ἀρχηγός

ἀρχηγός

beginning: masc /fem acc sg

ἀρχηγός

beginning: neut nom /voc /acc sg

-я α.

αρχηγός, καθοδηγητής•

-ы, αιτ. голову, πλθ. головы, -лов, -ам θ.

1. κεφάλι, -ή•

2. μτφ. νους, διάνοια, μυαλό, πνεύμα•

3. α. κ. θ. καθοδηγητής, αρχηγός, ιθύνων•

4. κεφαλή φάλαγγας.

5. κομμάτι, τεμάχιο (σαν μονάδα μέτρησης)•

εκφρ.

без -ы – ανόητος, κουτός•

с -ой – μυαλωμένος, έξυπνος, νοητικός•

в -ах – στο κεφαλάρι του κρεβατιού•

обрушиться на -у чью – επιτίθεμαι κατά τίνος•

с -ы – από τον καθένα, από το κάθε άτομο•

через -у чью – εν αγνοία κάποιου, κρυφά από κάποιον•

закружилось в -е – ζαλίστηκα•

голова кружится – ζαλίζομαι μου έρχεται ζαλάδα•

вешать (повесить) -у – κρεμώ, κατεβάζω το κεφάλι (από θλίψη κλπ.), αποθαρρύνομαι•

вымыть (намылить) кому -у – τιμωρώ αυστηρά, τσεκουριάζω κάποιον•

сложить -у – φονεύομαι, πέφτω, χάνομαι•

не сносить -у – δεν φέρω το κεφάλι (πληρώνω με το κεφάλι, με τη ζωή)•

выдать -ой – παραδίνω για εξόντωση,προδίνω•

выдать себя с -ой – εκμυστηρεύομαι (λάθος, ενοχή)•

заплатить -ой – πληρώνω με το κεφάλι (με τή ζωή)•

отвечать ή ручаться -ой – εγγυώμαι με το κεφάλι, κόβω το κεφάλι μου, να μη ζήσω•

вбить ή вколотить себе в -у – εμφυσώ, εμπνέω στον εαυτό μου, ριζώνω (πεποιθήσεις κ.τ.τ.)• выбрасить ή выкинуть из головы αποβάλλω, βγάζω από το μυαλό (λησμονώ)•

выйти ή вылететь, выскочить из -ы – διαφεύγω του νου (δε θυμάμαι, ξεχνώ)•

не выходить ή не идти из -ы – δε μου βγαίνει από το μυαλό, το νου (θυμάμαι συνεχώς)•

в первую -у – στην πρώτη σειρά, πριν απ όλα•

- у давать на отсечение – κόβω το κεφάλι μου ζεγγυώμαι απόλυτα)•

есть голова на плечах – το ‘χω το κεφάλι μου (το νου, τα λογικά μου)•

быть на -у выше кого; быть -ой выше кого – κατά πολύ υπερέχω από κάποιον•

на свою -у – προς βλάβην του εαυτού μου (του κ.τ.τ.), κακό του κεφαλιού του (μου κ.τ.τ.) θα κάμει, κάμω κ.τ.τ.

с -ой погрузиться ή окунуться – ρίχνομαι με τα μούτρα (αφοσιώνομαι ολοκληρωτικά)•

с• больной -ы на здоровую – τα ρίχνω η τα φορτώνω στον άλλον (που είναι αθώος)•

с (ή от) -ы до пят – από το κεφάλι ως τα πόδια ή ως τα νύχια•

сам себе голова – είμαι (ει,ναι κλπ.) αυτεξούσιος, αυτοκέφαλος•

хотя ты здесь, а голова там – αλλού έχεις το νου σου ή αν και παρών, αποδημείς•

ходить на -е – ατακτώ, θορυβώ, κάνω ο,τι θέλω (συνήθως για παιδιά)•

на свежую -у – με ξεκούραστο κεφάλι, με ξεσκοτουριασμένο το μυαλό•

поднимать -у – σηκώνω κεφάλι (παίρνω θάρρος, απειθαρχω, αυθαδιάζω)•

разбить на -у – κατασυντρίβω, κατανικώ, νικώ κατά κράτος•

у меня этого даже и в -е не было – ούτε καν το σκέφτηκα ή ούτε καν μου πέρασε από το νου•

мне пришла мысль в -у – μου ήρθε (κατέβηκε) η σκέψη•

адамова голова – α) νεκροκεφαλή, β) είδος νυχτερινής πεταλούδας•

снять -у с кого – κάνω κάποιον να κρεμάσει το κεφάλι (ταπεινώνω).

-а α.

1. λοχαγός•

2. πλοίαρχος, κυβερνήτης, καπετάνιος.

3. (αθλτ.) αρχηγός•

εκφρ.

—лейтенант – υποπλοίαρχος капитан 1-го ранга πλοίαρχος• капитан 2-го ранга αντιπλοίαρχος• капитан 3-го ранга πλωτάρχης.

отца, κλητ. παλ. отце α.

1. πατέρας•

|| ενδιαφερόμενος σαν πατέρας.

2. (πλθ. -цы) οι πρόγονοι, οι προπάτορες•

3. παλ. πλθ. -цы οι προεστοί οι πρόκριτοι.

4. γενάρχης•

|| (προσφώνηση)• πατέρα.

5. (εκκλσ.)• отец Афанасий ο πάτερ Αθανάσιος•

|| αρχηγός•

σωτήρ, ῆρος, ὁ (σῴζω) one who rescues, savior, deliverer, preserver, as a title of divinities Pind., Aeschyl.+; ins, pap; TestSol 17:4. This was the epithet esp. of Asclepius, the god of healing (Ael. Aristid. 42, 4 K. ς. τῶν ὅλων; OGI 332, 9 [138–133 B.C.], s. note 8; SIG 1112, 2; 1148); Celsus compares the cult of Ascl. w. the Christian worship of the Savior (Origen, C. Cels. 3, 3). Likew. divinities in the mystery religions, like Sarapis and Isis (Σαράπιδι Ἴσιδι Σωτῆρσι: OGI 87; Sb 597 [both III B.C.]; Sb 169 [Ptolemaic times]; 596; CIG 4930b [I B.C.]), as well as Heracles (τῆς γῆς κ. τῶν ἀνθρώπων ς.: Dio Chrys. 1, 84) or Zeus (Ael. Aristid. 52 p. 608 D.: Ζεὺς ὁ ς.).—GAnrich, Das antike Mysterienwesen 1894, 47ff; GWobbermin, Religionsgesch. Studien 1896, 105ff.—In gnostic speculation: ὁ ς. = ὁ παράκλητος Iren. 1, 4, 5 (Harv. I, 38, 9). The LXX has σωτήρ as a term for God; so also ApcSed 13:6 p. 135, 29 Ja.; and so do Philo (s. MDibelius, Hdb., exc. on 2 Ti 1:10) and SibOr 1, 73; 3, 35; but ς. is not so found in EpArist, Test12Patr, or Josephus (s. ASchlatter, Wie sprach Jos. von Gott? 1910, 66).—At an early date σωτήρ was used as a title of honor for deserving pers. (s. X., Hell. 4, 4, 6, Ages. 11, 13; Plut., Arat. 53, 4; Herodian 3, 12, 2.—Ps.-Lucian, Ocyp. 78 in an address to a physician [s. θεός 4a]; JosAs 25:6 [of Joseph]; the same phrase IXanthos p. 45 no. 23, 3f, of Marcus Agrippa [I B.C.]; Jos., Vi. 244; 259 Josephus as εὐεργέτης καὶ σωτήρ of Galilee), and in ins and pap we find it predicated of high-ranking officials and of persons in private life. This is never done in our lit. But outside our lit. it is applied to personalities who are active in the world’s affairs, in order to remove them fr. the ranks of ordinary humankind and place them in a significantly higher position. For example, Epicurus is called σωτήρ by his followers (Philod.: pap, Herc. 346, 4, 19 ὑμνεῖν τὸν σωτῆρα τὸν ἡμέτερον.—ARW 18, 1930, 392–95; CJensen, Ein neuer Brief Epikurs: GGAbh. III/5, ’33, 80f). Of much greater import is the designation of the (deified) ruler as ς. (Ptolemy I Soter [323–285 B.C.] Πτολεμαῖος καὶ Βερενίκη θεοὶ Σωτῆρες: APF 5, 1913, 156, 1; see Sb 306 and oft. in later times, of Roman emperors as well [Philo, In Flacc. 74; 126, Leg. ad Gai. 22; cp. Jos., Bell. 3, 459]).—PWendland, Σωτήρ: ZNW 5, 1904, 335ff; Magie 67f; HLietzmann, Der Weltheiland 1909; WOtto, Augustus Soter: Her 45, 1910, 448–60; FDölger, Ichthys 1910, 406–22; Dssm., LO 311f (LAE 368f); ELohmeyer, Christuskult u. Kaiserkult 1919; Bousset, Kyrios Christos² 1921, 241ff; EMeyer III 392ff; E-BAllo, Les dieux sauveurs du paganisme gréco-romain: RSPT 15, 1926, 5–34; KBornhausen, Der Erlöser 1927; HLinssen, Θεος Σωτηρ, diss. Bonn 1929=Jahrb. f. Liturgiewiss. 8, 1928, 1–75; AOxé, Σωτήρ b. den Römern: WienerStud 48, 1930, 38–61; WStaerk, Soter, I ’33; II ’38. S. also GHerzog-Hauser, Soter … im altgriech. Epos ’31; ANock, s.v. εὐεργέτης.—CColpe, Die Religionsgeschichtliche Schule ’61 (critique of some of the lit. cited above); FDanker, Benefactor ’82.

ⓐ of God ὁ θεὸς ὁ σωτήρ μου (Ps 24:5; 26:9; Mi 7:7 al.) Lk 1:47. θεὸς ς. ἡμῶν 1 Ti 1:1; Jd 25. ὁ ς. ἡμῶν θεός 1 Ti 2:3; Tit 1:3; 2:10; 3:4. ς. πάντων ἀνθρώπων μάλιστα πιστῶν 1 Ti 4:10 (cp. PPetr III, 20 I, 15 [246 B.C.] πάντων σωτῆρα and s. above Heracles as τῶν ἀνθρώπων ς. and in b below Sarapis). ὁ τῶν ἀπηλπισμένων σωτήρ the Savior of those in despair 1 Cl 59:3.

ⓑ of Christ (Just., A I, 33, 7 τὸ … Ἰησοῦς … σωτὴρ τῇ Ἑλληνίδι διαλέκτῳ δηλοῖ) Lk 2:11; Ac 13:23; Phil 3:20; Dg 9:6; Ox 840, 12; 21 (restored); 30; GMary 463, lines 4, 8, 18, 22, 31; Ox 1081, 27 (SJCh 90, 4); Qua. W. ἀρχηγός Ac 5:31; 2 Cl 20:5 (ἀρχηγὸς τῆς ἀφθαρσίας). σωτὴρ τοῦ σώματος Savior of the body (i.e. of his body, the Christian community) Eph 5:23. ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου (ins; cp. WWeber, Untersuchungen zur Gesch. des Kaisers Hadrianus 1907, 225f; 222) J 4:42; 1J 4:14. ς. τῶν ἀνθρώπων (Ael. Aristid. 45, 20 K.=8 p. 90 D. calls Sarapis κηδεμόνα καὶ σωτῆρα πάντων ἀνθρώπων αὐτάρκη θεόν) GPt 4:13. ὁ ς. ἡμῶν Χρ. Ἰ. 2 Ti 1:10; ISm 7:1; w. Χρ. Ἰ. or Ἰ. Χρ. preceding Tit 1:4; 3:6; IEph 1:1; IMg ins; Pol ins. ὁ μέγας θεὸς καὶ ς. ἡμῶν Χρ. Ἱ. our great God and Savior Christ Jesus Tit 2:13 (cp. PLond III, 604b, 118 p. 80 [47 A.D.] τῷ μεγάλῳ θεῷ σωτῆρι; but the presence of καί Tit 2:13 suggests a difft. semantic aspect and may justify the rendering in NRSV mg). S. MDibelius, exc. after Tit 2:14; HWindisch, Z. Christologie der Past.: ZNW 34, ’35, 213–38.—ὁ σωτὴρ κύριος ἡμῶν Ἰ. Χρ. IPhld 9:2. ὁ ς. τῶν ψυχῶν MPol 19:2. ὁ θεὸς ἡμῶν καὶ ς. Ἰ. Χρ. 2 Pt 1:1. ὁ κύριος (ἡμῶν) καὶ ς. Ἰ. Χρ. vs. 11; 2:20; 3:18; without any name (so ὁ σωτήρ [meaning Asclep.] Ael. Aristid. 47, 1 K.=23 p. 445 D.; 66 K.=p. 462 D.; 48, 7 K.=24 p. 466 D.—Orig., C. Cels. 6, 64, 16; Hippol., Ref. 5, 8, 27) 2 Pt 3:2; AcPl Ha 8, 29 (restored: καὶ σωτῆρα). S. Loewe s.v. σωτηρία end.—Pauly-W. 2, VI 1211–21; Kl. Pauly V 289; RAC VI 54–219; DLNT 1082–84; BHHW I 430–32.—M-M. EDNT. TW. Spicq. Sv.

σωτηρία, ας, ἡ (Trag., Hdt.+)

① deliverance, preservation, w. focus on physical aspect: fr. impending death, esp. on the sea (IMaronIsis 11; Diod S 3, 40, 1 λιμὴν σωτηρίας; 2 Macc 3:32; GrBar 1:3; Philo, Mos. 1, 317; Jos., Ant. 7, 5; 183; Ar. 3, 2) Ac 27:34; Hb 11:7. Of the deliverance of the Israelites fr. Egyptian bondage (Jos., Ant. 2, 331) Ac 7:25 (διδόναι σωτηρίαν on the part of a deity: Menand., Col. Fgm. 292, 5=1, 5 Kö.). Survival of a hand punished by fire GJs 20:3. A transition to mng. 2 is found in Lk 1:71, where σωτηρία ἐξ ἐχθρῶν ἡμῶν deliverance from the hand of our enemies is expected (cp. Ps 105:10 and ApcPt Rainer ἐν σωτηρίᾳ Ἀχερουσίας λίμνης, where the ref. is to a baptism marking the beginning of life in Elysium); 1 Cl 39:9 (Job 5:4).—S. λίμνη, end.

② salvation, w. focus on transcendent aspects (LXX, Just., Iren; cp. Herm. Wr. 7, 2 [on salvation through gnosis s. GLuck, SBLSP 24, ’85, 315–20]; Ael. Aristid., Sacr. Serm. 3, 46 p. 424 Keil ἐγένετο φῶς παρὰ τῆς Ἴσιδος καὶ ἕτερα ἀμύθητα φέροντα εἰς σωτηρίαν; the Hymn to Attis in Firmicus Maternus, De Errore Prof. Relig. 22, 1 Θαρρεῖτε μύσται τοῦ θεοῦ σεσωσμένου. Ἔσται γὰρ ὑμῖν ἐκ πόνων σωτηρία [HHepding, Attis, seine Mythen u. sein Kult 1903, 167]. The Lat. ‘salus’ in the description of the Isis ceremony in Apuleius corresponds to the Gk. σωτηρία [GAnrich, Das antike Mysterienwesen 1894, 47f; Rtzst., Mysterienrel.³ 39]). In our lit. this sense is found only in connection w. Jesus Christ as Savior. This salvation makes itself known and felt in the present, but it will be completely disclosed in the future. Opp. ἀπώλεια Phil 1:28 (Mel., P. 49, 356; on the probability of military metaphor s. EKrentz, in Origins and Method, JHurd Festschr., ed. BMcLean, ’93, 125f); θάνατος (cp. Damasc., Vi. Isid. 131: through Attis and the Mother of the Gods there comes ἡ ἐξ ᾅδου γεγονυῖα ἡμῶν σωτ.) 2 Cor 7:10; ὀργή 1 Th 5:9. W. ζωή 2 Cl 19:1; ζωὴ αἰώνιος IEph 18:1. σωτηρία αἰώνιος (Is 45:17) Hb 5:9; short ending of Mk; ἣ κοινὴ ἡμῶν σωτ. Jd 3 (SIG 409, 33f ἀγωνιζόμενος ὑπὲρ τῆς κοινῆς σωτηρίας); σωτ. ψυχῶν salvation of souls 1 Pt 1:9 (ς. τῶν ψυχῶν Hippol., Ref. 10, 19, 3); cp. vs. 10 (ESelwyn, 1 Pt ’46, 252f). σωτηρία ἡ τῶν ἐκλεκτῶν MPol 22:1. ἡ τῶν σῳζομένων σωτ. 17:2 (ἡ ς. τῶν μετανοούντων Did., Gen. 71, 28; σωτηρία τῶν ἀγαθῶν Hippol., Ref. 7, 28, 6; ἡ τῶν ἀνθρώπων ς. Orig., C. Cels. 4, 73, 13). On κέρας σωτηρίας Lk 1:69 s. κέρας 3. σωτηρίας as objective gen. dependent upon various nouns: γνῶσις σωτηρίας Lk 1:77; ἐλπὶς σωτ. (TestJob 24:1; cp. Philemo Com. 181 οἱ θεὸν σέβοντες ἐλπίδας καλὰς ἔχουσιν εἰς σωτηρίαν) 1 Th 5:8; 2 Cl 1:7; ἔνδειξις σωτ. Phil 1:28 (opp. ἀπώλεια). τὸ εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας ὑμῶν Eph 1:13. ὁ λόγος τῆς σωτηρίας ταύτης Ac 13:26. ὁδὸς σωτηρίας way to salvation 16:17; περιποίησις σωτ. 1 Th 5:9. ἡμέρα σωτηρίας (quot. fr. Is 49:8) of the day when the apostle calls them to salvation 2 Cor 6:2ab (cp. the mystery in Apuleius, Metam. 11, 5 ‘dies salutaris’ = ‘day of initiation’). Christ is ὁ ἀρχηγὸς τῆς σωτ. Hb 2:10 (ἀρχηγός 3). ὁ θεὸς τῆς σωτ. μου 1 Cl 18:14 (Ps 50:16).—Used w. verbs: ἔχειν σωτηρίαν Hv 2, 2, 5; 3, 6, 1; m 10, 2, 4; 12, 3, 6. κληρονομεῖν σωτηρίαν Hb 1:14. τὴν ἑαυτοῦ σωτ. κατεργάζεσθαι Phil 2:12 (κατεργάζομαι 2). σωτηρίας τυχεῖν τῆς ἐν Χριστῷ Ἰ. 2 Ti 2:10 (τυχεῖν σωτηρίας: Diod S 11, 4, 4; 11, 9, 1). εἰς σωτηρίαν for salvation (i.e. to appropriate it for oneself or grant it to another) Ro 1:16; 10:1, 10; 2 Cor 7:10; Phil 1:19 (ἀποβαίνω 2); 2 Th 2:13; 2 Ti 3:15; 1 Pt 2:2. πόρρω … ἀπὸ τῆς σωτ. 1Cl 39:9 (Job 3:4). τὰ ἀνήκοντα εἰς σωτηρίαν the things that pertain to salvation 1 Cl 45:1; B 17:1 (cp. SIG 1157, 12f).—σωτηρία is plainly expected to be fully culminated w. the second coming of the Lord Ro 13:11; Hb 9:28; 1 Pt 1:5.—(ἡ) σωτηρία without further qualification= salvation is also found Lk 19:9 (cp. GJs 19:2); J 4:22 (ἡ σωτ. ἐκ τῶν Ἰουδαίων ἐστίν); Ac 4:12 (cp. Jos., Ant. 3, 23 ἐν θεῷ εἶναι τ. σωτηρίαν αὐτοῦ καὶ οὐκ ἐν ἄλλῳ); Ro 11:11; 2 Cor 1:6; Hb 2:3 (τηλικαύτη σωτ.); 6:9. ἡ σωτ. ἡμῶν 2 Cl 1:1; 17:5; B 2:10.—Christ died even for the salvation of the repentant Ninevites in the time of Jonah 1 Cl 7:7; cp. vs. 4.—σωτηρία stands by metonymy for σωτήρ (in the quot. fr. Is 49:6) τοῦ εἶναί σε εἰς σωτηρίαν ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς Ac 13:47; B 14:8. On the other hand, for a circumstance favorable for our attainment of salvation ἡγεῖσθαί τι σωτηρίαν 2 Pt 3:15.—In the three places in Rv in which σωτ. appears as part of a doxology we have a Hebraism (salvation as victory intimately associated w. God; PEllingworth, BT 34, ’83, 444f; cp. Ps 3:9 and PsSol 10:8 τοῦ κυρίου ἡ σωτηρία) 7:10; 12:10; 19:1.—LMarshall, Challenge of NT Ethics ’47, 248–66; HHaerens, Σωτήρ et σωτηρία dans la religion grecque: Studia Hellenistica 5, ’48, 57–68; FDölger, Ac 6, ’50, 257–63.—DELG s.v. σῶς. RLoewe, JTS 32, ’81, 341–68 (ins pp. 364–68). DBS XI 486–739. M-M. TW. Spicq. Sv.

     προληπτικός

     προ-ληπτικός

    3

    предвосхищающий

    

(κίνησις ἀρχηγὸς καὴ προληπτική Plut.)

ο αρχηγός του στόλου, ο ναύαρχος

м

1. ὁ ἀταμάνος, ὁ ἀρχηγός (τῶν κοζάκων), ὁ ὁπλαρχηγός;

2. (предводитель) ὁ καπετάνιος:

м

1. (проводник) ὁ ὁδηγός, ὁ ποδηγέτης·

2. (в стаде) ὁ ὁδηγός κοπα-διοϋ/ ὁ μπροστόρης (в отаре)·

3. (руководитель) ὁ ἀρχηγός, ὁ ήγέτης.

м ὁ ἀρχηγός, ὁ ήγέτης.

м ὁ ἀρχηγός:

ж

1. прям., перен ἡ κεφαλή, τό κεφάλι:

2. (единица счета скота) τό κεφάλί

3. (руководитель, начальник) ὁ ἐπί κεφαλής, ἡ κεφαλή, ὁ ἀρχηγός:

с τό κράτος, ἡ πολιτεία, ἡ ἐπικράτεια: