Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

भोजनव्यय

  • 21 अञ्जनावति _añjanāvati

    अञ्जनावति [अञ्जनं विद्यते अस्याः अधिककृष्णवर्णत्वात्]
    1 N. of the female elephant of the north-east quarter.
    -2 N. of a tree कावाञ्जनवृक्ष.

    Sanskrit-English dictionary > अञ्जनावति _añjanāvati

  • 22 अञ्जनी _añjanī

    अञ्जनी [अज्यते चन्दनकुङ्कुमादिभिरसौ, अञ्ज्-कर्मणि-ल्युट ङीप्]
    1 A woman decorated with the application of pigments, ointments, sandal &c., or one fit for such application.
    -2 [करणे-ल्युट्] N. of two plants कटुकावृक्ष and कालाञ्जनवृक्ष.

    Sanskrit-English dictionary > अञ्जनी _añjanī

  • 23 अभिजनवत् _abhijanavat

    अभिजनवत् a. Of noble descent, nobly born; ˚तीम् मालविकाम् M.5; ˚वतो भर्तुः श्लाघ्ये स्थिता गृहिणीपदे Ś.4.19; आढपो$भिजनवानस्मि Bg.16.15.

    Sanskrit-English dictionary > अभिजनवत् _abhijanavat

  • 24 आढ्य _āḍhya

    आढ्य a. [आ-ध्यै-क पृषो˚ Tv.]
    1 Rich, wealthy; आढ्यो$भिजनवानस्मि को$न्यो$स्ति सदृशो मया Bg.16.15; Pt.5. 8; Ms.8.169.
    -2 (a) Rich in, abounding in, possessing abundantly, with instr. or as the last member of comp.; सत्य˚ Pt.3.9 very truthful; वंशसंपल्लावण्याढ्याय Dk.18; एवमादिगुणैराढ्यः Vet.; समुद्रमिव रत्नाढ्यम् Rām. (b) Mixed with, watered with; गन्धाढ्य, स्रज उत्तमगन्धाढ्याः Mb.; मूत्राढ्यैः करञ्जफलसर्षपैः Suśr.
    -3 Abundant, copious.
    -Comp. -आडु a. striving to get wealth.
    -कुलीन a. [आढ्यकुले भवः <?>] Descended from a rich family.
    -चर a. (
    -री f.) [भूतपूर्व आढ्यः चरट्] once opulent.
    -रोगः Rheumatism, gout.
    -वातः [आढ्यो वातो यत्र] a convulsive or rheuma- tic palsy of the loins.

    Sanskrit-English dictionary > आढ्य _āḍhya

  • 25 उग्र _ugra

    उग्र a. [उच्-रन् गश्चान्तादेशः Uṇ.2.28]
    1 Fierce, cruel, ferocious, savage (as a look &c.); ˚दर्शनः having a fierce or cruel look.
    -2 Formidable, terrific, frightful; सिंहनिपातमुग्रम् R.2.5; Bg.11.3; Ms.6.75,12.75; ˚दन्तः, ˚नासिकः &c.
    -3 Powerful, mighty, strong, vio- lent, intense; उग्रातपां वेलाम् Ś.3 intensely hot. उग्रशोकाम् Me.115 v. l.; निखिलरसायनराजो गन्धेनोग्रेण लशुन इव Bv. Sharp, pungent, hot,
    -5 High, noble. यत्र भगवानास्ते वाल्मीकिसुग्रधीः Rām.7.49.1.
    -6 Angry, passionate, wrathful.
    -7 Ready to do any work, industrious.
    -ग्रः 1 N. of Śiva or Rudra; जघ्ने$द्भुतैणवपुषा$$श्रमतो$- पकृष्टो मारीचमाशु विशिखेन यथा कमुग्रः Bhāg.9.1.1.
    -2 N. of a mixed tribe, descendant of a Kṣatriya father and Śūdra mother (his business being to catch or kill animals dwelling in holes, such as snakes; cf. क्षत्रियाच्छूद्रकन्यायां क्रूराचारविहारवान् । क्षत्रशूद्र- वपुर्जन्तुरुग्रो नाम प्रजायते ॥ Ms.1.9,13,15.).
    -3 N. of a tree शोभाञ्जनवृक्ष (Mar. शेवगा).
    -4 A group of five asterisms; their names are:- पूर्वाफल्गुनी, पूर्वाषाढा, पूर्वाभाद्रपदा, मघा and भरणी.
    -5 N. of a country called Kerala (Modern Malabar).
    -6 The sentiment called रौद्र.
    -7 Wind.
    -8 A royal attendant (like उग्र tribe); उग्राः प्रत्येनसः सूतग्रामण्यः Bṛi. Up.4.3.37.
    -ग्रा 1 N. of different plants; वचा, यवानी, धन्याक. (Mar. वेखंड, ओवा, मेथी).
    -2 A cruel woman.
    -ग्री A kind of being belonging to the class of demons; य उग्रीणामुग्रबाहुर्ययुः Av.4.24.2.
    -ग्रम् 1 A certain deadly poison, the root of Aconitum Ferox (वत्सनाभविषम्; Mar. बचनाग).
    -2 Wrath, anger.
    -Comp. -ईशः the mighty or terrible lord, N. of Śiva.
    -कर्मन् n. fierce in action, cruel.
    -काण्डः a sort of gourd (कारवेल).
    -काली form of Durgā.
    -गन्ध a. strong- smelling.
    (-न्धः) 1 the Cahmpaka tree.
    -2 N. of other trees also; कटुफल, अर्जकवृक्ष.
    -3 garlic.
    (-न्धा) 1 Orris root.
    -2 a medicinal plant.
    -3 N. of various plants; यवानी, वचा, अजमोदा. (
    -न्धम्) Asafœtida.
    -गन्धिन् a. strong-smelling.
    -चयः a strong desire.
    -चारिणी, -चण्डा N. of Durgā.
    -जाति a. base-born.
    -तारा N. of a goddess.
    -तेजस् a. endowed with powerful or terrible energy.
    -दंष्ट्र a. having terrific teeth.
    -दण्ड a. ruling with a rod of iron, stern, cruel, relentless; Pt.3.
    -ण्डः Stern rule; तस्योग्रदण्डसंविग्नाः सर्वे लोकाः सपालकाः । अन्यत्रालब्धशरणाः शरणं ययुरच्युतम् ॥ Bhāg.7.4.21.
    -दर्शन, -रूप a. frightful in appearance, fierce-looking, grim, terrible.
    -दुहितृ f. the daughter of a powerful man.
    -धन्वन् a. having a powerful bow. (m.) N. of Śiva and Indra; पिङ्गस्तमुग्रधन्वा कृणोतु हृदयाविधम् Av.8.6.18.
    -नासिक a. large-nosed.
    -पीठम् A ground plan in which the whole area is divided into 36 equal parts (Mānasāra 7.7).
    -पुत्र a. born in a mighty family. (
    -त्रः) N. of Kārttikeya.
    -पूति a. horribly stinking; Māl.5.16.
    -रेतस् m. a form of Rudra.
    -वीर a. having powerful men.
    -वीर्यः Assafœtida (Mar. हिंग).
    -शासन a. strict in orders, severe in commands.
    -शेखरा 'crest of Śiva'. N. of the Ganges.
    -शोक a. sorely-grieving, deeply afflicted.
    -श्रवस् (see वृद्धश्रवस्) N. of the son of रोमहर्षण. उग्रश्रवाः पुरा सूतो रोमहर्षणसंभवः Bm.1.2.
    -श्रवणदर्शन a. terrible to hear and see.
    -सेनः 1 N. of a son of Dhṛitarāṣṭra.
    -2 N. of a king of Mathurā and father of Kaṁsa. He was deposed by his son; but Kṛiṣṇa after having slain Kaṁsa restored him to the throne. (
    -ना) N. of the wife of Akrūra; ˚जः N. of Kaṁsa, the uncle and enemy of Krisna.

    Sanskrit-English dictionary > उग्र _ugra

  • 26 गण्डः _gaṇḍḥ

    गण्डः 1 The cheek, the whole side of the face in- cluding the temples; गण्डाभोगे पुलकपटलम् Māl.2.5; तदीष- दार्द्रारुणगण्डलेखम् Ku.7.82; Me.26,93; Amaru.83; Ṛs.4.6;6.1; Ś.6.18; Śi.12.54.
    -2 An ele- phant's temple; गण्डोड्डीनालिमाला˚ Māl.1.1.
    -3 A bubble.
    -4 A boil, tumour, swelling, pimple; अयमपरो गण्डस्योपरि विस्फोटः Mu.5; तदा गण्डस्योपरि पिटिका संवृत्ता Ś.2.
    -5 Goitre and other excrescences of the neck.
    -6 A joint, knot.
    -7 A mark, spot; गण्डोज्ज्वलामुज्ज्वलनाभिचक्रया Śi.12.8.
    -8 A rhinoceros.
    -9 The bladder.
    -1 A hero, warrior.
    -11 Part of a horse's trappings, a stud or button fixed as an ornament upon the harness.
    -12 An unexpected combination of words consisting in putting one speech immediately after another, so as to be syntactically connected; see वीथि; e. g. राक्षसः- अपि नाम दुरात्मा चाणक्यबटुः । दौवारिकः -- जयतु । -रा˚ -अति- संधातुं शक्यः स्यात् । --दौ˚ -अमात्यः । Mu.4; so किमस्या न प्रेयो यदि पुनरसह्यस्तु विरहः. --दौ˚ -देव उपस्थितः U.1.
    -13 The tenth yoga or one of the twenty-seven portions of a circle on the plane of the ecliptic.
    -14 An astronomi- cal period.
    -Comp. -अङ्गः a rhinoceros.
    -उपधानम् a pillow; मृदुगण्डोपधानानि शयनानि सुखानि च Suśr.
    -कुसुमम् the juice that exudes from the elephant's temples during rut, ichor.
    -कूपः 1 a well on the peak or summit of a mountain.
    -2 Upper region or table-land of a mountain.
    -ग्रामः any large or considerable village.
    -देशः, -प्रदेशः, -स्थलम्, -पाली, -पिण्डः 1 the cheek, the temples of an elephant.
    -2 temple-region (in general); कण्डूलद्विपगण्डपिण्डकषणम् U.2.9; Māl.9.31.
    -फलकम् a broad cheek; धृतमुग्धगण्डफलकैर्विबभुर्विकसद्भिरास्यकमलैः प्रमदाः Śi.9.47.
    -भित्तिः f.
    1 the opening in the temples of an elephant from which ichor exudes during rut.
    -2 'a wall-like cheek', an excellent i. e. broad and expan- sive cheek; निर्धौतदानामलगण्डभित्तिः (गजः) R.5.43 (where Malli. says प्रशस्तौ गण्डौ गण्डभित्ति, see et seq.); 12.12.
    -भेदः a thief; गण़्डभेददास्याः शीलं जानन्नापि आत्मनो भोजनविस्रम्भेण छलितो$स्मि Avimāraka 2.
    -मालः, -माला inflammation of the glands of the neck.
    -मूर्ख a. exceedingly foolish, very stupid.
    -शिला any large rock; दृष्टो$ङ्गुष्ठशिरोमात्रः क्षणाद्गण्डशिलासमः Bhāg.3.13.22.
    -शैलः 1 a huge rock thrown down by an earthquake or storm; Ki.7.37; cf. also गण्डशैलैः कारवेल्लैर्लोहकण्टकवेष्टितैः । (अचलः परिपूर्णो$यम्...) Parṇāl 4.75.
    -2 the forehead; गण्डशैलः कपोले च द्रोणपाषा- णभेदयोः । Nm.; किं पुत्रि गण्डशैलभ्रमेण नवनीरदेषु निद्रासि । Āryā Saptaśatī.
    -साह्वया N. of a river, also called गण्डकी.
    -स्थलम्, -स्थली 1 the cheek; गण्डस्थलेषु मदवारिषु Pt.1.123; Ś. Til.7; गण्डस्थलीः प्रोषितपत्रलेखाः R.6.72; Amaru.82.
    -2 temples of an elephant.

    Sanskrit-English dictionary > गण्डः _gaṇḍḥ

  • 27 गुरु _guru

    गुरु a. (
    -रु, -र्वी f.) [ग कु उच्च Uṇ.1.24.] (compar. गरीयस्; superl. गरिष्ठ)
    1 Heavy, weighty (opp. लघु); (fig. also); तेन धूर्जगतो गुर्वी सचिवेषु निचिक्षिपे R.1.34;3.35; 12.12; विमुच्य वासांसि गुरूणि साम्प्रतम् Ṛs.1.7.
    -2 Great, large, long, extended.
    -3 Long (in duration or length). आरम्भगुर्वी Bh.2.6; गुरुषु दिवसेष्वेषु गच्छत्सु Me.85.
    -4 Important, momentous, great; विभवगुरुभिः कृत्यैः Ś.4. 19; स्वार्थात्सतां गुरुतरा प्रणयिक्रियैव V.4.31; Ku.3.13; Bh.3.7; R.14.35.
    -5 Arduous, difficult (to bear); कान्ताविरहगुरुणा शापेन Me.1.
    -6 Great, excessive, violent, intense; गुरुः प्रहर्षः प्रबभूव नात्मनि R.3.17; गुर्वपि विरहदुःखम् Ś.4.16; Bg.6.22.
    -7 Venerable, respectable.
    -8 Heavy, hard of digestion (as food).
    -9 Best, excel- lent.
    -1 Dear, beloved.
    -11 Haughty, proud (as a speech).
    -12 (In prosody) Long, as a syllable, either in itself, or being short, followed by a con- junct consonant &c.; e. g. ई in ईड् or त in तस्कर (It is usually represented by ग in works on prosody; मात्तौ गौ चेच्छालिनी वेदलोकैः &c.).
    -13 Irresistible, unassailable; जागर्ति दंशाय...गुरुर्भुजङ्गी Māl.6.1.
    -14 Mighty; powerful.
    -15 Valuable, highly prized; पूर्वं पूर्वं गुरु ज्ञेयम् Y.2.3.
    -16 Grievous; Me.85.
    -रुः 1 (a) A father; न केवलं तद्गुरुरेकपार्थिवः क्षितावभूदेकधनुर्धरो$पि सः R.3.31,48;4.1; 8.29. (b) Forefather, ancestor; त्वां मैत्रावरुणो$भिनन्दतु गुरुर्यस्ते गुरूणामपि U.5.27. (c) Father-in-law; त्वं हि मे गुरुः (तद्धर्मतः स्नुषा ते$हम्) Rām.7.26.28-29.
    -2 Any vener- able or respectable person, an elderly personage or relative, the elders (pl.) शुश्रूषस्व गुरून् Ś.4.18; Bg. 2.5; Bv.2.7,18,19,49; आज्ञा गुरूणां ह्यविचारणीया R. 14.46.
    -3 A teacher, preceptor; गुरुशिष्यौ.
    -4 Parti- cularly, a religious teacher, spiritual preceptor. तौ गुरुर्गुरुपत्नी च प्रीत्या प्रतिननन्दतुः R.1.57; (technically a Guru is one who performs the purificatory ceremonies over a boy and instructs him in the Vedas; स गुरुर्यः क्रियाः कृत्वा वेदमस्मै प्रयच्छति Y.1.34).
    -5 A lord, head, supe- rintendent, ruler; सर्वे गुरुहिते स्थिताः Rām.4.4.6; कर्णाश्रमाणां गुरवे स वर्णी R.5.19 the head of the castes or orders; गुरुर्नृपाणां गुरवे निवेद्य 2.68.
    -6 N. of Bṛihaspati, the preceptor of the gods; गुरुं नेत्रसहस्रेण चोदयामास वासवः Ku.2.29; Pt.1.23.
    -7 The planet Jupiter; गुरुकाव्यानुगां बिभ्रच्चान्द्रीमभिनभः श्रियम् Śi.2.2.
    -8 The propounder of a new doctrine.
    -9 The lunar as- terism called पुष्य.
    -1 N. of Droṇa, teacher of the Kauravas and Pāṇḍavas.
    -11 N. of Prabhākara, the leader of a school of the Mīmāṁsakas (called after him Prābhākara).
    -12 The supreme spirit.
    -Comp. -अक्षरम् a long syllable.
    -अङ्गना 1 the wife of a Guru.
    -2 A woman entitled to great respect.
    -अर्थ a. important; सतीं व्यादाय शृण्वन्तो लघ्वीं गुर्वर्थगह्वराम् Bhāg.3. 16.14. (
    -र्थः) a preceptor's fee for instructing a pupil; गुर्वर्थमाहर्तुमहं यतिष्ये R.5.17.
    -उत्तम a. highly revered. (
    -मः) the Supreme soul.
    -उपदेशः 1 Consultation of the experts; एषु स्थानेषु गुरूपदेशात् सम्यङ् नाडीं परीक्ष्य शिरामोचनं कुर्यात् Śālihotra of Bhoja, 82.
    -2 advice by the elders or by the preceptor.
    -कण्ठः a peacock.
    -कारः worship, adoration.
    -कार्यम् 1 a serious or weighty affair.
    -2 the office of a spiritual teacher.
    -कुलम् the residence of a Guru (गुरुगृह), academy; वसन् गुरुकुले नित्यं नित्यम- ध्ययने रतः Mb.9.4.3; आवृत्तानां गुरुकुलाद्विप्राणां पूजको भवेत् Ms.7.82.
    -कृत a.
    1 worshipped.
    -2 made much of; अहो निन्द्यं रूपं कविजनविशेषैर्गुरु कृतम् Bh.3.2.
    -क्रमः instruc- tion handed down through a series of teachers, tradi- tional instruction.
    -गृहम् signs (राशिs) Sagittarius (धनु) and Pisces (मीन).
    -घ्नः white mustard.
    -चर्या attend- ance upon a preceptor; Māl.9.51.
    -जनः any venerable person, an elderly relative, the elders collectively; नापेक्षितो गुरुजनः K.158; Bv.2.7.
    -तल्पः 1 the bed (wife) of a teacher.
    -2 violation or violator of a tea- cher's bed; Mb.12.56.32.
    -तल्पगः, -तल्पिन् m.
    1 one who violates his teacher's bed (wife), (ranked in Hindu law as a sinner of the worst kind, committer of an अतिपातक; cf. Ms.11.13); Mb.3.43.6.
    -2 one who defiles his step-mother.
    -दक्षिणा fee given to a spiritual preceptor; उपात्तविद्यो गुरुदक्षिणार्थी R.5.1.
    -दानम् a Guru's gift.
    -दैवतम् the constellation पुष्य.
    -पत्रा the tamarind tree.
    -त्रम् tin.
    -पाक a. difficult of digestion.
    -पूजा 1 the ceremonies in propitiation of Bṛihaspati when a work is to be performed or undertaken.
    -2 the wor- ship of one's spiritual preceptor.
    -प्रसादः the product of a Guru's blessing, i. e. learning.
    -भम् 1 the constel- lation पुष्य.
    -2 a bow.
    -3 the sign Pisces of the zodiac.
    -भावः importance, weight.
    -मर्दलः a kind of drum or tabor.
    -रत्नम् 1 topaz; (Mar. पुष्पराग, गोमेद).
    -2 a gem brought from the Himālaya and the Indus.
    -लाघवम् relative importance or value; विरोधिषु महीपाल निश्चित्य गुरु- लाघवम् Mb.3.131.12; Ś.5.
    -वर्चोघ्नः the lime, citron.
    -वर्तिन्, -वासिन् m. a student (ब्रह्मचारिन्) who resides at his preceptor's house.
    -वर्ति, -ता f. respectful beha- viour towards Guru (elder or venerable person); निवेद्य गुरवे राज्यं भजिष्ये गुरुवर्तिताम् Rām.2.115.19.
    -वारः, -वासरः Thursday.
    -वृत्तिः f. the conduct of a pupil towards his preceptor; Rām.2.9.2.
    -व्यथ a. greatly distres- sed, heavy with grief; वचोभिराशाजननैर्भवानिव गुरुव्यथम् V. 3.9.
    -शिखरिन् m. an epithet of the Himālaya.
    -श्रुतिः a mantra (especially गायत्री); जपमानो गुरुश्रुतिम् Mb.13. 136.6.
    -स्वम् (= ष्वम्) the preceptor's wealth or pro- perty; गवां क्षीरं गुरुष्वं ते... Bm.1.35.

    Sanskrit-English dictionary > गुरु _guru

  • 28 जनः _janḥ

    जनः [जन्-अच्]
    1 A creature, living being, man.
    -2 An individual or person (whether male or female); क्व वयं क्व परोक्षमन्मथो मृगशावैः सममेधितो जनः Ś.2.18; तत्तस्य किमपि द्रव्यं यो हि यस्य प्रियो जनः U.2.19; so सखीजनः a female friend; दासजनः a slave, अबलाजनः &c. (In this sense जनः or अयं जनः is often used by the speaker- whether male or female, in the sing. or pl. --instead of the first personal pronoun to speak of himself in the third person); अयं जनः प्रष्टुमनास्तपोधने Ku.5.4 (male); भगवन् परवानयं जनः प्रतिकूलाचरितं क्षमख मे R.8.81 (female); पश्यानङ्गशरातुरं जनमिमं त्रातापि नो रक्षसि Nag.1.1. (female and pl.).
    -3 Men collectively, the people, the world (in sing. or pl.); एवं जनो गृह्णाति M.1; सतीमपि ज्ञातिकुलैक- संश्रयां जनो$न्यथा भर्तृमतीं विशङ्कते Ś.5.17.
    -4 Race, nation, tribe.
    -5 The world beyond Maharloka, the heaven of deified mortals.
    -6 A low man, the mob; L. D. B.
    -ना Birth, production.
    -Comp. -अतिग a. extraordinary, uncommon, superhuman.
    -अधिपः, -अधिनाथः 1 a king
    -2 N. of Viṣṇu.
    -अन्तः 1 a place removed from men, an uninhabited place.
    -2 a region.
    -3 an epithet of Yama.
    -4 personal proximity.
    -अन्तिकम् secret com- munication, whispering or speaking aside (to another). (-ind.) aside to another (in dramas); the S. D. thus defines this stage direction:-- त्रिपताककरेणान्यानप- वार्यान्तरा कथाम् । अन्योन्यामन्त्रणं यत् स्याज्जनान्ते तज्जनान्तिकम् ॥ 425.
    -अर्णवः a large concourse of people, caravan.
    -अर्थशब्दः a family appellation.
    -अर्दनः an epithet of Visnu or Krisna.
    -अशनः a. wolf.
    -आकीर्ण a. thronged or crowded with people; Ś.5.1.
    -आचारः 1 a popular usage or custom.
    -2 propriety, decorum.
    -आश्रमः an asylum for people, an inn, caravansary.
    -आश्रयः a pavilion.
    -इन्द्रः, -ईशः, -ईश्वरः a king.
    -इष्ट a. desired or liked by the people. (
    -ष्टः) a kind of jasmine. (
    -ष्टा) turmeric.
    -उदाहरणम् glory, fame.
    -ओघः a concourse of people, crowd, mob.
    -कारिन् m. lac.
    -चक्षुस् n. 'the people's eye', the sun.
    -जन्मादिः the the Supreme Being.
    -जल्पः A rumour.
    -त्रा an umbrella, a parasol.
    -देवः a king.
    -पदः 1 a community, race, nation; Y.1.361 v. l.
    -2 A kingdom, an empire, an inhabited country; जनपदे न गदः पदभादधौ R.9.4; दाक्षि- णात्ये जनपदे Pt.1; Me.48.
    -3 the country (opp. the town पुर, नगर); जनपदवधूलोचनैः पीयमानः Me.16.
    -4 the people, subjects (opp. the sovereign); जनपदहितकर्ता त्यज्यते पार्थिवेन Pt.1.131.
    -5 mankind.
    -6 a. considering his subjects as authority; आपौरप्रकृतिजनपदो राजा Bhāg.5.4.5.
    -पदिन् m. the ruler of a country or community.
    -प्रवादः 1 rumour, report.
    -2 scandal, calumny.
    -प्रिय a.
    1 philanthropic.
    -2 liked by the people, popular.
    (-यः) 1 an epithet of Śiva.
    -2 co- riander-seed.
    -मरकः an epidemic disease.
    -मर्यादा established custom or usage, popular custom.
    -मारः an epidemic; Av. Pariś.72.84.
    -योपन a. perplexing or vexing men; कमगञ्जनयोपनः Rv.1.86.22.
    -रञ्जनम् gratifying the people, courting popular favour.
    -रवः 1 rumour.
    -2 calumny, scandal.
    -लोकः one (i. e. the fifth) of the seven divisions of the universe situated above Maharloka; यो ब्रह्मवादः पूर्वेषां जनलोकनिवासिनाम् Bhāg.1.87.8.
    -वादः (also जनेवादः)
    1 news, rumour.
    -2 a scandal; द्यूतं च जनवादं च Ms.2.179.
    -व्यवहारः popular usage.
    -श्चुत a. well-known among people, famous
    -श्रुतिः f. a rumour, report; अभिचारं चकारास्येत्य- विगाना जनश्रुतिः Rāj. T.7.133.
    (-नं) सह a. subduing men; सत्रासाहो जनभक्षो जनंसहः Rv.2.21.3.
    -संबाध a. densely crowded with people.
    -स्थानम् N. of a part of the Daṇḍakā forest; R.12.42;13.22; U.1.28;2.17.

    Sanskrit-English dictionary > जनः _janḥ

  • 29 त्याजित _tyājita

    त्याजित p. p.
    1 Made to leave or abandon; त्याजितः किं न रामो$पि जनवादेन जानकीम् Ks.86.13.
    -2 Caused to be disregarded; मन्द्रध्वनित्याजितयामतूर्यः R.6.56.
    -3 Deprived of (acc.); धूपोष्मणा त्याजितमार्द्रभावम् Ku.7.14.
    -4 Expelled; Pañchadaśī.3.6.

    Sanskrit-English dictionary > त्याजित _tyājita

  • 30 मज्जनम् _majjanam

    मज्जनम् [मस्ज्-भावे ल्युट्]
    1 Sinking, plunging, sinking under water, immersion.
    -2 Inundating, deluging.
    -3 Bathing, ablution; प्रत्यग्रमज्जनविशेषविविक्तकान्तिः Ratn. 1.21; R.16.57.
    -4 Drowning.
    -5 The marrow of the bones and flesh (= मज्जन्).

    Sanskrit-English dictionary > मज्जनम् _majjanam

  • 31 वागुरा _vāgurā

    वागुरा [वा-हिंसने उरच् गन् च Uṇ.1.4] A trap, net, snare, toils, meshes; को वा दुर्जनवागुरासु पतितः क्षेमेण यातः पुमान् Pt.1.146.
    -Comp. -वृत्तिः f. livelihood obtained by catching wild animals. (
    -त्तिः) a fowler, huntsman; Ms.1.32.

    Sanskrit-English dictionary > वागुरा _vāgurā

  • 32 विविक्त _vivikta

    विविक्त p. p.
    1 Separated, detached, disjoined, abstracted; अपश्यमनेकानि गोसहस्राणि वर्णशो विविक्तानि Mb. 3.198.5; विविक्तवर्णभरणा Ki.14.3.
    -2 Lonely, solitary, retired, sequestered; विविक्तदेशसेवित्वमरतिर्जनसंसदि Bg.13. 1.
    -3 Single, alone.
    -4 Distinguished, discriminated; यथा विविक्तं यद्वक्त्रं गृह्णीमो युक्तिसंभवात् Bhāg.11.22.9.
    -5 Judicious; वेदवित्सु विविक्तेषु प्रेत्य स्वर्गं समश्नुते Ms.11.6.
    -6 Pure, faultless; स्त्रीपुंभिदा न तु सुतस्य विविक्तदृष्टेः Bhāg.1. 4.5; प्रत्यग्रमज्जनविशेषविविक्तमूर्तिः Ratn.1.19.
    -7 Profound (as a judgement or thought).
    -8 Intent on.
    -9 Devoid of, free from; प्रसन्नदिक्पांसुविविक्तवातम् Ku.1.23.
    -1 Having the knowledge, known; विविक्तपरव्यथो व्यथामाचरति Bhāg.5.26.17.
    -क्तम् 1 A lonely or solitary places; विविक्तादृते नान्यदुत्सुकस्य शरणमस्ति V.2; Ś.5.5; Śi.8.7; विविक्तसेवी Bg.18.52.
    -2 Loneliness, privacy, seclusion.
    -3 Clearness, purity.
    -क्ता An unlucky or ill-fated woman, one disliked by her husband (दुर्भगा).
    -Comp. -सेविन् a. seeking solitude, lonely.

    Sanskrit-English dictionary > विविक्त _vivikta

  • 33 कवि


    kaví
    mfn. (1. kū cf. 2. kava, ā́kūta, ā́kūti, kāvya Naigh. III, 15 Nir. XII, 13 Uṇ. IV, 138)

    gifted with insight, intelligent, knowing, enlightened, wise, sensible, prudent, skilful, cunning;
    (is) m. a thinker, intelligent man, man of understanding, leader;
    a wise man, sage, seer, prophet;
    a singer, bard, poet (but in this sense without any technical application in the Veda)
    RV. VS. TS. AV. ṠBr. I, 4, 2, 8 KaṭhUp. III, 14 MBh. Bhag. BhāgP. Mn. VII, 49 R. Ragh. ;
    N. of several gods, (esp.) of Agni RV. II, 23, 1; X, 5, 4, 3; III, 5, 1; I, 31, 2; 76, 5 ;
    of Varuṇa, Indra, the Aṡvins, Maruts, Ādityas;
    of the Soma;
    of the Soma priest andﾠ other sacrificers;
    (probably) N. of a particular poet;
    cf. áṅgiras (Mn. II, 151) andﾠ uṡánas Bhag. X, 37 ;
    of the ancient sages orﾠ patriarchs (as spirits now surrounding the sun);
    of the Ṛibhus (as skilful in contrivance);
    of Pūshan (as leader orﾠ guider);
    N. of a son of Brahmā. MBh. XIII, 4123, 4142-4150 ;
    of Brahmā. W. ;
    of a son of Bhṛigu andﾠ father of Ṡukra MBh. I, 2606 ;
    (cf. 3204 BhāgP. IV, 1, 45 and Kull. on Mn. III, 198);
    that of Ṡukra (regent of the planet Venus andﾠ preceptor of the demons) Rājat. IV, 495 ;
    of the planet Venus NBD. ;
    of the sons of several Manus Hariv. BhāgP. VP. ;
    of a son of Kauṡika andﾠ pupil of Garga Hariv. ;
    of a son of Ṛishabha BhāgP. ;
    of Vālmīki L. ;
    a keeper orﾠ herd RV. VII, 18, 8 ;
    (fig.) N. of the gates of the sacrificial enclosure TS. V, 11, 1, 2 ;
    (cf. kavásh);
    the sun W. ;
    of various men;
    the soul in the Sāṃkhya philosophy Comm. ;
    a cunning fighter L. ;
    an owl L. ;
    (is, orﾠ ī W.) f. the bit of a bridle L. ;
    the reins (cf. kavikā) W. ;
    a ladle (cf. kambi) L. ;
    - कविकण्ठहार
    - कविकमलसद्मन्
    - कविकर्णपूर्ण
    - कविकर्पटी
    - कविकल्पद्रुम
    - कविकल्पलता
    - कविक्रतु
    - कविचक्रवर्तिन्
    - कविचन्द्र
    - कविच्छद्
    - कविजनविनोद
    - कविज्येष्ठ
    - कवितम
    - कवितर
    - कविता
    - कवितार्किकसिंह
    - कवितृ
    - कवित्व
    - कवित्वन
    - कविदर्पण
    - कविपुत्र
    - कविप्रशस्त
    - कविप्रिया
    - कविभट्ट
    - कविभूम
    - कविभूषण
    - कविमण्डन
    - कविरत्नपुरुषोत्तममिश्र
    - कविरथ
    - कविरहस्य
    - कविराज
    - कविरामायण
    - कविलाशिका
    - कविलासिका
    - कविवल्लभ
    - कविवृध
    - कविवृषन्
    - कविशस्त
    - कविशिक्षा
    - कवीन्दु
    - कवीन्द्र
    - कवीश्वर

    Sanskrit-English dictionary > कवि

  • 34 भाजन


    bhā́jana
    n. (fr. Caus.) sharing, division (in arithm.) Col.;

    mf (ā)n. (ifc.) sharing orﾠ participating in, entitled orﾠ relating orﾠ belonging to Br. etc. etc.;
    n. « partaker of», a recipient, receptacle, (esp.) a vessel, pot, plate, cup, etc. MBh. Kāv. etc.;
    (with gen. orﾠ ifc. with f. ā), a place orﾠ person in which anything is collected orﾠ in whom any quality is conspicuous, any fit object orﾠ clever orﾠ deserving person ib. (cf. pātra);
    the act of representing, representation ( ena ind. with gen. in the place of;
    ifc. a representative, deputy, substitute, serving for, equivalent to) Br. GṛS. ;
    a partic. measure (= an Āḍhaka= 14 Palas) ṠārṇgS. ;
    m. N. of a man;
    pl. his descendants gaṇa bidâ̱di
    - भाजनता
    - भाजनचारिक
    - भाजनत्व
    - भाजनलोक
    - भाजनवत्
    - भाजनवारिक

    Sanskrit-English dictionary > भाजन

  • 35 योगिन्य्


    yoginy
    in comp. for yoginī

    - योगिन्यष्टदशाक्रम
    - योगिन्यादिपूजनविधि

    Sanskrit-English dictionary > योगिन्य्

  • 36 वन


    vána
    1) n. (once m. R. V, 50, 2)

    a forest, wood, grove, thicket, quantity of lotuses orﾠ other plants growing in a thick cluster (but in older language alsoﾠ applied to a single tree) RV. etc. etc.;
    plenty, abundance R. Kathās. ;
    a foreign orﾠ distant land RV. VII, 1, 19 (cf. araṇya);
    wood, timber RV. ;
    a wooden vessel orﾠ barrel (for the Soma juice) RV. (?);
    a cloud (as the vessel in the sky) ib. ;
    (prob.) the body of a carriage RV. VIII, 34, 18 ;
    water Naigh. I, 12 ;
    a fountain, spring L. ;
    abode Nalôd. ;
    Cyperus Rotundus VarBṛS. ;
    = raṡrmi, a ray of light Naigh. I, 4 ;
    (prob.) longing, earnest desire KenUp. ;
    m. N. of a son of Uṡīnara BhP. ;
    of one of the 10 orders of mendicants founded by Ṡamkarâcārya (the members of which affix vana to their names cf. rārmêndra-v-) W. ;
    (ā) f. the piece of wood used for kindling fire by attrition (= araṇi q.v.;
    sometimes personified) RV. III, 13 ;
    (ī) f. a wood, forest Sāh. ;
    vana
    2) ind. gaṇa câ̱di

    - वनऋक्ष
    - वनकचु
    - वनकणा
    - वनकण्डुल
    - वनकदली
    - वनकन्द
    - वनकपि
    - वनकपीवत्
    - वनकरिन्
    - वनकाम
    - वनकार्पसि
    - वनकार्पसी
    - वनकाष्ठिका
    - वनकुक्कुट
    - वनकुञ्जर
    - वनकुसुम
    - वनकोद्रव
    - वनकोलि
    - वनकौशाम्बी
    - वनक्रक्ष
    - वनखण्ड
    - वनग
    - वनगज
    - वनगमन
    - वनगव
    - वनगहन
    - वनगुप्त
    - वनगुल्म
    - वनगो
    - वनगोचर
    - वनग्रहण
    - वनग्रामक
    - वनग्राहिन्
    - वनघोली
    - वनंकरण
    - वनचन्दन
    - वनचन्द्रिका
    - वनचम्पक
    - वनचर
    - वनचर्य
    - वनचर्या
    - वनचारिन्
    - वनच्छाग
    - वनच्छिद्
    - वनच्छेद
    - वनज
    - वनजात
    - वनजीर
    - वनजीविका
    - वनजीविन्
    - वनज्योत्स्नी
    - वनतरंगिणी
    - वनतिक्त
    - वनतिक्तिका
    - वनद
    - वनदमन
    - वनदारक
    - वनदाह
    - वनदीप
    - वनदीयभट्ट
    - वनदुर्ग
    - वनदुर्गा
    - वनदेवता
    - वनद्रुम
    - वनद्विप
    - वनधान्य
    - वनधारा
    - वनधिति
    - वनधेनु
    - वननित्य
    - वनप
    - वनपन्नग
    - वनपर्वन्
    - वनपाल्लव
    - वनपंसुल
    - वनपादप
    - वनपार्श्व
    - वनपाल
    - वनपालक
    - वनपिप्पलि
    - वनपुत्रक
    - वनपुर्व
    - वनप्रक्ष
    - वनप्रवेश
    - वनप्रस्थ
    - वनप्रिय
    - वनफल
    - वनबर्बर
    - वनबर्बरिका
    - वनबर्हिण
    - वनबाह्यक
    - वनबिडाल
    - वनबीज
    - वनभद्रिका
    - वनभुज्
    - वनभू
    - वनभूमि
    - वनभूषणी
    - वनभोजनपुण्याहवचनप्रयोग
    - वनभोजनप्रयोग
    - वनभोजनविधि
    - वनमक्षिका
    - वनमल्लिका
    - वनमल्ली
    - वनमातंग
    - वनमानुष
    - वनमाय
    - वनमाल
    - वनमाला
    - वनमालिका
    - वनमालिन्
    - वनमुच्
    - वनमुद्ग
    - वनमूत
    - वनमूर्धजा
    - वनमूल
    - वनमृग
    - वनमेथिका
    - वनमोचा
    - वनयमानी
    - वनरक्षक
    - वनराज
    - वनराजि
    - वनराज्य
    - वनराष्ट्र
    - वनराष्ट्रक
    - वनर्द्धि
    - वनलक्ष्मी
    - वनलता
    - वनलेखा
    - वनवराह
    - वनवर्तिका
    - वनवर्तिन्
    - वनवर्बर
    - वनवर्बरिका
    - वनवर्हिण
    - वनवल्लरी
    - वनवह्नि
    - वनवात
    - वनवास
    - वनवासन
    - वनवासिन्
    - वनवास्य
    - वनवाह्यक
    - वनविडाल
    - वनविलासिनी
    - वनवीज
    - वनवृत्ति
    - वनवृन्ताकी
    - वनव्रीहि
    - वनशिखण्डिन्
    - वनशूकरी
    - वनशुरण
    - वनशृङ्गाट
    - वनशृङ्गाटक
    - वनशोभन
    - वनश्वन्
    - वनषण्ड
    - वनषद्
    - वनसंकट
    - वनसद्
    - वनसंनिवासिन्
    - वनसमूह
    - वनसम्प्रवेश
    - वनसरोजिनी
    - वनसाह्वया
    - वनसिन्धुर
    - वनस्तम्ब
    - वनस्थ
    - वनस्थली
    - वनस्थान
    - वनस्थायिन्
    - वनस्थित
    - वनस्पति
    - वनस्रज्
    - वनहरि
    - वनहरिद्रा
    - वनहव
    - वनहास
    - वनहुताशन
    - वनहोम

    Sanskrit-English dictionary > वन

  • 37 वाजि


    vāji
    1) in comp. for vājin

    2) (?) m. a partic. manner of cutting the hair Saṃskārak. ;
    - वाजिकेश
    - वाजिगन्धा
    - वाजिग्रीव
    - वाजिता
    - वाजित्व
    - वाजिदन्त
    - वाजिदन्तक
    - वाजिदैत्य
    - वाजिनीराजनविधि
    - वाजिपक्षिन्
    - वाजिपीत
    - वाजिपृष्ठ
    - वाजिभ
    - वाजिभक्ष्य
    - वाजिभू
    - वाजिभूमि
    - वाजिभोजन
    - वाजिमत्
    - वाजिमेध
    - वाजिमेष
    - वाजियोजक
    - वाजिराज
    - वाजिवारणशाला
    - वाजिवाहन
    - वाजिविष्ठा
    - वाजिवेग
    - वाजिशत्रु
    - वाजिशाला
    - वाजिशिरस्

    Sanskrit-English dictionary > वाजि

Страницы
  • 1
  • 2

См. также в других словарях:

  • jána-vāda — जनवाद …   Indonesian dictionary

  • jána-vādín — जनवादिन् …   Indonesian dictionary

  • jána-vid — जनविद् …   Indonesian dictionary

  • jána-vyavahāra — जनव्यवहार …   Indonesian dictionary

  • All Nepal Democratic Youth Association (RJM group) — All Nepal Democratic Youth Association ( ne. अखिल नेपाल जनवादी युवा संघ, abbreviated अनेजयु संघ, anejayu sangh ) is a political youth movement in Nepal, the youth wing of Rastriya Janamorcha. [ [http://www.weeklynepal.com/index.php?option=com… …   Wikipedia

  • Names of China — In China, common names for China include Zhonghua (中华/中華) and Zhongguo (中国/中國), while Han ( …   Wikipedia

  • Democratic Youth Federation of India — For other uses, see Dyfi (disambiguation). Communism in India Communist Party of India AITUC AIKS AIYF AISF NFIW BKMU …   Wikipedia

  • All India Democratic Women's Association — The All India Democratic Women s Association (AIDWA) (in Hindi: अखिल भारतीय जनवादी महिला समिति) is the women s wing of the Communist Party of India (Marxist). [ [http://www.hinduonnet.com/thehindu/mag/2003/01/05/stories/2003010500020400.htm The… …   Wikipedia

  • Nawa Janabadi Morcha — नव जनवादी मोर्चा Election symbol Politics of Nepal Political parties …   Wikipedia

  • Chitra Bahadur K.C. — Chitra Bahadur K.C. (Nepali: चित्रबहादुर के.सी.) is a Nepalese politician. He is the chairman of the Rashtriya Jana Morcha and the general secretary of the All Nepal Peasants Association linked to RJM.[1][2] Chitra Bahadur K.C. belonged to the… …   Wikipedia

  • bhā́jana-vārika — भाजनवारिक …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»