Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

clavis+sl

  • 1 clavis

    clāvis ( clāves, acc. to Pompon. Comment. p. 459), is, f. (acc. commonly clavem, clavim, Plaut. Most. 2, 1, 78; Tib. 2, 4, 31; cf. Paul ex Fest. p. 56 Müll.;

    Don. p. 1750 P.,

    Charis. p. 101 ib.; abl. clavi and clave:

    clavi,

    Varr. R. R. 1, 22 fin., App. M. 1, 14, p. 108; Dig. 48, 8, 1, § 3; Serv. ad Verg. A. 10, 252; cf.

    Charis. l. l.: clave,

    Juv. 15, 158; App. M. 9, 20, p. 226; Dig. 21, 1, 17, § 15; cf. Neue, Formenl. 1, 199) [root klu-, v. claudo], a key:

    clavim cedo, Plaut Most. 2, 1, 78: clavem abduxi,

    id. Cas. 5, 2, 7:

    omnis horreorum clavis tradidisti,

    Cic. Dom. 10, 25:

    alias clavis portis imposuit,

    Liv. 27, 24, 8:

    unā portarum clave teneri,

    Juv. 15, 158:

    aptare claves foribus,

    Mart. 9, 47, 2:

    adulterinae portarum,

    false keys, Sall. J 12, 3; cf.:

    clavis adultera,

    Ov. A. A. 3, 643:

    sub clavi esse,

    to be shut up, Varr. R. R. 1, 22 fin.; cf.:

    Caecuba Servata centum clavibus, Hor C. 2, 14, 26: claves tradere, as an indication of the delivering up of the household (for possession or oversight),

    Dig. 18, 1, 74; 31, 77, § 21:

    claves adimere uxori,

    to separate from her, Cic. Phil. 2, 28, 69:

    Laconica,

    a peculiar key with several wards, used only for fastening from the outside, Plaut. Most. 2, 1, 57 Lorenz ad loc.—
    II.
    Esp.
    A. * B.
    Clavis torculari, a lerer, bar (French, clef), Cato, R. R. 13, 1 Schneid. N. cr., and Comm. p. 57.

    Lewis & Short latin dictionary > clavis

  • 2 clāvis

        clāvis is (abl. vī or ve), f    [CLAV-], a key: horreorum claves: clavīs portis imposuit, L.: portarum, Iu.: adulterinae portarum, false keys, S.: clavīs adimere (uxori), to divorce.—A bolt: clavīs portis imponere, L.— An instrument for driving a top: adunca trochi, Pr.
    * * *
    door-key; bar/key for turning a press, lever; hook for bowling a hoop

    Latin-English dictionary > clāvis

  • 3 clavis

    clāvis, is, f. (κλαΐς, κλαϝίς, κλείς), der Kloben, I) als Schlüssel, cellae claves claustra, Varr. fr.: claves adulterinae portarum, Nachschlüssel, Dietriche, Sall.: dass. c. adultera, Ov.: esse sub clavi, verschlossen sein, Varr.: clavem abducere, Plaut., od. eximere, Petr.: clavem vertere (umdrehen), Iulian. bei Augustin.: claves portarum reposcere, reddere, Liv. u. Frontin.: claves portarum atque custodiam arcis ab alqo accipere, Liv.: claves portarum magistratus (vom M.) poscere, Liv.: servata centum clavibus, Hor.: claves tradere, als Zeichen der Übergabe des Hauswesens (als Eigentum od. zur Aufsicht), ICt.: u. das Ggtl., claves uxori adimere = sich von ihr trennen, Cic. Phil. 2, 69. – bildl., clavis agnitionis, Schlüssel der Erkenntnis, Tertul. adv. Marc. 4, 4, 28. – II) als Riegel, a) an Türen, frustra clavis inest foribus, Tibull. 1, 6, 34: alias claves omnibus portis imponere, Liv. 27, 24, 8. – b) clavis torcularii, Cato r. r. 13, 1. – III) als Werkzeug, womit der Spielreif der Knaben (s. trochus) in Bewegung gesetzt wird, Treibkloben, c. adunca trochi, Prop. 3, 14, 6. – / Nom. Sing. clāvēs, Pomp. gramm. 5, 175, 9 u. Gloss. V, 446, 12: Acc. Sing. auch (aber nicht in klass. Prosa) clavim, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 306: Abl. auch clavi, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 328. Vgl. Charis. 126, 4 sqq.

    lateinisch-deutsches > clavis

  • 4 clavis

    clāvis, is, f. (κλαΐς, κλαίς, κλείς), der Kloben, I) als Schlüssel, cellae claves claustra, Varr. fr.: claves adulterinae portarum, Nachschlüssel, Dietriche, Sall.: dass. c. adultera, Ov.: esse sub clavi, verschlossen sein, Varr.: clavem abducere, Plaut., od. eximere, Petr.: clavem vertere (umdrehen), Iulian. bei Augustin.: claves portarum reposcere, reddere, Liv. u. Frontin.: claves portarum atque custodiam arcis ab alqo accipere, Liv.: claves portarum magistratus (vom M.) poscere, Liv.: servata centum clavibus, Hor.: claves tradere, als Zeichen der Übergabe des Hauswesens (als Eigentum od. zur Aufsicht), ICt.: u. das Ggtl., claves uxori adimere = sich von ihr trennen, Cic. Phil. 2, 69. – bildl., clavis agnitionis, Schlüssel der Erkenntnis, Tertul. adv. Marc. 4, 4, 28. – II) als Riegel, a) an Türen, frustra clavis inest foribus, Tibull. 1, 6, 34: alias claves omnibus portis imponere, Liv. 27, 24, 8. – b) clavis torcularii, Cato r. r. 13, 1. – III) als Werkzeug, womit der Spielreif der Knaben (s. trochus) in Bewegung gesetzt wird, Treibkloben, c. adunca trochi, Prop. 3, 14, 6. – Nom. Sing. clāvēs, Pomp. gramm. 5, 175, 9 u. Gloss. V, 446, 12: Acc. Sing. auch (aber nicht in klass. Prosa) clavim, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 306: Abl. auch clavi, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 328. Vgl. Charis. 126, 4 sqq.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > clavis

  • 5 clavis

    clavis clavis, is f ключ

    Латинско-русский словарь > clavis

  • 6 clavis

    clāvis, is (acc. иногда im) f.
    claves adulterinae Sl — отмычки, подобранные ключи
    claves uxori adimere погов. C — отобрать у жены ключи, т. е. развестись с женой
    2) задвижка, засов ( claves portis imponere L)

    Латинско-русский словарь > clavis

  • 7 clavis

    - is s f 3p
    clef (d'identificatin)

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > clavis

  • 8 clavis

    ключ, cellae vinariae claves emtori traditae (1. 1 § 21. D. 41, 2);

    potarum claves suscipere (1. 12 § 2 D. 49, 16. 1. 17 § 15 D. 21, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > clavis

  • 9 clavis

    , i s f
      ключ

    Dictionary Latin-Russian new > clavis

  • 10 claves

    clāvis ( clāves, acc. to Pompon. Comment. p. 459), is, f. (acc. commonly clavem, clavim, Plaut. Most. 2, 1, 78; Tib. 2, 4, 31; cf. Paul ex Fest. p. 56 Müll.;

    Don. p. 1750 P.,

    Charis. p. 101 ib.; abl. clavi and clave:

    clavi,

    Varr. R. R. 1, 22 fin., App. M. 1, 14, p. 108; Dig. 48, 8, 1, § 3; Serv. ad Verg. A. 10, 252; cf.

    Charis. l. l.: clave,

    Juv. 15, 158; App. M. 9, 20, p. 226; Dig. 21, 1, 17, § 15; cf. Neue, Formenl. 1, 199) [root klu-, v. claudo], a key:

    clavim cedo, Plaut Most. 2, 1, 78: clavem abduxi,

    id. Cas. 5, 2, 7:

    omnis horreorum clavis tradidisti,

    Cic. Dom. 10, 25:

    alias clavis portis imposuit,

    Liv. 27, 24, 8:

    unā portarum clave teneri,

    Juv. 15, 158:

    aptare claves foribus,

    Mart. 9, 47, 2:

    adulterinae portarum,

    false keys, Sall. J 12, 3; cf.:

    clavis adultera,

    Ov. A. A. 3, 643:

    sub clavi esse,

    to be shut up, Varr. R. R. 1, 22 fin.; cf.:

    Caecuba Servata centum clavibus, Hor C. 2, 14, 26: claves tradere, as an indication of the delivering up of the household (for possession or oversight),

    Dig. 18, 1, 74; 31, 77, § 21:

    claves adimere uxori,

    to separate from her, Cic. Phil. 2, 28, 69:

    Laconica,

    a peculiar key with several wards, used only for fastening from the outside, Plaut. Most. 2, 1, 57 Lorenz ad loc.—
    II.
    Esp.
    A. * B.
    Clavis torculari, a lerer, bar (French, clef), Cato, R. R. 13, 1 Schneid. N. cr., and Comm. p. 57.

    Lewis & Short latin dictionary > claves

  • 11 claves

    door-key; bar/key for turning a press, lever; hook for bowling a hoop

    Latin-English dictionary > claves

  • 12 clavus

    clāvus, i, m. [root klu-, v. claudo; prop. that which shuts or fastens].
    I.
    A nail, usually of metal.
    A.
    Lit.:

    offerumentas habebis pluris Quam ulla navis longa clavos,

    Plaut. Rud. 3, 4, 48:

    (leges) ad parietem fixae clavis ferreis,

    id. Trin. 4, 3, 32; so,

    clavi ferrei,

    Cato, R. R. 18 fin.; Caes. B. G. 3, 13; Vitr. 7, 3 al.—Sometimes of hard wood:

    clavis corneis occludere,

    Cato, R. R. 18 fin.:

    cornus... lignum utile, si quid cuneandum sit in ligno clavisve figendum ceu ferreis,

    Plin. 16, 40, 76, § 206:

    clavis religare tigna,

    Caes. B. C. 2, 10:

    clavos per modica intervalla figentes,

    Liv. 28, 20, 4.—

    Acc. to a Tuscan usage the ancient Romans designated the number of the year by nails, which the highest magistrate annually, at the Ides of September, drove into the wall of Jupiter's temple: clavo ab dictatore fixo,

    Liv. 7, 3, 3 sqq.; 8, 18, 12 sq.; 9, 28, 6: clavus annalis, Paul. ex Fest. p. 56, 10 Müll.; cf.

    O. Müll. Etrusk. 2, p. 329 sq., and Dict. of Antiq. p. 263. Also, in a later age, country people seem to have kept an account of the years in this way,

    Petr. 135, 8, 9.—Prov.: clavo clavum eicere, to drive out one nail by another (Gr. hêlôi ton hêlon, pattalôi ton pattalon, sc. dei exelaunein):

    novo quidam amore veterem amorem tamquam clavo clavum eiciendum putant,

    Cic. Tusc. 4, 35, 75: aliquid trabali clavo figere, to fasten with a large nail, to clinch a matter, id. Verr. 2, 5, 21, § 53; Arn. 2, p. 51.—
    2.
    As a symbol of immovable firmness:

    Necessitas Clavos trabales Gestans,

    Hor. C. 1, 35, 18:

    si figit adamantinos Necessitas Clavos,

    id. ib. 3, 24, 7; cf. O. Müll. as above cit., p. 331.—Hence,
    B.
    Trop.:

    ex hoc die clavum anni movebis,

    i. e. reckon the beginning of the year, Cic. Att. 5, 15, 1:

    fixus animus clavo Cupidinis,

    Plaut. As. 1, 3, 4.—Prov.:

    beneficium trabali clavo figere (v. trabalis),

    Cic. Verr. 2, 5, 21, § 53 Zumpt; cf. Arn. 2, p. 51.—
    II.
    Meton. of objects of like form.
    A.
    ( Lit. the handle of the rudder, the tiller; hence, pars pro toto.) The rudder, helm, in gen. (only sing.): ut clavum rectum teneam, Enn. ap. Isid. Orig. 19, 2, 12 (Ann. v. 472 Vahl.):

    clavum ad litora torquere,

    Verg. A. 5, 177 Serv.; 10, 218.—
    b.
    Trop.:

    clavum tanti imperii tenere et gubernacula rei publicae tractare,

    Cic. Sest. 9, 20:

    abicere,

    to leave off the care of a thing, Arn. 3, 106: dum clavum rectum teneam, if I keep a steady helm, am not negligent (as in Gr. orthan tan naun), Quint. 2, 17, 24 Spald.; cf. the passage of Enn. supra. —
    B.
    In medic. lang., a painful tumor or excrescence, a wart, a corn; on the feet, Cels. 5, 28, 14. clavis in pedibus mederi, Plin. 20, 17, 71, § 184; 22, 23, 49, § 101 sq.; 26, 11, 66, § 106; 28, 16, 62, § 222;

    on the eye,

    Cels. 6, 7, 12;

    in the nose,

    Plin. 24, 14, 77, § 126;

    upon the neck of cattle,

    Col. 6, 14, 6;

    in sheep,

    id. 7, 5, 11.—Also a disease of the olive-tree, Plin. 17, 24, 37, § 223.—
    C.
    A kind of abortion of bees, Plin. 11, 16, 16, § 50.—
    D.
    A purple stripe on the tunica, which, for senators, was broad (latus, cf. laticlavius); for the equites, narrow (angustus; cf.

    angusticlavius). In the time of the emperors, however, the sons of the senators and equites also, who were preparing for civil office, wore the latus clavus,

    Liv. 9, 7, 9; Varr. L. L. 9, § 79 Müll.; Ov. Tr. 4, 10, 29 Jahn; cf. Hor. S. 1, 5, 36; 1, 6, 28; Quint. 11, 3, 138; Vell. 2, 88, 2; Suet. Aug. 94: tunicam ita consuere, ut altera plagula sit angustis clavis, altera latis, Varr L. L. 9, § 47 Müll.—Hence the phrase: latum clavum ab Caesare impetravi, i. e. I have become senator, Plin. Ep. 2, 9, 2; cf.:

    clavum alicui tribuere,

    Suet. Claud. 24:

    impetrare,

    id. Vesp. 4:

    adimere,

    id. Tib. 35:

    adipisci,

    id. Vesp. 2.—Rarely a purple stripe on bed or table cloths, Amm. 16, 8, 8.—
    2.
    Poet., a tunic, in gen., either wide or narrow striped:

    mutare in horas,

    Hor. S. 2, 7, 10:

    sumere depositum,

    id. ib. 1, 6, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > clavus

  • 13 clava

    clāva, ae, f. (clavus), ein mit einem dicken obern od. untern Ende versehener Stock, der Knotenstock, Knüttel, Knüppel, die Keule, Nep. Dat. 3, 2. Plin. 8, 93 u. 25, 75. – speziell: der zylinderförmige Holzstab, dessen sich die Spartaner beim Austausch geheimer Befehle bedienten, dann die ›Geheimschrift‹, ›geheime Depesche‹ selbst (als Übersetzung v. σκυτάλη), Nep. Paus. 3, 4. – Insbes. a) als Stütze beim Steigen, clavae, quibus in ascensu nitebantur, Front. strat. 3, 9, 3. – b) als Werkzeug zum Schlagen, α) als Prügel, zum Schlagen der Tiere, clava salignea, Col. 6, 2, 4: u. der Menschen, male mulcati clavis ac fustibus repelluntur, Cic. Verr. 4, 94. – β) als Schlägel zum Klopfen der Leinwand, clavis textum tundere, Plin. 19, 18. – c) als Waffe zu Fechtübungen, Cic. de sen. 58. Veget. mil. 1, 11 u. 12; 1, 14 (bei Mart. 7, 32, 8 stipes, b. Iuven. 6, 247 sudis gen.). – d) als rohe Waffe, die Keule, Plaut. rud. 807. Lucr. 5, 967. Ov. fast. 1, 575. Curt. 9, 4 (14), 3. Plin. 8, 93: stehendes Attribut des Herkules (vgl. Paul. ex Fest. 62, 7), Verg. Aen. 10, 318. Liv. 1, 7. § 7. Ov. met. 9, 114 u. 236. Suet. Ner. 53. Apul. flor. 22: clava Herculea, Prop. 4, 9, 39; übtr. = Pflanze nymphaea (w. s.), Marc. Emp. 33. – e) als (am untern Ende dickes) Pfropfreis, Pallad. 4, 10, 11 sqq.

    lateinisch-deutsches > clava

  • 14 clavus

    clāvus, ī, arch. Akk. om, m., der Nagel, I) eig.: a) übh.: ferreus, Caes.: trabalis, Balkennagel, Hor. (dah. sprichw., trabali clavo figere beneficium, recht befestigen, Cic. Verr. 5, 53): minutus, Isid.: clavorum cacumina, Val. Max.: alqd configere clavis, Caes.: clavum adigere in arborem od. arbori, Plin.: religare alqd laminis clavisque, Caes.: figere leges ad parietem clavis ferreis, Plaut.: in digito (Fußzehe) clavus (Schuhnagel) militis haeret, Iuven. – als Bild der Festigkeit Attribut der Necessitas, Hor. carm. 1, 35, 18. – Nach einem tuskischen Gebrauche bezeichneten die ältern Römer mit Nägeln, die der höchste Magistrat jährlich an den Idus des September an der Wand der Jupiterszelle einschlug, die Zahl der Jahre, dah. clavum figere, Liv. 7, 3. § 5 sqq. u.a. Auch scheinen die Landleute noch in späterer Zeit auf diese Art die Jahre gezählt zu haben, Petr. 135, 8 u. 9: dah. bildl., ex hoc die clavum anni movebis, den Anfang des Jahres rechnen, Cic. ad Att. 5, 15, 1. – b) insbes. = επίβολος, der Pflock im Ring an der Kette, Plaut. Men. 86: der Nagel in der Achse vor dem Rade, damit dieses nicht abfalle, clavos in rotas non coniecit, Hyg. fab. 84. – II) übtr.: a) der nagelförmige Griff am Steuer; dah. meton. das Steuerruder, Verg.: clavum rectum tenere, das Steuer gerade führen, Enn. ann. 472: bildl., clavum imperii tenere, Cic. – b) ( wie ἧλος) eine nagelförmige Erhöhung od. Geschwulst an Füßen, Händen usw. = »Warze, Leichdorn, Hühnerauge«, Cels. u. Plin.: im Auge, Cels.: ein Fehler od. eine Krankheit an Ölbäumen, Plin. – c) eine Fehlgeburt der Bienen, Plin. 11, 50. – d) (wie, nach Salmasius zu den Scriptt. hist. Aug. vol. 2. p. 850 sqq., bei den Griechen ἧλος ein Zierat auf Gewändern) ein eingewebter od. aufgenähter purpurner od. goldener Streif (Saum) an der tunica der römischen Männer (vgl. patagium), bei den Senatoren u. bei den Kriegstribunen der ersten vier Legionen (s. Orelli Hor. sat. 1, 6, 28) breit ( latus), bei den Rittern schmal ( angustus; vgl. Hula in Pauly-Wissowa Realenzykl. IV, 6 f.), tunicae clavi, Varr. fr.: latum clavum induere, das Senatorengewand anlegen, Plin. ep.: Sexto latum clavum a Caesare impetrare, die Senatorenwürde auswirken, Plin. ep.: u. so iuveni latum clavum adversus patris voluntatem impetrare, Suet.: angusto clavo contentus, mit dem Ritterstande, Vell.: cretus paupere clavo, Stat. – Doch trugen zu den Zeiten der Kaiser auch Söhne altpatrizischer Familien überhaupt, die sich zu Staatsämtern vorbereiteten, den breiten Purpurstreif, Ov. u. Suet. (vgl. Bremi Suet. Ner. 26): sowie auch Präkonen, Plin.: und endlich wurde er auch an Servietten, Tischtüchern usw. angebracht, Mart. – meton., latus clavus = breit gestreifte Tunika, Suet. Caes. 45, 3: u. bl. clavus = breit od. schmal gestreifte Tunika, Hor. sat. 1, 6, 25; 2, 7, 10.

    lateinisch-deutsches > clavus

  • 15 adulter

    [st1]1 [-] ădultĕr, ĕra, ĕrum: - [abcl][b]a - adultère, d'adultère, relatif à un amour coupable. - [abcl]b - altéré, falsifié, faux.[/b]    - adultera conjux, Ov.: épouse adultère.    - adulteri crines, Hor.: cheveux d'un adultère.    - adulter partus, Sol.: un bâtard, un adultérin.    - adultera mens, Ov.: coeur adultère.    - arbusta adultera, Man.: arbres greffés.    - adultera clavis, Ov.: fausse clé.    - adulter nummus, Apul.: fausse monnaie.    - adulter aureus, Apul.: pièce d'or fausse. [st1]2 [-] ădultĕr, ĕri, m.: - [abcl][b]a - un adultère, celui qui entretient avec une femme un commerce illicite. - [abcl]b - qui altère, qui falsifie, falsificateur.[/b]    - adulter sororis, Cic.: amant de sa propre soeur.    - adulter in nepti Augusti, Tac.: qui avait une intrigue avec la petite-fille d'Auguste.    - adulter monetae, Cod.-Just.: faux monnayeur.
    * * *
    [st1]1 [-] ădultĕr, ĕra, ĕrum: - [abcl][b]a - adultère, d'adultère, relatif à un amour coupable. - [abcl]b - altéré, falsifié, faux.[/b]    - adultera conjux, Ov.: épouse adultère.    - adulteri crines, Hor.: cheveux d'un adultère.    - adulter partus, Sol.: un bâtard, un adultérin.    - adultera mens, Ov.: coeur adultère.    - arbusta adultera, Man.: arbres greffés.    - adultera clavis, Ov.: fausse clé.    - adulter nummus, Apul.: fausse monnaie.    - adulter aureus, Apul.: pièce d'or fausse. [st1]2 [-] ădultĕr, ĕri, m.: - [abcl][b]a - un adultère, celui qui entretient avec une femme un commerce illicite. - [abcl]b - qui altère, qui falsifie, falsificateur.[/b]    - adulter sororis, Cic.: amant de sa propre soeur.    - adulter in nepti Augusti, Tac.: qui avait une intrigue avec la petite-fille d'Auguste.    - adulter monetae, Cod.-Just.: faux monnayeur.
    * * *
        Adulter, adulteri, penul. corr. Vnde foemininum adultera. Adultere.
    \
        Adulter in aliqua. Tacit. Qui a commis adultere avec aucune.
    \
        Adulter sororis, Clodius. Cic. Qui a congneu sa seur par adultere.
    \
        Fraternus adulter. Stat. Qui a commis adultere avec la femme de son frere.
    \
        Nitidus adulter. Horat. Bragard.
    \
        Nocturnus adulter. Horat. Qui va de nuict.
    \
        Mens adultera. Ouid. Adultere en volunté.

    Dictionarium latinogallicum > adulter

  • 16 foris

    [st1]1 [-] foris, adv. (ablatif-locatif).: - [abcl][b]a - dehors, en dehors, extérieurement (sans mouv.). - [abcl]b - du dehors (au pr. et au fig.). - [abcl]c - dehors (avec mouv.).[/b]    - foris clarus, Cic. Phil, 2, 69: illustre à l'étranger.    - domi et foris: à l'intérieur et à l'étranger.    - pax domi forisque fuit et hoc et insequente anno, Liv. 4, 12: à Rome et à l'extérieur on eut la paix cette année-là et l'année suivante.    - ea quae sunt foris, Cic. de Or, 2, 163: les choses extérieures.    - parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi, Cic. Off. 1, 22, 76: les armes comptent peu à l'extérieur s'il n'y a pas à Rome la sagesse dans les délibérations.    - ambulare foris, Plaut.: se promener dehors.    - foris cenare: dîner en ville, dîner hors de chez soi.    - foris plaudi, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1: être applaudi dans le monde.    - otium foris, Tac. A. 13, 25: la paix à l'extérieur.    - foris sapere, Ter. Heaut. 5, 1, 49: être sage pour autrui.    - quaecumque foris veniunt, Lucr. 5, 543: tout ce qui vient du dehors.    - a foris, Plin.: du dehors.    - foris emittere, Plin.: jeter dehors.    - foris mortuum ferre, Tab.: porter un mort hors de la maison.    - foris + acc. (non classique): hors de.    - foris agrum, Auct. de Limit.: en dehors du champ. [st1]2 [-] foris, is, f. (souvent au plur.): - [abcl][b]a - battant d'une porte, porte à deux battants (s'ouvrant en dehors). - [abcl]b - ouverture, entrée.[/b]    - crepuit foris, Plaut.: la porte a crié (= on vient).    - fores: porte à deux battants (d'une maison ou d'une chambre).    - forem obdere alicui, Ov. P. 2, 2, 42: fermer la porte à qqn.    - sonitum prohibe forum, Plaut. Curc. 1.3.1: empêche le bruit de la porte.    - foribus inest clavis, Tib. 1, 6, 34: la clé est à la porte.    - fores pulsare, Ter.: frapper à la porte.    - amicitiae fores aperire, Cic. Fam. 13, 10, 4: donner accès à l'amitié.    - ab hoc artis fores apertas Zeuxis intravit, Plin. 35, 9, 36, § 61: Zeuxis franchit les portes de l'art, que celui-ci avait ouvertes.
    * * *
    [st1]1 [-] foris, adv. (ablatif-locatif).: - [abcl][b]a - dehors, en dehors, extérieurement (sans mouv.). - [abcl]b - du dehors (au pr. et au fig.). - [abcl]c - dehors (avec mouv.).[/b]    - foris clarus, Cic. Phil, 2, 69: illustre à l'étranger.    - domi et foris: à l'intérieur et à l'étranger.    - pax domi forisque fuit et hoc et insequente anno, Liv. 4, 12: à Rome et à l'extérieur on eut la paix cette année-là et l'année suivante.    - ea quae sunt foris, Cic. de Or, 2, 163: les choses extérieures.    - parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi, Cic. Off. 1, 22, 76: les armes comptent peu à l'extérieur s'il n'y a pas à Rome la sagesse dans les délibérations.    - ambulare foris, Plaut.: se promener dehors.    - foris cenare: dîner en ville, dîner hors de chez soi.    - foris plaudi, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1: être applaudi dans le monde.    - otium foris, Tac. A. 13, 25: la paix à l'extérieur.    - foris sapere, Ter. Heaut. 5, 1, 49: être sage pour autrui.    - quaecumque foris veniunt, Lucr. 5, 543: tout ce qui vient du dehors.    - a foris, Plin.: du dehors.    - foris emittere, Plin.: jeter dehors.    - foris mortuum ferre, Tab.: porter un mort hors de la maison.    - foris + acc. (non classique): hors de.    - foris agrum, Auct. de Limit.: en dehors du champ. [st1]2 [-] foris, is, f. (souvent au plur.): - [abcl][b]a - battant d'une porte, porte à deux battants (s'ouvrant en dehors). - [abcl]b - ouverture, entrée.[/b]    - crepuit foris, Plaut.: la porte a crié (= on vient).    - fores: porte à deux battants (d'une maison ou d'une chambre).    - forem obdere alicui, Ov. P. 2, 2, 42: fermer la porte à qqn.    - sonitum prohibe forum, Plaut. Curc. 1.3.1: empêche le bruit de la porte.    - foribus inest clavis, Tib. 1, 6, 34: la clé est à la porte.    - fores pulsare, Ter.: frapper à la porte.    - amicitiae fores aperire, Cic. Fam. 13, 10, 4: donner accès à l'amitié.    - ab hoc artis fores apertas Zeuxis intravit, Plin. 35, 9, 36, § 61: Zeuxis franchit les portes de l'art, que celui-ci avait ouvertes.
    * * *
    I.
        Foris, Aduerbium in loco, vel de loco. Hors, Dehors, De dehors.
    \
        Foris occludere fores. Plaut. Par dehors.
    \
        Foris est. Terent. Il est hors de la maison.
    \
        A foris. Plin. De dehors.
    \
        Regis copias, aureasque obtuli, vt domo sumeret, neu foris Quaereret. Plaut. Ailleurs.
    \
        Deferre foris. Cic. De dehors.
    \
        Si domi sum, foris est animus: sin foris sum, animus domiest. Plaut. J'ay le coeur aux champs.
    II.
        Foris, huius foris, f. g. Terent. Un huis.
    \
        Crepuit vestra foris. Plaut. Vostre huis a crié.
    \
        Expassae repente delubri fores. Tacit. Ouvertes.

    Dictionarium latinogallicum > foris

  • 17 suffigo

    suffigo, ĕre, fixi, fixum - tr. - clouer par-dessous, fixer sous, ficher, attacher, clouer en haut, suspendre.    - suffigere stimulos, Sen.-tr.: aiguillonner.    - suffigere cruci (in cruce): mettre en croix, crucifier.    - suffigere patibulo: mettre en croix, crucifier.    - suffigere aureis clavis crepidas, Plin.: mettre des clous d'or à ses semelles.
    * * *
    suffigo, ĕre, fixi, fixum - tr. - clouer par-dessous, fixer sous, ficher, attacher, clouer en haut, suspendre.    - suffigere stimulos, Sen.-tr.: aiguillonner.    - suffigere cruci (in cruce): mettre en croix, crucifier.    - suffigere patibulo: mettre en croix, crucifier.    - suffigere aureis clavis crepidas, Plin.: mettre des clous d'or à ses semelles.
    * * *
        Suffigo, suffigis, pen. pro. suffixi, suffixum, suffigere. Plin. Ficher et attacher.
    \
        Suffigere cruci, et in cruce. Cic. Hirt. Attacher à un gibbet.
    \
        Stimulos nouos suffixit dolori. Sen. Il m'a faict nouvel ennuy.

    Dictionarium latinogallicum > suffigo

  • 18 clava

    clāva, ae, f. (clavus), ein mit einem dicken obern od. untern Ende versehener Stock, der Knotenstock, Knüttel, Knüppel, die Keule, Nep. Dat. 3, 2. Plin. 8, 93 u. 25, 75. – speziell: der zylinderförmige Holzstab, dessen sich die Spartaner beim Austausch geheimer Befehle bedienten, dann die ›Geheimschrift‹, ›geheime Depesche‹ selbst (als Übersetzung v. σκυτάλη), Nep. Paus. 3, 4. – Insbes. a) als Stütze beim Steigen, clavae, quibus in ascensu nitebantur, Front. strat. 3, 9, 3. – b) als Werkzeug zum Schlagen, α) als Prügel, zum Schlagen der Tiere, clava salignea, Col. 6, 2, 4: u. der Menschen, male mulcati clavis ac fustibus repelluntur, Cic. Verr. 4, 94. – β) als Schlägel zum Klopfen der Leinwand, clavis textum tundere, Plin. 19, 18. – c) als Waffe zu Fechtübungen, Cic. de sen. 58. Veget. mil. 1, 11 u. 12; 1, 14 (bei Mart. 7, 32, 8 stipes, b. Iuven. 6, 247 sudis gen.). – d) als rohe Waffe, die Keule, Plaut. rud. 807. Lucr. 5, 967. Ov. fast. 1, 575. Curt. 9, 4 (14), 3. Plin. 8, 93: stehendes Attribut des Herkules (vgl. Paul. ex Fest. 62, 7), Verg. Aen. 10, 318. Liv. 1, 7. § 7. Ov. met. 9, 114 u. 236. Suet. Ner. 53. Apul. flor. 22: clava Herculea, Prop. 4, 9, 39; übtr. = Pflanze nymphaea (w. s.), Marc. Emp. 33. – e) als (am untern Ende dickes) Pfropfreis, Pallad. 4, 10, 11 sqq.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > clava

  • 19 clavus

    clāvus, ī, arch. Akk. om, m., der Nagel, I) eig.: a) übh.: ferreus, Caes.: trabalis, Balkennagel, Hor. (dah. sprichw., trabali clavo figere beneficium, recht befestigen, Cic. Verr. 5, 53): minutus, Isid.: clavorum cacumina, Val. Max.: alqd configere clavis, Caes.: clavum adigere in arborem od. arbori, Plin.: religare alqd laminis clavisque, Caes.: figere leges ad parietem clavis ferreis, Plaut.: in digito (Fußzehe) clavus (Schuhnagel) militis haeret, Iuven. – als Bild der Festigkeit Attribut der Necessitas, Hor. carm. 1, 35, 18. – Nach einem tuskischen Gebrauche bezeichneten die ältern Römer mit Nägeln, die der höchste Magistrat jährlich an den Idus des September an der Wand der Jupiterszelle einschlug, die Zahl der Jahre, dah. clavum figere, Liv. 7, 3. § 5 sqq. u.a. Auch scheinen die Landleute noch in späterer Zeit auf diese Art die Jahre gezählt zu haben, Petr. 135, 8 u. 9: dah. bildl., ex hoc die clavum anni movebis, den Anfang des Jahres rechnen, Cic. ad Att. 5, 15, 1. – b) insbes. = επίβολος, der Pflock im Ring an der Kette, Plaut. Men. 86: der Nagel in der Achse vor dem Rade, damit dieses nicht abfalle, clavos in rotas non coniecit, Hyg. fab. 84. – II) übtr.: a) der nagelförmige Griff am Steuer; dah. meton. das Steuerruder, Verg.: clavum rectum tenere, das Steuer gerade führen, Enn. ann. 472: bildl., clavum imperii te-
    ————
    nere, Cic. – b) ( wie ἧλος) eine nagelförmige Erhöhung od. Geschwulst an Füßen, Händen usw. = »Warze, Leichdorn, Hühnerauge«, Cels. u. Plin.: im Auge, Cels.: ein Fehler od. eine Krankheit an Ölbäumen, Plin. – c) eine Fehlgeburt der Bienen, Plin. 11, 50. – d) (wie, nach Salmasius zu den Scriptt. hist. Aug. vol. 2. p. 850 sqq., bei den Griechen ἧλος ein Zierat auf Gewändern) ein eingewebter od. aufgenähter purpurner od. goldener Streif (Saum) an der tunica der römischen Männer (vgl. patagium), bei den Senatoren u. bei den Kriegstribunen der ersten vier Legionen (s. Orelli Hor. sat. 1, 6, 28) breit ( latus), bei den Rittern schmal ( angustus; vgl. Hula in Pauly-Wissowa Realenzykl. IV, 6 f.), tunicae clavi, Varr. fr.: latum clavum induere, das Senatorengewand anlegen, Plin. ep.: Sexto latum clavum a Caesare impetrare, die Senatorenwürde auswirken, Plin. ep.: u. so iuveni latum clavum adversus patris voluntatem impetrare, Suet.: angusto clavo contentus, mit dem Ritterstande, Vell.: cretus paupere clavo, Stat. – Doch trugen zu den Zeiten der Kaiser auch Söhne altpatrizischer Familien überhaupt, die sich zu Staatsämtern vorbereiteten, den breiten Purpurstreif, Ov. u. Suet. (vgl. Bremi Suet. Ner. 26): sowie auch Präkonen, Plin.: und endlich wurde er auch an Servietten, Tischtüchern usw. angebracht, Mart. – meton., latus clavus = breit gestreifte Tunika, Suet.
    ————
    Caes. 45, 3: u. bl. clavus = breit od. schmal gestreifte Tunika, Hor. sat. 1, 6, 25; 2, 7, 10.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > clavus

  • 20 adulter

    I era, erum
    1) прелюбодейный, неверный ( conjunx O); развратный, распутный ( mens O)
    2) поддельный (clavis O; nummus Ap)
    II adulter, erī m.
    1)
    а) нарушитель супружеской верности, прелюбодей
    Dardanius a. VParis

    Латинско-русский словарь > adulter

См. также в других словарях:

  • Clavis — is the Latin for key. It may refer to: Glossary, sometimes referred to as a clavis Clavis aurea, or golden key Clavis Salomonis, or Key of Solomon, a book attributed to King Solomon O Clavis, or O Clavis David, a Magnificat antiphon for December… …   Wikipedia

  • Clavis — Cla vis, n.; pl. L. {Claves}, E. {Clavises}. [L.] A key; a glossary. [1913 Webster] || …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Clavis — (lat.), 1) Schlüssel; 2) (Mus.), der bewegliche Theil der Clavierinstrumente, durch dessen Niederdruck der Ton hervorgebracht wird. Eigentlich heißt der Theil des C., welchen der Finger niederdrückt, Taste, u. der, welcher die Saiten berührt,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Clavis — (Mehrzahl Claves, lat., »Schlüssel«), Name der Tasten der Orgel, die dem Winde den Weg zur Pfeife öffnen. Von dem Gebrauch, auf die Orgeltasten die Namen der Töne (Buchstaben A G) aufzuschreiben, der nachweislich im 10. Jahrh. statthatte, ging… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Clavis — (lat.), Schlüssel; Taste; Notenschlüssel; auch Titel lexikographischer Werke zur Erklärung klassischer Werke oder der biblischen Schriften …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Clavis — Clavis, lat., Schlüssel, in der Musik das Zeichen, wodurch die Lage der Töne angegeben wird; die Note oder der Ton selbst; bei Orgeln der Balgheber, bei Tasteninstrumenten die Taste, gewöhnlich ein Stück Holz mit Knochen oder Elfenbein bekleidet …   Herders Conversations-Lexikon

  • clavis — (izg. klȃvis) m DEFINICIJA glazb. pov. u srednjem vijeku određenim slovom označen stupanj ljestvice (iz njega su se razvili današnji muzički ključevi) ETIMOLOGIJA lat.: ključ …   Hrvatski jezični portal

  • CLAVIS — I. CLAVIS Graece κλεὶς, Ionice κληῒς, unde κλαῒς et κλαβίς, et hinc Romanum Clavis, modo claustrum, modo clavem notat. Aratus, κληϊίδι ςθύρην ἔντοςθ᾿ ἀραρις̔αν Δικλϊδα. Ubi κληῒς, claustrum est, τὸ ἀσφάλισμα τῆς ςθύρας, adeoque idem quod ὀκεὺς.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Clavis — Cla|vis 〈[ vıs] f.; , od. ves; Mus.〉 1. Orgel , Klaviertaste 2. Notenschlüssel [lat., „Schlüssel“] * * * Clavis   [lateinisch »Schlüssel«] die, / und ...ves,    1) alte Bezeichnung für lexikographische Werke zur Erläuterung klassischer Schriften… …   Universal-Lexikon

  • Clavis — Cla|vis die; , Plur. u. ...ves [...ve:s] <aus mlat. clavis »Schlüssel, Taste«, dies aus lat. clavis »Schlüssel, Riegel«>: 1. a) Orgeltaste; b) Notenschlüssel (Mus.). 2. (veraltet) lexikografisc …   Das große Fremdwörterbuch

  • Clavis Patrum Graecorum — Clavis Patrum Græcorum La Clavis Patrum Græcorum est l index des œuvres des Pères de l Église grecque, c est à dire ceux qui ont écrit en grec, du Ier au VIIIe siècles, y compris si leurs œuvres n existent plus qu en traduction (latine,… …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»