-
81 praestruo
strūxī, strūctum, ere1) наперёд приготовлять, заранее приобретать (aliquid Su, Amm)tacĭtas vindictae p. iras Cld — затаить в душе злобу и местьp. fidem sibi L — заранее заручиться доверием2) застраивать, заграждать ( aditum O) -
82 provideo
prō-video, vīdī, vīsum, ēre1) раньше увидеть, издали завидеть (aliquem Pl; navem Su); видеть вдали, замечать впереди ( procul provideri L)2) предвидеть (tempestatem C; aliquid ante multos annos Just); наперёд взвешивать, заранее обдумывать, предусмотреть ( omnia C)p. ratione C — заранее высчитывать3) заранее заботиться, иметь попечение (de aliquā re C, Cs или alicui rei Pl, rhH. etc.; p. sibi liberisque Sl)4) заранее готовить, заготовлять ( frumentum exercitui Cs)consilia in posterum p. C — принимать меры на будущее -
83 radicitus
-
84 spiritus
spīritus, ūs m. [ spiro ]1) веяние, дуновение (vehementior s. ventus est, s. leviter fluens — aēr Sen); испарение (s. pestĭlens Capit); благоухание (s. suavis unguenti Lcr; s. florum AG); ветер ( frigĭdus PM)s. angustior C — короткое дыхание, одышкаextremum spiritum edere (effundere) C — испустить дух, умеретьuno spirito C — не переводя дыхания, одним духом3) вдыхание ( hujus caeli C)4) вздох (latere imo pelitus s. H)5) змеиное шипение V6) (тж. caeli s. C) воздухspiritum ducere C (movere, trahere CC или recipere Pt) — вдыхать, дышать7) жизненная сила, жизнь ( spiritum patriae reddere C)aliquid spiritu luere St — заплатить жизнью за что-л.8) душа, духdum memor ipse mei, dum s. hos regit artūs V — пока я в полном сознании, пока душа управляет этим (моим) телом9) личность, лицо (carissimus alicui s. VP)10) настроение, образ мыслей ( hostilis L)12) воодушевление, вдохновение (poeticus, sublīmis Q)13) мужество, энергия ( magnos spiritūs alicui facere или imprimere L)14) высокомерие, заносчивость, гордыня ( spiritus patricii L)magnos spiritus sibi sumere Cs — возгордиться, зазнатьсяregius s. C — царственное величие15) недовольство, озлобление ( alicujus spiritūs mitigare T)16) грам. придыхание (asper, lenis Aus) -
85 subrogo
sub-rogo, āvī, ātum, āre1) предложить переизбрать (aliquem L, C); заново или взамен избирать (aliquem alicui или in locum alicujus C, L, Dig, CJ); дополнительно избрать ( sibi aliquem collegam C) -
86 thesaurizo
-
87 traho
1)а) тащить, тянуть ( plaustra per montes V); таскать, влечь ( aliquem crinibus V)per me ista pedibus trahantur погов. C — по мне, пропади оно пропадомб) волочить ( Hectorem circum Pergăma O); вести за собой ( exercitum L); с трудом передвигать ( genua aegra V); вытаскивать ( ex puteis aquam C); увлекать, мчать (limum arenamque Sl; trahi studio laudis C)2)а) притягивать ( magnes ferrum trahit Sol); привлекать, вовлекать, склонять ( in suam sententiam L)trahit sua quemque voluptas V — каждого влечёт своё удовольствие, т. е. у всякого свой вкусad Poenos rem t. L — быть настроенным в пользу Карфагенаб) втягивать, завлекать ( Teucros in proelia V)ne pars sincēra trahatur O — чтобы и здоровая часть не оказалась вовлечённой, т. е. поражённой3) отнимать ( partem doloris L); утаскивать, уносить ( praedas L); грабитьt. et rapere Sl — грабить и расхищать4) вытаскивать, вынимать, извлекать (ferrum a, de и e vulnere или corpore O)5) стягивать ( vincla galeae O)t. vultum O — хмуритьсяt. vela V — убирать паруса6) вытягивать, удлинять ( digitos pedum O)t. lanam J — прясть шерсть7) тянуть в разные стороны, раздирать ( factionibus trahi T)8) расточать, растрачивать (pecuniam omnibus modis Sl)9) распределять, делить ( laborem sorte V)10) влечь за собой, причинять, вызывать ( ruinam V)11) отвлекать, отклонять (aliquem ab incepto Sl)12) втягивать (в себя), пить ( pocula fauce H); всасывать ( sucum e terra C); впивать, вдыхать (odorem naribus Ph; auras ore O)suspiria t. difficulter Aug — тяжело дышать13) присваивать (себе), захватывать (regnum L; t. in se munia senatus T); приписывать ( decus alicujus rei ad aliquem L)t. gratiam sibi Just — требовать себе благодарностиt. in se crimen O — брать вину на себяomnia non bene consulta in virtutem trahebantur Sl — всё плохо обдуманное приписывалось доблести14) испускать, издавать ( vocem imo a pectore V)15) выводить, вести ( originem ab aliquo PM)16) извлекать, перенимать, усваивать ( multum ex moribus Sarmatarum T)17) принимать, усваивать, получать (nomen ab aliquo C, O; colorem V, O; molestiam ex aliqua re C); приобретать ( lapidis figuram O)18) обдумывать, обсуждать, взвешивать ( rationes alicujus rei Sl)t. animo или cum animo suo Sl — обдумывать, размышлять19) проводить ( noctem sermone V); влачить ( vitam Ph)t. moram O — тянуть, медлитьt. quiētem Prp — отдыхать, спатьt. laborem V — долго трудиться20)а) откладывать ( omnia Sl); затягивать ( aliquid in serum L)21) растягивать, протяжно произносить ( verba Sil)22) тянуться, длиться ( decem annos Fl) -
88 uber
I ūber, eris n.1) вымя, сосецubera praebere O (admovere V) — кормить грудьюubi u., ibi tuber погов. — см. tuber3) плодородие, изобилие ( agri V)4) плодородное поле VII ūber, eris adj.1) плодородный, тучный (solum QC; ager C); плодоносный, богатый ( arbor uberrima pomis O); полный, крупный ( spica C); округлый, цветущий ( mālae Ap); многоводный ( rivus H)2) многообещающий, сулящий богатую добычу ( bellum Just); обильный (fructūs C; alimentum VM); доходный, прибыльный ( quaestus uberrimus Ter)u. ad aliquid или alicui rei — плодородный (плодотворный) в отношении чего-л. ( solum gignendis uvis uberrimum QC)3) пространный или содержательный ( littĕrae C); глубокомысленный или даровитый ( ingenium C)4) дородный, полный (eques u. et habitissimus AG) -
89 adesse
1) присутствовать, особ. являться в суд (1. 19 § 2. 1. 21 §10. 11 D. 4, 8. 1. 29 pr. D. 5, 2. 1. 1 D. 49, 4);2) защищать в суде в качестве ходатая (1. 6 § 1. 1. 11 D. 3, 1. 1. 9 § 1 D. 48, 19). 3) иметь, находиться, servo adest aliquid, раб обладает известным качеством (1. 17 § 20 D. 21, 1). 4) = competere: adesse sibi privilegia gloriari (1. 11 C. 10, 47).ad iudicium non adesse (1. 3 § 1 D. 42, 8).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > adesse
-
90 deducere
1) уводить, отводить, deduc. colonias s. colonos (1. 239 § 5 D. 50, 16. 1. 1 § 7. 8 D. 50, 15);deduci (in) domum, или просто, deduci, ввод жены в дом мужа (1. 5 § 10 D. 13, 6. 1. 5. D. 23, 2. 1. 68. 69 § 3 D. 23, 3. 1, 66 рг. D. 24, 1. 1. 13 § 8 D. 48, 5);
2) приводить, доводить, deduc. furem ad Praesidem (1. 58 § 1 D. 47, 2);deduci in hortos (1. 66 § l D. 34, 1).
deduci ad supplicium (1. 19 D. 48, 19);
in vincula (1. 2 § 5 D. 49, 14); (1. 4 pr. D. 48, 4); (1. 10 D. 47, 9);
deduci in servitutem (1. 7 pr. D. 41, 1), in servilem causam (1. 3 § 1 D. 4, 5), in assusationem (1. 9 C. 9, 2); (1. 78 pr. D. 3, 3);
causa in conditione iurisiurandi deducta, дело зависит от подтверждения присягою (1. 39 D. 12, 2);
in censum deduc. aliquid, представить что-нб. для оценки, как предмет имущества (1. 64 D. 41, 1);
ad licitationem rem ded., довести до публичной продажи (1. 6 D. 10, 2);
rem s. litem in iudicium deduc., предъявлять, подавать иск о чем, ходатайствовать (1. 12 D. 2, 14. 1. 66 D. 3, 3. 1. 31 § 2 D. 3, 5. 1. 22. 23 D. 26, 7. 1. 4. 11. § 7 D. 44, 2. 1. 1 C. 3, 9: здесь resin iudicium deducta = lis contestata); касательно отдельных предметов in iudicium deducere обозначает: делать предметом иска, in iudicium s. in iudicio deduci: сделатьься предметом исковаго притязания (1. 3 рг. D. 2, 10. 1. 17 D. 3, 5. 1. 30 D. 10, 2. - 1. 51 § 1 eod. 1. 18 D. 10, 3. -1. 28 § 4 D. 12, 2. - 1. 11 § 1 D. 19, 1); (1. 11 § 5 D. 44, 2); (1. 21 рг. eod. 1. 90 D. 45, I); тоже самое обозн. deducere, deduci in controversiam, in litem (1. 17 pr. D. 16, 3. 1. 31 § 1 D. 46. 2);
deduci in actionem s. in actione (l. 27 § 3 D. 6, 1. 1. 7 § 14 D. 6, 2. 1. 37 D. 17, 2. 1. 13 pr. D. 40, 12), in petitionem (1. 7 § 5 D. 44, 2), in intentionem condemnationemve (1. 2 pr. D. 44, 1);
deduci in causam s. in causa fideicommissi, сделаться предметом фидеикоммисса (1. 3 pr. D. 33, 7. 1. 15 § 6 D. 35, 2. 1. 25 § 3 D. 36, 1), in obligationem, сделаться предметом обязательства (1. 75 § 1. 8. 1. 109. D. 45,1);
3) вычесть, deducitur de peculio, si quid dominus servi nomine obligatus est (1. 9. 8 D. 15, 1);in stipulationem s. in stipulatum (1. 76 § 1. 1. 89. 103. 125. 136 eod.), in cautionem (1. 24 pr. D. 33, 2. cp. 1. 25 § 4 D. 22, 3), in aestimationem (1. 81 § 4 D. 30), in compensationem (1. 8. 15 D. 16, 2).
deduc. quod sibi debetur (1. 11 § 7 eod. 1. 36 pr. D. 5, 3). impensas (1. 38 eod.); (1. 36 § 5 eod. 1. 7 pr. D. 24, 3); (1. 46 pr. 1). 7, 1. 1. 1 § 4. 1. 3 § 1 1. 5. 6 § 1 D. 7, 2);
fundum deducto usufr. dari iubere (1. 26 pr. D. 33, 2);
deducto aere alieno (1. 125 D. 50, 16). Deductio, вычет, deductio impensarum (1. 41 § 1 D. 31);
privilegium s. ius deductionis (1. 5 § 7 D. 14. 4. 1. 14 § 1 D. 15, 1);
4) (diducere), разделять (1. 3 § 2. 1. 5 § 1 D. 6, 1);deductionem pati (1. 38 § 2 eod.), (Gai. IV. 65 - 68).
5) растянуть, ferri materies, quae facile deducatur ignibus (1. 1 C. 11, 9).in tres partes hereditatem ded. (1. 13 § 3 D. 37, 4).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > deducere
-
91 destinare
1) назначать, silva concidendo, pastui pecudum, destinata (l. 55 § 2 D. 32. 1. 30 § 5 D. 50, 16); (1. 203 eod.); (1. 35 § 3 D. 28, 5. 1. 12 § 14 D. 33, 1);locus publici usibus, sepulturae, destinatus (1. 2 § 5. 1. 8 § 2 D. 11, 7. 1. 2 § 5 D. 43, 8. 1. 17 pr. D. 50, 16); (1. 50 § 1 D. 5, 1);
pecunia calendario destinata (1. 64 D. 32);
doti, nuptiis destin. aliquid (1. 7 § 3. 1. 68 D. 23, 3); (1. 21 D. 8, 3); (1. 3 § 1. 5. 6 D. 26, 7); (1. 7 § 1 D. 23, 3);
sibi despondere alium vel destinare (1. 11 § 2 D. 24, 2);
uxor a patre desponsa destinatave;
testamento destinata (l. 36. 66. pr. D. 23, 2);
2) посылать, ип provinciam destinatus (1. 2 § 3 D. 5, 1);Princeps, qui iudicem destinavit (l. 18 § 4 D. 4, 4).
3) намереваться, иметь в виду, destin. domicilium transferre (1. 8 § 9 D. 2, 15);qui ad provincias defendendas destinatur (1. 2 C. 12, 12); (1. 2 C. 11, 73).
qui destinavit rem petere (1. 24 D. 6, 1); (1. 9 § 5 D. 10, 4); (1. 9 § 5. 7 D. 28, 5); (1. 55 § 41). 26, 7).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > destinare
-
92 largiri
1) щедро давать, дарить, largiendi vel relinquendi potestas (1. 2 C. 5, 27);species lucri est ex alieno largiri, et beneficii debitorem sibi acquirere (1. 56 § 1 D. 47, 2);
2) даровать, уступать, принадлежать (1. 2 C. 2, 22. 1. 1 C. 2, 27); особ. о сроке, который еще не истек (1. 14 § 2 D. 4, 2. 1. 30 D. 4, 4. 1. 1 § 3 D. 38, 6. 1. 1 § 6 D. 38, 9). 3) largiri (ad) aliquid, быть достаточну, доставать, si largiatur portio ad servi pretium (l. 7 D. 40, 5. cf. 1. 11 § 6 D. 35, 2. 1. 25 § 1 eod. cf. 1. 21 § 1 D. 33, 1).larg. de suo (1. 40 § 1 D. 49, 14).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > largiri
-
93 pro
(praep.) 1) перед, pro tribunali (см.);2) за, для, в пользу, fideiubere, fidem dicere, fidem suam obligare pro aliquo (см.);pro rostris (1. 2 § 4. 43 D. 1, 2).
3) вместо, pro magistratibus fungi (1. 2 § 31 D. 1, 2);agere pro populo, pro libertate, pro tutela (pr. I. 4, 10. § 3 I. 3, 7. 1. 25 D. 1, 3. 1. 28 § 2 D. 2, 14); в пользу (1. 85 pr. D. 50, 17); относительно, cavere sibi pro oneribus hereditariis (1. 3 pr. D. 2, 15. 1. 15 pr. D. 48, 18. 1. 2 § 1 D. 2, 9); (см.).
alius pro alio (см.);
pro pecunia acceptum aliquid (1. 1 § 4 D. 3, 6. 1. 8 § 6 D. 37, 5); как, pro lege custodiri, observari (1. 32 § 1. 1. 33 D. 1, 3. 1. 47 § 1 D. 2, 14. 1. 29 D. 10, 2. 1. 22 § 4 D. 28, 1. 1. 38 § 1 D. 30. 1. 4 § 1 D. 3, 2. 1. 37 § 1 D. 4, 4. 1. 131 D. 50, 17);
possidere pro emtore etc. (см. possidere s. b.);
4) сообразно, но, pro modo (см. s. 1. b.): pro facultatibus alicuius (см. s. 1); (1. 2 § l D. 2, 5. 1. 8 D. 22, 3).pro herede gerere (см. s. 2); (tit. D. 27, 5. C. 5, 45. 1. 1 § 1 D. cit. cf. 1. 25 D. 27, 3. 1. 1 § 1. 1. 3 § 8 D. 27, 4. 1. 8 pr. D. 27, 9); отсюда protutelae actio, indicium (1. 1 pr. § 6. 8 D. t. h.).
-
94 usurpare
1) применять, hodie magis usurpatur (употребительно) aliquid (1. 24 § 2 D. 24, 3. 1. 2 C. 6, 39). 2) присваивать себе (1. 2 D. 47, 22. 1. 9 § 8 D. 39, 4);3) завладеть (1. 40 § 1 D. 4, 6). 4) дoлгoвpeменным осуществлением и пользованием приобретать право сервитута: sibi usurp. servitutem, прот. non utendo deperdere (1. 6 § 1 cf. 1. 9. 16 D. 8, 6).honorem (1. 7 § 1 D. 50, 4), curam (1. 3 C. 1, 30. 1. 8 C. 5, 6).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > usurpare
См. также в других словарях:
MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox … Hofmann J. Lexicon universale
DIVINATIO — Graecis Μαντεία vel Μαντικὴ, (nempe ut volunt a μανία, quia causa sit externa incorporeaque ac ut Gentes putarunt divina; quo nomine etiam Daemones complectebantur) Platoni definitiur ἐπιςτήμη προδηλωτικὴ, πράξεως ἄνευ ἀποδείξεως, Scientia… … Hofmann J. Lexicon universale
CORRIGIA — inter calceandum, rupta, infaustum olim omen, ut diserte restatur in Divinat. l. 2. Cicero, ubi ait: Quae si suscipiamus, pedis offensio nobis et abruptio corrigiae, et sternutamenta erunt observanda etc. Unde quibus, cum calceamenta pedibus… … Hofmann J. Lexicon universale
SALISSATORES — Magorum quoddam genus, qui, dum eis membrorum quaecumque partes salirent, aliquid sibi exinde prosperum seu triste significari, praedicebant; Isidor. l. 8. c. 9. Hinc Salissatio, ipsa hoc pacto divinandi ratio, cum ex palpitatione cordis, vel… … Hofmann J. Lexicon universale
ZOILUS — I. ZOILUS Patriarcha Alexandrinus, saecul. 6. Ab Anastasio Imperatore pulsus. Baronius, A. C. 537. num. 15. II. ZOILUS Sophista Amphipolites, Ptol. Philadelphi temporibus: hôc unô facinore obilitatus, quod Homerum, Poetarum omnium facile… … Hofmann J. Lexicon universale
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
Mann — 1. A blind man may perchance hit the mark. – Tauben und Hühner Zeitung (Berlin 1862), Nr. 6, S. 46. 2. A Mann a Wort oder a Hundsfott. (Ulm.) 3. A Mann wie a Maus ün a Weib wie a Haus is noch nit gleich. (Jüd. deutsch. Warschau.) Will sagen, dass … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
faire — Faire, act. acut. Vient de l infinitif Latin Facere, ostant la lettre c. Facere, agere. L Italien syncope, et dit Fare. Faire de l argent à son creancier, Pecunias conquirere ad nomen eradendum ex tabulis creditoris. Faire argent, Conficere… … Thresor de la langue françoyse
LUPUS — I. LUPUS Cos. cum Maximo, A. U. C. 984. II. LUPUS Dux Seu. Imp. ab Albini militibus victus, de quo vide Casaub. ad Seu. Spartiani. III. LUPUS Ep. Senonensis, qui tantâ erat in pauperes munificentiâ, ut nullum sibi thesaurum relinqueret, sed omnes … Hofmann J. Lexicon universale
TERTIA — inter statas precum ac publicorum sacrorum horas, apud Iudaeos (qui tres earum praecipue numerant, tertiam, sextam et nonam) indigitatur voce mane, Psalmo 55. v. 18. Vespere et mane et meridie meditabor; et exprimitur diserte Actor. c. 2. v. 15.… … Hofmann J. Lexicon universale