-
1 circumduco
circumduco circumduco, xi, ctum, ere водить кругом -
2 circumduco
circumduco circumduco, xi, ctum, ere обманывать -
3 circumduco
circumduco circumduco, xi, ctum, ere обводить -
4 circumduco
circum-dūco, dūxī, ductum, ere1) водить кругом, обводить ( cohortes longiore itinere Cs)c. exercitum praeter castra hostium L — обвести войско мимо неприятельского лагеряagmen per invia c. L — провести отряд через бездорожные местаc. aliquem aliquid Pl, Cs — проводить кого-л. по чему-л.circino c. Cs — обводить циркулемlitteras c. Su — подводить (к слову не уместившиеся в строке) буквыreliquam diei partem per aliquid c. Su — провести остаток дня в чём-л. (в каком-л. занятии)orbes circumducti majores minoribus Sen — большие круги, обведённые вокруг меньших, т. е. концентрическиеumbram alicujus rei lineis c. PM — очертить контур чего-л.2) обманывать, провести, надуть ( aliquem Pl)c. aliquem aliquā re Pl — надуть кого-л. на чём-л., мошеннически выманить что-л. у кого-л.3) ритор. раздувать многословием, распространяться, растягиватьunum sensum longiore ambitu c. Q — развивать одну какую-л. мысль в растянутой фразе4) растягивать произношение, произносить протяжно ( syllabam Q)syllabam apĭce c. O — обозначать знаком долготу слога5) перечеркнуть широким кругом (ср. «похерить»), т. е. отменить, аннулировать ( edictum Dig) или отвергнуть, отклонить ( causam appellationis CJ) -
5 circumduco
circum-dūco, dūxī, ductum, ere, I) herumführen, -ziehen, A) im Kreise-, rings herumführen, -ziehen, a) übh.: exercitum, Plaut.: aratrum (bei Gründung einer Stadt, wo der Umkreis, den sie einnehmen sollte, mit einer tiefen Furche vermittelst eines Pfluges bezeichnet wurde), Cic.: flumen ut circino circumductum, Caes.: c. linum ter vel quater, darumwinden, Ulp. dig.: oculos circumducto nigrore fucare, mit ringsherum aufgetragener schwarzer Schminke, Cypr. de hab. virg. 14. – b) prägn., α) mit einem Kreise umziehen, oppida, quae prius erant circumducta aratro, Varr. LL. 5, 143. – u. schriftlich als Zeichen der Ungültigkeit, dah. = einziehen, kassieren, edictum, cognitionem, ICt. – β) eine (runde) Öffnung bilden, utro modo vero id circumductum est, Cels. 8, 3. p. 331, 21 D. – B) im Bogen herumführen, 1) eig.: a) leb. Wesen, im Bogen, auf Umwegen herumführen, herumziehen (milit. t. t.), circumductus hostis per proditorem Ephialtem, Frontin.: cohortes quattuor longiore itinere, Caes.: ad eam partem, quam adierant equites, circumducit agmen, Liv.: agmen per invia circa quamvis longo ambitu, Liv.: alas ad latus Samnitium, Liv.: pars devio saltu circumducta, Liv. – absol., praeter castra hostium circumducit (verst. copias u. dgl.), er umging das feindl. L., Liv. 34, 14, 1. – b) Lebl.: α) als t. t. der Baukunst, ein Bauwerk im Bogen herumführen, brachia, Auct. b. Hisp.: portum exstruxit, circumducto dextrā sinistrāque brachio, Suet. – β) etw. Geschriebenes mit einem Bogen hinaufziehen, ab extrema parte versuum abundantes litteras subicere circumducereque, darunter (unter die Zeilen) schreiben u. hinaufziehen, Suet. Aug. 87, 3. – 2) übtr.: a) jmd. anführen, hinters Licht führen, bei der Nase herumführen, prellen, alqm, Plaut. u. ICt. – dah. alqm alqā re, jmd. um etw. prellen, betrügen, Plaut. Vgl. Spengel Plaut. truc. 4, 4, 21. – b) als gramm. u. rhet. t. t., α) eine Silbe gleichs. im Bogen führen, dehnen, gedehnt aussprechen, syllabam flexam circumducere (Ggstz. acutam syllabam excitare), Quint.: syllabam apice circumducere, durch den Apex (s. apex no. II, C, 1) als gedehnt bezeichnen, zirkumflektieren, Quint. – β) einen Ausdruck erweitern, umschreiben, cum sensus unus longiore ambitu circumducitur, Quint.: si quid modo longius circumduxerunt, übermäßig weitläufig ausgesponnen haben, Quint.: dah. circumductum, ī, n. = περίοδος, die Periode, Quint. 9, 4, 22. – II) umherführen, a) leb. Wesen = in die Runde von dem zu dem führen, alqm vicatim, Suet.: alqm per coetus epulantium, Suet.: asinum in quaestus, Phaedr. – mit dopp. Acc., alqm hasce aedes et conclavia, Plaut. most. 843: alqm omnia sua praesidia c. atque ostentare, Caes. b. c. 3, 61, 1: c. captivos horrea, Frontin. 3, 15, 4. – b) Lebl.: possessores, e quorum agris aqua circumducitur, umhergeführt wird (auf andere Äcker), Frontin. aqu. 75. – / Archaist. Imperat. act. circumduce, Plaut. asin. 97; mil. 221; most. 843.
-
6 circumduco
circum-dūco, dūxī, ductum, ere, I) herumführen, - ziehen, A) im Kreise-, rings herumführen, -ziehen, a) übh.: exercitum, Plaut.: aratrum (bei Gründung einer Stadt, wo der Umkreis, den sie einnehmen sollte, mit einer tiefen Furche vermittelst eines Pfluges bezeichnet wurde), Cic.: flumen ut circino circumductum, Caes.: c. linum ter vel quater, darumwinden, Ulp. dig.: oculos circumducto nigrore fucare, mit ringsherum aufgetragener schwarzer Schminke, Cypr. de hab. virg. 14. – b) prägn., α) mit einem Kreise umziehen, oppida, quae prius erant circumducta aratro, Varr. LL. 5, 143. – u. schriftlich als Zeichen der Ungültigkeit, dah. = einziehen, kassieren, edictum, cognitionem, ICt. – β) eine (runde) Öffnung bilden, utro modo vero id circumductum est, Cels. 8, 3. p. 331, 21 D. – B) im Bogen herumführen, 1) eig.: a) leb. Wesen, im Bogen, auf Umwegen herumführen, herumziehen (milit. t. t.), circumductus hostis per proditorem Ephialtem, Frontin.: cohortes quattuor longiore itinere, Caes.: ad eam partem, quam adierant equites, circumducit agmen, Liv.: agmen per invia circa quamvis longo ambitu, Liv.: alas ad latus Samnitium, Liv.: pars devio saltu circumducta, Liv. – absol., praeter castra hostium circumducit (verst. copias u. dgl.), er umging das feindl. L., Liv. 34, 14, 1. – b) Lebl.: α) als t. t. der————Baukunst, ein Bauwerk im Bogen herumführen, brachia, Auct. b. Hisp.: portum exstruxit, circumducto dextrā sinistrāque brachio, Suet. – β) etw. Geschriebenes mit einem Bogen hinaufziehen, ab extrema parte versuum abundantes litteras subicere circumducereque, darunter (unter die Zeilen) schreiben u. hinaufziehen, Suet. Aug. 87, 3. – 2) übtr.: a) jmd. anführen, hinters Licht führen, bei der Nase herumführen, prellen, alqm, Plaut. u. ICt. – dah. alqm alqā re, jmd. um etw. prellen, betrügen, Plaut. Vgl. Spengel Plaut. truc. 4, 4, 21. – b) als gramm. u. rhet. t. t., α) eine Silbe gleichs. im Bogen führen, dehnen, gedehnt aussprechen, syllabam flexam circumducere (Ggstz. acutam syllabam excitare), Quint.: syllabam apice circumducere, durch den Apex (s. apex no. II, C, 1) als gedehnt bezeichnen, zirkumflektieren, Quint. – β) einen Ausdruck erweitern, umschreiben, cum sensus unus longiore ambitu circumducitur, Quint.: si quid modo longius circumduxerunt, übermäßig weitläufig ausgesponnen haben, Quint.: dah. circumductum, ī, n. = περίοδος, die Periode, Quint. 9, 4, 22. – II) umherführen, a) leb. Wesen = in die Runde von dem zu dem führen, alqm vicatim, Suet.: alqm per coetus epulantium, Suet.: asinum in quaestus, Phaedr. – mit dopp. Acc., alqm hasce aedes et conclavia, Plaut. most. 843: alqm omnia sua praesidia c. atque ostentare, Caes. b. c. 3, 61, 1: c. captivos————horrea, Frontin. 3, 15, 4. – b) Lebl.: possessores, e quorum agris aqua circumducitur, umhergeführt wird (auf andere Äcker), Frontin. aqu. 75. – ⇒ Archaist. Imperat. act. circumduce, Plaut. asin. 97; mil. 221; most. 843.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumduco
-
7 circumduco
circumducere, circumduxi, circumductus V TRANSlead out of the way/round about; cheat, mislead, trick out of; take/go around; lead/wheel/draw a line/ring around/in a circle; prolong (sound); build around -
8 circumduco
circum-dūco, xi, ctum, 3, v. a. ( imper. circumduce, Plaut. As. 1, 1, 83; id. Most. 3, 2, 159; id. Mil. 2, 2, 66), to lead or draw around (class.; esp. freq. in milit. lang.; in Cic. perh. only once).I.Prop.:B.circumduce exercitum,
Plaut. Mil. 2, 2, 66; cf. Liv. 1, 27, 8; 8, 13, 8:miles aliquo circumducitur,
Plaut. Truc. 4, 4, 21:quattuor cohortibus longiore itinere circumductis,
Caes. B. G. 3, 26:alas ad latus Samnitium,
Liv. 10, 29, 9:agmen per invia circa, etc.,
id. 21, 36, 4:pars devio saltu circumducta,
id. 41, 19, 8; cf. id. 36, 24, 8:captos Vitellii exploratores circumductos, ut robora exercitus noscerent, remittendo,
Tac. H. 3, 54:aliquem per totam civitatem,
Petr. 141.— Also like the simple verb absol.:praeter castra hostium circumducit,
marches around, avoids, Liv. 34, 14, 1:aliquem vicatim,
Suet. Calig. 35:per coetus epulantium,
id. ib. 32:quosdam per organa hydraulica,
id. Ner. 41. —With two accs.:eho istum, puer, circumduce hasce aedis et conclavia,
Plaut. Most. 3, 2, 159:quos Pompeius... omnia sua praesidia circumduxit atque ostentavit,
Caes. B. C. 3, 61 Kraner ad loc.; cf. Verg. A. 6, 517 sq.—And in tmesis: circum in quaestus ducere Asinum,
Phaedr. 4, 1, 4.—Of things: Casilinum coloniam deduxisti, ut vexillum tolleres, ut aratrum circumduceres (as usu. in founding a new city; v. aratrum), * Cic. Phil. 2, 40, 102; cf.:II.oppida, quae prius erant circumducta aratro,
Varr. L. L. 5, § 143 Müll.: bracchium (v. bracchium), Auct. B. Hisp. 6; Suet. Claud. 20:flumen Dubis, ut circino circumductum, paene totum oppidum cingit,
Caes. B. G. 1, 38:utro modo vero id circumductum est (of a round hole),
Cels. 8, 3, 16:litteras subicere et circumducere,
i. e. when a line is filled, to place the remaining letters of a word below the line, and draw circular marks around them, to indicate that they belong above, Suet. Aug. 87 fin.; cf. Serv. ad Verg. A. 3, 204 and 226:umbra hominis lineis circumducta,
i.e. represented by outlines, sketched, Plin. 35, 3, 5, § 15.—Trop.A.In conversat. language, aliquem aliqua re or absol., to deceive, cheat, impose upon (syn.:B.circumvenio, decipio, fraudo, fallo): aliquem argento,
Plaut. Ps. 2, 2, 39; 1, 5, 16:quadrigentis Philippis filius me et Chrusalus circumduxerunt,
id. Bacch. 5, 2, 64; cf. id. ib. 2, 3, 77:quā me potes, circumduce, aufer,
id. As. 1, 1, 84; id. Poen. 5, 5, 8; 5, 2, 16; id. Ps. 1, 5, 115; Dig. 42, 33, 1 al.—Of discourse, to use circumlocution, to prolong:C.cum sensus unus longiore ambitu circumducitur,
Quint. 9, 4, 124; cf. id. 10, 2, 17.—In prosody, to speak drawlingly, to drawl out; only in Quint. 11, 3, 172; 12, 10, 33; 1, 5, 23 Spald. and Zumpt.—D.In jurid. Lat., to draw lines around a law, i. e. to cancel, annul, abrogate (cf. cancello, II., and circumscribo, II. D.), Dig. 5, 1, 73; 40, 12, 27; 49, 1, 22. -
9 circumductus
1.circumductus, a, um, Part., from circumduco.2.circumductus, ūs, m. [circumduco].I.The circumference of a figure, Quint. 1, 10, 43.—* II. -
10 circumductio
ōnis f. [ circumduco ]1) обведение кругом CTh; проведение ( aquarum Vtr)2) обман, надувательство Pl3) Q = circumductum -
11 circumductum
ī n. [ circumduco ] рит.период O -
12 circumductus
-
13 circumductio
circumductio, ōnis, f. (circumduco), I) aktiv = das Herumführen, A) eig., einer Pers., Cod. Theod. 4, 8, 1: aquarum, Vitr. 8, 6, 5 sq. – B) übtr., das an der Nase Herumführen, das Anführen, Betrügen, Plaut. capt. 1031. – II) passiv = die Umziehung, A) eig.: sphaerae, der Umkreis, Hyg. astr. 1, 2 (u. so absol. Boëth. de art. arithm. 2, 30 u. ö.): corporea, Umkleidung, Mythogr. Lat. 3, 6, 8 (wofür bei Macr. somn. Scip. 1, 11, 12 indumentum testeum). – B) übtr., die weitläufige Einkleidung eines Gedankens, die Periode, Quint. 11, 3, 39: Plur., Quint. 9, 4, 118.
-
14 circumductivus
circumductīvus, a, um (circumduco), den Umkreis bildend, Boëth. art. geom. 2. p. 423, 19 Fr.
-
15 circumductor
circumductor, ōris, m. (circumduco) = μεταγωγείς, der Herumführer, Tert. adv.Valent. 10.
-
16 circumductus
circumductus, ūs, m. (circumduco), I) der Umfang, Quint. 1, 10, 43. – II) die kreisförmige Bewegung, der Umlauf, Macr. somn. Scip. 2, 1. § 5.
-
17 circumductio
circumductio, ōnis, f. (circumduco), I) aktiv = das Herumführen, A) eig., einer Pers., Cod. Theod. 4, 8, 1: aquarum, Vitr. 8, 6, 5 sq. – B) übtr., das an der Nase Herumführen, das Anführen, Betrügen, Plaut. capt. 1031. – II) passiv = die Umziehung, A) eig.: sphaerae, der Umkreis, Hyg. astr. 1, 2 (u. so absol. Boëth. de art. arithm. 2, 30 u. ö.): corporea, Umkleidung, Mythogr. Lat. 3, 6, 8 (wofür bei Macr. somn. Scip. 1, 11, 12 indumentum testeum). – B) übtr., die weitläufige Einkleidung eines Gedankens, die Periode, Quint. 11, 3, 39: Plur., Quint. 9, 4, 118.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumductio
-
18 circumductivus
circumductīvus, a, um (circumduco), den Umkreis bildend, Boëth. art. geom. 2. p. 423, 19 Fr.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumductivus
-
19 circumductor
circumductor, ōris, m. (circumduco) = μεταγωγείς, der Herumführer, Tert. adv.Valent. 10.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumductor
-
20 circumductum
circumductum, ī, n., s. circumduco no. I a. E.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumductum
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ՇՈՒՐՋ — ( ) NBH 2 0491 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 12c, 13c, 14c նխ. περί (լծ. պար.) ἁμφί circa, circum. Մերձ յամենայն կողմանց. պատելով. պարառութեամբ իւիք ʼի շրջանակն. որ եւ Զ պարառականի. զի նոյն է ասել, Զնովաւ, կամ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԿԱՄԱՐԱՁԵՒ — ( ) NBH 1 1041 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 10c, 12c, 13c, 15c ա. Ունօղ զձեւ կամարի. կամարակերպ. կամարանման. *Կամարաձեւ խորան երկնիցʼʼ. յն. κύκλος circulus, gyrus. ՟Ա. Եզր. ՟Դ. 34: *Կամարաձեւ իբրեւ զգունտ բոլորշի: Լոյս… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՊԱՐԱԾԵՄ — (եալ.) NBH 2 0627 Chronological Sequence: Unknown date ն.չ. ՊԱՐԱԾԵԼ. Շուրջ ածել. շրջաբերել. περιάγω circumduco. *Ըստ այսոցիկ նովիմբ եւ յինքեան պարածեալ զսա գործեաց՝ բոլորիւ շարժիլ դարձմամբ. Պղատ. տիմ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)