Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

cōpia

  • 1 cōpia

        cōpia ae, f    [com-+ops], an abundance, ample supply, plenty: frumenti, Cs.: navium magna, Cs.: bona librorum, H.: nullā ferramentorum copiā, in the scarcity of, Cs.—Resources, wealth, supplies, riches, prosperity: domesticis copiis ornare convivium: (civitas) copiis locupletior: circumfluere omnibus copiis: se eorum copiis alere, Cs.: Fastidiosam desere copiam, H.: inopem me copia fecit, O.: bonam copiam eiurare, i. e. to claim exemption as poor: (milites) mixti copiis et laetitiā, sharing supplies, Ta.: copia narium (i. e. luxus odorum), H.: copia ruris honorum opulenta, H.—Person., the goddess of plenty: beata pleno cornu, H.: dives meo bona Copia cornu est, O.—A multitude, number, plenty, abundance, throng: (principum) in castris, Cs.: virorum fortium: latronum in eā regione, S.: quae sit me circum copia, lustro, V.—A force, army, body of men: eā copiā civitatem oppressurus: ex omni copiā singulos deligere, Cs.— Usu. plur, forces, troops, an army, men: armare quam maximas copias, S.: cum omnibus copiis exire, in a body, Cs.: pedestres, N.: omnibus copiis contendere, with the whole army, Cs.—Fig., fulness, copiousness, multitude, abundance: rerum copia verborum copiam gignit: dicendi copiā valere: ubertas et copia, fulness in expression.—Ability, power, might, opportunity, facilities, means: facere civibus consili sui copiam: qui spectandi faciunt copiam, T.: fandi, V.: societatis coniungendae, S.: Ut sibi eius faciat copiam, give access to, T.: sit tibi copia nostri, power over, O.: facta est copia mundi, the world was open, O.: quibus in otio vivere copia erat, S.: nec te Adfari data copia matri, V.: tecum sine metu ut sit copiast, T.: si copia detur, veniam, O.: dona pro copiā portantes, as each is able, L.: pro rei copiā, S.: ludi additi pro copiā provinciali, L.
    * * *
    plenty, abundance, supply; troops (pl.), supplies; forces; resources; wealth; number/amount/quantity; sum/whole amount; means, opportunity; access, admission copy

    Latin-English dictionary > cōpia

  • 2 copia

    copia copia, ae f запас

    Латинско-русский словарь > copia

  • 3 copia

    copia copia, ae f (pl.) средства, богатство

    Латинско-русский словарь > copia

  • 4 copia

    copia copia, ae f изобилие

    Латинско-русский словарь > copia

  • 5 copia

    [co-ops; copia [[ →] inopia] [st1]1 [-] cōpĭa, ae, f.: a - abondance (d'objets divers), grande quantité de; moyens d'existence, ressources, fortune, richesses.    - copia frugum, Cic.: récolte abondante.    - omnis copia narium, Hor. C. 2, 15, 6: tous les trésors de l'odorat (toutes les fleurs).    - exercitum Cn. Domitii suis copiis sustentare, Cic.: entretenir à ses frais l'armée de Cn. Domitius.    - copiae maris, Plin. Ep. 5, 2: les ressources de la mer.    - circumfluere omnibus copiis, Cic. Lael. 15: nager dans l'abondance.    - exercitus Afranii omnium rerum abundabat copia, Caes. BC. 1: l'armée d'Afranius avait tout en abondance.    - magna copia pabuli suppetebat, Caes. BC. 1: il avait du fourrage en grande quantité.    - numerus exiguus pro copia agri, Liv. 35: nombre insuffisant par rapport à l'étendue du territoire.    - in magna copia rerum aliud alii natura iter ostendit, Sall. C. 2: dans le vaste champ des activités humaines la nature montre à chacun la route à suivre.    - avaritia pecuniae studium habet... neque copia neque inopia minuitur, Sall. C. 11: l'avidité, c'est le désir d'argent... ni l'abondance, ni l'indigence n'en diminuent la violence. b - au plur. provisions (de bouche), approvisionnements, subsistances, vivres.    - inops copiarum, Vell.: sans provisions de bouche, (privé de tout).    - copias Dyrrhachii comparare, Caes.: réunir des provisions à Dyrrachium.    - copias in castra convehere, Tac.: transporter des approvisionnements dans le camp.    - au sing. - copia cum egestate confligit, Cic.: la richesse lutte contre le dénûment.    - bonam copiam alicui ejurare, Cic.: déclarer à qqn qu'on est insolvable.    - bonam copiam jurare, Varr.: affirmer par serment sa solvabillité. c - grand nombre, foule, multitude.    - copia latronum, Sall.: une grande quantité de brigands.    - copia poetarum, Cic.: une grande quantité de poètes. d - souvent au plur. corps d'armée, troupes, forces militaires.    - navalis copia, Cic.: forces navales.    - augebatur illis copia, Caes. BC. 1: leurs effectifs augmentaient.    - copias suas exponit; legiones habere sese paratas decem, Caes. BC. 1: il dénombre ses forces: il a dix légions toutes prêtes.    - omnibus copiis Sicorim transeunt, Caes. BC. 1: ils passent le Sicoris avec toutes leurs troupes. e - abondance oratoire.    - copia dicendi (copia in dicendo), Cic.: l’éloquence.    - copia inventionis, Quint.: la richesse d'invention. g - moyen, ressource, faculté, pouvoir, permission, liberté.    - copiam quaerere, Ter.: chercher un moyen.    - Adherbalis appellandi copia non fuit, Sall. J. 22: il n'y eut pas moyen de rencontrer Adherbal.    - non emendi aut mutandi copia erat, Sall. J. 18: il n'y avait pas moyen de faire des achats ou des échanges.    - alicui copiam facere alicujus rei: donner à qqn la libre disposition de qqch.    - civibus suis consilii sui copiam facere, Cic.: mettre ses avis à la disposition de ses concitoyens.    - copiam dare, Virg. (copiam efficere, Plaut.): donner la permission.    - dare senatus copiam, Tac.: accorder une audience du sénat.    - copiam facere ut, Plaut.: permettre de.    - non cunctandi copia est, Plaut. Ep. 1, 2, 58: je n'ai pas de temps à perdre.    - si modo copia detur, Ov.: pourvu que j'en aie l'occasion.    - pro copia, Plaut.: à ma discrétion, à ma disposition.    - pro copia cujusque, Curt.: suivant les facultés de chacun.    - pro copia rerum et temporis, Amm. 25: en raison des circonstances.    - ex copia rerum statuit sibi nihil agitandum, Sall. J. 39: en raison de la situation, il décida qu'on ne devait rien faire.    - avec ut + subj. - copia est ut... Plaut. Ter.: il y a possibilité de.    - avec inf. - quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat, bellum quam pacem malebant, Sall. C. 17: alors qu'ils auraient pu vivre sans rien faire dans le luxe ou dans la mollesse, ils préféraient la guerre à la paix. [st1]2 [-] Cōpĭa, ae, f.: l'Abondance (déesse).    - aurea fruges Italiae pleno defundit Copia cornu, Hor. Ep. 1: l'Abondance dorée répand sa pleine corne de fruits sur l'Italie. [st1]3 [-] Cōpĭa Augusta = Lugdunum: Lyon.
    * * *
    [co-ops; copia [[ →] inopia] [st1]1 [-] cōpĭa, ae, f.: a - abondance (d'objets divers), grande quantité de; moyens d'existence, ressources, fortune, richesses.    - copia frugum, Cic.: récolte abondante.    - omnis copia narium, Hor. C. 2, 15, 6: tous les trésors de l'odorat (toutes les fleurs).    - exercitum Cn. Domitii suis copiis sustentare, Cic.: entretenir à ses frais l'armée de Cn. Domitius.    - copiae maris, Plin. Ep. 5, 2: les ressources de la mer.    - circumfluere omnibus copiis, Cic. Lael. 15: nager dans l'abondance.    - exercitus Afranii omnium rerum abundabat copia, Caes. BC. 1: l'armée d'Afranius avait tout en abondance.    - magna copia pabuli suppetebat, Caes. BC. 1: il avait du fourrage en grande quantité.    - numerus exiguus pro copia agri, Liv. 35: nombre insuffisant par rapport à l'étendue du territoire.    - in magna copia rerum aliud alii natura iter ostendit, Sall. C. 2: dans le vaste champ des activités humaines la nature montre à chacun la route à suivre.    - avaritia pecuniae studium habet... neque copia neque inopia minuitur, Sall. C. 11: l'avidité, c'est le désir d'argent... ni l'abondance, ni l'indigence n'en diminuent la violence. b - au plur. provisions (de bouche), approvisionnements, subsistances, vivres.    - inops copiarum, Vell.: sans provisions de bouche, (privé de tout).    - copias Dyrrhachii comparare, Caes.: réunir des provisions à Dyrrachium.    - copias in castra convehere, Tac.: transporter des approvisionnements dans le camp.    - au sing. - copia cum egestate confligit, Cic.: la richesse lutte contre le dénûment.    - bonam copiam alicui ejurare, Cic.: déclarer à qqn qu'on est insolvable.    - bonam copiam jurare, Varr.: affirmer par serment sa solvabillité. c - grand nombre, foule, multitude.    - copia latronum, Sall.: une grande quantité de brigands.    - copia poetarum, Cic.: une grande quantité de poètes. d - souvent au plur. corps d'armée, troupes, forces militaires.    - navalis copia, Cic.: forces navales.    - augebatur illis copia, Caes. BC. 1: leurs effectifs augmentaient.    - copias suas exponit; legiones habere sese paratas decem, Caes. BC. 1: il dénombre ses forces: il a dix légions toutes prêtes.    - omnibus copiis Sicorim transeunt, Caes. BC. 1: ils passent le Sicoris avec toutes leurs troupes. e - abondance oratoire.    - copia dicendi (copia in dicendo), Cic.: l’éloquence.    - copia inventionis, Quint.: la richesse d'invention. g - moyen, ressource, faculté, pouvoir, permission, liberté.    - copiam quaerere, Ter.: chercher un moyen.    - Adherbalis appellandi copia non fuit, Sall. J. 22: il n'y eut pas moyen de rencontrer Adherbal.    - non emendi aut mutandi copia erat, Sall. J. 18: il n'y avait pas moyen de faire des achats ou des échanges.    - alicui copiam facere alicujus rei: donner à qqn la libre disposition de qqch.    - civibus suis consilii sui copiam facere, Cic.: mettre ses avis à la disposition de ses concitoyens.    - copiam dare, Virg. (copiam efficere, Plaut.): donner la permission.    - dare senatus copiam, Tac.: accorder une audience du sénat.    - copiam facere ut, Plaut.: permettre de.    - non cunctandi copia est, Plaut. Ep. 1, 2, 58: je n'ai pas de temps à perdre.    - si modo copia detur, Ov.: pourvu que j'en aie l'occasion.    - pro copia, Plaut.: à ma discrétion, à ma disposition.    - pro copia cujusque, Curt.: suivant les facultés de chacun.    - pro copia rerum et temporis, Amm. 25: en raison des circonstances.    - ex copia rerum statuit sibi nihil agitandum, Sall. J. 39: en raison de la situation, il décida qu'on ne devait rien faire.    - avec ut + subj. - copia est ut... Plaut. Ter.: il y a possibilité de.    - avec inf. - quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat, bellum quam pacem malebant, Sall. C. 17: alors qu'ils auraient pu vivre sans rien faire dans le luxe ou dans la mollesse, ils préféraient la guerre à la paix. [st1]2 [-] Cōpĭa, ae, f.: l'Abondance (déesse).    - aurea fruges Italiae pleno defundit Copia cornu, Hor. Ep. 1: l'Abondance dorée répand sa pleine corne de fruits sur l'Italie. [st1]3 [-] Cōpĭa Augusta = Lugdunum: Lyon.
    * * *
        Copia, copiae, Abondance de quelque chose que ce soit, Foison, Copiosité, Largesse, Plenté.
    \
        Pro copia. Plaut. Selon ma puissance et richesse.
    \
        Pro copia et sapientia. Plaut. Selon mon povoir et sagesse.
    \
        Exiguae amicorum copiae. Cic. Peu d'amis.
    \
        Neque consilii locum habeo, neque auxilii copiam. Terent. Je n'ay ne lieu de prendre conseil n'aide d'aucun.
    \
        Causae copia. Cic. Abondance de droict.
    \
        Vitae copia defit illis. Lucret. Ils meurent.
    \
        Ex copia rerum consilium trahere. Sallust. Prendre conseil et advis selon la fourniture de ce qu'on ha.
    \
        Cassa copia verborum. Lucret. Vaine, Inutile.
    \
        Fastidiosa copia. Horat. Qui fait mespriser et ne tenir compte des choses dont on ha abondance.
    \
        Mala copia. Horat. Qui nuit, et porte dommage.
    \
        Opulenta copia manabit benigno cornu. Horat. Tu auras abondance de tous biens.
    \
        Stipata copia rei alicuius. Lucret. Espesse, Serree.
    \
        Copia. Tacit. Provision de vivres.
    \
        Copia, vel Copiae, tam in singulari, quam in plurali. Terent. Armee, Bende de gens de guerre.
    \
        Copiam aliam quaerere. Terent. Aide et support.
    \
        Copia, Povoir et puissance. Et iungitur plerumque cum hoc verbo Facio vel Do. Terent. - date crescendi copiam Nouarum. Baillez, ou donnez povoir et liberté.
    \
        Dare copiam existimandi aliquid. Terent. Donner ouverture de povoir juger, etc.
    \
        Ea res dedit tum existimandi copiam. Terent. Donna.
    \
        Copia est quae volumus. Sub. eorum. Plaut. Nous avons ce que nous demandons.
    \
        Copia est, vt pedem efferamus ex aedibus. Plaut. Nous avons liberté de sortir.
    \
        Copia est illi in otio viuere. Sallust. Il peult.
    \
        Copia vix fuit eum adeundi. Plaut. Congé, Faculté, A grand peine peuls je, etc. ou me fut il permis, etc.
    \
        Id repetundi copia'st quando velis. Plaut. Tu peuls, Il est en ta puissance de, etc.
    \
        Cunctandi copia non est. Plaut. Je n'ay pas loisir d'arrester, Je ne puis tarder.
    \
        Copiam facere conueniendi alterum. Plaut. Faire qu'on puisse parler à un autre.
    \
        Copiam pugnae facere. Liu. Donner congé de combatre.
    \
        Copiam facere consilii sui. Cic. Recevoir et ouir un chascun qui veult venir demander conseil.
    \
        Cui copiam scientiae tuae facias. Plin. iunior. A qui tu communiques ta science.
    \
        Copiam facere argenti. Plaut. Prester argent.
    \
        Orat vt tui copiam sibi potestatemque facias. Plaut. Elle te prie qu'elle te puisse gouverner. B.
    \
        Copiam efficere alicui ad aliquam amicam. Plaut. Donner accez et entree.

    Dictionarium latinogallicum > copia

  • 6 copia [1]

    1. cōpia, ae, f. (aus *co-opia zu ops, vgl. in-opia), der hinlängliche, mehr od. minder reichliche Vorrat, die hinlänglichen, reichlichen Mittel, die Fülle, die Hülle und Fülle (Ggstz. inopia, zuw. auch penuria, egestas), I) eig.: 1) mater. Ggstde. u. leb. Wesen: a) mater. Ggstde.: α) im Sing., teils m. obj. Genet., agri, vectigalium, pecuniae, Cic.: ferramentorum, Caes.: frugum (Ggstz. inopia), Cic.: frumenti, Caes.: rei frumentariae, Caes.: lactis pressi, Verg.: festiva librorum, Cic.: rerum omnium, quas natura desiderat, abundantia et c., Cic.: aliarum rerum copiā abundare, Curt.: erat eius rei (verst. pabuli) minor c., Caes. – teils (selten) mit subj. Genet., omnis c. narium, für die N., Hor. carm. 2, 15, 6. – teils im Zshg. absol., locum domicilio ex magna copia (verst. locorum) deligere, Caes.: mala copia, die leidige Fülle (v. Überladung des Magens), Hor. – bes. prägn., die mehr od. minder ausreichenden Geld- und Subsistenzmittel, die Vorräte, Mittel, das Vermögen, der Wohlstand, die Wohlhabenheit (Ggstz. inopia, egestas), avaritia semper infinita, insatiabilis est, neque copiā neque inopiā minuitur, Sall.: postremo copia cum egestate confligit, Cic.: bonam copiam eiurare, schwören, daß man nicht zahlungsfähig sei, sich ins Armenrecht schwören (gerichtl. t. t.), Cic. ep. 9, 16, 7. – oft pro copia = nach Maßgabe der Mittel, des Vermögens, der Wohlhabenheit, zB. pro ea copia, quae Athenis erat, Sulpic. in Cic. ep.: pro temporis illius copia, Liv.: pro copia cuiusque, Curt. – β) im Plur., die Mittel, großen Vorräte, die Fülle, meist prägn. = die Geld- u. Subsistenzmittel, die Mittel, Hilfsquellen, das Vermögen, der Wohlstand, die Wohlhabenheit, copiae frumenti, Tac.: omnium rerum affluentes copiae, Cic.: copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi, Cic.: moritur copiis familiaribus tam exiguis, ut funeri sumptus deesset, Liv. – rex genere, famā atque copiis potens (Ggstz. inops), Sall.: genere copiisque amplissimus, Caes.: pauci opibus (polit. Einfluß, Macht) et copiis affluentes, Cic.: cuius tenues opes, nullae facultates, exiguae amicorum copiae sunt, Cic.: copias Gallorum adamasse, Caes.: suas rationes et copias in illam provinciam conferre, Cic.: circumfluere omnibus copiis et in omnium rerum abundantia vivere, Cic.: florere omnibus copiis, Cic.: cotidianis sumptibus copiae suppetunt, Cic. – speziell = Vorräte an Lebensmitteln, Mundvorräte, Lebensmittel, Unterhalt (Ggstz. inopia u. nachaug. ciborum egestas), c. domesticae, Liv.: c. tam urbanae quam rusticae, Plin. ep.: copiae urbis, maris, Plin. ep.: Tusculanus ager opimus copiis, Liv.: alere se eorum copiis, Caes.: alcis exercitum suis tectis et copiis sustentare, beherbergen u. verpflegen, Cic. – u. als milit. t. t. = Kriegsvorräte, namentl.Mundvorräte, Proviant, Zufuhr, inops copiarum hostis, Vell.: copias Dyrrhachii comparare, Caes.: copias in castra convehere, Tac.: peditem copiis onerare, Tac.: cum frumentum copiaeque aliae ex ante convecto largius obsessis quam obsidentibus suppeterent, Liv.

    b) leb. Wesen, gleichs. der Vorrat, die Auswahl, die Masse, die Anzahl, sociorum atque civium copia, Sall.: latronum c. magna, Sall.: copia honestorum, Suet.: virorum fortium atque innocentium tanta copia, Cic.: remigum gubernatorumque magna c., Caes.: minima c. poëtarum egregiorum, Cic. – im Zshg. absol., est tibi ex iis qui adsunt bella copia, eine hübsche Auswahl (verständiger Leute), Cic.

    So insbes., als milit. t. t., die Truppenmasse, α) Sing., der Trupp, die Schar, die Mannschaft (s. Kraner Caes. b. G. 1, 48, 5. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 679), sociûm, Acc. fr.: omnis armatorum c., Cic.: c. navalis, Seemacht, Cic., od. classiariorum c., Tac.: augebatur illis copia, sie erhielten Verstärkung, Caes.: cum ea copia, quam Capuae et circa Capuam comparastis, Cic.: ut ipse cum omni copia ad nos veniret, Cn. Pomp. in Cic. ep. – β) Plur., die Truppen, copiae armatorum, Hirt. b. G.: copiae militares, Suet.: omnes copiae equitum, Liv.: magnae copiae peditum, Caes.: copiae peditum equitumque od. equitum peditumque, Liv. u. Caes.: c. equitatus peditatusque, Caes.: c. equestres, Curt.: c. pedestres, Fußtruppen, Curt., Ggstz. equestres, dah. verb. c. equestres pedestresque, od. Landtruppen, Ggstz. c. navales, dah. verb. c. navales pedestresque, Liv.: c. terrestres, Ggstz. c. maritimae, Curt., Ggstz. c. navales, dah. verb. c. terrestres navalesque, Liv.: magnae c. hostium, Cic.: c. exiguae, Cic.: parvae, Hirt. b. G. – abundare omni genere copiarum, Nep.: magnas copias secum adducere, Ter.: copias armare, Sall.: copias magnas cogere, Caes.: copias cogere Brundisium, Cn. Pomp. in Cic. ep.: copias comparare Romae ex delectu Italiae, Cic., od. de perfugis nostris contra nos, Cic.: copias omnes contrahere Luceriam, Cic.: deducere suas copias in campum Marathona, Nep.: tam exiguis copiis adversus alqm dimicare, Nep.: dimittere omnes suas terrestres urbiumque copias (seine Landtruppen u. die Besatzungen der Städte), Caes.: copias educere castris, e castris, Caes., ex urbe, Nep.: habere copias exiguas, Cic.: parare copias, Sall.: copias hostium profligare, occīdere (zus.), Cic.: copias eā traducere, Nep.: copias secum transportare, Nep.: copiis pedestribus plus valere quam navalibus, Nep.: im Bilde, copias eloquentiae ponere in medio, Quint. 7, 10, 15.

    2) abstr. Ggstde., die Menge, Anzahl, Fülle, der reiche Stoff, c. argumentorum, Lucr.: in magna copia rerum, Sall.: abundare exemplorum, legum, responsorum copiā (v. Redner), Quint. – bes. als Eigenschaft des Schriftstellers, Redners u. der Rede, die Fülle, der Reichtum, teils m. Genet., rerum copia verborum copiam gignit, Gedankenfülle erzeugt Wortfülle, Cic.: copia verborum sic paratur, Quint. – c. dicendi od. orationis, (innewohnende) Redefülle, Cic. u. Quint.: facultas dicendi et c., Geschicklichkeit des Vortrags (Rednertalent) u. Redefülle, Cic.: u. so summa copia facultasque dicendi, Cic.: alcis in dicendo ubertas et c. (Ggstz. exilitas), Cic.: c. sermonis optimi, Quint.: c. inveniendi od. inventionis, Quint.: c. litterarum, reiche wissenschaftl. Kenntnisse, Val. Max. – teils absol., bald = Fülle der Rede, Redefülle, c. Platonis, Quint.: Periclis ubertas et c., Cic.: materies digna facultate et copiā tuā, Cic. – bald = (reiche) Kenntnisse, Aristoteles, vir summo ingenio, scientiā (Einsicht), copiā, Cic.: nec ipse Aristoteles admirabili quādam scientiā et copiā ceterorum studia restinxit, Cic.

    II) übtr., das Vermögen, d.i. die ausreichende Gelegenheit, Möglichkeit, Macht, etwas zu erlangen, zu tun usw., si eadem illi copia fieret, Sall.: at populo Romano numquam ea copia fuit, das r. V. hatte nie das Glück, dies zu erlangen, Sall.: aliam copiam quaerere, eine andere G. (zum Lieben) suchen, Ter.: si modo copia detur, wenn ich ihn nur in meine Gewalt bekäme, Ov. – mit Genet. (der bisweilen aus dem Zshg. zu ergänzen ist), u. zwar bald m. subj. Genet., pro rei copia od. ex copia rerum, nach Vermögen, d.i. nach Maßgabe der Umstände, Sall.: loca ex copia (verst. loci) idonea, nach Gelegenheit, die der Ort bot, d.i. nach Beschaffenheit des Ortes, Sall. – bald m. obj. Genet., dare senatus copiam, vor den Senat lassen, Tac.: dare copiam crescendi, Ter.: quoniam data copia pugnae, Verg. – est alci copia somni, es kann jmd. schlafen, Liv.: quia tui videndi copia est, Plaut.: copia placandi sit modo parva tui, Ov.: ab Hispanis materiam emundi aut mutandi copia non est, Sall.: est alci copia dimicandi cum hoste, Liv.: ab hoste copia pugnandi fit, Sall.: fit (verst. ab hoste) copia pugnae (Ggstz. detrectat pugnam hostis), Liv.: Adherbalis appellandi copia non fuit, Sall.: postero die Pharnabazi copiam fore, werde Ph. zu sprechen sein, Curt. – facere alci copiam frumenti, jmdm. G. zukommen lassen, Caes.: facere alci consilii sui copiam, für jmd., der meinen Rat sucht, zugänglich sein, Cic.: facere copiam pugnandi, Sall.: novarum (sc. fabularum) spectandi facere copiam, Ter. heaut. prol. 29 (dazu Wagner über die Konstr.): facere alci copiam alcis, jmdm. ein Mädchen zukommen lassen, Ter.: habere magnam copiam societatis amicitiaeque coniungendae, Sall.: habere copiam alcis, jmd. in seiner Gewalt (in Händen) haben, Sall. – endlich dare copiam m. folg. Infin., Catull. u. Verg.: est alci copia mit folg. Infin., Sall.: copia est m. folg. ut u. Konj., Ter. – / Nbf. cōpiēs, Char. 118, 19 (ohne Beleg).

    lateinisch-deutsches > copia [1]

  • 7 copia

    1. cōpia, ae, f. (aus *co-opia zu ops, vgl. in-opia), der hinlängliche, mehr od. minder reichliche Vorrat, die hinlänglichen, reichlichen Mittel, die Fülle, die Hülle und Fülle (Ggstz. inopia, zuw. auch penuria, egestas), I) eig.: 1) mater. Ggstde. u. leb. Wesen: a) mater. Ggstde.: α) im Sing., teils m. obj. Genet., agri, vectigalium, pecuniae, Cic.: ferramentorum, Caes.: frugum (Ggstz. inopia), Cic.: frumenti, Caes.: rei frumentariae, Caes.: lactis pressi, Verg.: festiva librorum, Cic.: rerum omnium, quas natura desiderat, abundantia et c., Cic.: aliarum rerum copiā abundare, Curt.: erat eius rei (verst. pabuli) minor c., Caes. – teils (selten) mit subj. Genet., omnis c. narium, für die N., Hor. carm. 2, 15, 6. – teils im Zshg. absol., locum domicilio ex magna copia (verst. locorum) deligere, Caes.: mala copia, die leidige Fülle (v. Überladung des Magens), Hor. – bes. prägn., die mehr od. minder ausreichenden Geld- und Subsistenzmittel, die Vorräte, Mittel, das Vermögen, der Wohlstand, die Wohlhabenheit (Ggstz. inopia, egestas), avaritia semper infinita, insatiabilis est, neque copiā neque inopiā minuitur, Sall.: postremo copia cum egestate confligit, Cic.: bonam copiam eiurare, schwören, daß man nicht zahlungsfähig sei, sich ins Armenrecht schwören (gerichtl. t. t.), Cic. ep. 9, 16, 7. – oft pro copia = nach Maßgabe der Mittel, des
    ————
    Vermögens, der Wohlhabenheit, zB. pro ea copia, quae Athenis erat, Sulpic. in Cic. ep.: pro temporis illius copia, Liv.: pro copia cuiusque, Curt. – β) im Plur., die Mittel, großen Vorräte, die Fülle, meist prägn. = die Geld- u. Subsistenzmittel, die Mittel, Hilfsquellen, das Vermögen, der Wohlstand, die Wohlhabenheit, copiae frumenti, Tac.: omnium rerum affluentes copiae, Cic.: copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi, Cic.: moritur copiis familiaribus tam exiguis, ut funeri sumptus deesset, Liv. – rex genere, famā atque copiis potens (Ggstz. inops), Sall.: genere copiisque amplissimus, Caes.: pauci opibus (polit. Einfluß, Macht) et copiis affluentes, Cic.: cuius tenues opes, nullae facultates, exiguae amicorum copiae sunt, Cic.: copias Gallorum adamasse, Caes.: suas rationes et copias in illam provinciam conferre, Cic.: circumfluere omnibus copiis et in omnium rerum abundantia vivere, Cic.: florere omnibus copiis, Cic.: cotidianis sumptibus copiae suppetunt, Cic. – speziell = Vorräte an Lebensmitteln, Mundvorräte, Lebensmittel, Unterhalt (Ggstz. inopia u. nachaug. ciborum egestas), c. domesticae, Liv.: c. tam urbanae quam rusticae, Plin. ep.: copiae urbis, maris, Plin. ep.: Tusculanus ager opimus copiis, Liv.: alere se eorum copiis, Caes.: alcis exercitum suis tectis et copiis sustentare, beherbergen u. verpflegen, Cic. – u. als milit. t. t. = Kriegsvorräte, namentl.
    ————
    Mundvorräte, Proviant, Zufuhr, inops copiarum hostis, Vell.: copias Dyrrhachii comparare, Caes.: copias in castra convehere, Tac.: peditem copiis onerare, Tac.: cum frumentum copiaeque aliae ex ante convecto largius obsessis quam obsidentibus suppeterent, Liv.
    b) leb. Wesen, gleichs. der Vorrat, die Auswahl, die Masse, die Anzahl, sociorum atque civium copia, Sall.: latronum c. magna, Sall.: copia honestorum, Suet.: virorum fortium atque innocentium tanta copia, Cic.: remigum gubernatorumque magna c., Caes.: minima c. poëtarum egregiorum, Cic. – im Zshg. absol., est tibi ex iis qui adsunt bella copia, eine hübsche Auswahl (verständiger Leute), Cic.
    So insbes., als milit. t. t., die Truppenmasse, α) Sing., der Trupp, die Schar, die Mannschaft (s. Kraner Caes. b. G. 1, 48, 5. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 679), sociûm, Acc. fr.: omnis armatorum c., Cic.: c. navalis, Seemacht, Cic., od. classiariorum c., Tac.: augebatur illis copia, sie erhielten Verstärkung, Caes.: cum ea copia, quam Capuae et circa Capuam comparastis, Cic.: ut ipse cum omni copia ad nos veniret, Cn. Pomp. in Cic. ep. – β) Plur., die Truppen, copiae armatorum, Hirt. b. G.: copiae militares, Suet.: omnes copiae equitum, Liv.: magnae copiae peditum, Caes.: copiae peditum equitumque od. equitum peditumque, Liv. u. Caes.: c. equitatus
    ————
    peditatusque, Caes.: c. equestres, Curt.: c. pedestres, Fußtruppen, Curt., Ggstz. equestres, dah. verb. c. equestres pedestresque, od. Landtruppen, Ggstz. c. navales, dah. verb. c. navales pedestresque, Liv.: c. terrestres, Ggstz. c. maritimae, Curt., Ggstz. c. navales, dah. verb. c. terrestres navalesque, Liv.: magnae c. hostium, Cic.: c. exiguae, Cic.: parvae, Hirt. b. G. – abundare omni genere copiarum, Nep.: magnas copias secum adducere, Ter.: copias armare, Sall.: copias magnas cogere, Caes.: copias cogere Brundisium, Cn. Pomp. in Cic. ep.: copias comparare Romae ex delectu Italiae, Cic., od. de perfugis nostris contra nos, Cic.: copias omnes contrahere Luceriam, Cic.: deducere suas copias in campum Marathona, Nep.: tam exiguis copiis adversus alqm dimicare, Nep.: dimittere omnes suas terrestres urbiumque copias (seine Landtruppen u. die Besatzungen der Städte), Caes.: copias educere castris, e castris, Caes., ex urbe, Nep.: habere copias exiguas, Cic.: parare copias, Sall.: copias hostium profligare, occīdere (zus.), Cic.: copias eā traducere, Nep.: copias secum transportare, Nep.: copiis pedestribus plus valere quam navalibus, Nep.: im Bilde, copias eloquentiae ponere in medio, Quint. 7, 10, 15.
    2) abstr. Ggstde., die Menge, Anzahl, Fülle, der reiche Stoff, c. argumentorum, Lucr.: in magna copia rerum, Sall.: abundare exemplorum, legum, respon-
    ————
    sorum copiā (v. Redner), Quint. – bes. als Eigenschaft des Schriftstellers, Redners u. der Rede, die Fülle, der Reichtum, teils m. Genet., rerum copia verborum copiam gignit, Gedankenfülle erzeugt Wortfülle, Cic.: copia verborum sic paratur, Quint. – c. dicendi od. orationis, (innewohnende) Redefülle, Cic. u. Quint.: facultas dicendi et c., Geschicklichkeit des Vortrags (Rednertalent) u. Redefülle, Cic.: u. so summa copia facultasque dicendi, Cic.: alcis in dicendo ubertas et c. (Ggstz. exilitas), Cic.: c. sermonis optimi, Quint.: c. inveniendi od. inventionis, Quint.: c. litterarum, reiche wissenschaftl. Kenntnisse, Val. Max. – teils absol., bald = Fülle der Rede, Redefülle, c. Platonis, Quint.: Periclis ubertas et c., Cic.: materies digna facultate et copiā tuā, Cic. – bald = (reiche) Kenntnisse, Aristoteles, vir summo ingenio, scientiā (Einsicht), copiā, Cic.: nec ipse Aristoteles admirabili quādam scientiā et copiā ceterorum studia restinxit, Cic.
    II) übtr., das Vermögen, d.i. die ausreichende Gelegenheit, Möglichkeit, Macht, etwas zu erlangen, zu tun usw., si eadem illi copia fieret, Sall.: at populo Romano numquam ea copia fuit, das r. V. hatte nie das Glück, dies zu erlangen, Sall.: aliam copiam quaerere, eine andere G. (zum Lieben) suchen, Ter.: si modo copia detur, wenn ich ihn nur in meine Gewalt bekäme, Ov. – mit Genet. (der bisweilen aus
    ————
    dem Zshg. zu ergänzen ist), u. zwar bald m. subj. Genet., pro rei copia od. ex copia rerum, nach Vermögen, d.i. nach Maßgabe der Umstände, Sall.: loca ex copia (verst. loci) idonea, nach Gelegenheit, die der Ort bot, d.i. nach Beschaffenheit des Ortes, Sall. – bald m. obj. Genet., dare senatus copiam, vor den Senat lassen, Tac.: dare copiam crescendi, Ter.: quoniam data copia pugnae, Verg. – est alci copia somni, es kann jmd. schlafen, Liv.: quia tui videndi copia est, Plaut.: copia placandi sit modo parva tui, Ov.: ab Hispanis materiam emundi aut mutandi copia non est, Sall.: est alci copia dimicandi cum hoste, Liv.: ab hoste copia pugnandi fit, Sall.: fit (verst. ab hoste) copia pugnae (Ggstz. detrectat pugnam hostis), Liv.: Adherbalis appellandi copia non fuit, Sall.: postero die Pharnabazi copiam fore, werde Ph. zu sprechen sein, Curt. – facere alci copiam frumenti, jmdm. G. zukommen lassen, Caes.: facere alci consilii sui copiam, für jmd., der meinen Rat sucht, zugänglich sein, Cic.: facere copiam pugnandi, Sall.: novarum (sc. fabularum) spectandi facere copiam, Ter. heaut. prol. 29 (dazu Wagner über die Konstr.): facere alci copiam alcis, jmdm. ein Mädchen zukommen lassen, Ter.: habere magnam copiam societatis amicitiaeque coniungendae, Sall.: habere copiam alcis, jmd. in seiner Gewalt (in Händen) haben, Sall. – endlich dare copiam m. folg. Infin., Catull. u. Verg.: est alci copia
    ————
    mit folg. Infin., Sall.: copia est m. folg. ut u. Konj., Ter. – Nbf. cōpiēs, Char. 118, 19 (ohne Beleg).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > copia

  • 8 Copia

    1.
    cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Of material objects.
    A.
    Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;

    opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,

    Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;

    copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,

    Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:

    copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,

    id. Inv. 2, 39, 115:

    frugum,

    id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:

    circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,

    id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:

    Plenior ut si quos delectet copia justo,

    id. S. 1, 1, 57:

    Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

    id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:

    exercitus omnium rerum abundabat copiā,

    Caes. B. C. 1, 49:

    abundans omni copiā rerum est regio,

    Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:

    omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),

    Hor. C. 2, 15, 6.—
    B.
    In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:

    meretricum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 34:

    tanta copia venustatum aderat,

    id. Poen. 5, 4, 5:

    quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,

    Cic. Att. 2, 6, 1:

    tanta copia virorum fortium atque innocentium,

    id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    tanta doctissimorum hominum,

    Sall. H. 1, 1 Dietsch:

    magna latronum in eā regione,

    id. C. 28, 4:

    tubicinum,

    id. J. 93, 8:

    procorum,

    Ov. M. 10, 356:

    nimborum,

    Lucr. 6, 511 et saep.—
    2.
    In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.
    (α).
    Sing.:

    omnis armatorum copia,

    Cic. Att. 13, 52, 2:

    eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,

    id. Mur. 37, 78:

    ex omni copiā eligere aliquos,

    Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—
    (β).
    More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:

    armare quam maximas copias,

    Sall. J. 13, 1:

    copias secum adducere,

    Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:

    in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,

    id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—
    II.
    Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.
    A.
    In gen.:

    Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,

    Lucr. 1, 417:

    rerum copia verborum copiam gignit,

    Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.

    rerum,

    Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §

    1: inventionis,

    id. 11, 3, 56:

    orationis,

    id. 4, 2, 117:

    sermonis,

    id. 8, 6, 5:

    abundare debet orator exemplorum copiā,

    id. 12, 4, 1:

    tanta facultas dicendi vel copia,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    verborum,

    Quint. 1, 8, 8:

    in dicendo ubertas et copia,

    Cic. de Or. 1, 12, 50:

    dicendi,

    id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:

    copias eloquentiae ponere in medio,

    id. 7, 10, 15:

    Platonis,

    id. 10, 1, 108:

    Senecae,

    id. 12, 10, 11.—
    B.
    Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.
    (α).
    With gen. gerund.:

    ut mi ejus facias conveniundi copiam,

    Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,

    facere,

    Ter. Heaut. prol. 29; cf.

    dare,

    id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:

    edundi,

    Plaut. Capt. 4, 2, 72:

    cunctandi,

    id. Ep. 1, 2, 58:

    illius inspectandi,

    id. Bacch. 3, 3, 84:

    societatis amicitiaeque conjungendae,

    Sall. J. 83, 1 al. —
    (β).
    With inf.:

    quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,

    Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —
    (γ).
    With ut:

    cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—
    (δ).
    Absol.:

    neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:

    ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:

    pro copiā supplicare Lari familiari,

    Cato, R. R. 143, 2:

    dona pro copiā portantes,

    Liv. 26, 11, 9:

    in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,

    Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    pro rei copiā,

    Sall. J. 90, 1:

    ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,

    Liv. 28, 21, 10:

    iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,

    id. 27, 6, 19. —
    2.
    Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:

    obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63.
    2.
    Cōpĭa, ac, f.
    I.
    The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:

    bona,

    Ov. M. 9, 88:

    opulenta,

    Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—
    II.
    An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—

    Hence, COPIENSIS,

    Inscr. Murat. 753, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Copia

  • 9 copia

    1.
    cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Of material objects.
    A.
    Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;

    opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,

    Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;

    copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,

    Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:

    copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,

    id. Inv. 2, 39, 115:

    frugum,

    id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:

    circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,

    id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:

    Plenior ut si quos delectet copia justo,

    id. S. 1, 1, 57:

    Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

    id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:

    exercitus omnium rerum abundabat copiā,

    Caes. B. C. 1, 49:

    abundans omni copiā rerum est regio,

    Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:

    omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),

    Hor. C. 2, 15, 6.—
    B.
    In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:

    meretricum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 34:

    tanta copia venustatum aderat,

    id. Poen. 5, 4, 5:

    quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,

    Cic. Att. 2, 6, 1:

    tanta copia virorum fortium atque innocentium,

    id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    tanta doctissimorum hominum,

    Sall. H. 1, 1 Dietsch:

    magna latronum in eā regione,

    id. C. 28, 4:

    tubicinum,

    id. J. 93, 8:

    procorum,

    Ov. M. 10, 356:

    nimborum,

    Lucr. 6, 511 et saep.—
    2.
    In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.
    (α).
    Sing.:

    omnis armatorum copia,

    Cic. Att. 13, 52, 2:

    eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,

    id. Mur. 37, 78:

    ex omni copiā eligere aliquos,

    Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—
    (β).
    More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:

    armare quam maximas copias,

    Sall. J. 13, 1:

    copias secum adducere,

    Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:

    in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,

    id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—
    II.
    Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.
    A.
    In gen.:

    Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,

    Lucr. 1, 417:

    rerum copia verborum copiam gignit,

    Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.

    rerum,

    Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §

    1: inventionis,

    id. 11, 3, 56:

    orationis,

    id. 4, 2, 117:

    sermonis,

    id. 8, 6, 5:

    abundare debet orator exemplorum copiā,

    id. 12, 4, 1:

    tanta facultas dicendi vel copia,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    verborum,

    Quint. 1, 8, 8:

    in dicendo ubertas et copia,

    Cic. de Or. 1, 12, 50:

    dicendi,

    id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:

    copias eloquentiae ponere in medio,

    id. 7, 10, 15:

    Platonis,

    id. 10, 1, 108:

    Senecae,

    id. 12, 10, 11.—
    B.
    Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.
    (α).
    With gen. gerund.:

    ut mi ejus facias conveniundi copiam,

    Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,

    facere,

    Ter. Heaut. prol. 29; cf.

    dare,

    id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:

    edundi,

    Plaut. Capt. 4, 2, 72:

    cunctandi,

    id. Ep. 1, 2, 58:

    illius inspectandi,

    id. Bacch. 3, 3, 84:

    societatis amicitiaeque conjungendae,

    Sall. J. 83, 1 al. —
    (β).
    With inf.:

    quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,

    Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —
    (γ).
    With ut:

    cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—
    (δ).
    Absol.:

    neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:

    ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:

    pro copiā supplicare Lari familiari,

    Cato, R. R. 143, 2:

    dona pro copiā portantes,

    Liv. 26, 11, 9:

    in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,

    Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    pro rei copiā,

    Sall. J. 90, 1:

    ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,

    Liv. 28, 21, 10:

    iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,

    id. 27, 6, 19. —
    2.
    Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:

    obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63.
    2.
    Cōpĭa, ac, f.
    I.
    The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:

    bona,

    Ov. M. 9, 88:

    opulenta,

    Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—
    II.
    An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—

    Hence, COPIENSIS,

    Inscr. Murat. 753, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > copia

  • 10 copia

    I cōpia, ae f. [из *. coopia от co + ops ]
    1) запас, фонд, средства, множество, богатство, изобилие (frugum, pecuniae, agri, librorum, rerum omnium C; frumenti Cs; lactis V)
    omnis c. narium Hвсяческое изобилие для обоняния (т. е. всевозможные благовония)
    2) достаток, зажиточность, благосостояние, тж. имущество
    homo genere, famā atque copiis potens Sl — знатный, знаменитый и богатый человек
    bonam copiam ejurare юр. C — клятвенно отрицать свою состоятельность, т. е. объявить себя несостоятельным (неплатежеспособным)
    3) pl. запасы, фонды, состояние (florēre omnibus copiis C); продовольственные резервы, съестные припасы, провизия (copiae tam urbanae, quam rustĭcae PJ; alĕre se copiis alicujus Cs)
    4) масса, множество, тж. количество (sociorum atque civium Sl; minĭma copia poetarum egregiorum C)
    5)
    а) воен. войско
    augebatur illis c. Csих войско возросло
    б) преим. pl.
    navālis c. C — флот, корабли
    c. litterarum VMвысокая учёность
    7) мощь, сила, могущество, возможность ( Capuae potiendae L)
    facere alicui consilii sui copiam C — дать кому-л. возможность получить совет
    facere alicui copiam alicujus Ter — предоставить кого-л. в чьё-л. распоряжение
    habere copiam alicujus Sl — иметь кого-л. в своей власти
    II Cōpia, ae f.
    Копия, богиня изобилия Pl, H, O

    Латинско-русский словарь > copia

  • 11 Copia [2]

    2. Cōpia, ae, f. (1. copia), personif., wie Abundantia, die Göttin des Überflusses, Plaut. Pseud. 736: bona, Ov. met. 9, 88.

    lateinisch-deutsches > Copia [2]

  • 12 Copia

    2. Cōpia, ae, f. (1. copia), personif., wie Abundantia, die Göttin des Überflusses, Plaut. Pseud. 736: bona, Ov. met. 9, 88.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Copia

  • 13 copia

    1) достаток, богатство, множество: pecumarum (1. 7 § 3 D. 48, 20), virorum honestorum (1. 12 D. 50, 2);

    copiae, провиант: negotium copiarum, expeditionis tempore mandatum (1. 20 D 16, 2)

    2) способность, случай: edere est соpiam desc ibendi facere (1. 1 § 1 D. 2, 13): copiam habere recuperandi hominis (1. 22 pr D. 9, 4), praesentis corporis соpia, возможность доставить раба (1. 215 D. 50, 16. 1. 21 § 3 D. 9, 4): copiam rei habere, иметь вещь под рукою (1. 47 pr. D. 30), copiam alicujus habere, поймать кого, иметь в своей власти (1. 1 § 1 D. 25, 3. 1. 2 § 1 D. 42, 4); соpiam sui (facere), praestare, появляться (1. 7 § 13. 19 eod. 1. 36. D. 42, 5. 1. 1 § 1 D. 48, 17. 1. 3 § 14. 1. 7 § 2. 3 D. 26, 10); соpia est magistratus, copiam habere jurisconsulti, Praetoris etc., возможность обратиться к магистрату, юристу etc (1. 26 § 4 D. 4, 6 1. 9 § 3 D. 22, 6. 1. 10 D. 37, 1. 1. 2 § 43 D. 38, 17. 1. 1. D. 44, 3. 1. 1 § 7 D. 49, 4).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > copia

  • 14 copia

    abundamce, supply.

    Latin-English dictionary of medieval > copia

  • 15 copia

    ,ae f
    обилие, множество

    Latin-Russian dictionary > copia

  • 16 copia

    , ae f
      запас, множество, богатство, обилие, изобилие, возможность; pl.:1) средства, богатство

    Dictionary Latin-Russian new > copia

  • 17 Copia cibōrum subtilitas animi impedītur

    Избыток пищи мешает тонкости ума.
    Сенека, "Письма", XV.
    ср. Сытое брюхо к учению глухо

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Copia cibōrum subtilitas animi impedītur

  • 18 Copia verborum

    многословие

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Copia verborum

  • 19 copia verbórum

       abundancia de palabras

    Locuciones latinas > copia verbórum

  • 20 Избыток пищи мешает тонкости ума

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Избыток пищи мешает тонкости ума

См. также в других словарях:

  • COPIA — COPIA: The American Center for Wine, Food and the Arts is a cultural museum and education center dedicated to the discovery, understanding, and celebration of wine, food and the arts in American culture. COPIA is located in the Napa Valley in the …   Wikipedia

  • copia (1) — {{hw}}{{copia (1)}{{/hw}}s. f.  solo sing. (lett.) Abbondanza. ETIMOLOGIA: dal lat. copia ‘abbondanza’. copia (2) {{hw}}{{copia (2)}{{/hw}}s. f. 1 Trascrizione fedele di uno scritto originale: la copia di una lettera | Brutta –c, la prima stesura …   Enciclopedia di italiano

  • Copia — may refer to: Copia (or Copiae), the ancient city also called Thurii Copia (or Copae or Copiae), an ancient city in Boeotia. copia, a Latin word for abundance , especially used in rhetoric Copia: Foundations of the Abundant Style, a rhetorical… …   Wikipedia

  • copia — COPIÁ, copiez, vb. I. tranz. 1. A transcrie un text, redând exact conţinutul lui. ♦ A reproduce fără originalitate o operă de artă. ♦ intranz. (În şcoală) A redacta o temă, folosind în mod nepermis lucrarea altui elev sau alte surse de informaţie …   Dicționar Român

  • copia — sustantivo femenino 1. Reproducción exacta de alguna cosa y ejemplar que resulta: la copia de una obra de arte, la copia de una fotografía. Hazme la copia de estos planos para entregar al Colegio de Arquitectos. Sinónimo: duplicado. 2.… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • copia — (Del lat. copĭa). 1. f. Acción de copiar. La copia de obras de arte está legislada. 2. Muchedumbre o abundancia de algo. 3. Reproducción literal de un escrito o de una partitura. 4. En los tratados de sintaxis, lista de nombres y verbos, con los… …   Diccionario de la lengua española

  • COPIA — Dea ubertatis ac abundantiae apud antiquos, Fortunae comes, de qua Lactantius, vetus Statii Schol. in 4. Theb. Haec fingebatur cornu gerere plenum uvis, malis, ac spicis, unde Cornu Copiae proverbialiter, quasi de abundantia celebratur, de quo… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • cópia — s. f. 1. Transcrição um texto escrito. = TRASLADO 2. Reprodução de uma obra de arte. ≠ ORIGINAL 3. Reprodução fotográfica de um documento em papel. = FOTOCÓPIA ≠ ORIGINAL 4. Reprodução de documento em formato digital. 5. Imitação, plágio. 6. … …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Copiä — (a. Geogr.), so v. w. Thurium …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Copĭa — (lat.), 1) Überfluß, s. Abundantia 3); 2) Abschrift; C. simplex u. C. vidimata, s. Abschrift, Daher Copialien, die Gebühren für die Fertigung von Abschriften …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Copĭa — (lat.), Menge, Fülle; als Personifikation mit einem Füllhorn (Cornu copiae) dargestellt. Dann die Vervielfältigung eines Schriftstücks etc. (s. Kopie) …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»