Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ab-oleo

  • 1 oleo

    ŏlĕo, ēre (arch. ŏlo, ĕre), ŏlŭi [st2]1 - intr. - avoir une odeur, exhaler une odeur, répandre une odeur, sentir. [st2]2 [-] tr. et intr. avec abl. - avoir une odeur de, répandre une odeur de, sentir. [st2]3 - tr. - pressentir, deviner, annoncer, indiquer, trahir.    - formes de la 3ème conj.: olunt, olat, olant.    - metuo ne olant (= oleant) argentum manus, Plaut. Most.: je crains que tes mains n'aient une odeur d'argent.    - ego malo mihi vitrea, certe non olunt (= olent), Petr.: moi, j'aime mieux le verre; évidemment, il n'a pas d'odeur.    - olere bene: sentir bon.    - olere male: sentir mauvais.    - aliqua re olere: exhaler une odeur de qqch.    - sulfure olere: sentir le soufre, répandre une odeur de soufre.    - olere vina, Hor.: exhaler une odeur de vin.    - aurum huic olet, Plaut.: il sent mon or (il a flairé mon or).    - olere malitiam, Cic.: annoncer la malice.    - olet homo quidam, Plat.: on sent en lui un homme.    - impers. - illud non olet unde sit? Cic.: ne devine-t-on pas d'où vient cela?    - verba alumnum Urbis olent, Quint. 8, 1, 3: ses paroles trahissent un enfant de Rome.    - nihil olet ex Academia, Cic. Nat. 1: (Epicure) ne sent nullement l'Académie.    - nihil olere peregrinum, Cic. de Or. 3: ne rien dénoter d'étranger.
    * * *
    ŏlĕo, ēre (arch. ŏlo, ĕre), ŏlŭi [st2]1 - intr. - avoir une odeur, exhaler une odeur, répandre une odeur, sentir. [st2]2 [-] tr. et intr. avec abl. - avoir une odeur de, répandre une odeur de, sentir. [st2]3 - tr. - pressentir, deviner, annoncer, indiquer, trahir.    - formes de la 3ème conj.: olunt, olat, olant.    - metuo ne olant (= oleant) argentum manus, Plaut. Most.: je crains que tes mains n'aient une odeur d'argent.    - ego malo mihi vitrea, certe non olunt (= olent), Petr.: moi, j'aime mieux le verre; évidemment, il n'a pas d'odeur.    - olere bene: sentir bon.    - olere male: sentir mauvais.    - aliqua re olere: exhaler une odeur de qqch.    - sulfure olere: sentir le soufre, répandre une odeur de soufre.    - olere vina, Hor.: exhaler une odeur de vin.    - aurum huic olet, Plaut.: il sent mon or (il a flairé mon or).    - olere malitiam, Cic.: annoncer la malice.    - olet homo quidam, Plat.: on sent en lui un homme.    - impers. - illud non olet unde sit? Cic.: ne devine-t-on pas d'où vient cela?    - verba alumnum Urbis olent, Quint. 8, 1, 3: ses paroles trahissent un enfant de Rome.    - nihil olet ex Academia, Cic. Nat. 1: (Epicure) ne sent nullement l'Académie.    - nihil olere peregrinum, Cic. de Or. 3: ne rien dénoter d'étranger.
    * * *
        Oleo, oles, oleui, oletum, pen. prod. vel olui, olitum, penul. corr. olere. Plaut. Sentir et rendre odeur.
    \
        Rosa recens, a longinquo olet. Plin. Rend un odeur qu'on sent de loing. \ Bene olere. Cic. Sentir bon.
    \
        Iucunde olere. Plin. Rendre un odeur souef et gratieux.
    \
        Male olere. Cic. Sentir mauvais, Puir.
    \
        Nihil olet. Cic. Il ne sent rien.
    \
        Oleo, cum accusatiuo. Plau. Myrrham olet. Il sent la myrrhe.
    \
        Olet huic aurum. Plau. Il flaire mon or, Il se doubte que j'aye de l'or.
    \
        Olent illa supercilia malitiam. Cic. Signifient que tu es malitieux.

    Dictionarium latinogallicum > oleo

  • 2 oleo

    oleo oleo, ui, -, ere пахнуть

    Латинско-русский словарь > oleo

  • 3 oleo

    oleo, uī, ēre (= *odeo, v. οζω), I) riechen, A) eig.: bene, Cic.: male, Plaut.: suave, Catull. u. Augustin.: cui os olet, stinkt, ICt.: m. Abl., sulfure, Ov.: m. Acc. = nach, nihil, nach nichts, Cic.: vina, Hor.: ceram, crocum, Cic.: hircum, Sen.: feras male, stinken nach usw., Iul. Val. – B) übtr., nach etw. riechen = etw. an den Tag legen, verraten, malitiam, Cic.: nihil peregrinum, Cic.: verba olent alumnum, Quint. – II) sich durch den Geruch bemerkbar machen, übtr., sich verspüren (sich leicht merken) lassen, olet homo quidam, ich rieche, ich wittere einen M., Plaut.: aurum huic olet, er riecht es, merkt, daß ich Geld habe, Plaut.: quid, illud non olet, unde sit, quod dicitur cum illis? cum autem nobis non dicitur, sed nobiscum? Cic. or. 154. – / Perf. auch olēvī, nach Prisc. 9, 53. – Formen nach der 3. Conjug.: olunt, *Petron. 50, 7 B.: olat, Afran. com. 178: olant, Pompon. com. 6. Plaut. most. 268 u. 278; Poen. 268. Plaut. fr. bei Diom. 383, 16: olĕre, Plaut. most. 42.

    lateinisch-deutsches > oleo

  • 4 oleo

    oleo, uī, ēre (= *odeo, v. οζω), I) riechen, A) eig.: bene, Cic.: male, Plaut.: suave, Catull. u. Augustin.: cui os olet, stinkt, ICt.: m. Abl., sulfure, Ov.: m. Acc. = nach, nihil, nach nichts, Cic.: vina, Hor.: ceram, crocum, Cic.: hircum, Sen.: feras male, stinken nach usw., Iul. Val. – B) übtr., nach etw. riechen = etw. an den Tag legen, verraten, malitiam, Cic.: nihil peregrinum, Cic.: verba olent alumnum, Quint. – II) sich durch den Geruch bemerkbar machen, übtr., sich verspüren (sich leicht merken) lassen, olet homo quidam, ich rieche, ich wittere einen M., Plaut.: aurum huic olet, er riecht es, merkt, daß ich Geld habe, Plaut.: quid, illud non olet, unde sit, quod dicitur cum illis? cum autem nobis non dicitur, sed nobiscum? Cic. or. 154. – Perf. auch olēvī, nach Prisc. 9, 53. – Formen nach der 3. Conjug.: olunt, *Petron. 50, 7 B.: olat, Afran. com. 178: olant, Pompon. com. 6. Plaut. most. 268 u. 278; Poen. 268. Plaut. fr. bei Diom. 383, 16: olĕre, Plaut. most. 42.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > oleo

  • 5 oleō

        oleō luī, —, ēre    [2 OD-], to emit a smell, smell of, smell: bene, nihil: unguenta, T.: Vina, H.: sulphure, O.—Fig., to smell of, savor of, indicate, betray: nonne supercilia olere malitiam videntur?: non olet, unde sit? betray its origin.
    * * *
    olere, olui, - V
    smell of, smell like

    Latin-English dictionary > oleō

  • 6 oleo

    1.
    ŏlĕo, lŭi, 2 (collat. form ŏlo, ĕre; pres. subj. olat, Afran. ap. Non. 147, 2:

    olant,

    Plaut. Poen. 1, 2, 56; id. Most. 1. 3, 121; Pompon. ap. Non. 147, 5). v. n. and a. [root od-; cf. Gr. ozô; v. odor], to smell (class.; cf. odoro, fragro).
    I. A.
    Lit., constr. absol. or with acc., less freq. with abl. of that of which any thing smells:

    quid (jura) olant, nescias, nisi id unum, male ut olere intellegas,

    Plaut. Most. 1, 3, 120 sq.; id. Truc. 2, 4, 3: rosa recens a longinquo [p. 1262] olet, sicca propius, Plin. 21, 7, 18, § 37:

    olent, salsa sunt, ut tangere non velis,

    Plaut. Poen. 1, 2, 35:

    mulieres ideo bene olere, quia nihil olebant, videbantur,

    Cic. Att. 2, 1, 1; cf. Mart. 2, 12:

    hesperis noctu magis olet,

    Plin. 21, 7, 18, § 39:

    ceram crocum olere,

    of wax, Cic. de Or. 3, 25, 99:

    olet unguenta,

    Ter. Ad. 1, 2, 37:

    unguenta exotica,

    Plaut. Most. 1, 1, 41:

    vina fere dulces oluerunt mane Camenae,

    Hor. Ep. 1, 19, 5.— With abl.:

    cur nardo flammae non oluere meae?

    Prop. 5, 7, 32:

    Arabo rore,

    Ov. H. 15, 76:

    sulphure,

    id. M. 5, 405.—In a bad sense:

    cui os oleat,

    i. e. who has a foul breath, Dig. 21, 1, 12; cf. Mart. 12, 87.—
    B.
    Trop., to smell of, savor of any thing; to indicate, betray any thing: quid igitur? quid olet? responde! Pen. Furtum, scortum, prandium, Plaut. Men. 1, 2, 60:

    nihil olere peregrinum,

    to savor of, betray, Cic. de Or. 3, 12, 44:

    nihil ex Academiā,

    id. N. D. 1, 26, 72:

    malitiam,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    verba alumnum olent,

    betray, Quint. 8, 1, 3.—
    II.
    To betray itself or be observed by its smell:

    aurum huic olet,

    i. e. he smells out, observes that I have money, Plaut. Aul. 2, 2, 39:

    non olet, unde sit, quod dicitur cum illis?

    don't you perceive whence it comes? Cic. Or. 45, 154.—Hence, ŏlens, entis, P. a., smelling, odorous (mostly poet.).
    A.
    Sweet-smelling, fragrant, odoriferous:

    rami olentes,

    Verg. G. 1, 188:

    serpylla,

    Verg. G. 4, 30:

    olentia pascua,

    Ov. A. A. 1, 95:

    mentae,

    id. M. 10, 729:

    Hymettus,

    Stat. Th. 12, 622.—
    B.
    Lit., Stinking, foul, rank:

    leno,

    Plaut. Men. 5, 2, 111:

    maritus (i. e. hircus),

    Hor. C. 1, 17, 7:

    immundus olentia sudor Membra sequebatur,

    Verg. G. 3, 564:

    Medi ora,

    id. ib. 2, 134:

    fornix,

    Hor. S. 1, 2, 30:

    stagna Palici, i. e. olentia sulphure,

    Ov. P. 2, 10, 25:

    agri (from dead bodies),

    Luc. 7, 821.—
    2.
    Trop.:

    quaedam,

    musty, Tac. Or. 22 fin.
    2.
    ŏlĕo, ēre, 2 [root al-; Sanscr. ar-, to rise; cf.: indoles, almus, alumnus. etc.], to increase, grow, found only in the compounds: adoleo, aboleo, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > oleo

  • 7 oleo

    luī, —, ēre [одного корня с odor ]
    1) пахнуть, издавать запах (bene C; suave Ctl; male Pl)
    o. aliquid C, H etc. или aliquā re Prp, O — пахнуть чём-л.
    nihil o. C — не иметь запаха, ничем не пахнуть
    2) перен. отдавать (чём-л.), обнаруживать, выказывать ( malitiam C)
    aurum huic olet Pl — он чует, что (у меня) есть золото

    Латинско-русский словарь > oleo

  • 8 oleo

    ere, второе спряжение пахнуть

    Латинско-русский медицинско-фармацевтический словарь > oleo

  • 9 oleo

    , olui, -, olere 2
      пахнуть

    Dictionary Latin-Russian new > oleo

  • 10 red-oleō

        red-oleō uī, —, ēre,    vto emit scent, diffuse odor, smell of, be redolent of: redolent murrae, O.: redolent thymo fragrantia mella, V.: vinum redolens, smelling of wine: Illa tuas redolent medicamina mensas, O.—Fig., to exhale, breathe, reach the senses: mihi ex illius orationibus redolere ipsae Athenae videntur, i. e. have a true Athenian flavor: ut multa eius sermonis indicia redolerent: orationes redolentes antiquitatem, savor of: nihil illa vicinitas redolet? suggests.

    Latin-English dictionary > red-oleō

  • 11 sub-oleō

        sub-oleō —, ēre,    to emit a trifling smell.— With dat. of person, to be perceived, be suspected: Numquid subolet patri? T.

    Latin-English dictionary > sub-oleō

  • 12 oleum

    oleum, i, n. [st2]1 [-] huile d’olive, huile. [st2]2 [-] huile de lampe; veille, peine. [st2]3 [-] huile (dont se frottaient les athlètes); palestre; exercices (physiques ou scolaires). [st2]4 [-] huile (pour les cérémonies chrétiennes). [st2]5 [-] huile, essence (de certains végétaux).    - oleo tranquillior, Plaut.: [plus doux que l'huile]= plus doux qu'un agneau.    - eram decus olei, Cat. 63, 64: j'étais la gloire de la palestre.    - oleum et operam perdidi, Plaut.: j'ai perdu mon huile et ma peine.    - plus temporis atque olei plus, Juv. 7: plus de temps et plus de peine.    - oleum addere camino, Hor. (prov.): jeter de l'huile sur le feu.    - quibus pars vitae in oleo consumitur, Quint.: ceux qui passent une partie de leur vie à exercer leur corps.    - nitidum quoddam genus est verborum et laetum, et palaestrae magis et olei, quam hujus civilis turbae ac fori, Cic. de Or. 1: c'est un style brillant et fleuri, plutôt fait pour les discussions d'école que pour les tumultueux débats du forum.    - oleum vivum, Grat.: naphte, pétrole.
    * * *
    oleum, i, n. [st2]1 [-] huile d’olive, huile. [st2]2 [-] huile de lampe; veille, peine. [st2]3 [-] huile (dont se frottaient les athlètes); palestre; exercices (physiques ou scolaires). [st2]4 [-] huile (pour les cérémonies chrétiennes). [st2]5 [-] huile, essence (de certains végétaux).    - oleo tranquillior, Plaut.: [plus doux que l'huile]= plus doux qu'un agneau.    - eram decus olei, Cat. 63, 64: j'étais la gloire de la palestre.    - oleum et operam perdidi, Plaut.: j'ai perdu mon huile et ma peine.    - plus temporis atque olei plus, Juv. 7: plus de temps et plus de peine.    - oleum addere camino, Hor. (prov.): jeter de l'huile sur le feu.    - quibus pars vitae in oleo consumitur, Quint.: ceux qui passent une partie de leur vie à exercer leur corps.    - nitidum quoddam genus est verborum et laetum, et palaestrae magis et olei, quam hujus civilis turbae ac fori, Cic. de Or. 1: c'est un style brillant et fleuri, plutôt fait pour les discussions d'école que pour les tumultueux débats du forum.    - oleum vivum, Grat.: naphte, pétrole.
    * * *
        Oleum, olei, Huile.
    \
        Largo oleo vnctum cadauer. Horat. Huilé, Enhuilé.
    \
        Oleum addere camino. Horat. Allumer, ou augmenter ung mal desja encommencé.
    \
        Oleum et operam perdere. Cic. Perdre ce qu'on a mis à faire quelque chose et sa peine.
    \
        Oleo tranquillior. Plaut. Plus doulx que huile.

    Dictionarium latinogallicum > oleum

  • 13 oleum

    ŏlĕum, i, n., = elaion, oil, olive-oil.
    I.
    Lit., Cato, R. R. 64 sq.; Varr. R. R. 1, 55; Col. 12, 50; Plin. 15, 6, 6, § 21;

    Lex. Thor. lin. 95 Rudorff. p. 191: instillare oleum lumini,

    Cic. Sen. 11, 36:

    juventus Nudatos umeros oleo perfusa nitescit,

    Verg. A. 5, 135; Ov. Tr. 3, 12, 21:

    ungere caules oleo meliore,

    Hor. S. 2, 3, 125; Inscr. Orell. 748:

    BALNEVM CVM OLEO GRATVITO DEDIT,

    ib. 3738. —As a fig. of softness, gentleness:

    oleo tranquillior,

    quieter, gentler, stiller than oil, Plaut. Poen. 5, 4, 66.—Prov.:

    oleum et operam perdere (alluding to nocturnal labors),

    to lose one's time and trouble, to spend them in vain, Plaut. Poen. 1, 2, 119; Cic. Fam. 7, 1, 3:

    ne et opera et oleum philologiae nostrae perierit,

    id. Att. 2, 17, 1; cf.:

    ante lucem cum scriberem contra Epicureos, de eodem oleo et operā exaravi nescio quid ad te,

    id. ib. 13, 38, 1:

    petit hic (labor) plus temporis atque olei plus,

    Juv. 7, 99: oleum addere camino, to add oil to the fire, i. e. to aggravate an evil, Hor. S. 2, 3, 321 (cf. the Gr. pittêi kai elaiôi pur katasbennunai).—
    II.
    Trop.
    A.
    The palœstra (from the use of oil to anoint the bodies of wrestlers):

    ego eram decus olei,

    Cat. 63, 65.—
    B.
    Transf., literary contests or rhetorical exercises:

    genus verborum nitidum, sed palaestrae magis et olei, quam hujus civilis turbae ac fori,

    more proper for exercises in the school or for disputations, than for use in public, Cic. de Or. 1, 18, 81.—
    C.
    (In eccl. Lat.) The spirit, inspiration:

    unxit te Deus oleo exultationis,

    Vulg. Heb. 1, 9; id. Isa. 61, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > oleum

  • 14 adoleo

    1.
    ăd-ŏlĕo, ui. ultum, 2, v. a. [oleo].
    I.
    To magnify; hence, in sacrificial language, to which this word chiefly belongs, to honor, to worship, or to offer in worship, to sacrifice, burn, according as it has such words as deos, aras, etc., or hostiam, viscera, and tura, for its object; v. explanation of this word in Non. 58, 21: “Adolere verbum est proprie sacra reddentium, quod significat votis ac supplicationibus numen auctius facere;” and “Adolere est urere, Verg. in Bucol. [8, 65], verbenasque adole pinguis et mascula tura. Adolere, augere, honorare, propitiare; et est verbum sacratum, ut macte, magis aucte.” etc.; so Serv. ad Verg. A. 1, 704: “Flammis adolere penates, i. e. colere, sed adolere est proprie augere. In sacris autem, kat euphêmismon, adolere per bonum omen dicitur, nam in aris non adolentur aliqua, sed cremantur,”) and ad E. 8, 65: “Adole: incende, sed kat euphêmismon dicitur;

    nam adole est auge” (not used in Cic.): sanguine conspergunt aras adolentque altaria donis,

    cover the altar with gifts, Lucr. 4, 1237:

    castis adolet dum altaria taedis,

    Verg. A. 7, 71:

    verbenasque adole pingues et mascula tura,

    id. E. 8, 65 (on which Serv. l. l.): flammis adolere penates, id. A. 1, 704:

    viscera tauri,

    Ov. F. 3, 803; 1, 276:

    focos,

    Stat. Th. 1, 514:

    cruore captivo adolere aras,

    to sprinkle the altars with the blood of captives, Tac. A. 14, 30:

    precibus et igne puro altaria adolentur,

    id. H. 2, 3: adolere honores, to honor the gods by offered gifts:

    Junoni Argivae jussos adolemus honores,

    Verg. A. 3, 547:

    nullos aris adoleret honores,

    Ov. M. 8, 741.—
    II.
    In later Lat., in gen., to burn, consume by fire:

    ut leves stipulae demptis adolentur aristis,

    Ov. M. 4, 192:

    id (corpus) igne adoleatur,

    Col. 12, 31:

    ut Aeneida, quam nondum satis elimāsset, adolerent,

    Gell. 17, 10:

    quas (prunas) gravi frigore adoleri multas jusserat,

    Eutr. 10, 9.
    2.
    ăd-ŏlĕo, ēre, v. n. [oleo], to give out or emit a smell or odor, to smell:

    unde hic, amabo, unguenta adolent?

    Plaut. Cas. 2, 3, 19 (cf. aboleo).

    Lewis & Short latin dictionary > adoleo

  • 15 perfrico

    per-frico, fricuī, fricātum u. frictum, āre, tüchtig reiben, I) im allg., tüchtig reiben (abreiben), frottieren, alqm, Cels.: alqm leniter, leviter, Cels.: alqm post febrem, Cels.: perfricari, si potest, maxime per se ipsum, saepius eodem die, et ante cibum et post eum, Cels.: ipse se perfricare debet, Cels.: in unctione vehementer perfricari, Cels. – crura brachiaque, Cels.: os (Gesicht), Cels.: pectus diu, Cels.: oculos, Apul.: caput leniter manibus suis, Cels.: caput sinistrā manu, sich in den Haaren krauen, hinter den Ohren kratzen (v. Bedenklichen), Cic. Pis. 61. – m. Ang. des Stoffes womit? durch Abl. od. durch ex m. Abl. = tüchtig abreiben, einreiben, adipe, Cels.: oleo vetere, Cels.: sale contrito, Cels.: fauces felis extrinsecus fimo, Plin.: cervicum dolores butyro aut adipe ursino, Plin.: totam faciem alcis fuligine, Petron.: faciem alcis pisce, Suet.: manus ex vetere oleo, Cels.: totum corpus leniter ex oleo, Cels. – II) prägn., das Gesicht usw. reiben, um die Schamröte zu vertreiben = das Schamgefühl beseitigen, die Scham ablegen, os, Cic.: faciem, Plin.: frontem, Mart. – / Perf. perfricaveris, Marc. Emp. 32 extr. fol. 133, b. – Cornif. rhet. 4, 14 jetzt defricari, Cic. Verr. 3, 62 jetzt confricaret, Ov. art. am. 3, 216 jetzt defricuisse.

    lateinisch-deutsches > perfrico

  • 16 oletum

    [st1]1 [-] oletum, i, n. [olea]: oliveraie. [st1]2 [-] oletum, i, n. [oleo]: immondices, excréments.
    * * *
    [st1]1 [-] oletum, i, n. [olea]: oliveraie. [st1]2 [-] oletum, i, n. [oleo]: immondices, excréments.
    * * *
    I.
        Oletum, oleti, pen. prod. Cato. Ung lieu planté d'oliviers. Vide etiam OLEO.
    II.
        Oletum, oleti, pen. prod. Persius. La fiente de l'homme.

    Dictionarium latinogallicum > oletum

  • 17 perfrico

    per-frico, fricuī, fricātum u. frictum, āre, tüchtig reiben, I) im allg., tüchtig reiben (abreiben), frottieren, alqm, Cels.: alqm leniter, leviter, Cels.: alqm post febrem, Cels.: perfricari, si potest, maxime per se ipsum, saepius eodem die, et ante cibum et post eum, Cels.: ipse se perfricare debet, Cels.: in unctione vehementer perfricari, Cels. – crura brachiaque, Cels.: os (Gesicht), Cels.: pectus diu, Cels.: oculos, Apul.: caput leniter manibus suis, Cels.: caput sinistrā manu, sich in den Haaren krauen, hinter den Ohren kratzen (v. Bedenklichen), Cic. Pis. 61. – m. Ang. des Stoffes womit? durch Abl. od. durch ex m. Abl. = tüchtig abreiben, einreiben, adipe, Cels.: oleo vetere, Cels.: sale contrito, Cels.: fauces felis extrinsecus fimo, Plin.: cervicum dolores butyro aut adipe ursino, Plin.: totam faciem alcis fuligine, Petron.: faciem alcis pisce, Suet.: manus ex vetere oleo, Cels.: totum corpus leniter ex oleo, Cels. – II) prägn., das Gesicht usw. reiben, um die Schamröte zu vertreiben = das Schamgefühl beseitigen, die Scham ablegen, os, Cic.: faciem, Plin.: frontem, Mart. – Perf. perfricaveris, Marc. Emp. 32 extr. fol. 133, b. – Cornif. rhet. 4, 14 jetzt defricari, Cic. Verr. 3, 62 jetzt confricaret, Ov. art. am. 3, 216 jetzt defricuisse.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > perfrico

  • 18 perfrico

    per-frico, fricuī, fricātum (frictum), āre
    1) натирать (aliquem in unctione CC; oleo или ex oleo CC); смазывать ( faciem alicujus fuligine Pt)
    p. ōs C (frontem M или faciem PM, Q) — стирать краску стыда с лица, т. е. отбросить стыд

    Латинско-русский словарь > perfrico

  • 19 condio

    condio, īvī u. iī, ītum, īre (viell. Nbf. v. condo), einlegen, ein-, anmachen, würzen, I) eig.: a) in Wein, Essig usw. einlegen, einmachen, oleas albas, Cato: lactucam, Col.: corna, Col. – dah. einbalsamieren, mortuos, Cic. Tusc. 1, 108: corpus differtum odoribus, Tac. ann. 16, 6. – b) mit Gewürz usw. anmachen, lecker zubereiten, würzen, fungos, herbas, Cic.: cenas, Plaut.: cibos, Col.: vinum, ICt.: alqd liquamine et oleo od. ex oleo et liquamine, Apic. Vgl. 4. condītus. – dah. c. unguenta, mit Wohlriechendem anmachen, wohlriechend machen, Cic. de or. 3, 99. – c) mit etw. pudern, crinem flavo (mit Goldstaub), Treb. Poll. Gallien. 21, 4. – II) übtr. (s. Bünem. Lact. 1, 1, 7), würzen = ansprechender machen, orationem, Cic.: verborum gratiam, Quint.: si qua extra blandimenta contingunt, non augent summum bonum, sed, ut ita dicam, condiunt et oblectant, Sen. ep. 66, 46. – u. = mildern, lindern, tristitiam temporum, Cic.: comitate condita gravitas, Cic. – / Imperf. condibam (= condiebam), Fulg. myth. 1. praef. p. 16 M.: Perf. condit (= condiit), Treb. Poll. Gallien. 21, 4.

    lateinisch-deutsches > condio

  • 20 ex

    ex, Praep. m. Abl. (das griech. εξ, εκ), verliert in der Zusammensetzung das x vor vielen Konsonanten, so vor b, d, g, l, m, n, r (ausgenommen in exlex und in den Wörtern, die die einer Ehrenstelle Entledigten bezeichnen, wie exdecurio, exmagister u. dgl.). Vor f geht das x über in c od. wird assimiliert, wie ecfero od. effero. Außer der Zusammensetzung steht sowohl ex als e vor allen Konsonanten, aber e nie vor Vokalen. Die Grundbebeutung von ex ist »die Bewegung-, das Ausgehen aus dem Innern eines Gegenstandes heraus« (im Gegensatz zu in, das das Sich-Befinden im Innern eines Gegenstandes ausdrückt; vgl. de a. A. 21.), aus, aus... heraus, aus... hervor, aus... herab, von... aus, von... herab u. dgl., I) im Raume, 1) sowohl aus der Tiefe als aus der Höhe, exire ex navi, ex urbe, e vita, Cic.: extorquere arma e manibus, Cic.: eicere alqm e civitate, Nep.: milites ex eo loco deducere, Cic.: eicere e saxo, Hor.: delabi ex equo, Liv. – So a) im allg. bei den Verben, die ein Wegnehmen, Entnehmen u. dgl. bezeichnen, wie capere, sumere, percipere, accipere, haurire, petere, auferre, tollere, colligere, deligere, eximere u. dgl.; ebenso die ein Ausfragen, Ausforschen, Vernehmen, Vermuten u. dgl. bedeuten, wie quaerere, percontari, audire, cognoscere, discere, intellegere u. dgl.; dgl. ego scibo ex hoc quid siet, Ter.: vidi, non ex audito arguo, Plaut.: ex aliquo est invenienda deo, Ov.: odium ex hoc ostenditur, Cic.: e petulantia etiam perfidiam suspectabat, Tac. – Hierher gehört auch b) ex persona alcis, eig. aus der Maske jmds. hervor, dann übtr. wie auch sub persona, in der Rolle, in der Eigenschaft als usw., im Charakter, unter dem Deckmantel u. dgl., Vell. u. Iustin.: dah. ex sua persona, in seinem Namen, für sich, Cic. de inv. 1, 99.

    2) statt des (klass.) bl. Abl. bei Städte- u. Inselnamen zur Bezeichnung des Ausgangspunktes, aus, von... weg (s. Spengel Ter. Andr. 70), ex Anactorio huc commigravit, Plaut.: ex Andro commigravit huc viciniam, Ter.

    3) zur Bezeichnung der Seite, von der aus etwas geschieht, a) übh., von... aus, aus... her, aus... hervor, von... herab, ex equo colloqui, Caes.: qui nihil ex occulto, nihil de insidiis agendum putant, Cic.: iudices aut e plano aut e quaesitoris tribunali admonebat, von ebener Erde aus, auf ebener Erde usw., Suet.: ex libello respondere, Plin. ep.: ex alio latere, auf der andern Seite, Plin. ep. – b) zur Angabe des leidenden Teiles am Körper, an, laborare ex pedibus, Cic. – c) zur Angabe des Punktes, von dem aus eine Entfernung bestimmt wird, non longe ex eo loco oppidum Cassivellauni abesse, Caes.

    II) in der Zeit: 1) von einem Zeitpunkte od. Zeitereignisse ab einen gewissen Zeitraum hindurch,von... an, seit, ex eo tempore, Cic.: ex hoc die, Plaut.: motum ex Metello consule civicum tractas, Hor. – ex eo die, quo etc., Cic.: ex eo die ad hunc diem quae fecisti, Cic.: ex adulesccntia tua, seit deinen Jünglingsjahren, Cic. – ex Kalendis Martiis usque in Octobres, Col. – insbes. ex quo, seitdem, nachdem, Liv. (u. so octavus annus est, ex quo etc., Tac. Agr. 33; vgl. Tac. ann. 14, 53: sextus decimus dies agitur, ex quo etc., Tac. hist. 1, 29: sextus mensis est, ex quo Roxane praegnans est, Curt. 10, 6 (19), 9: hic tertius December, ex quo etc., Hor. epod. 11, 5; vgl. Hand Turs. 2, 648 sq. Bünem. Lact. 7, 14, 4): ebenso ex eo, Tac. u. Suet.: ex eo, cum, Cels.: u. ex illo, Ov.

    2) zur Angabe des Eintreffens auf einen bestimmten Tag, auf, an, hunc iudicem ex Kalendis Ianuariis non habebimus, Cic.: u. so ex Idibus Martiis, Cic.

    3) zur Bezeichnung der unmittelbaren Folge, des Fortgehens, Übergehens zu etwas anderem von... aus, nach, sogleich nach, Cotta ex consulatu est profectus in Galliam, Cic.: si ex somno oculi caligant, Cels.: ex agresti immanique vita exculti ad humanitatem et mitigati sumus, Cic.: animus ex multis miseriis requievit, Sall.: so auch ex itinere, Cic.: ex fuga, Caes., Liv. u.a. – dah. a) aliud ex alio, eins nach dem andern, Ter., Cic. u.a.: ebenso alias ex aliis fingendo moras, Liv.: ut aliud ex alio, um eins nach dem andern zu besprechen, um auf das andere zu kom men, Cic. – So auch von der Reihenfolge der Dinge, causae aliae ex aliis aptae, Cic. – b) diem ex die, einen Tag nach dem andern, von Tag zu Tag (εξ ἡμέρας ες ἡμέραν), Cic. – c) ex bei Amts- u. Berufsnamen, zur Angabe, daß jmd. der u. der (Konsul, Gladiator usw.) bereits gewesen sei, deutsch gewesener od. Ex-, ex consule, Eutr. u.a.: ex consulibus, Spart.: ex consulari, Corp. inscr. Lat. 12, 1524: ex advocato, Augustin. de civ. dei 22, 8, 3. p. 567, 17 D.2: ex actuario, Corp. inscr. Lat. 8, 2626; ex aquilifero legionis, ibid. 8, 2904: ex armorum custode, ibid. 8, 2982: ex beneficiario, ibid. 8, 2800: ex beneficiario tribuni, ibid. 8, 2829: ex centurione, ibid. 11, 837: ex corniculario, Cod. Theod. 8, 7, 4. Corp. inscr. Lat. 3, 3846 u. 8, 2961: ex comite largitionum, Amm.: ex comitibus, Cod. Theod.: ex gladiatore, Schol. Iuven. Vgl. die Auslgg. zu Eutr. 6, 3 in. Schopen Schol. Iuven. 6, 105. p. 377 ed. Heinr. – selten zur Bezeichnung des Lebensalters, wie ex adulto iamque maturus, den Jünglingsjahren entwachsen, Amm. 16, 7, 5.

    4) zur Bezeichnung des Ursprungs einer Sache in früherer Zeit, von... her, ceteri ex veteribus bellis agro multati, Cic.: ipse e maioribus suis hostis populi Rom. iactabat etc., von seinen Vorfahren her ein Feind usw., Tac.

    5) spätlat. verb. mit Zeitadverbien, wie: ex nunc, Amm.: ex tunc, Alcim. Avit.: bei den Juristen oft ex post delicto, ex post facto, s. Brisson de verbb. signif. p. 410, b.

    III) in andern Verhältnissen, in denen ein Ausgehen von etwas denkbar ist: 1) zur Bezeichnung des Ursprungs, der Herkunft, der Abstammung, statt der Adiectt. gentil. etc., aus, von, quidam ex Arcadia hospes, Nep.: puer ex aula, Hor.: civis Romanus e conventu Panormitano, Cic. – So auch a) zur Bezeichnung der Lebensverhältnisse, des Geschäfts, Studiums, dem jmd. angehört, virgines ex sacerdotio Vestae, Ter.: alia ex quaestu, i.e. alia meretrix, Ter.: fuit eodem ex studio vir eruditus, Cic.: ex asiqua nota esse, von einer Art sein, Ov. u. Petron. – u. b) des etymologischen Ursprungs, von, nach, urbem constituit, quam e suo nomine Romam iussit nominari, Cic.: e quorum nominibus proximi oceano Ingaevones vocantur, Tac.: cui postea Africano cognomen ex virtute fuit, Sall.: Aeneas urbem ex nomine uxoris Lavinium condidit, Iustin.

    2) zur Bezeichnung des Ganzen, von dem irgend etwas als dazugehöriger Teil genommen wird, dah. auch zur Umschreibung des Genet. partit., aus, von, unter, homo ex numero disertorum, Cic.: Fulginius ex primo hastato legionis XIV, Caes.: Aulus Aufidius unus ex meis intimis, Cic.: aliquis ex nobis, Cic.: e provinciis Hispaniae praeerat Cluvius Rufus, Tac.: e (ex) numero, unter der Zahl, Cic. u.a. – beim Superl., acerrimum ex omnibus nostris sensibus esse sensum videndi, Cic.: quod ex aliis ei maximam fidem habebat, Caes. – So auch a) zur Angabe des Volkes, zu dem jmd. gehört, Quintus Vettius Vettianus e Marsis, ein Marser, Cic.: ex Helvetiis uxorem habere, eine Helvetierin, Caes. – u. b) zur Umschreibung des Genetivs, der angibt, wozu etwas gehört, von, cortex ex arboribus, Caes.: puppes ex barbaris navibus, Caes.: u. so nihil ex pristina voluntate mutaverat, Cic.

    3) zur Angabe des Stoffes, woraus, wovon etwas bereitet wird, aus, von, statua ex aere facta, Cic.: pocula ex auro, Cic.: potiones ex absinthio dantur, Cels.: poet., hoc totum e Coa veste volumen erit, d.i. wird über das koische Gewand handeln, Prop. – ebenso a) zur Angabe des Vermögens, der Summe, wovon die Kosten zu etwas genommen werden, aus, von, ex praeda tripodem aureum Delphis ponere, Nep.: largiri ex alieno, Liv.: vivere ex rapto, Ov.: qui quaestui serviunt, quoniam is maior ex populo est, d.i. vom, beim Volke zu holen, Cels. – u. b) zur Angabe des Stoffes, mit dem vermischt etw. gegeben, genommen wird, mit, in, oliva alba ex muria, Col.: calx ex oleo subacta, Vitr.: taeda ex aceto, Petron.: nasturtium viride consectum minutatim ex aqua in vas aliquod, Varro: fracto capiti aranei tela ex oleo et aceto imposita, Plin.: folia thyrsique triti ex aceto bibuntur, Plin.: farina tritici ex aceto cocta, Plin. Vgl. R. Schöne Corp. inscr. Lat. 4. p. 226 (ad no. 2610). – c) zur Angabe der Farben, in die eine andere übergeht, bacae e nigro rufae, schwarzrot, Plin.: pallidus od. pallens e viridi, blaßgrün, Plin.: (apes) ex aureolo variae, goldgesprenkelt, Col.

    4) zur Bezeichnung der veranlassenden Ursache, a) der nähern Ursache od. des Grundes, aus, wegen, infolge, durch, von, ex ea causa, Cic.: ex eadem causa, Cic.: ex ea re, Cic.: qua ex re, Cic. – mater ex aegritudine misera, Ter.: ex vino vacillantes, Quint.: gravida e Pamphilo est, Ter.: filius ex Roxane futurus, Curt.: u. so oriri, nasci ex alqo, Ter. u.a.; vgl. Beier Cic. de amic. 78. – Hannibal aeger oculis ex verna intemperie, Liv.: pes alter ex vulnere claudus, Liv.: Demetrius ex doctrina nobilis et clarus, Cic.: ex alqo dolere, Cic.: laborare ex invidia, Cic.: ex perfidia et malitia alci irasci, Cic.: veritus ex anni tempore, ne etc., Sall.: u. so bei Substst., timor ex imperatore, contemptio ex barbaris, Tac. – subitum ex repentino nubilo frigus, Cels.: ex hac clade atrox ira (sc. orta), Liv. – So auch in den Redensarten triumphare, triumphum agere ex etc., victoriam ferre ex etc., alcis victoria ex etc., Cic., Liv. u.a.; vgl. Drak. Liv. 38, 37, 2. – Bes. auch bei Pronom. in den üblichen Formeln ex eo quod, ex eo quia, deshalb weil, Cic.: ex quo factum est, quod, woher es kam, daß usw., Cic.: u. bei Schlüssen, ex quo, e quibus, weshalb, weswegen, Cic. u.a.: ex quo fit, efficitur, woraus hervorgeht, Cic.: ex eo fit, ut etc., deshalb geschieht es, daß usw., Cic. – b) der entfernteren Ursache, der Veranlassung, der Folge, von seiten, auf Anlaß, auf Veranlassung, infolge von usw., nulla in eo culpa ex principe, von seiten des Fürsten, Tac.: damnatus est Megabocchus ex Sardinia, von Sardinien aus, auf Anlaß Sardiniens, Cic. – nos hic te ad mensem Ianuarium exspectamus ex quodam rumore an ex litteris ad alios missis, Cic.: ex nuntiis cunctabundus, Tac.: ex occasione, Suet.: ex omni occasione, bei jeder Gelegenheit, Plin. ep. – ex vulnere mori, Liv.: ex vulneribus mori, Asin. Poll. in Cic. ep., perire, Liv.: ex Auli socordia spem salutis habere, Sall.: ex quo (infolgedessen) vereor, ne etc., Cic. ep. 2, 10, 1. – c) in der spätern Latinität zur Bezeichnung des Mittels u. Werkzeugs, wofür die Klassiker den Abl. od. per gebrauchen, mit, vermittels, durch, monumentum ex litteris aureis scriptum, Testam. porc.: nudus ex arborum foliis se obruit, Hyg.: mustum agitabis ex canna radicata vehementer, Pallad.: Medea ex venenis multa miracula fecit, Hyg. Vgl. Muncker Hyg. fab. 20. Haupt opusc. 2, 181.

    5) zur Bezeichnung des Übergangs einer Person aus einem Zustande in einen andern, aus, ex oratore arator factus, Cic.: fierent iuvenes subito ex infantibus parvis, Liv.: ex beato miser, Cic. – auch des Tretens einer Sache an die Stelle einer andern, adeo duas ex una civitate discordia fecerat, zwei aus einem, zwei an die Stelle des einen, Liv.

    6) zur Bezeichnung der Gemäßheit, nach der wie nach einer Ntichtschnur od. Norm etwas geschieht, nach, gemäß, zufolge, kraft, ex senatus consulto, ex senatus sententia, Sall. u. Cic.: ex omnium sententia, Cic.: ex edicto, ex decreto, Cic.: ex lege, ex legibus, ex iure, Cic.: ex foedere, Liv.: ebenso ex pacto, Nep.: ex convento, Cic.: ex consuetudine sua, Caes.: e (od. ex) more, Ter., Verg. u.a.: e natura esse, Cic.: e virtute esse, Cic.: ex re, Phaedr.: ex re et ex tempore, Cic.: ex litteris meis te animum meum desiderare, Cic.: ex nullius iniuria, ohne Beeinträchtigung jmds., Liv. – Insbes.: a) ex mea, tua re, meiner-, deiner Sache gemäß, mir, dir zum Nutzen, -zum Besten, Ter., Cic. u.a.: e re publica, zum Nutzen, Vorteil des Staats, Cic.: ebenso ex usu esse, vorteilhaft, nützlich sein, Ter., Cic. u.a. – b) ex animo, von ganzem Herzen, aufrichtig, Cic.: miser ex animo fit, wirklich, Plaut. – c) ex sententia, nach Wunsch, Cic.: mea ex sententia, Cic. (anders oben ex senatus sententia etc.).

    7) zur Bezeichnung der Rücksicht, Hinsicht, nach der etwas geschieht od. gilt, in Rücksicht, in Hin sicht, nach, ex ratione libertatis, officii, in Rücksicht der usw., Cic.: e nostra dignitate, in Rücksicht auf usw., Cic.: dah. die Verbindungen iudicare, aestimare, metiri, ponderare, pendĕre, consulere ex alqa re, b. Cic. u.a.: ebenso illum exercitum ex Gallicanis legionibus magno opere contemno, im Vergleich zu usw., Cic.

    IV) Aus den bisher angegebenen Verhältnissen haben sich eine Menge Adverbialausdrücke mit ex gebildet, 1) in Verbindung mit Substst.: ex industria, mit Fleiß, vorsätzlich, Cic.: ex memoria, aus dem Gedächtnisse, auswendig (= memoriter), Cic.: ex parte, zum Teil, teils, Cic.: e vestigio, sogleich, Caes.: e regione, gegenüber, Cic. – 2) mit Adjj.: ex facili, leicht, Ov.: ex integro, von neuem, Plin. ep. u.a.: ex vero (= vere), wahr, wirklich, Sall. – 3) m. Partiz.: ex abundanti, reichlich, Quint.: ex affluenti (= affluenter), Tac.: ex continenti (= continuo), sofort, unverzüglich, Iustin.: ex inopinato, unvermutet, Cic.: ex insperato, unverhofft, Liv. u. Ov.

    / In der Zusammensetzung herrscht der Begriff aus, heraus, weg, ab, herab, auch von der Tiefe in die Höhe, empor, auf, hinauf. Es bezeichnet aber auch a) ein Herausbewegen eines Ggstds. aus seiner frühern Natur, deutsch ver-, wie in effemino, gleichs. aus seiner Natur herausbringend verweiblichen; dah. auch eine Privation od. Negation des Grundbegriffs, wie in effreno, egelidus no. I. – b) ein Hinaus-, Zuendeführen, eine Vollendung, wie in efficio, excolo; dah. oft = von Grund aus, völlig, wie in emorior, eneco; od. bis ganz hin, wie in elabi; u. übh. eine Steigerung des Grundbegriffs = überaus, sehr, ganz, wie in edurus, efferus.

    lateinisch-deutsches > ex

См. также в других словарях:

  • Oleo & a Future Retrospective — Studioalbum von Joe McPhee Po Music Veröffentlichung 1983, 2004 Label H …   Deutsch Wikipedia

  • óleo — (Del lat. olĕum). 1. m. Aceite de oliva. 2. por antonom. óleo que usa la Iglesia en los sacramentos y otras ceremonias. U. m. en pl. Los santos óleos. 3. Acción de olear. 4. Pintura que se obtiene por disolución de sustancias colorantes en aceite …   Diccionario de la lengua española

  • oleo — oleo·calcareous; oleo·margaric; oleo·margarine; oleo·refractometer; oleo·resin; oleo·resinous; oleo·stearin; oleo·thorax; oleo·vitamin; oleo·margarin; oleo·stearine; …   English syllables

  • Oleo — ist ein Jazzstandard, der von Sonny Rollins 1954 geschrieben wurde. Inhaltsverzeichnis 1 Entstehungsgeschichte 2 Charakteristika der Komposition 3 Originalversion 4 …   Deutsch Wikipedia

  • Oleo — is a term for oils. It is commonly used to refer to a variety of things: Margarine Oleic acid Oleo (shock absorber), A type of shock absorbers on airplane landing gear Oleo (song), a bebop composition by Sonny Rollins Óleo, a city in the São… …   Wikipedia

  • Oleo Strut (restaurant) — Oleo Struts also refers to the name of a Tamworth based Australian rock band. The Oleo Strut was a coffeehouse in Killeen, Texas, from 1968 to 1972. Like its namesake, a shock absorber in helicopter landing gear, the Oleo Strut’s purpose was to… …   Wikipedia

  • Oleo Strut (coffeehouse) — Oleo Struts also refers to the name of a Tamworth based Australian rock band. The Oleo Strut was a coffeehouse in Killeen, Texas, from 1968 to 1972. Like its namesake, a shock absorber in helicopter landing gear, the Oleo Strut’s purpose was to… …   Wikipedia

  • óleo — s. m. 1. Substância gorda, líquida à temperatura ordinária e insolúvel na água, de origem vegetal, animal ou mineral, empregada em numerosos empregos (alimentares, domésticos, industriais, farmacêuticos, etc.). 2. Quadro pintado com cores… …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • óleo — sustantivo masculino 1. (no contable) Pintura que se obtiene disolviendo materias para colorear en aceites que actúan como aglutinantes: Compré varios tubos de óleo para continuar mi cuadro. 2. (no contable) Área: artes Técnica pictórica que… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Oleo (album) — Oleo Studio album by Grant Green Released 1962 …   Wikipedia

  • Oleo (song) — Oleo is a bebop composition by Sonny Rollins, written in 1954. It is one of the most popular pieces to feature rhythm changes. The performer is expected to improvise the B section, as only the A section is transcribed. An early version of it,… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»