con-spĭcĭo

1. cōn-spicio, spēxī, spectum, ere (con u. specio), I) v. intr. hinschauen, seine Blick hinrichten, quid nunc supina susum in caelum conspicis? Plaut. cist. 622: inter eas regiones, quā oculi conspiciant, Varr. LL. 7, 9: numquam in tabernam conspexerat, er hatte niemals seine Nase in ein Wirtshaus gesteckt (= er hatte niemals ein W. besucht), Petr. 140, 14.

II) v. tr. ins Gesicht fassen, A) = zu Gesichte bekommen, ansichtig werden, gewahr werden, von Angesicht zu Angesicht schauen od. schauen können, erblicken od. erblicken können, im allg.: a) eig.: α) m. einfachem Acc.: quas (aedes) quotiescumque conspicio, fleo, Plaut.: ostium ubi conspexi, exinde me ilico protinam dedi, Plaut.: c. lumina crebra, Liv.: c. tabellas demereque et legere, Liv.: c. nostros equites, Caes.: alqm cum egregia stirpe, Liv.: conspici inter se, einander erblicken od. erkennen können, einander sichtbar werden, Liv. 37, 41, 4 (vgl. 1. conspectus no. I). – m. Abl. (womit?), hunc simulac cupido conspexit lumine virgo, Catull.: ut conspiciatis eum mentibus, quem oculis non potestis, Cic.: carere me aspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem, Cic. – m. Adv. (von wo aus?) od m. ex u. Abl., tabernaculum, unde ab omnibus conspici posset, Curt.: pertica, quae undique conspici posset, Curt.: c. procul divinum vehiculum Argonautarum e

————

monte, Cic.: lucus, qui ex insula conspiciebatur, Nep. – m. in (in, auf) u. Abl., m. apud u. Akk., m. Genet. od. Abl. loc., c. rugas in speculo, Ov.: milites in summo colle, Caes.: sidus per septem dies in regione caeli, Aug. bei Plin.: alqm apud se in castris, Caes.: aquila numquam antea Rhodi conspecta, Suet. – im Passiv m. Dat. comm. statt ab m. Abl., quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum, Ov. met. 12, 526. – β) m. dopp. Acc., alqd od. alqm m. Ang. als was? od. wie? durch Prädik.-Acc. (gew. eines Partizips), c. imaginem clarissimi viri laureatam, Cic.: omnia fere superiora loca multitudine armatorum completa, Caes.: alqm humi iacentem, Liv.: procul Ambiorigem suos cohortantem, Caes.: aratorem quendam operantem, Liv.: alqm spoliatum omni dignitate, Cic.: u. (im Passiv m. Prädik.-Nom.) non alius flectere equum sciens conspicitur aeque, Hor.: togam velut tragicam vestem in foro trahens maximo cum hominum risu conspectus est, Val. Max.: terribilior niger (canis) conspicitur, Col. – m. ex (von... aus) u. Abl., c. ex litore aliquos singulares ex navi egredientes, Caes. – m. Adv. (wo?) u. m. in (auf) u. Abl., c. ibi in omnibus collibus expositas hostium copias armatas, Caes. – γ) m. folg. Acc. u. Infin., calones, qui ab decumana porta ac summo iugo collis nostros victores flumen transisse conspexerant, Caes.: conspexit terrā centum procumbere tauros, Catull. –

————

b) übtr., mit geistigem Blicke schauen, gewahren, gewahr werden, nullus error talis in (an, bei) L. Aemilio Paulo conspectus est, Val. Max. 7, 5, 3. – m. folg. indir. Fragesatz = begreifen, einsehen, satis, in rem quae sint meam, ego conspicio mihi, Plaut. trin. 636: quantum ego nunc corde conspicio meo, Plaut. Pseud. 769.

B) ins Auge fassen, in Augenschein nehmen, anschauen, ansehen, 1) im allg.: α) m. einfachem Acc.: quae cum omnes conpicerent propter novitatem ornatus ignotamque formam etc., Nep. Dat. 3, 3: u. (v. lebl., personif. Subjj.) si illud signum, solis ortum et forum curiamque conspiceret, Cic. Cat. 3, 20. – m. Dat. (wozu?), locum insidiis, Verg. Aen. 9, 237. – β) m. dopp. Acc., alqm m. Ang. als wen? durch Prädik.-Acc. m. u. ohne ut (wie, als), Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant, Liv. 39, 53, 2: u. (v. lebl., personif. Subjj.), cum bene notum porticus Agrippae te conspexerit, Hor. ep. 1, 6, 26. – 2) im Passiv prägn., conspici, mit Bewunderung od. Befremden wahrgenommen werden = sich sehen lassen od. lassen können, in die Augen fallen od. stechen, die Augen od. Blicke (der Leute) auf sich ziehen, Aufsehen machen od. erregen, auffallen, v. Pers., vehi per urbem, conspici velle, Cic.: sic se quisque conspici, dum tale facinus faceret, properabat, Sall.: maxime conspectus est ipse curru equis albis

————

iuncto urbem invectus, Liv. – v. Tieren u. Lebl., arma et equi conspiciebantur, Liv.: supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset, nach keiner Seite hin auffallen, Nep. (vgl. unde sit in neutrum conspiciendus eques, wo auf keiner Seite der Ritter durchsieht, Ov.): ne quid faciat, quod conspici et derideri possit, Suet.

————————

2. cōnspicio, ōnis, f. (1. conspicio), das Hinschauen, das Überschauen, der überschauende Blick des Auguren bei der Abgrenzung des templum, Varr. LL. 7, 9.

1) увидать, заметить ( aliquem egredientem Cs)

2) глядеть, смотреть ( sursum in caelum Pl)

3) заглядывать, бывать ( in tabernam Pt)

4) pass. conspĭci бросаться в глаза, обращать на себя внимание

con-spĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n., to look at attentively, to get sight of, to descry, perceive, observe (class. in prose and poetry).

Lit.

In gen.

Absol.:

inter eas regiones, quā oculi conspiciant,

Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

in tabernam,

Petr. 140, 14.—

With acc.:

me interrogas, Qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul,

Plaut. Am. 2, 2, 122:

quae aedes... quas quotiensquomque conspicio, fleo,

id. Capt. 1, 1, 29:

si queat usquam Conspicere amissum fetum,

Lucr. 2, 358: quandoque te in jure conspicio, Leg. Act. ap. Cic. Caecin. 19, 54, and id. Mur. 12, 26:

ut procul novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit,

Cic. N. D. 2, 35, 89:

quisque... quae prima signa conspexit, ad haec constitit,

Caes. B. G. 2, 21:

quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

ubi primum nostros equites conspexerunt,

id. ib. 4, 12;

2, 26: sidus in regione caeli, etc.,

Plin. 2, 25, 23, § 94:

qui lucus ex insulā conspiciebatur,

Nep. Milt. 7, 3:

conspici inter se,

to be visible to one another, Liv. 37, 41, 4:

cum inter se conspecti essent,

id. 33, 6, 4:

hunc simulac cupido conspexit lumine virgo,

Cat. 64, 86:

conspectis luminibus crebris,

Liv. 31, 24, 7:

locum insidiis conspeximus ipsi,

Verg. A. 9, 237:

quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum,

Ov. M. 12, 526:

super tabernaculum... unde ab omnibus conspici posset, imago Solis fulgebat,

Curt. 3, 3, 8:

conspecto delatore ejus,

Suet. Dom. 11:

rugas in speculo,

Ov. M. 15, 232:

cornua in undā,

id. ib. 1, 640:

arcem,

id. ib. 2, 794:

scopulum,

id. ib. 4, 731.—Of an inanimate subject:

si illud signum (Jovis) solis ortum et forum curiamque conspiceret,

Cic. Cat. 3, 8, 20.—With two accus., when an action, condition, etc., is the object:

quam (matrem) paucis ante diebus laureatam in suā gratulatione conspexit, eandem, etc.... eundem (filium) spoliatum omni dignitate conspiciat,

Cic. Mur. 41, 88:

strata volgi pedibus detrita viarum Saxea,

Lucr. 1, 315:

superiora loca multitudine armatorum completa,

Caes. B. G. 3, 3:

quos laborantes,

id. ib. 4, 26:

aliquos ex nave egredientes,

id. ib.:

aliquem conspiciens ad se ferentem,

Nep. Dat. 4, 5:

naves suas oppletas serpentibus,

id. Hann. 11, 6:

(Hannibalem) humi jacentem,

Liv. 21, 4, 7:

adrasum quendam,

Hor. Ep. 1, 7, 49; cf., pass.:

quamvis non alius flectere equum sciens Aeque conspicitur,

id. C. 3, 7, 26:

cum interim Metellus, monte degrediens cum exercitu, conspicitur,

Sall. J. 49, 5 dub.;

v. conspicor: terribilior niger conspicitur (canis),

Col. 7, 12, 4.—

With acc. and inf.:

corpus ut exanimum siquod procul ipse jacere Conspicias hominis,

Lucr. 6, 706:

qui nostros victores flumen transisse conspexerant,

Caes. B. G. 2, 24:

centum procurrere currus,

Cato, 64, 389; Plin. 2, 9, 6, § 45.—

Pregn., to look at with admiration or close attention, to gaze upon, observe, contemplate.

Act.:

quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

Plaut. Cist. 2, 3, 78:

orabat, ne se, quem paulo ante cum egregiā stirpe conspexissent, orbum liberis facerent,

Liv. 1, 26, 9:

Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant,

id. 39, 53, 2:

quem cum omnes conspicerent propter novitatem ornatūs ignotamque formam,

Nep. Dat. 3, 3:

cum bene notum Porticus Agrippae te conspexerit,

Hor. Ep. 1, 6, 26.—

Esp. pass.: conspici, to attract attention, to be conspicuous, noticed, observed, distinguished, admired:

inania sunt ista... delectamenta paene puerorum, captare plausus, vehi per urbem, conspici velle,

Cic. Pis. 25, 60: in gestu nec [p. 436] venustatem conspiciendam, nec turpitudinem esse, Auct. Her. 3, 15, 26:

sic quisque hostem ferire, murum adscendere, conspici dum tale facinus faceret, properabat,

Sall. C. 7, 6:

supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset,

Nep. Att. 13, 5:

quid te ut regium juvenem conspici sinis?

Liv. 1, 47, 5:

maxime conspectus ipse est, curru equis albis juncto urbem invectus,

id. 5, 23, 5:

vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur,

id. 21, 4, 8; 5, 52, 3; 39, 6, 9:

quorum Conspicitur nitidis fundata pecunia villis,

Hor. Ep. 1, 15, 46:

tu formosissimus alto Conspiceris caelo ( = inter deos versaris),

Ov. M. 4, 19:

prima bonis animi conspicerere tui,

id. Tr. 1, 6, 34; Vell. 2, 91, 4; Quint. 11, 3, 137.—Less freq. in an unfavorable sense, to be notorious, to be gazed at with dislike or contempt:

carere me adspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem,

Cic. Cat. 1, 7, 17: ne quid faciat, quod conspici et derideri posset, Aug. ap. Suet. Claud. 4.—

Trop., to perceive mentally, to understand, comprehend:

satis in rem quae sint meam ego conspicio mihi,

Plaut. Trin. 3, 2, 10:

quantum ego nunc corde conspicio meo,

id. Ps. 3, 1, 3; cf.:

ut conspiciatis eum mentibus, quoniam oculis non potestis,

Cic. Balb. 20, 47:

nullus error talis in L. Aemilio Paulo conspectus est,

Val. Max. 7, 5, 3.—Hence,

conspĭcĭens, entis, P. a. (acc. to II. B.), having understanding, intelligent:

ad quas (contumelias) despiciendas non sapiente opus est viro, sed tantum conspiciente,

Sen. Const. 16, 3 Haase (al. consipiente). —

conspectus, a, um, P. a.

(Acc. to I. A. 1.) Visible:

tumulus hosti conspectus,

Liv. 22, 24, 5; cf. id. 10, 40, 8; 32, 5, 13:

agmina inter se satis conspecta,

id. 22, 4, 6. —

(Acc. to I. B.) Striking, distinguished, remarkable, gazed at, = conspicuus (perh. not ante-Aug.):

Pallas chlamyde et pictis conspectus in armis,

Verg. A. 8, 588 (conspicuus, conspicabilis, Serv.); so,

victor Tyrio in ostro,

id. G. 3, 17; cf. Hor. A. P. 228:

juventus,

Ov. M. 12, 553:

patris avique fama conspectum eum faciebat,

Liv. 45, 7, 3:

conspectus elatusque supra modum hominis privati,

id. 4, 13, 3.— Comp., Ov. M. 4, 796; Liv. 2, 5, 5; Tac. H. 4, 11; Just. 11, 5; Juv. 8, 140 al.— Sup. and adv. apparently not in use.—

conspĭcĭendus, a, um, P. a. (acc. to I. B.), worth seeing, worthy of attention, distinguished (perh. not ante-Aug.):

insideat celeri conspiciendus equo,

Tib. 1, 2, 70:

Nemesis donis meis,

id. 2, 3, 52:

Hyas formā,

Ov. F. 5, 170:

mater formosa Inter Dictaeos greges,

id. ib. 5, 118:

eques,

id. Tr. 2, 114:

opus vel in hac magnificentiā urbis,

Liv. 6, 4, 11; Val. Fl. 1, 261; Mart. 9, 50, 10.

conspĭcĭo, ōnis, f. [1. conspicio], the survey taken by the augur in fixing the limits of the templum, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.

con-spĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n., to look at attentively, to get sight of, to descry, perceive, observe (class. in prose and poetry).

Lit.

In gen.

Absol.:

inter eas regiones, quā oculi conspiciant,

Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

in tabernam,

Petr. 140, 14.—

With acc.:

me interrogas, Qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul,

Plaut. Am. 2, 2, 122:

quae aedes... quas quotiensquomque conspicio, fleo,

id. Capt. 1, 1, 29:

si queat usquam Conspicere amissum fetum,

Lucr. 2, 358: quandoque te in jure conspicio, Leg. Act. ap. Cic. Caecin. 19, 54, and id. Mur. 12, 26:

ut procul novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit,

Cic. N. D. 2, 35, 89:

quisque... quae prima signa conspexit, ad haec constitit,

Caes. B. G. 2, 21:

quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

ubi primum nostros equites conspexerunt,

id. ib. 4, 12;

2, 26: sidus in regione caeli, etc.,

Plin. 2, 25, 23, § 94:

qui lucus ex insulā conspiciebatur,

Nep. Milt. 7, 3:

conspici inter se,

to be visible to one another, Liv. 37, 41, 4:

cum inter se conspecti essent,

id. 33, 6, 4:

hunc simulac cupido conspexit lumine virgo,

Cat. 64, 86:

conspectis luminibus crebris,

Liv. 31, 24, 7:

locum insidiis conspeximus ipsi,

Verg. A. 9, 237:

quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum,

Ov. M. 12, 526:

super tabernaculum... unde ab omnibus conspici posset, imago Solis fulgebat,

Curt. 3, 3, 8:

conspecto delatore ejus,

Suet. Dom. 11:

rugas in speculo,

Ov. M. 15, 232:

cornua in undā,

id. ib. 1, 640:

arcem,

id. ib. 2, 794:

scopulum,

id. ib. 4, 731.—Of an inanimate subject:

si illud signum (Jovis) solis ortum et forum curiamque conspiceret,

Cic. Cat. 3, 8, 20.—With two accus., when an action, condition, etc., is the object:

quam (matrem) paucis ante diebus laureatam in suā gratulatione conspexit, eandem, etc.... eundem (filium) spoliatum omni dignitate conspiciat,

Cic. Mur. 41, 88:

strata volgi pedibus detrita viarum Saxea,

Lucr. 1, 315:

superiora loca multitudine armatorum completa,

Caes. B. G. 3, 3:

quos laborantes,

id. ib. 4, 26:

aliquos ex nave egredientes,

id. ib.:

aliquem conspiciens ad se ferentem,

Nep. Dat. 4, 5:

naves suas oppletas serpentibus,

id. Hann. 11, 6:

(Hannibalem) humi jacentem,

Liv. 21, 4, 7:

adrasum quendam,

Hor. Ep. 1, 7, 49; cf., pass.:

quamvis non alius flectere equum sciens Aeque conspicitur,

id. C. 3, 7, 26:

cum interim Metellus, monte degrediens cum exercitu, conspicitur,

Sall. J. 49, 5 dub.;

v. conspicor: terribilior niger conspicitur (canis),

Col. 7, 12, 4.—

With acc. and inf.:

corpus ut exanimum siquod procul ipse jacere Conspicias hominis,

Lucr. 6, 706:

qui nostros victores flumen transisse conspexerant,

Caes. B. G. 2, 24:

centum procurrere currus,

Cato, 64, 389; Plin. 2, 9, 6, § 45.—

Pregn., to look at with admiration or close attention, to gaze upon, observe, contemplate.

Act.:

quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

Plaut. Cist. 2, 3, 78:

orabat, ne se, quem paulo ante cum egregiā stirpe conspexissent, orbum liberis facerent,

Liv. 1, 26, 9:

Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant,

id. 39, 53, 2:

quem cum omnes conspicerent propter novitatem ornatūs ignotamque formam,

Nep. Dat. 3, 3:

cum bene notum Porticus Agrippae te conspexerit,

Hor. Ep. 1, 6, 26.—

Esp. pass.: conspici, to attract attention, to be conspicuous, noticed, observed, distinguished, admired:

inania sunt ista... delectamenta paene puerorum, captare plausus, vehi per urbem, conspici velle,

Cic. Pis. 25, 60: in gestu nec [p. 436] venustatem conspiciendam, nec turpitudinem esse, Auct. Her. 3, 15, 26:

sic quisque hostem ferire, murum adscendere, conspici dum tale facinus faceret, properabat,

Sall. C. 7, 6:

supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset,

Nep. Att. 13, 5:

quid te ut regium juvenem conspici sinis?

Liv. 1, 47, 5:

maxime conspectus ipse est, curru equis albis juncto urbem invectus,

id. 5, 23, 5:

vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur,

id. 21, 4, 8; 5, 52, 3; 39, 6, 9:

quorum Conspicitur nitidis fundata pecunia villis,

Hor. Ep. 1, 15, 46:

tu formosissimus alto Conspiceris caelo ( = inter deos versaris),

Ov. M. 4, 19:

prima bonis animi conspicerere tui,

id. Tr. 1, 6, 34; Vell. 2, 91, 4; Quint. 11, 3, 137.—Less freq. in an unfavorable sense, to be notorious, to be gazed at with dislike or contempt:

carere me adspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem,

Cic. Cat. 1, 7, 17: ne quid faciat, quod conspici et derideri posset, Aug. ap. Suet. Claud. 4.—

Trop., to perceive mentally, to understand, comprehend:

satis in rem quae sint meam ego conspicio mihi,

Plaut. Trin. 3, 2, 10:

quantum ego nunc corde conspicio meo,

id. Ps. 3, 1, 3; cf.:

ut conspiciatis eum mentibus, quoniam oculis non potestis,

Cic. Balb. 20, 47:

nullus error talis in L. Aemilio Paulo conspectus est,

Val. Max. 7, 5, 3.—Hence,

conspĭcĭens, entis, P. a. (acc. to II. B.), having understanding, intelligent:

ad quas (contumelias) despiciendas non sapiente opus est viro, sed tantum conspiciente,

Sen. Const. 16, 3 Haase (al. consipiente). —

conspectus, a, um, P. a.

(Acc. to I. A. 1.) Visible:

tumulus hosti conspectus,

Liv. 22, 24, 5; cf. id. 10, 40, 8; 32, 5, 13:

agmina inter se satis conspecta,

id. 22, 4, 6. —

(Acc. to I. B.) Striking, distinguished, remarkable, gazed at, = conspicuus (perh. not ante-Aug.):

Pallas chlamyde et pictis conspectus in armis,

Verg. A. 8, 588 (conspicuus, conspicabilis, Serv.); so,

victor Tyrio in ostro,

id. G. 3, 17; cf. Hor. A. P. 228:

juventus,

Ov. M. 12, 553:

patris avique fama conspectum eum faciebat,

Liv. 45, 7, 3:

conspectus elatusque supra modum hominis privati,

id. 4, 13, 3.— Comp., Ov. M. 4, 796; Liv. 2, 5, 5; Tac. H. 4, 11; Just. 11, 5; Juv. 8, 140 al.— Sup. and adv. apparently not in use.—

conspĭcĭendus, a, um, P. a. (acc. to I. B.), worth seeing, worthy of attention, distinguished (perh. not ante-Aug.):

insideat celeri conspiciendus equo,

Tib. 1, 2, 70:

Nemesis donis meis,

id. 2, 3, 52:

Hyas formā,

Ov. F. 5, 170:

mater formosa Inter Dictaeos greges,

id. ib. 5, 118:

eques,

id. Tr. 2, 114:

opus vel in hac magnificentiā urbis,

Liv. 6, 4, 11; Val. Fl. 1, 261; Mart. 9, 50, 10.

conspĭcĭo, ōnis, f. [1. conspicio], the survey taken by the augur in fixing the limits of the templum, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.

circum-spicio, spexī, spectum, ere (circum u. specio), rings umherblicken, I) v. intr. u. (altlat.) v. refl. sich rings umsehen, rings umherblicken od. -schauen, rundum sehen, -schauen, 1) eig.: circumspicio: nemo (est), Ter.: circumspicio; nusquam (es), Ter.: circumspicit ille atque, ubi sit, quaerit, Ov.: qui in auspicium adhibetur nec suspicit nec circumspicit, Cic.: pavidum primo nusquam circumspicientem aut respicientem secutum, Liv.: diversi circumspicimus od. circumspiciunt, Pacuv. fr. u. Verg.: circumspicit (sieht sich [ängstlich] ringsum), aestuat, Cic.: usque eo te diligis et magnifice circumspicis (blickst stolz um dich her), ut etc., Cic.: circumspicere fratrem, Sen. rhet.: late circumspiciendi libertas, eine weite freie Aussicht, Quint. – m. folg. Frage- od. Finalsatz, Than. circumspicedum, num quis est, sermonem nostrum qui aucupet. Theur. Tutum probest. Than. Circumspice etiam (noch einmal). Theur. Nemost, Plaut.: atque suus coniunx, ubi sit, circumspicit, Ov.: circumspicedum, ne quis nostro hic auceps sermoni siet, Plaut.: u. (altlat.) reflex., Call. Circumspicedum te ne quis adsit arbiter. Meg. Non est. Call. Sed quaeso identidem circumspice, Plaut. trin. 146 sq. – 2) übtr., sich (mit dem geistigen Auge) überall umsehen, Umschau halten, m. folg. indir. Fragesatz, circumspicite celeriter animo, qui sint rerum exitus con-

————

secuti, Cic. de legg. 2, 42: vide, quaere, circumspice, si quis est forte ex ea provincia, qui te nolit perisse, Cic. Verr. 3, 180: cum circumspicerent patres, quosnam consules facerent, longe ante alios eminebat C. Claudius Nero, Liv. 27, 34, 1. – II) v. tr.: A) rings umhersehen auf usw., rings ansehen, rings betrachten, rings in Augenschein nehmen, rings übersehen, rings überblicken, 1) eig.: urbis situm, Liv.: montibus fluminibusque clausam regionem, Liv.: lucos, Ov.: oculis Phrygia agmina, Verg.: ne ex medio quidem cornua sua, Liv.: de septem totum orbem montibus, Ov.: sua, Liv.: habitum suum, Plin. ep.: amictus, Ov.: u. so se, sich rings betrachten, Varr. sat. Men. 490. – v. lebl. Subjj., in latus omne patens turris circumspicit undas, Ov. her. 6, 69. – 2) übtr., etw. im Geiste allseitig betrachten = genau (wohl) beachten, -erwägen, -überlegen, genau (wohl) zusehen, circumspicite paulisper mentibus vestris hosce ipsos homines, Cic.: circumspicite procellas, Cic.: haec et talia circumspicienda sunt in omni officio, Cic.: c. omnia membra rei publicae, Cic.: omnes imperii vires, Liv.: omnia, Cic.: dicta factaque, Liv.: omnia pericula, Cic.: infrequentiam militum, Tac. – u. c. se = einen Blick auf sich werfen, erwägen, wer man sei, Cic. parad. 4, 30; od. = auf sich achten, für sich sorgen, Auct. b. Afr. 47, 2: u. so Romanus sermo magis se circumspicit (achtet mehr auf

————

sich selbst, ist umsichtiger) et aestimat praebetque aestimandum, Sen. ep. 40, 11. – m. folg. indir. Fragesatz, Cic. Mur. 13. Sall. hist. fr. 2, 41 (50) § 10 (= orat. Cottae § 10). Sen. ep. 70, 5. Calp. ecl. 5, 95. – m. folg. ut od. ne u. Konj. = darauf achten, daß od. daß nicht, c. diligenter, ut etc., Cic. ad Q. fr. 1, 1, 3. § 10: c. timidā mente, ut etc., Ov. trist. 1, 1, 87: c. curiose, ne etc., Cels. 5, 26. no. 1: circumspice, ne etc., Calp. ecl. 5, 73. – B) nach einem Ggstde. umherblicken, umherschauen, rings sich umsehen, 1) eig.: visum ab se Ambiorigem in fuga, Caes.: fragorem, Stat.: Athin, Verg.: saxum ingens, Verg.: regionem, quā evaderet, Frontin. – 2) übtr., sich nach etw. umsehen = etw. ausfindig zu machen od. aufzutreiben suchen, alium arietem, Verg.: rhetorem Latinum, praeceptores, Plin. ep.: externa auxilia, Tac.: autumno tecta et recessum, Liv.: occasionem, Sen.: fugam, Tac. u. Iustin.: reliqua eius consilia animo, Caes.: tuta consilia, Iustin. – m. Dat. (wem? für wen?), diem bello, auf einen für den Kr. günstigen Zeitpunkt lauern, Sall. fr.: locum fugae, Curt.: sedes sibi aptas, Mela: peregrinos sibi reges, Iustin. – ⇒ Synkop. Perf. circumspexti, Ter. adelph. 689: u. Infinit. circumspexe, Varr. sat. Men. 490.