Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

collective

  • 1 safnheiti

    Íslensk-ensk orðabók > safnheiti

  • 2 samvinnu-

    Íslensk-ensk orðabók > samvinnu-

  • 3 samyrkja, samyrkjubú

    Íslensk-ensk orðabók > samyrkja, samyrkjubú

  • 4 ÞEIR

    (þær, þau), dem. pron. pl. they, those, answering to the sing. ‘sá, sú, þat’, and ‘hann, hón, þat’;
    1) the neut. pl. ‘þau’ as collective for a masc. and fem.; síðan gengu þau (sc. Njáll and Bergthora) inn bæði;
    2) ‘þeir’ is frequently used before an adv., or a prep. with its complement; þeir norðr þar, those there in the north; þeir fyrir austan árnar, those east of the rivers;
    3) pleonast. before the names of two or more persons; þau Ásgerðr ok Þorsteinn, Asgerd and Thorstein; börn þeira Hildigunnar ok Kára váru þeir Starkaðr ok Flosi, the children of H. and K. were these, S. and F.; þeir feðgar, father and son;
    4) ellipt., before the name of a single person; þeir Oddr, O. and his men; frá skiptum þeira Þórðar, about the dealings of Thord and Björn; þau Asgerðr, Asgerd and her son (Thorstein).
    * * *
    þær, þau. This is the plur. of the personal pron., answering to sing. hann, hón, þat; gen. þeira and mod. þeirra; dat. þeim; acc. þá, þær, þau; in mod. speech þau is sounded þaug, which form occurs as early as Run. Gramm. of 1651, and often rhymes in mod. poets with words ending in g, e. g. flaug, þaug, Bb. 2. 17: [the A. S. uses the forms hi, hira, him, hi, and so in early South. E., whereas the North. E. has thay, thair, thaim; South. E. and Chaucer hii, here, hem, Morris’ Specimens, p. xv; Dan. de, deres, early Dan. deræ, dat. dem.]
    A. They, them, theirs (see Gramm. p. xxi); töluðu þeir mart, ríða þeir heim af þingi; þeir kómu í Fljótshlíð, Gunnarr tók vel við þeim; Njáll mælti til þeirra …, slíkar fortölur hafði hann fyrir þeim, … þeir spurðu þær tíðenda, báðu þær eigi leyna, þær sögðu svá vera skyldu; at þeim muni ílla sækjask at vinna oss, … vér getum þá eigi með vápnum sótta, and so in endless instances.
    2. a peculiarity of the Icel. is the constant use of the neut. plur. ‘þau’ as collective for a masc. and fem.; síðan gengu þau inn bæði (i. e. Njall and Bergthora), at hann skyldi breiða yfir þau húðina; börn þeirra Þjálfa ok Rösku, ok görðusk þau … þá er þau höfðu gengit litla hríð, Edda 28; Ask ok Emblu … önd þau né áttu óð þau né höfðu, Vsp.; and so also of things, e. g. þau páll og reka; þau hönd og fótr, and so on.
    B. Special usages; this pronoun is used collectively before the names of two or more persons, the neuter being used when the persons are of different sexes:
    1. where more than one are expressly named; þau Ásgerðr ok Þorsteinn, they, Asgerd and Thorstein, Eg. 702; þeir Starkaðr ok Þórðr, ok Flosi, Nj. 282; börn þeirra Hildigunnar ok Kára, the children of H. and K., id.; synir þeirra Starkaðar ok Hallberu vóru þeir Þorgeirr ok Börkr ok Þorkell, 89; synir hans vóru þeir Kolr ok Óttarr ok Haukr, id.; bræðr Hallgerðar vóru þeir Þorleikr, faðir Bolla, ok Ólafr faðir Kjartans, ok Bárðr, they, Thorleik, Olave, and Bard, 2; faðir þeirra Þorkels föður Brands, ok Þorgils föður míns, Jb. 20 (restored by Maurer; the emendation in the Editions is an error; the passage is parallel to that given above from Nj.); Þórr ok þeir lagsmenn, Thor and they—his followers, Edda 28.
    2. ellipt., as it seems, where the one part is understood, and not named; in this case the neut. þau is used whenever the name understood is different in gender; þeim Oddi, to Odd and his men, Fms. vi. 379; þeir Vagn, W. and his men; þeir Pálnatóki, P. and his men, xi. 95; þeir Þóroddr, … þeim Þóroddi, Hkr. ii. 251; frá skiptum þeirra Þórðar, the dealings of Thord ( and Björn), Fms. iv. 110; þeir feðgar, they, father and son, Nj. 8; þau Ásgerðr, Asgerd and her son, Eg. 702; vinátta var með þeim frændum þeirra, i. e. between him and their kinsmen, Grett. 132; þeirra bræðra, Fms. xi. 160; þeir í Orkneyjum, Nj. 270; af þeim ( those) fyrir austan árnar, 210.—This use of the pronoun þeir, þær, þau is peculiar to the old Scandin. and Icel. tongue, and is not found in any other Teut. language. We take it to be a remnant from an ancient time when the article was still used detached and not suffixed, being, as in Homeric Greek, used half as a demonstrative pronoun; thus Iliad viii. 457, αϊδ Ἀθηναίη τε και Ἤρη, sounds quite Icel., þær Aþena og Hera; Icel. extend it also to the other cases, þeirra (gen.) Aþenu og Heru, þeim Aþenu og Heru; cp. also II. xiii. 496, 526; the usage of the neut., as above, seems peculiar to Icel. It is therefore an error to explain ‘þeir Þóroddr,’ etc., as if a copula ‘ok’ had been dropped between the pronoun and the pr. name, þeir ‘ok’ Þóroddr; it is in fact an elliptical abbreviated version of the usage in B. 1: similar is the use of hann and hón for the sing. (see hann B. II. p. 239, col. 1), and of Gr. ὁ as in Od. xxi. 181.
    C. For this pronoun as demonstrative, see þat, p. 731.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞEIR

  • 5 á-verk

    n.
    I. as a law term, a blow (drep); thus defined,—þat er drep annat er á. heitir ef maðr lýstr mann svá at blátt eðr rautt verðr eptir, eðr þrútnar hörund eðr stökkr undan hold, eðr hrýtr ór munni eðr ór nösum eðr undan nöglum, Grág. ii. 15; the lesser sort of drep ( blow), 14; but in general use áverk includes every bodily lesion, a collective expression for wounds and blows (sár and drep); lýsa sr eðr drep ok kveða á hver á. eru, i. 35; bauð húskarlinn honum í móti öxi ok á., Bs. i. 341, vide áverki below.
    II. in pl. work in a household; göra brúar ok vinna þau á., Grág. ii. 277: of unlawful work, e. g. cutting trees in another man’s forest; verðr hann þá útlagr þrem mörkum ok sex aura á., ef hann veit eigi, at þeir eigu báðir, 292.

    Íslensk-ensk orðabók > á-verk

  • 6 BEKKR

    I)
    (gen. -s or -jar, pl. -ir), m. bench; œðri bekkr, the upper bench (along the north side of the hall, looking towards the sun); úœðri bekkr, the lower (inferior) bench (along the southern side); breiða, strá bekki, to cover, strew the benches (in preparation for a feast or wedding).
    (gen. -s or -jar, pl. -ir), m. beck, brook (poet.).
    * * *
    1.
    jar, m. pl. ir, gen. pl. ja, dat. jum, [A. S. benc; Engl. bench, bank; Germ. bank; Dan. bænk; Icel. per assimil. kk; the Span. banco is of Teut. origin]
    1. a bench, esp. of the long benches in an old hall used instead of chairs; the north side of a hall (that looking towards the sun) was called æðri bekkr, the upper bench (Gl. 337, Ld. 294); the southern side úæðri bekkr, the lower (inferior) bench, Nj. 32, Eg. 547, Fms. iv. 439, xi. 70, Glúm. 336, Ld. l. c.; thus sitja á enn æðra or úæðra bekk is a standing phrase: the placing of the benches differed in Icel. and Norway, and in each country at various times; as regards the Icel. custom vide Nj. ch. 34, Sturl. i. 20, 21, the banquet at Reykhólar, A. D. 1120, ii. 182, the nuptials at Flugumýri, Lv. ch. 13, Ld. ch. 68, Gunnl. S. ch. 11, Ísl. ii. 250, cp. Nj. 220: á báða bekki, on both sides of the ball, Ísl. ii. 348, cp. Gísl. 41 (in a verse), etc.: as to foreign (Norse) customs, vide esp. Fagrsk. ch. 216, cp. Fms. vi. 390, xi. (Jómsv. S.) 70, Glúm. ch. 6, Orkn. ch. 70, Sturl. ii. 126; see more minutely under the words skáli, öndvegi, pallr, etc.; breiða, strá bekki, is to strew or cover the benches in preparing for a feast or wedding; bekki breiði (imper. pl., MS. breiða), dress the benches! Alvm. 1; bekki at strá, Em. verse 1; standit upp jötnar ok stráit bekki, Þkv. 22; brynjum um bekki stráð, the benches (wainscots?) covered with coats of mail, Gm. 44: in these phrases bekkir seems to be a collective name for the hall, the walls of which were covered with tapestry, the floor with straw, as in the Old Engl. halls. The passage Vtkv. 10—hveim eru bekkir baugum sánir—is dubious (stráðir?); búa bekki, to dress the benches; er Baldrs feðr bekki búna veit ek at sumblum, Km. 25; breitt var á bekki, brúðr sat á stól, Ísl. Þjóðs. ii. 466; vide brúðarbekkr.
    COMPDS: bekkjarbót, bekkjargjöf.
    2. as a law term, cp. Engl. bench; the benches in the lögrétta in Icel. were, however, usually called pallr, v. the Grág.
    3. the coloured stripes in a piece of stuff.
    2.
    s, and jar, m. [North. E. beck; Germ. bach; Dan. bæk; Swed. bäck], a rivulet, brook. In Icel. the word is only poët. and very rare; the common word even in local names of the 10th century is lækr (Lækjar-bugr, -óss, etc.); Sökkva-bekkr, Edda, is a mythical and pre-Icel. name; in prose bekkr may occur as a Norse idiom, Fms. vi. 164, 335, viii. 8, 217, Jb. 268, or in Norse laws as in Gþl. 418. At present it is hardly understood in Icel. and looked upon as a Danism. The phrase—þar er (breiðr) bekkr á milli, there is a beck between, of two persons separated so as to be out of each other’s reach—may be a single exception; perhaps the metaphor is taken from some popular belief like that recorded in the Lay of the Last Minstrel, note to 3. 13, and in Burns’Tam o’ Shanter—‘a running stream they dare na cross;’ some hint of a like belief in Icel. might be in Ísl. Þjóðs. i. 356. It is now and then used in poetry, as, yfir um Kedrons breiðan bekk, Pass. 1. 15.
    COMPDS: bekkjarkvern, bekkjarrás.

    Íslensk-ensk orðabók > BEKKR

  • 7 FEÐGIN

    n.
    1) father or mother (hvárttveggja feðginit);
    2) pl. parents; várra fyrstu feðgina, of our first parents; f. eða ná-frændr, parents or near kinsfolk; hjá feðginum sínum ok forellrismönnum, by his parents and forefathers.
    * * *
    n. pl. parents, (in Icel. the neut. is the collective gender for male and female); in old writers only in this sense, but about the time of the Reformation it was replaced by foreldrar, Germ. vorältern, which word in old writers means forefathers, whereas feðgin is the word for parents only; várra fyrstu feðgina, of our first parents (Adam and Eve), Stj. 39; feðgin vár, Lil. 18; hans feðginum, Stj. 127; einberni sinna feðgina, Mar.; börn ok þeirra feðgin, K. Á. 146; frænda eðr feðgina, Barl. 122; feðginum eða ná-frændum, parents or near kinsfolk, Fms. ii. 227; feðgrina barnsins, N. G. L. i. 392; hjá feðginum sínum ok forellris-mönnum, by his parents and forefathers, Stj. 190; sing., hvárttveggja feðginit, 97: this sense still remains in guð-feðgin, q. v., god-parents; and it has slipped into two passages of the Icel. N. T., viz. þetta sögðu hans feðgin, John ix. 22; fyrir því sögðu hans feðgin, 23; (for in all the other passages foreldrar or foreldri is used.)
    II. mod. father and daughter, cp. mæðgin, mother and son; systkin, brother and sister, all of them neut.

    Íslensk-ensk orðabók > FEÐGIN

  • 8 FRÆNDI

    * * *
    (pl. frændr), m. kinsman (also used of a brother and a son); yðrir fyrri frændr, your ancestors.
    * * *
    an irreg. part. of the obsolete frjá, pl. frændr. gen. frænda, dat. frændum, [Ulf. renders φίλος by frijonds; A. S. freond; Engl. friend; Hel. friund; O. H. G. friunt; Germ. freund; all of them meaning friend = Lat. amicus; whereas in the Scandin. languages, Icel. as well as mod. Swed. and Dan., it is only used in a metaph. sense; Dan. frænde; Swed. frände]:—a kinsman; not a single instance is on record of the word having ever been used in another sense, unless an exception be allowed in the allit. phrase, sem frændr en eigi sem fjándr, in the old Griðamál, Grág. (Kb.) i. 170:—the same usage prevails in the oldest poems, e. g. Hm.,—deyr fé, deyja frændr, 75; sumr er af senum sæll sumr af frændum, 68; and Dags frændr, the kinsmen ( great grandsons) of Dag, Ýt. 10. This change in the sense of the word is very curious and characteristic of the Scandinavians, with whom the bonds of kinship and brotherhood were strong, and each family formed a kind of confederacy or fellowship equally bound in rights and in duties; cp. such phrases as, frænd-bálkr, frænd-garðr: frændr often denotes kinsmen in a narrower sense = brethren; yet sons and frændr are distinguished in Hm. 68; but generally frændr is a collective word, Nj. 4; of a brother, Fs. 57; frændi, my son, Nj. 143, cp. Fms. vii. 22, 315, the laws and Sagas passim; ná-frændi, a near kinsman.
    COMPDS: frændaafli, frændabálkr, frændagengi, frændagipta, frændalát, frændalið, frændaráð, frændaróg, frændaskömm, frændastyrkr, frændatjón.

    Íslensk-ensk orðabók > FRÆNDI

  • 9 gangr

    (gen. gangs), m.
    1) walking (vera á gangi); motion, activity of any kind (þá var hvert járn á gangi);
    2) pace, pacing (temja hesta við gang ok hlaup);
    3) course (gangr himintungla);
    4) prevailing, being in vogue;
    hafa mikinn gang, to be much in vogue;
    heldr er vaxandi gangr at þeim, they (viz. the dreams) were rather on the increase;
    svá mikill gangr var orðinn at eldinum, the fire had got to such a height.
    * * *
    m. [A. S. gong; Scot. gang = a walk, journey; Dan. gang; Swed. gång; cp. Germ. gehen]:—a going, walking, Sks. 370; vera á gangi, to be walking to and fro, Grett. 153: metaph., röng eru mál á gangi, bad reports are going about, Bs. i. (in a verse); vápn á gangi, weapons clashing (vide II. 2. below), Grág. ii. 8; þá var hvert járn á gangi, Fb. i. 212:—gefit mér gang, give me way, passage, let me go, Fms. xi. 275, 347:—pace, a horseman’s term, engan (hest) hafa þeir slíkan séð bæði sakir gangs ok vaxtar, Róm. 422: Icel. say, það er enginn g. í honum, he has no pacing or ambling in him; or gang-lauss, adj. not pacing:—grazing, úti-g., útigangs-hestr, opp. to a stall-fed horse:—course, of the sun, stars, moon, gangr himin-tungla, Edda (pref.), hence sólar-g., the course of the sun above the horizon = day; stuttr, lítill, langr sólar-g., a short, long day:—course, of money.
    II. metaph.,
    1. a going onward, prevailing, being in vogue; hafa mikinn gang, to be much in vogue, Al. 87; heldr er vaxandi g. at þeim, they were rather on the increase, Gísl. 66; þótti þeim hann hafa ofmikinn gang ( favour) af konungi, Fms. ii. 54; með-g., good luck; mót-g., adversity; upp-g., thrift; á-gangr, inroad; yfir-g., tyranny.
    2. rapid or furious going; þá var svá mikill gangr at um aptr-göngur Þórólfs, at …, the huntings of Th. (a ghost) went so far, that …, Eb. 314; ok nú görisk svá mikill g. at, Gísl. 151; svá görðisk mikill g. at þessu, Eb. 174; svá mikill g. var orðinn at eldinum, the fire had got to such a height, Bs. i. 445; elds-g., fire; vápna-g., a clash of weapons; vatna-g., a rush, flood of water; öldu-g., sjáfar-g., high waves; brim-g., furious surf; skriðu-g., desolation from earth-slips; berserks-g., berserker fury:—trampling, horns g. ok hófs, Grág. ii. 122.
    3. law term, a process; laga-g., Skálda 201, rare in old writers, but freq. in mod., Dan. rettergang.
    4. medic. a discharge, esp. from the stomach; vall-gangr, excrement; þarfa-g., urine; þeir vóru sumir er drukku gang sinn, Al. 168; niðr-g., diarrhoea; upp-g., expectoration:—a privy, ganga til gangs, Grág. ii. 119; þeir skyldu hafa búðar-tópt Skútu fyrir gang, Rd. 305; nú er hundr bundinn í gangi, Grág. l. c.
    III. collective, a gang, as in Engl.; drauga-g., a gang of ghosts; músa-g., a gang of mice; gaura-g., a gang of roughs; trolla-g., a gang of trolls ( giants); þjófa-g., a gang of thieves.—Vide göng, n. pl. a lobby.

    Íslensk-ensk orðabók > gangr

  • 10 geit-fé

    n. collective noun, like Lat. pecus, Fas. iii. 383.

    Íslensk-ensk orðabók > geit-fé

  • 11 grágás

    * * *
    f. a ‘grey goose,’ a wild goose, Edda (Gl.), Þiðr. 347.
    II. metaph. the name of a Norse code of laws in Drontheim (Frostaþingslög), prob. from the grey binding or from being written with a goose quill, Fms. viii. 277 (Sverr. S.), Hkr. iii. 23; cp. Gullfjöðr, gold feather, gold quill, name of an eccl. code; or Hryggjar-stykki, a kind of duck, but also the name of a book.
    2. in later times (in the 16th century) the name Grágás was misapplied to an old MS. of Icel. laws of the Commonwealth time, the present Cod. Arna-Magn. 134 folio, or Sb., and has since been made to serve as a collective name for all Icel. laws framed before the union with Norway, sometimes including, sometimes excluding the eccl. law (Kristinna-laga þáttr = K. Þ. K.); the whole matter is fully treated by Maurer, s. v. ‘Graagaas,’ in Ersch and Gruber’s Encyclopedia; he makes out that the Icel. of the Commonwealth, although they had written laws, had no code, and that the passage in Íb. ch. 10 does not refer to codification, but to the committal of oral laws to writing; the two vellum MSS., the Kb. and Sb., are merely private collections of the 13th century, and differ very much one from the other. Upon the union with Norway, Iceland was for the first time blessed with a code, which they called Ironside (Js.); and a second code, the Jon’s Book, was introduced A. D. 1281.

    Íslensk-ensk orðabók > grágás

  • 12 GRJÓT

    n. stones; verða at grjóti, to be turned into stones; bera grjót á e-n, berja e-n grjóti, to stone one.
    * * *
    n. [A. S. greôt; Engl. grit; Hel. griot; O. H. G. grioz; Low Germ. grott = gravel; Germ. greis, meaning gravel, shingle, pebbles, or the like; cp. also Engl. to grout = to build a wall of rubble with liquid mortar poured in; the Icel. grautr (q. v.) and grútr (q. v.) are also kindred]:—stones, but chiefly with the notion of rough stones or rubble in a building, etc.; grjót, like Engl. grit, is a collective word, and is consequently never used in plur.; a single stone is called steinn, not grjót; velta grjóti, to roll stones, Gs. 12; nú er grjót þat at gleri orðit, Hdl. 10; grjót ( quarry) þat er til kirkna þarf at hafa, N. G. L. i. 240; hann lét ok göra há-altarit með grjót, Bs. i. 830; telgt grjót, cut stones, Stj. 564; rata munn létumk grjót gnaga, Hm. 106; hljóp ofan skriða mikil með grjóti, Anal. 64; verða at grjóti, to be turned into stones, Edda 89; þeir báru grjót á rótina, Gullþ. 50; torf eða grjót, Grág. ii. 262; þeir ruddu hitt ok báru þar í grjót (sinking a ship), Eg. 125; dys ór grjóti, Ld. 152; berja grjóti, to stone, Gísl. 34; vóru þau barin grjóti í hel, id.; sá engin líkindi Dana-virkis, nema grjótið, but the heaps of stones, Fms. i. 28; konungr hugði at grjótinu ok sá þar rautt allt, xi. 239; svá at þess mætti eigi sjá merki, nema þat eina er grjótið var rautt eptir, 241 (of the shingle on the beach); hvárt sem vill, af heitu grjóti eðr köldu, Sks. 421; límsett grjót, lime-set stones in a wall, Orkn. 352 (in a verse); lét jarl bera vatn í at kæla grjótið þat er brunnit var, id., (in a siege in order to make the walls crack, see Notes and Queries, Nov. 21, 1868); berjask með skotum ok grjóti (in a battle), Fs. 14; grjót ok skot, stones and missiles, Fms. vii. 82; þeir höfðu borið at sér grjót ok báru á þá, bíða þess er grjótið eyddisk, Sturl. ii. 59: of bricks, Stj. 264: in poetry, ölna grjót, the stones of the wrist, = jewels; skýja-grjót, ‘cloud-stones,’ hail; grjót orða, munns, the stones of words, of the mouth, i. e. the teeth: giants are called grjót-niðaðr, grjót-móði, grjót-öld, the stone people, people of the Stone Age, Lex. Poët.; Grjót-unn, name of a giantess (cp. Steinunn, a female name), whence Grjótunnar-garðar, a giant’s castle, Edda: collectively in compds, -grýti, blá-grýti, stór-grýti, rough stones; hraun-grýti, lava.
    COMPDS: grjótberg, grjótbjörg, grjótbjörn, grjótbrot, grjótburðr, grjótfall, grjótflaug, grjótflutning, grjótgarðr, grjóthagl, grjóthaugr, grjóthlað, grjóthlass, grjóthóll, grjóthríð, grjóthörgr, grjótkast, grjótklettr, grjótligr, grjótmeistari, grjótmöl, grjótpáll, grjótskriða, grjótsmiðr, grjótsmíð, grjótstarf, grjótsveinn, grjótsýsla, grjótrugr, grjótvarði, grjótvarp.

    Íslensk-ensk orðabók > GRJÓT

  • 13 HRÍS

    n.
    * * *
    n. [A. S. hrîs; Old Engl. ris or rys (Chaucer); Dan. riis; Swed. ris; Germ. reis]:—a collective noun, shrubs, brushwood; hrís ok hátt gras, Hm. 120; smá hris ok þá enn holt, Fms. vi. 334 (v. l.), vii. 31, Eg. 220; hann fannsk í hrísum nokkurum, Fms. vii. 31, 68, Fs. 155; hörfuðu þeir þannig um hrísin, Sturl. i. 150: fagots, Ld. 214, 216, Rm. 9; til hrísa ok haga, Jm. 7; brjóta hrís, to break fagots, D. N. i. 215: so in the phrase, brjóta hrís í hæla e-m, to break fagots on another’s heels, give him a thrashing, Fms. vi. 339 (in a verse): rífa hrís, to make fagots: the saying, þjökkva skal hræsinn við (nið?) með hrísi, Sighvat, is dubious, perh. við = nið, i. e. a proud son wants the rod, cp. Prov. xiii. 24.
    II. local names, Hrísar, Hrís-hóll, etc., Landn.
    COMPDS: hrísbítr, hrísbrot, hrísbyrðr, hrísfleki, hríshögg, hrískjörr, hrísmagi, hrísrif, hrísrunnr.

    Íslensk-ensk orðabók > HRÍS

  • 14 SAGA

    * * *
    I)
    (að), v. to saw, cut with a saw (krossinn var sagaðr í sundr).
    (gen. sögu, pl. sögur), f.
    1) what is said, statement (má vera, at sönn sé s. þín);
    2) tale, story, history; segja, ríta sögu, to tell, write a story; hann kemr eigi við þessa sögu, he is not connected with this ‘saga’; vera ór sögunni, to be out of the story; vera í sögu, to be mentioned in a story; svá sem sögu, to be mentioned in a story; svá sem sögur eru til, as the story goes;
    3) the events which gave rise to the story; hann var þá mjök hniginn á efra aldr, er sjá saga gørðist, when this came to pass;
    4) tale, report (eigi veit ek um sögur slíkar, hvárt satt er).
    * * *
    u, f., gen. sögu, pl. sögur; gen. pl. sagna is rare; and in compds the gen. sing. sögu- is preferred, thus sögu-bók, sögu-fróðr, where sögu-is used in a collective sense; when gen. sagna- is used it is often to be regarded as borrowed from sögn, as in sagna-fróðr, sagna-meistari; sagna from saga, however, occurs in dæmi-sagna, Stj. 560; Orkneyinga-sagna, Ó. H. 90, l. 3 from the bottom: [from segja; cp. Engl. saw; Germ. sage.]
    B. A story, tale, legend, history. The very word owes its origin to the fact that the first historical writings were founded on tradition only; the written record was a ‘saga’ or legend committed to writing; the story thus written was not even new, but had already taken shape and had been told to many generations under the same name; hence the written history and the story told were both alike called Saga, just as in Gr. both were called λόγος (Herod, i. 184, ii. 161, vi. 19). In some instances when history is mentioned by name it is difficult to say whether a told or written Saga be meant; the former seems to be the case, esp.in the Landnáma—þar hefsk saga Harðar Grímkels-sonar ok Geirs, Landn. 62; þar görðisk saga þeirra Þorbjarnar ok Hávarðar ens halta, 127; Vé-björn var víga-maðr mikill, ok er saga mikil frá honum, 150; þar af görðisk saga Ísfirðinga ok víg Þorbjarnar, id.; þar af görðisk saga Böðmóðs gerpis ok Grímólfs, 157; þar af görðisk Svarfdæla saga, 208; þar af görðisk Þorskfirðinga saga, 124; ok þar var Þórðr gellir leiddr í áðr hann tók mannvirðing, sem segir í sögu hans, 111. Some of these Sagas were perhaps never committed to writing; others not till a later date, when the tradition had deteriorated; but they were told and known by name at the time when the Landn. was first composed, see Safn i. 191. Written Sagas, again, are those recorded in later works,—ok getr hans í Laxdæla sögu, Eb. 334; sem segir í sögu Laxdæla, Grett. 15; sem segir í Bandamanna sögu, 22;. vísar svá til í sögu Bjarnar, 132; sem segir í sögu Njarðvíkinga, Ld. 296; sem í sögu Þorgils Höllu-sonar segir, 290; sem segir í Eyrbyggja sögu, Landn. (Kb.) 90; sem segir í sögu Eireks, Fms. ii. 214; sem segir í Vápnfirðinga sögu, 239; sem segir í Njáls sögu, Þorst. Síðu H. 170; ok nokkut vísar til í enum efra hlut sögu Hróks ens svarta, Sturl. i. 3 (lost): sem segir í sögu Ragnars konungs, Fas. i. 346, cp. 510; sem segir í Skjöldunga sögu, Yngl. S. ch. 33; sem segir í sögu Sigurðar hrings, Fas. iii. 216; í Ólafs sögu Tryggva sonar, 237; sem segir í Konunga sögum, as is said in the Lives of the Kings, 509, Jómsv. (1824) 52; sem segir í Jarla sögum, as is said in the Lives of the Earls (of Orkney), Fb. ii. 347; sem ritað es í sögu hans, Landn. 41, Eg. 589; hann kemr ok við Heiðarvíga sögu, Eb. 334.
    2. phrases, hér hefr or hér lýkr N. M. Sögu, see hefja and lúka; hann kemr eigi við þessa sögu, he touches not the saga, is not connected with it, Grett. 22; or kemr hann við margar sögur, Eb. 334; hann er ór sögunni, he is out of the story, Nj. 22, 29, passim; or N. M. kemr til sögunnar, comes into the story; nú víkr sögunni til …, now the tale turns, to …, Nj. 6; þat er löng saga at segja frá, it is a long tale to tell, Fms. xi. 89; lesa sögu, to read a story, x. 371; er engin saga af honum, no record of him, Grett.; skal við sögu súpa en eigi of mikit drekka, Str.; svá sem sögur eru til, as the story goes, Fms. i. 7: saga also includes the events which gave rise to the tale, hence the phrase, er saga þessi görðisk, when this tale came to pass, Fs. 3, and above. Classical passages referring to the Icel. Saga writings: þat var meirr en tvau hundruð vetra tólfræð er Ísland var byggt, áðr menn tæki hér sögur at rita, Ó. H. (pref.); flestar allar sögur, þær er görzt höfðu á Íslandi áðr Brandr biskup Sæmundarson andaðisk, vóru ritaðar, en þær sögur er síðan hafa görzt vóru lítt ritaðar, áðr Sturla skúld Þórðarson sagði fyrir Íslendinga sögur, Sturl. i. 107 (Arna-Magn. No. 122 B, whence Cod. Brit. Mus.) Story-telling was one of the entertainments at public meetings in Icel., at feasts, weddings, wakes; this was called sagna-skemtan, cp. the banquet of Reykhólar, A. D. 1119; hann sagði sögu Orms Barreyjar-skálds ok vísur margar, Sturl. i. 23; dansleikr, glímur sagna-skemtan, id.; honum var kostr á boðinn hvat til gamans skyldi hafa, sögur eða dans, um kveldit, iii. 281; such entertainments are mentioned even at the meetings of the Icel. alþing, as also at Yule time, see the interesting record of the Icel. story-teller in Harald S. harðr. ch. 99 (Fms. vi. 354–356), see also Sturl. iii. 304, 305, Fbr. (Fb. ii. 210); Íngimundr var fræði-maðr mikill, ok fór vel með sögur, Sturl. i. 9; þar vóru mjök töfl uppi höfð ok sagna-skemtan, Þorf. Karl. ch. 7; hálf-sögð er saga hver er aðrir einir segja, i. e. ‘audiatur et altera pars,’ Bs. i. 582, (mod., það er ekki nema hálfsögð saga ef einn segir.)
    II. tales, reports; eigi veit ek um sögur slíkar hvárt satt er, Nj. 259; jarteinir hans urðu ágætar ok fór sagan fyrir í hvert þorp, Blas. 41; seg heill sögu! Fms. vi. 207; er yðr þá eigi segjandz-saga til, Ó. H. 206; það verðr að segja svá hverja sögu sem hún gengr, a saying, every saga must be told as it happened:—sönn saga, a true story; skrök-saga, lygisaga, a fable; dæmi-saga, a parable; álfa-sögur, trolla-sögur, galdra-sögur, útilegu-manna sögur.
    COMPDS: sögubók, sögubrot, söguefni, söguligr, Söguljóð, sögumaðr, sögumeistari, sögusögn, söguþáttr.

    Íslensk-ensk orðabók > SAGA

  • 15 saman-safnanligr

    adj. collective, Skálda 191.

    Íslensk-ensk orðabók > saman-safnanligr

  • 16 SMÁR

    (smá, smátt), a.
    1) small, little (mörg skip ok smá);
    2) neut., hann seldi smátt varninginn, he sold by retail; höggva smátt, to strike small blows; hann kvaðst eigi mundu smátt á sjá, he said he would deal liberally in the matter; smátt ok smátt, bit by bit, by degrees;
    3) smám, bit by bit, slowly (fara smám).
    * * *
    smá, smátt: gen. smás, acc. smán, dat. smám, smá: pl. smáir, smár, smá, dat. smám, acc. smá, smár, smá: mod. bisyllabic smáan, smáum, smáa: compar. smæri; superl. smæstr. The Icel. form ‘smá’ instead of ‘smal’ of the Germ. and Saxon is peculiar to all the Scandin. languages, and also prevails in Scotland and North. E., but the words are one; ‘smá’ is only a contracted form, as is seen by the fact that ‘smal’ remains in the words smali (q. v.), smalki, smælingr; and (although as απ. λεγ.) in smalvamm, smalmenni, q. v.: [Ulf. smals = Germ. schmal, Engl. small, etc.; but Dan.-Swed. smaa; Scot. and North. E. sma’.]
    A. Small, little, of size, stature; mörg skip ok smá, Vápn. 8; smæri skip, Fms. i. 93; vúru þau öll smæst, viii. 255; sumir smáir, sumir stórir, Sks. 442; keppask til smára hluta, Ó. H. 87; hann ræðr öllum hlutum, stórum ok smám, Edda 3; höfðingja ok smæri menn, Fms. x. 266; hin smæri sár, Grág. ii. 29; smá tíðendi, small tidings, Lv. 33, Fms. ix. 477; þau (mál) er smæst eru, Js. 5; skógr þykkr ok smár, a wood thick but dwarf, Fms. i. 136; smáir sandar, small sand, a beach of fine sand, Eg. 141; melja mergi smæra, Ls. 43; hann lamði hausinn í smán mola, Edda 58; ok var brotinn fótrinn svá smátt sem skelja-moli, Bs. i. 423; litlir menn ok smáir, Landn. 145; smás fylkis niðs, Sighvat; smaestir fuglar, id.; kaupa smám kaupum sem stórum, Fb. ii. 75; sás girði eðr smæri, Grág. ii. 338; opt hefir þú mér hallkvæmr verit, en eigi má nú smæstu ráða, thou hast often been good to me, and this is not the smallest instance, Lv. 42.
    2. neut., hann seldi smátt varninginn, he dealt in ‘small wares,’ sold by retail, Vápn. 7; höggva smátt, to strike small blows, Ísl. ii. 265: hann kvaðsk eigi mundu smátt á sjá, he said he would not look minutely into it, i. e. that he would deal liberally, Ld. 50; miklu vex hón hinnig smærum, much less, Sks. 71; þeir skulu skipta vikum eða smærum, divide by weeks or less, Grág. ii. 350; selja smærrum saman, in lesser quantities, N. G. L. iii. 123: smám, nema hón seli svá smám landit sem áðr var tínt, Grág. ii. 214; en er hann var á leiðinni ok fór smóm (slowly, bit by bit) þá er hann mátti svá, Bs. i. 344; smám ok smám, bit by bit, Fms. x. 366; reiddi hann silfrit smám ok smám, Hkr. ii. 244, Al. 23: smám þeim, by degrees; vaxa smám þeim, Stj. 200; eptir þat hrærðu þau sveininn sm́m þeim, Bs. i. 337 (smám, 318, l. c.): in mod. usage, smám-saman, sounded smá-saman, gradually; smátt og smátt, bit by bit.
    II. in mod. usage smá- is prefixed to verbs, denoting little by little, by degrees; honum smá-batnaði, he recovered little by little; það smá-liðkast, það smá-batnar, smá-líðr á daginn, það smá-styttist, smá-lengist, smá-breiðkar, smá-dýpkar, smá-hækkar, smá-víðkar, smá-kólnar, smá-hitnar, smá-fækkar, smá-fjölgar, etc.
    B. In COMPDS, smá- is often used simply as a diminutive, as there is no dimin. inflexion in the language; it is rarely prefixed to any but plur. or collective nouns. smá-atvik, n. pl. details. smá-bátar, m. pl. little boats, Fms. vii. 224, Sks. 174, Ó. H. 137. smá-bein, n. pl. small bones, N. G. L. i. 172. smá-bjöllur, f. pl. little bells, Vm. 47. smá-borinn, part. of low birth, Hkr. i. 106, Fms. vii. 8. smá-búendr, m. pl. = smábændr, Ó. H. 101. smá-búsgögn, n. small house-implements, Dipl. v. 18. smá-byrðingar, m. pl. little ships of burden, N. G. L. ii. 251. smá-bækr, f. pl. little books, Pm. 82, Vm. 23. smá-bændr, m. pl. small farmers, Grett. 127, Bs. ii. 143, Fb. iii. 458. smá-börn, n. pl. little bairns, Fms. i. 263, x. 117, Stj. 25, N. T. smá-djöflar, m. pl. petty devils, imps, Sturl. ii. 221. smá-dúkar, m. pl. little kerchiefs, Vm. 47. smá-dýr, n. pl. ‘small deer,’ small animals, Stj. 572, Barl. 41. smá-eyjar, f. pl. little islands, Fms. x. 5. smá-fénaðr, m. small cattle, Gþl. 393. smá-ferjur, f. pl. small ferries, Fms. x. 153. smá-fiskar, m. pl. small fishes, Fas. ii. 112. smá-fuglar, m. pl. small birds, Grág. ii. 346, Al. 132, Fms. vi. 153. smá-geislar, m. pl. faint beams, Fms. i. 140. smá-gjafar, f. pl. small gifts, Stj. smá-gjarn, adj., Valla L. 201 (false reading for sín-gjarn, q. v.) smá-greinir, f. pl. small matters, Bjarn. 3. smá-grjót, n. smal-grit, pebbles, Sturl. ii. 210, Sks. 422. smá-hlutir, m. pl. trifles, Ld. 286, Fas. i. 112, Bs. ii. 167. smá-hringar, m. pl. small circles, rings, Stj. 80, Fas. iii. 45. smá-hrís, n. a shrubbery, Fms. vi. 334. smá-hundar, m. pl. small dogs, Flóv. 34. smá-hús, n. pl. small houses, Pr. 119. smá-hvalir, m. pl. little whales, Vm. 91. smá-kertistikur, f. pl. small candlesticks, Vm. 171. smá-kirkjur, f. pl. small churches, N. G. L. ii. 241. smá-kjörr, n. pl. scrub, brushwood, Fms. vi. 334. smá-klukkur, f. pl. small bells, Vm. 64. smá-kofar, m. pl. small huts, Bs. i. 240. smá-konungar, m. pl. kinglets, Fms. iv. 26, x. 283, Sks. smá-koppar, m. pl. small cups, hollows, Fb. ii. 284. smá-kornóttr, adj. small-grained, Stj. 292. smá-kvistir, m. pl. small twigs, Barl. 81, Bs. ii. 183. smá-kvæmr, adj. of low descent, Fær. 236. smá-látr, adj. content with little, Vápn. 7, Al. 6. smá-leikar, adj. smallness, Finnb. 262, Fas. iii. 393 (sing., Fms. iii. 192). smá-leitr, adj. small-featured, Al. 52, Bs. ii. 11. smá-lérept, n. fine linen, Pm. 123. smá-ligr, adj. trifling, Sks. 30 B. smá-líkneski, n. pl. small images, Pm. 80, 120. smá-lyginn, adj. petty lying, Rb. 310. smá-lærisveinar, m. pl. little disciples, Bs. i. 219. smá-læti, n. stinginess (opp. to stórlæti), Vápn. 10. smá-lönd, n. pl. small lands (islands); öll s. í hafinu, Fas. i. 347; a local name of the Danish islands, Fms. vi. 56, 31: cp. the county Småland in Sweden, Fms. xii. sma-mannligr, adj. mannikin-like, Landn. 121. smá-menn, m. pl. = smámenni, Fms. vi. 14, Dropl. 18. smá-menni, n. small people, Nj. 94, Eg. 770, Fms. vii. 124, Barl. 169. smá-meyjar, f. pl. little girls, Nj. 2. Smámeyja-land, n. the land of the dwarf maidens, mythical, Sams. S. smá-munir, n. pl. trifles, Ld. 286. sma-mæli, n. pl. small cases, Anecd. 46. smá-mæltr, part. ‘small-spoken,’ lisping, Sturl. iii. 278 (where a nickname), freq. in mod. usage. smá-neyti, n. ‘small neats,’ calves, and the like: mart s., Lv. 91. smá-piltar, m. pl. small boys, Stj. 123, Fas. iii. 124. smá-rakkar, m. pl. small dog’s, Mar., Fms. viii. 207, Stj. 99. smá-ráðr, adj. aiming at small things, Ld. 172, Fms. ii. 32. smá-regn, n. small rain, drizzle, Stj. 14 (sing.) smá-rekar, m. pl. small jetsums or waifs, Vm. 60, Pm. 69. smá-ríki, n. pl. petty kingdoms, Fms. ii. 190. smá-róar, m. pl. small relief, Bs. i. 351. smá-sakar, f. pl. petty suits, Hrafn. 4. smá-sandar, m. pl. fine sand, plains of fine sand, Eg. 141. smá-sauðr, m. (sing.), a little sheep, Stj. 516. smá-skip, n. pl. small ships, Fms. ii. 302, vii. 266, N. G. L. ii. 252. smá-skitligr, adj. tiny; s. í andliti, tiny-faced, Fb. i. 540; lítill ok s., Fas. ii. 247. smá-skógar, m. pl. copsewood, Landn. 68. smá-skútur, f. pl. small craft, Fms. iii. 1, vi. 402, vii. 234, Eg. 341. smá-smíði, n. hardware, opp. to stór-smíði, N. G. L. iii. 15 (cp. Low Germ. klein-smied). smá-smugall, -smogall, adj. penetrating through every pore, Rb. 334: metaph. minute, subtle; vitr ok s., Mar., Barl., Str.; smásmugul ok hvöss ok skygn augu, Skálda 160: compar. smásmuglari, 159: mod., in a bad sense, hair-splitting, fault-finding, sma-smugliga, adv. subtlely, minutely, Stj. 155, Bs. ii. 52. sma-smugligr, adj. minute, Sks. 637: hair-splitting. smá-smygli, f. minuteness, Str. 2, Bs. ii. 42. smá-spengr, f. pl. small spangles, Nj. 142. smá-straumr, m. and smá-streymt, n. adj. a neap-tide. smá-sveinar, m. pl. small boys, Eg. 188, Fms. vii. 158, Stj. 121: sing., smásveini einum, Bs. i. 45. smá-sveinligr, adj. boyish; s. nám, Bs. i. 219. smá-svik, n. pl. petty tricks, Fms. vi. 383. smá-syndir, f. pl. petty sins, 677. 9. smá-tennr, f. pl. small tusks (of a walrus), Sks. 179. smá-tíundir, f. pl. small tithes, Vm. 89, H. E. ii. 167. smá-tölur, f. pl. (smá-talna), small numbers, Rb. 114. smá-varningr, m. small wares (sing.), Nj. 75. smá-váfur, f. pl. tiny ghosts, imps, Grett. 79 new Ed. smá-vegis, adv. trifling. smá-vendir, m. pl. small wands, Sks. 443. smá-verplar, m. pl. small casks, N. G. L. iii. 15. smá-viði, n. a shrubbery, Eg. 580. smá-vofrur, f. pl. = smáváfur, Grett. 112. smá-þarmar, m. pl. [A. S. smæl-þearmas], the small gut, also the lower abdomen, Nj. 262, Fas. ii. 255, Sturl. i. 196, Fb. i. 301, Mar., passim; smáþarma-mein, Bs. i. 825. smá-þing, n. a small object, Thom. 301. smá-öxar, f. pl. small axes, A.A. 270.

    Íslensk-ensk orðabók > SMÁR

  • 17 STÓRR

    (stœri or stœrri, stœrstr), a.
    1) big, great, of size (stórr fiskr, stórt dýr);
    stór veðr, rough weather, great gales;
    stór sær, high sea;
    gørði þá stórt á firðinum, the sea rose high;
    2) great, potent (at hann skyldi varast at gøra Ólaf eigi of stóran);
    3) great, important (tillagagóðr hinna stœrri mála);
    4) proud (fann hann þat brátt á Sigríði, at hón var heldr stór).
    * * *
    adj., compar. stæri or stærri, superl. stærstr, i. e. stœri, stœrstr; [a word peculiar to the Northern languages, from which it has entered into the Finnish; A. S. stôr; Engl. sturdy; North. E. stordy]:—the original sense seems to be ‘stirred,’ ‘disturbed’ (cp. III), but it is only used in the sense big, great, of size; ein stærst, Fms. iii. 123; bein miklu stærri, Eg. 769; stórir járnrekendr, Sks. 457; stórir askar, Eg. 204; stór héruð, 275; stór veðr, [cp. Shetl. stoor], rough weather, great gales, Ld. 50; stórr sær, a high sea, Sks.; stór, stæri sár, Nj. 153; stærst hof hér á landi, Landn. 335 (Mantissa); í stórum töskum, Hkr. iii. 244.
    II. metaph. great, potent; við alla ena stærri menn, Ld. 124; mæltu at hann skyldi göra Ólaf eigi of stóran, Fms. i. 99; at hann görisk eigi of stórr, Eg. 50; gör þik eigi stærra enn þú átt kyn til, Fms. xi. 236; hve marga (aura) ok hve stóra, Grág. i. 136.
    2. great, important; enna stærri mála, Nj. 2.
    3. proud; bændr vóru þar því stærri enn annarsstaðar, at engi vildi til koma, Fms. iv. 112: Sigríð kona hans var heldr stór, v. 30 (skap-stórr, Ó. H. l. c.)
    III. neut., görði þá stórt á firðinum, the sea rose high, Eg. 60; tíðendi þau er honum lægi svá stórt við, Fms. xi. 102; höggva stórt, to strike hard, Nj. 53.
    IV. adverbial phrases, stórum, very greatly, much; svá at ek finna stórum, Ísl. ii. 343; stórum stauplar nú yfir, Fs. 153; þat berr stórum, it amounts to much, Fms. ii. 37; ætla ek stærum bera hin laga-brotin, vii. 305; stórum ríkr, very mighty, Hkr. iii. 244; stórum vinsæll, Fms. vii. 102; stórum feginn, Eg. 567; stórum sköruligt, Ld. 106. 2. stærrum, more, in a greater degree; skjótara ok stærum, Sks. 71; gefit hefir þú mér stærum, Fms. vii. 56; eigi stærum né smærum, neither more nor less, Grág. i. 241. 3. stórs, adv.; ekki stórs of ökla upp, Bs. i. 349. 4. stóru-gi, adv. much, greatly, Ísl. ii. 384; see -gi.
    B. In COMPDS, and with nouns, stór-, like smár-, is chiefly prefixed to nouns in plur. or in a collective sense: stór-auðigr, adj. very wealthy, Landn. 68, Eg. 2, 23, Fms. xi. 293, Hdl. 39. stór-ár, f. pl. great waters, Stj. 87, Rb. 350. stór-beinóttr, adj. bony, coarse-faced, Eb. 30, Fas. i. 173. stór-blót, n. pl. great sacrifices, Fms. v. 164. stór-bokkar, m. pl. ‘big bucks,’ lordlings, mighty and overbearing men, Eb. 334, Fms. viii. 238 (spelt bukkar), xi. 260, Bs. i. 621. stór-borgir, f. pl. big towns, Róm. 264. stór-borinn, part. high-born, Hkr. i. 243, Bær. 14. stór-brögðóttr, adj. very sly, Hðm. 13. stór-burðigr, adj. = stórborinn, Fas. ii. 474, v. l. stór-bú, n. pl. great estates, Eg. 170, Fms. i. 13. stór-bygðir, f. pl. large counties, settlements, Ó. H. 174. stór-byssur, f. pl. big catapults, Fas. iii. 428, v. l.: big guns. stór-bæir, m. pl. great estates, Hkr. i. 20. stór-bændr, m. pl. great freeholders, Fms. ii. 40, Orkn. 136, Sturl. i. 37. stór-deildir, f. pl. great differences, quarrels, Sturl. i. 140, iii. 7. stór-deilur, f. pl. id., Sturl. i. 140 C. stór-draumar, m. pl. portentous dreams, Sturl. ii. 204 C. stór-efli, n., in stór-eflis-menn, m. pl. mighty men, Fms. xi. 7, 13, Gísl. 55, Háv. 50, Glúm. 37. stór-efni, n. pl. important cases, N. G. L. stór-eignir, f. pl. great landed estates, Hkr. iii. 19; stóreigna maðr, a great landowner, Ísl. ii. 202. stór-erviði, n. severe toil, hard work, Sturl. iii. 65. stór-eyjar, f. pl. great islands, Fms. vii. 85. stór-fé, n. great wealth, Nj. 178, Eg. 75, Fms. ix. 320; stórfjár ok dýrgripa, vii. 186. stór-feginn, adj. very fain or glad, Ver. 19, Bret. 46, Fms. xi. 29. stór-fengr, adj. gross, huge; hann var s. ok auðigr, Sturl. i. 8; föður átta ek heldr stórfengan, Brand. 62; stórfeng kýr, a good milch cow, Bs. i. 194. stór-fetaðr, part. long-striding, taking great steps, Fas. ii. 348; s. hestr, Edda 57. stór-fetr, adj. id., Greg. 17. stór-firðir, m. pl. big firths, Fb. iii. 446. stór-fiskar, m. pl. big fishes (whales). Fas. ii. 113. stór-fjaðrar, f. pl. big feathers, Sks. 114. stór-fjarri, adv. very far, Lex. Poët. stór-fjöllóttr, adj. with great fells, Eb. 8. stór-flokkar, m. pl. great ‘flocks,’ large detachments, Ó. H. 208. stór-frörar, m. pl. ice-fields, Grett. (in a verse). stór-fuglar, m. pl. big birds, El. 2. stór-fundir, m. pl. great meetings, great battles, Nj. 107. stór-föt, n. pl. big clothes, Glúm. 390. stór-geðr (- geðjaðr), adj. great-minded. Lex. Poët.: = stórgætr (?), Bs. i. 606. stór-gjafar, f. pl. great, lordly, rich gifts, Nj. 151, Fms. vii. 2. stór-gjöfull, adj. munificent, Hkr. i. 291, Fms. viii. 238, Bs. i. 81, Magn. 464. stór-gjöld, n. pl. heavy fines, Fms. i. 66. stór-glæpir, m. pl. great crimes, Fms. vii. 261, Stat. 260, Sks. 773. stórglæpa-maðr, m. a great criminal, Stj. 40. stór-glæpligr, adj. highly criminal, Sks. 773. stór-gnípur, f. pl. huge peaks, mountains, Fas. ii. 76. stór-góz, n. a great property, Bs. i. 853. stór-grýti, n. pl. big stones, rocks, Mag. stór-grýttr, adj. rocky, stony, Fms. xi. 239. stór-gættingar, m. pl. magnates, 623. 32, Al. 16. stór-görr, part. of great size, Lex. Poët. stór-hagr, adj. very skilled, handy, Fas. ii. 347. stór-heimsligr, adj. ‘big-foolish,’ grossly foolish, 625. 73. stór-heit, n. pl. great vows, Bs. i. 421, Fms. ix. 387. stór-héruð, n. pl. great districts, Stj. 83, MS. 655 xvi. A. 3, Ó. H. 125. stór-hlutir, m. pl. great things, Fms. vii. 136: in an evil sense, great sins, MS. 671. 16, N. G. L. i. 459. stór-hræddr, adj. much afraid, Fbr. 149. stór-huga, adj. aiming high, aspiring. stór-hugaðr, adj. high-minded, proud, Am. 72, Stj. stór-hvalir, m. pl. big whales, Sks. 122. stór-hveli, n. id., Fas. ii. 78. stór-höfðingjar, m. pl. great magnates, Fms. vii. 206, 209, Hkr. ii. 140, Barl. 127, Sks. 6. stór-höggr, adj. dealing heavy blows, Fms. xi. 131, Landn. 69, Fb. ii. 128. stór-ílla, adv. very badly, Grett. 120, Fms. i. 12, Fb. i. 411. stór-íllr, adj. very bad, Fms. ix. 393, Lv. 68. stór-jarteinir, f. pl. great wonders, Stj. 289. stór-kappar, m. pl. great champions, Fas. ii. 481. stór-katlar, m. pl. big kettles, Fms. x. 29. stór-kaup, n. pl. wholesale buying. stórkaup-maðr, m. a wholesale dealer, Fb. ii. 75. stór-keralda, að, in a pun, Krók. 63, 64. stór-kerti, n. pl. geat tapers, Flóv. 35. stór-keröld, n. pl. large vats, Dipl. v. 18. stór-klæki, n. pl. great wickedness, Band. 38 new Ed., Ó. H. 217. stór-kostliga, adv. in grand style, Bs. i. 645. stór-kostligr, adj. grand; bær s., Ó. H. 66; s. gjafir, Sturl. i. 48: colossal, Fb. i. 522. stór-kvikendi, n. pl. great beasts, Stj. 70. stór-kvæði, n. pl. great poems, Skálda 205. stór-langr, adj. very long, Eb. 24. stór-látr, adj. proud, haughty, Fms. i. 2: munificent, Fs. 51, Al. 70: not content with a little (opp. to smá-látr), Eg. 17, Fms. vi. 368. stór-leiði, n. a long way, Bs. i. 458. stór-leikr, m. presumption, pride, Fms. iv. 206, Ölk. 34, Stj. 537. stór-leitr, adj. big-faced, Sturl. ii. 99. stór-lendur, f. pl. great lands, Bs. i. 226. stór-liga, adv. greatly, very, Bret. 24, Eg. 57: proudly, Edda. 30; svara s., Fms. i. 3; mæla s., vi. 246, x. 194. stór-ligana, adv. = stórliga, Stj., MS. 227, passim. stór-ligr, adj. great, Eg. 46. stór-ljótr, adj. very ugly, Glúm. 387. stór-lokkar, m. pl. long locks, Fas. i. 173. stór-lyndi, f. magnanimity, Fms. vii. 198, Hkr. iii. 245; sína s., Fms. vii. 96. stór-lyndr, adj. magnanimous, Fms. vii. 98; high-spirited, Nj. 18, Fs. 129, Grett. 158. stór-læti, n. liberality, Ld. 30, Fms. x. 235: pride, v. 71, Ölk. 34. stór-lönd, n. pl. great counties, Fms. iv. 140. stór-mannliga, adv. (-ligr, adj.), like a grand man, munificently, Fs. 15, Ísl. ii. 337, Eg. 62, Fms. xi. 244. stór-mannligr, adj. magnificent, Fs. 11, 30, Fms. ii. 133, vi. 13, xi. 321. stór-margr, adj. very many, Eg. 219. stór-mál, n. pl. great suits; standa í stórmálum, Nj. 227, Fs. 29, Vápn. 22. stór-mein, n. pl. great evils, Fs. 44. stór-meizl, n. pl. great injuries, Sturl. ii. 49. stór-menni, n. great men, men of rank, Eg. 30, Fs. 11, Fms. i. 31, vi. 19, Ó. H. 71: great folk, Bárð. 172; frá Birni bunu er komit nær allt s. á Íslandi, Landn. 39: a liberal man, Sturl. i. 4, 9, Eg. 38, 198: a big man, giant, Edda 33. stór-mennska, u, f. greatness, munificence, Fms. xi. 19, 293, Fs. 15, passim; meir af stór-mennsku enu forsjá, Bs. i. 83. stórmennsku-fullr, adj. munificent. stór-merki, n. pl. wonderful things, great wonders; Guðs s., Edda (pref.), Fms. i. 133, Magn. 534, Symb. 29; hvat er fleira stórmerkja frá askinum, Edda. stór-merkiliga, adv. wonderfully, Mar. stór-merkiligr, adj. wonderful, Mar. stór-mikill, adj. huge, immense, Lv. 68, Eg. 59, Fms. i. 63, vii. 79, 278. stór-mjök, adv. very much, immensely, Fms. vii. 110, Fb. 1. 411, Bret. 54. stór-mæli, n. pl. great affairs; standa í stórmælum, Nj. 224: grave affairs, þau s. er ek hefi mót yðrum vilja brotið, Orkn. 118; eccl. the greater excommunication, hafði biskup í stórmælum ( in ban) tvá höfðingja, Sturl. ii. 2; lýsa stórmælum yfir, to excommunicate, iii. 201; biskup vildi ekki með hann tala, þvíat hann var í stórmælum, Bs. i. 286, 490, Stat. 260, Anecd. 8, 26. stór-nauðsynjar, f. pl. hard necessity, Gþl. 27, 352. stór-nær, adv. very nigh, Bs. i. 21. stór-orðr, adj. using big words, Fms. i. 75, xi. 94; stórort kvæði ok úfagrt, a big-worded, high-sounding poem, Ísl. ii. 237. stór-ráð, n. pl. great undertakings, Fms. i. 83. stór-ráða-samr, adj. daring, venturesome, Grett. 158. stór-ráðr, adj. ambitious; stórráð ok ráðgjörn, Fms. x. 220; s. ok ágjarn, vii. 28, Orkn. 144; a nickname, Sigríðr stórráða, cp. Lat. superbus. stór-ref-singar, f. pl. severe punishment. Fms. vii. 36. stór-regn, n. pl. heavy rains. Fms. viii. 202. stór-reki, m. ‘big-wreck’ big pieces of jetsum; allan stórreka, opp. to smáreki, Vm. 129. stór-riðinn, part. with big meshes, of a net. stór-ritaðr, part. written in large letters, Pm. 125. stór-ríki, n. pl. great empires, Bs. ii. 43. stór-ríkr, adj. very powerful, Ísl. ii. 202, v. l. stór-ræði, n. pl. daring, dangerous, great undertakings, Gþl. (pref. vi), Nj. 66, Fms. i. 83, vi. 10, 37, viii. 120, Sks. 746. stórræða-maðr, m. a man of great aims. Fms. ix. 283. stór-rök, n. pl. mighty events, Hom. 55. stór-sakar, f. pl. great offences. Fms. ii. 4, 33, Ld. 172. stór-samligr, adj. severe, Sks. 49. stór-sár, n. pl. grievous wounds, Fms. iii. 118. stór-skaðar, m. pl. great damage, Bs. i. 144. stór-skip, n. pl. great ships. Fms. vii. 259. stór-skorinn, part. huge, gaunt, Fb. i. 566; mikill vexti ok s., Bárð. 175; s. í andliti, Fb. i. 258; s. sem Goliath, Stj. 464; stórskorit höfuð, Grett. 83 new Ed. stór-skriptir, f. pl. heavy penances, K. Á. 192, H. E. i. 509; stórskripta-maðr, ii. 78. stór-skuldir, f. pl. great debts, Grág. i. 500. stór-slög, n. pl. great visitations, plagues, Stj. 268. stór-smiðr, m. a notable workman, Eg. 4. stór-smíði, n. pl. a huge, bulky work, Edda 19. stór-staðir, m. pl. great towns, Stj. 68; in Icel. or Norway of great church-prebends, Fms. vi. 157. stór-stígr, adj. long-striding. stór-straumr, m. a spring tide. stór-streymt, n. adj. = stórstraumr. stór-sveitir, f. pl. a large detachment., Fms. ix. 429. stór-syndir, f. pl. great sins, H. E. i. 521. stór-sæmdir, f. pl. great honours, Nj. 134, Fms. xi. 331. stór-sæti, n. pl. large ricks, Eb. 150, 224, Brandkr. 30. stór-tákn, n. pl. great wonders. Fms. i. 29, Stj. 261; sing., Bs. i. 42. stór-tignir, f. pl. high dignity, 625. 98. stór-tíðindi, n. pl. great tidings, great events, Fms. iii. 15, vi. 230, Nj. 195, Rb. 394, Sturl. i. 107 C; wonders, Edda 14, Fms. xi. 38. stór-tré, n. pl. huge beams, Karl. 448, Fms. x. 358, Krók. stóru-gi, see stórr (A. IV. 4). stór-úðigr, adj. high-minded, Hbl. 15, Valla L. stór-vandi, a, m. a great difficulty, Sturl. ii. 79. stór-vandræði, n. pl. id., Fms. vii. 25. stór-vegir, m. pl. broad roads, highways, Barl. 190. stór-vegligr, adj. very honourable, Hkr. ii. 100. stór-veizlur, f. pl. great banquets, Fms. i. 291. stór-vel, adv. right well, Eg. 60, 423, Ísl. ii. 382. stór-verk, n. pl. great deeds, Fms. v. 345. stór-viðaðr, adj. large timbered, Fms. ii. 218. stór-viðir, m. pl. great timbers, big beams, Fms. ii. 328, x. 361. Nj. 201, Bs. i. 81. stór-viðri, n. a great tempest, Fms. vii. 310, Grett. 153. stór-virki, n. pl. great feats, Fms. i. 287, ii. 109, vi. 55, Nj. 193, Ld. 40, Eg. 686, Korm. 242, Al. 160. stór-virkr, adj. working mightily; sterkr ok s., working like a giant, Bárð. 163; stórvirkr, opp. to góðvirkr, Nj. 55: as the name of a giant, Edda (Gl.), Fas. i. (Hervar. S. begin.) stór-vitr, adj. very wise, Nj. 22, Fms. i. 31, vi. 10, xi. 13, 205. stór-víða, adv. very widely, Fbr. 41. stór-yrði, n. pl. big words, Eg. 258, Nj. 261, Fms. ix. 419, x. 71, xi. 256, Al. 18. stór-ýðigr, adj. = stórúðigr, Valla L. 208. stór-þing, n. a ‘storthing,’ great council (oecumenical), Karl. 548, Pr. 104, Rb. stór-þorp, n. pl. great villages, Fagrsk. ch. 193. stór-þungt, n. adj. very heavy, Eb. 284. stór-þurftir, f. pl. great need, Bs. i. 525. stór-ættaðr, adj. high-born, Eg. 16, Nj. 178, Fms. i. 186, vi. 246. stór-ættir, f. pl. great families.

    Íslensk-ensk orðabók > STÓRR

  • 18 víg-völr

    m. a ‘war-stick,’ weapon, a collective term; með öxar-hamri, eða hvárngi vígvöl er maðr hefir, Grág. ii. 14, Pr. 415, Fms. viii. 249.

    Íslensk-ensk orðabók > víg-völr

См. также в других словарях:

  • collective — col‧lec‧tive [kəˈlektɪv] adjective [only before a noun] 1. ECONOMICS collective farm/​factory a farm or factory that is owned by a government and controlled by the people who work in it: • In the 1990s, the collective farm system collapsed in… …   Financial and business terms

  • Collective — Col*lect ive, a. [L. collectivus: cf. F. collectif.] 1. Formed by gathering or collecting; gathered into a mass, sum, or body; congregated or aggregated; as, the {collective} body of a nation. Bp. Hoadley. [1913 Webster] 2. Deducing consequences; …   The Collaborative International Dictionary of English

  • collective — (adj.) early 15c., from M.Fr. collectif, from L. collectivus, from collectus (see COLLECT (Cf. collect)). As a noun, short for collective farm (in the USSR) it dates from 1925. collective farm first attested 1919 in translations of Lenin.… …   Etymology dictionary

  • collective — [kə lek′ tiv] adj. [ME & OFr collectif < L collectivus] 1. formed by collecting; gathered into a whole 2. of, as, or characteristic of a group; of or by all or many of the individuals in a group acting together [the collective effort of the… …   English World dictionary

  • Collective — Álbum de I ve Sound Grabación 2001 2005 Género(s) J Pop Formato CD Discográf …   Wikipedia Español

  • collective — col·lec·tive /kə lek tiv/ adj: involving all members of a group as distinct from individual members col·lec·tive·ly adv Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996. c …   Law dictionary

  • Collective — Col*lect ive, n. (Gram.) A collective noun or name. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Collectīve — (lat.), gesammelt; daher C. reden, von einer Menge als solcher reden, z.B. alle Buchstaben machen ein Alphabet; im Gegensatz von disjunctive, wenn man jedes einzeln meint, z.B. alle Menschen (d. i. jeder Einzelne) sind sterblich …   Pierer's Universal-Lexikon

  • collective — [adj] composite aggregate, assembled, collated, combined, common, compiled, concentrated, concerted, conjoint, consolidated, cooperative, corporate, cumulative, gathered, grouped, heaped, hoarded, joint, massed, mutual, piled, shared, unified,… …   New thesaurus

  • collective — ► ADJECTIVE 1) done by or belonging to all the members of a group. 2) taken as a whole; aggregate. ► NOUN ▪ an enterprise owned or operated cooperatively. DERIVATIVES collectively adverb collectivity noun …   English terms dictionary

  • Collective — For other uses, see Collective (disambiguation). A collective is a group of entities that share or are motivated by at least one common issue or interest, or work together on a specific project(s) to achieve a common objective.[citation needed]… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»