-
1 ध्वजपट
dhvajá-paṭam. « banners-cloth», a flag Kāv. etc.
-
2 ध्वजः _dhvajḥ
ध्वजः [ध्वज्-अच्]1 A flag, banner, standard, ensign; R.7.4;17.32; आरोहति न यः स्वस्य वंशस्याग्रे ध्वजो यथा Pt.1.26; ध्वजं चक्रे च भगवानुपरि स्थास्यतीति तम् Mb.-2 A distinguished or eminent person, the flag or ornament (at the end of comp.); as in कुलध्वजः 'the head, orna- ment, or distinguished person of a family'.-3 A flag- staff.-4 A mark, emblem, sign, a symbol; वृषभ˚, मकर˚ &c.-5 the attribute of a deity.-6 The sign of a tavern.-7 The sign of a trade, any trademark.-8 The organ of generation (of any animal, male or female).-9 One who prepares and sells liquors; Ms.4.85; सुरापाने सुराध्वजः Ms.-1 A house situated to the east of any object.-11 Pride.-12 Hypocrisy.-13 A skull carried on a staff (as a mark of ascetics) or as a penance for the murder of a Brāhmaṇa; see खट्वाङ्ग.-14 (In prosody) An iambic foot. (ध्वजीकृ to hoist a flag; (fig.) to use as a plea or pretext.)-15 part of a sword; श्रेष्ठखड्गाङ्गयोरपि Nm.-Comp. -अंशुकम्, -पटः, -टम् a flag; तमाधूतध्वजपटं व्योमगङ्गोर्मिवायुभिः R.12.85.-आरोपणम्, -आरोहणम् raising a flag.-आरोहः a kind of orna- ment on a flag; काञ्चना मणिचित्राङ्गा ज्वलन्त इव पावकाः । अर्चिष्मन्तो व्यरोचन्त ध्वजारोहा सहस्रशः ॥ Mb.6.16.12. (v. l.).-आहृत a. seized on the battle-field; Ms.8.415.-उच्छ्रयः hypocrisy; Mb.3.3/3.1.-उत्थानम् a festival in honour of Indra.-गृहम् a room in which banners are kept.-द्रुमः the palm tree.-प्रहरणः air, wind.-भङ्गः, -पातः inability to beget children.-यन्त्रम् any contrivance to which a flag-staff is fastened.-यष्टिः a flag-staff; संक्रमध्वजयष्टीनां प्रतिमानां च भेदकः Ms.9.285. -
3 वेगः _vēgḥ
वेगः [विज्-घञ्]1 Impulse, impetus.-2 Speed, velo- city, rapidity.-3 Agitation.-4 Impetuosity, violence, force.-5 A stream, current; as in अम्बुवेगः; रुरोध नर्मदा- वेगं बाहुभिर्बहुभिर्वृतः Rām.7.32.4,6.-6 Energy, acti- vity, determination.-7 Power, strength; ऊरू भग्नौ प्रसह्याजौ गदया भीमवेगया Mb.1.2.288; मदनज्वरस्य वेगात् K.-8 Circulation, working, effect (as of poison); चिराद्वेगारम्भी प्रसृत इव तीव्रो विषरसः U.2.26; V.5.18.-9 Haste, rashness, sudden impulse; कृत्यं न कुरुते वेगान्न स संतापमाप्नुयात् Pt.1.19.-1 The fight of an arrow; घननीहार इवाविषक्तवेगः Ki.13.24.-11 Love, passion.-12 The external manifestation of an internal emotion.-13 Delight, pleasure.-14 Evacuation of the feces; स्वभावतः प्रवृत्तानां मलादीनां जिजीविषुः । न वेगं धारयेद्धीरः कामादीनां च धारयेत् ॥ Rājanighaṇṭu.-15 Semen virile.-16 Pleasure, delight.-17 Attack, paroxysm (of a disease); Suśi.-Comp. -अनिलः 1 blast caused by speed; यष्ट्यग्रे च समं स्थितो ध्वजपटः प्रान्ते च वेगानिलात् V.1.5.-2 a strong or violent wind.-आघातः 1 sudden arresting of velocity, check of speed.-2 obstruction of excretion, constipation.-दण्डः an elephant.-नाशनः the phlegmatic humour.-रोधः = ˚आघातः q. v.-वाहिन् a. swift.-विधारणम् 1 checking of speed.-2 constipation.-सरः a mule.-हरिणः a kind of antelope; L. D. B. -
4 ध्वज
dhvajám. (n. only Hariv. 9245 andﾠ gaṇa ardharcâ̱di;
fr. 2. dhvaj) a banner, flag, standard (ifc. f. ā) RV. etc. etc.;
a flag-staff W. ;
mark, emblem, ensign, characteristic, sign MBh. Hariv. ;
attribute of a deity (cf. makara-, vṛishabha- etc.);
the sign of any trade (esp. of a distillery orﾠ tavern) andﾠ the business there carried on Mn. IV, 85 ;
a distiller orﾠ vendor of spirituous liquors L. ;
(ifc.) the ornament of (e.g.. kula-dhvaja) L. ;
the organ of generation (of any animal, male orﾠ female) Suṡr. L. (cf. puṉ-, strī-);
a skull carried on a staff (as a penance for the murder of a Brāhman W. ;
as a mark of ascetics andﾠ Yogīs MW.);
N. of a tree (= - vṛiksha) Cat. ;
a place prepared in a peculiar way for building L. (in pros.) an iambic;
(in Gr.) a partic. kind of Krama-pāṭha:
(in astrol.) N. of a Yoga;
pride, arrogance, hypocrisy L. ;
N. of a Grāma Pāṇ. 4-2, 109 Sch. ;
- ध्वजगृह
- ध्वजग्रीव
- ध्वजद्रुम
- ध्वजनवमी
- ध्वजपट
- ध्वजपताकिन्
- ध्वजप्रहरण
- ध्वजभङ्ग
- ध्वजयन्त्र
- ध्वजयष्टि
- ध्वजराजिन्
- ध्वजवत्
- ध्वजवद
- ध्वजवृक्ष
- ध्वजसमुच्छ्रय
- ध्वजहृत
См. также в других словарях:
dhvajá-paṭa — ध्वजपट … Indonesian dictionary
