-
1 circumplector
circum-plector, plexus sum, plectī depon.1) обвивать, обнимать, обхватывать (arbor, quam circumplecti nemo possit PM); охватывать ( flamma omnem comitatum circumplexa Su)2) окружать ( collem opere Cs)3) покрывать ( pharetram auro V)4) захватывать, поражать -
2 circumplector
circum-plector, plexus, 3, v. dep. a., to clasp around, embrace, to surround, encompass (class. in prose and poetry):II.conjunctiones motu undique,
Cic. Univ. 7 fin.:domini patrimonium quasi thesaurum draco,
id. Phil. 13, 5, 12:arborem,
Plin. 19, 4, 22, § 63; 13, 10, 19, § 65:pharetram auro,
Verg. A. 5, 312:collem opere,
to circumvallate, Caes. B. G. 7, 83: oppidum tragulis, Auct. B. Hisp. 32; Suet. Tib. 6:statuam pennis, of the eagle,
id. Dom. 6; Stat. S. 1, 5, 44.—Trop.:animum, imago quaedam... circumplectitur,
Gell. 10, 3, 8. -
3 amplector
am-plector, plexus sum, plectī (amb u. plecto, πλέκω), I) eig., sich um etw. od jmd. flechten, schlingen; dah. A) mit den Armen od. Händen etw. od. jmd. umschlingen, umfassen, umfangen, umfaßt od. umschlungen halten, a) übh.: genua, Plaut.: aram, Tac.: saxa manibus, Liv.: manum alcis, Plin. ep.: dextram, Verg.: non possunt amplexae adire, einander anfassend, Hand in Hand, Vitr.: amplexus teneo alqd, eig., postes, Verg. Aen. 2, 490, u. bildl., imperium, Liv. 3, 52, 6. – b) insbes., jmd. freundlich od. liebend umarmen, Komik., Ov. u.a. (b. Cic. de rep. 6, 14 jetzt complexus). – B) wie mit Armen od. Händen umschlingen, umschließen, umgeben, compedes amplectuntur crura, Plaut.: arboris stirpem (v. einer Schlange), Lucr.: tellurem alis (v. der Nacht), umhüllen, Verg.: ansas circum acantho, einfassen, Verg.: hostium aciem, umzingeln, umringen, Liv.: scherzh., crura amplectitote fustibus, Plaut. – u. Örtl., locum exedrā et porticibus, Plin. ep.: locum munimento, Liv. – v. Feuer, ergreifen, ignis proxima quaeque et deinceps continua amplexus totis se passim dissipavit castris, Liv. – II) übtr.: A) im allg., etw. wie mit Armen umfassen od. mit Händen festhalten, d.i. etw. ergreifen, annehmen, willkommen-, gutheißen, benutzen, ampl. perverse prima viai, gleich anfänglich verkehrt die Straße nehmen, d.i. die Elemente falsch fassen, Lucr.: alqm tamquam obsidem consulatus mei, Cic.: libenter talem animum, Cic.: victoriam pro sua, Liv.: occasiones obligandi me avidissime, Plin. ep.: mortis poenam removere (verwerfen), ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplecti (gutheißen), Cic.: m. dopp. Akk., hunc (Lysiam) amplectuntur amatores huius nominis modum (als Muster, Kanon, Ideal), Quint. 12, 10, 21. – B) insbes.: 1) jmd. mit Liebe umfassen, lieben, hochhalten, ins Herz schließen, mit ihm zärtlich od. schön tun, alqm amore, alqm amicissime, Cic.: Octaviam, Tac.: dah. hoc se amplectitur uno, darauf tut er sich etwas zugute, Hor. sat. 1, 2, 53. – 2) etw. mit Liebe umfassen, etw. mit Vorliebe festhalten, d.i. etw. hochhalten, auf etw. viel od. großen Wert legen, -viel halten, sich einer Sache annehmen, etw. hegen und pflegen, etw. anerkennen, tanto amore suas possessiones, Cic.: rem publicam nimium, Cic.: artem, Cic.: ius civile vehementissime, Cic.: nobilitatem et dignitates hominum, Cic.: illud quod amplexi sumus, den Beruf, den wir mit Vorliebe gewählt haben, Cic. – 3) mit dem Geiste umfassen u. festhalten, durchdenken, erwägen, si iudex non omnia amplectetur consilio, Cic.: cogitationem toto pectore, Cic. – 4) etw. umfassen, mit unter etw. aufnehmen, -begreifen, mit in etw. einschließen, quod idem (honestum) interdum virtutis nomine amplectimur, Cic.: qui (Caesar) ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplectitur (sc. sententiā suā), Cic. – dah. übtr. v. Dingen, umfassen = in sich fassen, -begreifen, enthalten, illae (tabulae) perpetuae existimationis fidem et religionem amplectuntur, Cic.: cum (grammatice) prope omnium maximarum artium scientiam amplexa sit, Quint. – 5) in der Darstellung umfassen, d.i. a) ausführen, abhandeln, besprechen, argumentum pluribus verbis, Cic.: omnes res per scripturam, Cic.: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, zwar nicht alles begehr ich mit meinem Gesang zu umfassen, Verg. – b) zusammenfassen, summarisch behandeln, omnes oratores, qui ubique sunt aut fuerunt, Cic.: omnia communiter, Liv.: omnia genera breviter, Plin. ep. – / Archaist. amploctor, Liv. Andr. fr. b. Diom. 384, 9 (vgl. Prisc. 1, 32). – Aktive Form amplecto, vorklass., wov. Imperat. amplectitote, Plaut. rud. 816: arch. amplocto, Cassiod. (VII) 149, 17. – u. Part. Perf. Pass. b. Plaut. mil. 507. Petron. b. Prisc. 8, 16. – u. parag. Infin. amplectier, Lucil. fr. inc. 173 (b. Prisc. 8, 16). Lucr. 5, 728.
-
4 amplector
am-plector, plexus sum, plectī (amb u. plecto, πλέκω), I) eig., sich um etw. od jmd. flechten, schlingen; dah. A) mit den Armen od. Händen etw. od. jmd. umschlingen, umfassen, umfangen, umfaßt od. umschlungen halten, a) übh.: genua, Plaut.: aram, Tac.: saxa manibus, Liv.: manum alcis, Plin. ep.: dextram, Verg.: non possunt amplexae adire, einander anfassend, Hand in Hand, Vitr.: amplexus teneo alqd, eig., postes, Verg. Aen. 2, 490, u. bildl., imperium, Liv. 3, 52, 6. – b) insbes., jmd. freundlich od. liebend umarmen, Komik., Ov. u.a. (b. Cic. de rep. 6, 14 jetzt complexus). – B) wie mit Armen od. Händen umschlingen, umschließen, umgeben, compedes amplectuntur crura, Plaut.: arboris stirpem (v. einer Schlange), Lucr.: tellurem alis (v. der Nacht), umhüllen, Verg.: ansas circum acantho, einfassen, Verg.: hostium aciem, umzingeln, umringen, Liv.: scherzh., crura amplectitote fustibus, Plaut. – u. Örtl., locum exedrā et porticibus, Plin. ep.: locum munimento, Liv. – v. Feuer, ergreifen, ignis proxima quaeque et deinceps continua amplexus totis se passim dissipavit castris, Liv. – II) übtr.: A) im allg., etw. wie mit Armen umfassen od. mit Händen festhalten, d.i. etw. ergreifen, annehmen, willkommen-, gutheißen, benutzen, ampl. perverse prima viai, gleich anfänglich verkehrt die Straße nehmen, d.i.————die Elemente falsch fassen, Lucr.: alqm tamquam obsidem consulatus mei, Cic.: libenter talem animum, Cic.: victoriam pro sua, Liv.: occasiones obligandi me avidissime, Plin. ep.: mortis poenam removere (verwerfen), ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplecti (gutheißen), Cic.: m. dopp. Akk., hunc (Lysiam) amplectuntur amatores huius nominis modum (als Muster, Kanon, Ideal), Quint. 12, 10, 21. – B) insbes.: 1) jmd. mit Liebe umfassen, lieben, hochhalten, ins Herz schließen, mit ihm zärtlich od. schön tun, alqm amore, alqm amicissime, Cic.: Octaviam, Tac.: dah. hoc se amplectitur uno, darauf tut er sich etwas zugute, Hor. sat. 1, 2, 53. – 2) etw. mit Liebe umfassen, etw. mit Vorliebe festhalten, d.i. etw. hochhalten, auf etw. viel od. großen Wert legen, -viel halten, sich einer Sache annehmen, etw. hegen und pflegen, etw. anerkennen, tanto amore suas possessiones, Cic.: rem publicam nimium, Cic.: artem, Cic.: ius civile vehementissime, Cic.: nobilitatem et dignitates hominum, Cic.: illud quod amplexi sumus, den Beruf, den wir mit Vorliebe gewählt haben, Cic. – 3) mit dem Geiste umfassen u. festhalten, durchdenken, erwägen, si iudex non omnia amplectetur consilio, Cic.: cogitationem toto pectore, Cic. – 4) etw. umfassen, mit unter etw. aufnehmen, -begreifen, mit in etw. einschließen, quod idem (honestum) interdum virtutis nomine amplectimur,————Cic.: qui (Caesar) ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplectitur (sc. sententiā suā), Cic. – dah. übtr. v. Dingen, umfassen = in sich fassen, -begreifen, enthalten, illae (tabulae) perpetuae existimationis fidem et religionem amplectuntur, Cic.: cum (grammatice) prope omnium maximarum artium scientiam amplexa sit, Quint. – 5) in der Darstellung umfassen, d.i. a) ausführen, abhandeln, besprechen, argumentum pluribus verbis, Cic.: omnes res per scripturam, Cic.: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, zwar nicht alles begehr ich mit meinem Gesang zu umfassen, Verg. – b) zusammenfassen, summarisch behandeln, omnes oratores, qui ubique sunt aut fuerunt, Cic.: omnia communiter, Liv.: omnia genera breviter, Plin. ep. – ⇒ Archaist. amploctor, Liv. Andr. fr. b. Diom. 384, 9 (vgl. Prisc. 1, 32). – Aktive Form amplecto, vorklass., wov. Imperat. amplectitote, Plaut. rud. 816: arch. amplocto, Cassiod. (VII) 149, 17. – u. Part. Perf. Pass. b. Plaut. mil. 507. Petron. b. Prisc. 8, 16. – u. parag. Infin. amplectier, Lucil. fr. inc. 173 (b. Prisc. 8, 16). Lucr. 5, 728.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amplector
-
5 amplecto
am-plector (old form amploctor, Prisc. p. 552, 39 P.), exus, 3, v. dep. ( act. form amplecto, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P.; cf. Prisc. p. 797 P.; Struve, 114.—In pass., Plaut. Mil. 2, 6, 27; Lucil. ap. Prisc. p. 791 P.).I.A.. Lit., to wind or twine round a person or thing (aliquem, plekesthai amphitina; hence with reference to the other object; cf. adimo), to surround, encompass, encircle; of living beings, to embrace (class. in prose and poetry): genua amplectens, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P. (as transl. of Hom. Od. 6, 142: gounôn labôn):B.amplectimur tibi genua,
Plaut. Rud. 1, 5, 16; so id. Cist. 2, 3, 25:exsanguem (patrem) amplexus,
Tac. H. 3, 25:effigiem Augusti amplecti,
id. A. 4, 67:magnam Herculis aram,
id. ib. 12, 24:serpens arboris amplectens stirpem,
Lucr. 5, 34:quorum tellus amplectitur ossa,
id. 1, 135:manibus saxa,
to grasp, Liv. 5, 47:munimento amplecti,
id. 35, 28; so id. 41, 5 et saep.:amplectitur intra se insulam,
Plin. 5, 1, 1, § 3:amplexa jugerum soli quercus,
id. 16, 31, 56, § 130:et molli circum est ansas amplexus acantho,
Verg. E. 3, 45:urbes amplecti muro,
Hor. A. P. 209 et saep.:visne ego te ac tute me amplectare?
Plaut. Most. 1, 4, 9; * Ter. And. 2, 5, 19:ille me amplexus atque osculans flere prohibebat,
Cic. Somn. Scip. 3 (id. Rep. 6, 14, where Orell. reads complexus).—Of space, to embrace:II.spatium amplexus ad vim remigii,
Tac. A. 12, 56:quattuor milia passuum ambitu amplexus est,
id. ib. 4, 49:domus naturae amplectens pontum terrasque jacentes,
Manil. 1, 536.—Trop.A.To embrace in mind or knowledge, i. e. to comprehend, to understand:B.animo rei magnitudinem amplecti,
Cic. de Or. 1, 5, 19:Quas (artes) si quis unus complexus omnes,
id. ib. 1, 17, 76:quae si judex non amplectetur omnia consilio, non animo ac mente circumspiciet,
id. Font. 7; also simply to reflect upon, to consider:cogitationem toto pectore amplecti,
id. Att. 12, 35.—In discourse, to comprehend, i.e. to discuss, to handle, treat:C.quod ego argumentum pluribus verbis amplecterer,
Cic. Rosc. Com. 12:actio verbis causam et rationem juris amplectitur,
id. Caecin. 14, 40:omnes res per scripturam amplecti,
id. Inv. 2, 50: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, Verg. G. 2, 42:totius Ponti forma breviter amplectenda est, ut facilius partes noscantur,
Plin. 4, 12, 24, § 75.—Also of a name, to comprehend under:quod idem interdum virtutis nomine amplectimur,
Cic. Tusc. 2, 13, 30; cf.:si quis universam et propriam oratoris vim definire complectique vult,
to define the peculiar function of the orator and include the whole of it, id. de Or. 1, 15, 64; so of a law, to include:sed neque haec (verba) in principem aut principis parentem, quos lex majestatis amplectitur,
Tac. A. 4, 34.—Of study, learning, to include, embrace: neque eam tamen scientiam, quam adjungis oratori, complexus es, but yet have notincluded in your attainments that knowledge which, etc., Cic. de Or. 1, 17, 77:D.Quod si tantam rerum maximarum arte suā rhetorici illi doctores complecterentur,
id. ib. 1, 19, 86.—To embrace in heart, i.e. to love, favor, cherish:E.quem mihi videtur amplecti res publica,
Cic. Cat. 4, 3:nimis amplecti plebem videbatur,
id. Mil. 72:aliquem amicissime,
id. Fam. 6, 6 fin.; Sall. J. 7, 6:hoc se amplectitur uno, i. e. se amat,
esteems himself, Hor. S. 1, 2, 53:qui tanto amore possessiones suas amplexi tenebant,
Cic. Sull. 20;opp. repudiare,
id. de Or. 1, 24;opp. removere,
id. Cat. 4, 7:amplecti virtutem,
id. Phil. 10, 4:nobilitatem et dignitates hominum amplecti,
id. Fam. 4, 8: mens hominis amplectitur maxime cognitionem, delights in understanding, id. Ac. pr. 2, 10, 31: (episcopum) amplectentem eum fidelem sermonem, * Vulg. Tit. 1, 9: amplexus civitates (sc. animo), having fixed his mind on, i. e. intending to attack, seize, Tac. Agr. 25:causam rei publicae amplecti,
Cic. Sest. 93;and so playfully of one who robs the State treasury: rem publicam nimium amplecti,
id. Fl. 18.—In circumlocution: magnam Brigantium partem aut victoriā amplexus est aut bello, embraced in conquest, i. e. conquered, Tac. Agr. 17. -
6 amplector
am-plector (old form amploctor, Prisc. p. 552, 39 P.), exus, 3, v. dep. ( act. form amplecto, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P.; cf. Prisc. p. 797 P.; Struve, 114.—In pass., Plaut. Mil. 2, 6, 27; Lucil. ap. Prisc. p. 791 P.).I.A.. Lit., to wind or twine round a person or thing (aliquem, plekesthai amphitina; hence with reference to the other object; cf. adimo), to surround, encompass, encircle; of living beings, to embrace (class. in prose and poetry): genua amplectens, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P. (as transl. of Hom. Od. 6, 142: gounôn labôn):B.amplectimur tibi genua,
Plaut. Rud. 1, 5, 16; so id. Cist. 2, 3, 25:exsanguem (patrem) amplexus,
Tac. H. 3, 25:effigiem Augusti amplecti,
id. A. 4, 67:magnam Herculis aram,
id. ib. 12, 24:serpens arboris amplectens stirpem,
Lucr. 5, 34:quorum tellus amplectitur ossa,
id. 1, 135:manibus saxa,
to grasp, Liv. 5, 47:munimento amplecti,
id. 35, 28; so id. 41, 5 et saep.:amplectitur intra se insulam,
Plin. 5, 1, 1, § 3:amplexa jugerum soli quercus,
id. 16, 31, 56, § 130:et molli circum est ansas amplexus acantho,
Verg. E. 3, 45:urbes amplecti muro,
Hor. A. P. 209 et saep.:visne ego te ac tute me amplectare?
Plaut. Most. 1, 4, 9; * Ter. And. 2, 5, 19:ille me amplexus atque osculans flere prohibebat,
Cic. Somn. Scip. 3 (id. Rep. 6, 14, where Orell. reads complexus).—Of space, to embrace:II.spatium amplexus ad vim remigii,
Tac. A. 12, 56:quattuor milia passuum ambitu amplexus est,
id. ib. 4, 49:domus naturae amplectens pontum terrasque jacentes,
Manil. 1, 536.—Trop.A.To embrace in mind or knowledge, i. e. to comprehend, to understand:B.animo rei magnitudinem amplecti,
Cic. de Or. 1, 5, 19:Quas (artes) si quis unus complexus omnes,
id. ib. 1, 17, 76:quae si judex non amplectetur omnia consilio, non animo ac mente circumspiciet,
id. Font. 7; also simply to reflect upon, to consider:cogitationem toto pectore amplecti,
id. Att. 12, 35.—In discourse, to comprehend, i.e. to discuss, to handle, treat:C.quod ego argumentum pluribus verbis amplecterer,
Cic. Rosc. Com. 12:actio verbis causam et rationem juris amplectitur,
id. Caecin. 14, 40:omnes res per scripturam amplecti,
id. Inv. 2, 50: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, Verg. G. 2, 42:totius Ponti forma breviter amplectenda est, ut facilius partes noscantur,
Plin. 4, 12, 24, § 75.—Also of a name, to comprehend under:quod idem interdum virtutis nomine amplectimur,
Cic. Tusc. 2, 13, 30; cf.:si quis universam et propriam oratoris vim definire complectique vult,
to define the peculiar function of the orator and include the whole of it, id. de Or. 1, 15, 64; so of a law, to include:sed neque haec (verba) in principem aut principis parentem, quos lex majestatis amplectitur,
Tac. A. 4, 34.—Of study, learning, to include, embrace: neque eam tamen scientiam, quam adjungis oratori, complexus es, but yet have notincluded in your attainments that knowledge which, etc., Cic. de Or. 1, 17, 77:D.Quod si tantam rerum maximarum arte suā rhetorici illi doctores complecterentur,
id. ib. 1, 19, 86.—To embrace in heart, i.e. to love, favor, cherish:E.quem mihi videtur amplecti res publica,
Cic. Cat. 4, 3:nimis amplecti plebem videbatur,
id. Mil. 72:aliquem amicissime,
id. Fam. 6, 6 fin.; Sall. J. 7, 6:hoc se amplectitur uno, i. e. se amat,
esteems himself, Hor. S. 1, 2, 53:qui tanto amore possessiones suas amplexi tenebant,
Cic. Sull. 20;opp. repudiare,
id. de Or. 1, 24;opp. removere,
id. Cat. 4, 7:amplecti virtutem,
id. Phil. 10, 4:nobilitatem et dignitates hominum amplecti,
id. Fam. 4, 8: mens hominis amplectitur maxime cognitionem, delights in understanding, id. Ac. pr. 2, 10, 31: (episcopum) amplectentem eum fidelem sermonem, * Vulg. Tit. 1, 9: amplexus civitates (sc. animo), having fixed his mind on, i. e. intending to attack, seize, Tac. Agr. 25:causam rei publicae amplecti,
Cic. Sest. 93;and so playfully of one who robs the State treasury: rem publicam nimium amplecti,
id. Fl. 18.—In circumlocution: magnam Brigantium partem aut victoriā amplexus est aut bello, embraced in conquest, i. e. conquered, Tac. Agr. 17.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский