Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

DIORES

  • 1 palma

    [st1]1 [-] palma, ae, f.: - [abcl][b]a - paume de la main, creux de la main; main. - [abcl]b - patte d'oie. - [abcl]c - palmier, fruit du palmier, datte. - [abcl]d - Cato. Col. palme, branche de palmier (placée dans un tonneau pour donner du goût au vin). - [abcl]e - palme (symbole de la victoire). - [abcl]f - triomphe, victoire, supériorité, le premier rang. - [abcl]g - pale de la rame, rame. - [abcl]h - (= palmes) Plin. Varr. Col. cep, pousse, rejeton, jet. - [abcl]i - Plin. palmier marin (arbrisseau). - [abcl]j - Veg. cautère (en forme de palme).[/b]    - palmam ferre: remporter la palme (la victoire), l'emporter, obtenir la palme.    - palmam petere ex aliquo: chercher à triompher de qqn.    - passis palmis salutem petere, Caes. B. C. 3, 98: demander grâce, les bras étendues.    - amplexus tremulis altaria palmis, Ov. M. 5, 103: de ses mains tremblantes, embrassant les autels.    - cavis undam de flumine palmis sustulit, Virg. En. 8, 69: il prit de l'eau du fleuve dans le creux de ses mains.    - arbor palmae, Suet. Aug. 94: le palmier.    - tertia palma Diores, Virg. En. 5, 339: Diorès est le troisième (vainqueur).    - plurimarum palmarum gladiator, Cic. Rosc. Am. 6, 17: gladiateur [aux palmes très nombreuses] = qui a remporté de très nombreuses victoires.    - ultima restabat palma Virbius, Sil. 4, 392: il ne restait plus que Virbius à vaincre.    - palmam alicui deferre, Cic. de Or. 2, 56, 227: décerner la palme à qqn.    - huic consilio palmam do, Cic.: c'est à cette résolution que je m'arrête. [st1]2 [-] palma, ae, f.: c. parma. [st1]3 [-] Palma, ae, f.: Palma (ville de l'île Majorque).
    * * *
    [st1]1 [-] palma, ae, f.: - [abcl][b]a - paume de la main, creux de la main; main. - [abcl]b - patte d'oie. - [abcl]c - palmier, fruit du palmier, datte. - [abcl]d - Cato. Col. palme, branche de palmier (placée dans un tonneau pour donner du goût au vin). - [abcl]e - palme (symbole de la victoire). - [abcl]f - triomphe, victoire, supériorité, le premier rang. - [abcl]g - pale de la rame, rame. - [abcl]h - (= palmes) Plin. Varr. Col. cep, pousse, rejeton, jet. - [abcl]i - Plin. palmier marin (arbrisseau). - [abcl]j - Veg. cautère (en forme de palme).[/b]    - palmam ferre: remporter la palme (la victoire), l'emporter, obtenir la palme.    - palmam petere ex aliquo: chercher à triompher de qqn.    - passis palmis salutem petere, Caes. B. C. 3, 98: demander grâce, les bras étendues.    - amplexus tremulis altaria palmis, Ov. M. 5, 103: de ses mains tremblantes, embrassant les autels.    - cavis undam de flumine palmis sustulit, Virg. En. 8, 69: il prit de l'eau du fleuve dans le creux de ses mains.    - arbor palmae, Suet. Aug. 94: le palmier.    - tertia palma Diores, Virg. En. 5, 339: Diorès est le troisième (vainqueur).    - plurimarum palmarum gladiator, Cic. Rosc. Am. 6, 17: gladiateur [aux palmes très nombreuses] = qui a remporté de très nombreuses victoires.    - ultima restabat palma Virbius, Sil. 4, 392: il ne restait plus que Virbius à vaincre.    - palmam alicui deferre, Cic. de Or. 2, 56, 227: décerner la palme à qqn.    - huic consilio palmam do, Cic.: c'est à cette résolution que je m'arrête. [st1]2 [-] palma, ae, f.: c. parma. [st1]3 [-] Palma, ae, f.: Palma (ville de l'île Majorque).
    * * *
        Palma, palmae. Cic. La paulme de la main.
    \
        Dextra palma. Cic. La main dextre.
    \
        Arcent vincula teneras palmas. Virgil. Les mains sont liees.
    \
        Plana faciem contundere palma. Iuuenal. Donner soufflets de la main ouverte, du plat de la main.
    \
        Conuertere ad palmam annuli palam. Cic. Tourner le chaton de l'anneau vers le creux de la main.
    \
        Exutae vinclis palmae. Virgil. Les mains desliees.
    \
        Marmoreis percussit pectora palmis. Ouidius. De ses mains blanches comme marbre.
    \
        Palma. Le bout large et plat d'une rame et aviron: vt Abiegnae palmae. Catul. Aviron ou rame de sapin.
    \
        Palma. Plin. Un arbre dict Palme, ou Dactier.
    \
        Palma. Plin. Le fruict de la palme, Dacte.
    \
        Palma. Plutarchus. La palme que les victorieux souloyent porter, Dont se prend aussi pour la victoire, et pour le pris qu'on emporte de quelque jeu.
    \
        Gloria palmae. Virgil. L'honneur de la victoire.
    \
        Accipere palmam, Vide ACCIPIO. Emporter le pris.
    \
        Dare palmam. Cic. Donner la victoire à aucun, Confesser qu'il est victorieux.
    \
        Palmam ferre. Cic. Emporter la victoire, Estre victorieux.
    \
        Habeant hanc palmam ex innocentis cruore. Cic. Qu'ils se glorifient.
    \
        Plurimarum palmarum homo. Cic. Qui plusieurs fois a esté victorieux, et a emporté le pris.

    Dictionarium latinogallicum > palma

  • 2 palma

    ae f. (греч.)
    1) ладонь, кисть руки (compressā palmā ferire Pl; cavis palmis undam de flumine toliere V)
    4) (тж. arbor palmae Su) пальма (преим. финиковая) Cs, PM, AG etc.
    6) финик O, Pers, PM
    7) веник или метла из пальмовых ветвей H, M
    palmam dare (deferre) alicui C — признать кого-л. победителем
    9) преимущество, превосходство ( Siculum mel fert palmam Vr)
    post Helymus subit et nunc tertia palma Diores V — после (Эвриала) идёт Гелим, а затем третий победитель, Диорес
    12) участник состязания, претендент на приз (ultima p. Virbius Sil)
    13) (= parma) щит Tib
    14) побег, крайняя ветка ( palmae arborum QC)

    Латинско-русский словарь > palma

  • 3 Automedon

    Automedōn (Automedo), ontis, m. (Αυτομέδων), Sohn des Diores, Wagenlenker des Achilles, Verg. Aen. 2, 477. – dah. appell., ein Automedon = ein (geschickter) Wagenlenker, Cic. Rosc. Am. 98. Iuven, 1, 61; vgl. Ov. art. am. 2, 738.

    lateinisch-deutsches > Automedon

  • 4 Elis

    Elis, idis, Akk. idem und in und im, Abl. ide und ī, f. (Ἦλις) und Ālis, lidis, f. (dorisch Ἆλις), eine kleine Landschaft im westl. Teile des Peloponnes, mit der Hauptstadt gleichen Namens (Schauplatz der olympischen Kampfspiele), deren Ruinen j. Palaeopolis (drei Stunden von der Stadt Gastuni), Cic. de div. 1, 91. Verg. Aen. 3, 694. Nep. Alc. 4, 4 (Akk. Elidem). Liv. 27, 32, 2 (Akk. Elim) u. 38, 32, 3 (Akk. Elin). Cic. ep. 13, 26, 2 (Abl. Eli). Ov. met. 14, 325 (Abl. Elide). Plin. 4, 22 (Abl. Elide). – Form Ālis (dor. Ἆλις), wov. Akk. Alidem, Plaut. capt. 379 u. ö.: Abl. Alide, Plaut. capt. prol. 9 u. ö. (s. Brix Plaut. capt. 571). – spätl. Nbf. Ēlida, ae, f. (Stadt), wov. Abl. Elidā, Hilar. op. hist. fr. 2. no. 15. – Dav.: A) Ēlēus, u. (andere Schreibart) Ēlīus a, um (Ἠλειος), elisch, aus Elis (gebürtig), Cic. u.a.: im Plur. subst. Ēlēi (Ēlīi), ōrum, m. (Ἠλειοι), die Einw. von Elis, die Eleer, Liv. u.a. – Nbf. Ālēus (Ālīus), a, um, alisch = elisch, aus Elis (gebürtig), captivi, Plaut. capt. prol. 27: Diores et Polyxenus Alii, Dict. 3, 5: u. Ālēī (Ālīī), ōrum, m., die Aleer = die Eleer, Plaut. capt. prol. 24 u. 59. – B) Ēlēis, idis, f., elisch, humus, Verg. catal. 11, 32. – C) Ēlias, adis, f., elisch, equae, die in den olympischen Spielen um den Preis rennen, Verg. georg. 1, 59. – D) Ēlidēnsis, e, aus Elis gebürtig, Gell. 2, 18, in.: Nbf. Ālidēnsis, aus Alis (= Elis) gebürtig, captivus, Plaut. capt. 880.

    lateinisch-deutsches > Elis

  • 5 palma

    palma, ae, f. (griech. παλάμη, ahd. folma, Hand), I) die flache Hand, 1) eig., Cic. u.a. – 2) meton.: a) die ganze Hand, palmis passis, Caes.: palmarum intentus (Plur.), Cic. – u. wieder meton. = der Backenstreich, Lact. 4, 18, 13. Vulg. Matth. 26, 27. Commodian. apol. 351 u.a. Eccl. (s. Rönsch Itala p. 319). – b) der Gänsefuß, Plin. 10, 52. – c) der unterste breitere Teil des Ruders, die Schaufel, Catull., Vitr. u.a. – II) die Palme, der Palmbaum (Phoenix dactylifera, L.), 1) eig., Verg. georg. 2, 67. Plin. 13, 26 sqq.: arbor palmae, Suet. Aug. 94, 11: palmae arbores, Itin. Alex. 20 (51): rami palmarum, Palmzweige, Vulg. 1. Mach. 13, 51 u.a. Eccl. – 2) meton.: a) die Palmfrucht, die Dattel, Ov., Plin. u. Pers. – b) der Palmzweig, kollektiv die Palmzweige, die in die Weinfässer gehängt wurden, um den Wein angenehmer zu machen, Cato: als Besen gebraucht, Hor. u. Mart. – insbes. als Siegeszeichen, Liv.: dah. meton.: α) der Preis, um den man kämpft, die Siegespalme, der Siegespreis, der höchste Ehrenpreis, palmam dare, accipere, Cic.: Pythias et Olympiacas palmas quadrigis adipisci, Solin.: cum septimo spatio palmae appropinquat (agitator), Sen.: alqm mercede palmarum fraudare, Suet. – bildl., der Preis, Vorzug, palmam ferre, Cic.: palmam in aliam partem possidēre, Plaut.: huic equidem consilio palmam do, Ter.: facile palmam habes, Plaut. – od. der Ruhm, egregiam istam palmam belli Punici patrati petis, Liv.: ut vos de P. Africano palmam peteretis, Liv. – β) der Sieg, palma Olympiaca, Verg.: bellorum palmae laureaeque, Iustin.: alci hanc palmam reservare, Cic.: ea nobis ingens palmae contentio, Wettstreit um den Sieg, Quint. – v. einem Morde, einer Mordtat, plurimarum palmarum gladiator, Cic. – γ) der Bewerber um den Siegespreis, subit tertia palma Diores, Verg. Aen. 5, 339; u. so Sil. 16, 503. – δ) der zu Besiegende, od. der, mit dem man um den Sieg streitet, Sil. 4, 392. – III) der Schoß, Zweig, Scriptt. r. r., Caes. u. Plin.: palma stipitis, Liv.: palmae arborum eminentium, Curt. – IV) die Frucht eines Baumes in Ägypten, ähnlich der Balsamfrucht, Plin. 12, 103. – V) ein Baum in Afrika, zu Salben verarbeitet, Plin. 12, 134: auch ein Strauch im Meere, Plin. 13, 138. – VI) = parma, der Schild, Tibull. 1, 9, 82 zw. (Bährens parma). – VII) eine eingebrannte Figur (viell. einer Dattel od. flachen Hand ähnlich), Veget. mul. 5, 40, 3.

    lateinisch-deutsches > palma

  • 6 sub

    sub, Praep. m. Abl. u. Acc. ( aus sup, vgl. ὑπό), I) m. Abl.: A) v. Raume, 1) zur Bezeichnung des Verweilens unter einem Gegenstande, unter, a) neben Verben der Ruhe, sub terra habitare, Cic.: sub vestimentis habere, Plaut.: sub pellibus hiemare, Caes.: vitam sub divo agere, Hor. – übtr., sub armis esse, Caes.: sub armis manere, Liv.: sub armis habere legiones, Cic.: legionem sub sarcinis adoriri, Caes.: sub corona, sub hasta vendere, Caes. u. Liv.: saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia, Caecil. com. fr.: sub nomine pacis bellum latet, Cic. – b) neben Verben der Bewegung α) unter... hin, hin... unter, sub terra vivi demissi sunt, Liv.: sub hoc iugo dictator Aequos misit, Liv. – β) unter... hervor, qui sub terra erepsisti modo, Plaut.: sub terra lapides eximet, Plaut.: – γ) empor, hinauf, auf, monte sub aërio, Verg.

    2) zur Bezeichnung des Verweilens in der unmittelbaren Nähe eines höher ragenden Gegenstandes, unter, unterhalb, unten an, an, vor, sub monte esse, considere, Caes.: sub moenibus esse, Cic.: sub septemtrionibus positum esse, Caes.: est ager sub urbe, Plaut. – übtr., sub manu esse, bei der Hand sein, Cic.: sub iactu teli esse, in Schußweite sein, Liv.: sub oculis domini suam probare operam studebant, Liv.: omnia sub oculis erant, alles lag vor Augen, Caes.: sub sinistra Britanniam relictam conspexit, Caes.

    3) zur Bezeichnung des Verweilens in einem umschließenden Gegenstande, unten in, in, silvis inventa sub altis, Ov.: vidimus obscuris primam sub vallibus urbem, Verg.: tuta sub exiguo flumine nostra ratis, Prop.

    4) zur Bezeichnung einer unmittelbaren Aufeinanderfolge, unmittelbar hinter, Euryalumque Helymus sequitur; quo deinde sub ipso ecce volat calcemque terit iam calce Diores, Verg. Aen. 5, 322 sq.

    B) v. der Zeit, 1) zur Bezeichnung des unmittelbaren Zusammenfallens eines Eieignisses mit der Zeit, innerhalb, während, in, bei, cervi sub ipsa die quam maxime invia petunt, Plin.: primis spectata sub annis, Ov.: consilium sub die nasci debet, Sen.: ne sub ipsa profectione milites oppidum irrumperent, Caes.: sub somno plerique senescunt, Cels. – sub Tiberio Caesare, unter dem K.T. = unter der Regierung des Kaisers Tib., Sen.: u. so sub divo Augusto, Sen. u. Plin.: sub Vespasiano, Plin. ep.: sub Dario rege, Lact.: Herodes, qui fuit sub imperio Tiberii Caesaris, Lact.

    2) zur Bezeichnung der ungefähren Annäherung eines Ereignisses an eine Zeit, bei, gegen, faces viator sub luce reliquit, Ov.: sub luce urbem ingressus, Liv.: excesserunt urbe sub adventu Romanorum, Liv.: sub fine morbi, Cels.: sub exitu vitae, Suet.

    C) von Zuständen: 1) zur Bezeichnung einer Unterordnung, unter, bei, sub regno alcis, Cic.: cuius sub imperio phalanx erat Macedonum, Nep.: qui tribunus cohortis sub Classico fuerat, Plin. ep.: sub dicione atque imperio alcis esse, Caes.: sub manu alcis esse, Planc. b. Cic.: sub Hannibale magistro omnes belli artes edoctus, Liv.: sub rege, unter der Herrschaft eines Königs, Cic.: u. so sub optimo rege, Sen.: adhuc sub iudice lis est, Hor.

    2) zur Bezeichnung näherer Umstände, unter denen etwas geschieht unter, bei, sub frigido sudore mori, Cels.: Bacchi sub nomine risit, Ov.: sub hoc metu villicus erit in officio, Colum.: ut sub specie venationis dolus lateret, Iustin.: nuptias sub belli denuntiatione petit, Iustin.: sub pacto abolitionis, Quint.: sub ea condicione, Suet.: sub lege, Suet.: sub nomine meo duo libri ferebantur, Quint.: vitia nobis sub virtutum nomine obrepunt, Sen.: cuius commenta sub nomine Democriti falso produntur, Colum.: multa vana sub nomine celebri vulgabantur, Tac.: sub honesto patrum aut plebis nomine dominationes affectabant, Sall. fr.: ferebantur sub nominibus consularium fictae in Seianum sententiae, Tac.: sub exceptione, si, Suet.: sub exspectatione successorum rapinis studebant, Colum.: sub poena mortis, servitutis, Suet.

    II) mit Acc.: A) v. Raume, 1) zur Bezeichnung der Bewegung unter einen Gegenstand, unter, a) neben Verben der Bewegung, subdere sub solum, Plaut.: exercitum sub iugum mittere, Caes.: sub furcam ire, Hor.: manum sub vestimenta deferre, Plaut.: sub scamna dare pedem, Ov.: sub divum rapere, Hor. – übtr., sub sensum cadere non possunt, Cic.: quae sub sensus subiecta sunt, Cic.: sub iudicium sapientis et delectum cadunt, Cic. – b) neben Verben der Ruhe quidquid sub Noton et Borean hominum sumus, Lucan. 7, 364.

    2) zur Bezeichnung der Bewegung in die unmittelbare Nähe eines höher ragenden Gegenstandes, unter, unterhalb, nahe an, an, sub montem succedunt milites, Caes.: sub aciem succedunt, Caes.: hostem mediam ferit ense sub alvum, Ov.: sub orientem secutus Armenios, Flor. – übtr., sub manus succedere, unter die Hände kommen, Plaut.: hoc succedit sub manus negotium, kommt bequem, Plaut.: sub manum summittere, Auct. b. Afr.: venire sub ictum, in Schußweite kommen, Liv.

    3) zur Bezeichnung der Ausdehnung an einem höher ragenden Gegenstande hin, an... hin, bei, Iudaei sub ipsos muros struxere aciem, Tac.: arat finem sub utrumque colonus, Hor.: sub ipsum murum fons aquae prorumpebat, Hirt. b.G.

    B) von der Zeit, zur Bezeichnung der unmittelbaren Annäherung eines Ereignisses an eine Zeit, a) indem dasselbe vorhergeht = um, gegen, kurz (unmittelbar) vor (s. Fritzsche Hor. sat. 2, 1, 9. M. Müller Liv. 1, 35, 2), sub noctem naves solvit, Caes.: sub vesperum portas claudi iussit, Caes.: u. so sub noctem, Hor.: sub ortum ferme lucis, Liv.: sub idem tempus legati missi, Liv.: sub ipsum certaminis diem, Liv.: sub finem certaminis, Liv.: sub horam pugnae, Suet.: sub tempus (sc. comitiorum), Liv.: sub tempus edendi, Hor.: sub lumina prima, Hor.: sub galli cantum, Hor.: sub adventum, Liv. – b) indem dasselbe nachfolgt = nach, sogleich nach, unmittelbar nach (vgl. Fritzsche Hor. sat. 2, 8, 43. Fabri Liv. 21, 2, 1. Wölffl. Liv. 21, 18, 14), sub eas litteras statim recitatae sunt tuae, Cic.: sub hanc vocem fremitus variantis multitudinis fuit, Liv.: sub haec dicta omnes procubuerunt, Liv.: sub hoc erus... inquit, Hor.

    C) von Zuständen, zur Bezeichnung einer Unterordnung = unter, sub potestatem redigere, Nep.: matrimonium vos sub legis superbissimae vincula conicitis, Liv.

    / sub ist in Zusammensetzungen: a) = unter. – b) = etwas, ein wenig (s. Donat. Ter. Andr. 2, 6, 16.) – c) = unter der Hand, heimlich.

    lateinisch-deutsches > sub

  • 7 Automedon

    Automedōn (Automedo), ontis, m. (Αυτομέδων), Sohn des Diores, Wagenlenker des Achilles, Verg. Aen. 2, 477. – dah. appell., ein Automedon = ein (geschickter) Wagenlenker, Cic. Rosc. Am. 98. Iuven, 1, 61; vgl. Ov. art. am. 2, 738.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Automedon

  • 8 Elis

    Elis, idis, Akk. idem und in und im, Abl. ide und ī, f. (Ἦλις) und Ālis, lidis, f. (dorisch Ἆλις), eine kleine Landschaft im westl. Teile des Peloponnes, mit der Hauptstadt gleichen Namens (Schauplatz der olympischen Kampfspiele), deren Ruinen j. Palaeopolis (drei Stunden von der Stadt Gastuni), Cic. de div. 1, 91. Verg. Aen. 3, 694. Nep. Alc. 4, 4 (Akk. Elidem). Liv. 27, 32, 2 (Akk. Elim) u. 38, 32, 3 (Akk. Elin). Cic. ep. 13, 26, 2 (Abl. Eli). Ov. met. 14, 325 (Abl. Elide). Plin. 4, 22 (Abl. Elide). – Form Ālis (dor. Ἆλις), wov. Akk. Alidem, Plaut. capt. 379 u. ö.: Abl. Alide, Plaut. capt. prol. 9 u. ö. (s. Brix Plaut. capt. 571). – spätl. Nbf. Ēlida, ae, f. (Stadt), wov. Abl. Elidā, Hilar. op. hist. fr. 2. no. 15. – Dav.: A) Ēlēus, u. (andere Schreibart) Ēlīus a, um (Ἠλειος), elisch, aus Elis (gebürtig), Cic. u.a.: im Plur. subst. Ēlēi (Ēlīi), ōrum, m. (Ἠλειοι), die Einw. von Elis, die Eleer, Liv. u.a. – Nbf. Ālēus (Ālīus), a, um, alisch = elisch, aus Elis (gebürtig), captivi, Plaut. capt. prol. 27: Diores et Polyxenus Alii, Dict. 3, 5: u. Ālēī (Ālīī), ōrum, m., die Aleer = die Eleer, Plaut. capt. prol. 24 u. 59. – B) Ēlēis, idis, f., elisch, humus, Verg. catal. 11, 32. – C) Ēlias, adis, f., elisch, equae, die in den olympischen Spielen um den Preis rennen, Verg. georg. 1, 59. – D) Ēlidēnsis, e, aus Elis gebürtig, Gell. 2, 18, in.: Nbf. Ālidēnsis, aus Alis (=
    ————
    Elis) gebürtig, captivus, Plaut. capt. 880.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Elis

  • 9 palma

    palma, ae, f. (griech. παλάμη, ahd. folma, Hand), I) die flache Hand, 1) eig., Cic. u.a. – 2) meton.: a) die ganze Hand, palmis passis, Caes.: palmarum intentus (Plur.), Cic. – u. wieder meton. = der Backenstreich, Lact. 4, 18, 13. Vulg. Matth. 26, 27. Commodian. apol. 351 u.a. Eccl. (s. Rönsch Itala p. 319). – b) der Gänsefuß, Plin. 10, 52. – c) der unterste breitere Teil des Ruders, die Schaufel, Catull., Vitr. u.a. – II) die Palme, der Palmbaum (Phoenix dactylifera, L.), 1) eig., Verg. georg. 2, 67. Plin. 13, 26 sqq.: arbor palmae, Suet. Aug. 94, 11: palmae arbores, Itin. Alex. 20 (51): rami palmarum, Palmzweige, Vulg. 1. Mach. 13, 51 u.a. Eccl. – 2) meton.: a) die Palmfrucht, die Dattel, Ov., Plin. u. Pers. – b) der Palmzweig, kollektiv die Palmzweige, die in die Weinfässer gehängt wurden, um den Wein angenehmer zu machen, Cato: als Besen gebraucht, Hor. u. Mart. – insbes. als Siegeszeichen, Liv.: dah. meton.: α) der Preis, um den man kämpft, die Siegespalme, der Siegespreis, der höchste Ehrenpreis, palmam dare, accipere, Cic.: Pythias et Olympiacas palmas quadrigis adipisci, Solin.: cum septimo spatio palmae appropinquat (agitator), Sen.: alqm mercede palmarum fraudare, Suet. – bildl., der Preis, Vorzug, palmam ferre, Cic.: palmam in aliam partem possidēre, Plaut.: huic equidem consilio palmam do, Ter.: facile
    ————
    palmam habes, Plaut. – od. der Ruhm, egregiam istam palmam belli Punici patrati petis, Liv.: ut vos de P. Africano palmam peteretis, Liv. – β) der Sieg, palma Olympiaca, Verg.: bellorum palmae laureaeque, Iustin.: alci hanc palmam reservare, Cic.: ea nobis ingens palmae contentio, Wettstreit um den Sieg, Quint. – v. einem Morde, einer Mordtat, plurimarum palmarum gladiator, Cic. – γ) der Bewerber um den Siegespreis, subit tertia palma Diores, Verg. Aen. 5, 339; u. so Sil. 16, 503. – δ) der zu Besiegende, od. der, mit dem man um den Sieg streitet, Sil. 4, 392. – III) der Schoß, Zweig, Scriptt. r. r., Caes. u. Plin.: palma stipitis, Liv.: palmae arborum eminentium, Curt. – IV) die Frucht eines Baumes in Ägypten, ähnlich der Balsamfrucht, Plin. 12, 103. – V) ein Baum in Afrika, zu Salben verarbeitet, Plin. 12, 134: auch ein Strauch im Meere, Plin. 13, 138. – VI) = parma, der Schild, Tibull. 1, 9, 82 zw. (Bährens parma). – VII) eine eingebrannte Figur (viell. einer Dattel od. flachen Hand ähnlich), Veget. mul. 5, 40, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > palma

  • 10 sub

    sub, Praep. m. Abl. u. Acc. ( aus sup, vgl. ὑπό), I) m. Abl.: A) v. Raume, 1) zur Bezeichnung des Verweilens unter einem Gegenstande, unter, a) neben Verben der Ruhe, sub terra habitare, Cic.: sub vestimentis habere, Plaut.: sub pellibus hiemare, Caes.: vitam sub divo agere, Hor. – übtr., sub armis esse, Caes.: sub armis manere, Liv.: sub armis habere legiones, Cic.: legionem sub sarcinis adoriri, Caes.: sub corona, sub hasta vendere, Caes. u. Liv.: saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia, Caecil. com. fr.: sub nomine pacis bellum latet, Cic. – b) neben Verben der Bewegung α) unter... hin, hin... unter, sub terra vivi demissi sunt, Liv.: sub hoc iugo dictator Aequos misit, Liv. – β) unter... hervor, qui sub terra erepsisti modo, Plaut.: sub terra lapides eximet, Plaut.: – γ) empor, hinauf, auf, monte sub aërio, Verg.
    2) zur Bezeichnung des Verweilens in der unmittelbaren Nähe eines höher ragenden Gegenstandes, unter, unterhalb, unten an, an, vor, sub monte esse, considere, Caes.: sub moenibus esse, Cic.: sub septemtrionibus positum esse, Caes.: est ager sub urbe, Plaut. – übtr., sub manu esse, bei der Hand sein, Cic.: sub iactu teli esse, in Schußweite sein, Liv.: sub oculis domini suam probare operam studebant, Liv.: omnia sub oculis erant, alles lag vor Augen, Caes.: sub sinistra Britanniam relictam conspexit, Caes.
    ————
    3) zur Bezeichnung des Verweilens in einem umschließenden Gegenstande, unten in, in, silvis inventa sub altis, Ov.: vidimus obscuris primam sub vallibus urbem, Verg.: tuta sub exiguo flumine nostra ratis, Prop.
    4) zur Bezeichnung einer unmittelbaren Aufeinanderfolge, unmittelbar hinter, Euryalumque Helymus sequitur; quo deinde sub ipso ecce volat calcemque terit iam calce Diores, Verg. Aen. 5, 322 sq.
    B) v. der Zeit, 1) zur Bezeichnung des unmittelbaren Zusammenfallens eines Eieignisses mit der Zeit, innerhalb, während, in, bei, cervi sub ipsa die quam maxime invia petunt, Plin.: primis spectata sub annis, Ov.: consilium sub die nasci debet, Sen.: ne sub ipsa profectione milites oppidum irrumperent, Caes.: sub somno plerique senescunt, Cels. – sub Tiberio Caesare, unter dem K.T. = unter der Regierung des Kaisers Tib., Sen.: u. so sub divo Augusto, Sen. u. Plin.: sub Vespasiano, Plin. ep.: sub Dario rege, Lact.: Herodes, qui fuit sub imperio Tiberii Caesaris, Lact.
    2) zur Bezeichnung der ungefähren Annäherung eines Ereignisses an eine Zeit, bei, gegen, faces viator sub luce reliquit, Ov.: sub luce urbem ingressus, Liv.: excesserunt urbe sub adventu Romanorum, Liv.: sub fine morbi, Cels.: sub exitu vitae, Suet.
    C) von Zuständen: 1) zur Bezeichnung einer Unterordnung, unter, bei, sub regno alcis, Cic.: cuius
    ————
    sub imperio phalanx erat Macedonum, Nep.: qui tribunus cohortis sub Classico fuerat, Plin. ep.: sub dicione atque imperio alcis esse, Caes.: sub manu alcis esse, Planc. b. Cic.: sub Hannibale magistro omnes belli artes edoctus, Liv.: sub rege, unter der Herrschaft eines Königs, Cic.: u. so sub optimo rege, Sen.: adhuc sub iudice lis est, Hor.
    2) zur Bezeichnung näherer Umstände, unter denen etwas geschieht unter, bei, sub frigido sudore mori, Cels.: Bacchi sub nomine risit, Ov.: sub hoc metu villicus erit in officio, Colum.: ut sub specie venationis dolus lateret, Iustin.: nuptias sub belli denuntiatione petit, Iustin.: sub pacto abolitionis, Quint.: sub ea condicione, Suet.: sub lege, Suet.: sub nomine meo duo libri ferebantur, Quint.: vitia nobis sub virtutum nomine obrepunt, Sen.: cuius commenta sub nomine Democriti falso produntur, Colum.: multa vana sub nomine celebri vulgabantur, Tac.: sub honesto patrum aut plebis nomine dominationes affectabant, Sall. fr.: ferebantur sub nominibus consularium fictae in Seianum sententiae, Tac.: sub exceptione, si, Suet.: sub exspectatione successorum rapinis studebant, Colum.: sub poena mortis, servitutis, Suet.
    II) mit Acc.: A) v. Raume, 1) zur Bezeichnung der Bewegung unter einen Gegenstand, unter, a) neben Verben der Bewegung, subdere sub solum, Plaut.: exercitum sub iugum mittere, Caes.: sub furcam ire,
    ————
    Hor.: manum sub vestimenta deferre, Plaut.: sub scamna dare pedem, Ov.: sub divum rapere, Hor. – übtr., sub sensum cadere non possunt, Cic.: quae sub sensus subiecta sunt, Cic.: sub iudicium sapientis et delectum cadunt, Cic. – b) neben Verben der Ruhe quidquid sub Noton et Borean hominum sumus, Lucan. 7, 364.
    2) zur Bezeichnung der Bewegung in die unmittelbare Nähe eines höher ragenden Gegenstandes, unter, unterhalb, nahe an, an, sub montem succedunt milites, Caes.: sub aciem succedunt, Caes.: hostem mediam ferit ense sub alvum, Ov.: sub orientem secutus Armenios, Flor. – übtr., sub manus succedere, unter die Hände kommen, Plaut.: hoc succedit sub manus negotium, kommt bequem, Plaut.: sub manum summittere, Auct. b. Afr.: venire sub ictum, in Schußweite kommen, Liv.
    3) zur Bezeichnung der Ausdehnung an einem höher ragenden Gegenstande hin, an... hin, bei, Iudaei sub ipsos muros struxere aciem, Tac.: arat finem sub utrumque colonus, Hor.: sub ipsum murum fons aquae prorumpebat, Hirt. b.G.
    B) von der Zeit, zur Bezeichnung der unmittelbaren Annäherung eines Ereignisses an eine Zeit, a) indem dasselbe vorhergeht = um, gegen, kurz (unmittelbar) vor (s. Fritzsche Hor. sat. 2, 1, 9. M. Müller Liv. 1, 35, 2), sub noctem naves solvit, Caes.: sub
    ————
    vesperum portas claudi iussit, Caes.: u. so sub noctem, Hor.: sub ortum ferme lucis, Liv.: sub idem tempus legati missi, Liv.: sub ipsum certaminis diem, Liv.: sub finem certaminis, Liv.: sub horam pugnae, Suet.: sub tempus (sc. comitiorum), Liv.: sub tempus edendi, Hor.: sub lumina prima, Hor.: sub galli cantum, Hor.: sub adventum, Liv. – b) indem dasselbe nachfolgt = nach, sogleich nach, unmittelbar nach (vgl. Fritzsche Hor. sat. 2, 8, 43. Fabri Liv. 21, 2, 1. Wölffl. Liv. 21, 18, 14), sub eas litteras statim recitatae sunt tuae, Cic.: sub hanc vocem fremitus variantis multitudinis fuit, Liv.: sub haec dicta omnes procubuerunt, Liv.: sub hoc erus... inquit, Hor.
    C) von Zuständen, zur Bezeichnung einer Unterordnung = unter, sub potestatem redigere, Nep.: matrimonium vos sub legis superbissimae vincula conicitis, Liv.
    sub ist in Zusammensetzungen: a) = unter. – b) = etwas, ein wenig (s. Donat. Ter. Andr. 2, 6, 16.) – c) = unter der Hand, heimlich.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sub

  • 11 palma

        palma ae, f, παλάμη, the palm, flat hand: cum manum dilataverat, palmae illius similem, etc.: cavis undam palmis Sustinet, V.: faciem contundere palmā, Iu.—The hand: palmarum intentus: passis palmis salutem petere, Cs.: amplexus tremulis altaria palmis, O.—The broad end of an oar, Ct.—A palm-tree, palm: in templo palma exstitisse ostendebatur, Cs.: ardua, V.—Sing. collect.: umbrosa, Iu.—The fruit of the palmtree, date: Quid volt palma sibi, O.—A broom of palm-twigs: lapides lutulentā radere palmā, H.— A branch, twig, L.—A palm-branch, palm-wreath, token of victory, palm, prize, pre-eminence: palmae victoribus datae, L.: plurimarum palmarum gladiator, victories: cum palmam iam primus acceperit: Elea, H.: docto oratori palma danda est: Huic consilio palmam do, T.: donat mea carmina palmā, O.: subit... tertia palma Diores, i. e. winning the third prize, V.: Eliadum palmae equarum, the best, V.—The topmost twig, shoot, branch: unum cornu existit... ab eius summo sicut palmae ramique diffunduntur, Cs.: quae cuiusque stipitis palma sit, L.: palmae arborum eminentium, Cu.
    * * *
    palm/width of the hand; hand; palm tree/branch; date; palm award/first place

    Latin-English dictionary > palma

  • 12 sub

        sub    (in composition sometimes sus- or sū-), praep. with acc. and abl.    I. With abl., of position in space, under, below, beneath, underneath, behind: sub terrā habitare: cultrum sub veste abditum habere, L.: sub pellibus hiemare, Cs.: manet sub Iove frigido Venator, H.: sub hoc iugo dictator Aequos misit, L.: Pone (me) sub curru Solis, H. —Under, below, beneath, at the foot of, at, by, near, before: sub monte considere, Cs.: sub ipsis Numantiae moenibus: sub urbe, T.: Monte sub aërio, at, i. e. high upon, V.: sub ipsā acie, in the midst of the fight, V.: sub ipso Ecce volat Diores, close upon him, V.: sub oculis domini, Cs.—Under, burdened by, hampered by, bearing: sub armis, Cs.: sub onere, Cs.—Of time, in, within, during, at, by, in the time of: ne sub ipsā profectione milites oppidum inrumperent, Cs.: sub luce, at dawn, O.: sub luce videri, by daylight, H.: hoc sub casu, while suffering, V.: sub Domitiano, during the reign of, Ta.—Fig., under, subject to, in the power of, governed by: sub regno esse: quoius sub imperiost, T.: sub illorum dicione esse, Cs.: sub Hannibale, L.: sub iudice lis est, H.: venibit sub praecone Propontis, i. e. at auction.—Under, compelled by (poet.): exhalans sub volnere vitam, O.: quem falsā sub proditione Demisere neci, overwhelmed by, V.: in arma nullo sub indice veni, forced by no betrayer, O.—Under, concealed by, hidden in: sub hoc verbo furtum latet.—Rarely with specie or condicione (for the abl. alone): sub specie infidae pacis quieti, L.: sub tutelae specie, Cu.: sub condicione, L.: sub condicionibus, L.—    II. With acc., of direction of motion, under, below, beneath: cum se luna sub orbem solis subiecisset: exercitum sub iugum mittere, Cs.: Ibis sub furcam, H.—Under, below, beneath, to, near to, close to, up to, towards: sub montem succedere, Cs.: missi sunt sub muros, L.: aedīs suas detulit sub Veliam: (hostem) mediam ferit ense sub alvum, O.—Of time, before, on the approach of, towards, about, just before, up to, until: sub noctem naves solvit, Cs.: sub tempus (comitiorum) pueros ablegavit, L.: sub lumina prima, H.: sub dies festos: Usque sub extremum brumae imbrem, V.: quod (bellum) fuit sub recentem pacem, L.—After, immediately after, following, just after, immediately upon: sub eas (litteras) statim recitatae sunt tuae: sub haec dicta omnes procubuerunt, L.: sub hoc, hereupon, H.—Fig., under, into subjection to, into the power of: sub legum potestatem cadere: matrimonium vos sub legis vincula conicitis, L.: sub unum fortunae ictum totas vires regni cadere pati, Cu.: quae sub sensūs subiecta sunt.—    III. In composition, sub is unchanged before vowels and before b, d, h, i consonant, l, n, s, t, v. The b is often assimilated before m, r, and usu. before c, f, g, p, but the form sus (for * subs, cf. abs) is found in suscenseo, suscipio, suscito, suspendo, sustento, sustineo, sustollo, and sustuli (perf. of tollo); the form su in the words suspicio, suspicor, suspiro. It denotes, in place, under, beneath, as in subdo, subicio.—Fig., in rank or power, under, inferior, as in subigo, subcenturio.—In degree, less, a little, somewhat, as in subabsurdus, subaccuso.—Secretly, underhandedly, as in subripio, suborno.
    * * *
    I
    under, beneath, behind, at the foot of (rest); within; during, about (time)
    II
    under; up to, up under, close to (of motion); until, before, up to, about

    Latin-English dictionary > sub

  • 13 Automedon

    Autŏmĕdōn, ontis, m., = Automesôn.
    I.
    A son of Diores and charioteer of Achilles, Verg. A. 2, 477.—Hence,
    II.
    Meton. for a charioteer, in gen., Cic. Rosc. Am. 35, 98; Juv. 1, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > Automedon

  • 14 palma

    1.
    palma, ae [palamê; Sanscr. phal, to open], f., the palm of the hand.
    I.
    Lit., Cic. Or. 32, 113; Cels. 8, 18:

    cavis undam de flumine palmis Sustulit,

    Verg. A. 8, 69:

    aliquem palmā concutere,

    Plin. Ep. 3, 14, 7:

    faciem contundere palmā,

    Juv. 13, 128: os hominis liberi manus suae palmā verberare, Laber. ap. Gell. 20, 1, 13. —
    II.
    Transf.
    A.
    (Pars pro toto.) The hand:

    compressan' palma an porrecta ferio?

    Plaut. Cas. 2, 6, 53:

    palmarum intentus,

    Cic. Sest. 55, 117:

    passis palmis salutem petere,

    Caes. B. C. 3, 98:

    teneras arcebant vincula palmas,

    Verg. A. 2, 406:

    duplices tendens ad sidera palmas,

    id. ib. 1, 93:

    amplexus tremulis altaria palmis,

    Ov. M. 5, 103; Val. Fl. 8, 44.—
    B.
    The sole of a goose's foot:

    palmas pedum anseris torrere,

    Plin. 10, 22, 27, § 52.—
    C.
    The broad end or blade of an oar: palmarum pulsus, Laber. ap. Non. 151, 27:

    caerula verrentes abiegnis aequora palmis,

    Cat. 64, 7; Vitr. 10, 8.—
    D.
    A palm-tree, a palm, phoinix:

    ab ejus summo, sicut palmae, rami quam late diffunduntur,

    Caes. B. G. 6, 26; Plin. 13, 4, 9, § 39:

    in palmarum foliis primo scriptitatum,

    id. 13, 11, 21, § 69; 16, 42, 81, § 223; Gell. 3, 6, 2:

    arbor palmae,

    Suet. Aug. 94:

    ardua,

    Verg. G. 2, 67:

    viridis,

    Ov. A. A. 2, 3:

    arbusto palmarum dives Idume,

    Luc. 3, 216.— Sing. collect.:

    umbrosa,

    Juv. 15, 76.—Hence,
    2.
    Transf.
    a.
    The fruit of the palm-tree, a date ( poet.):

    quid vult palma sibi rugosaque carica,

    Ov. F. 1, 185; Pers. 6, 39.—
    b.
    A palm-branch, e. g. which was suspended in wine to make it sweeter, Cato, R. R. 113; Col. 12, 20, 5.—
    c.
    Hence, also, a broom made of palm-twigs:

    ten' lapides varios lutulentā radere palmā,

    Hor. S. 2, 4, 83 (pro scopis ex palmā confectis, Schol.); Mart. 14, 82.—
    d.
    A palm-branch or palm-wreath, as a token of victory:

    eodem anno (461 A.U.C.)... palmae primum, translato e Graeciā more, victoribus datae,

    Liv. 10, 47; cf.:

    more victorum cum palmā discucurrit,

    Suet. Calig. 32: IMP. CAES. EX SICILIA EID. NOV. TRIVMPHAVIT, PALMAM DEDIT, dedicated to Jupiter, Inscr. Marin. Fratr. Arv. p. 607; so very frequently: palmam dare, Tabulae Fastorum Triumph., v. Bullet. Instit. Archaeol. 1861, p. 91; cf. Isid. Orig. 18, 2, 4; hence,
    e.
    Transf., a token or badge of victory, the palm or prize; and still more gen., victory, honor, glory, pre-eminence:

    antehac est habitus parcus... is nunc in aliam partem palmam possidet,

    Plaut. Most. 1, 1, 32:

    plurimarum palmarum gladiator,

    Cic. Rosc. Am. 6, 17:

    cum palmam jam primus acceperit,

    id. Brut. 47, 173:

    quos Elea domum reducit Palma caelestes,

    Hor. C. 4, 2, 17:

    quam palmam utinam di immortales tibi reservent,

    Cic. Sen. 6, 19:

    docto oratori palma danda est,

    id. de Or. 3, 35, 143; id. Att. 4, 15, 6; id. Phil. 11, 5, 11:

    alicujus rei palmam alicui deferre,

    id. de Or. 2, 56, 227; cf. Varr. R. R. 2, 1:

    palmā donare aliquem,

    Ov. A. A. 2, 3:

    arbiter pugnae posuisse nudo Sub pede palmam Fertur,

    Hor. C. 3, 20, 11. —Of things:

    Siculum mel fert palmam,

    bears away the palm, has the preference, Varr. R. R. 3, 16, 14.—
    f.
    Hence, in gen., the topmost twig or branch of any tree:

    quae cujusque stipitis palma sit,

    Liv. 33, 5, 10; cf. Curt. 4, 3, 10 (Mütz.)—
    g.
    Poet., of the victor himself:

    post Helymus subit et jam tertia palma Diores,

    Verg. A. 5, 339; Sil. 16, 504, 574.—
    h.
    Of horses:

    Eliadum palmae equarum,

    Verg. G. 1, 59.—
    k.
    Also, of one about to be conquered, and who is to become the prize of the victor:

    ultima restabat fusis jam palma duobus Virbius,

    Sil. 4, 392.—
    E.
    A branch on a tree, esp. on a vine, = palmes, Plin. 17, 23, 35, § 202; Varr. R. R. 1, 31, 3; Col. 3, 17, 4; 4, 15, 3; 4, 24, 12 sq.—
    F.
    The fruit of an Egyptian tree, Plin. 12, 22, 47, § 103.—
    G.
    An aromatic plant growing in Africa and Syria, Plin. 12, 28, 62, § 134 (= elate).—
    H.
    A marine plant, Plin. 13, 25, 49, § 138.—
    K.
    A town in the Balearic islands, Plin. 3, 5, 11, § 77.
    2.
    palma, ae, a collat. form for parma, v. parma init.

    Lewis & Short latin dictionary > palma

  • 15 proclamo

    pro-clāmo, āvi, ātum, 1, v. a., to call or cry out, to vociferate.
    I.
    In gen. (class.):

    assunt, defendunt, proclamant,

    Cic. Verr. 2, 5, 42, § 108:

    patre proclamante, se filiam jure caesam judicare,

    Liv. 1, 26:

    magnā proclamat voce Diores,

    Verg. A. 5, 345: quid non proclames, si, etc., Juv. 2, 75.—
    II.
    In partic., in jurid. lang.
    (α).
    To defend, to clamor in defence:

    proclamando pro sordidis hominibus,

    Liv. 22, 26, 2 (cf. proclamator).—
    (β).
    Proclamare ad or in libertatem, to assert one's liberty, to appeal to the judge to maintain one's liberty:

    ad libertatem,

    Dig. 40, 12, 42; 40, 13, 1; cf.:

    ad ingenuitatem,

    ib. 40, 14, 4:

    in libertatem,

    ib. 40, 12, 7; 40, 4, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > proclamo

  • 16 sub

    sŭb (on the form sus from subs v. infra, III.), prep. with acc. and abl. [perh. for es-ub, ens-ub, = ens (eis) and hupo; Sanscr. upa; cf. Curt. Gr. Etym. p. 290], under.
    I.
    With abl., to point out the object under which a thing is situated or takes place (Gr. hupo, with dat. or gen.), under, below, beneath, underneath.
    A.
    Of space:

    si essent, qui sub terrā semper habitavissent... nec tamen exissent umquam supra terram,

    Cic. N. D. 2, 37, 95; Plaut. Capt. 3, 5, 72:

    sub aquā,

    id. Cas. 2, 6, 28:

    sub vestimentis,

    id. Ep. 2, 2, 32; Liv. 1, 58; cf.: saepe est sub palliolo sordido sapientia, Caecil. ap. Cic. Tusc. 3, 23, 56:

    ingenium ingens Inculto latet hoc sub corpore,

    Hor. S. 1, 3, 34:

    sub pellibus hiemare,

    Caes. B. C. 3, 13, 5; cf. Liv. 23, 18, 15:

    manet sub Jove frigido Venator,

    Hor. C. 1, 1, 25:

    sub divo moreris,

    id. ib. 2, 3, 23:

    vitam sub divo agat,

    id. ib. 3, 2, 5 (v. divus, II.):

    sub terrā vivi demissi sunt,

    Liv. 22, 57:

    sub hoc jugo dictator Aequos misit,

    id. 3, 28, 11:

    pone (me) sub curru nimium propinqui Solis,

    Hor. C. 1, 22, 21 et saep.— Trop.:

    non parvum sub hoc verbo furtum latet,

    Cic. Agr. 3, 3, 12.—
    2.
    Transf., of lofty objects, at the foot of which, or in whose immediate neighborhood, any thing is situated, under, below, beneath, at the foot of, at, by, near, before:

    sub monte consedit,

    Caes. B. G. 1, 48; so,

    sub monte considere,

    id. ib. 1, 21:

    sub colle constituere,

    id. ib. 7, 49:

    sub montis radicibus esse,

    id. ib. 7, 36 al.:

    sub ipsis Numantiae moenibus,

    Cic. Rep. 1, 11, 17:

    est ager sub urbe,

    Plaut. Trin. 2, 4, 107; so,

    sub urbe,

    Ter. Ad. 5, 8, 26; Varr. R. R. 1, 50, 2; Hor. C. 3, 19, 4:

    sub Veteribus,

    Plaut. Curc. 4, 1, 19:

    sub Novis,

    Cic. de Or. 2, 66, 266 Orell. N. cr.; id. Ac. 2, 22, 70 Goer. N. cr.; cf. Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:

    sub basilicā,

    Plaut. Curc. 4, 1, 11 et saep.— Trop.:

    sub oculis domini suam probare operam studebant,

    Caes. B. C. 1, 57 fin.:

    omnia sub oculis erant,

    Liv. 4, 28; cf. Vell. 2, 21, 3:

    classem sub ipso ore urbis incendit,

    Flor. 2, 15.—
    B.
    Of time, in, within, during, at, by:

    ne sub ipsā profectione milites oppidum irrumperent,

    Caes. B. C. 1, 27:

    sub decessu suo,

    Hirt. B. G. 8, 49:

    sub luce,

    Ov. M. 1, 494; Hor. A. P. 363; Liv. 25, 24:

    sub eodem tempore,

    Ov. F. 5, 491:

    sub somno,

    Cels. 3, 18 med. al.—
    C.
    In other relations, where existence under or in the immediate vicinity of any thing may be conceived.
    1.
    Under, in rank or order; hence, next to, immediately after: Euryalumque Helymus sequitur;

    quo deinde sub ipso Ecce volat calcemque terit jam calce Diores,

    Verg. A. 5, 322.—
    2.
    In gen., of subjection, domination, stipulation, influence, effect, reason, etc., under, beneath, with:

    omnes ordine sub signis ducam legiones meas,

    under my standards, Plaut. Ps. 2, 4, 71: sub armis vitam cernere, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll. (Trag. v. 297 Vahl.); so,

    sub armis,

    Caes. B. C. 1, 41; 1, 42:

    sub sarcinis,

    id. B. G. 2, 17; 3, 24:

    sub onere,

    id. B. C. 1, 66 et saep.—
    3.
    Trop., under, subject to, in the power of; during, in the time of, upon, etc.:

    sub Veneris regno vapulo, non sub Jovis,

    Plaut. Ps. 1, 1, 13:

    sub regno esse,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    sub imperio alicujus esse,

    Ter. Heaut. 2, 2, 4:

    sub dicione atque imperio alicujus esse,

    Caes. B. G. 1, 31; Auct. B. Alex. 66, 6; Sall. J. 13, 1; Nep. Con. 4, 4; id. Eum. 7, 1; cf.:

    sub Corbulone Armenios pellere,

    Tac. H. 3, 24: sub manu alicujus esse, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 2;

    sub rege,

    Cic. Rep. 2, 23, 43; Hor. C. 3, 5, 9:

    sub Hannibale,

    Liv. 25, 40:

    sub dominā meretrice,

    Hor. Ep. 1, 2, 25:

    sub nutrice,

    id. ib. 2, 1, 99:

    sub judice lis est,

    id. A. P. 78:

    praecipua sub Domitiano miseriarum pars erat,

    during the reign of, Tac. Agr. 45:

    scripsit sub Nerone novissimis annis,

    Plin. Ep. 3, 5, 5:

    gnarus sub Nerone temporum,

    Tac. Agr. 6; Suet. Tit. 8 et saep.:

    sub vulnere,

    from the effects of the wound, Ov. M. 5, 62; cf.:

    sub judice,

    under, id. ib. 13, 190:

    nullo sub indice,

    forced by no betrayer, id. ib. 13, 34.—So in certain phrases where the simple abl. is more freq.:

    sub pacto abolitionis dominationem deponere,

    Quint. 9, 2, 97:

    sub condicione,

    Liv. 6, 40, 8 Weissenb. ad loc.:

    sub condicionibus,

    id. 21, 12, 4:

    sub eā condicione, ne cui fidem meam obstringam,

    Plin. Ep. 4, 13, 11:

    sub eā condicione, si esset, etc.,

    id. ib. 8, 18, 4; so,

    sub condicione, ut (ne, si, etc.),

    Suet. Tib. 44; 13; id. Caes. 68; id. Claud. 24; id. Vit. 6:

    sub specie (= specie, or per speciem): sub specie infidae pacis quieti,

    Liv. 9, 45, 5; 36, 7, 12; 44, 24, 4:

    sub tutelae specie,

    Curt. 10, 6, 21; Sen. Ben. 1, 4, 2; cf.:

    sub nomine pacis bellum latet,

    Cic. Phil. 12, 7, 17:

    sub alienis auspiciis rem gerere,

    Val. Max. 3, 2, 6:

    sub lege, ne,

    Suet. Aug. 21:

    sub exceptione, si,

    id. Caes. 78:

    sub poenā mortis,

    id. Calig. 48:

    servitutis,

    id. Tib. 36 et saep.:

    sub frigido sudore mori,

    Cels. 5, 26, 31 fin.
    II.
    With acc., to point out the object under which a thing comes, goes, extends, etc. (Gr. hupo, with acc.), under, below, beneath.
    A.
    Of space, usually with verbs of motion:

    et datores et factores omnes subdam sub solum,

    Plaut. Curc. 2, 3, 18:

    manum sub vestimenta deferre,

    id. Bacch. 3, 3, 78:

    cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,

    Cic. Rep. 1, 16, 25:

    exercitum sub jugum mittere,

    Caes. B. G. 1, 7; 1, 12; Sall. J. 38, 9 Dietsch ad loc.:

    sub furcam ire,

    Hor. S. 2, 7, 66:

    sub divum rapere,

    id. C. 1, 18, 13:

    sub terras ire,

    Verg. A. 4, 654. — Trop.:

    sub judicium sapientis et delectum cadunt,

    Cic. Fin. 3, 18, 61:

    quae sub sensus subjecta sunt,

    id. Ac. 2, 23, 74:

    quod sub aurium mensuram aliquam cadat,

    id. Or. 20, 67:

    columbae Ipsa sub ora viri venere,

    Verg. A. 6, 191:

    quod sub oculos venit,

    Sen. Ben. 1, 5, 6.—Rarely with verb of rest:

    quidquid sub Noton et Borean hominum sumus,

    Luc. 7, 364.—
    2.
    Transf. (cf. supra, I. A. 2.), of lofty objects, to the foot of which, or into whose immediate neighborhood, any thing comes, or near to which it extends, under, below, beneath, to, near to, close to, up to, towards, etc.:

    sub montem succedunt milites,

    Caes. B. C. 1, 45:

    sub ipsum murum fons aquae prorumpebat,

    Hirt. B. G. 8, 41:

    missi sunt sub muros,

    Liv. 44, 45:

    Judaei sub ipsos muros struxere aciem,

    Tac. H. 5, 11; 3, 21:

    aedes suas detulit sub Veliam,

    Cic. Rep. 2, 31, 54:

    arat finem sub utrumque colonus,

    Hor. S. 2, 1, 35:

    jactatus amnis Ostia sub Tusci,

    id. ib. 2, 2, 33:

    (hostem) mediam ferit ense sub alvum,

    Ov. M. 12, 389:

    sub orientem secutus Armenios,

    Flor. 3, 5.—
    B.
    Of time, denoting a close approximation.
    1.
    Before, towards, about, shortly before, up to, until:

    Pompeius sub noctem naves solvit,

    Caes. B. C. 1, 28; so,

    sub noctem,

    Verg. A. 1, 662; Hor. C. 1, 9, 19; id. S. 2, 1, 9; 2, 7, 109; id. Ep. 2, 2, 169:

    sub vesperum,

    Caes. B. G. 2, 33; id. B. C. 1, 42:

    sub lucem,

    id. B. G. 7, 83; Verg. G. 1, 445:

    sub lumina prima,

    Hor. S. 2, 7, 33:

    sub tempus edendi,

    id. Ep. 1, 16, 22:

    sub dies festos,

    Cic. Q. Fr. 2, 1, 1:

    sub galli cantum,

    Hor. S. 1, 1, 10:

    usque sub extremum brumae intractabilis imbrem,

    Verg. G. 1, 211:

    simulacra Visa sub obscurum noctis,

    id. ib. 1, 478:

    prima vel autumni sub frigora,

    id. ib. 2, 321:

    quod (bellum) fuit sub recentem pacem,

    Liv. 21, 2, 1.—
    2.
    After, immediately after, just after, immediately upon:

    sub eas (litteras) statim recitatae sunt tuae,

    Cic. Fam. 10, 16, 1; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4:

    sub haec dicta omnes procubuerunt,

    Liv. 7, 31:

    sub adventum praetoris,

    id. 23, 15, 1; 23, 16, 3; 45, 10, 10:

    sub hanc vocem fremitus variantis multitudinis fuit,

    id. 35, 31:

    sub hoc erus inquit,

    hereupon, Hor. S. 2, 8, 43.—
    C.
    In other relations, in which a coming under any thing may be conceived:

    lepide hoc succedit sub manus negotium,

    comes to hand, convenient, Plaut. Mil. 3, 2, 59:

    sub manus succedere,

    id. ib. 4, 4, 7; id. Pers. 4, 1, 2: sub manum submittere, at hand, convenient, Auct. B. Afr. 36, 1:

    sub ictum venire,

    Liv. 27, 18:

    sub manum annuntiari,

    Suet. Aug. 49 (al. sub manu; cf.

    supra, I. C.): sub legum et judiciorum potestatem cadere,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    sub populi Romani imperium dicionemque cadere,

    id. Font. 5, 12 (1, 2):

    incolas sub potestatem Atheniensium redigere,

    Nep. Milt. 1:

    matrimonium vos sub legis superbissimae vincula conicitis,

    Liv. 4, 4:

    sub unum fortunae ictum totas vires regni cadere pati,

    Curt. 3, 8, 2.—
    III.
    In composition, the b remains unchanged before vowels and before b, d, j, l, n, s, t, v. Before m and r it is frequently, and before the remaining consonants, c, f, g, p, it is regularly assimilated. Yet here the MSS. vary, as in ob, ad, in, etc. Before some words commencing with c. p, t, it assumes the form sus, by the rejection of the b from a collateral form subs (analog. to abs); e. g. suscipio, suscito, suspendo, sustineo, sustuli, sustollo. Before s, with a following consonant, there remains merely su in the words suspicio, suspicor, suspiro; cf., however: substerno, substituo, substo, substruo al.; v. esp. Neue, Formenl. 2, 775 sqq.—
    B.
    In composition, sub denotes,
    1.
    Lit., a being situated or contained under, a putting or bringing under, or a going in under any thing: subaeratus, subcavus; subdo, subigo, subicio; subhaereo, subaperio; subedo.—
    2.
    Hence, also, a concealing or being concealed behind something; a secret action: subnoto, surripio, suffuror, subausculto, suborno. —
    3.
    Transf., a being placed or ranked under: subcenturio, subcurator, subcustos, etc.; or a being or doing any thing in a lower or inferior degree, a little, somewhat, rather, slightly: subabsurdus, subagrestis, subalbus, etc.; subaccusare, subirascor, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > sub

  • 17 tero

    tĕro, trīvi, trītum, 3 ( perf. terii, acc. to Charis. p. 220 P.; perf. sync. tristi, Cat. 66, 30), v. a. [root ter; Gr. teirô, truô, tribô, to rub; cf. Lat. tribulare, triticum; akin to terên, tender, Lat. teres], to rub, rub to pieces; to bruise, grind, bray, triturate (syn.: frico, tundo, pinso).
    I.
    Lit. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    A.
    In gen.: num me illuc ducis, ubi lapis lapidem terit? (i. e. into a mill), Plaut. As. 1, 1, 16:

    lacrimulam oculos terendo vix vi exprimere,

    Ter. Eun. 1, 1, 23:

    teritur lignum ligno ignemque concipit attritu,

    Plin. 16, 40, 77. § 208: sed nihil hederā praestantius quae [p. 1860] teritur, lauro quae terat, id. ib.:

    aliquid in mortario,

    id. 34, 10, 22, § 104:

    aliquid in farinam,

    id. 34, 18, 50, § 170:

    bacam trapetis,

    Verg. G. 2, 519:

    unguibus herbas,

    Ov. M. 9, 655:

    dentes in stipite,

    id. ib. 8, 369:

    lumina manu,

    Cat. 66, 30:

    sucina trita redolent,

    Mart. 3, 64, 5:

    piper,

    Petr. 74:

    Appia trita rotis,

    Ov. P. 2, 7, 44:

    cibum in ventre,

    i. e. to digest, Cels. 1 praef. med. — Poet.: labellum calamo, i. e. to rub one ' s lip (in playing), Verg. E. 2, 34:

    calcemque terit jam calce Diores,

    treads upon, id. A. 5, 324:

    crystalla labris,

    Mart. 9, 23, 7.—
    B.
    In partic.
    1.
    To rub grain from the ears by treading, to tread out, thresh:

    frumentum,

    Varr. R. R. 1, 13, 5:

    milia frumenti tua triverit area centum,

    Hor. S. 1, 1, 45:

    area dum messes teret,

    Tib. 1, 5, 22:

    teret area culmos,

    Verg. G. 1, 192; cf.:

    ut patria careo, bis frugibus area trita est,

    i. e. it has twice been harvest-time, Ov. Tr. 4, 6, 19.—
    2.
    To cleanse or beautify by rubbing, to smooth, furbish, burnish, polish, sharpen (syn.:

    polio, acuo): oculos,

    Plaut. Poen. 1, 2, 103:

    crura mordaci pumice,

    Ov. A. A. 1, 506:

    hinc radios trivere rotis,

    smoothed, turned, Verg. G. 2, 444:

    vitrum torno,

    Plin. 36, 26, 66, § 193:

    catillum manibus,

    Hor. S. 1, 3, 90:

    tritus cimice lectus,

    Mart. 11, 33, 1.—
    3.
    To lessen by rubbing, to rub away; to wear away by use, wear out:

    (navem) ligneam, saepe tritam,

    Plaut. Men. 2, 3, 52:

    hoc (tempus) rigidas silices, hoc adamanta terit,

    Ov. Tr. 4, 6. 14:

    ferrum,

    to dull, id. M. 12, 167:

    mucronem rubigine silicem liquore,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 15:

    trita labore colla,

    Ov. M. 15, 124:

    trita subucula,

    Hor. Ep. 1, 1, 96:

    trita vestis,

    id. ib. 1, 19, 38:

    librum,

    i. e. to read often, Mart. 8, 3, 4; 11, 3, 4; cf.:

    quid haberet, Quod legeret tereretque viritim publicus usus?

    Hor. Ep. 2, 1, 92:

    pocula labris patrum trita,

    Mart. 11, 12, 3: ut illum di terant, qui primum olitor caepam protulit, crush, annihilate, Naev. ap. Prisc. p. 681 P.—
    4.
    Of persons, pass., to be employed in. occupied with:

    nos qui in foro verisque litibus terimur,

    Plin. Ep. 2, 3, 5:

    litibus,

    id. ib. 10, 12, 3.—
    5.
    To tread often, to visit, frequent a way or place (cf.:

    calco, calcito): angustum formica terens iter,

    Verg. G. 1, 380:

    iter propositum,

    Prop. 2, 30 (3, 28), 14:

    Appiam mannis,

    Hor. Epod. 4, 14:

    viam,

    Ov. A. A. 1, 52; Lucr. 1, 927:

    via trita pede,

    Tib. 4, 13, 10:

    ambulator porticum terit,

    Mart. 2, 11, 2:

    limina,

    id. 10, 10, 2:

    mea nocturnis trita fenestra dolis,

    Prop. 4 (5), 7, 16:

    nec jam clarissimorum virorum receptacula habitatore servo teruntur,

    Plin. Pan. 50, 3: flavaeque terens querceta Maricae Liris, Claud. Cons. Prob. et Olybr 259. —
    6.
    In mal. part.:

    Bojus est, Bojam terit,

    Plaut. Capt. 4, 2, 108; so Prop. 3, 11 (4. 10), 30; Petr. 87. —
    II.
    Trop. (freq. in good prose).
    A.
    To wear away, use up, i. e. to pass, spend time; usu. to waste, spend in dissipation, etc. (syn.:

    absumo, consumo): teritur dies,

    Plaut. Truc. 5, 20:

    diem sermone terere segnities merast,

    id. Trin. 3, 3, 67:

    naves diem trivere,

    Liv. 37, 27, 8:

    tempus in convivio luxuque,

    id. 1, 57, 9:

    tempus ibi in secreto,

    id. 26, 19, 5:

    omnem aetatem in his discendis rebus,

    Cic. de Or. 3, 31, 123:

    teretur interea tempus,

    id. Phil. 5, 11, 30:

    jam alteram aetatem bellis civilibus,

    Hor. Epod. 16, 1:

    omne aevum ferro,

    Verg. A. 9, 609:

    spe otia,

    id. ib. 4, 271:

    otium conviviis comissationibusque inter se,

    Liv. 1, 57, 5. —
    B.
    To expend, employ (late Lat.):

    qui operam teri frustra,

    Amm. 27, 12, 12. —
    C.
    To exert greatly, exhaust:

    ne in opere longinquo sese tererent, Liv 6, 8, 10: ut in armis terant plebem,

    id. 6, 27, 7.—
    D.
    Of language, to wear out by use, i. e. to render common, commonplace, or trite (in verb finit. very rare, but freq. as a P. a.):

    jam hoc verbum satis hesterno sermone trivimus,

    Cic. Ac. 2, 6, 18:

    quae (nomina) nunc consuetudo diurna trivit,

    id. Fin. 3, 4, 15.—
    * E.
    To tread under foot, i. e. to injure, violate a thing:

    jurata deorum majestas teritur,

    Claud. in Rufin. 1, 228. — Hence, P. a.: trītus, a, um.
    A.
    Prop. of a road or way, oft-trodden, beaten, frequented, common:

    iter,

    Cic. Phil. 1, 3, 7:

    via,

    id. Brut. 81, 281:

    quadrijugi spatium,

    Ov. M. 2, 167. — Sup.:

    tritissima quaeque via,

    Sen. Vit. Beat. 1, 2. —
    B.
    Fig.
    1.
    Practised, expert:

    tritas aures habere,

    Cic. Fam. 9, 16, 4; so id. Brut. 32, 124.— Comp.:

    tritiores manūs ad aedificandum perficere,

    Vitr. 2, 1, 6. —
    2.
    Of language, used often or much, familiar, common, commonplace, trite:

    quid in Graeco sermone tam tritum atque celebratum est, quam, etc.,

    Cic. Fl. 27, 65:

    nomen minus tritum sermone nostro,

    id. Rep. 2, 29, 52:

    ex quo illud: summum jus summā injuriā factum est jam tritum sermone proverbium,

    id. Off. 1, 10, 33.— Comp.:

    faciamus tractando usitatius hoc verbum ac tritius,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    compedes, quas induere aureas mos tritior vetat,

    Plin. 33, 12, 54, § 152.

    Lewis & Short latin dictionary > tero

См. также в других словарях:

  • Diores — Diorès Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Dans la mythologie grecque, ce nom peut désigner : Diorès fils d Amaryncée, meneur achéen à la guerre de Troie ; Diorès fils d Éole,… …   Wikipédia en Français

  • Diōres — Diōres, Sohn des Amarynkeus, Königs zu Buprasion; führte in 10 Schiffen die Epeer vor Troja, wo er blieb …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Dióres — DIÓRES, is, Gr. Διώρης, εος, (⇒ Tab. XXV.) des Aeolus Sohn, welcher, mit dieses seines Vaters Genehmhaltung, seine Schwester, Polymela, heurathete, welche sonst Aeolus wollte hinrichten lassen, weil sie sich insgeheim mit dem Ulysses in… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • Dióres [1] — DIÓRES, is, (⇒ Tab. XXVI.) des Amarynceus Sohn, eintapferer Soldat, welcher mit zehn Schiffen seiner Leute mit vor Troja gieng Homer. Il. Β. v. 622. Er wurde aber daselbst von dem Pirus, dem Heerführer der Thracier, mit einem Steine am rechten… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • Dióres [2] — DIÓRES, is, ein Trojaner und Angehöriger des Priamus, welcher mit dem Aeneas nach Italien gieng, und in den von solchem in Sicilien angestelleten Ritterspielen den dritten Preis im Wettlaufen davon trug. Virgil. Aen. V. 297. & Hygin. Fab. 273 …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • Dióres [3] — DIÓRES, is, ein anderer Trojaner, und Bruder des Amykus, welche Turnus alle beyde erlegete, und ihre Köpfe hernach an seinen Wagen hieng. Virg. Aen. XII. 509 …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • DIORES — vir quem Turnus interfecit. Virg. Aen. l. 12. v. 509. Turnus equo deiectum Amycum, fratremque Diorem, Congressus Pedes, hunc venientem cuspide Longâ, Hunc mucrone ferit …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Diores — In Greek mythology, Diorês referred to three different people. The father of Automedon. The son of Amarynceus (Diorês Amaryngkëidês) The son of Aeolus, who married his sister Polymela. Diores is also the name of an ant spider genus (Zodariidae).… …   Wikipedia

  • Diorès — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Ce nom peut désigner : Mythologie grecque Diorès fils d Amaryncée, meneur achéen à la guerre de Troie ; Diorès fils d Éole, marié à sa sœur… …   Wikipédia en Français

  • Diores (genre) — Pour les articles homonymes, voir Diores. Diores …   Wikipédia en Français

  • Thaumantis diores — Taxobox name = Jungle Glory image width = image caption = regnum = Animalia phylum = Arthropoda classis = Insecta ordo = Lepidoptera superfamilia = Papilionoidea familia = Nymphalidae subfamilia = Morphinae genus = Thaumantis species = T. diores… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»