Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

हयशिक्षा

  • 1 हयशाला


    háya-ṡālā
    f. a horse-stable L.

    Sanskrit-English dictionary > हयशाला

  • 2 हयशास्त्र


    háya-ṡāstra
    n. ( MBh.),

    Sanskrit-English dictionary > हयशास्त्र

  • 3 हयशिक्षा


    háya-ṡikshā
    f. ( MatsyaP.) the art of training orﾠ managing horses, hippology

    Sanskrit-English dictionary > हयशिक्षा

  • 4 हयशिरस्


    háya-ṡiras
    n. a horses's head MBh. R. etc.;

    mfn. having a horses's head (as the sun) MBh. ;
    m. N. of Vishṇu (in the form of Haya-grīva) Hariv. BhP. ;
    f. N. of a daughter of Puloman Hariv. ;
    of a daughter of Vaiṡvānara ( alsoﾠ - ṡirā) Pur. ;
    n. a partic. mythical weapon R. Hariv.

    Sanskrit-English dictionary > हयशिरस्

  • 5 हयशिशु


    háya-ṡiṡu
    m. a young horses, foal VarBṛS.

    Sanskrit-English dictionary > हयशिशु

  • 6 हयशीर्ष


    háya-ṡīrsha
    háya-ṡīrshan
    mfn. having a horse's head BhP. ;

    m. Vishṇu in a partic. form (prob. as Haya-grīva;
    cf. - ṡiras) ib. ;
    - pañca-rātra n. N. of a Vaishṇava wk. (chiefly treating of the erection of images andﾠ their consecration)

    Sanskrit-English dictionary > हयशीर्ष

  • 7 हयशीर्षन्


    háya-ṡīrsha
    háya-ṡīrshan
    mfn. having a horse's head BhP. ;

    m. Vishṇu in a partic. form (prob. as Haya-grīva;
    cf. - ṡiras) ib. ;
    - pañca-rātra n. N. of a Vaishṇava wk. (chiefly treating of the erection of images andﾠ their consecration)

    Sanskrit-English dictionary > हयशीर्षन्

  • 8 हय


    háya
    m. (ifc. f. ā;

    fr. 1. hi) a horse RV. etc. etc.;
    a symbolical expression for the number « seven» (on account of the 7 horses of the Sun) Ṡrutab. ;
    the zodiacal sign Sagittarius VarBṛS. ;
    (in prosody) a foot of four short syllables, proceleusmaticus Col.;
    a man of a partic. class L. ;
    the Yak orﾠ Bos Grunniens L. ;
    N. of Indra L. ;
    of one of the horses of the Moon L. ;
    of a son of Sahasra-da Hariv. ;
    of a son of Ṡatā-jit VP. ;
    pl. the family of Haya MBh. ;
    (ā, orﾠ ī) f. a female horse, mare Hariv. Kathās. ;
    Physalis Flexuosa L. ;
    mfn. urging on, driving ( seeﾠ aṡva-hayá)
    - हयकन्थरा
    - हयकन्थरिका
    - हयकर्मन्
    - हयकातरा
    - हयकातरिका
    - हयगन्ध
    - हयगर्दभि
    - हयग्रीव
    - हयघ्न
    - हयंकष
    - हयचर्या
    - हयच्छटा
    - हयज्ञ
    - हयज्ञान
    - हयतत्त्व
    - हयदानव
    - हयद्विषत्
    - हयनिर्घोष
    - हयप
    - हयपति
    - हयपुच्छ
    - हयपुच्छिका
    - हयप्रिय
    - हयमार
    - हयमारक
    - हयमारण
    - हयमुख
    - हयमेध
    - हयरूपिन्
    - हयलाला
    - हयलीलावती
    - हयवाहन
    - हयविद्या
    - हयशाला
    - हयशास्त्र
    - हयशिक्षा
    - हयशिरस्
    - हयशिशु
    - हयशीर्ष
    - हयशीर्षन्
    - हयसंग्रहण
    - हयस्कन्ध
    - हयहर्तृ

    Sanskrit-English dictionary > हय

  • 9 कलायः _kalāyḥ

    कलायः N. of a leguminous seed (Mar. वाटाणा); कलायपुष्पवर्णास्तु श्वेतलोहितराजयः (हयश्रेष्ठाः) Mb.7.23.62. विकसितकलायकुसुमासितद्युतेः Śi.13.21. कलायं शाकेषु...... Pratimā.5.
    -Comp. -पुष्पकः A variety of gems; Kau. A.2.11.

    Sanskrit-English dictionary > कलायः _kalāyḥ

  • 10 चामरः _cāmarḥ _रम् _ram

    चामरः रम् [चमर्याः विकारः तत्पुच्छनिर्मितत्वात्] also
    -रा -री sometimes.
    1 A chowrie or bushy tail of the Chamara (Bos Grunniens) used as a fly-flap or fan, and reckoned as one of the insignia of royalty (and sometimes used as a sort of streamer on the heads of horses); व्याधूयन्ते निचुलतरुभिर्मञ्जरीचामराणि V.4.4; अदेय- मासीत् त्रयमेव भूपतेः शशिप्रभं छत्रमुभे च चामरे R.3.16; Ku.7.42; H.2.29; Me.35; चित्रन्यस्तमिवाचलं हयशिर- स्यायामवच्चामरम् V.1.4; Ś.1.8.
    -Comp. -ग्राहः, -ग्राहिन् m. a person who carries a chowrie.
    -ग्राहिणी a waiting girl who carries in her hand a chowrie and waves it over the head of a king &c; पृष्ठे लीलावलयरणितं चामर- ग्राहिणीनाम् Bh.3.61.
    -पुष्पः, -पुष्पकः 1 the betel-nut tree.
    -2 the Ketaka plant.
    -3 the mango tree.

    Sanskrit-English dictionary > चामरः _cāmarḥ _रम् _ram

  • 11 भूत _bhūta

    भूत p. p. [भू-क्त]
    1 Become, being, existing.
    -2 Produced, formed.
    -3 Actually being, really happened, true; भूताश्चार्था विरुद्ध्यन्ति देशकालविरोधिताः Rām.5.3.37.
    -4 Right, proper, fit; अभूतेनापवादेन कीर्तीं निपतितामिव Rām. 5.15.34; भूतार्थव्याहृतिः सा हि न स्तुतिः परमेष्ठिनः R.1.33.
    -5 Past, gone.
    -6 Obtained.
    -7 Mixed or joined with.
    -8 Being like, similar, (see भू); मग्नां द्विषच्छद्मनि पङ्कभूते Ki.3.39.
    -तः 1 A son, child.
    -2 An epithet of Śiva.
    -3 The fourteenth day of the dark half of a lunar month (also भूता).
    -4 A great devotee.
    -5 N. of a priest of the gods.
    -6 The dark fortnight of a month (कृष्णपक्ष).
    -7 see भूतगण.
    -तम् 1 Any being (human, divine or even inanimate); इत्थं रतेः किमपि भूतमदृश्यरूपं मन्दीचकार मरणव्यवसायबुद्धिम् Ku.4.45; Pt.2. 87.
    -2 A living being, an animal, a creature; क्षरः सर्वाणि भूतानि कूटस्थो$क्षर उच्यते Bg.15.16; भूतेषु किं च करुणां बहुली- करोति Bv.1.122; U.4.6.
    -3 A spirit, ghost, an imp, a devil (m. also in these senses); ततो रक्षां महातेजः कुरु भूतविनाशिनीम् Rām.7.66.3.
    -4 An element; (they are five, i. e. पृथ्वी, अप्, तेजस्, वायु, and आकाश); तं वेधा विदधे नूनं महाभूतसमाधिना R.1.29.
    -5 An actual occurrence, a fact, a matter of fact.
    -6 The past, past time.
    -7 The world.
    -8 Well-being, welfare.
    -9 A symbolical expression for the number 'five'.
    -1 Fitness, propriety.
    -Comp. -अनुकम्पा compassion for all beings; भूतानुकम्पा तव चेत् R.2.48.
    -अनुवादः a mention of established facts, a variety of अर्थवाद (q. v.); भूतानुवादमात्रमनर्थकम् ŚB. on MS.1.2.4.
    -अन्तकः the god of death, Yama.
    -अभिषङ्गः possession by evil spirits.
    -अरिः Asa Fœtida.
    -अर्थः 1 the fact, real fact, true state, truth, reality; आर्ये कथयामि ते भूतार्थम् Ś.1; भूतार्थशोभाह्नियमाणनेत्रा Ku.7.13; कः श्रद्धास्यति भूतार्थं सर्वो मां तुलयिष्यति Mk.3.24.
    -2 an element of life. ˚कथनम्, ˚व्याहृतिः f. a statement of facts; भूतार्थव्याहृतिः सा हि न स्तुतिः परमेष्ठिनः R.1.33.
    -अवमानिन् m. despiser of all; भूतावमानी हैहयश्चार्जुनः Kau. A.1.6.
    -आत्मक a. consisting or composed of the elements.
    -आत्मन् 1 one whose soul is purified.
    -2 composed of the five elements (as the body); cf. Ms.12.12. (-m.)
    1 the individual (as opposed to the Supreme Soul); विद्यातपोभ्यां भूतात्मा बुद्धिर्ज्ञानेन शुद्ध्यति Ms.5.19; विधमिष्यति ते देहे भूतात्मानं चिरोषितम् Rām.6.59. 55.
    -2 an epithet of Brahman.
    -3 of Śiva.
    -4 of Viṣṇu; भूतात्मा भूतभावनः V. Sah.
    -5 an elementary substance.
    -6 the body.
    -7 war, conflict.
    -8 the elementary or vital principle.
    -9 a soul which clings to the elements, a carnal mind; भूतात्मनस्तपोविद्ये बुद्धेर्ज्ञानं विशोधनम् Y.3.34.
    -आदिः 1 the Supreme Spirit.
    -2 an epithet of Ahaṁkāra (in Sāṅkhya phil.).
    -आर्त a. possessed by a devil.
    -आवासः 1 the body.
    -2 an epithet of &Scute;iva.
    -3 of Viṣṇu; वसन्ति त्वयि भूतानि भूतावासस्ततो हरिः Hariv.
    -आविष्ट a. possessed by a devil or evil spirit.
    -आवेशः demoniac possession.
    -इज्यम्, -इज्या making oblations to the Bhūtas.
    -इन्द्रियजयिन् m. a kind of ascetic.
    -इष्टा the fourteenth day of a lunar fortnight.
    -ईशः 1 an epithet of Brahman.
    -2 of Viṣṇu.
    -3 of Śiva; भूतेशस्य भुजङ्गवल्लिवलयस्रङ्नद्धजूटा जटाः Māl.1.2; भूतेशप्रीति- हेतोः Udb.
    -ईश्वरः an epithet of Śiva; भूयः स भूतेश्वर- पार्श्ववर्ती R.2.46.
    -उन्मादः demoniac possession.
    -उपदेशः a reference to past things or such as already exist.
    -उपसृष्ट, -उपहत a. possessed by a devil.
    -ओदनः a dish of rice (eaten to counteract the influence of demons).
    -कर्तृ, -कृत् m. an epithet of Brahman; सर्वलोकप्रभुर्ब्रह्मा भूतकर्तृ तथर्षयः Rām.2.25.25; ततस्थानाह भूत- कृत् 7.4.12.
    -कला f. a power which produces the five elements; धरादिपञ्चभूतानां निवृत्त्याद्याः कलाः स्मृताः Śāradātilakam.
    -कालः 1 past time.
    -2 (in gram.) the past or preterite time.
    -केशी the holy basil.
    -कोटिः absolute non-entity; Bhddh.
    -क्रान्तिः f. possession by a devil.
    -गणः 1 the collection of created beings.
    -2 the whole class of spirits or devils; प्रेतान् भूतागणांश्चान्ये यजन्ते तामसा जनाः Bg.17.4.
    -गत्या truthfully; तदखिलमिह भूतं भूतगत्या...... अभिलषति स्म N.9.159.
    -गुणः a quality of the elements; शब्दस्पर्शरूपरसगन्धा भूतगुणाः स्मृताः Śāradātilakam.
    -ग्रस्त possessed by a devil.
    -ग्रामः 1 the whole multitude or aggregate of living beings; U.7; भूतग्रामः स एवायं भूत्वा भूत्वा प्रलीयते Bg.8.19.
    -2 a multitude of spirits.
    -3 the body.
    -घ्नः 1 a kind of birch tree.
    -2 a camel.
    -3 garlic. (
    -घ्नी) the holy basil.
    -चतुर्दशी the fourteenth day of the dark half of Kārtika.
    -चारिन् m. an epithet of Śiva.
    -चिन्तकः = स्वभाववादिन् q. v.; दैवमित्यपरे विप्राः स्वभावं भूतचिन्तकाः Mb.12.232.19.
    -चिन्तनिकः an adherent to the doctrine that the mind or intellect is produced from material elements.
    -चिन्ता an enquiry into the ele- ments, investigation into their nature.
    -चैतन्यम् intellect- uality of matter.
    -जननी the mother of all beings.
    -जयः victory over the elements.
    -तन्त्रम् the doctrine of spirits.
    -तन्मात्रम् a subtle element.
    -दया compassion towards all beings, universal benevolence.
    -द्रुमः Cordia Latifolia (Mar. भोंकर).
    -द्रुह्, -ध्रुक् a. injurious, mali- cious.
    -धरा, -धात्री, -धारिणी the earth.
    -धात्री sleep.
    -नाथः an epithet of Śiva; तद् भूतनाथानुग नार्हसि त्वम् R.2.58.
    -नायिका an epithet of Durgā.
    -नाशनः 1 the marking-nut plant.
    -2 mustard.
    -3 pepper.
    (-नम्) 1 Asa Fœtida.
    -2 a bead used for rosaries (रुद्राक्ष).
    -निचयः the body.
    -पक्षः the dark fortnight.
    -पतिः 1 an epithet of Śiva; ध्यानास्पदं भूतपतेर्विवश Ku.3.43,74.
    -2 of Agni.
    -3 the sacred basil.
    -4 the sky; ज्वलसि यन्निशि भूतपतिं श्रितः N.4.55.
    -पत्री the holy basil.
    -पालः the guardian of living beings.
    -पूर्णिमा the day of full- moon in the month of Āśvina.
    -पूर्वम् ind. formerly. a.
    1 former, ancient, old; पश्यामि च जनस्थानं भूतपूर्वखरा- लयम् U.2.17.
    -2 deceased.
    -प्रकृतिः f. the origin of all beings; यामाहुः सर्वभूतप्रकृतिरिति Ś.1.1 (v. l.).
    -बलिः = भूतयज्ञ q. v.
    -ब्रह्मन् m. a low Brāhmaṇa who maintains himself with the offerings made to an idol; see देवल.
    -भर्तृ a. sustaining all beings; भूतभर्तृ च तज्ज्ञेयं ग्रसिष्णु प्रभविष्णु च Bg.13.16. -m. an epithet of Śiva.
    -भव a. existing in all beings.
    -भव्यम् past and future.
    -भावनः 1 an epithet of Brahman.
    -2 of Viṣṇu.
    -भाविन् a.
    1 creating living beings.
    -भाषा, -भाषितम् the language of devils.
    -भृत् a. sustaining the elements or creatures; भूतभृन्न च भूतस्थो ममात्मा भूतभावनः Bg.9.5.
    -भौतिक a. consisting of the elements.
    -महेश्वरः an epithet of Śiva.
    -मातृ f. an epithet of Gaurī.
    -मातृका the earth.
    -मात्रम्, -त्रा the rudiment of an element.
    -मात्रा f. pl. the coarse and subtile elements; तास्वेव भूतमात्रासु प्रलीयन्ते विभागशः Ms.12.17.
    -यज्ञः an oblation or offering to all created beings, one of the five daily Yajñas to be perfo- rmed by a householder.
    -योनिः the origin of all created beings.
    -रयाः a. a class of gods under the 5th Manu; Bhāg.
    -राज् m. an epithet of Śiva.
    -लिपिः a particular magic formula.
    -वर्गः the whole class of spirits.
    -वादिन् a. telling the real fact or truth.
    -वासः the Bibhītaka tree.
    -वाहनः an epithet of Śiva.
    -विक्रिया 1 epilepsy.
    -2 possession by a devil.
    -विज्ञान, -विद्या demonology (भूतविद्या); Ch. Up.7.1.2.
    -विनायकः a leader of evil beings; Bhāg.
    -विभुः a king; शाहभूविभुः Śāhendra. 2.93.
    -वृक्षः the Bibhītaka tree.
    -वेशी a white flowering Vitex Negundo (Mar. निर्गुडी).
    -शुद्धिः f. purifica- tion of the elements (of the body).
    -संसारः 1 the world of mortals.
    -2 the course of existence; घोरे$स्मिन् भूतसंसारे नित्यं सततयायिनि Ms.1.5.
    -संघः the totality of beings or of the elements.
    -संचारः demoniac possession.
    -संचारिन् m. a forest conflagration.
    -संप्लवः universal deluge or destruction; आभूतसंप्लवस्थानममृतत्वं हि भाषते.
    -समागमः the meeting of mortals; यथा काष्ठं च... समेत्य च व्यपेयातां तद्वद् भूतसमागमः Mb.12.28.36.
    -सर्गः 1 the creation of the world, the class or order of created beings.
    -2 creation of the elements.
    -साक्षिन् m. 'all- seeing', an eye-witness of created beings.
    -साधनी the earth.
    -सूक्ष्मम् a subtle element.
    -सृज् m. an epithet of Brahman; बहुधा गतां जगति भूतसृजा कमनीयतां समभिहृत्य पुरा Ki.6.42.
    -सृष्टिः f.
    1 the illusion effected by the power of Bhūtas.
    -2 the whole class of Bhūtas taken collectively.
    -स्थानम् 1 the abode of living beings.
    -2 the abode of demons.
    -हत्या destruction of living beings.
    -हन्त्री a species of Dūrvā grass.
    -हरः bdellium.
    -हासः a kind of fever.

    Sanskrit-English dictionary > भूत _bhūta

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»