-
1 ἡγέομαι
ἡγέομαι ( ἄγω), dep. med.; das act. ist nur von Grammatikern, wie Hdn. περὶ μον. λ. p. 45 Arcad. p. 150, 22 angenommen; – 1) vorangehen; absolut, ἃς ἄρα φωνήσας ἡγήσατο, τοὶ δ' ἅμ ἕποντο Il. 12, 251, öfter; auch πρόσϑεν ἡγεῖτο, 24, 96 (vgl. Eur. Bacch. 920, πάροιϑε Phoen. 841); ἡγήσατο Παλλὰς Ἀϑήνη –, ὁ δ' ἔπειτα μετ' ἴχνια βαῖνε ϑεοῖο Od. 2, 405; ὁδὸν ἡγήσασϑαι, den Weg zeigen, Od. 10, 263; der Wegweiser sein u. als solcher zeigen, καὶ ἂν παῖς ἡγήσαιτο 6, 300; ἥ οἱ Φαιήκων ἀνδρῶν πόλιν ἡγήσαιτο 6, 114; οὐκ ἄν μοι δόμον ἀνέρος ἡγήσαιο 7, 22, möchtest du mir nicht das Haus zeigen (indem du auf dem Wege dahin mir vorangehst); so ἄστεα δ' ἀνϑρώπων ἡγήσομαι 15, 82, vgl. κήρυκα προΐει – ἡγεῖσϑαι ἐπὶ νῆα 13, 65 u. κλισίηνδε ἡγήσατο 14, 48; ἐς τεῖχος Il. 20, 144; π οτὶ πτόλιν 22, 101. So auch die Tragg., ἄγει γυνή τις σωφρόνως ἡγουμένη Aesch. Spt. 627, vgl. Pers. 392 Eum. 964; μαντεύομαι γὰρ ὡς ἂν ἡγῆται ϑεός, wie der Gott mich leitet, Eum. 33; ἡγεῖσϑε βωμοὺς ἀστικούς, führt mich dahin, zeigt sie mir, Suppl. 496; οἱ γὰρ βλέποντες τοῖς τυφλοῖς ἡγούμεϑα, οὗτος δ' ἀκολουϑεῖ Ar. Plut. 15; τοῖς προβατίοις 299; in Prosa, ἡγέομαί σοι τὴν ὁδόν Her. 9, 15; ἐπὶ ϑάνατον 3, 14; ἡγεῖται τὸ ποιοῠν ἀεὶ κατὰ φύσιν, τὸ δὲ ποιούμενον ἐπακολουϑεῖ Plat. Phil. 27 a; im Ggstz von ἕπομαι, Phaed. 93 a, wie Od. 1, 125; Thuc. ὁ μἐν ἡγούμενος, ἡ δ' ἐφεπομένη, 3, 45; ὁ ἡγησόμενος οὐδεὶς ἔσται, es wird sich keiner finden, der uns den Weg weisen wird, Xen. An. 2, 4, 5; οἵτινες ὑμῖν συμμαχοῠνταί τε καὶ τὴν ὁδὸν ἡγήσονται u. dgl. öfter; ἡγεῖτο μὲν Χειρίσοφος, ὠπισϑοφυλάκει δὲ Εενοφῶν, Cheiris. zog voran, führte die Vorhut, 4, 1, 15; auch πρὸς τὰ ἐπιτήδεια, = ἄγειν, 2, 3, 9; – ἡγ. εἰς φιλότητα, den ersten Schritt zur Freundschaft thun, Hes. O. 714; τὸ ἡγούμενον dem λῆγον entgeggstzt, S. Emp. pyrrh. 2, 111, wie adv. log. 2, 110 u. oft. – 21 als Anführer seiner Schaar voranziehen, sie anführen, befehligen, u. absol., Anführer, Befehlshaber sein; c. dat., νῆες, ᾗσιν Ἀχιλλεὺς ἐς Τροίην ἡγεῖτο, die Ach. nach Troja führte, Il. 16, 169, Ἴλιον εἰς ἐρατεινὴν ἡγεόμην 5, 211; ἐκ Δουλιχίου ἡγεῖτο μνηστῆρσι Od. 16, 397; 24, 469; πόλει Eur. bei Ath. X, 413 e; Κλέαρχος τοῖς ἄλλοις ἡγεῖτο, οἱ δὲ εἵποντο, er ging den Uebrigen voran, Xen. An. 2, 2, 8; Εενοφῶν ἡγεῖτο τοῖς ὁπλίταις, befehligte sie, 5, 2, 6; οἱ σοφοὶ ταῖς πόλεσιν Plat. Men. 99 b, – c. gen., wobei der Begriff des Gebieteus mehr hervortritt, ἡγήσατ' ἀγακλειτῶν ἐπικούρων Il. 12, 101; λαῶν 15, 311 u. öfter; λεῶν, ὧν ὅδ' ἡγεῖτο Soph. Ai. 1080; πόλις γάρ ἐστι πᾶσα τῶν ηγουμένων Phil. 386, der Anführer, der Regierenden, wie es auch Aesch. Ag. 1336 absolut braucht; Andere in Prosa, Xen. An. 3, 1, 25; παντὸς τῶν Ἑλλήνων στρατοῠ Her. 7, 161; Πέρσαι – τῆς Ἀσίας Plat. Menex. 239 d; Κλέαρχον τοῦ δεξιοῦ κέρως ἡγεῖσϑαι Xen. An. 1, 7, 1; τῆς πόλεως Mem. 1, 7, 5 u. Sp.; bes. die Hegemonie unter den griechischen Staaten haben, Plut. Them. 7 Aristid. 24. – Auch τινί τινος, z. B. ἀοιδὸς ἡμῖν ἡγείσϑω φιλοπαίγμονος ὀρχηϑμ οῖο, er soll mit seinem Spiele zum Tanze anführen, uns zum Tanze vorspielen, Od. 23, 134; πολλοῖσι δ' ἅγημαι σοφίας ἑτέροις Pind. P. 4, 248, vgl. Mosch. 2, 121. ἀνϑρώποις ἡγούμενοι ᾠδῆς Plat. Alc. I 125, c; allgemeiner, in Etwas vorangehen, leiten, anordnen, auch hervorrufen, auctorem esse, ἁγεῖτο παντοίων νόμων Pind. N. 5, 25; ἀλήϑεια πάντων μὲν ἀγαϑῶν ϑεοῖς ἡγεῖται, πάντων δὲ ἀνϑρώποις Plat. Legg. V, 730 c; φρόνησις μόνον ἡγεῖται τοῦ ὀρϑῶς πράττειν Men. 97 c; ἂν ὀρϑῶς ἡμῖν ἡγῶνται τῶν πραγμάτων ibd. a; ἐπιστήμη ἦν ἡγουμένη καὶ κατορϑοῦσα τὴν πρᾶξιν Euthyd. 281 a; ἐν τῇ τέχνῃ Sosip. Ath. IX, 378 f; vgl. Plat. Charm. 172 a. – Einen acc. der allgemeinen Beziehung vrbdí damit Soph. ὁρῶ βροτοῖς τὴν γλῶσσαν οὐχὶ τἄργα πάνϑ' ἡγουμένην, in allen Dingen, Phil. 99; vgl. ὁ ϑεὸς τὰς τύχας ἡγούμενος Eur. Suppl. 225. – 31 wie duco, meinen, glauben, u. mit doppeltem acc. Einen dafür halten, ζῶντα γάρ νιν κρείσσον' ἡγήσω πατρός Aesch. Ch. 892; αὐϑαδίαν εὐβουλίας ἀμείνονα Prom. 1037; οὐκ αἰσχρὸν ἡγεῖ τὰ ψευδῆ λέγειν Soph. Phil. 108, öfter, wie Eur.; τὴν μεγίστην δαίμονα ἥγηνται εἶναι Her. 2, 40, öfter; so oft im perf., das sonst selten, z. B. Eur. Phoen. 553 (bei Dem. 43, 66 in einem Orac. ist ἁγημένα passivisch gebraucht); φίλον γάρ σε ἡγοῦμαι Plat. Gorg. 473 a; bei Folgdn sehr gewöhnlich; ϑεοὺς ἡγεῖσϑαι, glauben, daß Götter sind, Götter glauben, Eur. Hec. 800; Bacch. 1325; Ar. Equ. 32; τούτους μόνους ϑεοὺς ἡγεῖσϑαι Plat. Crat. 397 c; εἴπερ δαίμονας ἡγοῠμαι Apol. 27 d; Sp.; vollständig sagt Her. 3, 8 Διόνυσον δὲ ϑεὸν μοῦνον καὶ τὴν Οὐρανίην ἡγεῦνται εἶναι. – Man bemerke noch περὶ πολλοῠ ἥγημαι, ich halte es hoch, Her. 2, 115; περὶ πλείονος, Isocr. 19, 10; κόσμον καὶ σιγὴν περὶ πλείστου ἡγεῖσϑε, ihr achtet Ordnung am höchsten, Thuc. 2, 89.
-
2 ἡγέομαι
ἡγέομαι, (1) vorangehen; ὁδὸν ἡγήσασϑαι, den Weg zeigen; der Wegweiser sein u. als solcher zeigen; οὐκ ἄν μοι δόμον ἀνέρος ἡγήσαιο, möchtest du mir nicht das Haus zeigen (indem du auf dem Wege dahin mir vorangehst); μαντεύομαι γὰρ ὡς ἂν ἡγῆται ϑεός, wie der Gott mich leitet; ἡγεῖσϑε βωμοὺς ἀστικούς, führt mich dahin, zeigt sie mir; ὁ ἡγησόμενος οὐδεὶς ἔσται, es wird sich keiner finden, der uns den Weg weisen wird; ὠπισϑοφυλάκει δὲ Εενοφῶν, Cheiris. zog voran, führte die Vorhut; ἡγ. εἰς φιλότητα, den ersten Schritt zur Freundschaft tun. (2) als Anführer seiner Schar voranziehen, sie anführen, befehligen, u. absol., Anführer, Befehlshaber sein; νῆες, ᾗσιν Ἀχιλλεὺς ἐς Τροίην ἡγεῖτο, die Ach. nach Troja führte; Κλέαρχος τοῖς ἄλλοις ἡγεῖτο, οἱ δὲ εἵποντο, er ging den Übrigen voran; Εενοφῶν ἡγεῖτο τοῖς ὁπλίταις, befehligte sie; πόλις γάρ ἐστι πᾶσα τῶν ηγουμένων, der Anführer, der Regierenden; bes. die Hegemonie unter den griechischen Staaten haben. Auch τινί τινος, z. B. ἀοιδὸς ἡμῖν ἡγείσϑω φιλοπαίγμονος ὀρχηϑμ οῖο, er soll mit seinem Spiele zum Tanze anführen, uns zum Tanze vorspielen; allgemeiner: in Etwas vorangehen, leiten, anordnen, auch hervorrufen, auctorem esse. (3) wie duco, meinen, glauben, u. mit doppeltem acc. Einen dafür halten; ϑεοὺς ἡγεῖσϑαι, glauben, daß Götter sind, Götter glauben; περὶ πολλοῠ ἥγημαι, ich halte es hoch; κόσμον καὶ σιγὴν περὶ πλείστου ἡγεῖσϑε, ihr achtet Ordnung am höchsten -
3 προς-επ-εξ-ηγέομαι
προς-επ-εξ-ηγέομαι, = προςεξηγέομαι, Clem. Al.
-
4 προς-εξ-ηγέομαι
προς-εξ-ηγέομαι, noch dazu deuten, erklären, erzählen, Sp.
-
5 προς-δι-ηγέομαι
προς-δι-ηγέομαι, dep. med., noch dazu erzählen, Luc. de mort. Peregr. 43.
-
6 προ-απ-ηγέομαι
προ-απ-ηγέομαι, dep. med., ion. statt προαφηγέομαι, Her. 3, 138.
-
7 προ-αφ-ηγέομαι
προ-αφ-ηγέομαι, ion. προαπηγ., dep. med., vorher erzählen, Her. 3, 138 u. Sp., wie Synes.
-
8 προ-εξ-ηγέομαι
προ-εξ-ηγέομαι, dep. med., vorher auseinandersetzen, D. H. 10, 10.
-
9 προ-καθ-ηγέομαι
προ-καθ-ηγέομαι, dep. med., vorgehen, vorangehen u. den Weg zeigen, Pol. 3, 95, 6; Sp. auch = im ersten Gliede der Schlachtordnung stehen; übertr., τῆς εὐνοίας προκαϑηγουμένης πρὸς τοὺς βασιλέας, Pol. 5, 86, 10; αἰτία προκαϑηγουμένη κρίσεως, Ursache, welche das Urtheil leitet, 3, 6, 7; vgl. S. Emp. pyrrh. 2, 115; auch übh. anleiten, unterrichten.
-
10 προ-δι-ηγέομαι
προ-δι-ηγέομαι, dep. med., vorher od. vorläufig erzählen; Her. 4, 145; Dem. 59, 1; πόῤῥωϑεν, ib. 93.
-
11 προ-ηγέομαι
προ-ηγέομαι, dep. med., vorangehen u. den Weg zeigen; Her. 2, 48; τινί, Ar. Plut. 1195; ὁδόν, Xen. An. 6, 3, 10, ἴχνη προηγο ύμενα, die Spur der Vorangehenden, 7, 3, 42; Folgde, wie Pol., der es auch c. gen. vrbdt, τῆς πομπῆς, 12, 13, 11; a. Sp.
-
12 παρ-εξ-ηγέομαι
παρ-εξ-ηγέομαι, med., falsch auslegen oder erklären, Sp.
-
13 παρα-δι-ηγέομαι
παρα-δι-ηγέομαι, nebenbei erzählen; Arist. rhet. 3, 16; D. Hal. iud. Thuc. 13.
-
14 περι-ηγέομαι
περι-ηγέομαι, dep. med., um Etwas herumführen, τινὶ τὸ οὖρος, Einem den Weg ums Gebirge zeigen, ihn ums Gebirge führen, Her. 7, 214; herumführen und dabei Alles erklären, beschreiben, περιήγησαι τὰ ἐν τῷ βίῳ ἅπαντα, Luc. Cent. 1; Mort. D. 20, 1; bei Plat. Lgg. VI, 770 b im Umrisse andeuten, συμπληροῦν τὸ περιηγηϑέν. – Hesych. hat auch vom act. περιήγει, was er ἐζωγράφει erklärt.
-
15 συν-εις-ηγέομαι
συν-εις-ηγέομαι, mit einführen, übertr., mit vortragen, vorschlagen, λόγους Plut. an seni 23.
-
16 συν-εξ-ηγέομαι
συν-εξ-ηγέομαι, mit aus- od. herausführen, Sp.
-
17 συν-ηγέομαι
συν-ηγέομαι, mit od. zugleich anführen, D. Sic.
-
18 κατ-ηγέομαι
κατ-ηγέομαι, ion. = καϑηγέομαι.
-
19 καθ-ηγέομαι
καθ-ηγέομαι, ion. κατηγέομαι, wie das simplex, vorangehen, den Weg weisen; κατηγέοντο τοῖς Πέρσαις εἰς τὴν σφετέρην Her. 4, 125; 6, 102; ἄλλας κατηγεόμενοί σφι ὁδούς 9, 104; τὴν ἀτραπὸν οἱ Μηλιέες Θεσσαλοῖσι κατηγήσαντο 7, 215; οὐκ αὐτὸς κατηγήσομαι νόμον τόνδε ἐν ὑμῖν τιϑείς, ich werde nicht zuerst dies Gesetz geben, 7, 8, 1; Ὕβλωνος καϑηγησαμένου, unter Anführung, Thuc. 6, 4; σὺ καϑηγοῦ, ἕψομαι δὲ ἐγώ Plat. Ep. II, 312 b; τὸν ποταμόν, zuerst über den Fluß gehen, od. den Weg über den Fluß zeigen, Theaet. 200 e. Dah. Anleitung geben wozu, zeigen, lehren, χρηστήριον Her. 2, 56, τινί, Einen belehren, 6, 135; καλῶς μοι ἔδοξας καϑηγήσασϑαι τοῦ λόγου, die Rede schön eingeleitet zu haben, Plat. Conv. 199 c, vgl. Lach. 182 c; der Lehrer sein, Καίσαρος Strab. XIV, 674, wie S. Emp. adv. eth. 247. – Anführen, τῆς στρατείας Plut. Camill. 15, πολιτεύματος Thes. 35.
-
20 εἰς-ηγέομαι
εἰς-ηγέομαι, hinein-, einführen; τὴν ϑυσίην Her. 2, 49; ἔϑος D. Hal. 11, 50; πολιτείαν Pol. 2, 21, 8; π ολυτελῆ βίον D. Sic. 1, 45. Bes. = anrathen, vorschlagen, anempfehlen; τὴν πεῖραν Thuc. 3, 20; γῆς ἀναδασμούς Plat. Legg. III, 684 e (παραινῶ B. A. 142); καὶ συμβουλεύειν περί τινος Isocr. 4, 170; τοῖς πολεμίοις ἃ χρὴ καταλαβεῖν Lys. 14, 35; πόρον χρημάτων Xen. Hell. 1, 6, 8; εἰςηγοῦμαι, τὴν αὐλητρίδα χαίρειν ἐᾶν, Plat. Conv. 176 e, wie Crit. 48 a; λυϑῆναι τὸν νόμον Plut. Pericl. 37; ὡς οὐ χρεὼν ἀποχωρῆσαι Thuc. 7, 73; ὅπως ἀπείργωνται τῆς Ἀμφικτυονίας Plut. Them. 20; νόμον Diphil. Ath. IV, 165 f; – vortragen, darstellen, τί, Plat. Conv. 189 d; λόγον Tim. 10 d; τινί, eine Anleitung geben, ihn unterrichten, Isocr. 1, 4.
См. также в других словарях:
ἡγέομαι — go before pres ind mid 1st sg (epic doric ionic aeolic parad form) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγείσθων — ἡγέομαι go before pres imperat mid 3rd pl (attic epic) ἡγέομαι go before pres imperat mid 3rd dual (attic epic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγεύμενον — ἡγέομαι go before pres part mid masc acc sg (epic doric ionic) ἡγέομαι go before pres part mid neut nom/voc/acc sg (epic doric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγεόμενον — ἡγέομαι go before pres part mid masc acc sg (epic doric ionic aeolic) ἡγέομαι go before pres part mid neut nom/voc/acc sg (epic doric ionic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγησαμένω — ἡγέομαι go before aor part mid masc/neut nom/voc/acc dual ἡγέομαι go before aor part mid masc/neut gen sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγησαμένων — ἡγέομαι go before aor part mid fem gen pl ἡγέομαι go before aor part mid masc/neut gen pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγησάμενον — ἡγέομαι go before aor part mid masc acc sg ἡγέομαι go before aor part mid neut nom/voc/acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγουμένω — ἡγέομαι go before pres part mid masc/neut nom/voc/acc dual (attic epic doric) ἡγέομαι go before pres part mid masc/neut gen sg (doric) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγουμένων — ἡγέομαι go before pres part mid fem gen pl (attic epic doric) ἡγέομαι go before pres part mid masc/neut gen pl (attic epic doric) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγούμενον — ἡγέομαι go before pres part mid masc acc sg (attic epic doric) ἡγέομαι go before pres part mid neut nom/voc/acc sg (attic epic doric) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἡγῆται — ἡγέομαι go before pres subj mid 3rd sg ἡγέομαι go before pres ind mid 3rd sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)