-
1 लक्ष्यलक्षणभाव
-
2 लक्ष्य
lakshya
to be indicated, indirectly denoted orﾠ expressed Sāh. Vedântas. ;
(to be) kept in view orﾠ observed VarBṛS. Kathās. ;
to be regarded as orﾠ taken for (nom.) Ṡiṡ. Hit. ;
to be recognised orﾠ known, recognisable by (instr. orﾠ comp.) Hariv. Kālid. Dhūrtas. ;
observable, perceptible, visible MBh. Kāv. etc.;
m. N. of a magical formula orﾠ spell recited over weapons R. ;
n. an object aimed at, prize MBh. R. Kām. ;
(exceptionally alsoﾠ n. with m. as v.l.) an aim, butt, mark, goal Up. Gaut. MBh. etc. ( lakshyaṉ-labh, to attain an object, have success;
lakshyam-bandh with loc., « to fix orﾠ direct the aim at», with ākāṡe = ākāṡelaksham-bandh seeﾠ under laksha);
the thing defined (opp. to lakshaṇa) A.;
an indirect orﾠ secondary meaning (that derived from lakshaṇā, q.v.) Kpr. ;
a pretence, sham, disguise Ragh. Kām. (cf. - supta);
a lac orﾠ one hundred thousand Rājat. ;
an example, illustration (?) Sāh. ;
often v.l. orﾠ w.r. for laksha andﾠ lakshman
- लक्ष्यक्रम
- लक्ष्यग्रह
- लक्ष्यज्ञत्व
- लक्ष्यता
- लक्ष्यत्व
- लक्ष्यनिर्णय
- लक्ष्यभूत
- लक्ष्यभेद
- लक्ष्यलक्षणभाव
- लक्ष्यवीथी
- लक्ष्यवेध
- लक्ष्यसिद्धि
- लक्ष्यसुप्त
- लक्ष्यहन्
-
3 लक्षणम् _lakṣaṇam
लक्षणम् [लक्ष्यते$नेन लक्ष्-करणे ल्युट् Uṇ.3.8.]1 A mark, token, sign, indication, characteristic, distinctive mark; वधूदुकूलं कलहंसलक्षणम् Ku.5.67; अनारम्भो हि कार्याणां प्रथमं बुद्धिलक्षणम् Subhāṣ; उपकारापकारौ हि लक्ष्यं लक्षण- मेतयोः H.4.15; अव्याक्षेपो भविष्यन्त्याः कार्यसिद्धेर्हि लक्षणम् R.1.6;19.47; गर्भलक्षण Ś.5; पुरुषलक्षणम् 'the sign or organ of virility'.-2 A symptom (of a disease).-3 An attribute, a quality.-4 A definition, accurate description; असाधारणधर्मो लक्षणम्; नामधेयेन पदार्थमात्रस्याभि- धानमुद्देशः, तत्रोद्दिष्टस्यातत्त्वव्यवच्छेदको धर्मो लक्षणम् Vātsyāyana Bhāṣya 1.1.2.-5 A lucky or auspicious mark on the body (these are considered to be 32); द्वात्रिंशल्लक्षणोपेतः; लक्षणसंपन्नान्नां गवामधः सस्नौ K.64.-6 Any mark or features of the body (indicative of good or bad luck); क्व तद्विधस्त्वं क्व च पुण्यलक्षणा Ku.5.73; क्लेशावहा भर्तुरलक्षणाहम् R.14.5.-7 A name, designation, appellation (oft. at the end of comp.); विदिशालक्षणां राजधानीम् Me.24.-8 Excellence, merit, good quality; as in आहितलक्षण R. 6.71 (where Malli. renders it by प्रख्यातगुण and quotes Ak.:-- गुणैः प्रतीते तु कृतलक्षणाहितलक्षणौ).-9 An aim, a scope, an object.-1 A fixed rate (as of duties); नदीतीरेषु तद्विद्यात् समुद्रे नास्ति लक्षणम् Ms.8.46.-11 Form, kind, nature.-12 Effect, operation.-13 Cause, occa- sion.-14 Head, topic, subject.-15 Pretence, disguise (= लक्ष); प्रसुप्तलक्षणः Māl.7.-16 A line, spot.-17 Ob- servation, seeing.-18 Indicatory characteristic; लक्ष्यते येन तल्लक्षणम्, धूमो लक्षणमग्नेरिति हि वदन्ति ŚB. on MS.1.1.2.-19 A chapter; धर्मो द्वादशलक्षण्या व्युत्पाद्यः.-2 A sexual organ; लक्षणं लक्षणेनैव वदनं वदनेन च Mb.13.4.58.-णः 1 N. of Lakṣmaṇa.-2 The crane.-णा 1 An aim, object.-2 (In Rhet.) An indirect application or secondary signification of a word, one of the three powers of a word; it is thus defined:-- मुख्यार्थबाधे तद्योगे रूढितो$थ प्रयोजनात् । अन्यो$र्थो लक्ष्यते यत् सा लक्षणारोपिता क्रिया K. P.2. लक्षणा शक्यसंबन्धस्तात्पर्यानुपपत्तितः Bhāṣā P.; see S. D.13. also श्रुतिलक्षणाविषये च श्रुतिर्न्याय्या न लक्षणा ŚB. on MS.6.2.2; A. Rām.7.5.26-27.-3 A goose.-4 N. of Duryodhana's daughter.-Comp. -अन्वित a. possessed of auspicious marks; उद्वहेत द्विजो भार्यां सवर्णां लक्षणा- न्विताम् Ms.3.4.-कर्मन् n. definition.-ज्ञ a. able to interpret or explain marks (as on the body).-भ्रष्ट a. deprived of good quatities, ill-fated, unlucky; जायन्ते लक्षणभ्रष्टा दरिद्राः पुरुषाधमाः Y.3.217.-लक्षणा = जहल्लक्षणा q. v.-संनिपातः branding, stigmatizing.-संपद् f. a multi- tude of marks.
См. также в других словарях:
lakshya-lakshaṇa-bhāva — लक्ष्यलक्षणभाव … Indonesian dictionary
