-
1 ἐν-τίθημι
ἐν-τίθημι (s. τίϑημι), hineinlegen, -setzen, -stellen; χλαίνας τ' ἐνϑέμεναι Il. 24, 646; οἶνον ἐνϑήσω Od. 5, 166; med., ἱστία νηΐ Od. 11, 3; κτήματά τ' ἐντιϑέμεσϑα 3, 154; ἐνϑεμένη σε λεχέεσσι Il. 21, 124. Auch bei den Folgdn gew. von leblosen Dingen, χειρὶ ἔνϑες ὀξύην Eur. Heracl. 727; πολύν σοι κόσμον ἐνϑήσω τάφῳ I. T. 632; αὐχέν' ἐντιϑεὶς ζυγῷ, den Hals ins Joch steckend, Hec. 376, wie τὸν τράχηλον εἰς βρόχον D. Sic. 12, 47; εἰς πῦρ σίδηρος ἐντεϑείς Plat. Legg. II, 666 c, wie ἐνϑεὶς ἐς τίφην u. ἐς τὼ κοϑόρνω τὼ πόδ' ἐνϑείς, Ar. Ach. 884 Eccl. 346; allein, ἔνϑες πόδα Vesp. 1161; einen Buchstaben einschieben, Plat. Crat. 417 b; im Ggstz von ἐξαιρεῖν, 414 d. Oft übertr., πόλει πρόςτριμμ' ἄφερτον Aesch. Ag. 348; ταραγμόν Eur. Hec. 376; σύνεσιν Suppl. 203; λογισμὸν τῇ τέχνῃ Ar. Ran. 973; einflößen, ἀϑ υμίαν Plat. Legg. VII, 800 c; ὄκνον Rep. V, 473 e; ὁμολογίαν Conv. 187 c; παρανομίαν καὶ τόλμαν εἰς τὴν μουσικήν, hineinbringen, Legg. III, 700 e; φόβον τοῖς ἄλλοις, Furcht einjagen, Xen. An. 7, 4, 1; τούτοις βελτίω τινὰ νοῦν καὶ φρένας Dem. 18, 324. – Med., für sich hineinlegen; σάκος ἔνϑετο νώτῳ Ap. Rh. 3, 1320; ἐνϑεμένης τὸ κύμβιον εἰς τὸν κόλπον, nachdem sie ihn sich in den Busen gesteckt hatte, Dem. 47, 58; eine Waare in ein Schiff, es befrachten, εἰς ναῠν φορτία 34, 6; ἐντεϑεῖσϑαι αὐτὸν τὰ φορτία ibd. 16; εἰς τὸ πλοῖον Xen. Oec. 20, 28; Sp. – Uebertr., παιδὸς γὰρ μῦϑον ἔνϑετο ϑυμῷ, nahm sich zu Herzen, Od. 21, 335; σὺ δὲ μὴ χόλον ἔνϑεο ϑυμῷ, fasse keinen Groll, 24, 247; Il. 6, 326; der Ggstz σὺ δ' ἵλαον ἔνϑεο ϑυμόν 9, 635; Theogn. 966 u. sp. D.; τῷ μή μοι πατέρας ποϑ' ὁμοίῃ ἔνϑεο τιμῇ Il. 4, 410, setze sie mir nicht in gleiche Ehre, in gleichen Rang. – Wie Ar. Equ. 717 ἐντιϑέναι von den Ammen gesagt ist, Bissen in den Mund stecken, so ist ibd. 51 ἐνϑοῦ = nimm zu dir, neben ἔντραγε, vgl. Ath. X, 436 e; Medic.; den aor. ἐνεϑήκαο hat Callim. Del. 54; μὴ ἐνϑήσῃς Bp. ad. 694 ( App. 204).
-
2 ἐξ-αιρέω
ἐξ-αιρέω (s. αἱρέω, ἐξῃρήσατο Ar. Th. 760, ἐξαιρήσωνται Aristid.), herausnehmen; – 1) Etwas von seinem Orte wegnehmen, aus Etwas herausnehmen, λέβητος ἔξελε Pind. Ol. 1, 26; Ggstz ἐντιϑέναι Plat. Crat. 414 d, wie ἐπεμβάλλειν 399 a; öfter γράμματα, z. B. τὸ δέλτα τοῠ ὀνόματος 413 e; οὓς ἐγὼ ἔκ τε τοῦ λέγειν καὶ τοῦ γράφειν ἐξαιρῶ Theaet. 162 d; ὁ φοίνιξ, ὅϑεν ἐξαιρεϑείη ὁ ἐγκέφαλος Xen. An. 2, 5, 21; οἴακας ἐξῃροῦμεν νεώς Eur. I. T. 1357; ἐξελοῦσ' ὡς καρδίαν ἀλεκτόρων Aesch. Eum. 861; von der Herausnahme der Eingeweide des Opferthieres, κοιλίην, νηδύν, Her. 2, 40. 87; τὰ ἱερὰ ἐξῃρημένα Xen. An. 2, 1, 9. – Med., sich, für sich Etwas herausnehmen; φαρέτρης ἐξείλετο πικρὸν ὀϊστόν Il. 8, 323; οἰωνοί, οἷσί τε τέκνα ἀγρόται ἐξείλοντο, denen Landleute die Jungen ausnahmen, Od. 16, 218; τὰ μεγάλα ἱστία, die Segel einziehen, Xen. Hell. 1, 1, 13; – τὰ φορτία, die Schiffsladung aus dem Schiffe herausnehmen u. ans Land schaffen, ausladen, τὰ ἀγώγιμα Xen. An. 5, 1, 16, Thuc. 8, 90; Dem. 56, 10 ἐξαιρεῖται τὸν σῖτον ἐν τῇ Ῥόδῳ καὶ ἐκεῖ ἀποδίδοται; ib. 3 u. 35, 13; Lycurg. 18 u. öfter. Auch das pass. so, κέραμος ἐξαιρεόμενος ἐν Αἰγύπτῳ, der dort ausgeladen, nach Aegypten eingeführt wird, Her. 3, 6. – 2) übh. wegnehmen, entfernen, beseitigen, auch von Gemüthsaffecten; εὖ πατρὸς ἐξεῖλον φόβον Eur. Phoen. 991; ἐξέλοιμεν ἀλλήλων τὴν ἀπιστίαν, das Mißtrauen entfernen, Xen. An. 2, 5, 21; ὀρϑῶς ἂν ἐξαιροῖμεν τοὺς ϑρήνους τῶν ὀνομαστῶν ἀνδρῶν, wie τοὺς ὀδυρμούς, die Klagen um die Männer aufheben, Plat. Rep. III, 387 ce; τὴν ἄγνοιαν Legg. VI, 771 c; ἐνόντα ἔρωτα Conv. 186 d; τὰς δόξας Soph. 230 d; ἁμαρτίας ἐξῃρημένης Charm. 171 e; φόβους πολιτῶν Isocr. 2, 23; λόγοις τὰς διαφοράς 12, 165. – Auch im med., ἐξελέσϑαι ὑμῶν τὴν διαβολήν Plat. Apol. 19 a, τέρψιν βίου Eur. Alc. 347; νεῖκος πατρός, aufheben, Med. 904, ὁ ϑεὸς ἐξαιρούμενος τὸν νοῠν τούτων Plat. Ion 534 c, wie τοῠ μὲν φρένας ἐξέλετο Ζεύς, den Verstand nehmen, Hes. Sc. 89, Il. 17, 470 u. öfter, auch Γλαύκῳ φρένας ἐξέλετο Ζεύς, 6, 234; mit dem Nebenbegriffe des gewaltsamen Entreißens, ἐξελέσϑαι τινὰ ϑυμόν 15, 480. 17, 678; in tmesi, ἐκ ϑυμὸν ἑλέσϑαι 11, 381; ἐκ δέος εἵλετο γυίων Od. 6, 140; τί τινος, Il. 19, 137. 24, 754 Od. 11, 201. So, rauben, Aesch. Suppl. 924; μὴ 'ξέλῃ τὰ φίλτατα Soph. Bl. 1199; βίᾳ γυναῖκα τήνδε σ' ἐξαιρήσεται Eur. Alc. 79, dgl. I. A. 972; Ar. Par 316. 443. Aehnlich ἐξελέσϑαι τοῦ πολέμου Pol. 1, 11, 11; ἐκ τῶν κινδύνων Dem. 18, 90, im Psephisma, den Gefahren entreißen; οὔτε γὰρ τὸ γνῶναι καὶ δοκιμάσαι τὸ βέλτιστον ἐξελέσϑαι δύναιτ' ἂν ὑμῶν οὐδὲ εἷς, das kann euch Keiner entreißen, Dem. 24, 37; βίας τοὐς ἀδικουμένους Plut. Rom. 6. – Auch im pass., ἐξαιρε ϑέντες τὸν Δημοκήδεα, denen Demokedes entrissen worden, Her. 3, 137; vgl. Thuc. 6, 24 τὸ ἐπιϑυμοῠν τοῠ πλοῦ οὐκ ἐξῃρέϑησαν, die Lust wurde ihnen nicht genommen, wie ἐξαιρεϑέντας ἀδικίαν ὑπὸ τοῦ διδασκάλου, denen vom Lehrer die Ungerechtigkeit benommen, die davon befreit sind, Plat. Gorg. 519 d. – Bes. merke man – a) ἐξαιρεῖσϑαί τινα εἰς ἐλευϑερίαν, in libertatem vindicsre, Lys. 23, 9 Dem. 10, 14 u. öfter bei den Rednern, womit Her. 3, 137 zu vergleichen, ἄνδρα δραπέτην γενόμενον ἐξαιρέεσϑε; ä. Pol. 1, 36, 5. – b) eine Ausnahme machen mit Etwas, ausnehmen, bei Seite setzen; μητέρας ἐξελόντες, mit Ausnahme der Mütter, Her. 3, 150; Σιμμίαν ἐξαιρῶ λόγου, den S. nehme ich aus, Plat. Phaedr. 242 b, vgl. Rep. VI, 492 e; ὅταν ἑαυτὸν ἀεὶ ἀναίτιον ἐξαιρῇ Legg. V, 726 b; Sp; ἐξελόντες τὰς ἀντιμοιρίας, von der Erbschaft bei Seite legen, Dem. 36, 8; ἐξειλόμεϑα τὴν οἰκίαν εἰς ἔκτισιν προικός 40, 56; τὸ μέσον τούτων ἐξεῖλες, du hast es übergangen, 23, 36. – c) mit Gewalt austreiben, τοὺς κατοικημένους Her. 5, 16; austilgen, vernichten, sowohl mit dem Namen der Einwohner, Her. oft, als τὴν πόλιν, von Grund aus zerstören, 1, 103. 8, 111 u. oft; auch στρουϑούς, σφῆκας, 1, 159; Xen. Hell. 4, 2, 12. So Eur. πόλεις Tr. 892; τοὺς Ἡρα-κλείους παῖδας Herc. Fur. 39; ϑῆρας χϑονός Hipp. 18; φϑίνοντα Λαΐου ϑέσφατ' ἐξαιροῠσιν ἤδη, VLL. ἀφανίζουσιν, die Orakel zu Schanden machen, Soph. O. R. 908; οἰκίας καὶ πόλεις κατ' ἄκρας ἐξαιρεῖν Plat. Legg. X, 909 b; πόλιν ἐξελεῖν, erobern, Thuc. 4, 69; Xen. Hell. 2, 2, 19; τὰ χωρία Dem. 33, 115; D. Hal. 8, 86 u. a. Sp. – 3) aus einer Anzahl herausnehmen, auswählen, auslesen, ἥν οἱ Ἀχαιοὶ ἔξελον Il. 11, 627, die sie für ihn auswählten, ihm bestimmten, wie κούρην, ἣν ἄρα μοι γέρας ἔξελον 16, 56; im med., für sich auswählen, 9, 129; ταύτας ἐξείλεϑ' αὑτῷ κτῆμα καὶ ϑεοῖς κριτόν Soph. Tr. 244; δῶρον O. C. 546; ἐπειδὰν ϑεοῖσιν ἀκροϑίνι' ἐξέλῃς Eur. Rhes. 470; τέμενος βασιλεῖ Her. 4, 161; γέρεα 2, 168; κλήρους τοῖς ϑεοῖς ἱερούς Thuc. 3, 50; Xen. Cyr. 4, 5, 51. 7, 5, 35 u. öfter; ἱερὰ καὶ ἀγορὰν ἐξῃρῆσϑαι ϑεῶν Plat. Legg. VIII, 848 d; auch εἰς τὸν κόσμον, Alc. I, 123 c; – ἐξαραιρημένος, geweiht, Her. 1, 148.
-
3 ἐξ-αίρω
ἐξ-αίρω, = ἐξ-αείρω (s. αἴρω, 1) herausheben, in die Höhe bringen, führen, aufheben u. wegtragen; κοῦφον ἐξάρας πόδα Soph. Ant. 224; τίς σ' ἐξῆρεν οἰκόϑεν στόλος; O. C. 359; βάϑρων ἐκ τῶνδέ μ' ἐξάραντες 265; Tr. 1183; ἔξαιρε τὸν ϑώρακα Ar. Ach. 1133; ἁρπάζει μέσον καἰ ἐξάρας, nachdem er ihn in die Höhe gehoben, παίει εἰς τὴν γῆν, Her. 9, 107; τὰς χεῖρας Pol. 3, 62, 8; a. Sp.; μνῆμα, aufführen, Paus. 5, 21, 9, wie pass. von einer Mauer, Her. 6, 133. Uebertr., ἡδοναῖς ἐξαίρει ἄμοχϑον βίον, durch Vergnügen das Leben erhöhen, Soph. Ir. 146; πρὸς ταῦτα μηδἐν δεινὸν ἐξάρῃς μένος Ai. 1045, Schol. μὴ ὀργισϑῇς, mächtg machen, οἰκίαν Her. 6, 126; mit Lob erheben, rühmen, ἐξάρας με ὑψοῦ 9, 79; vgl. Luc. pro imag. 21; ἐπὶ τούτοις ὑψηλὸν ἐξαίρειν ἑαυτόν, sich darob hoch erheben, Plat. Rep. VI, 494 d; ἐξαρϑεὶς ὑπὸ μεγαλαυχίας Legg. IV, 716 a; ἄνω τὸ πρᾶγμα ἐξάρας, übertreibend, vergrößernd, Aesch. 2, 10; τὰ γιγνόμενα ἐπὶ μεῖζον D. Hal. 8, 4; a. Sp.; – ϑυμὸν εἰς ἀμπλακίην, anreizen, hewegen, Theogn. 640; τί γὰρ τὸ δεινὸν τοῠϑ', ὅ σ' ἐξαίρει ϑανεῖν Eur. Hipp. 322; φρένα πρὸς Λίβυν λακεῖν αὐλόν Alc. 347; διπλῆν χάριν χορείας, den Reigen anheben, Ar. Th. 981; ϑυμόν τινος D. Sic. 13, 92. – 2) med., für sich davontragen, als Beute, Gewinn erwerben; πόλλ' ὅσ' ἂν οὐδέποτ' ἐκ Τροίης ἐξήρατ' Ὀδυσσεύς Od. 5, 39. 13, 137; μισϑούς 10, 84; ἀκρωτήριον Αὐλίδος – ἐξάρατο ἕδνον Pind. Ol. 9, 11, Schol. προςεκτήσατο; ἆϑλα Theocr. 24, 10; – aufheben, wegführen, ἕως ἂν οἱ τοξόται αὐτὸν ἐξαίρωνται Plat. Prot. 319 c. – Bei Soph. Tr. 491 νόσον ἐξαρούμεϑα, die Krankheit steigern, erhöhen, l. d; – sich erheben, κονιορτὸν ἐξαιρόμενον Pol. 3, 65, 4. – 3) Pass., aufgerichtet werden, bes. von Leidenschaften od. Gemüthsbewegungen erregt werden, ἐλπίσι κεναῖς ἐξῇρετο Soph. El. 1461, Schol. ἐμεγαλαύχει, u. öfter bei Sp., wie φόβῳ, Philostr., der auch im eigentlichen Sinne ἐξηρμένος τὰς χαίτας sagt, dem die Haare zu Berge stehen; ἐξαρϑείς (absolut), aufgeregt, aufgebläht vor Stolz, vor Freude, Muth u. dgl., Eur. Rhes. 109; – vom Styl, Demetr. §. 234. – 4) intrans., sich erheben, τὸ δ' ἀϑάνατον ἐξῆρε πρὸς τὸν ἀέρα Alexis D. L. 3, 28; ἐξᾶραι καὶ πετέσϑαι D. Sic. 2, 50; ἐξάραντες παντὶ τῷ στρατεύματι, mit dem ganzen Heere aufbrechen, Pol. 2, 23, 4 u. a. Sp., wie LXX.
-
4 ἐντίθημι
ἐν-τίθημι, hineinlegen, -setzen, -stellen; gew. von leblosen Dingen; αὐχέν' ἐντιϑεὶς ζυγῷ, den Hals ins Joch steckend; einen Buchstaben einschieben; im Ggstz von ἐξαιρεῖν; einflößen; παρανομίαν καὶ τόλμαν εἰς τὴν μουσικήν, hineinbringen; φόβον τοῖς ἄλλοις, Furcht einjagen; für sich hineinlegen; ἐνϑεμένης τὸ κύμβιον εἰς τὸν κόλπον, nachdem sie ihn sich in den Busen gesteckt hatte; eine Ware in ein Schiff, es befrachten. Übertr., παιδὸς γὰρ μῦϑον ἔνϑετο ϑυμῷ, nahm sich zu Herzen; σὺ δὲ μὴ χόλον ἔνϑεο ϑυμῷ, fasse keinen Groll; τῷ μή μοι πατέρας ποϑ' ὁμοίῃ ἔνϑεο τιμῇ, setze sie mir nicht in gleiche Ehre, in gleichen Rang; ἐντιϑέναι von den Ammen gesagt ist: Bissen in den Mund stecken; ἐνϑοῦ = nimm zu dir -
5 ἐξαίρω
ἐξ-αίρω, (1) herausheben, in die Höhe bringen, führen, aufheben u. wegtragen; ἁρπάζει μέσον καἰ ἐξάρας, nachdem er ihn in die Höhe gehoben; μνῆμα, aufführen. Übertr., ἡδοναῖς ἐξαίρει ἄμοχϑον βίον, durch Vergnügen das Leben erhöhen; μὴ ὀργισϑῇς, mächtig machen; mit Lob erheben, rühmen; ἐπὶ τούτοις ὑψηλὸν ἐξαίρειν ἑαυτόν, sich darob hoch erheben; ἄνω τὸ πρᾶγμα ἐξάρας, übertreibend, vergrößernd; ϑυμὸν εἰς ἀμπλακίην, anreizen, bewegen; διπλῆν χάριν χορείας, den Reigen anheben. (2) für sich davontragen, als Beute, Gewinn erwerben; aufheben, wegführen; νόσον ἐξαρούμεϑα, die Krankheit steigern, erhöhen; sich erheben. (3) Pass., aufgerichtet werden, bes. von Leidenschaften od. Gemütsbewegungen erregt werden; ἐξηρμένος τὰς χαίτας, dem die Haare zu Berge stehen; ἐξαρϑείς (absolut), aufgeregt, aufgebläht vor Stolz, vor Freude, Mut; vom Stil. (4) intrans., sich erheben; ἐξάραντες παντὶ τῷ στρατεύματι, mit dem ganzen Heere aufbrechen
См. также в других словарях:
ἐξαιρεῖν — ἐξαιρέω take out pres inf act (attic epic doric) ἐξαιρέω take out pres inf act (attic epic doric) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ἐξαίρειν — ἐξαίρω lift up pres inf act (attic epic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
Οἴνω τὸν οἶνον καὶ κραιπάλῃ τὴν κραιπάλην ἐξαιρεῖν. — οἴνω τὸν οἶνον καὶ κραιπάλῃ τὴν κραιπάλην ἐξαιρεῖν. См. Чем ушибся, тем и лечись … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
κἀξαιρεῖν — ἐξαιρεῖν , ἐξαιρέω take out pres inf act (attic epic doric) ἐξαιρεῖν , ἐξαιρέω take out pres inf act (attic epic doric) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
чем ушибся, тем и лечись — Подобное лечится подобным (снегом ознобленное место; горячей водой обожженные места и т. п.) Ср. Cacciar chiodo con chiodo. Ср. Come chiodo scaccia chiodo, Così amor discaccia amor. Felice Romani. L Elisir d Amore (mus. Donizetti.). 1, 3. Ср.… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона
Чем ушибся, тем и лечись — Чѣмъ ушибся, тѣмъ и лечись. «Подобное лечится подобнымъ» (снѣгомъ ознобленное мѣсто; горячей водой обожженныя мѣста и т. п.). Ср. Cacciar chiodo con chiodo. Ср. Come chiodo scaccia chiodo, Così amor discaccia amor. Felice Romani. L’Elisir d’Amore … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Αιγός Ποταμοί — Μικρό ποτάμι (τουρκ. Καράκοβα τσάι) στη χερσόνησο της Καλλίπολης και, κατά την αρχαιότητα, ομώνυμη μικρή πόλη στις εκβολές του, απέναντι από τη Λάμψακο. Εκεί, τον Αύγουστο του 405 π.Χ. ο σπαρτιάτικος στόλος (περίπου 200 τριήρεις) με αρχηγό τον… … Dictionary of Greek