bei+der

prp (D) yanında, yaxın; \bei hundert Mann yüz nəfərə yaxın; nahe \bei yanında; dicht \bei lap yaxın; \bei Nacht gecə, gecə vaxtı; \bei Tisch masa arxasında; \bei der aserbeidschanischen Armee Azərbaycan ordusunun sıralarında; \bei der Ğberwindung der Schwierigkeiten çətinliklərin aradan qaldırılmasında; \bei der Arbeit sein işlə məşğul olmaq; \bei Jahren sein yaşa dolmaq; \bei weitem çox, xeyli; \bei weltem nicht heç də; \bei weitem nicht so heç də belə deyil; \bei Kräften sein iqtidarında olmaq, qüvvədə olmaq; du bist wohl nicht \bei dir dan. deyəsən ağlın başında deyil

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

I vt 1. əl vurmaq, götürmək; toxunmaq, qamarlamaq; 2.: eine Sache \angreifen işə başlamaq; 3. yormaq, üzmək, taqətdən salmaq; die Krankheit greift mich an xəstəlik məni üzür; 4. hücum etmək; 5. hücuma keçmək; j-s Ehre \angreifen kiminsə namusuna toxunmaq; er mußte den Vorrat \angreifen o, yığdığını xərcləməli oldu; das Ğbel bei der Wurzel \angreifen pis işi kökündən kəsmək; Il sich \angreifen yorulmaq, üzülmək

vi (s) qalmaq; olmaq; wo ist das geblieben? bu harada qaldı?; ich bleibe dabei mən fikrimdə qalıram; es bleibt dabei qət olundu; bei der Sache \bleiben məsələdən kənara çıxmamaq; bleib mir damit vom Halse ! əl çək yaxamdan!; stecken\bleiben ilişib qalmaq; was bleibt mir übrig? mən nə etməliyəm?

I a cəld, diribaş; II adv diri, zirək; tələsik; cəld; ◊ sie ist immer \flink bei der Hand o həmişə əldən itidir

f (11) təsadüf; fürsət; bei der ersten besten \Gelegenheit ilk əlverişli fürsətdə; die \Gelegenheit beim Schopfe fassen / ergreifen fürsətdən istifadə etmək; fürsəti qaçırmamaq

I a yarı; məc. yarımçıq, natamam; ein \halbes Jahr yarım il; auf \halbem Wege yarı yolda; eine \halbe Note mus. yarım nota; ein \halbes Glas yarım stəkan; mit \halbem Ohre zuhören məc. qulağına dəymək; mit \halbem Herzen bei der Sache sein bir işlə könülsüz məşğul olmaq; II adv yarısı, yarıyadək; \halb im Ernst yarıciddi; es ist \halb eins (saat) birin yarısıdır; \halb und \halb yarısı, … qədər; nicht \halb so gut heç də deyilən qədər yaxşı deyil; Frisch gewagt, ist \halb gewonnen ata. söz. ≅ Cürətli şəhər alar, cürətsiz küncdə qalar; Yaxşı başlanğıc işin yarısıdır

vt 1. götürmək, almaq, qəbul etmək; j-n bei der Hand \nehmen kiminsə əlindən tutmaq; j-n beim Kragen \nehmen kiminsə yaxasından yapışmaq; j-n auf den Arm \nehmen 1) kimisə qucağına almaq / götürmək; məc. 2) kimisə araya qoymaq / ələ salmaq; j-n in Haft \nehmen kimisə həbs etmək; Platz \nehmen oturmaq, əyləşmək; an sich (A) \nehmen 1) özünə götürmək, mənimsəmək; 2) nəyisə gizlətmək; zu sich \nehmen 1) yemək (xörək və s.); 2) qəbul etmək; almaq (D kimdənsə); Arznei \nehmen dərman qəbul etmək, dərman içmək; für Ernst \nehmen ciddi qəbul etmək; im ganzen genommen ümumiyyətlə; xülasə; ein Ende \nehmen qurtarmaq; etw. in Angriff \nehmen nəyəsə başlamaq, nəyəsə girişmək; sich (A) in acht \nehmen özünü qorumaq; özünü gözləmək; kein Blatt vor den Mund \nehmen həqiqəti açıq (utanmadan) söyləmək; sich die (D) Freiheit \nehmen cürət etmək, ürək eləmək; özünə eyib bilməmək; sich (D) die Mühe \nehmen özünə əziyyət vermək; sich (D) Zeit \nehmen tələsməmək, bir işi arxayın görmək; \nehmen wir den Fall… fərz edək, tutaq (ki)…; \nehmen Sie es, wie Sie wollen necə istəyirsiniz düşünün; das nimmt mich Wunder bu məni təəccübləndirir

f (11) 1. şey, avadanlıq; pl ev şeyləri; 2. iş; zur \Sache! işə!, mətləbə gəl!; das ist eine \Sache! dan. bax, bu işdir!; mit j-m gemeinsame \Sache machen kimləsə əlbir olmaq; das tut nichts zur \Sache bunun işə dəxli yoxdur; bei der \Sache bleiben* özünü kənara çəkmək (söhbətdən); seine sieben \Sachen packen var-yoxunu/şeylərini qablaşdırmaq/yığışdırmaq

f (11) 1. can, ruh; qəlb, ürək; məc. adam; ◊ er ist mit Leib und \Seele bei der Arbeit o, canla-başla işə girişib; eine \Seele von einem Menschen çox səmimi adam; ◊ j-m etw. auf die \Seele binden* (nəyinsə) qayğısını çəkməyi kiminsə boynuna qoymaq; 2. elek., tex. nüvə, içlik; damar (kabeldə); 3. hərb. lülənin içi (silahda); namlunun içi (silahda)

f (11) 1. paya; 2. j-m die \Stange halten* 1) kiminsə tərəfini saxlamaq; 2) kiməsə (nədəsə) güzəştə getməmək; bei der \Stange bleiben* axıra qədər möhkəm durmaq; ◊ eine \Stange angeben* dan. öyünmək; eine \Stange Geld kosten dan. baha başa gəlmək; 3. məc. uzundraz, nataraz (adam); 4. dəniz. ştok (lövbər qolu)

f (3) gecə; bei \Nacht, des \Nachts, in der \Nacht gecə vaxtı(nda), gecə; ◊ bei \Nacht und Nebel gecə qaranlığında, gizlicə; die \Nacht bricht herein / es wird \Nacht gecə düşür; qaranlıqlaşır; es wurde ihr \Nachtvor den Augen onun gözlərinə qaranlıq çökdü; finster / schwarz wie die \Nacht gecənin özü kimi qaranlıq; gute \Nacht! gecəniz xeyrə qalsın!; sie ist häßlich wie die \Nacht o, gecənin özü kimi çirkindir; eine gute \Nacht haben yaxşı yatmaq (daha çox xəstə barədə); durch \Nacht und Graus dəhşətlərdən keçib gedərək; kirpiyi ilə od götürə-götürə; in der \Nacht des Wahnsinns versinken* ağlını itirmək; über \Nacht 1) bu gündən sabaha; 2) birdən, qəflətən; über \Nacht bleiben gecələmək; zur \Nacht essen şam etmək; ◊ den Tag zur \Nacht und die \Nacht zum Tage machen gecəni gündüzə qatmaq; Ğber \Nacht kommt Rat ata. söz. Axşamın xeyrindən sabahın şəri yaxşıdır; Je dunkler die \Nacht je schöner der Tag ata söz. Hər zülmət gecənin bir aydın gündüzü var

I a 1. boş, bərkidilmiş; açılmış; der Knopf ist \los düymə açılıb/qopub; der Hund ist von der Kette \los it zəncirdən açılıb; 2. azad, sərbəst; aller Bande \los / \los vonallen Banden bütün bağlardan azad; hər cür asılılıqdan uzaq; 3. dan. es ist etwas \los burda nəsə baş verib; was ist \los? nə olub?; nəsə baş verib?; etw., j-n \los sein nədənsə, kimdənsə yaxa qurtarmaq; ◊ das hat er \los o bunu bilir; mit ihm ist nicht viel \los dan. o çox uzaqgörən adam deyil; ondan xeyir gözləmək olmaz; der Teufel ist \los kim bilir nələr baş verir; bei ihm ist eine Schraube \los məc. onun vintinin biri çatmır; o, ağıldan kəmdir; II adv. dan. \los! tərpən! irəli! başla!

m (1) 1. daş; ◊ der \Stein kommt ins Rollen iş artıq yoluna düşüb, iş irəliləyir; wie ein Tropfen auf einen heißen \Stein ≅ dənizdə bir damla kimi; keinen \Stein auf dem andern lassen* daşı-daş üstündə qoymamaq; der \Stein der Weisen iksir; über Stock und \Stein çaparaq, cəld; bei j-m einen \Stein im Brett haben dan. kiminsə yanında hörməti olmaq; \Stein und Bein schwören* and içərək inandırmaq; j--m \Steine in den Weg legen kiməsə əngəl törətmək; 2. çəyirdək (meyvədə); 3. dama daşı (oyunda)

a 1. (\alle, \alles, \alle) hamısı, hamı; vor \allem, vor \allen Dingen hər şeydən öncə; \alle beide hər ikisi; \alles Gute! salamat qalın!; in \aller Eile tələsik; in \aller Stille səssiz-səmirsiz, xəlvətcə; das ist \all es var-yox budur; \alles eingerechnet hər şeyi hesaba alaraq; \alles in \allem cəmi; in \aller Frühe səhər tezdən; xoruz banlamamış; mit \aller Gewalt var qüvvə ilə; aus \allem dem, aus \alle diesem bunların hamısından; über \alles hər şeydən artıq; bei \allem dem, bei \alle diesem buna baxmayaraq; Mädchen für \alles hər işi görən qulluqçu; gəzəyən qız; \alle Rechte vorbehalten başqası tərəfindən nəşri qadağandır (alman kitablarının titul vərəqinin arxasında olan yazı); 2. hər kəs, hər hansı; auf \alle Fälle hər ehtimala qarşı, ehtiyatdan, ehtiyat üçün; \alle acht Tage hər həftə; \alle Tage hər gün; \aller Art cürbəcür; \alle Welt hər kəs, hamı; 3. wer \alles kim olur olsun; was \alles nə olur olsun; wo \alles harada olurolsun; das ist nicht \alle Welt wieviel kim bilir, bu nə qədərdir; wer in \aller Welt … axı kim; wer in \aller Welt konnte es wissen! bunu kim bilərdi ki!; nicht um \alles in der Welt heç bir vəchlə, heç vaxt; \aller Anfang ist schwer hər şeyin başlanğıcı çətindir

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

m -(e)s, oh. pl 1. gecikdirmə, yubatma, ləngitmə; ohne \Verzug dərhal, o saat; in \Verzug geraten* məc. vaxtını keçirmək; vaxtını ötürmək; es ist Gefahr im \Verzug(e) ləngitmək qorxuludur; 2. dan. köçmə (başqa mənzilə); bitte bei \Verzug mit neuer Adresse zurücksenden* əgər başqa mənzilə köçmüş olarsa, xahiş olunur ki, göstərilən yeni ünvana göndərəsiniz (məktubun üzərində qeyd); 3. dan. nadinc, dəcəl, ərkəsöyün; das Kind ist der \Verzug der Eltern uşaq valideynlərinin əzizidir; 4. vaxtını ötürmə

m (1*) 1. çatlama; 2. başlanğıc, başlanma; \Anbruch der Feindseligkeit döyüş əməliyyatının başlanması; bei \Anbruch des Tages sübh vaxtı; 3. məd. quyu dibi, mədən

I vt 1. mıxlamaq, çalmaq, yapışdırmaq; ein Plakat \anschagen plakat asmaq; 2. mus. vurmaq, döymək; toxunmaq; die Glocke \anschagen zəngi vurmaq; eine Saite \anschagen simə toxunmaq; die Taste \anschagen dili tərpətmək (piano, qarmon); einen Ton \anschagen ton vermək; was hast du für einen Ton angeschlagen? məc. hansı tonda danışırsan?; er weiß den richtigen Ton anzuschlagen o bilir necə danışmaq lazımdır; 3. Feuer \anschagen odlandırmaq (çaxmaq daşı ilə); 4. təxmini hesablamaq; sein Leben nicht hoch \anschagen canının qədrini bilməmək; zu hoch \anschagen həddindən artıq qiymətləndirmək, qiymətini şişirtmək; zu niedrig / gering \anschagen qiymət verməmək, lazımi qədər qiymətləndirməmək; 5. ein Gewehr \anschagen hərb. silahı ələ almaq; II vi (h, s) (an A) 1. dəymək, toxunmaq; 2. cingildəmək; 3. hürmək, hürməyə başlamaq (it); der Hund schlug an it hürdü; 4. təsiri olmaq; xeyrinə olmaq; bei ihm schlägt alles an hər şey onun xeyrinə gedir

I vt itələmək, irəli çəkmək; auf j-s Wohl \anstoßen kiminsə sağlığına içmək; II vi 1. (s) (an A) dəymək, toqquşmaq (nə iləsə); ich bin an den Tisch angestoßen masaya dəyib əzildim; (nəyə görəsə) pərt etmək; 2. (h) kəkələmək; dili dolaşmaq; mit der Zunge \anstoßen dili topuq çalmaq; 3. yanaşdırmaq; 4. bei j-m \anstoßen kiminsə narazılığına səbəb olmaq; utandırmaq