Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aliquem+ad+aliquid+c

  • 81 adverto

    adverto, (advorto), ĕre, verti, versum - tr. - [st2]1 [-] tourner (qqch) vers, diriger (qqch) vers. [st2]2 [-] tourner ses sens, son esprit vers, s'attacher à, être attentif, remarquer. [st2]3 [-] attirer l’attention de, avertir. [st2]4 - intr. - punir, sévir contre, châtier.    - animum advertere ( = animadvertere): remarquer (qqn, aliquem; qqch, aliquid).    - advertere ne + subj.: veiller à ce que ne pas.    - advertere in aliquem: châtier qqn.    - adverso flumine: en remontant le fleuve (en se dirigeant dans le sens contraire du courant).

    Dictionarium latinogallicum > adverto

  • 82 abalieno

    ăb-ălĭēno, āvi, ātum, 1, v. a., orig. to make alien from one or from one's self, i.e. to remove, separate.
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    istuc crucior a viro me tali abalienarier,

    to be separated from such a man, Plaut. Mil. 4, 8, 11; so id. Trin. 2, 4, 112 and 156 (but in Ter. Heaut. 5, 2, 26, the correct read. is alienavit).—
    B.
    In partic.
    1.
    T. t., to convey the ownership of a thing to another, to make a legal transfer, to sell, alienate (cf. abalienatio):

    eam (picturam) vendat: ni in quadriduo Abalienârit, quo ex argentum acceperit,

    has sold, Plaut. As. 4, 1, 20; so,

    agros vectigales populi Romani,

    Cic. Agr. 2, 24, 64; cf. id. ib. 2, 27, 72:

    praedium,

    Dig. 10, 3, 14:

    pecus,

    Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119:

    sepulcrum,

    Inscr. Orell. 4357:

    aliquid ab se,

    ib. 3673.—
    * 2.
    In med. lang.:

    membra morbis atalienata,

    i. e. dead, Quint. 8, 3, 75:

    opium sensus abalienat,

    makes unconscious, Scrib. Comp. 190: cf. id. ib. 192.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to separate, remove, abstract:

    nisi mors meum animum aps to abalienavit,

    Plaut. Curc. 1, 3, 18; so,

    assueti malis abalienaverant ab sensu rerum suarum animos,

    had abstracted their thoughts from, Liv. 5, 42 fin.:

    de minuti capite, abalienati jure civium,

    deprived of, id. 22, 60, 15.
    B.
    In partic., to alienate, estrange, render disaffected (Ciceron.: syn.: alienare, inimicissimum reddere, disjungere; opp. conciliare, retinere); constr. aliquem or aliquid. with ab, the abl. or acc. only, or quite absol. ( a) With ab:

    si in homines caros acerbius invehare, nonne a te judices abalienes?

    Cic. de Or. 2, 75, 304; so id. ib. 2, 48 fin.; 3, 25, 98; id. Fam. 1, 8, 4; id. Verr. 2, 4, 27:

    vaide benevolentiam concillant abalienantque ab iis, in quibus, etc.,

    id. de Or. 2, 43, 182:

    animum ab se,

    Liv. 45, 6, 1. —
    (β).
    With abl.:

    quo erant ipsl propter judicia abalienati,

    Cic. de Or. 2, 48, 199 B. and K.: quod Tissaphernes perjurio [p. 5] suo et homines suis rebus abalienaret et deos sibi iratos redderet, Nep. Ages. 2, 5 (cf. supra, II. A., the passage of Liv. 22, 60, 15). —
    (γ).
    The acc. only:

    qui nos, quos favendo In communi causā retinere potuerunt, invidendo abalienārunt,

    Cic. Fam. 1, 7, 7:

    totam Africam,

    to estrange, Nep. Ham. 2, 2; cf. id. ib. 2, 4:

    (noster amicus) mirandum in modum est animo abalienato,

    alien ated, Cic. Att. 1, 3, 3; cf.:

    indigna patientium abalienabantur animi,

    Liv. 25, 38, 4.—
    (δ).
    Absol. (very rate):

    timebant ne arguendo abalienarent,

    Liv. S, 2 fin. (for which, in the foll. ch.: ita Campanos abalienavit).

    Lewis & Short latin dictionary > abalieno

  • 83 adsentior

    as-sentĭor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm, Weissenb.; ass-, Merk.), sensus, 4, v. dep. [sentio] (the act. form assentio, īre, was out of use even in the time of Varro, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 9; cf. Spald. ad Quint. 1, 5, 55. The middle use of the word corresponds far better with its signif. than the active; for while adsentio prop. signif. only sentiendo accedere ad aliquem or aliquid, to make known one's inclination or feeling toward any object, whether in favor of or against it; the middle, assentior, = sentiendo se applicare, designates a friendly joining of one's self to any one. The act. form, adsentio, is found in Plaut. Am. 2, 2, 192; id. Rud. 4, 3, 36; Att. and Pompon. ap. Non. p. 469, 16 sq.; Verg. A. 2, 130; in Cic. only three times in epist. style (which is worthy of notice; cf. absque), Fam. 5, 2, 9; Att. 9, 9; and ad Q. Fr. 2, 1, 2; cf. Diom. p. 377 P.;

    but after the time of the poets of the Aug. per. it is often found, particularly in the post-Aug. histt., together with the class. mid. form, used in like manner: assensit precibus Rhamnusia justis,

    Ov. M. 3, 406; 9, 259; 14, 592 al.:

    cum de aliis rebus adsentire se veteribus Gabinis diceret,

    Liv. 1, 54:

    Adsensere atque etc.,

    Tac. H. 5, 3; id. A. 3, 51; 3, 23; Suet. Vesp. 6; Curt. 4, 13, 4; Gell. 6, 5, 5 al.), lit., to join one in opinion, to agree with; hence, to assent to, give assent, to approve, give approval; with dat. or absol.: adsensus sum homini, Lucil. ap. Prisc. p. 801:

    Adsentio,

    Plaut. Rud. 4, 3, 36:

    adsensi sunt omnes,

    Vulg. Gen. 34, 24:

    cum saepissime tibi senatus maximis sit de rebus adsensus,

    Cic. de Or. 1, 49, 214; id. Balb. 27:

    si ulli rei sapiens adsentietur,

    id. Ac. 2, 21, 67:

    cui (sententiae) sunt adsensi ad unum,

    id. Fam. 10, 16:

    quibus (verbis) adsensi sunt in conspectu meo,

    Vulg. Jer. 34, 24; ib. 2 Macc. 14, 26: in quibus adsentior sollicitam et periculosam justitiam non esse sapientis, Cic. Rep. Fragm. ap. Prisc. p. 801 P.:

    sapientem, si adsensurus esset, etiam opinaturum, etc.,

    id. Ac. 2, 21, 67:

    verbo adsentiri,

    Sall. C. 52, 1:

    omnes adsensi sunt partibus dividundis,

    Liv. 25, 30; 41, 24 al.:

    cui non adsentior,

    Quint. 9, 3, 49 Spald.:

    ne adsentiri necesse esset,

    Suet. Caes. 80 et saep.—So of conduct, to yield:

    quam ob rem adsentire nobis,

    Vulg. Dan. 13, 20.— With neutr. acc. aliquid, cetera, etc.:

    non habeo autem quid tibi adsentiar,

    Cic. N. D. 3, 25, 64:

    vitiosum est adsentiri quidquam falsum,

    id. Ac. 2, 21, 68:

    cetera adsentior Crasso,

    id. de Or. 1, 9, 35:

    Mihi quoque adsunt testes, qui illut quod ego dicam adsentiant,

    Plaut. Am. 2, 2, 192:

    illud quod a te dictum est, valde tibi adsentior,

    Cic. de Or. 1, 28, 126; so id. ib. 3, 48, 182.
    Pass.: is (sapiens) multa sequitur probabilia, non comprehensa neque percepta neque adsensa, sed similia veri, nor assented to as perceived by sense (cf. assensio and assensus), Cic. Ac. 2, 31, 99.—And impers.:

    Bibulo adsensum est,

    Cic. Fam. 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > adsentior

  • 84 adssentio

    as-sentĭor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm, Weissenb.; ass-, Merk.), sensus, 4, v. dep. [sentio] (the act. form assentio, īre, was out of use even in the time of Varro, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 9; cf. Spald. ad Quint. 1, 5, 55. The middle use of the word corresponds far better with its signif. than the active; for while adsentio prop. signif. only sentiendo accedere ad aliquem or aliquid, to make known one's inclination or feeling toward any object, whether in favor of or against it; the middle, assentior, = sentiendo se applicare, designates a friendly joining of one's self to any one. The act. form, adsentio, is found in Plaut. Am. 2, 2, 192; id. Rud. 4, 3, 36; Att. and Pompon. ap. Non. p. 469, 16 sq.; Verg. A. 2, 130; in Cic. only three times in epist. style (which is worthy of notice; cf. absque), Fam. 5, 2, 9; Att. 9, 9; and ad Q. Fr. 2, 1, 2; cf. Diom. p. 377 P.;

    but after the time of the poets of the Aug. per. it is often found, particularly in the post-Aug. histt., together with the class. mid. form, used in like manner: assensit precibus Rhamnusia justis,

    Ov. M. 3, 406; 9, 259; 14, 592 al.:

    cum de aliis rebus adsentire se veteribus Gabinis diceret,

    Liv. 1, 54:

    Adsensere atque etc.,

    Tac. H. 5, 3; id. A. 3, 51; 3, 23; Suet. Vesp. 6; Curt. 4, 13, 4; Gell. 6, 5, 5 al.), lit., to join one in opinion, to agree with; hence, to assent to, give assent, to approve, give approval; with dat. or absol.: adsensus sum homini, Lucil. ap. Prisc. p. 801:

    Adsentio,

    Plaut. Rud. 4, 3, 36:

    adsensi sunt omnes,

    Vulg. Gen. 34, 24:

    cum saepissime tibi senatus maximis sit de rebus adsensus,

    Cic. de Or. 1, 49, 214; id. Balb. 27:

    si ulli rei sapiens adsentietur,

    id. Ac. 2, 21, 67:

    cui (sententiae) sunt adsensi ad unum,

    id. Fam. 10, 16:

    quibus (verbis) adsensi sunt in conspectu meo,

    Vulg. Jer. 34, 24; ib. 2 Macc. 14, 26: in quibus adsentior sollicitam et periculosam justitiam non esse sapientis, Cic. Rep. Fragm. ap. Prisc. p. 801 P.:

    sapientem, si adsensurus esset, etiam opinaturum, etc.,

    id. Ac. 2, 21, 67:

    verbo adsentiri,

    Sall. C. 52, 1:

    omnes adsensi sunt partibus dividundis,

    Liv. 25, 30; 41, 24 al.:

    cui non adsentior,

    Quint. 9, 3, 49 Spald.:

    ne adsentiri necesse esset,

    Suet. Caes. 80 et saep.—So of conduct, to yield:

    quam ob rem adsentire nobis,

    Vulg. Dan. 13, 20.— With neutr. acc. aliquid, cetera, etc.:

    non habeo autem quid tibi adsentiar,

    Cic. N. D. 3, 25, 64:

    vitiosum est adsentiri quidquam falsum,

    id. Ac. 2, 21, 68:

    cetera adsentior Crasso,

    id. de Or. 1, 9, 35:

    Mihi quoque adsunt testes, qui illut quod ego dicam adsentiant,

    Plaut. Am. 2, 2, 192:

    illud quod a te dictum est, valde tibi adsentior,

    Cic. de Or. 1, 28, 126; so id. ib. 3, 48, 182.
    Pass.: is (sapiens) multa sequitur probabilia, non comprehensa neque percepta neque adsensa, sed similia veri, nor assented to as perceived by sense (cf. assensio and assensus), Cic. Ac. 2, 31, 99.—And impers.:

    Bibulo adsensum est,

    Cic. Fam. 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > adssentio

  • 85 assentior

    as-sentĭor ( ads-, Fleck., B. and K., Halm, Weissenb.; ass-, Merk.), sensus, 4, v. dep. [sentio] (the act. form assentio, īre, was out of use even in the time of Varro, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 9; cf. Spald. ad Quint. 1, 5, 55. The middle use of the word corresponds far better with its signif. than the active; for while adsentio prop. signif. only sentiendo accedere ad aliquem or aliquid, to make known one's inclination or feeling toward any object, whether in favor of or against it; the middle, assentior, = sentiendo se applicare, designates a friendly joining of one's self to any one. The act. form, adsentio, is found in Plaut. Am. 2, 2, 192; id. Rud. 4, 3, 36; Att. and Pompon. ap. Non. p. 469, 16 sq.; Verg. A. 2, 130; in Cic. only three times in epist. style (which is worthy of notice; cf. absque), Fam. 5, 2, 9; Att. 9, 9; and ad Q. Fr. 2, 1, 2; cf. Diom. p. 377 P.;

    but after the time of the poets of the Aug. per. it is often found, particularly in the post-Aug. histt., together with the class. mid. form, used in like manner: assensit precibus Rhamnusia justis,

    Ov. M. 3, 406; 9, 259; 14, 592 al.:

    cum de aliis rebus adsentire se veteribus Gabinis diceret,

    Liv. 1, 54:

    Adsensere atque etc.,

    Tac. H. 5, 3; id. A. 3, 51; 3, 23; Suet. Vesp. 6; Curt. 4, 13, 4; Gell. 6, 5, 5 al.), lit., to join one in opinion, to agree with; hence, to assent to, give assent, to approve, give approval; with dat. or absol.: adsensus sum homini, Lucil. ap. Prisc. p. 801:

    Adsentio,

    Plaut. Rud. 4, 3, 36:

    adsensi sunt omnes,

    Vulg. Gen. 34, 24:

    cum saepissime tibi senatus maximis sit de rebus adsensus,

    Cic. de Or. 1, 49, 214; id. Balb. 27:

    si ulli rei sapiens adsentietur,

    id. Ac. 2, 21, 67:

    cui (sententiae) sunt adsensi ad unum,

    id. Fam. 10, 16:

    quibus (verbis) adsensi sunt in conspectu meo,

    Vulg. Jer. 34, 24; ib. 2 Macc. 14, 26: in quibus adsentior sollicitam et periculosam justitiam non esse sapientis, Cic. Rep. Fragm. ap. Prisc. p. 801 P.:

    sapientem, si adsensurus esset, etiam opinaturum, etc.,

    id. Ac. 2, 21, 67:

    verbo adsentiri,

    Sall. C. 52, 1:

    omnes adsensi sunt partibus dividundis,

    Liv. 25, 30; 41, 24 al.:

    cui non adsentior,

    Quint. 9, 3, 49 Spald.:

    ne adsentiri necesse esset,

    Suet. Caes. 80 et saep.—So of conduct, to yield:

    quam ob rem adsentire nobis,

    Vulg. Dan. 13, 20.— With neutr. acc. aliquid, cetera, etc.:

    non habeo autem quid tibi adsentiar,

    Cic. N. D. 3, 25, 64:

    vitiosum est adsentiri quidquam falsum,

    id. Ac. 2, 21, 68:

    cetera adsentior Crasso,

    id. de Or. 1, 9, 35:

    Mihi quoque adsunt testes, qui illut quod ego dicam adsentiant,

    Plaut. Am. 2, 2, 192:

    illud quod a te dictum est, valde tibi adsentior,

    Cic. de Or. 1, 28, 126; so id. ib. 3, 48, 182.
    Pass.: is (sapiens) multa sequitur probabilia, non comprehensa neque percepta neque adsensa, sed similia veri, nor assented to as perceived by sense (cf. assensio and assensus), Cic. Ac. 2, 31, 99.—And impers.:

    Bibulo adsensum est,

    Cic. Fam. 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > assentior

  • 86 circumdati

    circum-do, dĕdi, dătum, dăre, v. a., lit. to put, set, or place around, i. e. both to wrap around (e. g. a mantle). and also to enclose (e. g. a town with a wall; syn.: cingo, vestio, saepio, circumvallo al.), with a twofold construction (cf. Zumpt, Gr. § 418).
    I.
    Aliquid (alicui rei), to place something [p. 337] around something, to put, set around, etc. (class. in prose and poetry).
    (α).
    With dat.:

    aër omnibus est rebus circumdatus appositusque,

    Lucr. 6, 1035:

    moenibus subjectos prope jam ignes circumdatosque restinximus,

    Cic. Cat. 3, 1, 2:

    circumdare fossam latam cubiculari lecto,

    id. Tusc. 5, 20, 59:

    satellites armatos contioni,

    Liv. 34, 27, 5:

    hinc patre hinc Catulo lateri circumdatis, Romam rediit,

    i. e. one on each side, id. 30, 19, 9; 3, 28, 2:

    milites sibi,

    Tac. A. 13, 25:

    arma umeris,

    Verg. A. 2, 510:

    licia tibi,

    id. E. 8, 74:

    vincula collo,

    Ov. M. 1, 631:

    bracchia collo,

    id. ib. 9, 459; 9, 605; 6, 479;

    and in tmesis: collo dare bracchia circum,

    Verg. A. 6, 700 (cf. the simplex:

    bracchia cervici dare,

    Hor. C. 3, 9, 3):

    lectis aulaea purpura,

    Curt. 9, 7, 15:

    cum maxime in hostiam itineri nostro circumdatam intuens,

    i. e. divided, and part placed on each side of the way, Liv. 40, 13, 4.—
    (β).
    Without a dat.:

    caedere januam saxis, ligna et sarmenta circumdare ignemque subicere coeperunt,

    Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; 2, 1, 31, § 80:

    ignes,

    id. Pis. 38, 93:

    custodias,

    id. Cat. 4, 4, 8:

    armata circumdatur Romana legio,

    Liv. 1, 28, 3:

    exercitu circumdato summā vi Cirtam irrumpere nititur,

    Sall. J. 25, 9:

    circumdatae stationes,

    Tac. A. 1, 50:

    murus circumdatus,

    Caes. B. G. 1, 38:

    turris toto opere circumdedit,

    id. ib. 7, 72:

    circumdato vallo,

    Curt. 3, 2, 2:

    lauream (sc. capiti),

    Suet. Vit. 9.— Subst.: circumdăti, ōrum, m., those around, the surrounding soldiers:

    circumdatos Antonius adloquitur,

    Tac. H. 3, 63.—With an abl. loci:

    toto oppido munitiones,

    Hirt. B. G. 8, 34 fin.:

    equites cornibus,

    Liv. 33, 18, 9; and without dat., Tac. A. 14, 53.—With two accs.:

    circumdare terram radices,

    Cato, R. R. 114;

    and per tmesin,

    id. ib. 157.—
    B.
    Trop. (most freq. in Tac.):

    cancelli, quos mihi ipse circumdedi,

    Cic. Quint. 10, 36:

    nescio an majora vincula majoresque necessitates vobis quam captivis vestris fortuna circumdederit,

    Liv. 21, 43, 3:

    egregiam famam paci circumdedit,

    i. e. conferred, imparted, Tac. Agr. 20; cf.:

    principatus inanem ei famam,

    id. H. 4, 11; id. Or. 37:

    principi ministeria,

    id. H. 2, 59; id. A. 14, 15.—In a Greek construction:

    infula virgineos circumdata comptus,

    encompassing, Lucr. 1, 88; Tac. H. 4, 45; id. A. 16, 25.—
    II.
    Aliquem or aliquid (aliquā re), to surround some person or thing ( with something), to encompass, enclose, encircle with.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    animum (deus) circumdedit corpore et vestivit extrinsecus,

    Cic. Univ. 6 fin.; cf.:

    aether corpore concreto circumdatus undique,

    Lucr. 5, 469:

    portum moenibus,

    Nep. Them. 6, 1:

    regio insulis circumdata,

    Cic. Fl. 12, 27:

    villam statione,

    Tac. A. 14, 8:

    suam domum spatio,

    id. G. 16:

    collis operibus,

    id. A. 6, 41:

    vallo castra,

    id. H. 4, 57:

    Othonem vexillis,

    id. ib. 1, 36:

    canibus saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    circumdato me bracchiis: meum collum circumplecte,

    Plaut. As. 3, 3, 106:

    collum filo,

    Cat. 64, 377:

    (aurum) circumdatum argento,

    Cic. Div. 2, 65, 134: furvis circumdatus alis Somnus, * Tib. 2, 1, 89:

    ad talos stola demissa et circumdata palla,

    Hor. S. 1, 2, 99:

    circumdedit se zonā,

    Suet. Vit. 16:

    circumdata corpus amictu,

    Ov. M. 4, 313; cf. id. ib. 3, 666:

    tempora vittis,

    id. ib. 13, 643:

    Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo,

    Verg. A. 4, 137.—
    2.
    Esp. of a hostile surrounding, to surround, encompass, invest, besiege, etc.:

    oppidum vallo et fossā,

    Cic. Fam. 15, 4, 10:

    oppidum quinis castris,

    Caes. B. C. 3, 9:

    cum legati... multitudine domum ejus circumdedissent,

    Nep. Hann. 12, 4:

    vallo atque fossā moenia circumdat,

    Sall. J. 23, 1:

    oppidum coronā,

    Liv. 4, 47, 5:

    quos (hostes) primo Camillus vallo circumdare est adortus,

    id. 6, 8, 9:

    fossā valloque urbem,

    id. 25, 22, 8:

    fossā duplicique vallo circumdatā urbe,

    id. 28, 3, 5:

    hostes exercitu toto,

    Curt. 3, 8, 4. —
    B.
    Trop.:

    omni autem totam figuram mundi levitate circumdedit,

    Cic. Univ. 6 init.:

    exiguis quibusdam finibus oratoris munus circumdedisti,

    have confined, circumscribed, id. de Or. 1, 62, 264; cf.:

    minus octoginta annis circumdatum aevum,

    Vell. 1, 17, 2:

    pueritiam robore,

    Tac. A. 12, 25:

    fraude,

    Sil. 7, 134; cf. id. 12, 477:

    monstrorum novitate,

    Quint. Decl. 18, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > circumdati

  • 87 circumdo

    circum-do, dĕdi, dătum, dăre, v. a., lit. to put, set, or place around, i. e. both to wrap around (e. g. a mantle). and also to enclose (e. g. a town with a wall; syn.: cingo, vestio, saepio, circumvallo al.), with a twofold construction (cf. Zumpt, Gr. § 418).
    I.
    Aliquid (alicui rei), to place something [p. 337] around something, to put, set around, etc. (class. in prose and poetry).
    (α).
    With dat.:

    aër omnibus est rebus circumdatus appositusque,

    Lucr. 6, 1035:

    moenibus subjectos prope jam ignes circumdatosque restinximus,

    Cic. Cat. 3, 1, 2:

    circumdare fossam latam cubiculari lecto,

    id. Tusc. 5, 20, 59:

    satellites armatos contioni,

    Liv. 34, 27, 5:

    hinc patre hinc Catulo lateri circumdatis, Romam rediit,

    i. e. one on each side, id. 30, 19, 9; 3, 28, 2:

    milites sibi,

    Tac. A. 13, 25:

    arma umeris,

    Verg. A. 2, 510:

    licia tibi,

    id. E. 8, 74:

    vincula collo,

    Ov. M. 1, 631:

    bracchia collo,

    id. ib. 9, 459; 9, 605; 6, 479;

    and in tmesis: collo dare bracchia circum,

    Verg. A. 6, 700 (cf. the simplex:

    bracchia cervici dare,

    Hor. C. 3, 9, 3):

    lectis aulaea purpura,

    Curt. 9, 7, 15:

    cum maxime in hostiam itineri nostro circumdatam intuens,

    i. e. divided, and part placed on each side of the way, Liv. 40, 13, 4.—
    (β).
    Without a dat.:

    caedere januam saxis, ligna et sarmenta circumdare ignemque subicere coeperunt,

    Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; 2, 1, 31, § 80:

    ignes,

    id. Pis. 38, 93:

    custodias,

    id. Cat. 4, 4, 8:

    armata circumdatur Romana legio,

    Liv. 1, 28, 3:

    exercitu circumdato summā vi Cirtam irrumpere nititur,

    Sall. J. 25, 9:

    circumdatae stationes,

    Tac. A. 1, 50:

    murus circumdatus,

    Caes. B. G. 1, 38:

    turris toto opere circumdedit,

    id. ib. 7, 72:

    circumdato vallo,

    Curt. 3, 2, 2:

    lauream (sc. capiti),

    Suet. Vit. 9.— Subst.: circumdăti, ōrum, m., those around, the surrounding soldiers:

    circumdatos Antonius adloquitur,

    Tac. H. 3, 63.—With an abl. loci:

    toto oppido munitiones,

    Hirt. B. G. 8, 34 fin.:

    equites cornibus,

    Liv. 33, 18, 9; and without dat., Tac. A. 14, 53.—With two accs.:

    circumdare terram radices,

    Cato, R. R. 114;

    and per tmesin,

    id. ib. 157.—
    B.
    Trop. (most freq. in Tac.):

    cancelli, quos mihi ipse circumdedi,

    Cic. Quint. 10, 36:

    nescio an majora vincula majoresque necessitates vobis quam captivis vestris fortuna circumdederit,

    Liv. 21, 43, 3:

    egregiam famam paci circumdedit,

    i. e. conferred, imparted, Tac. Agr. 20; cf.:

    principatus inanem ei famam,

    id. H. 4, 11; id. Or. 37:

    principi ministeria,

    id. H. 2, 59; id. A. 14, 15.—In a Greek construction:

    infula virgineos circumdata comptus,

    encompassing, Lucr. 1, 88; Tac. H. 4, 45; id. A. 16, 25.—
    II.
    Aliquem or aliquid (aliquā re), to surround some person or thing ( with something), to encompass, enclose, encircle with.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    animum (deus) circumdedit corpore et vestivit extrinsecus,

    Cic. Univ. 6 fin.; cf.:

    aether corpore concreto circumdatus undique,

    Lucr. 5, 469:

    portum moenibus,

    Nep. Them. 6, 1:

    regio insulis circumdata,

    Cic. Fl. 12, 27:

    villam statione,

    Tac. A. 14, 8:

    suam domum spatio,

    id. G. 16:

    collis operibus,

    id. A. 6, 41:

    vallo castra,

    id. H. 4, 57:

    Othonem vexillis,

    id. ib. 1, 36:

    canibus saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    circumdato me bracchiis: meum collum circumplecte,

    Plaut. As. 3, 3, 106:

    collum filo,

    Cat. 64, 377:

    (aurum) circumdatum argento,

    Cic. Div. 2, 65, 134: furvis circumdatus alis Somnus, * Tib. 2, 1, 89:

    ad talos stola demissa et circumdata palla,

    Hor. S. 1, 2, 99:

    circumdedit se zonā,

    Suet. Vit. 16:

    circumdata corpus amictu,

    Ov. M. 4, 313; cf. id. ib. 3, 666:

    tempora vittis,

    id. ib. 13, 643:

    Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo,

    Verg. A. 4, 137.—
    2.
    Esp. of a hostile surrounding, to surround, encompass, invest, besiege, etc.:

    oppidum vallo et fossā,

    Cic. Fam. 15, 4, 10:

    oppidum quinis castris,

    Caes. B. C. 3, 9:

    cum legati... multitudine domum ejus circumdedissent,

    Nep. Hann. 12, 4:

    vallo atque fossā moenia circumdat,

    Sall. J. 23, 1:

    oppidum coronā,

    Liv. 4, 47, 5:

    quos (hostes) primo Camillus vallo circumdare est adortus,

    id. 6, 8, 9:

    fossā valloque urbem,

    id. 25, 22, 8:

    fossā duplicique vallo circumdatā urbe,

    id. 28, 3, 5:

    hostes exercitu toto,

    Curt. 3, 8, 4. —
    B.
    Trop.:

    omni autem totam figuram mundi levitate circumdedit,

    Cic. Univ. 6 init.:

    exiguis quibusdam finibus oratoris munus circumdedisti,

    have confined, circumscribed, id. de Or. 1, 62, 264; cf.:

    minus octoginta annis circumdatum aevum,

    Vell. 1, 17, 2:

    pueritiam robore,

    Tac. A. 12, 25:

    fraude,

    Sil. 7, 134; cf. id. 12, 477:

    monstrorum novitate,

    Quint. Decl. 18, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > circumdo

  • 88 commiseror

    com-mĭsĕror, ātus, 1, v. a. dep., to commiserate, pity, to bewail (class. but rare); aliquem or aliquid: aliquem, Att. ap. Non. p. 445, 11:

    fortunam Graeciae,

    Nep. Ages. 5, 2:

    in commiserandā re,

    Auct. Her. 4. 55, 69:

    interitum fratris,

    Gell. 1, 5, 6.—
    * B.
    Transf., of inan. objects:

    leo gemitus edens et murmura dolorem cruciatumque vulneris commiserantia,

    making it known by complaints, Gell. 5, 14, 19.—
    II.
    In rhetoric, absol., of an orator, to excite compassion (cf. commiseratio): quid cum commiserari, conqueri coeperit, Cic. Div. in Caecil. 14, 46: cum commiserandum sit, * Quint. 11, 3, 58.

    Lewis & Short latin dictionary > commiseror

  • 89 compingo

    1.
    com-pingo ( conp-), pēgi, pactum, 3, v. a. [con-pango].
    I.
    To join or unite several parts into one whole, to put together, frame, make by joining, compose (in verb. finit. mostly in post-Aug. prose).
    A.
    Prop.:

    roboreis axibus compingitur solum,

    Col. 6, 19, 1:

    navem iisdem tabulis (opp. dissolvo),

    Dig. 45, 1, 83; cf.:

    Argo compacta manu Palladiā,

    Sen. Med. 365:

    PONTEM,

    Inscr. Orell. 39:

    casam male,

    Mart. 12, 72:

    caput tenuissimis ossiculis,

    Gell. 6, 1, 1; Vitr. 10, 2, 14:

    crepidas sibi,

    App. Flor. 9 al.:

    verbum unum ex multitudine et negotio,

    Gell. 11, 16, 4:

    Graece nescio quid ais te compegisse, quod ut aeque pauca scripta, placeat tibi,

    Front. Ep. ad M. Caes. 1, 6.—In part. perf.:

    quid tam compositum tamque conpactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74; cf. id. Univ. 8 med.:

    fistula disparibus septem cicutis,

    Verg. E. 2, 36:

    trabes,

    id. A. 12, 674:

    membra animantum,

    framed together, Lucr. 5, 919; cf. under P. a. —
    B.
    Trop. (post-class.):

    falsa de Christo,

    Arn. 1, p. 34:

    fabulas ignominiosas de diis,

    id. 4, p. 148.—
    II.
    Compingere aliquem or aliquid aliquo, to confine, lock up, put, conceal (several times in Plaut. and Cic., elsewh. rare).
    A.
    Prop.:

    aliquem in carcerem,

    Plaut. Am. 1, 1, 3; id. Men. 5, 5, 39; cf.:

    ipsam (Rheam) in vincula,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 1:

    se in Appuliam,

    Cic. Att. 8, 8, 1:

    aurum atque argentum ubi omne conpactum fuit?

    Plaut. Rud. 2, 6, 62.—
    B.
    Trop.:

    quae parentis tam in angustum tuos locum conpegeris,

    Plaut. Rud. 4, 4, 103:

    in judicia et contiunculas, tamquam in aliquod pistrinum, detrudi et compingi,

    Cic. de Or. 1, 11, 46:

    aufer, utere (pallā), vel tu vel tua uxor, vel etiam in loculos compingite,

    keep it, thrust it into your pockets, Plaut. Men. 4, 3, 17 Ritschl N. cr. —Hence, compactus, a, um, P. a., of figure or form, compact, thick-set, thick, firm (freq. in post-Aug. prose):

    compacto corpore et robusto,

    Plin. Ep. 7, 24, 1:

    boves,

    Col. 6, 1, 2: compactis firmisque membris, * Suet. Vesp. 20:

    cruribus,

    Col. 6, 1, 3; 6, 37, 6:

    compactā et torosā cervice,

    Pall. Mart. 11, 2.
    2.
    com-pingo, pinxi, 3, v. a., to paint over; only trop.:

    Aristarchi ineptiae, quibus aliena carmina compinxit,

    disguised, covered, Sen. Ep. 88, 39.

    Lewis & Short latin dictionary > compingo

  • 90 conpingo

    1.
    com-pingo ( conp-), pēgi, pactum, 3, v. a. [con-pango].
    I.
    To join or unite several parts into one whole, to put together, frame, make by joining, compose (in verb. finit. mostly in post-Aug. prose).
    A.
    Prop.:

    roboreis axibus compingitur solum,

    Col. 6, 19, 1:

    navem iisdem tabulis (opp. dissolvo),

    Dig. 45, 1, 83; cf.:

    Argo compacta manu Palladiā,

    Sen. Med. 365:

    PONTEM,

    Inscr. Orell. 39:

    casam male,

    Mart. 12, 72:

    caput tenuissimis ossiculis,

    Gell. 6, 1, 1; Vitr. 10, 2, 14:

    crepidas sibi,

    App. Flor. 9 al.:

    verbum unum ex multitudine et negotio,

    Gell. 11, 16, 4:

    Graece nescio quid ais te compegisse, quod ut aeque pauca scripta, placeat tibi,

    Front. Ep. ad M. Caes. 1, 6.—In part. perf.:

    quid tam compositum tamque conpactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74; cf. id. Univ. 8 med.:

    fistula disparibus septem cicutis,

    Verg. E. 2, 36:

    trabes,

    id. A. 12, 674:

    membra animantum,

    framed together, Lucr. 5, 919; cf. under P. a. —
    B.
    Trop. (post-class.):

    falsa de Christo,

    Arn. 1, p. 34:

    fabulas ignominiosas de diis,

    id. 4, p. 148.—
    II.
    Compingere aliquem or aliquid aliquo, to confine, lock up, put, conceal (several times in Plaut. and Cic., elsewh. rare).
    A.
    Prop.:

    aliquem in carcerem,

    Plaut. Am. 1, 1, 3; id. Men. 5, 5, 39; cf.:

    ipsam (Rheam) in vincula,

    Aur. Vict. Vir. Ill. 1:

    se in Appuliam,

    Cic. Att. 8, 8, 1:

    aurum atque argentum ubi omne conpactum fuit?

    Plaut. Rud. 2, 6, 62.—
    B.
    Trop.:

    quae parentis tam in angustum tuos locum conpegeris,

    Plaut. Rud. 4, 4, 103:

    in judicia et contiunculas, tamquam in aliquod pistrinum, detrudi et compingi,

    Cic. de Or. 1, 11, 46:

    aufer, utere (pallā), vel tu vel tua uxor, vel etiam in loculos compingite,

    keep it, thrust it into your pockets, Plaut. Men. 4, 3, 17 Ritschl N. cr. —Hence, compactus, a, um, P. a., of figure or form, compact, thick-set, thick, firm (freq. in post-Aug. prose):

    compacto corpore et robusto,

    Plin. Ep. 7, 24, 1:

    boves,

    Col. 6, 1, 2: compactis firmisque membris, * Suet. Vesp. 20:

    cruribus,

    Col. 6, 1, 3; 6, 37, 6:

    compactā et torosā cervice,

    Pall. Mart. 11, 2.
    2.
    com-pingo, pinxi, 3, v. a., to paint over; only trop.:

    Aristarchi ineptiae, quibus aliena carmina compinxit,

    disguised, covered, Sen. Ep. 88, 39.

    Lewis & Short latin dictionary > conpingo

  • 91 ludo

    lūdo, si, sum ( inf. ludier, Ter. Ad. 4, 3, 16), 3, v. a. and n. [root lud- for loid-, from Sanscr. krīd, to play; cf. laus and cluere from Sanscr. root cru-], to play.
    I.
    Lit., to play, play at a game of some kind:

    tesseris,

    Ter. Ad. 4, 7, 21:

    aleā ludere,

    Cic. Phil. 2, 23, 56:

    pilā et duodecim scriptis,

    id. de Or. 1, 50, 217; 1, 16, 73; 2, 62, 253:

    cum pila,

    id. Tusc. 5, 20, 60:

    trocho,

    Hor. C. 3, 24, 56:

    nucibus,

    Mart. 14, 1, 12:

    pilā,

    Val. Max. 8, 8, 2:

    positā luditur arcā,

    with one's whole cash-box staked, Juv. 1, 90:

    eburnis quadrigis cotidie in abaco,

    Suet. Ner. 22:

    apud quem alea lusum esse dicetur,

    Dig. 11, 5, 1 praef.:

    senatus consultum vetuit in pecuniam ludere,

    to play for money, ib. 11, 5, 2:

    ego nisi quom lusim nil morer ullum lucrum,

    Plaut. Rud. 4, 7, 22. —
    (β).
    With acc.:

    aleam,

    Suet. Aug. 70; id. Claud. 33; id. Ner. 30:

    par impar,

    id. Aug. 71; Hor. S. 2, 3, 248:

    ducatus et imperia,

    Suet. Ner. 35:

    Trojam,

    id. Caes. 39; id. Ner. 7:

    proelia latronum,

    Ov. A. A. 3, 357; cf. pass.:

    sunt aliis scriptae, quibus alea luditur, artes,

    id. Tr. 2, 471:

    alea luditur,

    Juv. 8, 10:

    aleae ludendae causa,

    Dig. 11, 5, 1 praef.:

    alea ludebatur,

    ib. 11, 5, 1, § 2.—
    (γ).
    Absol.:

    lusimus per omnes dies,

    Suet. Aug. 71; 94; cf.:

    ludis circensibus elephantos lusisse,

    appeared in the public games, Liv. 44, 18, 8.—In sup.:

    dimittere lusum,

    Varr. Sat. Men. 53, 7.—
    B.
    To play, sport, frisk, frolic:

    dum se exornat, nos volo Ludere inter nos,

    have some fun, Plaut. Stich. 5, 4, 20:

    ludere armis,

    Lucr. 2, 631:

    suppeditant et campus noster et studia venandi honesta exempla ludendi,

    Cic. Off. 1, 29, 104:

    ad ludendumne, an ad pugnandum, arma sumturi,

    id. de Or. 2, 20, 84:

    in numerum,

    dance, Verg. E. 6, 28:

    hic juvenum series teneris immixta puellis ludit,

    Tib. 1, 3, 64:

    cumque marinae In sicco ludunt fulicae,

    Verg. G. 1, 363:

    in exiguo cymba lacu,

    Ov. Tr. 2, 330. —
    II.
    Trop.
    A.
    To sport, play with any thing, to practise as a pastime, amuse one's self with any thing:

    illa ipsa ludens conjeci in communes locos, Cic. Par. prooem.: Prima Syracosio dignata est ludere versu Nostra... Thalia,

    Verg. E. 6, 1.—Esp., to play on an instrument of music, to make or compose music or song:

    ludere quae vellem calamo permisit agresti,

    Verg. E. 1, 10:

    talia fumosi luduntur mense Decembri,

    Ov. Tr. 2, 491:

    quod tenerae cantent, lusit tua musa, puellae,

    id. Am. 3, 1, 27:

    coloni Versibus incomptis ludunt,

    Verg. G. 2, 386:

    carmina pastorum,

    id. ib. 4, 565; Suet. Ner. 3:

    si quid vacui sub umbra Lusimus tecum,

    Hor. C. 1, 22, 2.—
    B.
    To sport, dally, wanton (cf. "amorous play," Milton, P. L. 9, 1045):

    scis solere illam aetatem tali ludo ludere,

    Plaut. Most. 5, 2, 36: affatim edi, bibi, lusi, Liv. Andron. ap. Paul. ex Fest. s. v. affatim, p. 11 Müll.; cf.:

    lusisti satis, edisti satis, atque bibisti,

    Hor. Ep. 2, 2, 214; Ov. A. A. 2, 389; Cat. 61, 207; Suet. Tib. 44; Mart. 11, 104, 5.—
    C.
    Ludere aliquem or aliquid, to play, mock, imitate, mimic a person or thing (only in mockery; cf.: partes agere, etc.): civem bonum ludit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1; cf.:

    ludere opus,

    to imitate work, make believe work, Hor. S. 2, 3, 252:

    magistratum fascibus purpurāque,

    App. M. 11, p. 260 fin.:

    ludere causas,

    Calp. Ecl. 1, 45: impia dum Phoebi Caesar mendacia ludit, Poët. ap. Suet. Aug. 70.—
    D.
    To trifle with:

    summa pericula,

    Mart. 9, 38, 1:

    viribus imperii,

    Sen. Brev. Vit. 18, 4.—
    E.
    To spend in play or amusement, to sport away:

    otium,

    Mart. 3, 67, 9.—Hence, ludere operam, to throw away one's labor, to labor in vain, Plaut. Ps. 1, 3, 135.—
    F.
    To make sport or game of a person, to ridicule, rally, banter:

    Domitius in senatu lusit Appium collegam,

    Cic. Q. Fr. 2, 15 a, 13:

    satis jocose aliquem ludere,

    id. ib. 2, 12, 2:

    omnium irrisione ludi,

    id. de Or. 1, 12, 50.—Rarely with ad:

    caput aselli, ad quod lascivi ludebant ruris alumni,

    Juv. 11, 98.—
    G.
    To delude, deceive:

    auditis, an me ludit amabilis Insania?

    Hor. C. 3, 4, 5; Ov. A. A. 3, 332:

    custodes,

    Tib. 1, 6, 9; 3, 4, 7.— Comp.:

    hoc civili bello, quam multa (haruspicum responsa) luserunt,

    i. e. gave wanton, deceptive responses, Cic. Div. 2, 24, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > ludo

  • 92 prospiciens

    prō-spĭcĭo, exi, ectum, 3, v. n. and a. [specio].
    I. A.
    In gen.: neque post respiciens, neque ante prospiciens, Varr. ap. Non. 443, 2:

    parum prospiciunt oculi,

    do not see well, Ter. Phorm. 5, 1, 8; Plaut. Curc. 2, 3, 38:

    grues volant ad prospiciendum alte,

    Plin. 10, 23, 30, § 58:

    ex superioribus locis prospicere in urbem,

    Caes. B. C. 2, 5:

    multum,

    to have an extensive prospect, Cic. Fam. 7, 20, 1:

    per umbram,

    Verg. A. 2, 733:

    procul,

    id. ib. 12, 353:

    ex moenibus,

    Hor. C. 3, 2, 8: longe lateque, Auct. B. Hisp. 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look out, to watch, be on the watch:

    puer ab januā prospiciens,

    Nep. Hann. 12, 4:

    pavorem simulans (feles) prospexit toto die,

    Phaedr. 2, 4, 20:

    Michol prospiciens per fenestram,

    Vulg. 2 Reg. 6, 16; cf. Ambros. Off. 2, 29, 46.—
    2.
    To look or see to beforehand, to exercise foresight, to look out for, take care of, provide for any thing:

    ego jam prospiciam mihi,

    Ter. Ad. 4, 2, 50:

    consulere ac prospicere debemus, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 133:

    prospicite atque consulite,

    id. ib. 2, 1, 8, §

    22: ut prospicias et consulas rationibus meis,

    id. Fam. 3, 2, 1:

    consulite vobis, prospicite patriae,

    id. Cat. 4, 2, 3:

    homo longe in posterum prospiciens,

    id. Fam. 2, 8, 1:

    ut illum intellegatis non longe animo prospexisse morientem,

    id. Clu. 12, 34:

    prospicite, ut, etc.,

    id. Font. 17, 39:

    statuebat prospiciendum, ne, etc.,

    Caes. B. G. 5, 7:

    in annum,

    Varr. R. R. 1, 23, 3.— Impers. pass.:

    senatusconsulto prospectum est, ne, etc.,

    Paul. Sent. 4, 2.— Absol.: malo nos prospicere quam ulcisci, [p. 1477] Ter. Eun. 4, 6, 24:

    plagae crescunt, Nisi prospicis,

    id. Phorm. 5, 2, 17.—
    II. A.
    In gen. ( poet. and in post-Aug. prose):

    Italiam summā ab undā,

    Verg. A. 6, 357:

    campos Prospexit longe,

    id. ib. 11, 909; Hor. C. 3, 25, 10:

    moenia urbis Tarpeiā de rupe,

    Luc. 1, 195:

    ex speculis adventantem hostium classem,

    Liv. 21, 49, 8:

    ut hostium agmen inde prospicerent,

    Curt. 3, 8, 26:

    ex edito monte cuncta,

    id. 7, 6, 4.—
    b.
    Transf., of situations, to have or command a view of, look or lie towards, to overlook:

    domus prospicit agros,

    Hor. Ep. 1, 10, 23:

    cenatio latissimum mare, amoenissimas villas prospicit,

    Plin. Ep. 2, 17, 12; Plin. 5, 16, 15, § 72; Phaedr. 2, 5, 10:

    freta prospiciens Tmolus,

    Ov. M. 11, 150; 8, 330.—
    c.
    Trop.:

    aliquis infans decessit, cui nihil amplius contigit quam prospicere vitam,

    to see life from a distance, to get a glimpse of, Sen. Ep. 66, 42:

    turpe est seni aut prospicienti senectutem, etc.,

    one who sees old age before him, id. ib. 33, 7:

    neque prospexisse castra,

    i. e. life in camp, Plin. Pan. 15, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look at attentively, to gaze at (very rare):

    aliquem propter aliquid,

    Nep. Dat. 3, 3.—
    2.
    To foresee a thing (class.):

    multo ante, tamquam ex aliquā speculā, prospexi tempestatem futuram,

    Cic. Fam. 4, 3, 1; cf.:

    longe prospicere futuros casus rei publicae,

    id. Lael. 12, 40; id. Dom. 5, 12:

    multum in posterum,

    id. Mur. 28, 59:

    ex imbri soles,

    Verg. G. 1, 393. —With rel.-clause:

    ut jam ante animo prospicere possis, quibus de rebus auditurus sis,

    Cic. Quint. 10, 35; id. Div. in Caecil. 13, 42.—
    3.
    To look out for, provide, procure:

    habitationem alicui,

    Petr. 10:

    sedem senectuti,

    Liv. 4, 49 fin.:

    maritum filiae,

    Plin. Ep. 1, 14, 1.—In pass.:

    nisi si prospectum interea aliquid est, desertae vivimus,

    Ter. Heaut. 2, 4, 11:

    commeatus a praetore prospectos in hiemem habere,

    Liv. 44, 16:

    ad ferramenta prospicienda,

    Cic. Sull. 19, 55.—Hence,
    A.
    prōspĭcĭ-ens, entis, P. a., endowed with foresight, Gell. 2, 29, 1.—
    B.
    prōspĭcĭenter, adv., providently, considerately, carefully (post-class.):

    res prospicienter animadversas,

    Gell. 2, 29, 1.—
    C.
    prōspectē, adv., providently, deliberately, considerately, advisedly, prudently (post-class.):

    decernere,

    Tert. Apol. 6.— Sup.:

    adhaerebit bono,

    Aug. Ep. ad Maced. 55.

    Lewis & Short latin dictionary > prospiciens

  • 93 prospicio

    prō-spĭcĭo, exi, ectum, 3, v. n. and a. [specio].
    I. A.
    In gen.: neque post respiciens, neque ante prospiciens, Varr. ap. Non. 443, 2:

    parum prospiciunt oculi,

    do not see well, Ter. Phorm. 5, 1, 8; Plaut. Curc. 2, 3, 38:

    grues volant ad prospiciendum alte,

    Plin. 10, 23, 30, § 58:

    ex superioribus locis prospicere in urbem,

    Caes. B. C. 2, 5:

    multum,

    to have an extensive prospect, Cic. Fam. 7, 20, 1:

    per umbram,

    Verg. A. 2, 733:

    procul,

    id. ib. 12, 353:

    ex moenibus,

    Hor. C. 3, 2, 8: longe lateque, Auct. B. Hisp. 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look out, to watch, be on the watch:

    puer ab januā prospiciens,

    Nep. Hann. 12, 4:

    pavorem simulans (feles) prospexit toto die,

    Phaedr. 2, 4, 20:

    Michol prospiciens per fenestram,

    Vulg. 2 Reg. 6, 16; cf. Ambros. Off. 2, 29, 46.—
    2.
    To look or see to beforehand, to exercise foresight, to look out for, take care of, provide for any thing:

    ego jam prospiciam mihi,

    Ter. Ad. 4, 2, 50:

    consulere ac prospicere debemus, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 133:

    prospicite atque consulite,

    id. ib. 2, 1, 8, §

    22: ut prospicias et consulas rationibus meis,

    id. Fam. 3, 2, 1:

    consulite vobis, prospicite patriae,

    id. Cat. 4, 2, 3:

    homo longe in posterum prospiciens,

    id. Fam. 2, 8, 1:

    ut illum intellegatis non longe animo prospexisse morientem,

    id. Clu. 12, 34:

    prospicite, ut, etc.,

    id. Font. 17, 39:

    statuebat prospiciendum, ne, etc.,

    Caes. B. G. 5, 7:

    in annum,

    Varr. R. R. 1, 23, 3.— Impers. pass.:

    senatusconsulto prospectum est, ne, etc.,

    Paul. Sent. 4, 2.— Absol.: malo nos prospicere quam ulcisci, [p. 1477] Ter. Eun. 4, 6, 24:

    plagae crescunt, Nisi prospicis,

    id. Phorm. 5, 2, 17.—
    II. A.
    In gen. ( poet. and in post-Aug. prose):

    Italiam summā ab undā,

    Verg. A. 6, 357:

    campos Prospexit longe,

    id. ib. 11, 909; Hor. C. 3, 25, 10:

    moenia urbis Tarpeiā de rupe,

    Luc. 1, 195:

    ex speculis adventantem hostium classem,

    Liv. 21, 49, 8:

    ut hostium agmen inde prospicerent,

    Curt. 3, 8, 26:

    ex edito monte cuncta,

    id. 7, 6, 4.—
    b.
    Transf., of situations, to have or command a view of, look or lie towards, to overlook:

    domus prospicit agros,

    Hor. Ep. 1, 10, 23:

    cenatio latissimum mare, amoenissimas villas prospicit,

    Plin. Ep. 2, 17, 12; Plin. 5, 16, 15, § 72; Phaedr. 2, 5, 10:

    freta prospiciens Tmolus,

    Ov. M. 11, 150; 8, 330.—
    c.
    Trop.:

    aliquis infans decessit, cui nihil amplius contigit quam prospicere vitam,

    to see life from a distance, to get a glimpse of, Sen. Ep. 66, 42:

    turpe est seni aut prospicienti senectutem, etc.,

    one who sees old age before him, id. ib. 33, 7:

    neque prospexisse castra,

    i. e. life in camp, Plin. Pan. 15, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    To look at attentively, to gaze at (very rare):

    aliquem propter aliquid,

    Nep. Dat. 3, 3.—
    2.
    To foresee a thing (class.):

    multo ante, tamquam ex aliquā speculā, prospexi tempestatem futuram,

    Cic. Fam. 4, 3, 1; cf.:

    longe prospicere futuros casus rei publicae,

    id. Lael. 12, 40; id. Dom. 5, 12:

    multum in posterum,

    id. Mur. 28, 59:

    ex imbri soles,

    Verg. G. 1, 393. —With rel.-clause:

    ut jam ante animo prospicere possis, quibus de rebus auditurus sis,

    Cic. Quint. 10, 35; id. Div. in Caecil. 13, 42.—
    3.
    To look out for, provide, procure:

    habitationem alicui,

    Petr. 10:

    sedem senectuti,

    Liv. 4, 49 fin.:

    maritum filiae,

    Plin. Ep. 1, 14, 1.—In pass.:

    nisi si prospectum interea aliquid est, desertae vivimus,

    Ter. Heaut. 2, 4, 11:

    commeatus a praetore prospectos in hiemem habere,

    Liv. 44, 16:

    ad ferramenta prospicienda,

    Cic. Sull. 19, 55.—Hence,
    A.
    prōspĭcĭ-ens, entis, P. a., endowed with foresight, Gell. 2, 29, 1.—
    B.
    prōspĭcĭenter, adv., providently, considerately, carefully (post-class.):

    res prospicienter animadversas,

    Gell. 2, 29, 1.—
    C.
    prōspectē, adv., providently, deliberately, considerately, advisedly, prudently (post-class.):

    decernere,

    Tert. Apol. 6.— Sup.:

    adhaerebit bono,

    Aug. Ep. ad Maced. 55.

    Lewis & Short latin dictionary > prospicio

  • 94 attrecto

    at-trecto, āvī, ātum, āre [ tracto ]
    1) прикасаться, трогать, осязать ( aliquem и aliquid)
    aspicĭtur, non attrectatur погов. C — видно, но не ухватишь («близок локоть, да не укусишь»)
    2) посягать, добиваться ( insignia summi imperii L); захватывать, присваивать (alienam rem Sabinus ap. AG)
    a., sed non obtinēre T — добиваться, но не добиться

    Латинско-русский словарь > attrecto

  • 95 calumnior

    ātus sum, ārī depon. [ calumnia ]
    1) клеветать, ябедничать, порочить, злонамеренно нападать, злословить (aliquem и aliquid C, Q, Sen, Dig и alicui Eccl); строить козни
    2) извращать, искажать, злонамеренно перетолковывать ( verba juris Dig)
    3) придираться, порицать ( festinationem alicujus Q)
    c. si quis voluerit, quod... Ph — если кто-л. вздумает попрекнуть (меня) тем, что..

    Латинско-русский словарь > calumnior

  • 96 cavillor

    ātus sum, ārī depon. [ cavilla ]
    1) подшучивать, осмеивать, вышучивать, насмехаться, подтрунивать, высмеивать (aliquem и aliquid C, Q, VM); дразнить, шутить ( cum aliquo C)
    2) изворачиваться, заниматься софизмами L, PM

    Латинско-русский словарь > cavillor

  • 97 circumfulgeo

    circum-fulgeo, fulsī, fulsum, ēre
    озарять (кругом) (aliquem и aliquid PM, Vlg, Eccl)

    Латинско-русский словарь > circumfulgeo

  • 98 circummingo

    circum-mingo, mīnxī, —, ere
    кругом обливать мочой (aliquem и aliquid Pt) (что, по поверью, создавало как бы магический круг)

    Латинско-русский словарь > circummingo

  • 99 circumvincio

    cīrcum-vincio, —, vinctum, īre
    обвязывать кругом (aliquem и aliquid aliquā re Pl)

    Латинско-русский словарь > circumvincio

  • 100 circumvolo

    circum-volo, āvī, ātum, āre
    1) летать вокруг, облетать, кружить (aliquem и aliquid Just, Su etc.)
    spemque suam motis avidus circumvolat alis O — и, махая крыльями, кружится хищник вокруг намеченной добычи
    2) объезжать на всём скаку, проноситься ( ordines exercitūs VP)

    Латинско-русский словарь > circumvolo

См. также в других словарях:

  • empescher — Empescher, C est estre destourbier et empeschement de quelque chose, Obstare, Officere, comme, Ceste muraille empesche ma veuë, Hic paries obstat prospectui. Et mettre empeschement à l execution de quelque chose, Obstaculum inferre, J empesche la …   Thresor de la langue françoyse

  • engarder — d entrer en la maison, Domo prohibere. Engarder de manger, A cibo abigere. Engarder et empescher que quelque chose ne se face, Prohibere, Inhibere. Engarder aucun de faire quelque chose, Cauere aliquem facere aliquid. Engarder la hardiesse d… …   Thresor de la langue françoyse

  • inciter — aucun à faire quelque chose, Accendere, Commouere, Incitare, Proritare, Extimulare, Hortari, Inuitare, Allectare, Ardorem iniicere, Acuere, Igniculos iacere, Aliquem ad aliquid faciendum agere, Instigare. Inciter et induire, Mouere animum.… …   Thresor de la langue françoyse

  • mettre — Mettre, Ponere. Il vient de Mittere, par syncope et antiptose, Inde Mittere in possessionem. Mettre en possession. Mettre à bord, Naues ad terram applicare, Appellere nauem. Mets toy à dextre, Concede ad dexteram. Mettre à feu et à sang, Incendia …   Thresor de la langue françoyse

  • prendre — Prendre, Accipere, Acceptare, Capere, Captare, Excipere, Prendere, Prehendere, Comprehendere, Percipere, Sumere, Desumere. Prendre et appliquer à soy, Asciscere. Prendre en sa main quelque chose, Inuolare. Prendre en cachette, Surripere. On n en… …   Thresor de la langue françoyse

  • plaisir — en François se prend pour un bien fait, pour une chose fort agreable, et pour recreation, joyeuseté ou passetemps. Plaisir mondain et charnel, Voluptas. Mon plaisir ou soulas, Meum suauium, Quid agitur? Mea voluptas. A mon plaisir, Ex sententia,… …   Thresor de la langue françoyse

  • charge — Charge, ou fardeau, Onus. Une charge et charté, Vehes, vehis. La charge qu on baille à aucun pour faire quelque chose, Actus, Mandatum, Ministerium, Negotium, Onus. Toute charge qu on prend, ou qu on baille à faire, Prouincia. Une charge… …   Thresor de la langue françoyse

  • faire — Faire, act. acut. Vient de l infinitif Latin Facere, ostant la lettre c. Facere, agere. L Italien syncope, et dit Fare. Faire de l argent à son creancier, Pecunias conquirere ad nomen eradendum ex tabulis creditoris. Faire argent, Conficere… …   Thresor de la langue françoyse

  • propos — Propos, Vient du Latin, Propono, et signifie ores conference de paroles entre deux ou plusieurs, Sermo, Oratio, Conlocutio, comme, Ils ont propos ensemble de mes affaires, Sermonem habent de rebus meis. Par son propos j ay entendu, Ex eius… …   Thresor de la langue françoyse

  • parole — I. Parole, Verbum, Dictio, Dictum, Oratio, Locutio, Allocutio, Sermo, Vox. La parole d un autre, Oratio aliena. Parole ou escriture diligemment composée, par laquelle on entend prouvoir à l asseurance de quelque chose, Cautio. Parole qui… …   Thresor de la langue françoyse

  • VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»