-
61 infrico
īn-frico, fricuī, fricātum (frictum), āreвтирать (aliquid alicui rei Col, PM); натирать ( aliquid aliquā re PM) -
62 maculo
āvī, ātum, are [ macula ]1) делать пятна, покрывать пятнами, испещрять, пачкать (aliquid aliquā re Pl, Ctl, V, T etc.)2) пятнать, осквернять, позорить, обесславить (aliquid omni scelere C; gloriam turpi morte Nep)3) омрачать, портить ( metus poenarum maculat praemia vilae Lcr)4) быть грязным, непристойным ( maculantia verba AG) -
63 noto
āvī, ātum, āre [ nota ]1) обозначать, отмечать (aliquid aliquā re; siderum cursu tempora Sen)ab eventu facta notanda putare O — полагать, что оценивать дела нужно по их исходуcretā an carbone n. погов. H — помечать мелом или углём, т. е. оценивать положительно или отрицательно2) исписывать, испещрятьdigĭtis charta notata meis O — моими пальцами (= руками) исписанный листок3) царапать ( genas ungue O)4) отличать, награждать ( aliquem decore C)5) помечать, начертать, записывать, писать (nomina O; libellos M); записывать вкратце или отмечать (n., non perscribere Su)7) указывать, намекать (n. aliquem O)8) объяснять, (этимологически) разъяснять ( verbum C)9) воспринимать, замечать (fontem QC; cantūs avium C); наблюдать ( sidera C); подмечать ( ali quid ex vultu QC); запоминать (dicta mente O; numĕrum C)10) делать выговор, клеймить ( aliquem furti nomine C); бранить, порицать ( aliquem verbis C)n. aliquem alicujus rei Aug — порицать кого-л. за что-л -
64 presso
—, —, āre [intens. к premo ]давить, жать (aliquid aliquā re Lcr, Macr); прижимать ( aliquid ad pectora O) -
65 adspergo
1.a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].I.Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).A.Lit.:B.aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,
Lucr. 1, 719 Lachm.:Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,
you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:Euax, adspersisti aquam,
id. Bacch. 2, 3, 13:guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),
Cic. Clu. 26, 71:pigmenta in tabulā,
id. Div. 1, 13, 23:corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,
Plin. 8, 38, 57, § 136:liquor adspersus oculis,
id. 12, 8, 18, § 34:Bubus glandem tum adspergi convenit,
id. 18, 26, 63, § 232:corpus floribus aspersis veneratus est,
Suet. Aug. 18:pecori virus aspergere,
to infect, poison, Verg. G. 3, 419:aspergens cinerem capiti,
Vulg. 2 Reg. 13, 15:huc tu jussos asperge sapores,
Verg. G. 4, 62:Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,
Prop. 1, 12, 16:sanguinem aspergere,
Vulg. 2 Par. 29, 24:nivem,
ib. Eccli. 43, 19.—Trop.:II.cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,
fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,
id. ib. 6, 15:notam alicui,
Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:allinere notam,
Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:Aebutio sextulam aspergit,
Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,
Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,
Cic. Mur. 31 fin.:huic generi orationis aspergentur etiam sales,
id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:hos aspersi, ut scires etc.,
id. Fam. 2, 16 fin. —Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.A.Lit.:B.ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),
Plaut. Ep. 4, 1, 28:quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,
Lucr. 3, 20:ne aram sanguine aspergeret,
Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:sanguine mensas,
Ov. M. 5, 40; and with de:asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,
Vulg. Lev. 5, 9:vaccam semine,
Liv. 41, 13:Vinxit et aspersas altera vitta comas,
the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):imbre lutoque Aspersus,
Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:aquā,
Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:hyssopo,
ib. Psa. 50, 9:cinere,
ib. Jer. 25, 34:terrā,
ib. 2 Macc. 10, 25 al.—Trop.:2.(Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,
dotted over with, Mel. 1, 18, 2:aures gemitu,
to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,
instructed, Gell. 13, 19, 5:aspersi corda a conscientiā malā,
Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?
Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:leviter aspersus,
id. Fam. 6, 6, 9:istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,
id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,
Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,
Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].I.A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):II.aspergo aquarum,
Ov. M. 7, 108:aquae,
Petr. 102, 15:(Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,
Ov. M. 1, 572:sanguis virides aspergine tinxerat herbas,
id. ib. 3, 86;3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,
Plin. 36, 22, 48, § 167:parietum,
the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:omni culparum aspergine liber,
Prud. Apoth. 1005.—Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,
opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:Objectae salsā spumant aspargine cautes,
the spray, Verg. A. 3, 534:Flammiferā gemini fumant aspergine postes,
Ov. M. 14, 796:maduere graves aspergine pennae,
id. ib. 4, 729:arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,
by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al. -
66 aspergo
1.a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].I.Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).A.Lit.:B.aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,
Lucr. 1, 719 Lachm.:Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,
you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:Euax, adspersisti aquam,
id. Bacch. 2, 3, 13:guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),
Cic. Clu. 26, 71:pigmenta in tabulā,
id. Div. 1, 13, 23:corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,
Plin. 8, 38, 57, § 136:liquor adspersus oculis,
id. 12, 8, 18, § 34:Bubus glandem tum adspergi convenit,
id. 18, 26, 63, § 232:corpus floribus aspersis veneratus est,
Suet. Aug. 18:pecori virus aspergere,
to infect, poison, Verg. G. 3, 419:aspergens cinerem capiti,
Vulg. 2 Reg. 13, 15:huc tu jussos asperge sapores,
Verg. G. 4, 62:Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,
Prop. 1, 12, 16:sanguinem aspergere,
Vulg. 2 Par. 29, 24:nivem,
ib. Eccli. 43, 19.—Trop.:II.cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,
fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,
id. ib. 6, 15:notam alicui,
Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:allinere notam,
Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:Aebutio sextulam aspergit,
Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,
Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,
Cic. Mur. 31 fin.:huic generi orationis aspergentur etiam sales,
id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:hos aspersi, ut scires etc.,
id. Fam. 2, 16 fin. —Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.A.Lit.:B.ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),
Plaut. Ep. 4, 1, 28:quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,
Lucr. 3, 20:ne aram sanguine aspergeret,
Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:sanguine mensas,
Ov. M. 5, 40; and with de:asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,
Vulg. Lev. 5, 9:vaccam semine,
Liv. 41, 13:Vinxit et aspersas altera vitta comas,
the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):imbre lutoque Aspersus,
Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:aquā,
Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:hyssopo,
ib. Psa. 50, 9:cinere,
ib. Jer. 25, 34:terrā,
ib. 2 Macc. 10, 25 al.—Trop.:2.(Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,
dotted over with, Mel. 1, 18, 2:aures gemitu,
to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,
instructed, Gell. 13, 19, 5:aspersi corda a conscientiā malā,
Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?
Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:leviter aspersus,
id. Fam. 6, 6, 9:istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,
id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,
Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,
Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].I.A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):II.aspergo aquarum,
Ov. M. 7, 108:aquae,
Petr. 102, 15:(Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,
Ov. M. 1, 572:sanguis virides aspergine tinxerat herbas,
id. ib. 3, 86;3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,
Plin. 36, 22, 48, § 167:parietum,
the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:omni culparum aspergine liber,
Prud. Apoth. 1005.—Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,
opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:Objectae salsā spumant aspargine cautes,
the spray, Verg. A. 3, 534:Flammiferā gemini fumant aspergine postes,
Ov. M. 14, 796:maduere graves aspergine pennae,
id. ib. 4, 729:arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,
by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al. -
67 circumdati
circum-do, dĕdi, dătum, dăre, v. a., lit. to put, set, or place around, i. e. both to wrap around (e. g. a mantle). and also to enclose (e. g. a town with a wall; syn.: cingo, vestio, saepio, circumvallo al.), with a twofold construction (cf. Zumpt, Gr. § 418).I.Aliquid (alicui rei), to place something [p. 337] around something, to put, set around, etc. (class. in prose and poetry).(α).With dat.:(β).aër omnibus est rebus circumdatus appositusque,
Lucr. 6, 1035:moenibus subjectos prope jam ignes circumdatosque restinximus,
Cic. Cat. 3, 1, 2:circumdare fossam latam cubiculari lecto,
id. Tusc. 5, 20, 59:satellites armatos contioni,
Liv. 34, 27, 5:hinc patre hinc Catulo lateri circumdatis, Romam rediit,
i. e. one on each side, id. 30, 19, 9; 3, 28, 2:milites sibi,
Tac. A. 13, 25:arma umeris,
Verg. A. 2, 510:licia tibi,
id. E. 8, 74:vincula collo,
Ov. M. 1, 631:bracchia collo,
id. ib. 9, 459; 9, 605; 6, 479;and in tmesis: collo dare bracchia circum,
Verg. A. 6, 700 (cf. the simplex:bracchia cervici dare,
Hor. C. 3, 9, 3):lectis aulaea purpura,
Curt. 9, 7, 15:cum maxime in hostiam itineri nostro circumdatam intuens,
i. e. divided, and part placed on each side of the way, Liv. 40, 13, 4.—Without a dat.:B.caedere januam saxis, ligna et sarmenta circumdare ignemque subicere coeperunt,
Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; 2, 1, 31, § 80:ignes,
id. Pis. 38, 93:custodias,
id. Cat. 4, 4, 8:armata circumdatur Romana legio,
Liv. 1, 28, 3:exercitu circumdato summā vi Cirtam irrumpere nititur,
Sall. J. 25, 9:circumdatae stationes,
Tac. A. 1, 50:murus circumdatus,
Caes. B. G. 1, 38:turris toto opere circumdedit,
id. ib. 7, 72:circumdato vallo,
Curt. 3, 2, 2:lauream (sc. capiti),
Suet. Vit. 9.— Subst.: circumdăti, ōrum, m., those around, the surrounding soldiers:circumdatos Antonius adloquitur,
Tac. H. 3, 63.—With an abl. loci:toto oppido munitiones,
Hirt. B. G. 8, 34 fin.:equites cornibus,
Liv. 33, 18, 9; and without dat., Tac. A. 14, 53.—With two accs.:circumdare terram radices,
Cato, R. R. 114;and per tmesin,
id. ib. 157.—Trop. (most freq. in Tac.):II.cancelli, quos mihi ipse circumdedi,
Cic. Quint. 10, 36:nescio an majora vincula majoresque necessitates vobis quam captivis vestris fortuna circumdederit,
Liv. 21, 43, 3:egregiam famam paci circumdedit,
i. e. conferred, imparted, Tac. Agr. 20; cf.:principatus inanem ei famam,
id. H. 4, 11; id. Or. 37:principi ministeria,
id. H. 2, 59; id. A. 14, 15.—In a Greek construction:infula virgineos circumdata comptus,
encompassing, Lucr. 1, 88; Tac. H. 4, 45; id. A. 16, 25.—Aliquem or aliquid (aliquā re), to surround some person or thing ( with something), to encompass, enclose, encircle with.A.Lit.1.In gen.:2.animum (deus) circumdedit corpore et vestivit extrinsecus,
Cic. Univ. 6 fin.; cf.:aether corpore concreto circumdatus undique,
Lucr. 5, 469:portum moenibus,
Nep. Them. 6, 1:regio insulis circumdata,
Cic. Fl. 12, 27:villam statione,
Tac. A. 14, 8:suam domum spatio,
id. G. 16:collis operibus,
id. A. 6, 41:vallo castra,
id. H. 4, 57:Othonem vexillis,
id. ib. 1, 36:canibus saltus,
Verg. E. 10, 57:circumdato me bracchiis: meum collum circumplecte,
Plaut. As. 3, 3, 106:collum filo,
Cat. 64, 377:(aurum) circumdatum argento,
Cic. Div. 2, 65, 134: furvis circumdatus alis Somnus, * Tib. 2, 1, 89:ad talos stola demissa et circumdata palla,
Hor. S. 1, 2, 99:circumdedit se zonā,
Suet. Vit. 16:circumdata corpus amictu,
Ov. M. 4, 313; cf. id. ib. 3, 666:tempora vittis,
id. ib. 13, 643:Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo,
Verg. A. 4, 137.—Esp. of a hostile surrounding, to surround, encompass, invest, besiege, etc.:B.oppidum vallo et fossā,
Cic. Fam. 15, 4, 10:oppidum quinis castris,
Caes. B. C. 3, 9:cum legati... multitudine domum ejus circumdedissent,
Nep. Hann. 12, 4:vallo atque fossā moenia circumdat,
Sall. J. 23, 1:oppidum coronā,
Liv. 4, 47, 5:quos (hostes) primo Camillus vallo circumdare est adortus,
id. 6, 8, 9:fossā valloque urbem,
id. 25, 22, 8:fossā duplicique vallo circumdatā urbe,
id. 28, 3, 5:hostes exercitu toto,
Curt. 3, 8, 4. —Trop.:omni autem totam figuram mundi levitate circumdedit,
Cic. Univ. 6 init.:exiguis quibusdam finibus oratoris munus circumdedisti,
have confined, circumscribed, id. de Or. 1, 62, 264; cf.:minus octoginta annis circumdatum aevum,
Vell. 1, 17, 2:pueritiam robore,
Tac. A. 12, 25:fraude,
Sil. 7, 134; cf. id. 12, 477:monstrorum novitate,
Quint. Decl. 18, 1. -
68 circumdo
circum-do, dĕdi, dătum, dăre, v. a., lit. to put, set, or place around, i. e. both to wrap around (e. g. a mantle). and also to enclose (e. g. a town with a wall; syn.: cingo, vestio, saepio, circumvallo al.), with a twofold construction (cf. Zumpt, Gr. § 418).I.Aliquid (alicui rei), to place something [p. 337] around something, to put, set around, etc. (class. in prose and poetry).(α).With dat.:(β).aër omnibus est rebus circumdatus appositusque,
Lucr. 6, 1035:moenibus subjectos prope jam ignes circumdatosque restinximus,
Cic. Cat. 3, 1, 2:circumdare fossam latam cubiculari lecto,
id. Tusc. 5, 20, 59:satellites armatos contioni,
Liv. 34, 27, 5:hinc patre hinc Catulo lateri circumdatis, Romam rediit,
i. e. one on each side, id. 30, 19, 9; 3, 28, 2:milites sibi,
Tac. A. 13, 25:arma umeris,
Verg. A. 2, 510:licia tibi,
id. E. 8, 74:vincula collo,
Ov. M. 1, 631:bracchia collo,
id. ib. 9, 459; 9, 605; 6, 479;and in tmesis: collo dare bracchia circum,
Verg. A. 6, 700 (cf. the simplex:bracchia cervici dare,
Hor. C. 3, 9, 3):lectis aulaea purpura,
Curt. 9, 7, 15:cum maxime in hostiam itineri nostro circumdatam intuens,
i. e. divided, and part placed on each side of the way, Liv. 40, 13, 4.—Without a dat.:B.caedere januam saxis, ligna et sarmenta circumdare ignemque subicere coeperunt,
Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; 2, 1, 31, § 80:ignes,
id. Pis. 38, 93:custodias,
id. Cat. 4, 4, 8:armata circumdatur Romana legio,
Liv. 1, 28, 3:exercitu circumdato summā vi Cirtam irrumpere nititur,
Sall. J. 25, 9:circumdatae stationes,
Tac. A. 1, 50:murus circumdatus,
Caes. B. G. 1, 38:turris toto opere circumdedit,
id. ib. 7, 72:circumdato vallo,
Curt. 3, 2, 2:lauream (sc. capiti),
Suet. Vit. 9.— Subst.: circumdăti, ōrum, m., those around, the surrounding soldiers:circumdatos Antonius adloquitur,
Tac. H. 3, 63.—With an abl. loci:toto oppido munitiones,
Hirt. B. G. 8, 34 fin.:equites cornibus,
Liv. 33, 18, 9; and without dat., Tac. A. 14, 53.—With two accs.:circumdare terram radices,
Cato, R. R. 114;and per tmesin,
id. ib. 157.—Trop. (most freq. in Tac.):II.cancelli, quos mihi ipse circumdedi,
Cic. Quint. 10, 36:nescio an majora vincula majoresque necessitates vobis quam captivis vestris fortuna circumdederit,
Liv. 21, 43, 3:egregiam famam paci circumdedit,
i. e. conferred, imparted, Tac. Agr. 20; cf.:principatus inanem ei famam,
id. H. 4, 11; id. Or. 37:principi ministeria,
id. H. 2, 59; id. A. 14, 15.—In a Greek construction:infula virgineos circumdata comptus,
encompassing, Lucr. 1, 88; Tac. H. 4, 45; id. A. 16, 25.—Aliquem or aliquid (aliquā re), to surround some person or thing ( with something), to encompass, enclose, encircle with.A.Lit.1.In gen.:2.animum (deus) circumdedit corpore et vestivit extrinsecus,
Cic. Univ. 6 fin.; cf.:aether corpore concreto circumdatus undique,
Lucr. 5, 469:portum moenibus,
Nep. Them. 6, 1:regio insulis circumdata,
Cic. Fl. 12, 27:villam statione,
Tac. A. 14, 8:suam domum spatio,
id. G. 16:collis operibus,
id. A. 6, 41:vallo castra,
id. H. 4, 57:Othonem vexillis,
id. ib. 1, 36:canibus saltus,
Verg. E. 10, 57:circumdato me bracchiis: meum collum circumplecte,
Plaut. As. 3, 3, 106:collum filo,
Cat. 64, 377:(aurum) circumdatum argento,
Cic. Div. 2, 65, 134: furvis circumdatus alis Somnus, * Tib. 2, 1, 89:ad talos stola demissa et circumdata palla,
Hor. S. 1, 2, 99:circumdedit se zonā,
Suet. Vit. 16:circumdata corpus amictu,
Ov. M. 4, 313; cf. id. ib. 3, 666:tempora vittis,
id. ib. 13, 643:Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo,
Verg. A. 4, 137.—Esp. of a hostile surrounding, to surround, encompass, invest, besiege, etc.:B.oppidum vallo et fossā,
Cic. Fam. 15, 4, 10:oppidum quinis castris,
Caes. B. C. 3, 9:cum legati... multitudine domum ejus circumdedissent,
Nep. Hann. 12, 4:vallo atque fossā moenia circumdat,
Sall. J. 23, 1:oppidum coronā,
Liv. 4, 47, 5:quos (hostes) primo Camillus vallo circumdare est adortus,
id. 6, 8, 9:fossā valloque urbem,
id. 25, 22, 8:fossā duplicique vallo circumdatā urbe,
id. 28, 3, 5:hostes exercitu toto,
Curt. 3, 8, 4. —Trop.:omni autem totam figuram mundi levitate circumdedit,
Cic. Univ. 6 init.:exiguis quibusdam finibus oratoris munus circumdedisti,
have confined, circumscribed, id. de Or. 1, 62, 264; cf.:minus octoginta annis circumdatum aevum,
Vell. 1, 17, 2:pueritiam robore,
Tac. A. 12, 25:fraude,
Sil. 7, 134; cf. id. 12, 477:monstrorum novitate,
Quint. Decl. 18, 1. -
69 circumligo
circum-lĭgo, āvi, ātum, 1, v. a.I.Aliquid alicui rei, to bind something to something ' natam mediae circumligat hastae, * Verg. A. 11, 555' spongias hydropicis, Plin 31, 11, 47, § 128.—More freq.,II.Aliquid aliquā re, to bind something with something, to encompass, surround:stirpem salice,
Cato, R. R. 40, 2:ferrum stuppā, Liv 21, 8, 10: totas (radices) caespite,
Plin. 17, 11, 16, § 86 ' Roscius circumligatus angui, * Cic. Div. 2, 31, 66; Plin. 28, 2, 5, § 29. —More generally:globum undis,
to surround, Sil. 14, 347:aliquem umbrā,
Stat. Th. 8, 675. -
70 circumstringo
circum-stringo, no perf., strictum, 3, v. a. (post-class.).* I. II.To tie around, to surround, clothe with:aliquid aliquā re: pallium,
Tert. Pall. 5; id. Cor. Mil. 8. -
71 circumstruo
circum-strŭo, no perf., ctum, 3, v. a., to build round about, surround with buildings (post-Aug. and mostly in part. pass.).(α).Aliquid aliquā re: lacrimis arborum fores alveorum, Plin. 11, 6, 5, § 15; Col. 9, 6, 4:(β).ripis undique circumstructis lapide,
Plin. 19, 8, 48, § 163. aënum lateribus circumstructum, Dig. 19, 1, 38, § 2.—Aliquid circumstructo juxta Tiberim lacu, * Suet. Dom. 4; Col. 9, 7, 2; 9, 15, 11. -
72 excipio
ex-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio].I. A.Lit. (rarely): aliquem e mari, to draw out, fish out, Cic. Fragm. ap. Non. 293, 26 (Rep. 4, 8, 8 Baiter):B.vidulum (e mari),
Plaut. Rud. 4, 4, 140 sq.:dens manu, forcipe,
Cels. 7, 12, 1:telum (e vulnere),
id. 7, 5, 1:clipeum cristasque rubentes Excipiam sorti,
to withdraw, exempt, Verg. A. 9, 271.—Trop.1.In gen.: servitute exceptus, withdrawn, i. e. rescued from slavery, Liv. 33, 23, 2:2.nihil jam cupiditati, nihil libidini exceptum,
exempt, Tac. Agr. 15.—In partic.a.To except, make an exception of (freq. and class.):(β).hosce ego homines excipio et secerno libenter,
Cic. Cat. 4, 7, 15:qui (Democritus) ita sit ausus ordiri: Haec loquor de universis. Nihil excipit, de quo non profiteatur,
id. Ac. 2, 23, 73; cf. id. ib. 2, 9, 28:Lacedaemonii ipsi, cum omnia concedunt in amore juvenum praeter stuprum, tenui sane muro dissaepiunt id, quod excipiunt,
id. Rep. 4, 4:senex talos elidi jussit conservis meis: sed me excepit,
Plaut. Mil. 2, 2, 13.—With ne:Licinia lex, quae non modo eum, qui, etc.... sed etiam collegas ejus, cognatos, affines excipit, ne eis ea potestas curatiove mandetur,
Cic. Agr. 2, 8, 21;so in legal limitations,
id. ib. 2, 9, 24; id. Balb. 14, 32; see also exceptio.—With ut, Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, 26:excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem,
id. Div. 1, 39, 87:ut in summis tuis laudibus excipiant unam iracundiam,
id. Q. Fr. 1, 1, 13, 37:dolia, in horreis defossa, si non sint nominatim in venditione excepta, etc.,
Dig. 18, 1, 76; so ib. 77.—In the abl. absol.:omnium mihi videor, exceptis, Crasse, vobis duobus, eloquentissimos audisse Ti. et C. Sempronios,
you two excepted, Cic. de Or. 1, 9, 38; cf.:vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitia praestabilius esse putetis,
id. Lael. 27 fin.:exceptā sapientiā,
id. ib. 6, 20. — Neutr. absol.:excepto, quod non simul esses, cetera laetus,
Hor. Ep. 1, 10, 50:excepto, si obscena nudis nominibus enuntientur,
Quint. 8, 3, 38; Pers. 5, 90; Aug. Serm. 17, 3; 46, 2.—Hence,Jurid. t. t., said of the defendant, to except, to make a legal exception to the plaintiff's statement:b.verum est, quod qui excipit, probare debeat, quod excipitur,
Dig. 22, 3, 9; so ib. 18:adversus aliquem,
ib. 16, 1, 17 et saep.; cf. exceptio and the authorities there cited.—In an oration, a law, etc., to express by name, to make particular mention of, to state expressly (rare, and perh. not anteAug.):II.cum Graecos Italia pellerent, excepisse medicos,
Plin. 29, 1, 8, § 16: vites in tantum sublimes, ut vindemitor auctoratus rogum ac tumulum excipiat, expressly stipulates for (in case he should fall and break his neck), id. 14, 1, 3, § 10.(With the notion of the verb predominating.) To take a thing to one's self (in a good or bad sense), to catch, capture, take, receive.A.Lit.1.In gen.:b.sanguinem paterā,
Cic. Brut. 11, 43; cf. Col. 9, 15, 9:e longinquo sucum,
Plin. 25, 7, 38, § 78:labentem excepit,
Cic. Rab. Post. 16, 43: se in pedes, to take to one's feet, i. e. spring to the ground, Liv. 4, 19, 4:filiorum extremum spiritum ore,
Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; cf.:tunicis fluentibus auras,
Ov. A. A. 3, 301:omnium tela,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177; so,tela,
Caes. B. G. 3, 5, 3:vulnera,
Cic. Sest. 10, 23; cf.:vulnus ore,
Quint. 6, 3, 75; and:plagae genus in se,
Lucr. 2, 810:o terram illam beatam, quae hunc virum exceperit!
Cic. Mil. 38, 105; cf.: hunc (Mithridatem) in timore et fuga Tigranes excepit, id de. Imp. Pomp. 9, 23:aliquem benigno vultu,
Liv. 30, 14, 3; cf.also: hic te polenta excipiet,
Sen. Ep. 21 med.:aliquem epulis,
Tac. G. 21:multos ex fuga dispersos excipiunt,
Caes. B. G. 6, 35, 6. alios vagos per hiberna milites excipiebant, Liv. 33, 29, 2: speculator, exceptus a juvenibus mulcatur, id. 40, 7, 4: cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 5:servos in pabulatione,
Caes. B. G. 7, 20, 9:incautum,
Verg. A. 3, 332:(uri) mansuefieri ne parvuli quidem excepti possunt,
Caes. B. G. 6, 28, 4:aprum latitantem,
Hor. C. 3, 12, 10:caprum insidiis,
Verg. E. 3, 18:fugientes feras,
Phaedr. 1, 11, 6:aprum, feram venabulo,
Quint. 4, 2, 17; Sen. Prov. 2 et saep.—Of inanimate subjects:2.postero die patenti itinere Priaticus campus eos excepit,
received them, Liv. 38, 41, 8:silva tum excepit ferum,
Phaedr. 1, 12, 9; Quint. 2, 12, 2. —In partic.a.To come next to, to follow after, succeed a thing:b.linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,
Cic. N. D. 2, 54, 135: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris;inde excipere loca aspera et montuosa,
Caes. B. C. 1, 66 fin.:alios alii deinceps,
id. B. G. 5, 16 fin. — Poet.:porticus excipiebat Arcton,
i. e. was turned to the north, looked towards the north, Hor. C. 2, 15, 16.—In medic. lang.: aliquid aliqua re, to take something in something, i. e. mixed with something:B.quae (medicamenta) excipiuntur cerato ex rosa facto,
Cels. 5, 18, 20; 5, 25, 5; 6; 12 et saep.—Trop.1.In gen., to take or catch up, to intercept:b.genus divinationis naturale, quod animus arripit aut excipit extrinsecus ex divinitate,
Cic. Div. 2, 11, 26; cf.:posteaquam vidit, illum excepisse laudem ex eo, quod,
i. e. obtained, id. Att. 1, 14, 3: subire coëgit et excipere pericula, to take upon one's self, to receive, support, sustain (the figure being taken from the reception of an enemy's blows or shots), Cic. Prov. Cons. 9, 23; cf.:Germani celeriter phalange facta impetus gladiorum exceperunt,
Caes. B. G. 1, 52, 4; so,impetus,
id. B. C. 1, 58, 1:vim frigorum hiememque,
Cic. Rab. Post. 15, 42:labores magnos,
id. Brut. 69, 243 et saep.:excipimus nova illa cum favore et sollicitudine,
receive, Quint. 10, 1, 15:verba risu,
id. 1, 2, 7:praecepta ad excipiendas hominum voluntates,
for taking captive, Cic. de Or. 2, 8, 32:invidiam,
to draw upon one's self, Nep. Dat. 5, 2.—Of inanim. or abstr. subjects:2.quae (sublicae) cum omni opere conjunctae vim fluminis exciperent,
Caes. B. G. 4, 17, 9; 3, 13, 1:quid reliquis accideret, qui quosque eventus exciperent,
i. e. would befall, overtake them, Caes. B. C. 1, 21 fin.; Verg. A. 3, 318; Liv. 1, 53, 4.—In partic.a.To catch with the ear, esp. eagerly or secretly, to catch up, listen to, overhear:b.maledicto nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur,
Cic. Planc. 23, 57; id. Sest. 48, 102:assensu populi excepta vox consulis,
Liv. 8, 6, 7:ad has excipiendas voces speculator missus,
id. 40, 7, 4; 2, 4, 5; 4, 30, 3:laudem avidissimis auribus excipit,
Plin. Ep. 4, 19, 3:notis quoque excipere velocissime solitum,
i. e. to write down in shorthand, Suet. Tit. 3:rumores,
Cic. Deiot. 9, 25; cf.voces,
Liv. 40, 7, 4:sermonem eorum,
id. 2, 4, 5:furtivas notas,
Ov. Am. 1, 4, 18.—To follow after, to succeed a thing in time or the order of succession (cf. above, A. 2. a.):(β).tristem hiemem pestilens aestas excepit,
Liv. 5, 13, 4:Herculis vitam et virtutem immortalitas excepisse dicitur,
Cic. Sest. 68, 143:violis succedit rosa: rosam cyanus excipit, cyanum amarantus,
Plin. 21, 11, 39, § 68:excipit Pompilium Numam Tullus Hostilius,
Flor. 1, 3, 1:hunc (locutum) Labienus excepit,
Caes. B. C. 3, 87, 1.— Absol.:turbulentior inde annus excepit,
succeeded, followed, Liv. 2, 61, 1; Caes. B. G. 7, 88, 2:re cognita tantus luctus excepit, ut, etc.,
id. B. C. 2, 7, 3.—Hence,Transf.: aliquid, to continue, prolong a thing:memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes,
Cic. de Sen. 6, 19; Liv. 38, 22, 3:vices alicujus,
Just. 11, 5.— Poet. with inf., Sil. 13, 687. -
73 antepono
ante-pōno, posuī, positum, ere1) выставлять вперёд ( vigilias T); ставить впереди (кого-л.), помещать перед (кем-л.)equitum locos sedilibus plebis anteposuit T — (Нерон) расположил места всадников впереди сидений для народа2) ( о кушаньях) ставить перед, подавать ( prandium pransoribus Pl)a. mortem servituti C — предпочитать смерть рабству; иногда с abl. comparationis (aliquid aliquā re a. Ap); для подчеркивания приставка иногда отделяется -
74 attinguo
at-tinguo, —, tīnctum, ereсмачивать, увлажнять ( aliquid aliquā re Veg) -
75 circumsigno
circum-sīgno, āvī, —, āreочертить, отметить кругом (aliquid aliquā re Mela, Col) -
76 circumspergo
circum-spergo, —, —, ere [ spargo ]1) рассыпать кругом (arboribus stercus Col)2) кругом обрызгивать, окроплять ( aliquid aliquā re PM) -
77 circumvincio
cīrcum-vincio, —, vinctum, īreобвязывать кругом (aliquem и aliquid aliquā re Pl) -
78 claudo
I clausī, clausum, ere [одного корня с clavis ]1)а) запирать, замыкать (domum V, PM; portas Cs, O; januam C; fores O)б) закрывать, смежить (oculos Lcn; in aeternam lumĭna noctem V)c. aures ad aliquam rem C — не хотеть слышать чего-л. (быть глухим к чему-л.)c. fugam nosti L — отрезать неприятелю путь к бегству2)а) запрудить ( rivos V); остановить, унять ( sanguĭnem PM)vocem alicujus c. L — зажать рот (не дать высказаться) кому-л.animam laqueo c. O — удавиться3) окружатьc. aliquid aliquā re — обнести, окружить что-л. чём-л. ( urbem operibus Nep)c. ur bem obsidione Nep — обложить (осадить) городc. sententias numeris C — облекать мысли в стройную форму (см. numerus 2. и 11.)c. verba pedibus H — подчинить слова стихотворному размеру (т. е. сочинять стихи)c. agmen Cs — замыкать строй (походную колонну), т. е. служить арьергардом5) воен. составлять арьергард (быть в арьергарде)c. aliquos a tergo L — при мыкать к кому-л. с тылаII claudo, —, (clausūrus), ere Sl, C, L etc. = claudeo -
79 coaggero
co-aggero, —, —, āreзасыпать, покрывать кучей ( aliquid aliquā re Col) -
80 collino
col-lino, lēvī, litum, ere1) намазывать, натирать, покрывать (aliquid aliquā re O etc.)tabulas cerā c. AG — покрывать дощечки воском2) марать, пачкать, грязнить (crines pulvere H; ornatum caeno Pl)
См. также в других словарях:
Non in regno Angliae providetur, vel est aliqua... — (Non in regno Angliae providetur, vel est aliqua securitas major vel solennior, per quam aliquis statum certiorem habere possit, neque ad statum suum verificandum aliquid solennius testimonium producere, quam finem in curia domini regis levatum;… … Ballentine's law dictionary
mettre — Mettre, Ponere. Il vient de Mittere, par syncope et antiptose, Inde Mittere in possessionem. Mettre en possession. Mettre à bord, Naues ad terram applicare, Appellere nauem. Mets toy à dextre, Concede ad dexteram. Mettre à feu et à sang, Incendia … Thresor de la langue françoyse
SENATUSCONSULTUM — dictum est, quod Senatus iussit atque constituit. Hoc quomodo fieri solitum sit in Rep. Rom. paucis exponam. Qui Senatum habitutus erat, immolabat hostiam prius atque auspicabatur, uti discimus ex Appiano de bello Civili l. 2. ubi de Caesaris,… … Hofmann J. Lexicon universale
moyen — I. Moyen, m. acut. Vient de ce mot Latin Medium, ou bien de cestuy Modus. Ainsi l on dit, Le moyen de faire cela, est de bailler argent, Ratio, via, intermedium, methodus, ars. Le François en use en maintes et diverses sortes, comme se peut voir… … Thresor de la langue françoyse
plaisir — en François se prend pour un bien fait, pour une chose fort agreable, et pour recreation, joyeuseté ou passetemps. Plaisir mondain et charnel, Voluptas. Mon plaisir ou soulas, Meum suauium, Quid agitur? Mea voluptas. A mon plaisir, Ex sententia,… … Thresor de la langue françoyse
Late medieval philosophy, 1350–1500 — Zénon Kaluza INTRODUCTION No fact in philosophical or other history underlies the commonlymade division of fourteenth century philosophy around the year 1350, except perhaps the Black Death of 1348–9, which overcame the Oxford masters and… … History of philosophy
employer — et despendre à quelque chose, Sumere, Insumere in re aliqua. Employer son argent, Le faire profiter, Pecuniam occupare, B. Employer une chose entant qu elle fait pour nous, et non autrement, Agnoscere aliquid quatenus cum causa nostra facit,… … Thresor de la langue françoyse
traicter — Traicter, et manier, Tractare, Contrectare. Traicter aucun, Aliquem, Curare. Liu. lib. 22. Ils ont esté distribuez par les maisons de la ville pour y estre logez et traictez, Per familias accipiendos benigne curandosque diuiserunt. Liu. lib. 22.… … Thresor de la langue françoyse
propos — Propos, Vient du Latin, Propono, et signifie ores conference de paroles entre deux ou plusieurs, Sermo, Oratio, Conlocutio, comme, Ils ont propos ensemble de mes affaires, Sermonem habent de rebus meis. Par son propos j ay entendu, Ex eius… … Thresor de la langue françoyse
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
Edad Media — Santa Sofía de Constantinopla (532 537). Los cuatro minaretes son una adición correspondiente a su transformación en mezquita, a raíz de la … Wikipedia Español