Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

care

  • 41 respiciō

        respiciō spēxī, spectus, ere    [re-+*specio], to look back, look behind, look about, see behind, look back upon, gaze at, look for: longe retro: respicere vetitus, L.: inproviso ad eum, T.: patriae ad oras, O.: tanta militum virtus fuit, ut paene ne respiceret quidem quisquam, Cs.: Respiciunt atram in nimbo volitare favillam, see behind them, V.: modo Prospicit occasūs, interdum respicit ortūs, O.: proxima signa, Cs.: Italiae litora, L.: amissam (Creüsam) respexi, looked back for, V.: versas ad litora puppīs, V.: medio cum Sol orbe Tantum respiceret, quantum, etc., i. e. had already passed, O.—Fig., to look, have regard, turn attention, regard, look to, contemplate: ad hunc summa imperi respiciebat, i. e. was centred in him, Cs.: maiores tuos respice: subsidia, quae respicerent in re trepidā, etc., might look to, L.: exemplar vitae morumque, have in mind, H.— To look at anxiously, have a care for, regard, be mindful of, consider, respect: nisi quis nos deus respexerit: Sive neglectum genus et nepotes Respicis, auctor, H.: Respiciens ad opem ferendam (an epithet of Fortuna): miseros aratores: non Pylium Nestora respicis, H.: Quantum quisque ferat respiciendus erit, O.: salutem cum meam tum meorum: neque te respicis, spare yourself, T.: si quid pietas antiqua labores Respicit humanos, V.
    * * *
    respicere, respexi, respectus V
    look back at; gaze at; consider; respect; care for, provide for

    Latin-English dictionary > respiciō

  • 42 tūtēla

        tūtēla ae, f    [2 TV-], a watching, keeping, charge, care, safeguard, defence, protection: nullam corporis partem vacuam tutelā relinquere: Apollo, cuius in tutelā Athenas esse voluerunt: filios suos tutelae populi commendare: dii, quorum tutelae ea loca essent, L.: tutelae nostrae (eos) duximus, regarded as under our protection, L.: ut dicar tutelā pulsa Minervae, O.—In law, the office of guardian, guardianship, wardship, tutelage: qui tibi in tutelam est traditus: in suam tutelam venire, i. e. to come of age: ad sanos abeat tutela propinquos, H.: tutelarum iura.— A keeper, ward, guardian, watch, protector: (Philemon et Baucis) templi tutela fuere, O.: prorae tutela Melanthus, i. e. the pilot, O.: o tutela praesens Italiae (Augustus), H.— A charge, care, trust: mirabamur, te ignorare, de tutelā legitimā... nihil usucapi posse, i. e. a ward's esiate.—A ward: Virginum primae puerique Deliae tutela deae, H.: tutela Minervae Navis, O.: vetus draconis, Pr.
    * * *
    tutelage, guardianship

    Latin-English dictionary > tūtēla

  • 43 videō

        videō vīdī, vīsus, ēre    [VID-], to see, discern, perceive: ut oculum, quo bene videret, amitteret: oculis cernere ea, quae videmus, etc.: Considium, quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse, Cs.: serpentes atque videres Infernas errare canes, H.: viden, ut geminae stant vertice cristae? V.: nonne vides ut... Antemnae gemant? H.: iam videnti frontem pingit, i. e. awake, V.: et casūs abies visura marinos, i. e. to experience, V.—To see, look at, observe, note: Illud vide, os ut sibi distorsit carnufex, T.: quin tu me vides? see what I have done! i. e. is not this creditable?: atqui istuc ipsum nil periclist; me vide, look at me, i. e. take courage from me, T.—To perceive, observe, hear: mugire videbis Sub pedibus terram, V.: tum videres Stridere susurros, H.— Pass, to be looked upon, be regarded, seem, appear: numquam periculi fugā committendum est, ut imbelles timidique videamur: multo rem iniquiorem visum iri intellegebant: cetera, quae quibusdam admirabilia videntur, etc.: idonea mihi Laeli persona visa est, quae, etc.: quod idem Scipioni videbatur: de familiare illo tuo videor audisse: ut beate vixisse videar, quia, etc.: ut exstinctae potius amicitiae quam oppressae videantur: quae (sapientia) videtur in hominem cadere posse: sed mihi contra ea videtur, S.: non mihi videtur, ad beate vivendum satis posse virtutem: quia videbatur et Limnaeum eodem tempore oppugnari posse, L.—In formal decisions, to appear, be decided, be adjudged: voluerunt, ut ea non esse facta, sed ut videri pronuntiarent: consul adiecit senatūs consultum, Ambraciam non videri vi captam esse, L.: uti Caesar exercitum dimittat; si non faciat, eum adversus rem p. facturum videri, Cs.—Fig., of the mind, to see, perceive, mark, observe, discern, understand, comprehend, be aware: ad te, ut video, comminus accessit: aperte enim adulantem nemo non videt, sees through: si dormientes aliquid animo videre videamur: plus vidisse videri, to have had more insight: cum me vidisse plus fateretur, that I had seen further: di vatesve eorum in futurum vident, L.: quem virum Crassum vidimus: nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur, V.— To look at, attend to, consider, think, reflect upon, take note of: nunc ea videamus, quae contra ab his disputari solent: sed videamus Herculem ipsum: legi Bruti epistulam non prudenter rescriptam; sed ipse viderit, let him see to that. Viderit ipse ad aram Confugiam, O.—To look out for, see to, care for, provide, take care, make sure: antecesserat Statius, ut prandium nobis videret. aliud lenius (vinum), T.: navem idoneam ut habeas, diligenter videbis: ne fortuna mea desit, videte, L.—To see, reach, experience, attain, obtain, enjoy: qui suo toto consulatu somnum non viderit: utinam eum diem videam, cum, etc., may live to see: Duxi uxorem; quam ibi miseriam vidi! T.: multas victorias aetas nostra vidit.—To see patiently, bear, permit: tantum degeneramus a patribus nostris, ut eam (oram) nos nunc plenam hostium iam factam Videamus, L.—To see, go to see, visit: sed Septimium vide et Laenatem: videbis ergo hominem, si voles.— Pass, it seems proper, seems right, seems good: ubi visum est, sub vesperum dispersi discedunt, Cs.: M. num non vis audire, etc.? A. ut videtur, as you will: si videatur, L.: si tibi videbitur, villis iis utere, quae, etc.: si ei videretur, integram rem ad senatum reiceret, if he pleased, L.
    * * *
    videre, vidi, visus V
    see, look at; consider; (PASS) seem, seem good, appear, be seen

    Latin-English dictionary > videō

  • 44 videō

        videō vīdī, vīsus, ēre    [VID-], to see, discern, perceive: ut oculum, quo bene videret, amitteret: oculis cernere ea, quae videmus, etc.: Considium, quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse, Cs.: serpentes atque videres Infernas errare canes, H.: viden, ut geminae stant vertice cristae? V.: nonne vides ut... Antemnae gemant? H.: iam videnti frontem pingit, i. e. awake, V.: et casūs abies visura marinos, i. e. to experience, V.—To see, look at, observe, note: Illud vide, os ut sibi distorsit carnufex, T.: quin tu me vides? see what I have done! i. e. is not this creditable?: atqui istuc ipsum nil periclist; me vide, look at me, i. e. take courage from me, T.—To perceive, observe, hear: mugire videbis Sub pedibus terram, V.: tum videres Stridere susurros, H.— Pass, to be looked upon, be regarded, seem, appear: numquam periculi fugā committendum est, ut imbelles timidique videamur: multo rem iniquiorem visum iri intellegebant: cetera, quae quibusdam admirabilia videntur, etc.: idonea mihi Laeli persona visa est, quae, etc.: quod idem Scipioni videbatur: de familiare illo tuo videor audisse: ut beate vixisse videar, quia, etc.: ut exstinctae potius amicitiae quam oppressae videantur: quae (sapientia) videtur in hominem cadere posse: sed mihi contra ea videtur, S.: non mihi videtur, ad beate vivendum satis posse virtutem: quia videbatur et Limnaeum eodem tempore oppugnari posse, L.—In formal decisions, to appear, be decided, be adjudged: voluerunt, ut ea non esse facta, sed ut videri pronuntiarent: consul adiecit senatūs consultum, Ambraciam non videri vi captam esse, L.: uti Caesar exercitum dimittat; si non faciat, eum adversus rem p. facturum videri, Cs.—Fig., of the mind, to see, perceive, mark, observe, discern, understand, comprehend, be aware: ad te, ut video, comminus accessit: aperte enim adulantem nemo non videt, sees through: si dormientes aliquid animo videre videamur: plus vidisse videri, to have had more insight: cum me vidisse plus fateretur, that I had seen further: di vatesve eorum in futurum vident, L.: quem virum Crassum vidimus: nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur, V.— To look at, attend to, consider, think, reflect upon, take note of: nunc ea videamus, quae contra ab his disputari solent: sed videamus Herculem ipsum: legi Bruti epistulam non prudenter rescriptam; sed ipse viderit, let him see to that. Viderit ipse ad aram Confugiam, O.—To look out for, see to, care for, provide, take care, make sure: antecesserat Statius, ut prandium nobis videret. aliud lenius (vinum), T.: navem idoneam ut habeas, diligenter videbis: ne fortuna mea desit, videte, L.—To see, reach, experience, attain, obtain, enjoy: qui suo toto consulatu somnum non viderit: utinam eum diem videam, cum, etc., may live to see: Duxi uxorem; quam ibi miseriam vidi! T.: multas victorias aetas nostra vidit.—To see patiently, bear, permit: tantum degeneramus a patribus nostris, ut eam (oram) nos nunc plenam hostium iam factam Videamus, L.—To see, go to see, visit: sed Septimium vide et Laenatem: videbis ergo hominem, si voles.— Pass, it seems proper, seems right, seems good: ubi visum est, sub vesperum dispersi discedunt, Cs.: M. num non vis audire, etc.? A. ut videtur, as you will: si videatur, L.: si tibi videbitur, villis iis utere, quae, etc.: si ei videretur, integram rem ad senatum reiceret, if he pleased, L.
    * * *
    videre, vidi, visus V
    see, look at; consider; (PASS) seem, seem good, appear, be seen

    Latin-English dictionary > videō

  • 45 accuro

    accurare, accuravi, accuratus V TRANS
    take care of, attend to (duties/guests), give attention to; perform with care

    Latin-English dictionary > accuro

  • 46 adcuro

    adcurare, adcuravi, adcuratus V TRANS
    take care of, attend to (duties/guests), give attention to; perform with care

    Latin-English dictionary > adcuro

  • 47 caveo

    I.
    [cavi cautum] beware, avoid, look out for / give security. mortgage.
    II.
    +acc.= be on guard against /+ut+subj.=take care that.
    III.
    +dat. of a person= take care of, provide for.

    Latin-English dictionary of medieval > caveo

  • 48 albus

    albus, a, um, adj. [cf. Umbr. alfu and Sab. alpus = white; alphos = white rash; O. H. Germ. Elbiz = a swan; to this have been referred also Alba Longa, Albunea, Alpes from their snowy summits (Paul. ex Fest. p. 4 Müll.), Albion from its chalky cliffs, Alpheios, and Albis = Elbe], white (properly dead white, not shining; e. g. hair, complexion, garments, etc., opp. ater, black that is without lustre; while candidus denotes a glistening, dazzling white, opp. niger, shining black.—Hence, trop., albus and ater, a symbol of good or ill fortune; on the other hand, candidus and niger of moral worth or unworthiness; cf. Doed. Syn. III. 193 sq.—So Serv. ad Verg. G. 3, 82: aliud est candidum, i. e. quādam nitenti luce perfusum esse; aliud album, quod pallori constat esse vicinum; cf. Verg. E. 7, 38: Candidior cycnis, hederā formosior albā, with id. ib. 3, 39: diffusos hederā vestit pallente corymbos; but this distinction is freq. disregarded by the poets).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    barba,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 15:

    corpus,

    id. Capt. 3, 4, 115:

    color albus praecipue decorus deo est, maxime in textili,

    Cic. Leg. 2, 18, 45: albus calculus, the small white stone used in voting, as a sign of acceding to the opinion of any one, or of the acquittal of one who is under accusation (opp. ater calculus;

    v. calculus).— Hence, trop.: alicui rei album calculum adicere,

    to allow, approve of, authorize, Plin. Ep. 1, 2, 5.—In Enn. an epithet of the sun and moon: sol, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 92 Vahl.): jubar Hyperionis, Enn. ap. Prisc. p. 658 P. (Ann. v. 547 ib.).—The following are examples of the opposition of albus and niger (instead of ater) as exceptions to the gen. rule; so always in Lucr. (who also uses albus and candidus or candens promiscuously), 2, 810; 822 sqq.; 731 sq.; 790; 767-771. Once in Cic.: quae alba sint, quae nigra dicere, Div. 2, 3; so Phaedr. 3, 15, 10; Ov. M. 2, 541; cf. with id. ib. 2, 534 and 535; also id. ib. 12, 403; 15, 46; id. H. 15, 37 al.:

    albi et nigri velleris,

    Vulg. Gen. 30, 35:

    non potes unum capillum album facere aut nigrum,

    ib. Matt. 5, 36.—
    B.
    Esp.
    1.
    Pale, from sickness, terror, care, and the like:

    aquosus albo Corpore languor, of dropsical persons,

    Hor. C. 2, 2, 15:

    pallor,

    id. Epod. 7, 15:

    vivat et urbanis albus in officiis,

    pale from the cares of his public office, Mart. 1, 56 fin. et saep. —
    2.
    Of clothing, white: alba decent Cererem;

    vestes Cerealibus albas Sumite,

    Ov. F. 4, 619:

    vidit duos Angelos in albis,

    Vulg. Joan. 20, 12; ib. Apoc. 3, 4.—Hence, poet. transf. to the person, clothed in white, Hor. S. 1, 2, 36: pedibus qui venerat albis, who had come with white feet, i. e. marked with chalk, as for sale, Juv. 1, 111 (cf. gypsatus and also Plin. 35, 17, 58, §§ 199-201; Mayor ad 1. 1.).—
    3.
    Prov. phrases.
    a.
    Dentibus albis deridere, to deride one by laughing so as to show the teeth, for to deride much, Plaut. Ep. 3, 3, 48 (cf. id. Capt. 3, 1, 26).—
    b.
    Albus an ater sit, nescio or non curo, I know not, care not whether he is white or black, i. e. he is entirely indifferent to me:

    vide, quam te amārit is, qui albus aterve fueris ignorans, fratris filium praeteriit,

    Cic. Phil. 2, 16:

    unde illa scivit, ater an albus nascerer,

    Phaedr. 3, 15, 10; Cat. 93, 2; cf. Quint. 11, 1, 38.—
    c.
    Albo rete aliquid oppugnare, to attack or seize upon something with a white net, i. e. in a delicate, skilful manner:

    qui hic albo rete aliena oppugnant bona,

    Plaut. Pers. 1, 2, 22 (so the passage seems to be more simply explained than acc. to the opinion of Gron.: qui albo (by the register of the prætor) tamquam rete, which omission of the tamquam is a Horatian, but not a Plautinian idiom). —
    d.
    Albā lineā aliquid signare, to make a white line upon a white ground, i. e. to make no distinction: et amabat omnes, nam ut discrimen non facit... signat linea alba, Lucil. ap. Non. 282, 28 (where the common editions have neque before signare, which gives the expression a directly opposite sense): albā, ut dicitur, lineā sine curā discriminis convertebant, Gell. praef. 11.—
    * e.
    Alba avis, a white sparrow, for something rare, uncommon, strange:

    quasi avem albam videntur bene sentientem civem videre,

    Cic. Fam. 7, 28 (quasi novum quiddam; proverbium ex eo natum, quia rarae aves albae, Manut. ad h. 1.).—
    * f.
    Filius albae gallinae, fortune's favorite child, Juv. 13, 141, prob. an allusion to the miracle that happened to Livia in regard to a white hen, v. Plin. 15, 30, 40; Suet. Galb. 1 (Ruperti ad h. 1, refers this expression to the unfruitfulness of a white hen, and conpares Col. R. R. 8, 2, 7).—
    * g.
    Equis albis praecurrere aliquem, to excel, surpass one, Hor. S. 1, 7, 8 (the figure being drawn from the white horses attached to a triumphal chariot; cf. Suet. Ner. 25; id. Dom. 2).—
    II.
    Trop.
    A.
    Favorable, fortunate, propitious:

    simul alba nautis Stella refulsit,

    i. e. the twin-star Castor, favorable to sailors, Hor. C. 1, 12, 27:

    dies,

    Sil. 15, 53:

    sint omnia protinus alba,

    Pers. 1, 110.—
    B.
    Poet. and act., of the wind, making clear or bright, dispersing the clouds; hence, dry:

    Notus,

    Hor. C. 1, 7, 15 (as a transl. of the Gr. leukonotos):

    iapyx,

    id. ib. 3, 27, 19 (cf.:

    clarus aquilo,

    Verg. G. 1, 460).—Whence,
    III.
    album, i, n., whiteness.
    A.
    White color, white:

    maculis insignis et albo,

    Verg. G. 3, 56;

    sparsis pellibus albo,

    id. E. 2, 41:

    columnas polire albo,

    to make white, whiten, Liv. 40, 51.—Hence,
    2.
    Esp.,
    a.
    The white of the eye:

    oculorum,

    Cels. 2, 6; so id. 7, 7, n. 6 and 12.—
    b.
    The white of an egg:

    ovi,

    Cels. 6, 6, n. 7.—
    c.
    In Col. 6, 17, 7, a white spot on the eye, i. e. a disease of it, = albugo.—
    B.
    In the lang. of polit. life, a white tablet, on which any thing is inscribed (like leukôma in Gr.).
    1.
    The tablets on which the Pontifex Maximus registered the principal events of the year, the Annales maximi (v. annales): in album referre, to enter or record in, Cic. de Or. 2, 12, 52; Liv. 1, 32, 2.—
    2.
    The tablets of the prœtor, on which his edicts were written, and which were posted up in some public place, Paul. Sent. l. 1, t. 14.—Hence, sedere ad album, to be employed with the edicts of the prœtor, Sen. Ep. 48:

    se ad album transferre,

    Quint. 12, 3, 11 Spald.—
    3.
    Esp., a list of names, a register, e. g. Album senatorium, the tablet on which the names of the senators were enrolled, the roll, register, which, by the order of Augustus, was to be posted up annually in the senate-house, Diom. 55, 3, and Fragm. 137:

    aliquem albo senatorio eradere,

    Tac. A. 4, 42 fin. —Also, the list of the judges chosen by the quœstors:

    aliquem albo judicum eradere,

    Suet. Claud. 16; so id. Dom. 8.—And transf. to other catalogues of names:

    citharoedorum,

    Suet. Ner. 21.

    Lewis & Short latin dictionary > albus

  • 49 commendo

    I.
    Prop.
    A.
    Lit., implying a physical delivery, to deposit with, intrust to; constr. aliquem or aliquid alicui, or absol.:

    commendare nihil aliud est quam deponere,

    Dig. 50, 16, 186:

    Oratorem meum—sic enim inscripsi— Sabino tuo commendavi,

    Cic. Fam. 15, 20, 1:

    sacrum sacrove commendatum qui clepsit rapsitve parricida esto,

    id. Leg. 2, 9, 22; 2, 16, 40:

    nummos alicui,

    Dig. 16, 3, 24:

    corpus alicui loco,

    Paul. Sent. 1, 21, 4:

    CORPORA SARCOPHAGO,

    Inscr. Orell. 4370.— Poet.:

    semina sulcis,

    Sil. 15, 541.—With apud or ad and acc. (rare and post-class.): Demetrius duos filios apud Gnidium hospitem suum cum magno auri pondere commendaverat, [p. 377] Just. 35, 2, 1:

    cujus beneficio ad sororem Medeam est commendatus,

    Hyg. Fab. 3.—
    B.
    Trop.:

    ego me tuae commendo et committo fidei,

    Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf.:

    bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fide,

    id. And. 1, 5, 61); so,

    commendare se patri in clientelam et fidem,

    id. Eun. 5, 8, 9; 3, 5, 29:

    tibi ejus omnia negotia, libertos, procuratores, familiam,

    Cic. Fam. 1, 3, 2:

    vos sum testatus, vobis me ac meos commendavi,

    id. Dom. 57, 145:

    totum me tuo amori fideique,

    id. Att. 3, 20, 2:

    tibi suos testamento liberos,

    id. Fin. 3, 2, 9:

    simul atque natum sit animal, ipsum sibi conciliari et commendari ad se conservandum,

    id. ib. 3, 5, 16; * Cat. 15, 1; Ov. M. 6, 495:

    aliquem diis,

    Tac. A. 4, 17; cf. id. ib. 15, 23:

    rempublicam patribus,

    id. H. 1, 90; Suet. Aug. 56.— Trop.: aliquid litteris, to commit to writing, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 2:

    historiam immortalitati,

    Cic. de Or. 2, 9, 36:

    nomen tuum immortalitati,

    id. Fam. 10, 12, 5; cf.:

    nomen suum posteritati,

    Curt. 9, 3, 5:

    eum sempiternae gloriae,

    Cic. Fam. 5, 12, 6: se fugae, Auct. B. Afr. 34.—
    2.
    Esp., of the dying, to commend children, parents, etc., to the care of others:

    is, qui morti addictus esset, paucos sibi dies commendandorum suorum causā postulavisset,

    Cic. Off. 3, 10, 46:

    hi de suā salute desperantes... parentes suos commendabant, si quos ex eo periculo fortuna servare potuisset,

    Caes. B. C. 2, 41:

    ille tibi moriens nos commendavit senex,

    Ter. Ad. 3, 4, 11; Prop. 4 (5), 11, 73:

    tibi suos testamento liberos,

    Cic. Fin. 3, 2, 9.—
    II.
    In gen., to commend or recommend, i. e. to procure favor for, to make agreeable, to set off with advantage, to grace (class.):

    principes undique convenire et se civitatesque suas Caesari commendare coeperunt,

    Caes. B. G. 3, 27 fin.;

    Auct. B. G. 8, 50: P. Rutilii adulescentiam ad opinionem et conscientiae et juris scientiae P. Mucii commendavit domus,

    Cic. Off. 2, 13, 47:

    (vox) quae una maxime eloquentiam vel commendat vel sustinet,

    id. de Or. 1, 59, 252; cf.:

    nullā re unā magis oratorem commendari quam verborum splendore et copiā,

    id. Brut. 59, 216; id. Att. 13, 19, 2; Quint. 6, 1, 21:

    adfectus nemo historicorum commendavit magis,

    id. 10, 1, 101:

    quod me Lucanae commendet amicae,

    Hor. Ep. 1, 15, 21:

    marmora commendantur maculis aut coloribus,

    Plin. 36, 6, 8, § 49:

    compluresque tribuni militum ad Caesarem veniunt seque ei commendant,

    Caes. B. C. 1, 74:

    hoc idcirco commemoratum a te puto, uti te infimo ordini commendares,

    Cic. Phil. 2, 2, 3:

    se civibus impiis,

    id. ib. 5, 1, 3:

    cum se numeris commendat et arte,

    Hor. Ep. 2, 1, 261:

    se tonsā cute,

    id. ib. 1, 18, 7:

    his factis abunde se posteritati commendasset,

    Val. Max. 5, 1, ext. 2.—Hence, commendātus, a, um, P. a.
    A.
    Commended, recommended to:

    quae res gloriosior? quae commendatior erit memoriae hominum sempiternae?

    Cic. Phil. 2, 13, 32; id. Balb. 18, 43:

    ceteris rebus habeas eos a me commendatissimos,

    id. Fam. 12, 26, 2; 2, 8, 3; 13, 10, 2; 13, 64, 1.—
    B.
    Agreeable, approved, distinguished, valued:

    vultus commendatior,

    Petr. 110, 5:

    calami,

    Plin. 16, 36, 65, § 161:

    fama commendatior,

    id. 25, 10, 81, § 130.

    Lewis & Short latin dictionary > commendo

  • 50 conmendo

    I.
    Prop.
    A.
    Lit., implying a physical delivery, to deposit with, intrust to; constr. aliquem or aliquid alicui, or absol.:

    commendare nihil aliud est quam deponere,

    Dig. 50, 16, 186:

    Oratorem meum—sic enim inscripsi— Sabino tuo commendavi,

    Cic. Fam. 15, 20, 1:

    sacrum sacrove commendatum qui clepsit rapsitve parricida esto,

    id. Leg. 2, 9, 22; 2, 16, 40:

    nummos alicui,

    Dig. 16, 3, 24:

    corpus alicui loco,

    Paul. Sent. 1, 21, 4:

    CORPORA SARCOPHAGO,

    Inscr. Orell. 4370.— Poet.:

    semina sulcis,

    Sil. 15, 541.—With apud or ad and acc. (rare and post-class.): Demetrius duos filios apud Gnidium hospitem suum cum magno auri pondere commendaverat, [p. 377] Just. 35, 2, 1:

    cujus beneficio ad sororem Medeam est commendatus,

    Hyg. Fab. 3.—
    B.
    Trop.:

    ego me tuae commendo et committo fidei,

    Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf.:

    bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fide,

    id. And. 1, 5, 61); so,

    commendare se patri in clientelam et fidem,

    id. Eun. 5, 8, 9; 3, 5, 29:

    tibi ejus omnia negotia, libertos, procuratores, familiam,

    Cic. Fam. 1, 3, 2:

    vos sum testatus, vobis me ac meos commendavi,

    id. Dom. 57, 145:

    totum me tuo amori fideique,

    id. Att. 3, 20, 2:

    tibi suos testamento liberos,

    id. Fin. 3, 2, 9:

    simul atque natum sit animal, ipsum sibi conciliari et commendari ad se conservandum,

    id. ib. 3, 5, 16; * Cat. 15, 1; Ov. M. 6, 495:

    aliquem diis,

    Tac. A. 4, 17; cf. id. ib. 15, 23:

    rempublicam patribus,

    id. H. 1, 90; Suet. Aug. 56.— Trop.: aliquid litteris, to commit to writing, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 2:

    historiam immortalitati,

    Cic. de Or. 2, 9, 36:

    nomen tuum immortalitati,

    id. Fam. 10, 12, 5; cf.:

    nomen suum posteritati,

    Curt. 9, 3, 5:

    eum sempiternae gloriae,

    Cic. Fam. 5, 12, 6: se fugae, Auct. B. Afr. 34.—
    2.
    Esp., of the dying, to commend children, parents, etc., to the care of others:

    is, qui morti addictus esset, paucos sibi dies commendandorum suorum causā postulavisset,

    Cic. Off. 3, 10, 46:

    hi de suā salute desperantes... parentes suos commendabant, si quos ex eo periculo fortuna servare potuisset,

    Caes. B. C. 2, 41:

    ille tibi moriens nos commendavit senex,

    Ter. Ad. 3, 4, 11; Prop. 4 (5), 11, 73:

    tibi suos testamento liberos,

    Cic. Fin. 3, 2, 9.—
    II.
    In gen., to commend or recommend, i. e. to procure favor for, to make agreeable, to set off with advantage, to grace (class.):

    principes undique convenire et se civitatesque suas Caesari commendare coeperunt,

    Caes. B. G. 3, 27 fin.;

    Auct. B. G. 8, 50: P. Rutilii adulescentiam ad opinionem et conscientiae et juris scientiae P. Mucii commendavit domus,

    Cic. Off. 2, 13, 47:

    (vox) quae una maxime eloquentiam vel commendat vel sustinet,

    id. de Or. 1, 59, 252; cf.:

    nullā re unā magis oratorem commendari quam verborum splendore et copiā,

    id. Brut. 59, 216; id. Att. 13, 19, 2; Quint. 6, 1, 21:

    adfectus nemo historicorum commendavit magis,

    id. 10, 1, 101:

    quod me Lucanae commendet amicae,

    Hor. Ep. 1, 15, 21:

    marmora commendantur maculis aut coloribus,

    Plin. 36, 6, 8, § 49:

    compluresque tribuni militum ad Caesarem veniunt seque ei commendant,

    Caes. B. C. 1, 74:

    hoc idcirco commemoratum a te puto, uti te infimo ordini commendares,

    Cic. Phil. 2, 2, 3:

    se civibus impiis,

    id. ib. 5, 1, 3:

    cum se numeris commendat et arte,

    Hor. Ep. 2, 1, 261:

    se tonsā cute,

    id. ib. 1, 18, 7:

    his factis abunde se posteritati commendasset,

    Val. Max. 5, 1, ext. 2.—Hence, commendātus, a, um, P. a.
    A.
    Commended, recommended to:

    quae res gloriosior? quae commendatior erit memoriae hominum sempiternae?

    Cic. Phil. 2, 13, 32; id. Balb. 18, 43:

    ceteris rebus habeas eos a me commendatissimos,

    id. Fam. 12, 26, 2; 2, 8, 3; 13, 10, 2; 13, 64, 1.—
    B.
    Agreeable, approved, distinguished, valued:

    vultus commendatior,

    Petr. 110, 5:

    calami,

    Plin. 16, 36, 65, § 161:

    fama commendatior,

    id. 25, 10, 81, § 130.

    Lewis & Short latin dictionary > conmendo

  • 51 consulo

    consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].
    I.
    To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    A. 1.
    In gen.
    (α).
    Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:

    consulto opus est,

    there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6:

    dum tempus consulendi est,

    Ter. Hec. 5, 1, 19:

    satis facere consulentibus,

    Cic. Or. 42, 143:

    ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,

    Liv. 8, 13, 18:

    ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,

    id. 21, 16, 2:

    praesidium consulenti curiae,

    Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—
    (β).
    With in and acc.:

    consulere in longitudinem,

    to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10:

    in commune,

    for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14;

    and in the same sense: in medium,

    Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46:

    in unum,

    Tac. H. 1, 68; 4, 70:

    in publicum (opp. suscipere proprias simultates),

    Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—
    (γ).
    With de and abl.:

    bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; so,

    de communibus negotiis,

    id. J. 105, 1:

    de salute suorum,

    Cic. Sull. 22, 63:

    omnibus de rebus,

    Tac. A. 4, 40.—
    (δ).
    With ut or ne:

    consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153:

    tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe,

    Verg. A. 9, 322.— Impers.:

    ut urbi... satis esset praesidii, consultum atque provisum est,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    ne deficerent, consulendum esse,

    Cels. 3, 4, 31.—
    2.
    Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for:

    tuae rei bene consulere cupio,

    Plaut. Trin. 3, 2, 9:

    quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,

    Ter. Heaut. 4, 3, 37:

    qui parti civium consulunt, partem neglegunt,

    Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique [p. 442] servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so,

    famae, pudicitiae tuae,

    id. Phil. 2, 2, 3:

    dignitati meae,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    suae vitae,

    Caes. B. G. 7, 12:

    receptui sibi,

    id. B. C. 3, 69:

    reipublicae juxta ac sibi,

    Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1:

    timori magis quam religioni,

    Caes. B. C. 1, 67; cf.:

    magis irae quam famae,

    Sall. C. 51, 7:

    qui mi consultum optime velit esse,

    Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so,

    male patriae,

    Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si:

    melius consulet (sibi), si, etc.,

    Cels. 1, 3, 55.—
    B.
    Act.
    1.
    Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
    a.
    In gen.:

    cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres,

    Cic. Fam. 11, 29, 1:

    te, qui philosophum audis,

    id. ib. 9, 26, 1:

    Apellem tragoedum, uter, etc.,

    Suet. Calig. 33 al. —Of inanim. objects:

    speculum suum,

    Ov. A. A. 3, 136; cf.:

    spectatas undas, quid se deceat,

    id. M. 4, 312:

    nares, an olerent aera Corinthōn,

    Mart. 9, 60, 11:

    diem de gemmis, etc.,

    Ov. A. A. 1, 251 sq.:

    animum nostrum,

    Quint. 4, 2, 52:

    aures meas,

    id. 9, 4, 93:

    suas vires,

    id. 10, 2, 18 al. —With two accs.:

    ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant,

    Plaut. Men. 4, 3, 26:

    nec te id consulo,

    Cic. Att. 7, 20, 2:

    consulere prudentiorem coepi aetates tabularum,

    Petr. 88.—Freq.,
    b.
    Esp. as t. t.
    (α).
    In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.:

    Apollinem de re,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent,

    Liv. 1, 20, 7:

    deos hominum fibris,

    Tac. A. 14, 30 fin.:

    Phoebi oracula,

    Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5:

    Tiresiam conjectorem,

    Plaut. Am. 5, 1, 76:

    haruspicem,

    Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4:

    vates nunc extis, nunc per aves,

    Liv. 2, 42, 10:

    Cumaeam anum,

    Ov. F. 4, 158:

    avem primum visam augur,

    id. ib. 1, 180:

    spirantia exta,

    Verg. A. 4, 64; so,

    trepidantia exta,

    Ov. M. 15, 576:

    sacras sortes,

    id. ib. 11, 412:

    Etrusci haruspices male consulentes,

    Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers.:

    si publice consuletur... sin privatim,

    Tac. G. 10. —With dependent question:

    senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset,

    Liv. 39, 5, 9:

    consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet,

    Tac. A. 1, 10.—
    (β).
    In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.:

    quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,

    Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120:

    consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,

    id. Fam. 7, 11, 2:

    si jus consuleres, peritissimus,

    Liv. 39, 40, 6:

    munus hoc eorum qui consuluntur,

    i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.—

    With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,

    Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—
    (γ).
    In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult:

    Quirites, utrum, etc.,

    Liv. 31, 7, 2; so,

    senatum,

    Sall. J. 28, 2:

    senatum de foedere,

    id. ib. 39, 2;

    62, 10: populum de ejus morte,

    Cic. Mil. 7, 16:

    plebem in omnia (tribuni),

    Liv. 6, 39, 2 al. —
    2.
    Aliquid.
    a.
    To take counsel or deliberate upon something, to consider:

    est consulere quiddam quod tecum volo,

    Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63:

    rem delatam consulere ordine non licuit,

    Liv. 2, 28, 2; so,

    consulere et explorare rem,

    Cic. Att. 2, 16, 4:

    consulis rem nulli obscuram,

    Verg. A. 11, 344 al.:

    bis repulsi Galli quid agant consulunt,

    Caes. B. G. 7, 83.—
    b.
    To advise something, to give advice:

    tun' consulis quicquam?

    Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.— Absol.:

    ab re consulit blandiloquentulus,

    advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
    II.
    Sometimes meton. (causa pro effectu).
    A.
    To take a resolution, resolve, conclude, determine.
    1.
    Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem:

    de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt,

    Liv. 28, 29, 8; so,

    de perfugis gravius quam de fugitivis,

    id. 30, 43, 13:

    in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur,

    id. 3, 36, 7; so,

    crudeliter in deditos victosque,

    id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —
    2.
    Act.:

    quid in concilio consuluistis?

    Plaut. Bacch. 1, 1, 6:

    animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam,

    id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1:

    pessime istuc in te atque in illum consulis,

    Ter. Heaut. 3, 1, 28:

    quae reges irā inpulsi male consuluerint,

    Sall. C. 51, 4:

    nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    id. J. 95, 3.— Pass. impers.:

    aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est,

    Cic. Att. 7, 13, 3.—
    B.
    With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with:

    sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,

    Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    boni consulendum,

    Varr. L. L. 7, § 40 Müll.:

    tu haec quaeso consule missa boni,

    Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so,

    nostrum laborem,

    Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3:

    hoc munus,

    Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17:

    quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,

    Plin. 33, prooem. 2, § 4;

    8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,

    App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,
    1.
    consultus, a, um, P. a.
    A.
    Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered:

    bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.:

    ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,

    Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6:

    operā consultā,

    with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3;

    in the same sense, consulto consilio,

    Paul. Sent. 1, 9, 6:

    consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,

    it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—
    B.
    (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law:

    non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,

    Cic. Phil. 9, 5, 10:

    juris atque eloquentiae,

    Liv. 10, 22, 7:

    consultissimus vir omnis divini atque humani juris,

    id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10:

    insanientis sapientiae,

    Hor. C. 1, 34, 3:

    universae disciplinae,

    Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer:

    tu consultus modo rusticus,

    Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.— Absol.:

    ut natura non disciplinā consultus esse videatur,

    Cic. Caecin. 27, 78:

    consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,

    id. Brut. 40, 148:

    consultiores sibimet videntur Deo,

    Tert. adv. Marc. 2, 2.—
    2.
    Subst.: consultum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity:

    Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,

    Tac. H. 2, 4.—
    B.
    (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15;

    1, 2, 5),

    Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149:

    senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus... aequum visum est senatum vice populi consuli,

    Just. Inst. 1, 2, 5;

    for which, consulta Patrum,

    Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council:

    ne senatus consultum Siculi homines facere possent,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections:

    facta et consulta fortium et sapientium,

    Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.:

    facta consultaque Alexandri,

    Sall. H. 3, 7 Dietsch:

    consulta et decreta,

    id. J. 11, 5:

    consulta sese omnia cum illo integra habere,

    all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.:

    ab occultis cavendum hominibus consultisque,

    plans, Liv. 25, 16, 4; and:

    approbare collegam consulta,

    id. 10, 39, 10:

    dum consulta petis,

    responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151:

    tua magna,

    decisions, id. ib. 11, 410; so,

    mollia,

    Tac. A. 1, 40:

    mala,

    id. ib. 6, 6:

    ex consulto factum,

    purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
    (α).
    Form consultō (class. in prose and poetry):

    utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria,

    Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —
    (β).
    Form consultē (mostly ante- and post-class.):

    qui consulte, docte atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    caute atque consulte gesta,

    Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup., Capitol. Pert. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > consulo

  • 52 consultantes

    1.
    consultō, adv., v. consulo, P. a. fin.
    2.
    consulto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [consulo].
    I.
    To reflect, consider maturely, to consult, take counsel, deliberate.
    A.
    In gen. (class.).
    (α).
    With acc.:

    quid illaec illic in consilio duae secreto consultant?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 38:

    ad haec consultanda procurandaque,

    Liv. 1, 21, 1:

    ad eam rem consultandam,

    id. 1, 55, 6; 28, 26, 1; 5, 25, 8 al.:

    cum in senatu res major quaepiam consultata est,

    Gell. 1, 23, 5.—
    (β).
    With a rel.-clause:

    anquirunt aut consultant, conducat id necne de quo deliberant,

    Cic. Off. 1, 3, 9; so with utrum, an, etc., id. Att. 16, 8, 2:

    quid in illis statuamus consultare,

    Sall. C. 52, 3:

    decemviri consultant quid opus facto sit,

    Liv. 3, 38, 4; 4, 31, 8; 6, 19, 4; 36, 8, 6 al.—
    (γ).
    With de or super, in, etc.:

    deliberare et consultare de officio,

    Cic. Off. 3, 2, 7;

    de summā rerum,

    Liv. 10, 25, 11; Suet. Ner. 2 al.:

    de exitu fortunarum suarum consultabant,

    Caes. B. G. 7, 77:

    de bello,

    id. ib. 5, 53; id. B. C. 1, 71:

    de rebus dubiis,

    Sall. C. 51, 1; Liv. 22, 53, 4; 23, 25, 4; 36, 14, 6;

    44, 35, 6: consultandum super re magnā et atroci,

    Tac. A. 2, 28 fin.:

    in medium,

    Sall. H. 4, 12 Dietsch; Tac. H. 2, 37:

    in commune,

    Plin. Ep. 6, 16, 15:

    propter ipsam rem, de quā sententiae rogantur, consultabitur,

    Quint. 3, 8, 18.—
    (δ).
    Absol.: [p. 443] male corde consultare, to meditate evil in the heart, Plaut. Truc. 2, 1, 15:

    nimium consultas diu,

    id. Curc. 1, 3, 51:

    si ex re consultas tuā,

    for your own good, id. As. 3, 1, 35; Sall. H. 4, 12; Liv. 2, 4, 3; 2, 57, 2; 9, 3, 1; 24, 22, 10; Quint. 3, 8, 15; 3, 8, 37; Suet. Ner. 15 al.—
    2.
    Transf., of language used in counsel:

    pars deliberativa de tempore futuro consultat, quaerit etiam de praeterito,

    Quint. 3, 8, 6.—
    B.
    Esp.: consultare alicui, to take care of one, have a care for (rare):

    delecti (sc. Patres) reipublicae consultabant,

    Sall. C. 6, 6; Aur. Vict. Caes. 15 fin.
    2.
    Meton., to take a resolution, resolve: Phron. Abi, abi. Strab. Consultavi istuc mihi,. Plaut. Truc. 5, 50 Weise ( loc. corrupt.; alii aliter).—
    II.
    Consultare aliquem, to consult one, to go to for counsel, to ask counsel of, etc. (rare):

    quid me consultas, quid agas?

    Plaut. Mil. 4, 3, 4; cf.:

    senes ab domo ad consultandum arcessunt,

    Liv. 9, 9, 12:

    me (amantes),

    Tib. 1, 4, 78:

    aves,

    Plin. Pan. 76, 7:

    astrologos,

    Tert. Apol. 35. In this sense also in the form consultor, āri, 1, v. dep. a., Tert. adv. Herm. 18, acc. to Isa. 40, 14 (in Heb. the Niph.).—P. a. as subst.
    A.
    consultātum, i, n., a resolution, decision, = consultum ( poet. and late Lat.) senatus consultata, Sil. 6, 455:

    Christi,

    Tert. Pudic. 18.—
    B.
    consultantes, ium, m., they who seek advice; of a lawyer, etc., clients, Liv. Epit. 54;

    of an oracle,

    Plin. 32, 2, 8, § 17.

    Lewis & Short latin dictionary > consultantes

  • 53 consultatum

    1.
    consultō, adv., v. consulo, P. a. fin.
    2.
    consulto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [consulo].
    I.
    To reflect, consider maturely, to consult, take counsel, deliberate.
    A.
    In gen. (class.).
    (α).
    With acc.:

    quid illaec illic in consilio duae secreto consultant?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 38:

    ad haec consultanda procurandaque,

    Liv. 1, 21, 1:

    ad eam rem consultandam,

    id. 1, 55, 6; 28, 26, 1; 5, 25, 8 al.:

    cum in senatu res major quaepiam consultata est,

    Gell. 1, 23, 5.—
    (β).
    With a rel.-clause:

    anquirunt aut consultant, conducat id necne de quo deliberant,

    Cic. Off. 1, 3, 9; so with utrum, an, etc., id. Att. 16, 8, 2:

    quid in illis statuamus consultare,

    Sall. C. 52, 3:

    decemviri consultant quid opus facto sit,

    Liv. 3, 38, 4; 4, 31, 8; 6, 19, 4; 36, 8, 6 al.—
    (γ).
    With de or super, in, etc.:

    deliberare et consultare de officio,

    Cic. Off. 3, 2, 7;

    de summā rerum,

    Liv. 10, 25, 11; Suet. Ner. 2 al.:

    de exitu fortunarum suarum consultabant,

    Caes. B. G. 7, 77:

    de bello,

    id. ib. 5, 53; id. B. C. 1, 71:

    de rebus dubiis,

    Sall. C. 51, 1; Liv. 22, 53, 4; 23, 25, 4; 36, 14, 6;

    44, 35, 6: consultandum super re magnā et atroci,

    Tac. A. 2, 28 fin.:

    in medium,

    Sall. H. 4, 12 Dietsch; Tac. H. 2, 37:

    in commune,

    Plin. Ep. 6, 16, 15:

    propter ipsam rem, de quā sententiae rogantur, consultabitur,

    Quint. 3, 8, 18.—
    (δ).
    Absol.: [p. 443] male corde consultare, to meditate evil in the heart, Plaut. Truc. 2, 1, 15:

    nimium consultas diu,

    id. Curc. 1, 3, 51:

    si ex re consultas tuā,

    for your own good, id. As. 3, 1, 35; Sall. H. 4, 12; Liv. 2, 4, 3; 2, 57, 2; 9, 3, 1; 24, 22, 10; Quint. 3, 8, 15; 3, 8, 37; Suet. Ner. 15 al.—
    2.
    Transf., of language used in counsel:

    pars deliberativa de tempore futuro consultat, quaerit etiam de praeterito,

    Quint. 3, 8, 6.—
    B.
    Esp.: consultare alicui, to take care of one, have a care for (rare):

    delecti (sc. Patres) reipublicae consultabant,

    Sall. C. 6, 6; Aur. Vict. Caes. 15 fin.
    2.
    Meton., to take a resolution, resolve: Phron. Abi, abi. Strab. Consultavi istuc mihi,. Plaut. Truc. 5, 50 Weise ( loc. corrupt.; alii aliter).—
    II.
    Consultare aliquem, to consult one, to go to for counsel, to ask counsel of, etc. (rare):

    quid me consultas, quid agas?

    Plaut. Mil. 4, 3, 4; cf.:

    senes ab domo ad consultandum arcessunt,

    Liv. 9, 9, 12:

    me (amantes),

    Tib. 1, 4, 78:

    aves,

    Plin. Pan. 76, 7:

    astrologos,

    Tert. Apol. 35. In this sense also in the form consultor, āri, 1, v. dep. a., Tert. adv. Herm. 18, acc. to Isa. 40, 14 (in Heb. the Niph.).—P. a. as subst.
    A.
    consultātum, i, n., a resolution, decision, = consultum ( poet. and late Lat.) senatus consultata, Sil. 6, 455:

    Christi,

    Tert. Pudic. 18.—
    B.
    consultantes, ium, m., they who seek advice; of a lawyer, etc., clients, Liv. Epit. 54;

    of an oracle,

    Plin. 32, 2, 8, § 17.

    Lewis & Short latin dictionary > consultatum

  • 54 consulto

    1.
    consultō, adv., v. consulo, P. a. fin.
    2.
    consulto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [consulo].
    I.
    To reflect, consider maturely, to consult, take counsel, deliberate.
    A.
    In gen. (class.).
    (α).
    With acc.:

    quid illaec illic in consilio duae secreto consultant?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 38:

    ad haec consultanda procurandaque,

    Liv. 1, 21, 1:

    ad eam rem consultandam,

    id. 1, 55, 6; 28, 26, 1; 5, 25, 8 al.:

    cum in senatu res major quaepiam consultata est,

    Gell. 1, 23, 5.—
    (β).
    With a rel.-clause:

    anquirunt aut consultant, conducat id necne de quo deliberant,

    Cic. Off. 1, 3, 9; so with utrum, an, etc., id. Att. 16, 8, 2:

    quid in illis statuamus consultare,

    Sall. C. 52, 3:

    decemviri consultant quid opus facto sit,

    Liv. 3, 38, 4; 4, 31, 8; 6, 19, 4; 36, 8, 6 al.—
    (γ).
    With de or super, in, etc.:

    deliberare et consultare de officio,

    Cic. Off. 3, 2, 7;

    de summā rerum,

    Liv. 10, 25, 11; Suet. Ner. 2 al.:

    de exitu fortunarum suarum consultabant,

    Caes. B. G. 7, 77:

    de bello,

    id. ib. 5, 53; id. B. C. 1, 71:

    de rebus dubiis,

    Sall. C. 51, 1; Liv. 22, 53, 4; 23, 25, 4; 36, 14, 6;

    44, 35, 6: consultandum super re magnā et atroci,

    Tac. A. 2, 28 fin.:

    in medium,

    Sall. H. 4, 12 Dietsch; Tac. H. 2, 37:

    in commune,

    Plin. Ep. 6, 16, 15:

    propter ipsam rem, de quā sententiae rogantur, consultabitur,

    Quint. 3, 8, 18.—
    (δ).
    Absol.: [p. 443] male corde consultare, to meditate evil in the heart, Plaut. Truc. 2, 1, 15:

    nimium consultas diu,

    id. Curc. 1, 3, 51:

    si ex re consultas tuā,

    for your own good, id. As. 3, 1, 35; Sall. H. 4, 12; Liv. 2, 4, 3; 2, 57, 2; 9, 3, 1; 24, 22, 10; Quint. 3, 8, 15; 3, 8, 37; Suet. Ner. 15 al.—
    2.
    Transf., of language used in counsel:

    pars deliberativa de tempore futuro consultat, quaerit etiam de praeterito,

    Quint. 3, 8, 6.—
    B.
    Esp.: consultare alicui, to take care of one, have a care for (rare):

    delecti (sc. Patres) reipublicae consultabant,

    Sall. C. 6, 6; Aur. Vict. Caes. 15 fin.
    2.
    Meton., to take a resolution, resolve: Phron. Abi, abi. Strab. Consultavi istuc mihi,. Plaut. Truc. 5, 50 Weise ( loc. corrupt.; alii aliter).—
    II.
    Consultare aliquem, to consult one, to go to for counsel, to ask counsel of, etc. (rare):

    quid me consultas, quid agas?

    Plaut. Mil. 4, 3, 4; cf.:

    senes ab domo ad consultandum arcessunt,

    Liv. 9, 9, 12:

    me (amantes),

    Tib. 1, 4, 78:

    aves,

    Plin. Pan. 76, 7:

    astrologos,

    Tert. Apol. 35. In this sense also in the form consultor, āri, 1, v. dep. a., Tert. adv. Herm. 18, acc. to Isa. 40, 14 (in Heb. the Niph.).—P. a. as subst.
    A.
    consultātum, i, n., a resolution, decision, = consultum ( poet. and late Lat.) senatus consultata, Sil. 6, 455:

    Christi,

    Tert. Pudic. 18.—
    B.
    consultantes, ium, m., they who seek advice; of a lawyer, etc., clients, Liv. Epit. 54;

    of an oracle,

    Plin. 32, 2, 8, § 17.

    Lewis & Short latin dictionary > consulto

  • 55 cultura

    cultūra, ae, f. [1. colo].
    I.
    A cultivating, care, cultivation:

    agri,

    Varr. R. R. 2, praef. § 4; Cic. Sen. 15, 54; Suet. Aug. 42 al.:

    agelli,

    Lucr. 5, 1366; cf. Cic. Agr. 2, 30, 83; 2, 35, 94; id. Fl. 29, 71, and agricultura:

    vitis,

    id. Fin. 5, 14, 39.—In plur.:

    agri culturas docuit usus,

    Lucr. 5, 1447.—
    b.
    Absol., agriculture, tillage, husbandry, in the broadest sense (cf. agricola), Varr. R. R. 1, 18; 1, 7; Quint. 10, 2, 2; Hor. C. 3, 24, 14.—In plur., of the several parts of husbandry, Col. 11, 1, 30; 11, 2, 3.—
    II.
    Trop.
    A.
    Care, culture, cultivation:

    cultura animi philosophia est,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13 (v. the figure in connection); so absol.:

    culturae patientem commodare aurem,

    Hor. Ep. 1, 1, 40.—
    B.
    An honoring:

    potentis amici,

    i. e. a courting, flattering, Hor. Ep. 1, 18, 86.—
    2.
    Of religious worship (late Lat.):

    Dei,

    Lact. 5, 7 al.; Tert. Apol. 21.; Lampr. Heliog. 3 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > cultura

  • 56 cultus

    1.
    cultus, a, um, Part. and P. a., from 1. colo.
    2.
    cultus, ūs, m. [1. colo].
    I.
    Prop., a laboring at, labor, care, cultivation, culture (rare):

    quod est tam asperum saxetum, in quo agricolarum cultus non elaboret?

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    agricolae,

    id. Leg. 1, 1, 1:

    agrorum,

    Liv. 4, 12, 7; Quint. prooem. § 26; cf. id. 8, 3, 75:

    (oves) neque sustentari neque ullum fructum edere ex se sine cultu hominum et curatione possent,

    Cic. N. D. 2, 63, 158; cf.:

    cultus et curatio corporis,

    id. ib. 1, 34, 94:

    omnis cultus fructusque Cereris in iis locis interisse,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (also rare), training, education, culture:

    malo cultu corruptus,

    Cic. Part. Or. 26, 91:

    animi,

    mental discipline, id. Fin. 5, 19, 54; cf.:

    recti cultus pectora roborant,

    Hor. C. 4, 4, 34; id. Ep. 2, 2, 123:

    litterarum,

    Just. 9, 8, 18; Gell. 14, 6, 1:

    quos (barbaros reges) nulla eruditio, nullus litterarum cultus imbuerat,

    Sen. Ira, 3, 17, 1:

    quid tam dignum cultu atque labore ducamus (sc. quam vocem)?

    Quint. 2, 16, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    An honoring, reverence, adoration, veneration:

    philosophia nos primum ad deorum cultum erudivit,

    Cic. Tusc. 1, 26, 64; id. Inv. 2, 53, 161; Ov. M. 2, 425:

    exquisitus religionis cultus,

    Val. Max. 5, 2, 1; 4, 4, 4.— In plur.:

    justis ac piis,

    Lact. 4, 3:

    de adventu regis et cultu sui,

    Tac. A. 2, 58.— Far more freq. and class. in prose and poetry,
    2.
    Care directed to the refinement of life (opp. to a state of nature), i. e. arrangements for living, style, manner of life, culture, cultivation, elegance, polish, civilization, refinement, etc.:

    homines a ferā agrestique vitā ad humanum cultum civilemque deducere,

    Cic. de Or. 1, 8, 33; cf.: eadem mediocritas ad omnem usum cultumque vitae transferenda est. id. Off. 1, 39, 140: [p. 489] (Belgae) a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, Caes. B. G. 1, 1; cf. id. ib. 1, 31; Verg. A. 5, 730; and in plur.:

    cultusque artesque virorum,

    Ov. M. 7, 58:

    liberalis,

    Liv. 45, 28, 11:

    humilis,

    id. 1, 39, 3:

    agrestis et rusticus,

    id. 7, 4, 6; cf.

    feri,

    Hor. C. 1, 10, 2:

    multas (artes) ad animorum corporumque cultum... invexit,

    Liv. 39, 8, 3:

    regio victu atque cultu aetatem agere,

    Sall. C. 37, 6;

    so with victus,

    Cic. Fam. 9, 3, 1; Caes. B. G. 6, 24; Nep. Alcib. 11, 4 al.; cf. of improvement, cultivation of mind:

    animi cultus ille erat ei quasi quidam humanitatis cibus,

    Cic. Fin. 5, 19, 54:

    non mores patrios solum, sed etiam cultum vestitumque mutavit,

    Nep. Paus. 3, 1. —In a bad sense, luxury, voluptuousness, wantonness:

    libido stupri, ganeae ceterique cultūs non minor incesserat,

    sensual indulgences, Sall. C. 13, 3; cf.:

    cultus ac desidia imperatoris,

    Liv. 29, 21, 13.—
    b.
    Transf., of ornaments of style:

    in verbis effusiorem, ut ipsi vocant, cultum adfectaverunt,

    Quint. 3, 8, 58; so id. 2, 5, 23; 10, 1, 124 al.—
    3.
    Style of dress, external appearance, clothing, dress, garb, apparel, attire; esp. ornament, decoration, splendid dress, splendor (so most freq.):

    aequato omnium cultu,

    Liv. 34, 4, 12:

    pastoralis,

    Vell. 1, 2:

    quam maxime miserabilis,

    Sall. J. 33, 1; Tert. Hab. Mul. 3:

    regius,

    Nep. Dat. 3, 1:

    militaris,

    Liv. 29, 19, 11:

    incinctus Gabino cultu,

    id. 10, 7, 3:

    justo mundior,

    id. 8, 15, 7:

    amoenior,

    id. 4, 44, 11 et saep.; Vell. 2, 40; Quint. 8, prooem. § 20; Suet. Caes. 44 et saep.; Hor. C. 1, 8, 16; 4, 9, 15; Ov. M. 3, 609 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > cultus

  • 57 curatio

    cūrātĭo, ōnis, f. [curo], a taking care of something, administration, oversight, care, management, charge (rare but class.).
    I.
    In gen.:

    me sinas curare ancillas, quae mea est curatio,

    Plaut. Cas. 2, 3, 45; cf. id. Poen. 1, 2, 144:

    cultus et curatio corporis,

    Cic. N. D. 1, 34, 94; cf. id. ib. 2, 63, 158:

    curatio et administratio rerum,

    id. ib. 1, 1, 2:

    corporum,

    Liv. 25, 38:

    frumenti,

    Cic. Att. 15, 11, 1:

    vini,

    Col. 12, 25, 4: quid tibi hanc curatiost rem? (for hujus rei; cf. aditio) why does this trouble you? Plaut. Am. 1, 3, 21; cf.:

    quid tibi, malum, me, aut quid ego agam, curatio'st?

    id. Most. 1, 1, 33.—
    II.
    In partic., t. t.
    A.
    In political lang., management of state affairs, administration, charge, office, etc., Cic. Verr. 2, 2, 51, § 126; id. Rab. Post. 10, 28; Liv. 4, 12, 8; 4, 13, 8; 2, 27, 6.—
    B.
    In the jurists, guardianship, trusteeship: qui in curatione sunt, i. e. words, Gai Inst. 1, 199; Dig. 27, 1, 30; 27, 10, 4 et saep.—
    C.
    In medic., healing, cure (very freq.), Cic. Off. 1, 24, 83; id. Div. 2, 59, 123; id. Tusc. 4, 28, 61; id. Fin. 4, 24, 65; Liv. 2, 20, 9; 42, 18; Plin. 22, 25, 70, § 145; Phaedr. 5, 8, 12; Flor. 3, 23, 4; Just. 12, 9, 13.— Plur.:

    curationes aeger obire,

    Sen. Ep. 27, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > curatio

  • 58 custodia

    custōdĭa, ae, f. [id.], a watching, watch, guard, care, protection (freq. and [p. 505] class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    in tuam custodiam meque et meas spes trado,

    Plaut. Most. 2, 1, 59:

    agitare custodiam,

    to keep guard, id. Rud. 3, 6, 20:

    iis impedimentis custodiae ac praesidio VI. milia hominum unā reliquerunt,

    Caes. B. G. 2, 29:

    sub hospitum privatorum custodiā esse,

    Liv. 42, 19, 5:

    tam fida canum,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    pastoris,

    Col. 8, 4, 3:

    paedagogorum,

    Quint. 1, 2, 25:

    dura matrum,

    care, oversight, Hor. Ep. 1, 1, 22 et saep.:

    navium longarum,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ignis (Vestae),

    Cic. Leg. 2, 12, 29:

    urbis,

    Caes. B. C. 1, 17; 2, 36; Liv. 5, 10, 4; cf.:

    urbis, sui,

    Suet. Aug. 49:

    corporis,

    id. Galb. 12:

    illa (sc. pontis),

    Nep. Milt. 3, 2:

    portus, Auct. B. Alex. 17: cum in ejusdem anni custodiā te atque L. Murenam fortuna posuisset,

    Cic. Mur. 31, 64:

    aliquid privatā custodiā continere,

    id. Sull. 15, 42:

    circum familias conventus Campaniae custodiae causā distribuit,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    in muro custodiae causā conlocati,

    id. ib. 1, 28;

    Auct. B. Afr. 46: navis quae erat ad custodiam ab Acilio posita,

    Caes. B. C. 3, 40:

    tribunus adpositus custodiae (alicujus),

    Tac. A. 1, 6:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    a cujus audaciā fratris liberos ne materni quidem corporis custodiae tegere potuissent,

    id. Clu. 11, 31:

    fida justitiae,

    id. Fin. 2, 34, 113:

    una fidelis memoriae rerum gestarum (litterae),

    Liv. 6, 1, 2:

    libertatis,

    id. 4, 24, 4:

    suae religionis,

    Quint. 6, 1, 20:

    decoris,

    id. 11, 1, 57 et saep.—
    B.
    Meton.
    1.
    Usu. in plur. and in milit. lang., persons who serve as guards, a guard, watch, sentinel:

    colonia meis praesidiis, custodiis, vigiliis munita,

    Cic. Cat. 1, 3, 8; 2, 12, 26; id. Verr. 2, 3, 24, § 60:

    neque clam transire propter custodias Menapiorum possent,

    Caes. B. G. 4, 4; 7, 19; 7, 27 et saep.—In sing. (collect.), Cat. 62, 33:

    abest custodia regi,

    Ov. M. 14, 371:

    unicus anser erat, minimae custodia villae,

    id. ib. 8, 684:

    corporis,

    a body-guard, Curt. 5, 1, 42.—
    2.
    A place where guard is kept, a watch- or guard - house, watch - station:

    haec (urbs) mea sedes est, haec vigilia, haec custodia,

    Cic. Phil. 12, 10, 24:

    privata,

    id. Sull. 15, 42:

    in hac custodiā et tamquam speculā,

    id. Phil. 7, 7, 19:

    ceteri in custodiam conditi,

    Tac. H. 4, 2.—In plur., Cic. Imp. Pomp. 6, 16; id. Rab. Perd. 7, 21—
    II.
    With the access. idea of hindering free motion, a watching, guarding, custody, restraint, confinement.
    A.
    Lit.:

    nec cuiquam uni custodiam ejus (sc. Philopoemenis capti) satis credebant,

    Liv. 39, 50, 2: quive (servi) inve ludum custodiamve conjecti fuerint, Gai Inst. 1, 13:

    animal quod custodiam nostram evadit,

    id. ib. 2, 67:

    famulos vinclis atque custodiā... tueri,

    Cic. Tusc. 2, 21, 48. — Plur.:

    in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum includere,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    libera,

    private custody, confinement in one's house, Liv. 24, 45, 8; Vell. 1, 11 (cf.:

    libero conclavi,

    Liv. 39, 14, 9); and in plur.:

    in liberis custodiis,

    Sall. C. 47, 3; cf.

    trop.: domi teneamus eam (eloquentiam), saeptam liberali custodiā,

    Cic. Brut. 96, 330.—Perh. in a play upon the words libera custodia:

    ut sis apud me ligneā in custodiā,

    Plaut. Poen. 5, 6, 28. —
    B.
    Meton.
    1.
    A place of confinement, a prison, hold:

    Lentulus comprehenditur et in custodiā necatur,

    Caes. B. C. 3, 104 fin.; Cic. Verr. 2, 5, 27, §§ 68 and 69; id. Cat. 1, 8, 19; id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14; id. Div. 1, 25, 52; id. Tusc. 1, 29, 71 et saep. — Trop.:

    corporis custodiis se liberare,

    Cic. Rep. 6, 15, 15.—
    2.
    Persons in confinement, captives, prisoners (post-Aug.):

    in recognoscendis custodiis,

    Suet. Tib. 61; id. Dom. 14:

    unus ex custodiarum agmine,

    Sen. Ep. 77, 18.—Of a single person:

    eādem catenā et custodiam et militem copulat,

    Sen. Ep. 5, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > custodia

  • 59 Lupus

    1.
    lŭpus, i, m. [kindred with lukos; Sanscr. vrika, and our wolf], a wolf.
    I.
    Lit.:

    torva leaena lupum sequitur, lupus ipse capellam,

    Verg. E. 2, 63; Plin. 10, 63, 88, § 173; 8, 22, 34, § 80:

    Martialis lupus,

    sacred to Mars, Hor. C. 1, 17, 9; so,

    Martius,

    Verg. A. 9, 566: lupus femina for lupa, a she-wolf, Enn. ap. Serv. Verg. A. 2, 355 (Ann. v. 70 Vahl.); id. ap. Non. 378, 18 (ib. v. 73):

    lupus masculinum (est), quamquam Varro... lupum feminam dicit, Ennium Pictoremque Fabium secutus,

    Quint. 1, 6, 12.—According to the belief of the Romans, if a wolf saw a man before the latter saw him, the man became dumb: vox quoque Moerim Jam fugit ipsa;

    lupi Moerim videre priores,

    Verg. E. 9, 53; cf. Plin. 8, 22, 34, § 80.—Prov.: lupus in fabulā or sermone, said of the appearance of a person when he is spoken of; as we say in English, talk of the devil, and he appears:

    atque eccum tibi lupum in sermone,

    Plaut. Stich. 4, 1, 71; Ter. Ad. 4, 1, 21; Serv. Verg. E. 9, 54:

    de Varrone loquebamur: lupus in fabulā: venit enim ad me,

    Cic. Att. 13, 33, 4.—
    (β).
    Lupum auribus tenere, to have a wolf by the ears, to be unable to hold and afraid to let go, i. e. to be in a situation of doubt and difficulty, Ter. Phorm. 3, 2, 21; Suet. Tib. 25.—
    (γ).
    Hac urget lupus, hac canis angit, on this side the wolf, on that the dog, i. e. to be placed between two fires, Hor. S. 2, 2, 64.—
    (δ).
    Lupos apud oves custodes relinquere, Plaut. Ps. 1, 28:

    ovem lupo committere,

    to intrust sheep to a wolf, Ter. Eun. 5, 1, 16; cf.

    o praeclarum custodem ovium, ut aiunt, lupum!

    Cic. Phil. 3, 11, 27; cf.:

    plenum montano credis ovile lupo?

    Ov. A. A. 2, 363.—
    (ε).
    Lupo agnum eripere, of a difficult undertaking;

    as in English,

    to snatch the meat from a dog's mouth, Plaut. Poen. 3, 5, 31.—
    (ζ).
    Lupus observavit, dum dormitaret canes, of one who watches his opportunity to be unobserved, Plaut. Trin. 1, 2, 133.—
    (η).
    Ovīs ultro fugiat lupus, of a very improbable act, Verg. E. 8, 52.—
    (θ).
    Tantum curamus frigora, quantum numerum (ovium) lupus, i. e. do not care at all, as the wolf does not care whether the number of the sheep is right or not, Verg. E. 7, 51.—
    II.
    Transf.
    A.
    A voracious fish, the wolf-fish or pike, Hor. S. 2, 2, 31; Plin. 9, 54, 79, § 169; 9, 17, 28, § 61; Col. 8, 16; Mart. 13, 89; Macr. S. 2, 12 bis.—
    B.
    A kind of spider, Plin. 29, 4, 27, § 85; 11, 24, 28, § 80.—
    C.
    A bit armed with points like wolves' teeth (frena lupata):

    et placido duros (equus) accipit ore lupos,

    Ov. Tr. 4, 6, 3; Stat. Ach. 1, 281.—
    D.
    A hook with which things were hoisted:

    in alios lupi superne ferrei injecti,

    Liv. 28, 3, 7; Isid. Orig. 23, 15.—
    E.
    A small handsaw, Pall. 1, 43, 2.—
    F.
    The hop, a plant (Humulus lupulus), Plin. 21, 15, 50, § 86.
    2.
    Lŭpus, a surname in the gens Rutilia, e. g. P. Lutilius Lupus, a rhetorician in the time of Augustus; v. Rutilius; cf. Cic. N. D. 1, 23, 63.

    Lewis & Short latin dictionary > Lupus

  • 60 lupus

    1.
    lŭpus, i, m. [kindred with lukos; Sanscr. vrika, and our wolf], a wolf.
    I.
    Lit.:

    torva leaena lupum sequitur, lupus ipse capellam,

    Verg. E. 2, 63; Plin. 10, 63, 88, § 173; 8, 22, 34, § 80:

    Martialis lupus,

    sacred to Mars, Hor. C. 1, 17, 9; so,

    Martius,

    Verg. A. 9, 566: lupus femina for lupa, a she-wolf, Enn. ap. Serv. Verg. A. 2, 355 (Ann. v. 70 Vahl.); id. ap. Non. 378, 18 (ib. v. 73):

    lupus masculinum (est), quamquam Varro... lupum feminam dicit, Ennium Pictoremque Fabium secutus,

    Quint. 1, 6, 12.—According to the belief of the Romans, if a wolf saw a man before the latter saw him, the man became dumb: vox quoque Moerim Jam fugit ipsa;

    lupi Moerim videre priores,

    Verg. E. 9, 53; cf. Plin. 8, 22, 34, § 80.—Prov.: lupus in fabulā or sermone, said of the appearance of a person when he is spoken of; as we say in English, talk of the devil, and he appears:

    atque eccum tibi lupum in sermone,

    Plaut. Stich. 4, 1, 71; Ter. Ad. 4, 1, 21; Serv. Verg. E. 9, 54:

    de Varrone loquebamur: lupus in fabulā: venit enim ad me,

    Cic. Att. 13, 33, 4.—
    (β).
    Lupum auribus tenere, to have a wolf by the ears, to be unable to hold and afraid to let go, i. e. to be in a situation of doubt and difficulty, Ter. Phorm. 3, 2, 21; Suet. Tib. 25.—
    (γ).
    Hac urget lupus, hac canis angit, on this side the wolf, on that the dog, i. e. to be placed between two fires, Hor. S. 2, 2, 64.—
    (δ).
    Lupos apud oves custodes relinquere, Plaut. Ps. 1, 28:

    ovem lupo committere,

    to intrust sheep to a wolf, Ter. Eun. 5, 1, 16; cf.

    o praeclarum custodem ovium, ut aiunt, lupum!

    Cic. Phil. 3, 11, 27; cf.:

    plenum montano credis ovile lupo?

    Ov. A. A. 2, 363.—
    (ε).
    Lupo agnum eripere, of a difficult undertaking;

    as in English,

    to snatch the meat from a dog's mouth, Plaut. Poen. 3, 5, 31.—
    (ζ).
    Lupus observavit, dum dormitaret canes, of one who watches his opportunity to be unobserved, Plaut. Trin. 1, 2, 133.—
    (η).
    Ovīs ultro fugiat lupus, of a very improbable act, Verg. E. 8, 52.—
    (θ).
    Tantum curamus frigora, quantum numerum (ovium) lupus, i. e. do not care at all, as the wolf does not care whether the number of the sheep is right or not, Verg. E. 7, 51.—
    II.
    Transf.
    A.
    A voracious fish, the wolf-fish or pike, Hor. S. 2, 2, 31; Plin. 9, 54, 79, § 169; 9, 17, 28, § 61; Col. 8, 16; Mart. 13, 89; Macr. S. 2, 12 bis.—
    B.
    A kind of spider, Plin. 29, 4, 27, § 85; 11, 24, 28, § 80.—
    C.
    A bit armed with points like wolves' teeth (frena lupata):

    et placido duros (equus) accipit ore lupos,

    Ov. Tr. 4, 6, 3; Stat. Ach. 1, 281.—
    D.
    A hook with which things were hoisted:

    in alios lupi superne ferrei injecti,

    Liv. 28, 3, 7; Isid. Orig. 23, 15.—
    E.
    A small handsaw, Pall. 1, 43, 2.—
    F.
    The hop, a plant (Humulus lupulus), Plin. 21, 15, 50, § 86.
    2.
    Lŭpus, a surname in the gens Rutilia, e. g. P. Lutilius Lupus, a rhetorician in the time of Augustus; v. Rutilius; cf. Cic. N. D. 1, 23, 63.

    Lewis & Short latin dictionary > lupus

См. также в других словарях:

  • care — n 1: watchful or protective attention, caution, concern, prudence, or regard usu. towards an action or situation; esp: due care a person has a duty to use care in dealing with others, and failure to do so is negligence R. I. Mehr see also due… …   Law dictionary

  • care — CÁRE pron. interog. rel. I. (Pronume relativ; are rol de conjuncţie, ca element de legătură între propoziţia regentă unde se află numele căruia îi ţine locul şi propoziţia subordonată). 1. (Introduce propoziţii atributive) Cartea pe care trebuia… …   Dicționar Român

  • CARE — International Pour une définition du mot « care », voir l’article care du Wiktionnaire. Logo de l association …   Wikipédia en Français

  • Care — may be:* Health care, the maintenance of health by the medical professions ** Care of residents, health care provided in a home ** Home care, health care provided in the patient s home * Foster care * Duty of care in tort law * Ethics of care in… …   Wikipedia

  • care — [ker] n. [ME < OE caru, sorrow < IE base * ĝar , cry out, scream > L garrulus, garrulous, Goth kara, care, Ger kar , in karfreitag, Good Friday] 1. a) a troubled or burdened state of mind; worry; concern b) a cause of such a mental state …   English World dictionary

  • care — UK US /keər/ noun [U] ► attention that is given to something or someone, so that they are looked after, protected, or dealt with in the right way: »There will be some mistakes no matter how much care goes into the first draft. take care over sth… …   Financial and business terms

  • Care — (k[^a]r), n. [AS. caru, cearu; akin to OS. kara sorrow, Goth. kara, OHG chara, lament, and perh. to Gr. gh^rys voice. Not akin to cure. Cf. {Chary}.] 1. A burdensome sense of responsibility; trouble caused by onerous duties; anxiety; concern;… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • care — ► NOUN 1) the provision of what is necessary for the welfare and protection of someone or something. 2) Brit. protective custody or guardianship provided for children by a local authority. 3) serious attention or consideration applied to avoid… …   English terms dictionary

  • care — care·ful; care·ful·ly; care·ful·ness; care; medi·care; care·less; care·free·ness; care·less·ly; care·less·ness; …   English syllables

  • care of — To be delivered to the custody of, or at the address of (abbrev c/o) • • • Main Entry: ↑care * * * care of phrase used when saying where you can send someone’s letters while they are not at home. You write the abbreviation c/​o on the envelope,… …   Useful english dictionary

  • CARE — 〈[ kɛ:r]〉 1. 〈1946 1958; Abk. für engl.〉 Cooperative for American Remittances to Europe, US amerikanische Vereinigung zur Organisation von Hilfssendungen (Care Pakete) in das Nachkriegsdeutschland 2. 〈ab 1958; Abk. für engl.〉 Cooperative for… …   Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»