personified as a deity, the son of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Hyg. Fab. praef.; Sen. Herc. Fur. 694; cf. Verg. A. 6, 275; Claud. VI. Cons. Hon. 323.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
malade — Malade, AEger, Morbidus, Inualidus, AEgrotus, forte a Malacia {{t=g}}malakia,{{/t}} c in d mutato, idque propter mollitiem seu debilitatem et infirmitatem, vel forte propter malaciam appetitus, quae omnibus pene aegrotis est familiaris,… … Thresor de la langue françoyse
CITADELLA — oppid. agri Patavini, occupatum a Solimanno, irruptione in Italiam factâ, A. C. 1552. Huius civis erat miscr ille Frauciscus Spiera, qui ob religionem delauts apud Iohannem Casam, Archiepiscopum Beneventanum, Legatum Pontificium Venetiis tum… … Hofmann J. Lexicon universale
LACHARES — I. LACHARES Atheniensis, ter ab hostibus interceptus. Athenis, Thebis et denique Sesti: iter astute illusis hostibus evasit. Vide Polyaen. l. 3. II. LACHARES Atheniensium Dominatum occupavit, cum civili discordia Remp. conflictari perspexisset.… … Hofmann J. Lexicon universale
affaire — Affaire, n. p. Negotium, Commercium. J ay affaire avec un homme riche. Cum opulento rem habeo ac negotium. Plaut. Affaire hasté et avancé, Maturatum negotium. Affaire meslé et broüillé, Negotium turbulentum. Affaires nets, et point toüillez, ne… … Thresor de la langue françoyse
affliger — Affliger, et vexer, ou tourmenter, Affligere, Vexare. Affliger une personne plus qu elle n est, Perdere perditum. Qui afflige et tourmente, Afflictor, Vexator. Affligé et tourmenté, Afflictus, Vexatus. Estre affligé de maladie, Morbo conflictari … Thresor de la langue françoyse
batailler — Batailler, Batuere, Certamen conserere, Conficere bellum, Dimicare acie vel praelio, Pugnare, Depugnare, Certare, Confligere. Batailler ensemble, Certamina belli inter se conferre. Batailler corps à corps, Singulari certamine pugnare. Batailler… … Thresor de la langue françoyse