Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

allĭgāti

  • 21 adligati

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > adligati

  • 22 adligo

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > adligo

  • 23 alligo

    al-lĭgo ( adl-), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    A.. Lit., to bind to something:

    ad statuam,

    Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90:

    ad palum,

    id. ib. 2, 5, 28, § 71;

    so in the witticism of Cic.: Quis generum meum ad gladium adligavit?

    Macr. S. 2, 3:

    leones adligati,

    Sen. Brev. Vit. 13. —In Col. of binding the vine to trees or other supports, 4, 13; so id. 4, 20.—
    B.
    In gen., to bind, to bind up, bind round:

    dolia,

    Cato, R. R. 39. So of the binding up of wounds: vulnus, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 39:

    adligatum vulnus,

    Liv. 7, 24:

    oculus adligatus,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—Of the binding of the hands, feet, etc.:

    adliga, inquam, colliga,

    Plaut. Ep. 5, 2, 26:

    cum adligāsset Isaac filium,

    Vulg. Gen. 22, 9; ib. Act. 21, 11:

    adligari se ac venire patitur,

    Tac. G. 24:

    adligetur vinculo ferreo,

    Vulg. Dan. 4, 12:

    catenis,

    ib. Act. 21, 33.—Hence, allĭgāti ( adl-) (sc. servi), slaves that are fettered, Col. 1, 9.—Of other things:

    adligare caput lanā,

    Mart. 12, 91: adligat (naves) ancora, makes or holds fast, Verg. A. 1, 169.—In Plin. of fixing colors, to fix, make fast: (alga) ita colorem adligans, ut elui postea non possit, 32, 6, 22, § 66; 9, 38, 62, § 134.— Poet.:

    lac adligatum,

    curdled, Mart. 8, 64.—
    II.
    Trop., to bind, to hold fast, to hinder, detain; or in a moral sense, to bind, to oblige, lay under obligation (cf. obligo;

    very freq., but in the class. per. for the most part only in more elevated prose): caput suum,

    Plaut. Ep. 3, 2, 33:

    jure jurando adligare aliquem,

    id. Rud. prol. 46; Ter. Ad. 5, 3, 58:

    hic furti se adligat,

    shows himself guilty, id. Eun. 4, 7, 39 (astringit, illaqueat, et obnoxium facit, Don.; cf. Plaut. Poen. 3, 4, 27:

    homo furti se astringet,

    Cic. Fl. 17; for this gen. cf. Roby, §

    1324): adligare se scelere,

    Cic. Planc. 33:

    adligatus sponsu,

    Varr. L. L. 6, 7 med.:

    nuptiis adligari,

    Cic. Clu. 179:

    lex omnes mortales adligat,

    id. ib. 54:

    non modo beneficio sed etiam benevolentiae significatione adligari,

    id. Planc. 33, 81:

    stipulatione adligari,

    id. Q. Rosc. 34:

    more majorum,

    id. Sest. 16:

    ne existiment ita se adligatos, ut, etc.,

    id. Lael. 12, 42:

    ne forte quā re impediar et adliger,

    id. Att. 8, 16 al. — With dat. (eccl. Lat.):

    adligatus es uxori,

    Vulg. 1 Cor. 7, 27:

    legi,

    ib. Rom. 7, 2; ib. 1 Cor. 7, 39 (= lege).—
    *

    Adligatus calculus, in games of chess,

    a piece that cannot be moved, Sen. Ep. 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > alligo

  • 24 certus

    certus, a, um [orig. P. a. from cerno; hence], adj., determined, resolved, fixed, settled, purposed: non dubius.
    I.
    (Acc. to cerno, II. D.) Certum est (mihi), it is determined, it is my ( thy, his, etc.) decision, resolution, will, I am resolved, I mean, etc. (mostly ante-class.; most freq. in Plaut.); with inf.: quorum virtuti belli Fortuna pepercit, Eorundem me libertati parcere certum est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 206 Vahl.):

    certum'st hominem eludere,

    Plaut. Am. 1, 1, 109:

    tibi credere,

    id. Aul. 4, 9, 7; cf. id. Capt. 3, 1, 32; id. Curc. 2, 1, 1; id. Cas. 2, 4, 15; id. Cist. 3, 1, 16; id. Ep. 5, 1, 57; id. Bacch. 5, 2, 37; id. Most. 1, 3, 80; id. Men. 5, 6, 12; id. Mil. 2, 3, 32; id. Merc. 3, 1, 7; id. Ps. 1, 5, 138; id. Poen. 5, 5, 25; id. Pers. 2, 2, 39; id. Rud. 3, 3, 22; id. Stich. 5, 4, 2; id. Trin. 2, 1, 34; id. Truc. 2, 6, 68; Ter. And. 2, 1, 11; id. Eun. 1, 2, 108: certum est deliberatumque, quae ad causam pertinere arbitror, omnia dicere, Cic. Rosc. Am. 11, 31:

    certum atque decretum est non dare signum,

    Liv. 2, 45, 13:

    certum est igni circumdare muros,

    Verg. A. 9, 153.—Certum'st mihi with inf., Plaut. As. 1, 3, 94; 3, 3, 23; id. Cas. 1, 1, 3; id. Mil. 3, 1, 154; id. Ps. 4, 8, 2; Cic. de Or. 2, 33, 144; Liv. 35, 46, 13; Ov. M. 9, 53 al.—Without inf., esp. parenthet., with expression of purpose by a fut. tense:

    certum est, malam rem potius quaeram cum lucro,

    Plaut. Aul. 4, 6, 15:

    certum est, jam dicam patri,

    id. Bacch. 3, 1, 15:

    certum est, ibo ad medicum,

    id. Merc. 2, 4, 4: An. Certumn' est tibi? Ly. Certum, id. Poen. 2, 48; cf. id. Stich. 4, 2, 33.—With pron. or subst.: Ar. Certumne'st tibi istuc? He. Non moriri certius, Plaut. Capt. 3, 5, 74;

    so further with istuc,

    id. ib. 2, 1, 20; Ter. Eun. 3, 3, 30:

    mihi autem abjurare certius est quam dependere,

    Cic. Att. 1, 8, 3:

    ad eum senem oppugnare certum est consilium,

    Plaut. Ep. 1, 2, 60:

    quae nunc sunt certa ei consilia, etc.,

    Ter. And. 2, 3, 16:

    certa res hanc est objurgare,

    Plaut. Am. 2, 2, 73; so id. Merc. 5, 2, 16; id. Mil. 2, 4, 45; Ter. And. 2, 2, 31; Plaut. Most. 3, 2, 16.—
    b.
    (From the time of the Aug. poets.) Transf. to the person who is determined upon something, determined, resolved, bent.
    (α).
    With inf.:

    certa mori,

    Verg. A. 4, 564 (cf. id. ib. 4, 475:

    decrevitque mori): certi non cedere,

    Ov. M. 9, 43:

    certa sequi,

    Val. Fl. 5, 47.—
    (β).
    With gen. (cf. Ramsh. Gr. p. 323; Zumpt, Gr. § 437, n. 1;

    A. and S. § 213, R. 1): certus eundi,

    Verg. A. 4, 554; Ov. M. 11, 440:

    desciscendi,

    Tac. H. 4, 14:

    relinquendae vitae,

    id. A. 4, 34:

    necis,

    Sil. 6, 27:

    fugae,

    Plin. Ep. 6, 16, 12:

    destinationis,

    Tac. A. 12, 32:

    sceleris,

    id. ib. 12, 66:

    consilii,

    id. H. 2, 46.—
    (γ).
    With an:

    nec sat certa an cederet armis,

    Sil. 9, 480.—
    II.
    An epithet of all those objects whose existence or reality is fixed, determined (hence in connection with definitus, Quint. 7, 10, 7;

    with praefinitus,

    Suet. Galb. 14), or in respect to which there can be no doubt (hence opp. dubius, Quint. 7, 6, 3; 5, 12, 3; 12, 3, 6 al.).
    A.
    Object.
    1.
    Of things whose external qualities, number, etc., are invariable, established, settled, fixed, particular, specified, etc. (class.):

    Arboribus primum certis gravis umbra tributa,

    Lucr. 6, 783:

    fruges, bacae,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    jam ad certas res conficiendas certos homines delectos ac descriptos habebat,

    id. Cat. 3, 7, 16:

    concilium in diem certam indicere,

    Caes. B. G. 1, 30 fin.;

    so with dies,

    a fixed term, Cato, R. R. 149, 1; Cic. Att. 6, 2, 9; Nep. Chabr. 3, 1; Liv. 1, 50, 1; Tac. G. 9 al.; cf.:

    certis diebus,

    Verg. G. 2, 329:

    quaerere ab judicibus cur in certa verba jurent, cur certo tempore conveniant, certo discedant,

    Cic. Inv. 2, 45, 132; cf. Suet. Aug. 41:

    certum praefinitumque tempus,

    id. Galb. 14; and:

    certum statumque vectigal,

    id. Calig. 40:

    pecunia (opp. arbitraria), v. arbitrarius: finis aerumnarum,

    Lucr. 1, 108; cf. id. 2, 512; 8, 1091; Hor. S. 1, 1, 106; id. Ep. 1, 2, 56:

    locus,

    Caes. B. G. 5, 1, 6:

    numerus,

    id. ib. 7, 75:

    signum,

    fixed, agreed upon, id. B. C. 1, 27:

    naves,

    fixed in number and quality, id. ib. 1, 56:

    pecuniae imperabantur,

    id. ib. 3, 32 fin.:

    conviva,

    i. e. a daily, constant guest, Hor. Ep. 1, 7, 75 Schmid:

    ecquem tu illo certiorem nebulonem,

    Cic. Att. 15, 21, 2.—
    b.
    But sometimes indef., like quidam, and our certain, of things, the certainty of whose existence is given, but whose nature is not more definitely designated, or comes not into consideration (cf. aliquis):

    Cephaloedi mensis est certus, quo mense sacerdotem maximum creari oporteat,

    Cic. Verr. 2, 2, 52, § 128:

    habet certos sui studiosos,

    id. Brut. 16, 64:

    (hunc) certis rebus imperatis regnare jussit,

    id. Sest. 27, 58:

    certi homines ad eam rem periti,

    id. ib. 18, 41:

    res a certis hominibus corrupta,

    id. Fam. 1, 2, 3; 4, 9, 2; 16, 11, 2; id. Marcell. 6, 16; id. Deiot. 4, 11; Liv. 34, 61, 7.—Hence in Quint. several times in connection with quidam and aliquis:

    ad certas quasdam dicendi leges alligati,

    Quint. 8, prooem. § 2; so id. 8, prooem. § 12; 4, 2, 28; 5, 10, 2; 5, 10, 5; 9, 4, 8;

    11, 2, 28: aliquos compositionis certos pedes,

    id. 10, 2, 13; so id. 7, prooem. § 4; and subst.:

    in his certos aliquos docebit,

    id. 2, 8, 13.—
    2.
    Trop., of things whose internal moral qualities are established, fixed, can be relied upon, sure, unerring, to be depended upon, true, faithful, [p. 321] etc. (so most freq. in all periods and species of composition; syn.: firmus, confirmatus, exploratus, indubitatus, manifestus al.).
    a.
    Of persons: amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. Lael. 17, 64; cf.:

    tu ex amicis certis mi es certissimus,

    Plaut. Trin. 1, 2, 57:

    certi homines, quibus dem litteras,

    Cic. Fam. 1, 7, 1; cf. id. Cat. 3, 7, 16; Nep. Paus. 2, 4; id. Alcib. 10, 1; Cic. Rosc. Am. 19, 53; id. Verr. 2, 2, 64, § 156:

    certus enim promisit Apollo, etc.,

    Hor. C. 1, 7, 28:

    auctor (mortis),

    Quint. 6, 3, 68; cf. Suet. Tib. 5:

    adversus hostem nec spe nec animo certiorem, i. e. firmiorem,

    Liv. 10, 35, 17: apud latera certos collocaverat, Sall. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 576 (H. 1, 53 Dietsch); cf. Nep. Dion, 9, 2:

    per litora certos dimittam,

    Verg. A. 1, 576:

    certissimus auctor (Phoebus),

    id. G. 1, 432.—
    b.
    Of things:

    satis animo certo et confirmato,

    Cic. Quint. 24, 77; cf.

    pectora,

    Verg. A. 9, 249, and certior indoles, Suet. Ner. 10:

    promissa,

    Cic. Fam. 6, 12, 1:

    parata dicendi copia et certa,

    Quint. 10, 6, 6; id. 6, prooem. §

    9: jus,

    id. 12, 3, 6 et saep.:

    jactus (telorum),

    Tac. A. 14, 37; cf.

    in this sense certa hasta,

    Verg. A. 11, 767:

    sagitta,

    Hor. C. 1, 12, 23:

    fides segetis,

    id. ib. 3, 16, 30:

    spes,

    id. C. S. 74:

    trames,

    id. S. 2, 3, 49:

    lar,

    id. Ep. 1, 7, 58 al.:

    plana et certa,

    Plaut. Pers. 2, 2, 1:

    certa et clara,

    Ter. Hec. 5, 4, 1 Ruhnk.; so Liv. 22, 39, 22; cf. Hor. S. 2, 6, 27.—Subst., with gen.:

    certa maris,

    Tac. H. 4, 81.—
    B.
    Subject., of that which is established by evidence, etc., placed beyond doubt, certain, sure, true, proved, established (class.; esp. freq. in neutr.):

    cum ad has suspitiones certissimae res accederent,

    Caes. B. G. 1, 19; 5, 29:

    incerta pro certis malebant,

    Sall. C. 17, 6; cf.:

    incerta pro certis mutare,

    id. J. 83, 1:

    postremo certior res,

    Liv. 29, 6, 12:

    certiora esse dicunt quam, etc.,

    Cic. N. D. 3, 5, 13; id. Att. 3, 11, 2; Liv. 10, 35, 12: So. Satin hoc certum'st? Ge. Certum:

    hisce oculis egomet vidi,

    Ter. Ad. 3, 2, 31:

    jam satis certumst virginem vitiatam esse?

    id. Enn. 4, 4, 36:

    cum certius tibi sit me esse Romae quam mihi te Athenis,

    Cic. Att. 1, 9, 1:

    id parum certum est,

    Liv. 5, 35, 3:

    cum de altero intellectu certum est, de altero dubium,

    Quint. 7, 6, 3; cf. id. 7, 3, 4: non certum traditur, with interrog.-clause, Liv. 2, 8, 8:

    nec quicquam certi respondes mihi?

    Ter. Hec. 4, 4, 84:

    neque tanto spatio certi quid esset explorari poterat,

    Caes. B. G. 7, 45:

    certum inveniri non potest ne... an,

    id. B. C. 1, 25:

    si quicquam humanorum certi est,

    Liv. 5, 33, 1: Ph. Civemne? Th. Arbitror:

    Certum non scimus,

    Ter. Eun. 1, 2, 31; cf. id. Phorm. 1, 2, 98; Cic. Att. 12, 23, 2.—So, certum scire, to know for a certainty, Ter. Eun. 5, 3, 12; id. Hec. 3, 1, 44; Cic. Fam. 9, 23 init.:

    certum habere,

    to reckon certain, id. Att. 1, 13, 1; Liv. 36, 28, 4; 5, 3, 2; Quint. 2, 3, 9; Col. 2, 22, 5 al.:

    certum respondeo,

    Cic. Ac. 2, 29, 92:

    cognoscere, Auct. B. Alex. 53: comperire, Auct. B. Hisp. 22.—So also pro certo habere,

    Cic. Att. 10, 6, 3; Matius ap. Cic. Att. 9, 15, A med.; Sall. C. 52, 17; Suet. Dom. 23:

    negare,

    Cic. Att. 5, 21, 5:

    polliceri,

    id. Agr. 2, 37, 102:

    dicere aliquid,

    id. Brut. 3, 10:

    ponere,

    Liv. 23, 6, 8:

    scire,

    id. 25, 10, 1:

    affirmare,

    id. 27, 1, 13; 3, 23, 7; cf. id. 1, 3, 2 Drak.:

    creditur,

    Sall. C. 15, 2:

    coeperit esse,

    Quint. 5, 12, 2:

    certius cognoscere ex aliquo de aliquā re,

    Caes. B. G. 5, 52, 5.—Strengthened by comp.:

    quin nihil invenies magis hoc certo certius,

    Plaut. Capt. 3, 4, 111; cf.:

    et hoc certo certius est et saepissime constitutum,

    Dig. 42, 8, 10, § 14:

    certo certius,

    Ambros. in Ephes. 5; Paul. Vit. St. Ambros. 25; App. M. 9, p. 237, 27.—In Plaut. certum or certius facere alicui, to give certainty to one concerning any thing, make him certain, Plaut. Men. 2, 1, 17; 5, 2, 12; id. Ps. 2, 2, 4.—
    2.
    Transf. to the person who is made certain in reference to a thing, certain, sure:

    certi sumus periisse omnia,

    Cic. Att. 2, 19, 5:

    num quid nunc es certior?

    Plaut. Am. 1, 1, 191:

    posteritatis,

    i. e. of posthumous fame, Plin. Ep. 9, 3, 1:

    sententiae,

    Quint. 4, 3, 8:

    judicii,

    Sen. Ep. 45, 9:

    certus de suā geniturā,

    Suet. Vesp. 25:

    damnationis,

    id. Tib. 61:

    exitii,

    Tac. A. 1, 27:

    spei,

    id. H. 4, 3:

    matrimonii,

    id. A. 12, 3:

    certi sumus, etc.,

    Gell. 18, 10, 5.—In class. prose mostly in the phrase certiorem facere aliquem (de aliquā re, alicujus rei, with a foll, acc. and inf., with a rel.-clause or absol.), to inform, apprise one of a thing:

    me certiorem face,

    Ter. Phorm. 4, 3, 69:

    ut nos facias certiores,

    Plaut. Curc. 5, 2, 32:

    uti se (sc. Caesarem) de his rebus certiorem faciant,

    Caes. B. G. 2, 2:

    qui certiorem me sui consilii fecit,

    Cic. Att. 9, 2, a, 2:

    Caesarem certiorem faciunt, sese non facile ab oppidis vim hostium prohibere,

    Caes. B. G. 1, 11:

    faciam te certiorem quid egerim,

    Cic. Att. 3, 11, 1.— With subj. only:

    milites certiores facit, paulisper intermitterent proelium,

    Caes. B. G. 3, 5 fin.Pass.:

    quod crebro certior per me fias de omnibus rebus,

    Cic. Fam. 1, 7, 1; so Caes. B. G. 1, 7; Sall. J. 104, 1:

    Caesar certior factus est, tres jam copiarum partes Helvetios id flumen transduxisse,

    Caes. B. G. 1, 12; so id. ib. 1, 21; 1, 41; 2, 1; Sall. J. 82, 2; Nep. Att. 12, 3:

    factus certior, quae res gererentur,

    Caes. B. C. 1, 15:

    non consulibus certioribus factis,

    Liv. 45, 21, 4.—Also in posit., though rarely:

    fac me certum quid tibi est,

    Plaut. Ps. 1, 1, 16; 4, 6, 35; Verg. A. 3, 179:

    lacrimae suorum Tam subitae matrem certam fecere ruinae,

    Ov. M. 6, 268.— Hence, adv. in two forms.
    A.
    certō, with certainty, certainly, surely, of a truth, in fact, really, object. and subject. (cf. supra, II. A. and B.); only in the comic poets, and sometimes (most. freq. in his epistt.) in Cic., while the adverbial form certe belongs to all periods and all species of composition. The difference between them is, perhaps, merely historical; but v. infra, certe, B. I. 2. init.
    1.
    Object.:

    perii certo, haud arbitrario,

    Plaut. Poen. 3, 5, 42; cf. id. Merc. 2, 3, 106:

    mihi certo nomen Sosia'st,

    id. Am. 1, 1, 176; id. Men. 2, 2, 39; Ter. Phorm. 1, 3, 12:

    nihil ita exspectare quasi certo futurum,

    Cic. Tusc. 5, 28, 81 (cf. the passage cited under certo, I. 1., from id. Div. 2, 7, 18).—
    b.
    In affirm. answers: Me. Liberum ego te jussi abire? Mes. Certo, yes, certainly, Plaut. Men. 5, 8, 9; so id. ib. 5, 9, 50; 2, 3, 38; id. Poen. 5, 5, 21; Ter. Eun. 5, 1, 9.—
    2.
    Subject.
    a.
    In gen. (very rare):

    certo enim ego vocem hic loquentis modo mi audire visus sum,

    Plaut. Aul. 4, 5, 4:

    ego rus abituram me esse certo decrevi,

    Ter. Hec. 4, 4, 10: Th. Quid aīs? Py. Atqui certo comperi, id. Eun. 5, 1, 9.—
    b.
    Esp. in the formula of asseveration, certo scio, I certainly know, I am fully persuaded, beyond all doubt (class.):

    certo edepol scio, me vidisse, etc.,

    Plaut. Mil. 2, 3, 2; id. Truc. 1, 1, 49; Ter. And. 5, 4, 26; id. Ad. 4, 5, 14; id. Eun. 1, 2, 119; id. Heaut. 1, 1, 19:

    quod te moleste ferre certo scio,

    Cic. Att. 1, 12, 3; 2, 23, 2; id. Fam. 4, 13, 6; id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; id. Rosc. Am. 8, 21; id. Phil. 3, 6, 17; id. Sen. 1, 1; 1, 2; Sall. J. 9, 2; id. C. 51, 16:

    veniunt in mentem mihi permulta: vobis plura, certo scio,

    Cic. Caecin. 19, 55 (cf. under certe, I. 2.).—
    B.
    certē (class.; cf. supra, certo init.).
    I.
    Affirming strongly, with certainty, certainly, undoubtedly, assuredly, surely, really.
    1.
    Object.:

    certe edepol, tu me alienabis,

    Plaut. Am. 1, 1, 243:

    ego quidem ab hoc certe exorabo,

    id. Bacch. 5, 2, 58:

    certe hercle,

    id. As. 2, 1, 15; cf. Ter. Phorm. 5, 1, 8; Plaut. Truc. 1, 2, 71; Ter. And. 2, 2, 10:

    quom is certe Renuntiarit,

    id. Heaut. 4, 4, 4:

    certe captus est!

    id. And. 1, 1, 55:

    certe ut videamur cernere eum,

    Lucr. 4, 760:

    si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est,

    Cic. Div. 2, 7, 18; cf. id. N. D. 1, 2, 5:

    fuit certe id aequum et certe exspectatum est, etc.,

    id. Planc. 16, 38:

    ea certe vera sunt,

    id. Mil. 35, 96:

    M. Catoni certe licuit, etc.,

    id. Rep. 1, 1, 1:

    jam illa perfugia certe minime sunt audienda,

    id. ib. 1, 5, 9:

    cum se certe decessurum videret,

    id. Verr. 2, 3, 44, § 104; Cat. 62, 8:

    certe hinc Romanos olim fore ductores pollicitus,

    Verg. A. 1, 234:

    o dea certe,

    a goddess surely, id. ib. 1, 328:

    postremo expellet certe vivacior heres,

    Hor. S. 2, 2, 132:

    placuit tibi, Delphice, certe, Dum, etc.,

    Ov. M. 2, 543 al. — Comp.:

    speculatores mittere, qui certius explorata referant,

    Liv. 3, 40, 13; 35, 48, 3:

    si reperire vocas amittere certius,

    Ov. M. 5, 519; App. M. 2, p. 118, 1.— Sup., Tert. Pall. 4.—
    b.
    In an answer of affirmation:

    estne ipsus an non est! Is est, Certe is est, is est profecto,

    Plaut. Trin. 4, 3, 65; so Ter. Ad. 1, 1, 53; Cic. Tusc. 1, 5, 9; id. Clu. 54, 149; id. Phil. 1, 15, 37; id. Ac. 2, 35, 113; and in confirmation of a preceding fact: venerat, ut opinor, haec res in judicium. Certe, certainly, surely, Cic. Rosc. Com. 14, 42; id. Fam. 4, 2, 5; id. Or. 42, 144; cf. id. Off. 3, 29, 105; id. Fin. 2, 27, 91.—
    2.
    Subject., mostly in the phrase certe scio, I know to a certainty, I am sure (acc. to Klotz ad Cic. Sen. 1, 2, certe scio = certum est me scire, I am fully convinced: certo scio = certum est quod scio, my knowledge is accurate, etc.):

    certe edepol scio, si aliud quicquam est quod credam aut certo sciam, etc.,

    Plaut. Am. 1, 1, 115:

    edepol certo scio,

    id. Bacch. 2, 3, 20:

    scelestiorem me hac anu certe scio Vidisse numquam,

    id. Aul. 1, 1, 21; cf. Cic. Arch. 12, 32:

    ex litteris certe scire potuistis,

    id. Font. 4, 8; id. Phil. 12, 12, 29:

    quod iste certe statuerat ac deliberaverat non adesse,

    id. Verr. 2, 1, 1, § 1.—
    b.
    In affirm. answers: Ar. Ain' vero? Le. Certe, inquam, Plaut. As. 3, 3, 132: Ch. Ain'tu? So. Certe, sic erit, Ter. Heaut. 5, 3, 12.—
    c.
    In a subjective supposition or presumption that a thing is so, certainly, surely, assuredly, doubtless, of course; Gr. isôs:

    ah nugas agis, Certe habes,

    Plaut. Aul. 4, 4, 25; id. Bacch. 5, 2, 58:

    si me tanti facis, quanti certe facis,

    Cic. Fam. 11, 16, 3; 7, 8, 1; cf. Verg. A. 1, 234; Ov. M. 2, 423; Prop. 2, 7, 1. —
    (β).
    In interrog., Cic. Leg. 1, 1, 3; Suet. Aug. 33.—
    II.
    Affirming with restriction, yet surely, yet indeed, at least, notwithstanding (very freq. in prose and poetry, esp. after the class. per.).
    A.
    Alone:

    si non ipsā re tibi istuc dolet, Simulare certe est hominis,

    Ter. Ad. 4, 7, 16:

    cingitur, certe expedit se,

    Plaut. Am. 1, 1, 152:

    ut homines mortem vel optare incipiant, vel certe timere desistant,

    Cic. Tusc. 1, 49, 117:

    haec... sint falsa sane, invidiosa certe non sunt,

    id. Ac. 2, 32, 105:

    qui... ut non referat pedem, sistet certe,

    id. Phil. 12, 4, 8:

    res fortasse verae, certe graves,

    id. Fin. 4, 3, 7; cf. Liv. 9, 11, 13:

    consulatum unum certe plebis Romanae esse,

    id. 22, 34, 11:

    quos quoniam caeli nondum dignamur honore, Quas dedimus certe terras habitare sinamus,

    Ov. M. 1, 195 et saep.:

    quo quid sit beatius, mihi certe in mentem venire non potest,

    Cic. Tusc. 5, 28, 81; so,

    ego certe,

    Quint. 8, 3, 65; 9, 4, 57:

    certe ego,

    Sall. J. 31, 5; Ov. H. 19, 81; id. M. 13, 840; id. Tr. 4, 5, 13:

    mihi certe,

    Quint. 10, 3, 23:

    ipse certe,

    id. 8, 6, 30; Curt. 7, 4, 19; 7, 6, 22.—
    B.
    With other particles.
    1.
    With tamen:

    illud certe tamen, quod jam amplexi sumus,

    Cic. de Or. 3, 6, 22; id. Sen. 23, 84.—
    2.
    With at: quod (consilium) si non fuerit prudens, at certe ab optima fide proficiscetur, Balb. et opp. ap. Cic. Att. 9, 7, A, 1; Ov. F. 3, 351; cf. at II. 3.—
    3.
    With sed: non integrā re, sed certe minus infractā, quam, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 8; cf. Cic. Leg. 1, 21, 56 dub. B. and K. —
    4.
    With quidem:

    ubi sit animus, certe quidem in te est,

    Cic. Tusc. 1, 29, 70:

    quoniam volumus quidem certe senes fieri,

    id. Sen. 2, 6; id. Quint. 15, 50:

    certe quidem vos estis Romani, etc.,

    Liv. 45, 22, 5. (But quidem does not belong with certe in such passages as the foll.:

    hic quidem certe memorat, etc.,

    Plaut. Am. 1, 1, 261 al.; v. quidem; cf. also aut and vel.)

    Lewis & Short latin dictionary > certus

  • 25 complexus

    1.
    complexus, a, um, Part., from complector.
    2.
    complexus ( con-), ūs, m. [complector], a surrounding, encompassing, encircling, embracing, embrace, etc. (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    Prop.
    1.
    Of things (rare):

    aether Omnia avido complexu cetera saepsit,

    Lucr. 5, 471; so id. 2, 1066:

    qui (mundus) omnia complexu suo coërcet et continet,

    Cic. N. D. 2, 22, 58; 2, 40, 101:

    lapides alligati complexu silicis,

    by a binding, Plin. 36, 22, 45, § 161.—
    2.
    Of persons:

    secutae conlocutiones cum Trebonio complexusque,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    corporum,

    id. Tusc. 3, 20, 46:

    e complexu parentum abreptos filios ad necem ducere,

    id. Verr. 2, 1, 3, § 7:

    ubi complexu coierunt membra tenaci,

    in a mutual close embrace, Ov. M. 4, 377:

    complexu matris avellere natam,

    Cat. 62, 21; cf. id. 64, 88; 64, 118; Cic. Font. 17, 36; id. Fl. 38, 95; Liv. 2, 40, 5; Quint. 6, 1, 42; 8, 3, 68:

    Venerio,

    in copulation, Cic. Div. 2, 69, 143.—In plur., * Hor. S, 1, 5, 43; Verg. A. 5, 742; Ov. M. 3, 286; 10, 388; 6, 249.—Rarely (like complector itself), of hostile embrace, close combat:

    in Martis complexu cadere,

    Quint. Decl. 4, 22:

    armorum,

    Tac. Agr. 36; cf.

    of a serpent: longis amplexibus illos necat,

    Ov. M. 3, 48:

    luctari complexu,

    Plin. 9, 30, 48, § 91.—
    B.
    Transf., as a measure, the reach:

    (cedrus) crassitudinis ad trium hominum conplexum,

    Plin. 16, 40, 76, § 203.—
    II.
    Trop.
    A.
    A connection in discourse (very freq. in Quint.):

    vitium non est in sensu, sed in complexu,

    Quint. 1, 5, 46; cf. id. 9, 4, 32:

    brevis verborum,

    id. 7, 3, 18:

    sermonis,

    id. 9, 3, 18:

    in complexu loquendi serieque,

    id. 1, 5, 3:

    legum aliorumque scriptorum,

    id. 5, 10, 107:

    causarum,

    id. 5, 10, 103; 7, 2, 57:

    rerum, personarum, temporum,

    id. 3, 5, 7 et saep.—
    B.
    A friendly embracing, love, affectionate relation, etc.:

    venisti in sinum et complexum tuae mimulae,

    Cic. Phil. 2, 25, 61; cf.:

    res publica Pompeii filium suo sinu complexuque recipiet,

    id. ib. 13, 4, 9; id. Pis. 9, 19:

    totius gentis humanae,

    id. Fin. 5, 23, 65; id. Cat. 2, 10, 22:

    at tu easdem artes in complexu, oculis, auribus habes,

    Plin. Pan. 47, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > complexus

  • 26 conplexus

    1.
    complexus, a, um, Part., from complector.
    2.
    complexus ( con-), ūs, m. [complector], a surrounding, encompassing, encircling, embracing, embrace, etc. (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    Prop.
    1.
    Of things (rare):

    aether Omnia avido complexu cetera saepsit,

    Lucr. 5, 471; so id. 2, 1066:

    qui (mundus) omnia complexu suo coërcet et continet,

    Cic. N. D. 2, 22, 58; 2, 40, 101:

    lapides alligati complexu silicis,

    by a binding, Plin. 36, 22, 45, § 161.—
    2.
    Of persons:

    secutae conlocutiones cum Trebonio complexusque,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    corporum,

    id. Tusc. 3, 20, 46:

    e complexu parentum abreptos filios ad necem ducere,

    id. Verr. 2, 1, 3, § 7:

    ubi complexu coierunt membra tenaci,

    in a mutual close embrace, Ov. M. 4, 377:

    complexu matris avellere natam,

    Cat. 62, 21; cf. id. 64, 88; 64, 118; Cic. Font. 17, 36; id. Fl. 38, 95; Liv. 2, 40, 5; Quint. 6, 1, 42; 8, 3, 68:

    Venerio,

    in copulation, Cic. Div. 2, 69, 143.—In plur., * Hor. S, 1, 5, 43; Verg. A. 5, 742; Ov. M. 3, 286; 10, 388; 6, 249.—Rarely (like complector itself), of hostile embrace, close combat:

    in Martis complexu cadere,

    Quint. Decl. 4, 22:

    armorum,

    Tac. Agr. 36; cf.

    of a serpent: longis amplexibus illos necat,

    Ov. M. 3, 48:

    luctari complexu,

    Plin. 9, 30, 48, § 91.—
    B.
    Transf., as a measure, the reach:

    (cedrus) crassitudinis ad trium hominum conplexum,

    Plin. 16, 40, 76, § 203.—
    II.
    Trop.
    A.
    A connection in discourse (very freq. in Quint.):

    vitium non est in sensu, sed in complexu,

    Quint. 1, 5, 46; cf. id. 9, 4, 32:

    brevis verborum,

    id. 7, 3, 18:

    sermonis,

    id. 9, 3, 18:

    in complexu loquendi serieque,

    id. 1, 5, 3:

    legum aliorumque scriptorum,

    id. 5, 10, 107:

    causarum,

    id. 5, 10, 103; 7, 2, 57:

    rerum, personarum, temporum,

    id. 3, 5, 7 et saep.—
    B.
    A friendly embracing, love, affectionate relation, etc.:

    venisti in sinum et complexum tuae mimulae,

    Cic. Phil. 2, 25, 61; cf.:

    res publica Pompeii filium suo sinu complexuque recipiet,

    id. ib. 13, 4, 9; id. Pis. 9, 19:

    totius gentis humanae,

    id. Fin. 5, 23, 65; id. Cat. 2, 10, 22:

    at tu easdem artes in complexu, oculis, auribus habes,

    Plin. Pan. 47, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > conplexus

  • 27 distringo

    di-stringo, nxi, ctum, 3, v. a.
    I.
    To draw asunder, to stretch out (very rarely): radiis rotarum districti pendent, * Verg. A. 6, 616.— Poet.:

    (canum) rabies districta,

    i. e. showing the teeth, Lucr. 5, 1064; cf.:

    acies dentium,

    Amm. 14, 7, 13.—Far more freq., esp. since the Aug. per. (not in Caesar, and in Cicero only as P. a.),
    II.
    (Like distineo, II.) To detain a person anywhere, to hinder, to occupy, engage:

    Romanum a tergo,

    Flor. 2, 13, 1:

    urbem (i. e. Romanos) incendiis,

    id. 4, 1, 2:

    distringit quem multarum rerum varietas,

    Phaedr. 4, 26, 3; cf. Plin. 18, 26, 65, § 239:

    distringor officio,

    id. Ep. 1, 10, 9; cf. id. ib. 7, 15, 1; Quint. 12, 1, 5:

    (Jovem) votis,

    to molest, importune, Plin. Pan. 94, 2.—Esp. as milit. t. t., to make a diversion against an enemy, to distract the attention of:

    Hannibalem mittendum in Africam esse ad distringendos Romanos,

    Liv. 35, 18 fin.:

    copias regias populatione maritimae orae,

    id. 44, 35; cf.:

    Scipionem oppugnatione plurium oppidorum,

    Front. Strat. 1, 3, 5.—
    2.
    To puzzle, confound:

    ut distrinxi hominem,

    Plaut. Truc. 5, 1, 65 (Spengel, destrinxi).—
    B.
    Transf., of abstract objects:

    ut discordiam moveret, qua consensus Romanorum distringeretur,

    would be hindered, disturbed, Front. Strat. 1, 8, 1 Oud. N. cr. —Hence, districtus, a, um, P. a.
    A.
    (Qs. stretched tight, i. e.) Strict, severe (post-Aug.):

    districtior accusator,

    Tac. A. 4, 36 fin.:

    feneratrix (opp. amica obsequens),

    Val. Max. 8, 2, 2:

    censura,

    id. 2, 9, 6:

    districtissimi defensores,

    Cod. Just. 1, 55, 6.—
    B.
    Divided in mind, at strife with one's self; hence, hesitating, vacillating:

    districtus mihi videris esse, quod et bonus civis et bonus amicus es,

    Cic. Fam. 2, 15, 3.—
    C.
    More freq. and class., occupied, engaged, busy:

    judicio districtus atque obligatus,

    Cic. Verr. 1, 9; cf.

    (vinculo mortali) alii alligati sunt, alii astricti, alii districti quoque,

    Sen. Vit. Beat. 16 fin.:

    ancipiti contentione,

    Cic. de Imp. Pomp. 4, 9:

    labore vita districta,

    id. de Or. 3, 2, 7; Quint. Ep. ad Tryph. 1; * Hor. S. 2, 8, 68; Nep. Hann. 13, 2; cf.:

    imperium circa mala sua,

    Flor. 4, 12, 1; and in the comp.:

    numquam me a causis et judiciis districtiorem fuisse,

    Cic. Q. Fr. 2, 16.— Adv. acc. to A., strictly, severely.
    (α).
    districte ( des-):

    minatus,

    Plin. Ep. 9, 21, 4:

    deneganda,

    Dig. 3, 3, 13.—
    (β).
    districtim:

    innocens,

    Sen. Contr. 7.—
    b.
    Comp.:

    districtius: repercutere,

    Tert. Idol. 5:

    vivere,

    Hier. Ep. 22, no. 11.— Sup., Cassiod. Var. 9, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > distringo

  • 28 frena

    frēnum or fraenum, i, n., and more freq. (cf. Neue, Formenl. 1, 567; and v. infra), plur. heterocl. frēni, ōrum, m., and mostly poet. frēna, ōrum, n. [root dhar-; Sanscr. dhar-ā-mi, hold, support; Gr. thra-, in thrênus, thronos; Lat. frētus], a bridle, curb, bit (syn.: lupi, lupata).
    I.
    Lit.
    (α).
    Plur.:

    aurei freni,

    Curt. 4, 13 med.; so nom. freni, id. 7, 10 fin.; cf. under II.; acc. frena, Verg. A. 4, 135; 5, 818; Ov. M. 15, 519; id. Am. 3, 4, 16:

    non domito frenos ore momordit equus,

    Tib. 1, 3, 42; so,

    frenos: equus, equa, quae frenos recipere solet,

    Cic. Top. 8, 36; Varr. R. R. 2, 7, 12; Verg. G. 3, 184; Liv. 1, 48, 6; Sen. Tranq. 15 fin. al.:

    moderarier hunc (equum) frenis,

    Lucr. 5, 1298; so,

    frenis,

    id. 5, 1317; Verg. A. 11, 719; 889; 12, 372; Hor. S. 1, 1, 91; Ov. M. 5, 643; Liv. 1, 14 fin.:

    equum cogere frenos pati,

    Phaedr. 4, 3, 9:

    frenos et strata equorum Pelethronium (invenisse),

    Plin. 7, 56, 57, § 202 et saep.—
    (β).
    Sing.:

    frenumque (equus) recepit, etc.,

    Hor. Ep. 1, 10, 36:

    non frenum depulit ore,

    id. ib. 1, 10, 38.—
    b.
    Prov.: frenum mordere, to take the bit in one's teeth, i. e. to offer opposition, to resist: si frenum momorderis peream, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 23, 2; cf.:

    sed ut mones, frenum momordi,

    Cic. ib. 11, 24, 1.—
    II.
    Transf.
    A.
    Like our terms bridle and curb, i. q. means of guiding or governing, restraint, check, limit.
    (α).
    Plur.:

    rerum freni,

    the reins of dominion, Sil. 1, 240:

    freni sunt injecti vobis, Quirites, nullo modo perpetiendi: alligati et constricti estis amaro vinculo servitutis,

    Val. Max. 2, 9, 5; cf.:

    freni domitarum gentium,

    Curt. 7, 10 fin.:

    ne Lycurgi quidem disciplina tenuit illos in hominibus Graecis frenos,

    Cic. Rep. 2, 33:

    ut Isocratem in acerrimo ingenio Theopompi et lenissimo Ephori dixisse traditum est, alteri se calcaria adhibere, alteri frenos,

    id. Brut. 56, 204:

    Mutinam illi exsultanti tamquam frenos furoris injecit,

    id. Phil. 13, 9, 20:

    date frenos impotenti naturae et indomito animali,

    give the reins to, allow full scope to, Liv. 34, 2, 13; so,

    frenos furentibus ira Laxat,

    Luc. 7, 125:

    impone felicitati tuae frenos,

    put on, Curt. 7, 8 fin.:

    imperii frena tenere sui,

    Ov. Tr. 2, 42:

    frena imperii moderari,

    id. P. 2, 9, 33:

    capere,

    id. ib. 4, 13, 27:

    frena licentiae inicere,

    Hor. C. 4, 15, 10:

    pone irae frena modumque, Pone et avaritiae,

    Juv. 8, 88:

    subiit leges et frena momordit Ille solutus amor,

    i. e. submitted to, Stat. S. 1, 2, 28:

    quod dicebat Isocrates, se calcaribus in Ephoro, contra autem in Theopompo frenis uti solere,

    Cic. de Or. 3, 9, 36; Quint. 2, 8, 11; cf. above the passage Cic. Brut. 56, 204:

    alter, uti dixit Isocrates in Ephoro et Theopompo, frenis eget, alter calcaribus,

    id. Att. 6, 1, 12:

    non solum frenis sed etiam jugo accepto,

    Liv. 37, 36, 5:

    animum rege: qui nisi paret, Imperat: hunc frenis, hunc tu compesce catenā,

    Hor. Ep. 1, 2, 63:

    jam vaga prosiliet frenis natura remotis,

    id. S. 2, 7, 74.—
    (β).
    Sing.:

    ni frenum accipere et victi parere fatentur,

    Verg. A. 12, 568:

    voluptates tenere sub freno,

    Sen. Ep. 23 med.
    B.
    Poet., horse, steed, charger:

    eques aptus frenis,

    Prop. 4 (5), 10, 19:

    portarumque moras frenis assultat et hastis,

    Stat. Th. 11, 243.—
    C.
    In gen.
    1.
    That which holds things together, a band (post-Aug. and rare):

    absiliunt pontes tectique trementis Saxea frena labant, etc.,

    the stone bands, ties, Stat. Th. 10, 880.—
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > frena

  • 29 frenum

    frēnum or fraenum, i, n., and more freq. (cf. Neue, Formenl. 1, 567; and v. infra), plur. heterocl. frēni, ōrum, m., and mostly poet. frēna, ōrum, n. [root dhar-; Sanscr. dhar-ā-mi, hold, support; Gr. thra-, in thrênus, thronos; Lat. frētus], a bridle, curb, bit (syn.: lupi, lupata).
    I.
    Lit.
    (α).
    Plur.:

    aurei freni,

    Curt. 4, 13 med.; so nom. freni, id. 7, 10 fin.; cf. under II.; acc. frena, Verg. A. 4, 135; 5, 818; Ov. M. 15, 519; id. Am. 3, 4, 16:

    non domito frenos ore momordit equus,

    Tib. 1, 3, 42; so,

    frenos: equus, equa, quae frenos recipere solet,

    Cic. Top. 8, 36; Varr. R. R. 2, 7, 12; Verg. G. 3, 184; Liv. 1, 48, 6; Sen. Tranq. 15 fin. al.:

    moderarier hunc (equum) frenis,

    Lucr. 5, 1298; so,

    frenis,

    id. 5, 1317; Verg. A. 11, 719; 889; 12, 372; Hor. S. 1, 1, 91; Ov. M. 5, 643; Liv. 1, 14 fin.:

    equum cogere frenos pati,

    Phaedr. 4, 3, 9:

    frenos et strata equorum Pelethronium (invenisse),

    Plin. 7, 56, 57, § 202 et saep.—
    (β).
    Sing.:

    frenumque (equus) recepit, etc.,

    Hor. Ep. 1, 10, 36:

    non frenum depulit ore,

    id. ib. 1, 10, 38.—
    b.
    Prov.: frenum mordere, to take the bit in one's teeth, i. e. to offer opposition, to resist: si frenum momorderis peream, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 23, 2; cf.:

    sed ut mones, frenum momordi,

    Cic. ib. 11, 24, 1.—
    II.
    Transf.
    A.
    Like our terms bridle and curb, i. q. means of guiding or governing, restraint, check, limit.
    (α).
    Plur.:

    rerum freni,

    the reins of dominion, Sil. 1, 240:

    freni sunt injecti vobis, Quirites, nullo modo perpetiendi: alligati et constricti estis amaro vinculo servitutis,

    Val. Max. 2, 9, 5; cf.:

    freni domitarum gentium,

    Curt. 7, 10 fin.:

    ne Lycurgi quidem disciplina tenuit illos in hominibus Graecis frenos,

    Cic. Rep. 2, 33:

    ut Isocratem in acerrimo ingenio Theopompi et lenissimo Ephori dixisse traditum est, alteri se calcaria adhibere, alteri frenos,

    id. Brut. 56, 204:

    Mutinam illi exsultanti tamquam frenos furoris injecit,

    id. Phil. 13, 9, 20:

    date frenos impotenti naturae et indomito animali,

    give the reins to, allow full scope to, Liv. 34, 2, 13; so,

    frenos furentibus ira Laxat,

    Luc. 7, 125:

    impone felicitati tuae frenos,

    put on, Curt. 7, 8 fin.:

    imperii frena tenere sui,

    Ov. Tr. 2, 42:

    frena imperii moderari,

    id. P. 2, 9, 33:

    capere,

    id. ib. 4, 13, 27:

    frena licentiae inicere,

    Hor. C. 4, 15, 10:

    pone irae frena modumque, Pone et avaritiae,

    Juv. 8, 88:

    subiit leges et frena momordit Ille solutus amor,

    i. e. submitted to, Stat. S. 1, 2, 28:

    quod dicebat Isocrates, se calcaribus in Ephoro, contra autem in Theopompo frenis uti solere,

    Cic. de Or. 3, 9, 36; Quint. 2, 8, 11; cf. above the passage Cic. Brut. 56, 204:

    alter, uti dixit Isocrates in Ephoro et Theopompo, frenis eget, alter calcaribus,

    id. Att. 6, 1, 12:

    non solum frenis sed etiam jugo accepto,

    Liv. 37, 36, 5:

    animum rege: qui nisi paret, Imperat: hunc frenis, hunc tu compesce catenā,

    Hor. Ep. 1, 2, 63:

    jam vaga prosiliet frenis natura remotis,

    id. S. 2, 7, 74.—
    (β).
    Sing.:

    ni frenum accipere et victi parere fatentur,

    Verg. A. 12, 568:

    voluptates tenere sub freno,

    Sen. Ep. 23 med.
    B.
    Poet., horse, steed, charger:

    eques aptus frenis,

    Prop. 4 (5), 10, 19:

    portarumque moras frenis assultat et hastis,

    Stat. Th. 11, 243.—
    C.
    In gen.
    1.
    That which holds things together, a band (post-Aug. and rare):

    absiliunt pontes tectique trementis Saxea frena labant, etc.,

    the stone bands, ties, Stat. Th. 10, 880.—
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > frenum

  • 30 Massa

    1.
    massa, ae, f., = maza, that which adheres together like dough, a lump, mass ( poet. and post-Aug.):

    massa picis,

    Verg. G. 1, 275:

    salis,

    Plin. 31, 7, 39, § 78:

    lactis coacti,

    cheese, Ov. M. 8, 666:

    lactis alligati,

    Mart. 8, 64, 9.—Of metals:

    versantque tenaci forcipe massam,

    Verg. A. 8, 453:

    aeris,

    Plin. 34, 9, 20, § 97:

    chalybis,

    Ov. F. 4, 405:

    ardens,

    Juv. 10, 130.—Of money:

    tum argenti montis, non massas habet: Aetna non aeque altast,

    Plaut. Mil. 4, 2, 73.— Absol., of a mass of gold:

    contactu gleba potenti Massa fit,

    Ov. M. 11, 112: marmoris, a block of marble:

    marmor, non in columnis crustisve, sed in massa,

    Plin. 36, 6, 8, § 49.—Of chaos, Ov. M. 1, 70.—Of a heavy weight, Juv. 6, 421.—Of an indeterminate quantity of land, Inscr. Orell. 4360.
    2. 1.
    L. Terentius Massa, Liv. 31, 50; 40, 35. —
    2.
    Baebius Massa, a notorious informer and sycophant, Plin. Ep. 3, 4; 7, 33; Juv. 1, 35.—
    3.

    Lewis & Short latin dictionary > Massa

  • 31 massa

    1.
    massa, ae, f., = maza, that which adheres together like dough, a lump, mass ( poet. and post-Aug.):

    massa picis,

    Verg. G. 1, 275:

    salis,

    Plin. 31, 7, 39, § 78:

    lactis coacti,

    cheese, Ov. M. 8, 666:

    lactis alligati,

    Mart. 8, 64, 9.—Of metals:

    versantque tenaci forcipe massam,

    Verg. A. 8, 453:

    aeris,

    Plin. 34, 9, 20, § 97:

    chalybis,

    Ov. F. 4, 405:

    ardens,

    Juv. 10, 130.—Of money:

    tum argenti montis, non massas habet: Aetna non aeque altast,

    Plaut. Mil. 4, 2, 73.— Absol., of a mass of gold:

    contactu gleba potenti Massa fit,

    Ov. M. 11, 112: marmoris, a block of marble:

    marmor, non in columnis crustisve, sed in massa,

    Plin. 36, 6, 8, § 49.—Of chaos, Ov. M. 1, 70.—Of a heavy weight, Juv. 6, 421.—Of an indeterminate quantity of land, Inscr. Orell. 4360.
    2. 1.
    L. Terentius Massa, Liv. 31, 50; 40, 35. —
    2.
    Baebius Massa, a notorious informer and sycophant, Plin. Ep. 3, 4; 7, 33; Juv. 1, 35.—
    3.

    Lewis & Short latin dictionary > massa

  • 32 palus

    1.
    pālus, i, m. ( neutr. collat. form pālum, i, Varr. ap. Non. 219, 18) [for paglus (cf. dim. paxillus); root pag-; Sanscr. pācas, snare; Gr. pêgnumi, fasten; Lat. pango; cf.: pignus, pax], a stake, prop, stay, pale.
    I.
    Lit. (very freq. and class.;

    syn.: sudes, stipes): ut figam palum in parietem,

    Plaut. Mil. 4, 4, 4; id. Men. 2, 3, 53:

    damnati ad supplicium traditi, ad palum alligati,

    Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11:

    palis adjungere vitem,

    Tib. 1, 8 (7), 33; Ov. F. 1, 665:

    palos et ridicas dolare,

    Col. 11, 2, 11; Varr. 1. 1.—The Roman soldiers learned to fight by attacking a stake set in the ground, Veg. Mil. 1, 11; 2, 23;

    hence, aut quis non vidit vulnera pali?

    Juv. 6, 246.—And, transf.: exerceamur ad palum: et, ne imparatos fortuna deprehendat, fiat nobis paupertas familiaris, Sen. Ep. 18, 6.—In the lang. of gladiators, palus primus or palusprimus (called also machaera Herculeana, Capitol. Pert. 8), a gladiator's sword of wood, borne by the secutores, whence their leader was also called primus palus, Lampr. Commod. 15;

    Inscr. Marin. Fratr. Arv. p. 694.—Prov.: quasi palo pectus tundor, of one astonished, stunned,

    Plaut. Rud. 5, 2, 2.—
    II.
    Transf., = membrum virile, Hor. S. 1, 8, 5.
    2.
    pălus, ūdis ( nom. sing. pălŭs, Hor. A. P. 65;

    but usually pălūs,

    Verg. A. 6, 107; v. infra; gen. plur. paludum, Caes. B. G. 4, 38, 2 Oud.;

    rarely paludium,

    Liv. 21, 54, 7 Drak.; Plin. 2, 68, 68, § 174; Just. 44, 1, 10; Eum. Pan. Const. Aug. 12, 2), f. [= Gr. pêlos, mud; cf. Sanscr. palvala, pool; perh. -ud of the stem = hudôr, water], a swamp, marsh, morass, bog, fen, pool (cf.: stagnum, lacus).
    I.
    Lit.:

    ille paludes siccare voluit,

    Cic. Phil. 5, 3, 7:

    paludes emere,

    id. Agr. 2, 27, 71:

    palus erat non magna inter nostrum atque hostium exercitum,

    Caes. B. G. 2, 9:

    propter paludes exercitui aditus non est,

    id. ib. 2, 16:

    Cocyti tardāque palus inamabilis undā,

    Verg. G. 4, 479:

    sterilisve diu palus aptaque remis,

    Hor. A. P. 65:

    udae paludes intumuere aestu,

    Ov. M. 1, 737:

    stagnata paludibus ument,

    id. ib. 15, 269:

    nigra,

    Tib. 3, 3, 37:

    exusta,

    Verg. G. 3, 432:

    alta,

    id. ib. 4, 48:

    putida,

    Cat. 17, 10:

    nebulosa,

    Sil. 8, 382:

    sordida,

    Stat. S. 4, 3, 8.—Hence, Palus Maeotis, = Lacus Maeotis, now the Sea of Azof, Plin. 2, 67, 67, § 168; Mel. 1, 19.—
    II.
    Transf.
    A.
    A reed that grows in marshes:

    tomentum concisa palus Circense vocatur,

    Mart. 14, 160, 1; 11, 32, 2.—
    B.
    Water:

    (cymba) multam accepit rimosa paludem,

    Verg. A. 6, 414.

    Lewis & Short latin dictionary > palus

См. также в других словарях:

  • Alligāti — Alligāti, 1) (röm. Ant.), Sklaven, welche gefesselt ihre Arbeit verrichteten; 2) (Rechtsw.), Zeugen, die bei ihrer gerichtlichen Aussage durch Aussagen bei vorhergegangener Befragung gebunden waren …   Pierer's Universal-Lexikon

  • CODEX — I. CODEX proprie idem quod truncus, qui Graece κορμὸς et τόμος; arque inde pro libro seu volumine. Forte ex Graeco κόνταξ, unde condex et codex, extritô n. Est autem Graecis κόνταξ diminutivum a κόντος, i. e. scapus, atque hâc voce illis volumen… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • POENA — et Beneficium, pro Diis habitos apud quosdam Aethiopiae populos legimus: Sunt qui non ab Aethioplbus, sed ab Assyriis et Persis hos cultos fuisse asserunt; illam quod malorum, hunc quod bonorum largitorem esse opinantur, Alex. ab Alex. l. 18. c.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PUGILLI — in Glossis ἐπίσφερα, pro ἐπίσφαιρα, more scribendi illis temporibus usitatô. Eaedem, Pugilia, ἐπισφέρια. Item, Pugil, πύκτης, ἐπισφαίριον. Caestibus opponuntur. Caestus enim ex crudo corio erant, plumbôque et ferrô insutô rigebbant: at Pugilli,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ROTAE supplicium — apud Graecos iam olim in usu, Suidae Ο῎ργανον fuit βαςανιςτήριον καὶ διατεῖνον τὰ σώματα, instrumentum hominibus excruciandis inventum, corpora distendens. Et alibi ξύλινόν τι, εν ᾧ δεςμούμενοι οἱ οἰκέται ἐκολάζοντο, lignum quoddam, in quo servi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SARMENTA — surculi amputati sunt, a sarpendo. i. e. putando. Haec arida boum cornibus praeligata accensaque, maguum hostibus terrorem intulisse, legitur apud Liv. l. 22. c. 16. Annibal necubi Romanus inclusum vallibus agmen aggrederetur; ludibrium oculorum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • SIMIA — Aegypriis olim pro Numine, a quibus ad Pithecusios earum cultus pervenit, teste Diodorô Siculô l. 20. ubi Simias apud illos easdem cum hominibus domos frequentare, paratos in cellis penariis cibos sumere nominaque ut plurimum ab illis Parentes… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • UNGULA — inter isntrumenta hominibus excruciandis excogitata, memoratur Cypriano, ad Donatum, Hasta illis et gladius et carnifex praesto est, Ungula effodiens latera et deradens, Eculeus extendens etc. Prudentio Hymnô 2. D. Vincentii, v. 117. Ridebat haec …   Hofmann J. Lexicon universale

  • sacrilege — Sacrilege, Larron de choses sacrées, Sacrilegus. Sacrilege, Larcin des choses sacrées, Sacrilegium. Qui sont in sacris, Sacris alligati et astricti. B …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»