Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

conducta

  • 1 conduco

    con-dūco, dūxī, ductum, ere, I) tr.: A) zusammenführen od. -ziehen, führend-, leitend zusammenbringen, vereinigen, 1) im allg.: a) leb. Wesen (bes. als milit. t. t.), copias suas, Caes.: magnam manum, Caes.: omnes clientes obaeratosque eodem, Caes.: eo copias omnes auxiliaque, Caes.: populum in forum, Varr. fr.: virgines unum in locum, Cic.: exercitum od. exercitus in unum locum, Caes. u. Tac.: dispersas per urbem cohortes in una castra, Tac.: festinatim de castellis ad castra maxima pedites, Sisenn. fr. – b) lebl. Objj.: partes, Lucr.: vineas, Cic.: nubila (Dünste), v. einem Flusse, Ov.: aquam cisternis, Pallad.: cortice ramos, Ov.: molli vulnera cerā, schließen, Val. Flacc.: plures puteos per specus in unum, Vitr.: aquam in unum lacum, ICt. – übtr. auf abstr. Objj., zusammenfassen, propositionem et assumptionem in unum, Cic. de inv. 1, 73: omnia probra in (zu) deorum maledicta, Arnob. 4, 27. – 2) insbes.: a) verkürzend zusammenziehen, coria et carnem trahit et conducit in unum, zieht zusammen u. verschrumpft, Lucr. 6, 967: usquedum vulnus conducatur in cicatricem, verharscht, Solin. 32, 31: u. so incisa peritonaei membrana in cicatricem facile conducitur, Cael. Aur. chron. 5, 10, 127. – frigida (kaltes Wasser) densat atque conducit vias, Cael. Aur. acut. 2, 9, 52: interiores (nervi) conducunt membra, superiores revocant (strecken sie), Plin. 11, 218: conducitur musculus aut laxatur, Cael. Aur. chron. 2, 1, 8: conducto inferiore palpebro, ibid.: cutis conducta (angespannte), Cael. Aur. chron. 4, 3, 20: u. so contortus vel conductus vultus, Cael. Aur. chron. 2, 1, 5: vultus conductus atque concurrentibus superciliis caperatus (gerunzelt), Cael. Aur. acut. 2, 3, 16. – Partiz. v. Pers., subst., contracti atque conducti, Cael. Aur. chron. 5, 1, 4. – b) zusammenlaufen-, gerinnen machen, im Passiv = zusammenlaufen, gerinnen, id (lac) plerumque cogi agni aut haedi coagulo; quamvis possit et agrestis cardui flore conduci, Col. 7, 8, 1.

    B) um einen Preis an sich bringen, 1) durch Lohn, Sold od. Pacht an sich bringen, mieten, dingen, pachten, a) leb. Wesen: coquum, Plaut: praeceptores publice, Plin. ep.: conducta multitudo, Sall.: conductae operae, Cic.: qui conducti plorant in funere, Hor. – alqm mercede, Cic. (u. so mercede conductus, Caecil. com. fr.: u. homo mercede conductus, Curt.): alqm mercede diurnā, Hor.: alqm nummo, Plaut.: pictorem magno pretio, Cic.: saga pretio conducta, Turpil. com. fr. – m. Ang. wozu? durch ad m. Gerund. od. durch 1. Supin., consulem ad caedem faciendam, Cic. prov. cons. 9: coctum (zum Kochen) ego huc, non vapulatum, dudum conductus fui, Plaut. aul. 457. – durch folg. ut u. Konj. = dazu dingen od. übh. dazu bringen, qui ab eis conducebantur, ut aliquem occiderent, Cic. Rosc. Am. 93: frusto panis conduci potest, vel uti taceat vel uti loquatur, Cato orat. 40. fr. 2 ( bei Gell. 1, 15, 10). – bei vorhergeh. Negation durch folg. quin u. Konj., tribus non conduci possum libertatibus, quin ego illis hodie comparem magnum malum, Plaut. Cas. 504 sq.; vgl. ellipt. non edepol conduci possum vitā uxoris annuā (sc. quin deferam pallam ad te), Plaut. asin. 886. – So nun insbes.: α) (als milit. t. t.) als Söldner mieten, homines, Caes.: equites ex Aquitania, Caes.: militem, Curt.: auxilia, Liv.: viginti milia peditum, Liv. – militem ex Peloponneso, Curt.: ex Graecia conductorum tria milia, Curt. – milites Gallos mercede, Liv.: Graeci pedites mercede conducti, Curt. – poet., bella conducta, mit angeworbenen Soldaten geführte, Sil. 5, 196. – β) eine od. als Buhldirne dingen, scortum, Plaut: u. (poet.) torum, Ov.: meretricem totum annum, Plaut. – viduam mercede, Nep.: puellam pretio parvo, Priap. – b) lebl. Ggstde.: α) zur Benutzung auf Zeit mieten, pachten (Ggstz. locare), navem putridam, Caecil. com. fr.: domum, hortum, Cic.: navem, Komik.: telas, Tibull.: nummos, leihen, Hor.: u. so pecuniam, Iuven. – sibi aedes, Plaut.: alci domum Romae, Val. Max.: alci locum, Cic. – fundum de alqo, Cic., ab alqo, ICt.: domum ab alqo, ICt.: raedam ab alqo, Sen. – domum non magno, Cic.: habitationem in annum, ICt. – bes. (als publiz. t. t.) einen Zoll pachten (Ggstz. locare), portorium, Cic.: publica vectigalia c. u. verb. publica vectigalia redimere et c., Liv. – so auch im Zshg. absol., Asiani, qui de censoribus conduxerant, questi sunt in senatu se cupiditate prolapsos nimium magno conduxisse, Cic. – Partic. Perf. subst., conductum, ī, n., das Gemietete, die Mietung, Pachtung (Ggstz. locatum, dah. verb. locatum conductum, Dig. 19, 2 lemm.), extra portam aliquid conducti habere, Cic. Clu. 175. – nachaug. bes. die Mietwohnung, Miete, das Logis, non conductum alcis intrare, Sen.: in conductum accurrere, Petr.: in conducto habitare, ICt.: manere biennio toto in suo conducto, Vulg. – β) zur Ausführung, zur Lieferung gegen Entgelt übernehmen, in Entreprise nehmen (Ggstz. locare), ultro tributa, Liv.: praebenda quae ad exercitum Hispaniensem opus sunt, Liv.: columnam faciendam de alqo, Cic.: alqd molendum, Pompon. com. fr.: tabulas ac statuas in Italiam deportandas, Vell.: servum docendum, ICt. – certo tamen et levi pretio fultura conducitur, Sen. de ben. 6, 15, 7. – m. folg. ut u. Konj., Simonides... victoris laudem cuidam pyctae ut scriberet, certo conductus pretio secretum petit, Phaedr. 4, 15 (25), 4 sqq. – im Zshg. absol., ad conducendum tres societates aderant, Liv. 23, 49, 1: utroque impetrato conduxerunt, ibid. § 3. – 2) etw. durch Kauf an sich bringen = erhandeln, kaufen, agnum caedundum (zum Schlachten), Plaut. aul. 567: pretio magno librum, Gell. 18, 5, 11.

    II) v. intr. = συμφέρειν, beitragen, zuträglich-, ersprießlich sein, ea maxime conducunt, quae sunt rectissima, Cic.: conducit nihil, Aur. Vict.: u. (m. Acc. u. Infin. als Subjekt) conducere arbitror talibus aures tuas vocibus undique circumsonare, Cic. – m. Ang. wem? durch Dat., huic aetati non conducit latebrosus locus, Plaut.: et virtute (alter Dat.) tuae et caris conducere chartis, Lucil. fr.: non quomodo ambitioni meae conducere arbitrabar, C. Gracch. fr.: neque homini infanti aut impotenti iniuste facta conducunt, Cic.: quae maxime cum mihi tum etiam rei publicae rationibus putem conducere, Cic.: quae saluti tuae conducere arbitror, Cic.: vinum maxime conducit alvo citae, Plin.: u. (m. Acc. u. Infin. als Subjekt) quod hoc maxime rei publicae conducit Syriam Macedoniamque decerni, Cic.: nostris rationibus maxime conducere videtur Thermum fieri (consulem) cum Caesare, Cic. – m. Ang. wozu? wofür? durch ad od. in u. Akk., alia ad eam rem conducentia, Gell.: quae ad ventris victum conducunt, Plaut.: consultant, ad vitae commoditatem iucunditatemque conducat id necne, Cic.: quod in rem recte conducat tuam, Plaut.: quid in rem publicam suam maxime conducere videretur, Sisenn. fr.: quod in commune conducat loco sententiae proferre, Tac. – / Parag. Infin. Präs. Pass. conducier, Plaut. merc. 663.

    lateinisch-deutsches > conduco

  • 2 conduco

    con-dūco, dūxī, ductum, ere, I) tr.: A) zusammenführen od. -ziehen, führend-, leitend zusammenbringen, vereinigen, 1) im allg.: a) leb. Wesen (bes. als milit. t. t.), copias suas, Caes.: magnam manum, Caes.: omnes clientes obaeratosque eodem, Caes.: eo copias omnes auxiliaque, Caes.: populum in forum, Varr. fr.: virgines unum in locum, Cic.: exercitum od. exercitus in unum locum, Caes. u. Tac.: dispersas per urbem cohortes in una castra, Tac.: festinatim de castellis ad castra maxima pedites, Sisenn. fr. – b) lebl. Objj.: partes, Lucr.: vineas, Cic.: nubila (Dünste), v. einem Flusse, Ov.: aquam cisternis, Pallad.: cortice ramos, Ov.: molli vulnera cerā, schließen, Val. Flacc.: plures puteos per specus in unum, Vitr.: aquam in unum lacum, ICt. – übtr. auf abstr. Objj., zusammenfassen, propositionem et assumptionem in unum, Cic. de inv. 1, 73: omnia probra in (zu) deorum maledicta, Arnob. 4, 27. – 2) insbes.: a) verkürzend zusammenziehen, coria et carnem trahit et conducit in unum, zieht zusammen u. verschrumpft, Lucr. 6, 967: usquedum vulnus conducatur in cicatricem, verharscht, Solin. 32, 31: u. so incisa peritonaei membrana in cicatricem facile conducitur, Cael. Aur. chron. 5, 10, 127. – frigida (kaltes Wasser) densat atque conducit vias, Cael. Aur. acut. 2, 9, 52: interiores (nervi) conducunt membra, superiores revocant
    ————
    (strecken sie), Plin. 11, 218: conducitur musculus aut laxatur, Cael. Aur. chron. 2, 1, 8: conducto inferiore palpebro, ibid.: cutis conducta (angespannte), Cael. Aur. chron. 4, 3, 20: u. so contortus vel conductus vultus, Cael. Aur. chron. 2, 1, 5: vultus conductus atque concurrentibus superciliis caperatus (gerunzelt), Cael. Aur. acut. 2, 3, 16. – Partiz. v. Pers., subst., contracti atque conducti, Cael. Aur. chron. 5, 1, 4. – b) zusammenlaufen-, gerinnen machen, im Passiv = zusammenlaufen, gerinnen, id (lac) plerumque cogi agni aut haedi coagulo; quamvis possit et agrestis cardui flore conduci, Col. 7, 8, 1.
    B) um einen Preis an sich bringen, 1) durch Lohn, Sold od. Pacht an sich bringen, mieten, dingen, pachten, a) leb. Wesen: coquum, Plaut: praeceptores publice, Plin. ep.: conducta multitudo, Sall.: conductae operae, Cic.: qui conducti plorant in funere, Hor. – alqm mercede, Cic. (u. so mercede conductus, Caecil. com. fr.: u. homo mercede conductus, Curt.): alqm mercede diurnā, Hor.: alqm nummo, Plaut.: pictorem magno pretio, Cic.: saga pretio conducta, Turpil. com. fr. – m. Ang. wozu? durch ad m. Gerund. od. durch 1. Supin., consulem ad caedem faciendam, Cic. prov. cons. 9: coctum (zum Kochen) ego huc, non vapulatum, dudum conductus fui, Plaut. aul. 457. – durch folg. ut u. Konj. = dazu dingen od. übh. dazu bringen, qui ab eis conducebantur, ut ali-
    ————
    quem occiderent, Cic. Rosc. Am. 93: frusto panis conduci potest, vel uti taceat vel uti loquatur, Cato orat. 40. fr. 2 ( bei Gell. 1, 15, 10). – bei vorhergeh. Negation durch folg. quin u. Konj., tribus non conduci possum libertatibus, quin ego illis hodie comparem magnum malum, Plaut. Cas. 504 sq.; vgl. ellipt. non edepol conduci possum vitā uxoris annuā (sc. quin deferam pallam ad te), Plaut. asin. 886. – So nun insbes.: α) (als milit. t. t.) als Söldner mieten, homines, Caes.: equites ex Aquitania, Caes.: militem, Curt.: auxilia, Liv.: viginti milia peditum, Liv. – militem ex Peloponneso, Curt.: ex Graecia conductorum tria milia, Curt. – milites Gallos mercede, Liv.: Graeci pedites mercede conducti, Curt. – poet., bella conducta, mit angeworbenen Soldaten geführte, Sil. 5, 196. – β) eine od. als Buhldirne dingen, scortum, Plaut: u. (poet.) torum, Ov.: meretricem totum annum, Plaut. – viduam mercede, Nep.: puellam pretio parvo, Priap. – b) lebl. Ggstde.: α) zur Benutzung auf Zeit mieten, pachten (Ggstz. locare), navem putridam, Caecil. com. fr.: domum, hortum, Cic.: navem, Komik.: telas, Tibull.: nummos, leihen, Hor.: u. so pecuniam, Iuven. – sibi aedes, Plaut.: alci domum Romae, Val. Max.: alci locum, Cic. – fundum de alqo, Cic., ab alqo, ICt.: domum ab alqo, ICt.: raedam ab alqo, Sen. – domum non magno, Cic.: habitationem in annum, ICt. – bes. (als publiz. t. t.) einen
    ————
    Zoll pachten (Ggstz. locare), portorium, Cic.: publica vectigalia c. u. verb. publica vectigalia redimere et c., Liv. – so auch im Zshg. absol., Asiani, qui de censoribus conduxerant, questi sunt in senatu se cupiditate prolapsos nimium magno conduxisse, Cic. – Partic. Perf. subst., conductum, ī, n., das Gemietete, die Mietung, Pachtung (Ggstz. locatum, dah. verb. locatum conductum, Dig. 19, 2 lemm.), extra portam aliquid conducti habere, Cic. Clu. 175. – nachaug. bes. die Mietwohnung, Miete, das Logis, non conductum alcis intrare, Sen.: in conductum accurrere, Petr.: in conducto habitare, ICt.: manere biennio toto in suo conducto, Vulg. – β) zur Ausführung, zur Lieferung gegen Entgelt übernehmen, in Entreprise nehmen (Ggstz. locare), ultro tributa, Liv.: praebenda quae ad exercitum Hispaniensem opus sunt, Liv.: columnam faciendam de alqo, Cic.: alqd molendum, Pompon. com. fr.: tabulas ac statuas in Italiam deportandas, Vell.: servum docendum, ICt. – certo tamen et levi pretio fultura conducitur, Sen. de ben. 6, 15, 7. – m. folg. ut u. Konj., Simonides... victoris laudem cuidam pyctae ut scriberet, certo conductus pretio secretum petit, Phaedr. 4, 15 (25), 4 sqq. – im Zshg. absol., ad conducendum tres societates aderant, Liv. 23, 49, 1: utroque impetrato conduxerunt, ibid. § 3. – 2) etw. durch Kauf an sich bringen = erhandeln, kaufen, agnum caedundum (zum Schlachten), Plaut. aul. 567:
    ————
    pretio magno librum, Gell. 18, 5, 11.
    II) v. intr. = συμφέρειν, beitragen, zuträglich-, ersprießlich sein, ea maxime conducunt, quae sunt rectissima, Cic.: conducit nihil, Aur. Vict.: u. (m. Acc. u. Infin. als Subjekt) conducere arbitror talibus aures tuas vocibus undique circumsonare, Cic. – m. Ang. wem? durch Dat., huic aetati non conducit latebrosus locus, Plaut.: et virtute (alter Dat.) tuae et caris conducere chartis, Lucil. fr.: non quomodo ambitioni meae conducere arbitrabar, C. Gracch. fr.: neque homini infanti aut impotenti iniuste facta conducunt, Cic.: quae maxime cum mihi tum etiam rei publicae rationibus putem conducere, Cic.: quae saluti tuae conducere arbitror, Cic.: vinum maxime conducit alvo citae, Plin.: u. (m. Acc. u. Infin. als Subjekt) quod hoc maxime rei publicae conducit Syriam Macedoniamque decerni, Cic.: nostris rationibus maxime conducere videtur Thermum fieri (consulem) cum Caesare, Cic. – m. Ang. wozu? wofür? durch ad od. in u. Akk., alia ad eam rem conducentia, Gell.: quae ad ventris victum conducunt, Plaut.: consultant, ad vitae commoditatem iucunditatemque conducat id necne, Cic.: quod in rem recte conducat tuam, Plaut.: quid in rem publicam suam maxime conducere videretur, Sisenn. fr.: quod in commune conducat loco sententiae proferre, Tac. – Parag. Infin. Präs. Pass. conducier, Plaut. merc. 663.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > conduco

  • 3 con-dūcō

        con-dūcō dūxī, ductus, ere,    to draw together, assemble, collect, gather, unite: exercitum in unum locum, Cs.: viginti milia peditum, levy, L.: clientes eodem, Cs.: milites in unum, S.: vineas: cortice ramos, graft, O. — Fig., to unite, combine: propositionem et adsumptionem in unum. — To hire, rent, borrow, employ: navis conducta, T.: in Palatio domum: conductā tellure, V.: nummos, H.: pecuniam, Iu.—To hire, bribe, employ, induce: qui ab eis conducebantur, ut, etc.: vidua mercede conducta, N.: consulem ad caedem faciendam: pictorem magno pretio: operae conductae, hired workmen.—To undertake, contract for, farm: columnam faciendam: praebenda, quae ad exercitum opus essent, to undertake the supplies, L.: siccandam eluviem, Iu. — To contribute to, be of use, be profitable, profit, serve: ad vitae commoditatem: maxime rei p.: neque homini iniuste facta conducunt: proposito, H.: conducere arbitror aurīs tuas circumsonare, etc., that it is useful.

    Latin-English dictionary > con-dūcō

  • 4 conductus

    I
    conducta, conductum ADJ
    hired; composed of hired men/mercenaries; taken under contract, leased
    II
    mercenary soldiers (pl.), hirelings
    III
    contraction; (of eye/other); convulsion/spasm(?)

    Latin-English dictionary > conductus

  • 5 conduco

    con-dūco, dūxī, ductum, ere
    1) собирать, стягивать (copias Cs; exercitūs in unum locum Cs, T; equites ex Aquitania Cs); сводить, переводить ( dispersas cohortes in una castra T); стягивать, закрывать ( vulnera cerā VF)
    c. corticem O — образовывать кору (обрастать, обтягиваться корой)
    3) сжато изложить, свести
    4) снимать, арендовать (domum ab aliquo Sen; locum secretum Pt); нанимать (militem QC; pictorem magno pretio C)
    bellum conductum Sil — война, ведущаяся с помощью наёмных войск
    6) приобретать, покупать ( librum AG)
    7) принимать на себя, подрядиться
    8) приносить пользу, быть целесообразным ( alicui rei или in и ad aliquam rem)
    ea maxime conducunt, quae sunt rectissima C — наиболее полезно то, что наиболее справедливо

    Латинско-русский словарь > conduco

  • 6 cum [2]

    2. cum, Praep. m. Abl. (auf Inschrn. auch cun u. con u. quom, in Hdschrn. auch quom geschr.) = ξύν od. σύν, mit, samt, nebst, nicht ohne (Ggstz. sine), zuw. verb. unā cum, simul cum (s. unā u. simul), zusammen mit, zugleich mit, I) im Raume: a) zur Ang. des Zusammenseins, der Gesellschaft, der Begleitung, semper ille antea cum uxore, tum sine ea, Cic. Mil. 55. – u. so esse, vivere, agitare, habitare, cenare, dormire cum alqo, w. s.: ire, abire, redire cum alqo, w. s.: mittere, dimittere, praemittere cum alqo, w. s.: alqm secum habere, secum ducere und ähnliche Verba, wo das Nähere zu finden sein wird. – m. Lebl., cum omnibus suis carris sequi, Caes.: cum impedimentis venire, Caes.: alqm cum litteris dimittere, Sall.: in tabernaculo sellam auream cum sceptro ac diademate iussit poni, Nep.: semper aliquid secum afferunt tuae litterae, Cic.: quidquid vides currit cum tempore, Sen. – u. im Unwillen (s. Fabri Sall. orat. Licin. § 18. p. 436), abi hinc cum donis tuis tam lepidis, Ter.: abi hinc cum tribunatibus et rogationibus tuis, Liv.: abi hinc cum immaturo amore ad sponsum, Liv. – / Auch in Verbindungen wie Liber pater et cum Castore Pollux, Hor., oder negaretis hoc mihi cum dis, Liv., od. dux cum principibus capiuntur, Liv., od. Demosthenes cum ceteris erant expulsi, Nep. ist der Begriff der Begleitung festzuhalten.

    So nun bes.: α) bei Ang. der Begleitung eines Befehlshabers od. Untergebenen, eines Wächters od. Schützers, mit = in Begleitung, im Geleite von usw., (auf diesem Wege) cum Magone equites Hispanorum praemissos, Liv.: duumviros navales cum classe Pisas ire, Liv.: rex Hellespontum cum exercitu transiit, Liv.: consul iam cum legionibus mare traiecit, Liv.: reliquos cum custodibus in aedem Concordiae venire iubet, mit (unter) Bedeckung, Sall.: in hanc opimam mercedem, agite, cum dis bene iuvantibus arma capite, im Geleite der h. G., Liv.: so auch cum dis volentibus, Cato. – β) bei Ang. des gemeinschaftl. Besitzes mit jmd., unum imperium unumque magistratum habere cum ipsis, Liv.: alia omnia sibi cum collega (esse) ratus, alle anderen Obliegenheiten habe er mit dem K. gemeinschaftlich, Liv. – γ) bei Ang. des gemeinschaftlichen Wirkens mit jmd., mit = in Gemeinschaft mit, in Verbindung mit, im Verein mit, unter Mitwirkung von, verbunden mit, praedas bellicas imperatores cum paucis diripiebant, Sall.: Varro cum iis quas habebat legionibus ulteriorem Hispaniam tueatur, Caes.: in postremo C. Marius cum equitibus curabat, Sall.: Bocchus cum peditibus invadunt, Sall.: bellum gerere cum Aegyptiis ad versus regem, Nep.: cum alqo contra alqm arma ferre, Nep. – ebenso facere, stare cum alqo, w. s. – δ) bei Ang. des Verkehrs, mit = im Verkehre, im Umgange mit, in Verbindung mit, cum alqo se delectare od. se oblectare, Cic.: is quicum (= quocum) familiaritas fuerat, societas erat, Cic. (so auch 1. pāx, foedus cum alqo, s. pax, foedus): nihil cum potentiore iuris humani relinquitur inopi, Liv.: cum patrono Epicureo mihi omnia sunt, Cic.: mihi ante aedilitatem nihil erat cum Cornificio, Cic.: u. (mit Lebl.) quid mihi, inquit, cum ista summa sanctimonia ac diligentia? Cic. – orationem habere cum multitudine, Cic.: agere cum alqo, w. s.: reputare cum animo, secum und dgl., w. s. – und v. feindl. Verkehre, mit, pugnare, dimicare, certare, confligere, contendere cum alqo, w. s.: queri cum alqo, querelae cum alqo, w. s. – ε) bei Ang. der Vereinigung, Verknüpfung, der Übereinstimmung, sowie der Trennung, Abweichung u. dgl., zB. iungere, coniungere, conectere cum alqo u. dgl., w. s. – sentire, consentire, congruere cum alqo u. dgl., w. s. – distractum esse, dissidere, discrepare, dissentire, differre cum alqo u. dgl., w. s.

    b) zur Ang. des Versehenseins mit etw., mit, in = versehen, bekleidet, ausgerüstet, ausgestattet, bewaffnet, begabt, behaftet mit usw., α) v. leb. Wesen: cursitare cum Sicyoniis (in siz. Schuhen), Cornif. rhet.: cum pallio purpureo versabatur in conviviis, Cic.: cum tunica pulla sedere solebat et pallio, Cic.: cives Romanos cum mitella saepe vidimus, Cic.: cum purpurea veste processit, Cic.: cum ramis oleae ingressi curiam, Liv.: quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt, Cic.: illum dicis cum armis aureis, mit der g. Rüstung (= der die g. Rüstung trägt, anhat), Plaut.: alqm pingere cum clipeo, Plin.: esse cum libro (ein Buch in der Hand haben), Cic.: esse cum catenis, K. tragen, Plaut.: esse cum telo, eine Waffe bei sich führen (was in Rom verboten war), Cic.: domi Caesaris deprehensum esse cum sica, Cic.: cum gladio cruento comprehensum esse in illo ipso loco, Cic.: in alqm cum ferro invadere, Cic.: cum telis impetum facere in alqm, Cic.: collocari cum gladiis, Cic. – porcus cum capite humano natus, Liv.: agnus biceps cum quinque pedibus natus, Liv.: Auximi nata puella cum dentibus, Liv. – iste adulescens cum hac dis irata fronte, Cic.: cum febri domum redire, Cic.: cum gravi vulnere ferri ex proelio, referri in castra, Liv. – legatos cum auctoritate (Vollmacht) mittere, Cic.: esse cum imperio, unumschränkte Gewalt-, den Oberbefehl haben (dagegen esse in imperio = ein höheres Staatsamt bekleiden), Cic.: ebenso nemine cum imperio aut magistratu tendente quoquam quin deverteret Rhodum, Suet: alqm cum imperio habere apud exercitum, Nep.: privatus sit an cum potestate, Cic. (vgl. Korte Cic. ep. 1, 1, 7. Zumpt Cic. Verr. 3, 74. p. 890). – erat T. Iuventius non indoctus et magna cum iuris civilis intellegentia, Cic.: abire cum gloria poterant, si etc., Curt. – β) v. Lebl.: salinum cum sale, Plaut.: olla cum aqua, Cato: fisci complures cum pecunia Siciliensi, Cic.: scrinium cum litteris, Sall.: duo pocula non magna, verum tamen cum emblemate, Cic.: currus cum falcibus et elephanti cum turribus, Gell. – bei Ang. des Ertrags, ager efficit cum octavo, cum decimo, bringt das achte, zehnte Korn, achtfältig, zehnfältig, Cic.: ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo, Varro: cum centesima fruge agris fenus reddente terrā, Plin. – v. Zuständen, gloria est frequens de aliquo fama cum laude, Cic.: ut viginti annorum militiam cum illa virtute, cum illa fortuna taceam, Liv.

    c) bei Ang. des Mittels u. Werkzeugs, mit, zB. ista cum lingua culos lingere, Catull.: extemplo silentio facto cum voce maxima conclamat, Claud. Quadrig. fr.: caede caudam cum tabula aliqua non ponderosa, Veget. mul. – u. so der gramm. t.t., scribi cum littera quadam, zB. terra in augurum libris scripta cum R uno, Varro LL. 5, 21.

    II) in der Zeit, a) übh. bei Ang. des Gleichzeitigen, mit, bei, gleichzeitig mit, unmittelbar nach (zuw. auch verb. pariter cum, simul cum; s. die Auslgg. zu Ter. adelph. 5, 3, 55. Korte Sall. Iug. 68, 2 u. Lucan. 5, 678), abs te abii hinc hodie cum diluculo, Plaut.: cum prima luce Pomponii domum venire, Cic.: cum primo mane Leptim vehi, Auct. b. Afr.: so cum primo lumine solis, Verg.: u. bei den Dichtern oft cum sidere, Catull., cum luce, Ov., cum sole, Verg. – pariter cum ortu solis castra metari, Sall.: pariter cum occasu solis expeditos educere, Sall.: simul cum sole expergisci, Cic.: simul cum occasu solis egredi, Sall. – exiit cum nuntio Crassus, Caes.: cum his nuntius Romam ad consulendum redit, Liv.: simul cum domo designavit templo Iovis fines, Liv. – Ggstz., ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid post rem evenerit, Cic. top. 51.

    b) bei Ang. gleichzeitiger Nebenumstände (sowohl äußerer Umstände als Gemütszustände), mit, unter, nicht ohne (Ggstz. sine, s. Suet. Cal. 16, 3 legata ex testamento Iuliae Augustae cum fide ac sine calumnia repraesentata persolvit), alqm cum cruciatu necare, Caes.: risus omnium cum hilaritate coortus est, Nep.: cum clamore in forum curritur, Liv.: cum silentio (in der Stille, lautlos, geräuschlos) audiri, ad alqm convenire, Liv. – obsides summa cum contumelia extorquere, Caes.: magno cum periculo suo (für sie) in eam turbam incĭderunt, Liv.: summa cum celeritate ad exercitum redire, Hirt. b. G.: multis cum lacrimis obsecrare, Caes.: alqd magno cum gemitu civitatis auferre, Cic.: cum gratulatione et ingenti favore populi domum reduci, Liv.: semper magno cum metu incipio dicere, Cic. – so oft in den Verbindungen cum (magna) cura, cum (bona) gratia, cum (bona) pace, cum (bona) venia, s. cūra, grātia, 1. pāx, venia. – zuw. auch bei Ang. von unmittelbar aus einer Handlung hervorgehenden Wirkungen u. Folgen, zu, zur, zum, quo die ad Alliam cum exitio urbis foede pugnatum, Liv.: illo itinere venit Lampsacum cum magna calamitate et prope pernicie civitatis, Cic.: magno cum periculo provinciae futurum, ut etc., Caes.: magna cum offensione civium suorum redire, Nep.: maxima cum offensione patrum abire consulatu, Liv.: summa cum offensione Pompeii domi remanere, Cic. – endlich auch bei Ang. eines gleichzeitig als Bedingung od. Beschränkung eintretenden Nebenumstandes, nur mit, doch nur mit (s. Fabri Sall. Iug. 86, 3), zB. liberalitas si cum mercede (benigna est), conducta est, Cic.: quibus videmus optabiles mortes fuisse cum gloria, Cic.: omnia cum pretio honesta videntur, wenn es nur Geld einträgt, Sall. – so bes. cum eo, quod od. ut od. ne, unter der Bedingung (Beschränkung), daß od. daß nicht usw., dergestalt-, doch so-, außerdem daß od. daß nicht usw. (griech. επὶ τούτῳ, εφ ᾽ᾧτε u. bl. εφ᾽ ᾧτε m. folg. Infin.), sit sane, quoniam ita tu vis, sed tamen cum eo, credo, quod sine peccato meo fiat, Cic.: Antium nova colonia missa cum eo, ut Antiatibus permitteretur, Liv.: obsequar voluntati tuae cum eo, ne dubites id opus geometrarum magis esse quam rusticorum, Col.: cum eo tamen, ne quis, qui valere et sanescere volet, hoc cotidianum habeat, Cels.; vgl. Brolén de eloc. Cels. p. 44. – u. cum eo, quod = außerdem daß, hoc cum eo quod candidos facit dentes, tum etiam confirmat, Scrib. 60: u. cum eo, ut = mit dem Umstande, daß usw., so daß zugleich, Liv. 8, 14, 2; 30, 10, 21; 36, 35, 3. – / cum wird dem Abl. der Personalpron. immer (s. Cic. or. 154), dem Abl. des Relativpron. häufig angehängt, also mecum, tecum, secum, nobiscum, vobiscum, quocum (quîcum), quācum, quocum, quibuscum; nicht selten aber auch (bei Livius, Vellejus u. Curtius immer) cum quo, cum qua, cum quibus. Vgl. Greef im Philol. 32, 711 ff. – Spätlat. mit Acc., cum uxorem suam, Rossi inscr. Chr. 144.

    lateinisch-deutsches > cum [2]

  • 7 sero [2]

    2. sero, sēvī, satum, ere (redupl. *si-sō zu Wz. *se-[sēi], vgl. sēmen), I) säen, pflanzen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: adoreum, triticum, Cato: hordeum, Varro LL.: frumenta, Caes.: ut tantum decumae sit, quantum severis, Cic.: conductā tellure serere, auf einem gepachteten Felde säen, ein gepachtetes Feld bebauen, Verg: satae messes, Verg.: arbores serere, pflanzen, Cic. – Partiz. subst., sata, ōrum, n., die Saaten, Pflanzungen, Gewächse, Verg., Liv. u.a.: manu sata, Caes.: verb. sata et arbusta, Sen., sata et animalia, Sen. – Sprichw., mihi istic nec seritur nec metitur, mich geht es nichts an, ich habe weder Nutzen noch Schaden davon, Plaut. Epid. 265. – 2) übtr., hervorbringen, zeugen, genus humanum, Cic. – Partiz. satus, a, um, gezeugt, geboren, entsprossen, non temere sati et creati sumus, Cic.: matre satus terrā, geboren, Ov.: Anchisā satus, Sohn des Anchises, Verg.: satus Nereide, Sohn der Thetis, Ov.: satae Peliā, Töchter des Pelias, Ov.: stirpe divinā satus, Liv.: de Telamone satus = Aiax Telamonius, Ven. Fort. carm. 6, 12, 44. – B) bildl., säen, aussäen, ausstreuen, verbreiten, ins Leben rufen, anstiften, veranlassen, verursachen, erregen, vulnera, Lucr.: cum patribus certamina, Liv.: causam discordiarum, Suet.: discordias, Liv., bella civilia (v. einem Umstande), Lampr.: crimina, in alqm, Liv.: opinionem mit folg. Acc. u. Infin., Iustin.: rumores, Verg.: mentionem, hier u. da Erwähnung tun, Liv.: mores, Cic.: diuturnam rem publicam, Cic. – II) besäen, bepflanzen, agrum, Ov.: terram panico, Plin.: iugera sunt sata, Cic.

    lateinisch-deutsches > sero [2]

  • 8 conduco

    condūco, ĕre, dūxi, ductum [st2]1 - tr. - conduire ensemble, rassembler, réunir, rapprocher, contracter. [st2]2 [-] louer, prendre à gages (une personne), prendre à ferme (une chose, une propriété). [st2]3 - intr. - être utile à, servir à, convenir.    - conduxi domum a te: je t’ai loué une maison.    - homines conducere: prendre des hommes à solde, soudoyer des hommes.    - militem conducere: engager un soldat.    - ad rem (in rem) alicui conducere: être utile à qqn pour qqch.    - si id rebus conducat, libens quam coactus acciret dominam, Tac. An. 14, 61: s'il y va de l'intérêt de l'Etat, qu'il fasse venir, de gré plutôt que de force, une femme qui commande en maîtresse.    - conducit, impers. + prop. inf.: il est utile que.
    * * *
    condūco, ĕre, dūxi, ductum [st2]1 - tr. - conduire ensemble, rassembler, réunir, rapprocher, contracter. [st2]2 [-] louer, prendre à gages (une personne), prendre à ferme (une chose, une propriété). [st2]3 - intr. - être utile à, servir à, convenir.    - conduxi domum a te: je t’ai loué une maison.    - homines conducere: prendre des hommes à solde, soudoyer des hommes.    - militem conducere: engager un soldat.    - ad rem (in rem) alicui conducere: être utile à qqn pour qqch.    - si id rebus conducat, libens quam coactus acciret dominam, Tac. An. 14, 61: s'il y va de l'intérêt de l'Etat, qu'il fasse venir, de gré plutôt que de force, une femme qui commande en maîtresse.    - conducit, impers. + prop. inf.: il est utile que.
    * * *
        Conduco, conducis, pen. prod. conduxi, conductum, conducere. Plaut. Emmener, Mener avec soy.
    \
        Conducere, Congregare. Cic. Virgines in vnum locum conduxerunt. Ont assemblé en un lieu.
    \
        Conducere. Plaut. Acheter.
    \
        Nimium magno conducere. Cic. Acheter trop cher.
    \
        Conducere aliquem. Plaut. Louer aucun à faire quelque chose.
    \
        Conducere nauem. Plaut. Louer, ou prendre à louage.
    \
        Conducere, etiam dicitur is qui pretium accipit pro re aliqua facienda. Iulianus, Iureconsultus. Entreprendre quelque besongne à faire pour quelque pris.
    \
        Ad pecuniam numeratam conducere. Caius. A l'argent.
    \
        Multitudo conducta. Cic. Assemblee de mercenaires.
    \
        Conducit, in tertiis personis, pro Vtile est. Plaut. Cic. Utile et prouffitable, Il duit, Il est duisant.
    \
        Proposito conducere res dicitur. Horat. Qui convient au propos.

    Dictionarium latinogallicum > conduco

  • 9 conductus

    [st1]1 [-] conductus, a, um: part. passé de conduco. - [abcl][b]a - rassemblé, réuni, rapproché, contracté. - [abcl]b - loué, pris à gages.[/b]    - conducti, ōrum, m.: gens à gages, mercenaires.    - conductus exercitus, Nep.: troupes auxiliaires, troupes de mercenaires.    - conducti testes, Ov.: témoins à gages.    - conducti nummi, Hor.: argent pris à intérêt, argent emprunté. [st1]2 [-] conductŭs, ūs, m.: contraction.
    * * *
    [st1]1 [-] conductus, a, um: part. passé de conduco. - [abcl][b]a - rassemblé, réuni, rapproché, contracté. - [abcl]b - loué, pris à gages.[/b]    - conducti, ōrum, m.: gens à gages, mercenaires.    - conductus exercitus, Nep.: troupes auxiliaires, troupes de mercenaires.    - conducti testes, Ov.: témoins à gages.    - conducti nummi, Hor.: argent pris à intérêt, argent emprunté. [st1]2 [-] conductŭs, ūs, m.: contraction.
    * * *
        Conductus, Participium. Plaut. Nummo sum conductus. Je suis loué.
    \
        Conductus mercede diurna. Horat. Mercenaire.
    \
        Auxilia regum in vnum conducta. Tacit. Assemblez.
    \
        Nummi conducti. Horat. Argent prins à usure, ou à interest.

    Dictionarium latinogallicum > conductus

  • 10 pecunia

    [st1]1 [-] pecunĭa, ae, f.: - [abcl][b]a - avoir en bétail. - [abcl]b - fortune, richesses, biens. - [abcl]c - monnaie, argent, somme d'argent.[/b]    - in alienam pecuniam nullo jure invasit, Cic. Rosc. Am. 2.6: il s'est jeté sans aucun droit sur le bien d'autrui.    - pecunia publica: l'argent du Trésor, le Trésor public.    - praesens (numerata) pecunia: argent comptant.    - pecuniam transferre in quaestum, Cic. Fl. 23, 56: tirer un revenu de son argent.    - pecuniam conferre ad: contribuer pour.    - dies pecuniae: jour d'échéance.    - pecunias coacervare: thésauriser.    - redigere pecuniam ex rebus venditis: vendre pour faire de l'argent.    - ab aliquo pecuniam cogere: tirer de l'argent de qqn.    - saevitiae captarumque pecuniarum reus, Tac. An. 3, 67: coupable de violences et d'exactions. [st1]2 [-] Pecunĭa, ae, f.: Pécunia (déesse de l'argent).
    * * *
    [st1]1 [-] pecunĭa, ae, f.: - [abcl][b]a - avoir en bétail. - [abcl]b - fortune, richesses, biens. - [abcl]c - monnaie, argent, somme d'argent.[/b]    - in alienam pecuniam nullo jure invasit, Cic. Rosc. Am. 2.6: il s'est jeté sans aucun droit sur le bien d'autrui.    - pecunia publica: l'argent du Trésor, le Trésor public.    - praesens (numerata) pecunia: argent comptant.    - pecuniam transferre in quaestum, Cic. Fl. 23, 56: tirer un revenu de son argent.    - pecuniam conferre ad: contribuer pour.    - dies pecuniae: jour d'échéance.    - pecunias coacervare: thésauriser.    - redigere pecuniam ex rebus venditis: vendre pour faire de l'argent.    - ab aliquo pecuniam cogere: tirer de l'argent de qqn.    - saevitiae captarumque pecuniarum reus, Tac. An. 3, 67: coupable de violences et d'exactions. [st1]2 [-] Pecunĭa, ae, f.: Pécunia (déesse de l'argent).
    * * *
        Pecunia, huius pecuniae, Argent, Pecune.
    \
        Pecuniae. Vlp. Biens meubles et immeubles, Tout le bien que une personne ha.
    \
        Conducta pecunia. Iuuenal. Argent prins à usure et interest.
    \
        Frumentaria pecunia. Papinianus. Argent baillé pour estre employé à acheter des bleds.
    \
        Maioris pecuniae res. Hermogenianus. De plus grand pris et valeur.
    \
        Obscoena. Iuuen. Qui est cause que plusieurs meinent vie orde, et sale.
    \
        Vsuraria pecunia. Vlpianus. Argent prins ou baillé à usure et interest, Usuraire.
    \
        Annumerare pecuniam alicui. Cic. Compter argent, Bailler argent comptant.
    \
        Attributae pecuniae, Vide ATTRIBVO. Argent assigné.
    \
        Circundare gratiam et pecuniam alicui. Tacit. L'environner de biens de touts costez, Donner largement.
    \
        Conflatus pecunia testis. Quintil. Forgé et corrompu par argent.

    Dictionarium latinogallicum > pecunia

  • 11 cum

    1. cum (altl. quom), Coni. (ein alter Acc. gen. neutr. von qui), I) zu Angabe der Zeit, A) im allg.: 1) wenn, als, is qui non defendit iniuriam, cum potest, iniuste facit, Cic.: bes. mit vorausgehendem tum, tunc, nunc, iam, od. einem die Zeit bestimmenden Substant., wie tempus, annus, mensis u.a., fructus ingenii tum maxime capitur, cum in proximum quemque confertur, Cic.: cum primum, sobald als, Cic. – m. Praes. hist. od. aorist. Perf. od. Imperf., auch mit Infin. hist., wenn in der lebhaften Darstellung das Verhältnis der Sätze umgekehrt wird, dies haud multi intercesserant, cum legati venerunt, Liv.: dies nondum decem intercesserant, cum ille necatur, Cic.: caedebatur, cum nullus gemitus audiebatur, Liv.: iam dies consumptus erat, cum tamen barbari nihil remittere atque acrius instare, Sall.: häufig mit repente, subito, interim, interea u.a. verb., cum repente iubetur dicere, Cic. – 2) so oft als, so oft etwa, wenn etwa, cum ad aliquod oppidum venerat, in cubiculum deferebatur, Cic. – mit Coniunctiv, veniebat in theatrum, cum ibi concilium populi haberetur, Nep. – 3) seit, multi anni sunt, cum Fabius in aere meo est, Cic.
    B) insbes., mit dem Nbbegr. 1) einer relativen Bestimmung, bes. nach Substst. wie tempus, dies u.a., als, wo, fuit quoddam tempus, cum homines vagabantur, Cic.: fuit, cum hoc dici poterat, Liv. – m.
    ————
    Coniunctiv, wenn der Zeitbegriff nach seiner Beschaffenheit näher erklärt werden soll, fuit tempus, cum rura colerent homines, Varro: fuit, cum arbitrarer, Cic.: saepe audivi, cum diceret, Cic. – 2) eines kausalen Zusammenhangs, wenn, cum imperium abrogabat, poterat videri facere id iniuste, Cic.: tibi maximas gratias ago, cum tantum litterae meae potuerunt, Cic. – 3) eines hypothetischen Zusammenhangs, wenn, nulla est haec amicitia, cum alter verum audire non vult, alter ad mentiendum paratus est, Cic.: in hominem dicendum est, cum oratio argumentationem non habet, Cic.: praeclare facis, cum puerum diligis, Cic.: dah. auch in konzessivem Zusammenhange, wenn, wenn auch, pauci potentes cum tabulas... emunt, tamen divitias vincere nequeunt, Sall. – Bes. in der Verbindung cum... tum, die zwei Sätze aneinander reiht. Steht in beiden Sätzen nur ein Verbum, so ist der Indicat. regelmäßig; hat jeder einzelne aber sein eigenes Verbum, so findet sich in dem mit cum eingeleiteten gewöhnlich der Coniunctiv. Im ersten Falle übersetzen wir cum... tum durch sowohl... als auch, nicht nur... sondern auch, im zweiten Falle durch wenn auch... so doch, sowohl... als auch ganz besonders, te cum semper valere cupio, tum certe, dum hic sumus, Cic.: cum plurimas commoditates amicitia contineat, tum illa praestat omnibus, Cic.: das zweite Glied auch noch durch etiam,
    ————
    vero, maxime, praecipue, imprimis u.a. verstärkt, Cic.: auch können sowohl die mit cum gebildeten Sätze (Cic. ep. 6, 4, 1) als auch die mit tum gebildeten (Cic. ep. 9, 13, 2) gehäuft werden; bisweilen wird das zweite Glied auch durch simul angereiht, Liv. 3, 50, 10. – dah. steht cum maxime ellipt., gerade, besonders, vorzüglich, auch noch, cum maxime volo, Ter.: nunc cum maxime, Cic.: hanc amabat, ut cum maxime, Ter.: paret cum maxime mortuo, er gehorcht ihm auch noch, wenn er tot ist, Cic.: quae fiunt cum maxime, was häufig noch geschieht, Cic.
    II) zur Angabe der Ursache, mit Coniunctiv, A) im allg., da, cum valetudo et vita sine amicis insidiarum et metus plena sit, ratio ipsa monet amicitias comparare, Cic.: cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari ex turri alta solebat, Cic.: cum interemisset Clitum, vix a se manus continuit, Cic.: dah. quippe cum, utpote cum, zum Ausdruck einer subjektiven Ansicht des Redenden, Cic.
    B) insbes., mit dem Nbbgr. 1) des zeitlichen Zusammenhangs, bes. in der Erzählung, wo im Nebensatz das Imperf. od. Plusquamperf. steht, als, da, Zenonem, cum Athenis essem, audiebam frequenter, Cic.: Antigonus cum pugnaret, occisus est, Nep.: Epaminondas cum vicisset Lacedaemonios, quaesivit, Cic. – 2) eines konzessiven Zusammenhangs, da doch, obgleich, Druentiae flumen, cum aquae vim
    ————
    vehat ingentem, non tamen navium patiens est, Liv.: cum rho dicere nequiret, exercitatione fecisse, ut etc., Cic.: Socratis ingenium immortalitati Plato scriptis suis tradidit, cum ipse litteram Socrates nullam reliquisset, Cic. – Im Plaut. schreibt man quom, in allen übrigen Schriftstellern cum, bisweilen quum; vgl. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 183.
    ————————
    2. cum, Praep. m. Abl. (auf Inschrn. auch cun u. con u. quom, in Hdschrn. auch quom geschr.) = ξύν od. σύν, mit, samt, nebst, nicht ohne (Ggstz. sine), zuw. verb. unā cum, simul cum (s. unā u. simul), zusammen mit, zugleich mit, I) im Raume: a) zur Ang. des Zusammenseins, der Gesellschaft, der Begleitung, semper ille antea cum uxore, tum sine ea, Cic. Mil. 55. – u. so esse, vivere, agitare, habitare, cenare, dormire cum alqo, w. s.: ire, abire, redire cum alqo, w. s.: mittere, dimittere, praemittere cum alqo, w. s.: alqm secum habere, secum ducere und ähnliche Verba, wo das Nähere zu finden sein wird. – m. Lebl., cum omnibus suis carris sequi, Caes.: cum impedimentis venire, Caes.: alqm cum litteris dimittere, Sall.: in tabernaculo sellam auream cum sceptro ac diademate iussit poni, Nep.: semper aliquid secum afferunt tuae litterae, Cic.: quidquid vides currit cum tempore, Sen. – u. im Unwillen (s. Fabri Sall. orat. Licin. § 18. p. 436), abi hinc cum donis tuis tam lepidis, Ter.: abi hinc cum tribunatibus et rogationibus tuis, Liv.: abi hinc cum immaturo amore ad sponsum, Liv. – Auch in Verbindungen wie Liber pater et cum Castore Pollux, Hor., oder negaretis hoc mihi cum dis, Liv., od. dux cum principibus capiuntur, Liv., od. Demosthenes cum ceteris erant expulsi, Nep. ist der Begriff der Begleitung festzuhalten.
    ————
    So nun bes.: α) bei Ang. der Begleitung eines Befehlshabers od. Untergebenen, eines Wächters od. Schützers, mit = in Begleitung, im Geleite von usw., (auf diesem Wege) cum Magone equites Hispanorum praemissos, Liv.: duumviros navales cum classe Pisas ire, Liv.: rex Hellespontum cum exercitu transiit, Liv.: consul iam cum legionibus mare traiecit, Liv.: reliquos cum custodibus in aedem Concordiae venire iubet, mit (unter) Bedeckung, Sall.: in hanc opimam mercedem, agite, cum dis bene iuvantibus arma capite, im Geleite der h. G., Liv.: so auch cum dis volentibus, Cato. – β) bei Ang. des gemeinschaftl. Besitzes mit jmd., unum imperium unumque magistratum habere cum ipsis, Liv.: alia omnia sibi cum collega (esse) ratus, alle anderen Obliegenheiten habe er mit dem K. gemeinschaftlich, Liv. – γ) bei Ang. des gemeinschaftlichen Wirkens mit jmd., mit = in Gemeinschaft mit, in Verbindung mit, im Verein mit, unter Mitwirkung von, verbunden mit, praedas bellicas imperatores cum paucis diripiebant, Sall.: Varro cum iis quas habebat legionibus ulteriorem Hispaniam tueatur, Caes.: in postremo C. Marius cum equitibus curabat, Sall.: Bocchus cum peditibus invadunt, Sall.: bellum gerere cum Aegyptiis ad versus regem, Nep.: cum alqo contra alqm arma ferre, Nep. – ebenso facere, stare cum alqo, w. s. – δ) bei Ang. des Verkehrs, mit = im Verkehre, im Umgange
    ————
    mit, in Verbindung mit, cum alqo se delectare od. se oblectare, Cic.: is quicum (= quocum) familiaritas fuerat, societas erat, Cic. (so auch pax, foedus cum alqo, s. pax, foedus): nihil cum potentiore iuris humani relinquitur inopi, Liv.: cum patrono Epicureo mihi omnia sunt, Cic.: mihi ante aedilitatem nihil erat cum Cornificio, Cic.: u. (mit Lebl.) quid mihi, inquit, cum ista summa sanctimonia ac diligentia? Cic. – orationem habere cum multitudine, Cic.: agere cum alqo, w. s.: reputare cum animo, secum und dgl., w. s. – und v. feindl. Verkehre, mit, pugnare, dimicare, certare, confligere, contendere cum alqo, w. s.: queri cum alqo, querelae cum alqo, w. s. – ε) bei Ang. der Vereinigung, Verknüpfung, der Übereinstimmung, sowie der Trennung, Abweichung u. dgl., zB. iungere, coniungere, conectere cum alqo u. dgl., w. s. – sentire, consentire, congruere cum alqo u. dgl., w. s. – distractum esse, dissidere, discrepare, dissentire, differre cum alqo u. dgl., w. s.
    b) zur Ang. des Versehenseins mit etw., mit, in = versehen, bekleidet, ausgerüstet, ausgestattet, bewaffnet, begabt, behaftet mit usw., α) v. leb. Wesen: cursitare cum Sicyoniis (in siz. Schuhen), Cornif. rhet.: cum pallio purpureo versabatur in conviviis, Cic.: cum tunica pulla sedere solebat et pallio, Cic.: cives Romanos cum mitella saepe vidimus, Cic.: cum purpurea veste processit, Cic.: cum ramis oleae in-
    ————
    gressi curiam, Liv.: quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt, Cic.: illum dicis cum armis aureis, mit der g. Rüstung (= der die g. Rüstung trägt, anhat), Plaut.: alqm pingere cum clipeo, Plin.: esse cum libro (ein Buch in der Hand haben), Cic.: esse cum catenis, K. tragen, Plaut.: esse cum telo, eine Waffe bei sich führen (was in Rom verboten war), Cic.: domi Caesaris deprehensum esse cum sica, Cic.: cum gladio cruento comprehensum esse in illo ipso loco, Cic.: in alqm cum ferro invadere, Cic.: cum telis impetum facere in alqm, Cic.: collocari cum gladiis, Cic. – porcus cum capite humano natus, Liv.: agnus biceps cum quinque pedibus natus, Liv.: Auximi nata puella cum dentibus, Liv. – iste adulescens cum hac dis irata fronte, Cic.: cum febri domum redire, Cic.: cum gravi vulnere ferri ex proelio, referri in castra, Liv. – legatos cum auctoritate (Vollmacht) mittere, Cic.: esse cum imperio, unumschränkte Gewalt-, den Oberbefehl haben (dagegen esse in imperio = ein höheres Staatsamt bekleiden), Cic.: ebenso nemine cum imperio aut magistratu tendente quoquam quin deverteret Rhodum, Suet: alqm cum imperio habere apud exercitum, Nep.: privatus sit an cum potestate, Cic. (vgl. Korte Cic. ep. 1, 1, 7. Zumpt Cic. Verr. 3, 74. p. 890). – erat T. Iuventius non indoctus et magna cum iuris civilis intellegentia, Cic.: abire cum gloria poterant, si etc., Curt. – β) v. Lebl.: salinum cum sale,
    ————
    Plaut.: olla cum aqua, Cato: fisci complures cum pecunia Siciliensi, Cic.: scrinium cum litteris, Sall.: duo pocula non magna, verum tamen cum emblemate, Cic.: currus cum falcibus et elephanti cum turribus, Gell. – bei Ang. des Ertrags, ager efficit cum octavo, cum decimo, bringt das achte, zehnte Korn, achtfältig, zehnfältig, Cic.: ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo, Varro: cum centesima fruge agris fenus reddente terrā, Plin. – v. Zuständen, gloria est frequens de aliquo fama cum laude, Cic.: ut viginti annorum militiam cum illa virtute, cum illa fortuna taceam, Liv.
    c) bei Ang. des Mittels u. Werkzeugs, mit, zB. ista cum lingua culos lingere, Catull.: extemplo silentio facto cum voce maxima conclamat, Claud. Quadrig. fr.: caede caudam cum tabula aliqua non ponderosa, Veget. mul. – u. so der gramm. t.t., scribi cum littera quadam, zB. terra in augurum libris scripta cum R uno, Varro LL. 5, 21.
    II) in der Zeit, a) übh. bei Ang. des Gleichzeitigen, mit, bei, gleichzeitig mit, unmittelbar nach (zuw. auch verb. pariter cum, simul cum; s. die Auslgg. zu Ter. adelph. 5, 3, 55. Korte Sall. Iug. 68, 2 u. Lucan. 5, 678), abs te abii hinc hodie cum diluculo, Plaut.: cum prima luce Pomponii domum venire, Cic.: cum primo mane Leptim vehi, Auct. b. Afr.: so cum primo lumine solis, Verg.: u. bei den Dichtern oft cum side-
    ————
    re, Catull., cum luce, Ov., cum sole, Verg. – pariter cum ortu solis castra metari, Sall.: pariter cum occasu solis expeditos educere, Sall.: simul cum sole expergisci, Cic.: simul cum occasu solis egredi, Sall. – exiit cum nuntio Crassus, Caes.: cum his nuntius Romam ad consulendum redit, Liv.: simul cum domo designavit templo Iovis fines, Liv. – Ggstz., ut quaeratur, quid ante rem, quid cum re, quid post rem evenerit, Cic. top. 51.
    b) bei Ang. gleichzeitiger Nebenumstände (sowohl äußerer Umstände als Gemütszustände), mit, unter, nicht ohne (Ggstz. sine, s. Suet. Cal. 16, 3 legata ex testamento Iuliae Augustae cum fide ac sine calumnia repraesentata persolvit), alqm cum cruciatu necare, Caes.: risus omnium cum hilaritate coortus est, Nep.: cum clamore in forum curritur, Liv.: cum silentio (in der Stille, lautlos, geräuschlos) audiri, ad alqm convenire, Liv. – obsides summa cum contumelia extorquere, Caes.: magno cum periculo suo (für sie) in eam turbam incĭderunt, Liv.: summa cum celeritate ad exercitum redire, Hirt. b. G.: multis cum lacrimis obsecrare, Caes.: alqd magno cum gemitu civitatis auferre, Cic.: cum gratulatione et ingenti favore populi domum reduci, Liv.: semper magno cum metu incipio dicere, Cic. – so oft in den Verbindungen cum (magna) cura, cum (bona) gratia, cum (bona) pace, cum (bona) venia, s. cura, gratia, pax, venia. – zuw.
    ————
    auch bei Ang. von unmittelbar aus einer Handlung hervorgehenden Wirkungen u. Folgen, zu, zur, zum, quo die ad Alliam cum exitio urbis foede pugnatum, Liv.: illo itinere venit Lampsacum cum magna calamitate et prope pernicie civitatis, Cic.: magno cum periculo provinciae futurum, ut etc., Caes.: magna cum offensione civium suorum redire, Nep.: maxima cum offensione patrum abire consulatu, Liv.: summa cum offensione Pompeii domi remanere, Cic. – endlich auch bei Ang. eines gleichzeitig als Bedingung od. Beschränkung eintretenden Nebenumstandes, nur mit, doch nur mit (s. Fabri Sall. Iug. 86, 3), zB. liberalitas si cum mercede (benigna est), conducta est, Cic.: quibus videmus optabiles mortes fuisse cum gloria, Cic.: omnia cum pretio honesta videntur, wenn es nur Geld einträgt, Sall. – so bes. cum eo, quod od. ut od. ne, unter der Bedingung (Beschränkung), daß od. daß nicht usw., dergestalt-, doch so-, außerdem daß od. daß nicht usw. (griech. επὶ τούτῳ, εφ ᾽ᾧτε u. bl. εφ᾽ ᾧτε m. folg. Infin.), sit sane, quoniam ita tu vis, sed tamen cum eo, credo, quod sine peccato meo fiat, Cic.: Antium nova colonia missa cum eo, ut Antiatibus permitteretur, Liv.: obsequar voluntati tuae cum eo, ne dubites id opus geometrarum magis esse quam rusticorum, Col.: cum eo tamen, ne quis, qui valere et sanescere volet, hoc cotidianum habeat, Cels.; vgl. Brolén de eloc. Cels. p.
    ————
    44. – u. cum eo, quod = außerdem daß, hoc cum eo quod candidos facit dentes, tum etiam confirmat, Scrib. 60: u. cum eo, ut = mit dem Umstande, daß usw., so daß zugleich, Liv. 8, 14, 2; 30, 10, 21; 36, 35, 3. – cum wird dem Abl. der Personalpron. immer (s. Cic. or. 154), dem Abl. des Relativpron. häufig angehängt, also mecum, tecum, secum, nobiscum, vobiscum, quocum (quîcum), quācum, quocum, quibuscum; nicht selten aber auch (bei Livius, Vellejus u. Curtius immer) cum quo, cum qua, cum quibus. Vgl. Greef im Philol. 32, 711 ff. – Spätlat. mit Acc., cum uxorem suam, Rossi inscr. Chr. 144.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cum

  • 12 sero

    1. sero (seruī), sertum, ere (zu Wz. sĕr-, reihen, knüpfen, griech. εἴρω, ich knüpfe), fügen, reihen, knüpfen, Blumen oder andere Dinge, I) eig., nur im Partic. Perf. sertus, a, um, zusammengefügt, -gereiht, -geknüpft, loricae, Kettenpanzer, Ringelharnische, Nep. Iph. 1, 4. – bes. von Blumen u. Kränzen, geflochten, corona, Lucan.: flos sertus et solutus, flores serti et soluti, rosa serta et rosa soluta, Apul. – II) übtr., reihen, anreihen, anknüpfen, verknüpfen, fati lege immobilis rerum humana um ordo seritur, Liv.: causa causam ex aeternitate serens, Cic.: moras serere, San.: fabulam argumento (s. argumentum no. I, b), Liv.: colloquia cum hoste, Liv., colloquia per propinquos popularium, Liv.: orationes populares, Liv.: sermonem, Plaut.: sermones inter se, Liv.: huius similes sermones, Plaut.: sermones in vehiculis, Plin. ep.: haec in castris occultis sermonibus, Liv.: multa inter sese vario sermone, Verg.: bellum ex bello (einen Kr. an den anderen), Sall. fr.: u. so bella ex bellis, Liv. (s. Müller Liv. 2, 18, 10): quid tu porro serere vis negotium? warum willst du die Sache in der Zukunft mit Mühe u. Not verfolgen? Plaut. most. 1100.
    ————————
    2. sero, sēvī, satum, ere (redupl. *si-sō zu Wz. *se- [sēi], vgl. sēmen), I) säen, pflanzen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: adoreum, triticum, Cato: hordeum, Varro LL.: frumenta, Caes.: ut tantum decumae sit, quantum severis, Cic.: conductā tellure serere, auf einem gepachteten Felde säen, ein gepachtetes Feld bebauen, Verg: satae messes, Verg.: arbores serere, pflanzen, Cic. – Partiz. subst., sata, ōrum, n., die Saaten, Pflanzungen, Gewächse, Verg., Liv. u.a.: manu sata, Caes.: verb. sata et arbusta, Sen., sata et animalia, Sen. – Sprichw., mihi istic nec seritur nec metitur, mich geht es nichts an, ich habe weder Nutzen noch Schaden davon, Plaut. Epid. 265. – 2) übtr., hervorbringen, zeugen, genus humanum, Cic. – Partiz. satus, a, um, gezeugt, geboren, entsprossen, non temere sati et creati sumus, Cic.: matre satus terrā, geboren, Ov.: Anchisā satus, Sohn des Anchises, Verg.: satus Nereide, Sohn der Thetis, Ov.: satae Peliā, Töchter des Pelias, Ov.: stirpe divinā satus, Liv.: de Telamone satus = Aiax Telamonius, Ven. Fort. carm. 6, 12, 44. – B) bildl., säen, aussäen, ausstreuen, verbreiten, ins Leben rufen, anstiften, veranlassen, verursachen, erregen, vulnera, Lucr.: cum patribus certamina, Liv.: causam discordiarum, Suet.: discordias, Liv., bella civilia (v. einem Umstande), Lampr.: crimina, in alqm, Liv.: opinionem mit folg. Acc. u.
    ————
    Infin., Iustin.: rumores, Verg.: mentionem, hier u. da Erwähnung tun, Liv.: mores, Cic.: diuturnam rem publicam, Cic. – II) besäen, bepflanzen, agrum, Ov.: terram panico, Plin.: iugera sunt sata, Cic.
    ————————
    3. sero, āvi, ātum, āre (sera), I) mit einem Riegel versehen, verschließen, praeda nullo obstaculo serata, Ven. Fort. vit. S. Menard. 6: serare portas hostibus impetum facientibus, Arnob. in psalm. 147: quosdam domorum inclinata fastigia intrinsecus serabant intactos, *Amm. 17, 7, 6 G. – II) = resero, aufriegeln, öffnen, Varro LL. 7, 108. – Präsens bei Prob. inst. art. 186, 23 K. Serg. expl. in Donat. 543, 1 K. Eutych. 486, 13 K. – Präs.u. Perf. bei Prisc. 8, 94 u. 10, 41. Consent. 384, 26 K.
    ————————
    4. sērō, Adv., spät, s. serus, a, um.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sero

  • 13 gratis

    (adv.) даром прот.: si merces intervenerit, mlercede data aut constituta, pecunia accepta (1. 3 § 1. 1. 6 pr. D. 4, 9. 1. 22 D. 19, 5. 1. 4 § 1 D. 29, 4);

    gratis concedere, противоп. vendere aut locare (1. 11 D. 7, 8);

    habitare gratis прот. in conducta domo (1. 5 § 2 D. 47, 10. cf. 1. 9 pr. D. 39, 5).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > gratis

  • 14 canto

    canto, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [cano], freq. in form, but mostly agrees in meaning with cano.
    I.
    Neutr., to produce melodious sounds (by the voice or an instrument), to sound, sing, play (class. in prose and poetry; rare in Cic.).
    A.
    Of men:

    Pamphilam Cantatum provocemus,

    Ter. Eun. 3, 1, 53:

    saltare et cantare,

    Cic. Cat. 2, 10, 23:

    neque enim vocum suavitate videntur aut novitate quădam cantandi revocare eos solitae (sirenes),

    id. Fin. 5, 18, 49:

    Arcades ambo Et cantare pares,

    Verg. E. 7, 5; 10, 32:

    cantando victus,

    id. ib. 3, 21; Tib. 2, 1, 66:

    adimam cantare severis,

    Hor. Ep. 1, 19, 9:

    ut (cantores) numquam inducant animum cantare rogati,

    id. S. 1, 3, 2; Suet. Tit. 3: non est Cantandum, there is no occasion for singing, i. e. for imagination, fiction, Juv. 4, 35.—Of an actor:

    cantante eo (Nerone) ne necessariă quidem causă excedere theatro licitum erat,

    Suet. Ner. 23; 20; id. Vesp. 4 al.; cf.

    under II. B. 2.: conducta veni, ut fidibus cantarem seni,

    Plaut. Ep. 3, 4, 64:

    structis avenis,

    Ov. M. 1, 677:

    ad chordarum sonum,

    Nep. Epam. 2, 1.—Less freq. of instrumental music, and only with abl. of the instrument (cf. cano):

    tibiis,

    Nep. Epam. 2, 1; id. ib. praef. § 1; Vulg. Luc. 7, 32:

    lituo, tubă,

    Gell. 20, 2, 2:

    calamo,

    Sen. Ben. 4, 6, 5: ad manum histrioni, in comedy, to sing and play while the actor accompanies the song with gestures or dancing, Liv. 7, 2, 10; cf. Val. Max. 2, 4, 4.— Pass. impers.:

    in caelo cantatur et psallitur,

    Arn. 3, 21.—Prov.:

    surdo,

    Prop. 4 (5), 8, 47, and ad surdas aures, Ov. Am. 3, 7, 61, to preach to deaf ears; cf. cano, II. B.—
    2.
    Of the singing pronunciation of an orator, to declaim in a singing tone, to sing, drawl: si cantas, male cantas, si legis, cantas, C. Caesar ap. Quint. 1, 8, 2; 11, 1, 56; 11, 3, 57; 11, 3, 58; 11, 3, 59; 11, 3, 60; cf. Juv. 10, 178.—Hence, to recite, declaim:

    quaecumque sedens modo legerat, haec eadem... cantabit versibus isdem,

    Juv. 7, 153.—
    B.
    Of birds and fowls:

    prius quam galli cantent,

    crow, Plaut. Mil. 3, 1, 96; so,

    deos gallis signum dedisse cantandi,

    Cic. Div. 2, 26, 57:

    cantantes aves,

    Prop. 4 (5), 9, 30.—
    C.
    Transf., of instruments, to sound, resound:

    pastoris bucina cantat,

    Prop. 4 (5), 10, 30:

    cantabat fanis, cantabat tibia ludis,

    Ov. F. 6, 659 sq. —
    II. A.
    With the song itself, carmen, versus, etc., as object, to sing, play, recite:

    carmina non prius Audita canto,

    Hor. C. 3, 1, 4:

    rustica verba,

    Tib. 2, 1, 52:

    Hymen cantatus,

    Ov. H. 12, 137; cf.:

    Hymenaeum qui cantent,

    Ter. Ad. 5, 7, 7:

    obscena,

    Ov. F. 3, 676.—
    B.
    With particular persons or things, the subjects of song, as objects, to sing, to celebrate or praise in song, sing of, write poetry upon, etc.:

    celebrem deum,

    Tib. 2, 1, 83:

    absentem amicam,

    Hor. S. 1, 5, 15:

    rivos,

    id. C. 2, 19, 11:

    convivia, proelia virginum,

    id. ib. 1, 6, 19:

    Augusti tropaea,

    id. ib. 2, 9, 19:

    Pythia (sc. certamina),

    id. A. P. 414:

    cantari dignus,

    Verg. E. 5, 54:

    per totum cantabimur orbem,

    Ov. Am. 1, 3, 25; 2, 17, 33; cf.:

    illa meis multum cantata libellis,

    Mart. 9, 50, 1:

    cantatus Achilles,

    Ov. Am. 2, 1, 29:

    laudes tuas,

    id. F. 2, 658. —Esp.,
    2.
    Of an actor, to represent a part, to act (cf. supra, I. A.):

    cantavit (Nero) Orestem matricidam, Oedipodem excaecatum, etc.,

    Suet. Ner. 21:

    Nioben,

    id. ib. 21:

    tragoedias,

    id. ib. 21:

    fabulam,

    id. ib. 46 fin.:

    epinicia,

    id. ib. 43 fin.
    C.
    Hence, because the oracles were of old uttered in verse, of any mysterious, prophetic, or warning utterance, to predict, warn, point out, indicate, make known, say:

    vera cantas? vana vellem,

    Plaut. Most. 4, 2, 64. —Of inanimate things:

    urna haec litterata est: ab se cantat cuja sit,

    Plaut. Rud. 2, 5, 21:

    civi inmoeni scin quid cantari solet?

    id. Trin. 2, 2, 69; id. Bacch. 4, 9, 61.—
    2.
    To bring something repeatedly to recollection, to reiterate, harp upon, forewarn of or against:

    haec dies noctes canto, ut caveas,

    Plaut. Trin. 2, 2, 12:

    harum mores,

    Ter. Heaut. 2, 3, 19:

    nam, ut scis, jam pridem istum canto Caesarem,

    Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 1:

    quid fati provida cantet avis,

    Tib. 2, 5, 12:

    quae me juvene utique cantare solebant,

    Quint. 8, 3, 76.—
    III.
    In the lang. of religion, as v. n. or a., to use enchantments, charms, incantations, to enchant, to charm, Cato, R. R. 160, 1; Varr. R. R. 1, 2, 27:

    frigidus in pratis cantando rumpitur anguis,

    Verg. E. 8, 71:

    cantata Luna,

    exorcised by magic, Prop. 4 (5), 5, 13:

    falx,

    Ov. H. 6, 84:

    herbae,

    id. M. 7, 98:

    ignis,

    Sil. 1, 430:

    tum quoque cantato densetur carmine caelum,

    an incantation, Ov. M. 14, 369.—
    B.
    To call forth, produce by charms:

    et chelydris cantare soporem,

    Sil. 8, 498:

    cantata umbra,

    Luc. 6, 767.

    Lewis & Short latin dictionary > canto

  • 15 commemoro

    com-mĕmŏro ( conm-), āvi, ātum, 1, v. a., to recall an object to memory in all its particulars.
    I.
    Rarely of one's self, to call to mind, be mindful of, keep in mind, remember; with acc. and inf. or rel. -clause:

    quid quoque die dixerim, audierim, egerim, commemoro vesperi,

    Cic. Sen. 11, 38.—With acc. and inf.:

    cottidie commemorabam te unum in tanto exercitu mihi fuisse adsensorem,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    vitandi rumoris causā, quo patrem Caesarem vulgo reprehensum commemorabam,

    Suet. Aug. 45.—More freq.,
    II.
    Of others, to bring something to one ' s recollection by speaking of it, to remind of:

    aliquid,

    Plaut. Ps. 5, 1, 36; Ter. Eun. 5, 8, 14:

    ad commemorandam renovandamque amicitiam missi,

    Liv. 27, 4, 10:

    beneficia meminisse debet is, in quem collata sunt, non commemorare qui contulit,

    Cic. Lael. 20, 71.—Hence (and so most freq.),
    B.
    Without the access. idea of remembering, to make mention of something, to recount, relate; constr. with acc., acc. and inf., rel.clause, or with de.
    (α).
    With acc.:

    id interdum furtim nomen commemorabitur,

    Plaut. Truc. 4, 4, 29:

    res,

    Lucr. 6, 938:

    causas,

    Caes. B. C. 3, 66:

    humanam societatem,

    Cic. Off. 3, 6, 31:

    Xenophontis illam jucunditatem,

    Quint. 10, 1, 82:

    o commemoranda judicia!

    Cic. Verr. 1, 14, 42; cf. id. Fam. 1, 9, 18.—
    (β).
    With acc. and inf., Cic. de Or. 2, 38, 160; cf. Nep. Alcib. 2, 2.—
    (γ).
    With rel.clause:

    quid ego nunc commemorem Singillatim, qualis ego in hunc fuerim?

    Ter. Phorm. 5, 9, 42; 4, 5, 3:

    chlamydem hanc commemores quanti conducta'st?

    Plaut. Ps. 4, 7, 88.—
    (δ).
    With de:

    omnes de tuā virtute commemorant,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 13, § 37; so id. de Or. 3, 20, 75; id. Font. 14, 30; Nep. Dion, 6, 2 al.; cf.:

    multa de aliqua re,

    id. Hann. 2, 3; id. Att. 17, 1.—
    (ε).
    With in:

    quae si in privatis gloriosa sunt, multo magis commemorabuntur in regibus,

    Cic. Deiot. 14, 40; cf.: cum legent in ejus virtutibus commemorari saltasse eum commode, Nep. praef. § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > commemoro

  • 16 conduco

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conduco

  • 17 conducti

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conducti

  • 18 conductum

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conductum

  • 19 conmemoro

    com-mĕmŏro ( conm-), āvi, ātum, 1, v. a., to recall an object to memory in all its particulars.
    I.
    Rarely of one's self, to call to mind, be mindful of, keep in mind, remember; with acc. and inf. or rel. -clause:

    quid quoque die dixerim, audierim, egerim, commemoro vesperi,

    Cic. Sen. 11, 38.—With acc. and inf.:

    cottidie commemorabam te unum in tanto exercitu mihi fuisse adsensorem,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    vitandi rumoris causā, quo patrem Caesarem vulgo reprehensum commemorabam,

    Suet. Aug. 45.—More freq.,
    II.
    Of others, to bring something to one ' s recollection by speaking of it, to remind of:

    aliquid,

    Plaut. Ps. 5, 1, 36; Ter. Eun. 5, 8, 14:

    ad commemorandam renovandamque amicitiam missi,

    Liv. 27, 4, 10:

    beneficia meminisse debet is, in quem collata sunt, non commemorare qui contulit,

    Cic. Lael. 20, 71.—Hence (and so most freq.),
    B.
    Without the access. idea of remembering, to make mention of something, to recount, relate; constr. with acc., acc. and inf., rel.clause, or with de.
    (α).
    With acc.:

    id interdum furtim nomen commemorabitur,

    Plaut. Truc. 4, 4, 29:

    res,

    Lucr. 6, 938:

    causas,

    Caes. B. C. 3, 66:

    humanam societatem,

    Cic. Off. 3, 6, 31:

    Xenophontis illam jucunditatem,

    Quint. 10, 1, 82:

    o commemoranda judicia!

    Cic. Verr. 1, 14, 42; cf. id. Fam. 1, 9, 18.—
    (β).
    With acc. and inf., Cic. de Or. 2, 38, 160; cf. Nep. Alcib. 2, 2.—
    (γ).
    With rel.clause:

    quid ego nunc commemorem Singillatim, qualis ego in hunc fuerim?

    Ter. Phorm. 5, 9, 42; 4, 5, 3:

    chlamydem hanc commemores quanti conducta'st?

    Plaut. Ps. 4, 7, 88.—
    (δ).
    With de:

    omnes de tuā virtute commemorant,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 13, § 37; so id. de Or. 3, 20, 75; id. Font. 14, 30; Nep. Dion, 6, 2 al.; cf.:

    multa de aliqua re,

    id. Hann. 2, 3; id. Att. 17, 1.—
    (ε).
    With in:

    quae si in privatis gloriosa sunt, multo magis commemorabuntur in regibus,

    Cic. Deiot. 14, 40; cf.: cum legent in ejus virtutibus commemorari saltasse eum commode, Nep. praef. § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > conmemoro

  • 20 gratuitum

    grātŭītus ( grātŭĭtum, Stat. S. 1, 6, 16), a, um, adj. [gratia], that is done with, out pay, reward, or profit; free, spontaneous, voluntary, gratuitous (class.):

    ea (examina apium) vel aere parta vel gratuita contingunt,

    Col. 9, 8, 1:

    quid? liberalitas gratuitane est an mercenaria? si sine praemio benigna est, gratuita: si cum mercede, conducta,

    Cic. Leg. 1, 18, 48; cf.:

    probitas gratuita,

    id. Fin. 2, 31, 99:

    hominum caritas et amicitia gratuita est,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    ne gratuita quidem suffragia,

    purchased, id. Planc. 22, 54; cf.:

    comitia gratuita,

    i. e. at which no gratuities were distributed to voters, id. Att. 4, 15, 8; id. Q. Fr. 2, 15, b, 4:

    pecunia,

    i. e. without interest, Plin. Ep. 3, 11, 2:

    cum debitor gratuita pecunia utatur,

    Paul. Sent. 2, 5, 1; so,

    usus pecuniae,

    Suet. Aug. 41:

    milies sestertio proposito,

    id. Tib. 48;

    and perh. also, fenus,

    lending without interest, id. Caes. 27:

    universi milites gratuitam et sine frumento stipendioque operam (obtulerunt),

    id. ib. 68:

    cadaverum et ruderum gratuita egestio,

    id. Ner. 38:

    gratuita in Circo loca,

    free places, id. Calig. 26:

    subsellia,

    free benches, id. Ner. 17: navis, a free ship or boat, Sen. Ben. 6, 19:

    furor,

    innate, spontaneous, Liv. 2, 42, 6:

    crudelitas,

    unprovoked, id. 3, 37, 8:

    praeterita parricidia,

    without effect, in vain, id. 1, 47, 1:

    AVGVSTALIS,

    without pay, Inscr. Orell. 3918;

    SO, SACERDOS, Inscr. ap. Maff. Mus. Ver. 80, 3: largis gratuitum cadit rapinis,

    Stat. S. 1, 6, 16:

    odium aut est ex offensa, aut gratuitum,

    unprovoked, Sen. Ep. 105, 3 (al. gratuito).—Hence, adv.: grātŭīto, without pay or profit, for naught, gratis, gratuitously:

    hic (Polygnotus) et Athenis porticum, quae Poecile vocatur, gratuito (pinxit), cum partem ejus Micon mercede pingeret,

    Plin. 35, 9, 35, § 59; Tac. A. 11, 22 fin.:

    neque tamen eloquentiam gratuito contingere,

    without cost, id. ib. 11, 7:

    multorum causas et non gravate et gratuito defendentis,

    Cic. Off. 2, 19, 66:

    cum mediocribus multis gratuito civitatem in Graecia homines impertiebant,

    for no particular reason, id. Arch. 5, 10; cf.:

    ne per otium torpescerent manus aut animus, gratuito potius malus atque crudelis erat,

    Sall. C. 16, 3 Kritz:

    gratuito nemo bonus est,

    id. H. 1, 48, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > gratuitum

См. также в других словарях:

  • conductă — CONDÚCTĂ, conducte, s.f. Ţeavă, ansamblu de ţevi din metal, beton, lemn etc. sau instalaţie destinate transportului fluidelor sau materialelor pulverulente, pe un anumit traseu. ♢ Conductă electrică = conductor sau ansamblu de conductoare… …   Dicționar Român

  • conducta — forma en la que actúa una persona, Comportamiento CIE 10 [véase http://www.iqb.es/patologia/conducta.htm] Diccionario ilustrado de Términos Médicos.. Alvaro Galiano. 2010. conducta 1. forma en la que actúa una …   Diccionario médico

  • conducta — (Del lat. conducta, conducida, guiada). 1. f. Manera con que los hombres se comportan en su vida y acciones. 2. conducción. 3. Moneda transportada en recuas o carros. 4. Gobierno, mando, guía, dirección. 5. Comisión para reclutar y conducir gente …   Diccionario de la lengua española

  • conducta — sustantivo femenino 1. Forma de comportarse una persona o, en general, de reaccionar un ser vivo ante el medio que lo rodea: Su conducta en la cena fue imperdonable. Sinónimo: comportamiento, proceder, actuación …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Conducta — (span.), militärisch begleitete Sendung von Gold, Silber, Diamanten aus den spanischen Colonien nach dem Mutterlande …   Pierer's Universal-Lexikon

  • conducta — (Del lat. conducta.) ► sustantivo femenino 1 SICOLOGÍA Manera de comportarse: ■ su conducta no es la más adecuada; conducta intachable. SINÓNIMO comportamiento costumbre pauta porte proceder 2 Conducción, acción de transportar, guiar o dirigir …   Enciclopedia Universal

  • conducta — s f 1 Manera de actuar o de comportarse un individuo como reacción a estímulos de su propia naturaleza o del medio ambiente: La conducta humana se fundamenta en rasgos biológicos , conducta sexual 2 Manera de actuar de una persona de acuerdo o en …   Español en México

  • conducta — (f) (Básico) manera de actuar de una persona, sinónimo de comportamiento Ejemplos: Mi profesor condena la mala conducta en la clase. Las necesidades de una persona influyen en su conducta. Colocaciones: conducta digna, conducta humana Sinónimos:… …   Español Extremo Basic and Intermediate

  • conducta — {{#}}{{LM C09801}}{{〓}} {{SynC10037}} {{[}}conducta{{]}} ‹con·duc·ta› {{《}}▍ s.f.{{》}} Manera o forma de comportarse una persona: • Los profesores alaban tu buena conducta en clase.{{○}} {{★}}{{\}}ETIMOLOGÍA:{{/}} Del latín conducta (conducida,… …   Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos

  • conducta — Economía. Moneda cargada en la recua o carros. Derecho. Ver: caución de conducta …   Diccionario de Economía Alkona

  • conducta — Economía. Moneda cargada en la recua o carros. Derecho. Ver: caución de conducta …   Diccionario de Economía

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»