Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

वैद्यकसारसंग्रह

  • 1 क्रीडनीयकसंनिभ


    krīḍanīyaka-saṉnibha
    mfn. like a toy orﾠ doll Kathās. XII, 74.

    Sanskrit-English dictionary > क्रीडनीयकसंनिभ

  • 2 बाह्यकसृञ्जरी


    bāhyaka-sṛiñjarī
    bāhyakā
    f. N. of Sṛiñjarī andﾠ one of the two wives of Bhajamāna (an older sister of Upabāhyakā) Hariv.

    Sanskrit-English dictionary > बाह्यकसृञ्जरी

  • 3 वैद्यकसंग्रह


    vaidyaka-saṉgraha
    m. N. of wks.

    Sanskrit-English dictionary > वैद्यकसंग्रह

  • 4 वैद्यकसार


    vaidyaka-sāra
    vaidyaka-sāra-saṉgraha
    m. N. of wks.

    Sanskrit-English dictionary > वैद्यकसार

  • 5 वैद्यकसारसंग्रह


    vaidyaka-sāra
    vaidyaka-sāra-saṉgraha
    m. N. of wks.

    Sanskrit-English dictionary > वैद्यकसारसंग्रह

  • 6 वैनायकसंहिता


    vaināyaka-saṉhitā
    f. N. of wk.

    Sanskrit-English dictionary > वैनायकसंहिता

  • 7 वैद्यक


    vaidyaka
    mfn. medical MW. ;

    m. a physician, Ṡṛiṇgār. ;
    n. the science of medicine Suṡr. ;
    - वैद्यकग्रन्थपत्त्र
    - वैद्यकपरिभाषा
    - वैद्यकप्रयोगामृत
    - वैद्यकयोगचन्द्रिका
    - वैद्यकरत्नावली
    - वैद्यकशास्त्र
    - वैद्यकसंग्रह
    - वैद्यकसर्वस्व
    - वैद्यकसार
    - वैद्यकसारसंग्रह

    Sanskrit-English dictionary > वैद्यक

  • 8 अकस्मात् _akasmāt

    अकस्मात् ind. [न कस्मात् किंचित्कारणाधीनत्वं यत्र, अलुक् स.]
    1 Accidentally, suddenly, unexpectedly, all of a sudden; अकस्मादागन्तुना सह विश्वासो न युक्तः H.1; coming by chance, an accidental visitor.
    -2 Without cause or ground, causelessly, in vain; नाकस्माच्छाण्डिलीमाता विक्रीणाति तिलैस्ति- लान् Pt.2.65; न ह्यकस्मात् प्रशंसा स्यात् । MS.5.3,42; अकस्मादेव भर्तृद्वेप्यतां गतासि Dk.135; नाकस्मादप्रियं वदेत् Y.1.132; अथ तु रिंपुरकस्माद् द्वेष्टि न: पुत्रभाण्डे Mv.2.44; कथं त्वां त्यजेदकस्मात्पति- रार्यवृत्त: R.14.55,73.

    Sanskrit-English dictionary > अकस्मात् _akasmāt

  • 9 आर्यकः _āryakḥ

    आर्यकः [आर्य-स्वार्थे-कन्]
    1 An honourable or respect- able man.
    -2 A grandfather; बलेन गुप्तो भरतो महात्मा सहार्यकस्यात्मसमैरमात्यैः Rām.2.7.3.
    -3 N. of a cow- herd who became a king; cf. Mk.7.
    -क्रम् A ceremony performed to the Manes or the vessel used in sacrifices to the Manes.

    Sanskrit-English dictionary > आर्यकः _āryakḥ

  • 10 आवश्यक _āvaśyaka

    आवश्यक a. (
    -की f.) [अवश्य वुञ्] Inevitable, neces- sary; ऐतष्वावश्यकस्त्वसौ Bhāṣā. P.22,2.
    -कम् 1 Necessity, inevitable act or duty. ˚कृ to do what nature compels one to do; उत्थायावश्यकं कृत्वा Ms.4.93; Bhāg.9.4.37.
    -2 An inevitable conclusion.
    -Comp. -बृहद्वृत्तम् N. of a Jaina work.

    Sanskrit-English dictionary > आवश्यक _āvaśyaka

  • 11 उपनायक _upanāyaka

    उपनायक a. Leading to.
    -कः 1 (उप गौणो नायकः) A character in a dramatic or any other work of art next in importance to the hero; (नायकस्य गुणोत्कर्षकथका उपनायकाः); e. g. Lakṣmaṇa in Rāmāyaṅa; Makaranda in Mālatimādhava &c. &c.
    -2 A paramour.

    Sanskrit-English dictionary > उपनायक _upanāyaka

  • 12 कलुष _kaluṣa

    कलुष a. [कल्-उषच् Uṇ.4.75]
    1 Turbid, dirty, muddy, foul; गङ्गारोधःपतनकलुषा गृह्णतीव प्रसादम् V.1.9; Ki.8.32; Ghat.13;
    -2 Choked, hoarse, husky; कण्ठः स्तम्भितबाष्प- वृत्तिकलुषः Ś.4.6.
    -3 Bedimmed; full of; Ś.6.9.
    -4 Angry, displeased, excited; U.3.13; भावावबोधकलुषा दयितेव रात्रौ R.5.64 (Malli. takes कलुष to mean 'un- able', 'incompetent').
    -5 Wicked, sinful, bad.
    -6 Cruel, censurable; त्वां प्रत्यकस्मात्कलुषप्रवृत्तौ R.14.73.
    -7 Dark, opaque.
    -8 Idle, lazy.
    -9 Perverted; ˚भूतायां वुद्धौ Pt.3.185; कालुष्यमुपयाति बुद्धिः &c.
    -षः A buffalo.
    -षम् 1 Dirt filth, mud; विगतकलुषमम्भः Ṛs.3.22.
    -2 Sin; कलुषेणाद्य महता मेदिनी परिमुच्यताम् Rām.2.96.27.
    -3 Wrath.
    -Comp. -मानस a. evil-minded; अथाब्रवीत्सुतान् कद्रूर्नागान् कलुषमानसा Bm.1.11
    -योनिज a. illegitimate, of impure origin; Ms.1.57,58.

    Sanskrit-English dictionary > कलुष _kaluṣa

  • 13 गुह्यकः _guhyakḥ

    गुह्यकः 1 N. of a class of demigods, who, like the Yakṣas, are attendants of Kubera and guardians of his treasures; गुह्यकस्तं ययाचे Me.5; Ms.12.47.
    -2 The number 'eleven'.
    -Comp. -अधिपतिः, -ईश्वरः an epithet of Kubera.

    Sanskrit-English dictionary > गुह्यकः _guhyakḥ

  • 14 निसृष्ट _nisṛṣṭa

    निसृष्ट p. p.
    1 Delivered, given, bestowed.
    -2 Abandoned, left.
    -3 Dismissed.
    -4 Permitted, allowed.
    -5 Central, middle.
    -6 Kindled (as fire).
    -Comp. -अर्थ a. to whom the management of an affair is entrusted; उभयोर्भावमुन्नीय स्वयं वदति चोत्तरम् । संदिष्टः कुरुते कर्म निसृष्टार्थः स उच्यते ॥
    (-र्थः) 1 an envoy, ambassador.
    -3 a messenger, an agent; see S. D.86,87. ˚दूती a female who, having discovered the love of a youth and maiden for each other, brings about their union of her own accord; तन्निपुणं निसृष्टार्थदूतीकल्पः सूत्रयितव्यः Māl.1; (where Jagaddhara explains निसृष्टार्थदूती by नायिकाया नायकस्य वा मनोरथं ज्ञात्वा स्वमत्या कार्यं साधयति या).

    Sanskrit-English dictionary > निसृष्ट _nisṛṣṭa

  • 15 परिणायकः _pariṇāyakḥ

    परिणायकः 1 A leader, a guide; तत्राहं दुर्बलावन्धौ वृद्धा- वपरिणायकौ (अपश्यम्) Rām.2.64.4.
    -2 A husband; अनुदेहमागतवतः प्रतिमां परिणायकस्य गुरुमुद्वहता Śi.9.73.

    Sanskrit-English dictionary > परिणायकः _pariṇāyakḥ

  • 16 प्रकरणम् _prakaraṇam

    प्रकरणम् 1 Treating, explaining, discussing.
    -2 (a) A subject, topic, department, a subject (of represen- tation); कतमत् प्रकरणमाश्रित्य Ś.1. (b) A head or subject of treatment. (c) A province or department.
    -3 A section, chapter or any smaller division of a work. तस्यायं प्रकरणाधिकरणसमुद्देशः Kau. A.1.1.1.
    -4 An opportunity, occasion.
    -5 An affair, a matter; अस्मिन्नेव प्रकरणे धनंजयमुदारधीः (उवाच) Mb.12.26.1.
    -6 An introduction, prologue; वयमपि प्रकरणमारभामहे Pratijñā 1.
    -7 Relation.
    -8 Doing much or well.
    -9 A species of drama with invented or fictitious plot; as the मृच्छकटिक, मालतीमाधव, पुष्पभूषित &c. The S. D. thus defines it:-- भवेत् प्रकरणे वृत्तं लौकिकं कविकल्पितं । शृङ्गारो$ङ्गी नायकस्तु विप्रो$मात्यो$थवा वणिक् । सापायधर्मकामार्थपरो धीर- प्रशान्तकः ॥ 511.
    -1 Context. This is one of the six प्रमाणs helpful in properly construing a विनियोगविधि. These प्रमाणs and their relative strength is stated by जैमिनि in श्रुतिलिङ्गवाक्यप्रकरणस्थानसमाख्यानां पारदौर्बल्यमर्थविप्र- कर्षात् प्रकरणाच्च ज्योतिष्टोमेनैकवाक्यता स्यात् ŚB. on MS.1. 5.37.
    -Comp. -समः a kind of sophism; an assertion by two opponents of some argument which has the same force.

    Sanskrit-English dictionary > प्रकरणम् _prakaraṇam

  • 17 प्रवृत्तिः _pravṛttiḥ

    प्रवृत्तिः f.
    1 Continued advance.
    -2 Rise, origin, source, flow (of words &c.); प्रवृत्तिरासीच्छब्दानां चरितार्था चतुष्टयी Ku.2.17.
    -3 Appearance, manifestation; कुसुमप्रवृत्तिसमये Ś.4.9. (v. l.); R.11.43;14.39;15.4.
    -4 Advent, setting in, commencement; आकालिकीं वीक्ष्य मधुप्रवृत्तिम् Ku.3.34.
    -5 Application or addiction to, tendency, inclination, predilection, propensity; न हि प्रजानामि तव प्रवृत्तिम् Bg.11.31; सतां हि संदेहपदेषु वस्तुषु प्रमाणमन्तःकरणप्रवृत्तयः Ś.1.22.
    -6 Conduct, behaviour; त्वां प्रत्यकस्मात् कलुषप्रवृत्तौ R.14.73.
    -7 Employment, oc- cupation, activity; विदितं वो यथा स्वार्था न मे काश्चित् प्रवृत्तयः Ku.6.26.
    -8 Use, employment, currency (as of a word).
    -9 Continued effort, perseverance.
    -1 Signi- fication, sense, acceptation (of a word).
    -11 Continu- ance, permanence, prevalence.
    -12 Active life, taking an active part in worldly affairs (opp. निवृत्ति); प्रवृत्तिः कुत्र कर्तव्या जीवितव्यं कथं नु वा H.
    -13 News, tidings, intelligence; ततः प्रवृत्तिः सीतायाः Mb.3.148.5; प्रवृत्तिसाराः खलु मादृशां गिरः Ki.1.25; जीमूतेन स्वकुशलमयी हारयिष्यन् प्रवृत्तिम् Me.4; V.4.2.
    -14 Applicability or validity of a rule.
    -15 Fate, destiny, luck.
    -16 Cognition, direct perception or apprehension.
    -17 Rutting juice, or ichor exuding from the temples of an elephant in rut.
    -18 N. of the city of उज्जयिनी q. v.
    -19 (In Arith.) The multiplier.
    -Comp. -ज्ञः a spy, secret emissary or agent.
    -निमित्तम् a reason for the use of any term in a particular signification.
    -पराङ्मुख a. averse to giving news; मयि च विधुरे भावः कान्ताप्रवृत्तिपराङ्मुखः V.4.2.
    -पुरुषः a news agent; प्रवृत्तिपुरुषाः कथयन्ति Pañch.
    -प्रत्ययः conception of the things relating to the external world.
    -मार्गः active or worldly life, attachment to the busi- ness and pleasure of the world.
    -लेखः a writ of guid- ance; प्रावृत्तिकश्च प्रतिलेख एव Kau. A.2.1.28.
    -विज्ञानम् cognition of the things belonging to the external world.

    Sanskrit-English dictionary > प्रवृत्तिः _pravṛttiḥ

  • 18 वर्णिका _varṇikā

    वर्णिका [वर्णा अक्षराणि लेख्यत्वेन सन्त्यस्याः ठन्]
    1 The mask or dress of an actor.
    -2 A colour, paint.
    -3 Ink.
    -4 A pen, pencil.
    -6 Chalk.
    -Comp. -परिग्रहः the assump- tion of a character or mask; ततः प्रकरणनायकस्य मालती- वल्लभस्य माधवस्य वर्णिकापरिग्रहः कथम् Māl.1.

    Sanskrit-English dictionary > वर्णिका _varṇikā

  • 19 व्यूहः _vyūhḥ

    व्यूहः 1 A military array; दण्डव्यूहेन तन्मार्गं यायात्तु शकटेन वा । वराहमकराभ्यां वा सूच्या वा गरुडेन वा ॥ Ms.7. 187; cf. दण्डव्यूहः, शकट˚, वराह˚, सर्वतोभद्रा˚ etc. mentioned in Dhanur.
    -2 An army, a host, squadron; व्यूहावुभौ तावितरेतरस्मात् भङ्गं जयं चापतुरव्यकस्थम् R.7.54.
    -3 A large quantity, an assemblage, a multitude, collection; विमिश्रा विहगाः पुंभिरात्मव्यूहाभिनन्दिताः Rām.4.1.27; गुणव्यूहः Bhāg.4.29.71.
    -4 A part, portion, subhead.
    -5 The body.
    -6 Structure, formation.
    -7 Reasoning, logic.
    -8 Separation, distribution.
    -9 (In phil.) A peculiar arrangement of the senses.
    -Comp. -पार्ष्णिः f. the rear of an army.
    -भङ्गः, -भेदः breaking an array.
    -रचना arrangement of troops.
    -विभागः a distinctive array of army; पक्षकक्षा-उरस्यानां बलाग्रतो व्यूहविभागाः Kau. A.1.

    Sanskrit-English dictionary > व्यूहः _vyūhḥ

  • 20 क्रीडनीयक


    krīḍanīyaka
    m. id. Kathās. LI, LXXI. ;

    - क्रीडनीयकसंनिभ

    Sanskrit-English dictionary > क्रीडनीयक

Страницы
  • 1
  • 2

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»