Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

Vălĕrĭānus

  • 1 Valerianus

    I Valeriānus, a, um Sl adj. к Valerius II Valeriānus, ī m. (Licinius)
    Валериан, римск. император в 253260 гг. н. э., отец императора Галлиена Treb

    Латинско-русский словарь > Valerianus

  • 2 Valerianus

    1. Valeriānus, s. Valerius a.E.
    ————————
    2. Valeriānus, ī, m., Licinius, röm. Kaiser von 253-266 n. Chr., Vater des Gallienus, dah. Valeriani aurei, Treb. Poll. Claud. 17, 7.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Valerianus

  • 3 Valerianus

    1.
    Vălĕrĭānus, a, um, v. Valerius.
    2.
    Vălĕrĭānus, i, m.; Licinius, a Roman emperor, A. D. 253-260, father of the emperor Gallienus, Treb. Val. 1 sqq.; after him were named Valeriani aurei, Treb. Claud. 17.

    Lewis & Short latin dictionary > Valerianus

  • 4 Valerianus [1]

    1. Valeriānus, s. Valeriusa.E.

    lateinisch-deutsches > Valerianus [1]

  • 5 Valerianus [2]

    2. Valeriānus, ī, m., Licinius, röm. Kaiser von 253–266 n. Chr., Vater des Gallienus, dah. Valeriani aurei, Treb. Poll. Claud. 17, 7.

    lateinisch-deutsches > Valerianus [2]

  • 6 Valerian

    English-Estonian dictionary > Valerian

  • 7 Plinius

    Plīnius, a, um
    Плиний, римск. nomen; наиболее известны
    1) C. Р. Secundus( Major), римск. естествоиспытатель, автор «Naturalis Historia» в 37 книгах (23—79 гг. н. э.)
    2) C. P. Caecilius( Junior), племянник предыдущего, автор «Epistulae» и «Panegyricum Trajani» (62113 гг. н. э.)
    3) P. Valerianus, врач времён императора Константина

    Латинско-русский словарь > Plinius

  • 8 funarius

    fūnārius, a, um, I) adi., an der Leine gehend, equus (s. fūnālis[equus] das Nähere), Isid. orig. 18, 35, 2. – II) subst., Fūnārius, iī, m., Beiname des Gratianus, Vaters des Kaisers Valerianus, weil ihm selbst fünf Männer ein Seil nicht aus den Händen winden konnten, Amm. 30, 7, 2. Aur. Vict. epit. 45, 2.

    lateinisch-deutsches > funarius

  • 9 Plinius

    Plīnius, iī, Name einer röm. gens, aus der am bekanntesten C. Plinius Secundus ( auch Maior, der ältere), wahrsch. aus Komo, Verfasser einer noch vorhandenen Naturgeschichte in 37 Büchern, der seinen Tod 79 n. Chr. beim Ausbruch des Vesuvs fand, Plin. ep. 6, 16. Vgl. W. Teuffel Gesch. der röm. Liter.6 § 312 u. § 313. – u. dessen Adoptivsohn C. Plinius Caecilius Secundus, sein Schwestersohn (auch Iunior, der jüngere, gen.), unter Trajan Statthalter in Bithynien, Verfasser von noch vorhandenen Briefen u. eines Panegyrikus (Lobrede) auf den Kaiser Trajan. Vgl. W. Teuffel Gesch. der röm. Liter.6 § 340. – Plinius Valerianus, ein Arzt kurz vor den Zeiten Konstantins.

    lateinisch-deutsches > Plinius

  • 10 Valerius

    Valerius, a, um (arch. Valesius, Quint. 1, 4, 13), Name einer röm. gens, aus der am bekanntesten P. Valerius Volesus Publicola (Popl.), Gehilfe bei Vertreibung des letzten röm. Königs Tarquinius Superbus, Liv. 1, 58 sq.: dah. Valeri (statt Valerii) genus, Abkömmlinge des V., Hor. sat. 1, 6, 12. – Q. Valerius Antias, ein unzuverlässiger Geschicht- und Chronikenschreiber, um 140 v. Chr., von Livius benutzt, Liv. 3, 5, 12. Gell. 1, 7, 10: auch bl. Antias gen., Plin. 3, 70. Gell. 1, 7, 13. – Valerius Cato, ein Grammatiker zur Zeit Sullas, Suet. gr. 11. – C. Valerius Flaccus, ein Dichter zur Zeit des Kaisers Vespasian, Quint. 10, 1, 90. – P. Valerius Maximus, ein Geschichtschreiber unter Tiberius, der bekannte Verfasser der Memorabilia; vgl. W. Teuffel Gesch. der röm. Liter.6 § 279. – M. Valerius Martialis, s. 2. Mārtiālis. – Adi. valerisch, gens, Cic. Flacc. 1 u.a. – tabula, ein (nach der dort aufgestellten Gedächtnistafel des Konsuls M. Val. Messala ben.) Ort am Forum in der Nähe der Curia Hostilia, Standort der Wechslerbuden, Cic. ep. 14, 2, 2 u. Vatin. 21 (und dazu Halm). – lex, s. Orelli Onomast. Tull. 3. p. 288 sqq. – Dav. Valeriānus, a, um, valerianisch, praedatores, Sall. hist. fr. 3, 36 (41). – Plur. subst., Valeriānī, ōrum, m., die Soldaten des Kriegstribunen L. Valerius Publicola (s. Liv. 6, 1, 8), die Valerianer, Liv. 6, 9, 11.

    lateinisch-deutsches > Valerius

  • 11 funarius

    fūnārius, a, um, I) adi., an der Leine gehend, equus (s. funalis [equus] das Nähere), Isid. orig. 18, 35, 2. – II) subst., Fūnārius, iī, m., Beiname des Gratianus, Vaters des Kaisers Valerianus, weil ihm selbst fünf Männer ein Seil nicht aus den Händen winden konnten, Amm. 30, 7, 2. Aur. Vict. epit. 45, 2.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > funarius

  • 12 Plinius

    Plīnius, iī, Name einer röm. gens, aus der am bekanntesten C. Plinius Secundus ( auch Maior, der ältere), wahrsch. aus Komo, Verfasser einer noch vorhandenen Naturgeschichte in 37 Büchern, der seinen Tod 79 n. Chr. beim Ausbruch des Vesuvs fand, Plin. ep. 6, 16. Vgl. W. Teuffel Gesch. der röm. Liter.6 § 312 u. § 313. – u. dessen Adoptivsohn C. Plinius Caecilius Secundus, sein Schwestersohn (auch Iunior, der jüngere, gen.), unter Trajan Statthalter in Bithynien, Verfasser von noch vorhandenen Briefen u. eines Panegyrikus (Lobrede) auf den Kaiser Trajan. Vgl. W. Teuffel Gesch. der röm. Liter.6 § 340. – Plinius Valerianus, ein Arzt kurz vor den Zeiten Konstantins.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Plinius

  • 13 Valerius

    Valerius, a, um (arch. Valesius, Quint. 1, 4, 13), Name einer röm. gens, aus der am bekanntesten P. Valerius Volesus Publicola (Popl.), Gehilfe bei Vertreibung des letzten röm. Königs Tarquinius Superbus, Liv. 1, 58 sq.: dah. Valeri (statt Valerii) genus, Abkömmlinge des V., Hor. sat. 1, 6, 12. – Q. Valerius Antias, ein unzuverlässiger Geschicht- und Chronikenschreiber, um 140 v. Chr., von Livius benutzt, Liv. 3, 5, 12. Gell. 1, 7, 10: auch bl. Antias gen., Plin. 3, 70. Gell. 1, 7, 13. – Valerius Cato, ein Grammatiker zur Zeit Sullas, Suet. gr. 11. – C. Valerius Flaccus, ein Dichter zur Zeit des Kaisers Vespasian, Quint. 10, 1, 90. – P. Valerius Maximus, ein Geschichtschreiber unter Tiberius, der bekannte Verfasser der Memorabilia; vgl. W. Teuffel Gesch. der röm. Liter.6 § 279. – M. Valerius Martialis, s. 2. Martialis. – Adi. valerisch, gens, Cic. Flacc. 1 u.a. – tabula, ein (nach der dort aufgestellten Gedächtnistafel des Konsuls M. Val. Messala ben.) Ort am Forum in der Nähe der Curia Hostilia, Standort der Wechslerbuden, Cic. ep. 14, 2, 2 u. Vatin. 21 (und dazu Halm). – lex, s. Orelli Onomast. Tull. 3. p. 288 sqq. – Dav. Valeriānus, a, um, valerianisch, praedatores, Sall. hist. fr. 3, 36 (41). – Plur. subst., Valeriānī, ōrum, m., die Soldaten des Kriegstribunen L. Valerius Publicola (s. Liv. 6, 1, 8), die Valerianer, Liv.
    ————
    6, 9, 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Valerius

  • 14 finio

    fīnĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a. [finis], to limit, bound, enclose within boundaries (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    populi Romani imperium Rhenum finire,

    Caes. B. G. 4, 16, 4:

    quo (jugo) Cappadocia finitur ab Armenia, Auct. B. Alex. 35, 5: Tmolus Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis,

    Ov. M. 11, 152; Vell. 2, 126, 3:

    rem res finire videtur (followed by terminare),

    Lucr. 1, 998:

    riparum clausas margine finit aquas,

    Ov. F. 2, 222:

    signum animo,

    Liv. 1, 18, 8:

    in ore sita lingua est, finita dentibus,

    Cic. N. D. 2, 59, 149.—
    B.
    In partic.: finiens orbis or circulus, the horizon: illi orbes, qui aspectum nostrum definiunt, qui a Graecis horizontes nominantur, a nobis finientes rectissime nominari possunt, Cic. Div. 2, 44, 92:

    circulus,

    Sen. Q. N. 5, 17, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    To set bounds to, restrain, check:

    equidem illud ipsum non nimium probo, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis: an potest cupiditas finiri?

    Cic. Fin. 2, 9, 27; cf.:

    cupiditates satietate,

    id. ib. 2, 20, 64:

    deliberativas miror a quibusdam sola utilitate finitas,

    Quint. 3, 8, 1.—
    B.
    For definio, to prescribe, determine, fix, appoint, assign:

    sepulcris novis finivit modum,

    Cic. Leg, 2, 26, 66:

    AD EAM REM RATIONE CVRSVS ANNVOS SACERDOTES FINIVNTO,

    id. ib. 2, 8, 20:

    spatia omnis temporis numero noctium,

    Caes. B. G. 6, 18, 2; cf.: Hercyniae silvae latitudo novem dierum iter patet;

    non enim aliter finiri potest,

    i. e. its extent cannot be described more accurately, id. ib. 6, 25, 1; so too is to be explained the disputed passage: hoc autem sphaerae genus, in quo solis et lunae motus inessent... in illa sphaera solida non potuisse finiri, this sort of (movable) celestial globe... could not be defined, marked out, on that solid globe (of Thales), Cic. Rep. 1, 14:

    locum, in quo dimicaturi essent,

    Liv. 42, 47, 5:

    ut si finias equum, genus est animal, species mortale, etc.,

    Quint. 7, 3, 3; cf.:

    rhetorice finitur varie,

    id. 2, 15, 1:

    sit nobis orator is, qui a M. Catone finitur,

    id. 12, 1, 1; 12, 3, 40.— Pass. impers.:

    de pecunia finitur, Ne major causa ludorum consumeretur quam, etc.,

    Liv. 40, 44, 10.—
    C.
    To put an end to, to finish, terminate:

    bellum,

    Caes. B. C. 3, 51, 3; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 8; Vell. 2, 17, 1:

    prandia nigris moris,

    Hor. S. 2, 4, 23: graves labores morte, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (transl. from Eurip. ponôn pepaumenon):

    dolores morte,

    id. Fin. 1, 15, 49:

    tristitiam vitaeque labores molli mero,

    Hor. C. 1, 7, 17:

    labores,

    id. ib. 3, 4, 39; id. S. 1, 1, 93:

    dolores,

    id. ib. 2, 3, 263:

    studia,

    id. Ep. 2, 2, 104:

    amores,

    id. C. 1, 19, 4:

    sitim,

    id. Ep. 2, 2, 146:

    honores aequo animo,

    Vell. 2, 33, 3:

    vitam mihi ense,

    Ov. Tr. 3, 7, 49:

    vitam voluntariā morte, inediā, etc.,

    Plin. 6, 19, 22, § 66; 8, 42, 64, § 157;

    so very rarely of a natural death: Valerianus in illo dedecore vitam finivit,

    Lact. Mort. Pers. 5, 6; cf. Tac. A. 1, 9; Sen. Ep. 66, 43:

    praecipitare te et finire,

    Sen. Cons. ad Marc. 3, 3:

    (Burrus) impedito meatu spiritum finiebat,

    Tac. A. 14, 51:

    animam,

    Ov. M. 7, 591:

    (distinctiones) interest sermonem finiant an sensum,

    Quint. 11, 3, 37; cf.:

    ut verbum acuto sono finiant,

    to pronounce with the accent on the last syllable, id. 1, 5, 25.— Pass., to come to an end, close, be ended, terminate:

    ut senten tiae verbis finiantur,

    end, close with verbs, Cic. de Or. 3, 49, 191; cf.:

    nec solum componentur verba ratione, sed etiam finientur,

    id. Or. 49, 164:

    Latinum (verbum), quod o et n litteris finiretur, non reperiebant,

    Quint. 1, 5, 60; cf. id. 1, 6, 14.—
    2.
    In partic. ( poet. and in post-Aug. prose), to come to an end, to cease.
    a.
    To finish speaking, draw to a close, end:

    finierat Paean,

    Ov. M. 1, 566; 13, 123; 14, 441; cf.:

    finiturus eram, sed, etc.,

    id. A. A. 1, 755:

    ut semel finiam,

    Quint. 1, 12, 6; 8, 3, 55; cf.:

    denique, ut semel finiam,

    id. 9, 4, 138: 5, 13, 3; 11, 3, 59.—
    b.
    To come to one's end, to die:

    sic fuit utilius finiri ipsi, Cic. poët. Tusc. 1, 48, 115: sic Tiberius finivit octavo et septuagesimo aetatis anno,

    Tac. A. 6, 50 fin.; for which, in pass.:

    qui morbo finiuntur,

    Plin. Ep. 1, 12, 2:

    Seleucus quoque iisdem ferme diebus finitur,

    Just. 27, 3, 12; cf.:

    finita Juliorum domo,

    become extinct, Tac. H. 1, 16.—Hence, fīnītus, a, um, P. a. In rhetor., of words, that terminate properly, well-rounded, rhythmical:

    et ipsi infracta et amputata loquuntur et eos vituperant, qui apta et finita pronuntiant,

    Cic. Or. 51, 170.— Sup.:

    finitissimus,

    Prisc. 1076 P.— Adv.: fīnītē.
    * 1.
    (Acc. to II. A.) To a certain extent, within limits:

    avarus erit, sed finite,

    Cic. Fin. 2, 9, 27.—
    * 2.
    (Acc. to II. B.) Definitely, specifically:

    referri oportere ad senatum aut infinite de re publica, aut de singulis rebus finite,

    Gell. 14, 7, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > finio

  • 15 finite

    fīnĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a. [finis], to limit, bound, enclose within boundaries (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    populi Romani imperium Rhenum finire,

    Caes. B. G. 4, 16, 4:

    quo (jugo) Cappadocia finitur ab Armenia, Auct. B. Alex. 35, 5: Tmolus Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis,

    Ov. M. 11, 152; Vell. 2, 126, 3:

    rem res finire videtur (followed by terminare),

    Lucr. 1, 998:

    riparum clausas margine finit aquas,

    Ov. F. 2, 222:

    signum animo,

    Liv. 1, 18, 8:

    in ore sita lingua est, finita dentibus,

    Cic. N. D. 2, 59, 149.—
    B.
    In partic.: finiens orbis or circulus, the horizon: illi orbes, qui aspectum nostrum definiunt, qui a Graecis horizontes nominantur, a nobis finientes rectissime nominari possunt, Cic. Div. 2, 44, 92:

    circulus,

    Sen. Q. N. 5, 17, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    To set bounds to, restrain, check:

    equidem illud ipsum non nimium probo, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis: an potest cupiditas finiri?

    Cic. Fin. 2, 9, 27; cf.:

    cupiditates satietate,

    id. ib. 2, 20, 64:

    deliberativas miror a quibusdam sola utilitate finitas,

    Quint. 3, 8, 1.—
    B.
    For definio, to prescribe, determine, fix, appoint, assign:

    sepulcris novis finivit modum,

    Cic. Leg, 2, 26, 66:

    AD EAM REM RATIONE CVRSVS ANNVOS SACERDOTES FINIVNTO,

    id. ib. 2, 8, 20:

    spatia omnis temporis numero noctium,

    Caes. B. G. 6, 18, 2; cf.: Hercyniae silvae latitudo novem dierum iter patet;

    non enim aliter finiri potest,

    i. e. its extent cannot be described more accurately, id. ib. 6, 25, 1; so too is to be explained the disputed passage: hoc autem sphaerae genus, in quo solis et lunae motus inessent... in illa sphaera solida non potuisse finiri, this sort of (movable) celestial globe... could not be defined, marked out, on that solid globe (of Thales), Cic. Rep. 1, 14:

    locum, in quo dimicaturi essent,

    Liv. 42, 47, 5:

    ut si finias equum, genus est animal, species mortale, etc.,

    Quint. 7, 3, 3; cf.:

    rhetorice finitur varie,

    id. 2, 15, 1:

    sit nobis orator is, qui a M. Catone finitur,

    id. 12, 1, 1; 12, 3, 40.— Pass. impers.:

    de pecunia finitur, Ne major causa ludorum consumeretur quam, etc.,

    Liv. 40, 44, 10.—
    C.
    To put an end to, to finish, terminate:

    bellum,

    Caes. B. C. 3, 51, 3; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 8; Vell. 2, 17, 1:

    prandia nigris moris,

    Hor. S. 2, 4, 23: graves labores morte, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (transl. from Eurip. ponôn pepaumenon):

    dolores morte,

    id. Fin. 1, 15, 49:

    tristitiam vitaeque labores molli mero,

    Hor. C. 1, 7, 17:

    labores,

    id. ib. 3, 4, 39; id. S. 1, 1, 93:

    dolores,

    id. ib. 2, 3, 263:

    studia,

    id. Ep. 2, 2, 104:

    amores,

    id. C. 1, 19, 4:

    sitim,

    id. Ep. 2, 2, 146:

    honores aequo animo,

    Vell. 2, 33, 3:

    vitam mihi ense,

    Ov. Tr. 3, 7, 49:

    vitam voluntariā morte, inediā, etc.,

    Plin. 6, 19, 22, § 66; 8, 42, 64, § 157;

    so very rarely of a natural death: Valerianus in illo dedecore vitam finivit,

    Lact. Mort. Pers. 5, 6; cf. Tac. A. 1, 9; Sen. Ep. 66, 43:

    praecipitare te et finire,

    Sen. Cons. ad Marc. 3, 3:

    (Burrus) impedito meatu spiritum finiebat,

    Tac. A. 14, 51:

    animam,

    Ov. M. 7, 591:

    (distinctiones) interest sermonem finiant an sensum,

    Quint. 11, 3, 37; cf.:

    ut verbum acuto sono finiant,

    to pronounce with the accent on the last syllable, id. 1, 5, 25.— Pass., to come to an end, close, be ended, terminate:

    ut senten tiae verbis finiantur,

    end, close with verbs, Cic. de Or. 3, 49, 191; cf.:

    nec solum componentur verba ratione, sed etiam finientur,

    id. Or. 49, 164:

    Latinum (verbum), quod o et n litteris finiretur, non reperiebant,

    Quint. 1, 5, 60; cf. id. 1, 6, 14.—
    2.
    In partic. ( poet. and in post-Aug. prose), to come to an end, to cease.
    a.
    To finish speaking, draw to a close, end:

    finierat Paean,

    Ov. M. 1, 566; 13, 123; 14, 441; cf.:

    finiturus eram, sed, etc.,

    id. A. A. 1, 755:

    ut semel finiam,

    Quint. 1, 12, 6; 8, 3, 55; cf.:

    denique, ut semel finiam,

    id. 9, 4, 138: 5, 13, 3; 11, 3, 59.—
    b.
    To come to one's end, to die:

    sic fuit utilius finiri ipsi, Cic. poët. Tusc. 1, 48, 115: sic Tiberius finivit octavo et septuagesimo aetatis anno,

    Tac. A. 6, 50 fin.; for which, in pass.:

    qui morbo finiuntur,

    Plin. Ep. 1, 12, 2:

    Seleucus quoque iisdem ferme diebus finitur,

    Just. 27, 3, 12; cf.:

    finita Juliorum domo,

    become extinct, Tac. H. 1, 16.—Hence, fīnītus, a, um, P. a. In rhetor., of words, that terminate properly, well-rounded, rhythmical:

    et ipsi infracta et amputata loquuntur et eos vituperant, qui apta et finita pronuntiant,

    Cic. Or. 51, 170.— Sup.:

    finitissimus,

    Prisc. 1076 P.— Adv.: fīnītē.
    * 1.
    (Acc. to II. A.) To a certain extent, within limits:

    avarus erit, sed finite,

    Cic. Fin. 2, 9, 27.—
    * 2.
    (Acc. to II. B.) Definitely, specifically:

    referri oportere ad senatum aut infinite de re publica, aut de singulis rebus finite,

    Gell. 14, 7, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > finite

  • 16 Plinianus

    Plīnĭus, i, m., Pliny, name of a Roman gens. The most celebrated are,
    I.
    C. Plinius Secundus, also called Major (the Elder), author of an encyclopedical work in 37 books, who lost his life in an eruption of Vesuvius, A. D. 79.—
    II.
    His nephew, C. Plinius Caecilius, also called Junior (the Younger), author of Letters and a Pane gyric on the emperor Trajan:

    facundus,

    Mart. 10, 19, 3.—
    III.
    Plinius Valerianus, a physician in the time of the emperor Constantine. —Hence, Plīnĭānus, a, um, adj., belonging to or named after a Pling, Plinian:

    rasa,

    Plin. 15, 25, 30, § 103.

    Lewis & Short latin dictionary > Plinianus

  • 17 Plinius

    Plīnĭus, i, m., Pliny, name of a Roman gens. The most celebrated are,
    I.
    C. Plinius Secundus, also called Major (the Elder), author of an encyclopedical work in 37 books, who lost his life in an eruption of Vesuvius, A. D. 79.—
    II.
    His nephew, C. Plinius Caecilius, also called Junior (the Younger), author of Letters and a Pane gyric on the emperor Trajan:

    facundus,

    Mart. 10, 19, 3.—
    III.
    Plinius Valerianus, a physician in the time of the emperor Constantine. —Hence, Plīnĭānus, a, um, adj., belonging to or named after a Pling, Plinian:

    rasa,

    Plin. 15, 25, 30, § 103.

    Lewis & Short latin dictionary > Plinius

  • 18 praesto

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praesto

  • 19 praestu

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praestu

  • 20 Valeria

    Vălĕrĭus (old form Vălĕsĭus, acc. to Fest. s. v. Aureliam, p. 23 Müll.; v. letter R), i, m.; Vălĕrĭa, ae, f., the name of a Roman gens.
    I.
    The favorite of the people, P. Valerius Publicola, Liv. 1, 58; 2, 2; 2, 8; Cic. Rep. 2, 31, 55; id. Leg. 2, 23, 58:

    Laevinum, Valerī genus,

    Hor. S. 1, 6, 12.—
    II.
    The historian, Q. Valerius Antias, Gell. 1, 7, 10.—
    III.
    The poets C. Valerius Flaccus and M. Valerius Martialis, Plin. Ep. 3, 21. —
    IV.
    The writer of Memorabilia, Valerius Maximus, al.—As adjj.
    1.
    Vălĕrĭus, a, um, of or belonging to a Valerius:

    gens,

    Cic. Fl. 1, 1; 11, 25: lex, of the interrex L. Valerius Flaccus, id. Agr. 3, 2, 6; id. Rosc. Am. 43, 125; of the Consul suffectus, 668 A. U. C., L. Valerius Flaccus, id. Font. 1: tabula, a place in the forum beside the Curia Hostilia (so called from the tablet erected there in memory of M. Valerius Maximus Messala, consul 491 A. U. C., victorious in Gaul, Schol. Bob. ad Cic. Vatin. p. 318 Orell.), Cic. Fam. 14, 2, 2; id. Vatin. 9, 21.—
    2.
    Vălĕrĭānus, a, um, of or belonging to a Valerius, Valerian: praedatores, Sall. Fragm. ap. Non. 553, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > Valeria

См. также в других словарях:

  • Valerianus — Valerianus. I. Römischer Kaiser: 1) P. Aurelius Licinus V., aus einer alten Familie stammend, großer Feldherr u. so unbescholtener Mann, daß, als Decius das Censoramt wieder einführen wollte, V. einstimmig dazu gewählt wurde. Nach der Ermordung… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Valeriānus — Valeriānus, Publius Licinius, röm. Kaiser, wurde, nachdem er lange sich im Kriegsdienst ausgezeichnet hatte, in hohem Alter 253 vom Heer in Rätien zum Kaiser ausgerufen und nahm für den Westen seinen Sohn Gallienus (s. d.) zum Mitregenten an. In… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Valerianus — Valeriānus, Publius Licinius, röm. Kaiser, 253 260, wurde von den Legionen in Gallien auf den Thron gehoben, machte 254 seinen Sohn Gallienus zum Mitregenten, im Kriege gegen die Perser 260 gefangen, gest. 266 in Persien …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Valerianus — Valerianus, Publius Licinius Valerius, röm. Kaiser 253–260 n. Chr.; aus einer edlen Familie entsprossen, brachte er den größten Theil seines Lebens im Heerlager zu, wurde unter Decius 251 Censor, nach Gallus Ermordung, für den er gegen den… …   Herders Conversations-Lexikon

  • Valerianus — war ein römischer Dekurio. Er diente während des Jüdischen Krieges unter dem Feldherrn Vespasian, von dem er mit einer Einheit von 50 Reitern als Unterhändler in die Stadt Tiberias gesandt wurde. Er ging unbewaffnet und zu Fuß, das Pferde an der… …   Deutsch Wikipedia

  • Valerianus, SS. (4) — 4S. S. Valerianus, Tiburtius1, Maximus28, Quiriacus (Cyriacus). Diocletianus1, Sophronius et Docimus M. M. (14. Apr. al. 22. Nov.) Dieser hl. Valerianus ist der Bräutigam der hl. Cäcilia8, und ist im H. L. schon öfter genannt worden. Was über die …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • VALERIANUS — I. VALERIANUS Dux militum praetorianorum, sub Maximino, in huius odium, a Romanis occisus est, apud Iul. Capitolin. in Maximinis, c. 14. Sed Vitalianum ei nomen fuisse, notat Casaubonus. Idem nomen Gallieni fratri fuit, qui Gallienô interfectô,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Valerianus, S. (18) — 18S. Valerianus, M. (15. Sept.), die Legende dieses hl. Martyrers ist ein Anhang zu der Leidensgeschichte des hl. Pothinus von Lyon und seiner Gefährten. Ihm und dem heil. Marcellus23 soll es nämlich gelungen sein, aus dem Gefängnisse zu… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Valerianus, S. (2) — 2S. Valerianus et Soc. M. M. (21. Jan.). Die hhl. Valerianus, Candidus5, Aquila und Eugenius5 sollen unter dem Kaiser Diocletianus zu Trapezunt in Kleinasien gelitten haben …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Valerianus, S.S. (3) — 3S. S. Valerianus et Soc. M. M. (12. Febr.). Die hhl. Valerianus, Valentinus (Valerius) und Saprutius (Seprulius) sind Martyrer, welche mit dem hl. Faustinus und Iovita bei Galesinius u. A. erwähnt werden. Die Auffindung ihrer heil. Leiber wird… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Valerianus, S. (1) — 1S. Valerianus (21. Jan.), angeblich ein Martyrer, Genosse des hl. Felix16, findet sich nur bei einigen Hagiologen, nicht aber bei den Boll …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»